Skredsikring E16 Nærøydalen

FORPROSJEKT Skredsikring E16 Nærøydalen Vurdering av alternativ ved Sleen/Fyre Voss kommune Illustrasjon v/david Fürstenberg, SVV Region vest Leikanger, R.vegktr Dato: November 2013

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 0 Forord På oppdrag frå Vegavdeling Sogn og Fjordane har Ressursavdelinga i Statens vegvesen starta arbeidet med reguleringsplan for skredsikring av E16 i Nærøydalen. Løysinga som skal regulerast er ein tunnel frå Hylland i Aurland kommune opp mot Sleen i Voss kommune. Tiltak i reguleringsplan en skal konsekvensutgreiiast i samsvar med planprogram. Utkast till planprogram har vore til offentleg ettersyn. I følgje planprogrammet skal det utarbeidast forprosjekt for val av løysing ved Fyre i Voss kommune. Det er i dette området tunnelen kjem ut, og det skal utarbeidast forprosjekt for å velje løysing. Moglege løysingar er vurdert i denne rapporten, og rapporten inneheld ei tilråding til val av løysing. Forprosjektet er utarbeida av Statens vegvesen region vest. Statens vegvesen November2013

Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 1 Innhald 0. Samandrag... 2 0.1 FØREMÅL... 2 0.2 ALTERNATIV... 2 0.3 TILRÅDING... 2 1. Mål for planarbeidet og planavgrensing... 3 1.1 BAKGRUNN FOR PLANARBEIDET... 3 1.2 MÅL FOR VEGPROSJEKTET... 3 1.3 PLANOMRÅDE OG PLANAVGRENSING... 4 2. Situasjonen i dag... 5 2.1 VEG OG TRAFIKK... 5 2.2 MILJØTEMA... 5 3. Forslag til vegstandard... 9 3.1 TRAFIKKMENGDER OG VAL AV VEGSTANDARD... 9 3.2 VEG I DAGEN... 9 3.3 TUNNEL... 9 4. Vurderte alternativ... 10 4.1 VEG VEST FOR FYRE, ALT. 1... 10 4.2 VEG AUST FOR FYRE, ALT. 2... 11 4.3 TILKNYTING NÆRARE STALHEIM, ALT. 3... 11 4.4 VEG SØR FOR FLATLAND, ALT. 4... 12 4.5 TUNNEL SØR FOR FLATLAND, ALT. 5... 12 4.6 DEPONIOMRÅDE... 13 5. Vurdering av alternativa... 14 5.1 LANDSKAPSBILETE... 14 5.2 NATURMILJØ... 16 6. Oppsummering og tilråding... 19 6.1 OPPSUMMERING AV KONSEKVENSAR... 19 6.2 TILRÅDING... 19 November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 2 0. Samandrag 0.1 Føremål Forprosjektet er eit ledd i utarbeiding av reguleringsplan for skredsikring av E16 i Nærøydalen. Planområdet ligg i både Aurland kommune (Sogn og Fjordane) og Voss kommune (Hordaland). Føremålet med forprosjektet er å gi ei samla vurdering av aktuelle løysingar for avslutting av prosjektet i vest ved Sleen/Fyre, som ligg i Voss kommune. Forprosjektet skal gi grunnlag for val av alternativ. Det vil bli utarbeidd reguleringsplan med konsekvensutgreiing for det valde alternativet. 0.3 Tilråding Vurderingane vi har gjort no har avdekka at det er to potensielt store konfliktar ved gjennomføring av prosjektet. Desse er med omsyn til Naturmiljø for alt. 4 og med omsyn til Landskapsbilete for alt. 3. Vi kan ikkje sjå at vidare detaljering og utgreiingar vil gi eit sikrare grunnlag for val av alternativ, og vil tilrå at det blir utarbeidd reguleringsplan m/konsekvensutgreiing i tråd med planprogrammet for eitt av dei fem viste alternativa. Vurderingane viser at det er liten skilnad mellom alternativa. SVV ønskjer å få inn synspunkt frå Forsvaret med omsyn til Mjølfjell skyte- og øvingsfelt, synspunkt frå andre fagetatar i Planforum, og synspunkt frå befolkningen i ope møte før vi kjem med vår endelege tilråding. 0.2 Alternativ Vi har vurdert 5 alternative løysingar for avslutting av skredsikringsprosjektet i området ved Sleen/Fyre. Figur.0.1 Dei 5 vurderte alternativa Veg vest for Fyre, alt. 1 Veg aust for Fyre, alt. 2 Tilknyting nærare Stalheim. alt. 3 Veg sør for Flatland, alt. 4 Tunnel sør for Flatland, alt. 5 Statens vegvesen November2013

Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 3 1. Mål for planarbeidet og planavgrensing 1.1 Bakgrunn for planarbeidet E16 i Nærøydalen er skredutsett, og i Nasjonal Transportplan 2014-23 er det sett av midlar til prosjektet i siste 6-årsperiode frå 2018. I tillegg har eks. tunnelar i Stalheimskleivi ein slik standard at dei ikkje stettar krava i Tunnelsikkerhetsforskriften, og på E16 er det krav om tiltak i løpet av 2019. Dette er bakgrunnen for at det er starta planarbeid på strekninga. Innleiande vurderingar i samband med utarbeiding av planprogram viser at det kan vere fleire aktuelle løysingar vest for tunnelen i Voss kommune. Det skal utarbeidast eit forprosjekt som grunnlag forr val av alternativ. 1.2 Mål for vegprosje ektet Planprogrammet sine formuleringar om målsettingar for tiltakett og planarbeidet er viste i figur 1.2. Eit meir spesifikt mål for dettee forprosjektet er å gi eit godt grunnlag for val av løysing ved Fyre som støttar opp om dei samla måla for vegprosjektet. Figur 1.11 Fyre gard i bakgrunnen, E16 til venstre Figur 1.2 Frå planprogrammet om målsettingar November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 4 1.3 Planområde og planavgrensing Dette forprosjektet omfattar eit område i Voss kommune frå Stalheim til Sleen. I forprosjektet har vi også kort vurdert om det vil vere forskjellige konsekvensar for aktuelle løysingar når det gjeldt transport til/frå moglege massedeponi, men sjølve plasseringa av massedeponi er ikkje vurdert. Figur 1.2.Planområdet for reguleringsplanen med markering av området for forprosjektet. (tal løysingar på Fyre har auka sidan utarbeiding av dette kartet). Statens vegvesen November2013

Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 5 2. Situasjonen i dag 2.1 Veg og trafikk E16 i Nærøydalen er ein del av vegrute 5c frå Sandvika til Bergen, og er eit ledd i eit viktig vegsamband mellom aust og vest i Noreg. Trafikkmengda er om lag 2 000 kjt/døgn. At det er eit viktig vegsamband går fram av del tungtrafikk, som er svært høg, omlag 24 %. Fartsgrensa er 80 km/t. 2.2 Miljøtema Landskap Store deler av planområdet ligg innafor verdsarvområdet Vestnorsk Fjordlandskap, og nært inntil Nærøyfjorden landskapsvernområde. Landskapa innan planområdet gir eit sterkt inntrykk av dei store vekslingane ein kan finne i overgangen mellom dal- og fjordlandskap. I løpet av dei 10 siste åra (perioden 2003 12) har det skjedd seks personskadeulykker innanfor området for forprosjektet som er rapportert til politiet. Figur 2.1 Ulukkeskart for perioden 2003-2012 To av ulykkene var møteulykker, tre var utforkjøringar, og det var ei ulykke med påkjøring bakfrå. Det var lettare personskade i alle ulykkene. Alle ulykkene var reine bilulykker, fotgjengarar/syklistar var ikkje involvert i ulykkene. Det går ekspressbuss og skulerute på strekninga. Det er lite transportsykling (sykling til jobb m.m) men det kan vera noko fritidsykling på strekninga i sommarhalvåret. Figur 2.2 Nærøyfjorden landskapsvernområdet (i vestre del) med grøn skravur. Kjelde Fylkesatlas November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 6 Figur 2.3 Nærøyfjorden landskapsvernområdet (grøn grense) og Verdsarvområdet (raud grense) Kjelde: Brosjyre om Vestnorsk fjordlandskap, Miljødirektoratet. Fyre Garden Fyre ved Stalheim markerer innfallsporten til fjellområda sørover mot Raundalen. Landskapet er relativt ope, prega av busetnad og landbruksdrift med ein del nydyrkingsareal. Vegetasjonen er prega av blandingsskog og av store areal med naturleg furuskog. Mot nord er Fyre knytt til landskapet kring Stalheim, der Stalheim turisthotell si plassering forsterkar overgangen mellom to svært ulike landskapsområde. Topografi og elveløp understrekar innfallsporten til Nærøydalen frå sørvest. Figur 2.4 Utsyn frå Stalheim mot Fyre. Foto: S. Kløve-Graue SVV Statens vegvesen November2013 Opplevingsverdi Turisme og reiseliv har lange tradisjonar innan planområdet, og landskapet har svært høg opplevingsverdi. Verdiane er knytt til mange ulike visuelle kriterier, både til sjølve landskapsopplevinga og innhaldet av einskilde element som understrekar opplevinga. Stikkord her er landskap med høg intensitet og dramatikk, tydlege overgangar i landskapet som skapar variasjon, rolege innslag av kulturlandskap og sterke inntrykk av vassdrag, ras, og andre aktive naturprosessar. I tillegg har landskapet kring Stalheim stor kulturhistorisk verdi knytt til nasjonal kunst og -identitet. Opplevingsverdien er knytt opp mot den kontinuerleg vekslande balansen mellom nær- og fjernverknad, mellom ulike årstider, og mellom positive opplevingar og kjensle av fare. Naturmiljø Heile planområdet ligg innanfor nedbørsfeltet til Nærøydalselvi. Vassskiljet (mot Vossavassdraget) går omlag 150 m aust for Oppheimsvatnet. Nærøydalselvi er verna, jf. supplering av Verneplan for vassdrag i 2005. På NVE sine heimesider finn vi dette om vernegrunnlaget: «Urørthet. Kystnær beliggenhet, drenerer til Nærøyfjorden. Vassdraget, med elvestrekninger stedvis i foss og fossestryk, er viktig del av et større fjordlandskap av internasjonal verdi. Kort avstand mellom høye alpine fjell og fjord. Stort naturmangfold knyttet til elveløpsform, løsmasser og biologi. Store kulturverdier. Utfyller landskapsvernområde. Friluftsliv er viktig bruk.» Nærøydalselvi er eit nasjonalt laksevassdrag. Laks og sjøaure kan gå opp til botn av Stalheimsfossen. Det er også registrert ål (Anguilla anguilla) som er ein kritisk truga (CR) art, i Nærøydalselvi. Fyre ligg eit stykke oppstraums anadrom strekning i elva.

Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 7 Figur 2.5 Raudlista og svartelista artar i det aktuelle området. Kjelde Artskart 29.5.2013 Det er registrert nokre raudlista artar i planområdet. Ved lokalitet 1 er det registrert (i 1984) sanglerke som har staus VU, sårbar. Det er elles registrert nokre nært trua fugleartar (NT), men geografisk presisjon er oppgjeve til 707 så det er noko usikkert i kva grad desse er knytte til det aktuelle inngrepsområdet. Noko lenger sør er det registrert spette- og storfugllokalitetar og fleire raudlista fugle-, mose- og lavartar, m.a vaktel (NT),, hønsehauk (NT), fakkeltvebladmose (VU) og rotnål (NT). Desse artane finn ein hovudsakleg i eit område registrert i samband med naturtypekartlegging i Mjølfjell skyte- og øvingsfelt, sjå figur 2.6. Området er vurdert til å ha nasjonal verdi.av svartelista artar er det registrert hagelupin ved E16, sjå figur 2.5. Figur 2.6 Del av kartlagt område for Mjølfjell skyte- og øvingsfelt, lokalitet 1: Gamal lauvskog (ospe-furuskog). Kjelde Forsvarsbygg Det er ikkje registrerte naturtyper, jf. DN-handbøkene, i planområdet, men ved miljøregistreringar i skog (MiS) er det markert eit mindre område med «Eldre lauvsuksesjon» nord for Fyre. Det er elles mykje hjortevilt i området. Hjort finst i heile området, og i liane søraust for elva er det i tillegg elg. Figur 2.7 Vilt (grøne prikkar = hjort) påkøyrd av bil dei siste 10 åra. Kjelde Fallvilt i Hjorteviltregisteret November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 8 Referansar Naturmiljø Naturbase, 29.5.2013: http://geocortex.dirnat.no/silverlightviewer/?viewer=naturbase Artskart, 29.5.2013: http://artskart.artsdatabanken.no/fanekart.aspx Kilden 21.5.2013: http://kilden.skogoglandskap.no/map/kilden/index.jsp?theme=skogbruksplan&maplayer= =SKOG BRUKSPLAN_STATUS NVE Atlas: http://atlas.nve.no/ge/viewer.aspx?site= =NVEAtlas Fallvilt i Hjorteviltregisteret, 30.5.2013: http://www..hjorteviltregisteret.no/fallviltinnsyn# Kålås, J.A., Viken, Å., Henriksen, S. og Skjelseth, S. (red.). 2010. Norsk rødliste for arter 2010. Artsdatabanken, Norge. http:/ //www.artsdatabanken.no/article.aspx?m=268&amid=8237 Gederaas, L., Moen, T.L., Skjelseth, S. & Larsen, L. -K. (red.) 2012. Fremmede arter i Norge med norsk svarteliste 2012. Artsdatabanken, Trondheim. http://www.artsdatabanken.no/article.aspx?m=303& &amid=10843 Solvang, R., Gaarder, G., og Larsen B.H., 2003. Biologisk mangfold, Mjølfjell skyte- og øvingsfelt, Voss kommune, Hordaland. Forsvarsbygg, Eiendomsforvaltning. Samtale med Ingmar Slettemark, viltforvaltar i Voss kommune Referansar kulturminne og kulturmiljøø Askeladden: Riksantikvarens database som inneholder informasjon om kulturminner som kulturmiljøer, lokaliteter og enkeltminner, samt hvilken vernestatus disse har. https:// /askeladden.ra.no/askeladden/ Hellsnes, T. og Gjerdåker, J. 1980: Gardssoge for Oppheim Sokn.Voss. Stalheim Folkjemuseum: http://www.stalheim.com/ /Default.aspx?tabid=166 Naturressursar I området vest for tunnelen frå Nærøydalen er det mye jordbruksareal. I tillegg er det mye skog, det er aktivt skogbruk i delar d av arealet. Nærmiljø og Friluftsliv Bustader på Fyre og på Flatland vil bli liggande nærast dei ulike alternativa. Det kan og vere busetnad i planområdet som kan bli påverka av anleggsarbeide eller massedeponering. Det er ingen offentlege bygningar som td. skule, barnehage eller forsamlingslokale innan planområdet. Friluftsinteresser i området er hovudsakleg knytt til parkering/start på merka sti til Grindaflethyttaa og Stalheimsnipa/Fyresnipa. Grindaflethytta er ei sjølvbetjent DNT-hytte eigd av Voss Utferdslag. Området har nasjonal verdi for friluftsliv, jf. faktaark frå FRIDA, og det er viktig å ta vare på innfallsportane. Frå Stalheimsnipa (845 moh) er det flott utsikt m.a. mot delar av verdsarvområdet. Parkeringsplass ogg utgangspunkt for begge turane er ved lokalvegen sør for Fyre, med skilting frå E16. Referansar Nærmiljø og friluftsliv Voss kommune, heimeside, 29.5.2013: http://www.voss.kommune.no/artikkel.aspx?mid1=1&aid=1 Voss kommune Vossakart, 3.1.2013: http://www.vossakart.no/gislinewebinnsyn_voss/ Fylkesatlas, 30.5.2013: www.fylkesatlas.no Sogn og Fjordane fylkeskomm mune, FRIDA-faktaark, Undredal Grindaflet friluftslivområdet: http://www.sf- 6891!OpenDocument Loftesnes, Finn og Dybwad, Tom, 2011. Opptur Nærøyfjorden, 88 turar kring verdsarvfjordane. Ugland, 2006. Turkart Nærøyfjorden, 1:50 000, best.nr. f.kommune.no/felles/friluft.nsf/ac1f3d35ce7a8ed541256913003b455a/f3993b8527d1e429412569150037 2667. Kulturminne og kulturmiljø Det er ikkje kjent automatisk freda kulturminne innafor planområdet i Vosss kommune. Dei næraste funna av automatisk freda kulturminne finn ein på gardane Rygg, Hauge og Giljarhus. Dette er till stor del gravhaugar frå jernalderen n. I dette området finn ein og ei mengd SEFRAK-registrerte bygningar frå nyare tid. På Hauge er det og ei eitroms årestove som er verna. På garden Fyre som ligg inne i planområdet er det ikkje gjort SEFRAK-registreringar men i fylgjee bygdeboka (Hellesnes og Gjerdåker 1980:232ff.) er dei fleste av dei eldre bygningane som stod her flytta til Stalheim bygdamuseum. Etter som ei av løene som vart flytta kan gå attende til 1600-talet kan sjølve tunområdet vere gamalt. Fem av bygga vart i si tid flytta til Stalheim. Av eldre bygg på tunet i dagg vert «bui» nemnt. Dettee bygget skal vera frå 1784. Nordaust for tunet ligg to kve med flotte steingjerde. Statens vegvesen Figur 2. 8 Arealbruk (grønt( = skog/ /utmark, blått = myr, oransje = dyrka mark, gult = beite) Ein reknar med at det er drivverdige førekomstar avv anortositt sør for Nærøydalen der vi planlegg lang tunnel ned mot Hylland. Selskapet Luna Mineral vart oppretta i 2004 for å vurdere drift av dessee ressursane. November2013

3. Forslag til vegstandard Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre 3.1 Trafikkmengder og val av vegstandard Ny vegar skal dimensjonerast for trafikkmengda 20 år etter opning. Ut frå noverande trafikkmengde og gitte prognosar for arbeidet med Nasjonal Transportplan vil dimensjonerande trafikk for dette prosjektet ligge mellom 2 5000 og 3 000 kjt/døgn. Tungtrafikkdelen vil veree enda større enn dei 24 % som vii har i dag. Standardkravet til denne vegen i Handbok 017 Veg og gateutforming er dimensjoneringsklasse H2 Nasjonal hovudveg, ÅDT 0 4000, fartsgrense 80 km/t. side 9 dette prosjektet haa forbikjøringsfelt. På dei d strekningane der det skal vere forbikjøringsfelt, skal det ut frå Handbok 021 Vegtunneler planleggjast med m tunnelprofil T13 med m kjørebanebreidde på p 3,50 meter. Det vill bli forbikjøringsfelt for alle tunneler fram till alle aktuelle alternativv i dette forprosjektet. Kor dei skal avsluttast varierer pga. vertikalllinjaa frå alternativ til alternativ, men ut frå krav i hb. 021 skal forbikjøringsfeltett førast minimun 220 m ut frå tunnelen Det er venta ein nyy revisjon av Handbokk 021 Vegtunneler i 2014. Det er sannsynleg at a det då vil l bli krav om 1 meter midtfelt i tunnelar med den trafikkmengt gda vi snakkar om her. Om dette blir b vedteke i løpet av planarbeidet skal tunnelane planleggjast med profil T10,5/T14. Det skal uansett takast høgde for evt. framtidig standardheving vedd å handsame dette somm ein usikkerheit ved utarbeiding av a kostnadsoverslag. 3.2 Veg i dagen Med dimensjoneringsklasse H2 vil tverrprofilet vere ein 8,5 m brei veg. Figur 3.1 Tverrprofil for dimensjoneringsklasse H2.. For å ta omsyn til aukande trafikk mot vest skal vi i planarbeidet bruke klasse H4 frå krysset vest for ny tunnel mot Voss. Dette er ein 10 m brei veg med midtfelt som skal vere avkjørslefri. Figur 3.2 Tverrprofil for dimensjoneringsklasse H4. Kryss skal byggast som fullkanalisert T-kryss. Hovudregelen for framtidige fartsgrenser er å bruke 80 km/t på E16. Minste fri høgde for veg i dagen er 4,90 m. Dette gjeld heile kjørebana og skulder, ref hb 017 pkt. F.4 3.3 Tunnel Tunnelar skal i samsvar med Handbok 021 Vegtunneler planleggjast etter tunnelklassee B med tunnelprofil T9,5, det vil seie med kjørebanebreidde 3,50 meter. Maksimal stigning skal vere 5 %. Tunnelar med stigning på 5 % eller meir og ÅDT over 2500 skal ha forbikjøringsfelt når dei er over 1 km og når fartsdifferansen mellomm lette og tunge kjøretøy kjem over 15 km/t. Dette prosjektet ligg heilt på grensa til at det er krav om forbikjøringsfelt. På grunn av den svært høge tungtrafikkandelen, manglande muligheit for forbikjøring på nærliggjande parsellar og dei store ekstra kostnadene med å gå inn med byggingg av forbikjøringsfelt på eit seinaree tidspunkt, skal tunnelar med stigning opp mot det maksimale i November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre 4. Vurderte alternativ Ut frå innspel ved planoppstart, både frå kommune og frå grunneigarar på ope møte, vurderer vi no 5 alternative løysingar for avslutting av skredsikringsprosjektet i vest. I planprogrammet var berre alt. 1og 2 viste. side 10 Sør for Ljoselvi vil det bli ein jordbruksundergang, og krysset med eks. E16 vil vere om lag 150 200 m sør for elva. Det vil bli bygd ny gs-veg frå Slænsvegen fram til det nye krysset. På austsida av ny E16 må det byggjast jordbruksveg fram mot eks. jordbruksbru over Ljoselvi lengre sør. Vi reknar med at vi i seinare detaljering vil kunne utforme arealet rundt ny E16 med tunnelmassar, og dermed kunne lage noko nytt jordbruksareal til erstatning for det arealet som vil inngå i ny E16 med sidevegar. Figur.4.1 Dei 5 vurderte alternativa Alle alternativa startar ved krysset med Slænsvegen, og alle vil kome ut i same område i Nærøydalen, ved Hylland. Vi omtaler og vurderer i dette forprosjektet berre veglinjene i dagen i Voss kommune. Figur. 4.2 Veg vest for Fyre, alt. 1 Nedanfor omtaler vi dei fem alternativa. Vi presiserer at alternativa i dette forprosjektet ikkje er detaljert utforma slik som dei vil bli i ferdig reguleringsplan. Ved vidare detaljering av valt alternativ vil vi m.a. sjå nærare på brulengder og -typer, plassering av påhogg for tunnel og plassering av sidevegar. Sidevegar vil bli justert i samråd med grunneigarar slik at evt. ulemper skal reduserast så mykje som mogleg. 4.1 Veg vest for Fyre, alt. 1 I dette alternativet blir eks. E16 utbetra i om lag 1 km nordover frå krysset med Slænsvegen. Derfrå krysser ny E16 ut på dyrka mark før den krysser Ljoselvi. Brua kan vere ei platebru på 60 m i tre spenn. Fyresvegen vil bli lagt under den nye brua over elvi. Rett nord for elvi må ei ny hytte løysast inn. Tunnelpåhogget blir i ei slak li nordvest for garden Fyre. Statens vegvesen Det er truleg god plass til å etablere busshaldeplass i tilknyting til krysset. Tabell 4.1 Hovudmengder i aktuelt område for alt. 1 Lengde ny E16 Lengde bruer Lengde på sidevegar Innløysingar Lengde tunnel ned til Hylland November2013 1 680 m 60 m Ca. 2 400 m Ei hytte 5000 m

Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre 4.2 Veg aust for Fyre, alt. 2 side 11 4.3 Dette alternativet startar som alt. 1, men tek av frå eks. E16 tidlegare, etter om lag 800 m. Etter ei kort kryssing over dyrka mark kryssar E16 Ljoselvi og går i eitt flatt myrparti før den går inn i tunnel om lag ved Fyresvegen litt sør for parkeringsplassen ved stien opp til Grindaflethytta. I seinare detaljering må vi vurdere om ein skal leggje Fyrevegen litt om opp i lia, slik at den kjem over tunnelportalen, eller om det må lagast ei bru over forskjeringa. Brua over Ljoselvi kan vere ei platebru på 80 m i tre spenn. Tilknyting nærare Stalheim, alt. 3 Dette alternativet følgjer eks E16 lengre enn alt. 1, i om lag 1500 m til rett nord for Fyresegen. Mellom Fyresvegen og Stalheimsvegen krysser ny E16 over Ljoselvi på ei bru, og går inn i tunnel på austsida av elvi. Brua kan vere ei platebru på 110 m i tre spenn. Krysset med eks E16 blir litt sør for Fyresvegen. To bustader må løysast inn i samband med bygging av krysset. Noko sør for krysset blir det ein jordbruksundergang som og blir tilkomst til ny E16 for Fyresvegen. Det blir også i dette alternativet ny gs-veg frå Slænsvegen fram til krysset, og det blir jordbruksvegar i samband med undergangen. Også for dette alternativet kan det liggje til rette for å bruke tunnelmassar langs veglinja til å lage ny dyrka mark. Figur. 4.3 Veg aust for Fyre, alt. 2 Kryss mellom gamal og ny E16 vil liggje om lag der ny E16 tek av frå eks. E16. Sør for krysset vil det bli ein jordbruksundergang. Det vil bli bygd gs-veg frå Slænsvegen til det nye krysset, og jordbruksveger i samband med undergangeen. Også i dette alternativet ser vi eit potensiale for å kunne erstatte noko dyrka mark ved hjelp av tunnelmassar. Figur. 4.4 Tilknyting nærare Stalheim, alt. 3 Det er truleg god plass til å etablere busshaldeplass i tilknyting til krysset. Kryssområdet er noko trongare enn i alt. 1 og 2, slik at det er meir utfordrande å få til ein god busshaldeplass i tilknyting til krysset for dette alternativet. Tabell 4.2 Hovudmengder i aktuelt område for alt. 2 Lengde ny E16 Lengde bruer Lengde på sidevegar Innløysingar Lengde tunnel ned til Hylland 1 510 m 80 m Ca 1 900 m Ingen 4 900 m November 2013 Tabell 4.3 Hovudmengder i aktuelt område for alt. 3 Lengde ny E16 Lengde bruer Lengde på sidevegar Innløysingar Lengde tunnel ned til Hylland Statens vegvesen 1 720 m 110 m Ca. 3 000 m To bustader 5 000 m

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre 4.4 Veg sør for Flatland, alt. 4 side 12 4.5 I dette alternativet følgjer ny E16 eks. veg i berre om lag 400 m, før ein kryssar Ljoselvi på ei bru som blir bygd litt sør for eks. jordbruksbru over elvi. Brua kan vere ei platebru på 40 m i to spenn. Ny E16 følgjer lia vidare nordover sør for eks. dyrka mark, og vil gå inn i tunnel om lag 350 400 m nord for Vinelva, som og må kryssast på ei ny bru. Tunnel sør for Flatland, alt. 5 Dette alternativet følgjer same trase som alt. 4 til rett vest for Ljoselvi. Her går dette alternativet meir sørleg, og går inn i tunnel i ryggen ved den gamle skytebana. I dette alternativet må krysset med eks E16 vere sør for hyttene vest for E16 da forbikjøringsfeltet frå tunnelen må førast over brua. Elles er alternativet likt med alt. 4 i området ved eks. E16 og ved brukryssinga. Dette alternativet er truleg det som har minst potensiale til nytting av tunnelmassar nært inn til ny E16. Figur. 4.5 Veg sør for Flatland, alt. 4 Krysset med eks. E16 kan leggjast anten nord, eller sør for området med hytter vest for E16. Det blir bygd gs-veg frå Slænsvegen fram til krysset, og det blir ein jordbruksundergang rett aust for Ljoselvi. Ved vidare detaljering kan vi truleg bruke tunnelmassar til å etablere eit areal med ny dyrka mark inn til ny E16 i lia sør for Vinelva. Figur. 4.6 Tunnel sør for Flatland, alt. 5 Det vil truleg vere greitt å leggje til rette for busshaldeplass om krysset ligg nord for hyttene, om krysset blir lagt sør for hyttene vil det vere meir trongt. Som nemnt for alt. 4 vil kryssplasseringa i dette alternativet gjere det noko meir utfordrande å byggje ny busshaldeplass. Frå Ljoselvi til Vinelva ligg alternativet inne Mjølfjell skyte- og øvingsfelt. Frå Ljoselvi til tunnelpåhogget ligg alternativet inne i Mjølfjell skyte- og øvingsfelt. Tabell 4.4 Hovudmengder i aktuelt område for alt. 4 Lengde ny E16 Lengde bruer Lengde på sidevegar Innløysingar Lengde tunnel ned til Hylland 1 510 m 40 m + evt 25 m (Vinelva) Ca. 900 m Ingen 5 000 m Statens vegvesen Tabell 4.5 Hovudmengder i aktuelt område for alt. 5 Lengde ny E16 Lengde bruer Lengde på sidevegar Innløysingar Lengde tunnel ned til Hylland November2013 800 m 40 m Ca. 900 m Ingen 5 800 m

4.6 Deponiområde Figur 4.7 viser dei områda der vi ved planoppstart har fått signal om at grunneigarar kan tenkje seg massedeponi. Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 13 Figur. 4.7 Område grunneigarar har spelt inn som aktuelle depiniområde Slik vi ser det er alle desse områda aktuelle, og konsekvensar ved bruk av desse vil bli utgreidd i tråd med planprogrammet i det vidare planarbeidet. Val av alternativ vil i liten grad verke inn på kva område som vil bli nytta til massedeponi. Det kan og vere aktuelt å vurdere andre område i tillegg til desse. T.d. kan eit område mellom Fyrevegen og Ljoselvi vere akuelt for alle alternativ (kanskje ikkje for alt. 3). Vi vil i så fall ta kontakt med grunneigarar og utgreiie konsekvensane ved bruk i tråd med planprogrammet. November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 14 5. Vurdering av alternativa Konsekvensane for dei enkelte tema er oppsummert i tabell 5.1. på s. 16-17. Det er ikkje gjennomført ei systematisk verdikartlegging i samsvar med Handbok 140 Konsekvensanalyser, men vi vurderer at landskapsrommet i området vil ha høg verdi. Dette ut i frå ei vurdering av landskapet i seg sjølv, og som ein innfallsport til verdsarvområdet i Nærøydalen. For temaet Naturmiljø er det avdekt nokre konfliktar for enkelte av alternativa. Vi omtaler derfor desse to tema tekstleg i tillegg til oppsummering i tabell 5.1 5.1 Landskapsbilete Med utgangspunkt i høg landskapsverdi og stor opplevingsverdi, er det vektlagt at den visuelle verknaden av inngrep skal vurderast særskilt. Arkitektonisk heilskap skal vektleggast. I denne heilskapsvurderinga ligg grep knytt til linjeføring, ny landskapsforming, og utforming av element og tiltak, for å understreke landskapet sine kvalitetar og verdiar. Veg aust for Fyre, alt. 2 Vegalternativet kryssar på tvers av landskapsrommet mot nordaust, går skrått over Ljoselvi og inn i tunnel i åsen mot nord. Visuelt uheldig med linjeføring på tvers av landskapsrommet, som ein barriereverknad med inngrep i det samanhengande kulturlandskapet. Grad av influens må evt. vurderast nærare. Ein del areal går truleg med til å løyse tilkomst og kryssløysingar for sidevegar. Plassering av permanent massedeponi kan arealmessig kombinerast med ny veg, men terrengendringar og arrondering vert då lokalisert sentralt i landskapsrommet. Sett i høve til Stalheim endrar alternativet tilkomsten med delvis ny veg- og kryssløysing, og kan vera noko negativt for reiseopplevinga. I omtalen vidare vert landskapet kring Fyre definert til å vera eit definert landskapsom, og vert omtalt frå sør mot nord. Veg vest for Fyre, alt. 1 Vegalternativet ligg i kanten på vestsida av landskapsrommet, kryssar Ljoselvi, og går inn i tunnel i åsen mot nord. Visuelt gir alternativet nærføring og inngrep i jordbrukslandskapet, der også relativt mykje areal truleg går med til å løyse tilkomst og kryssløysingar for sidevegar. I dette alternativet kan plassering av permanent massedeponi til ei viss grad kombinerast arealmessig med ny veg. Sett i høve til Stalheim endrar alternativet tilkomsten med delvis ny veg- og kryssløysing, og kan vera noko negativt for reiseopplevinga. Figur 5.2 Alternativ 2. Illustrasjon: D. Fürstenberg, SVV. Figur 5.1 Alternativ 1. Illustrasjon: D. Fürstenberg, SVV. Statens vegvesen November2013

Tilknyting nærare Stalheim, alt. 3 Vegalternativet ligg i kanten på vestsida av landskapsrommet, kryssar Ljoselvi og går raskt inn i tunnel mot nord. Visuelt svært uheldig å gå inn med ny veg og elvekryssing i overgang mellom to landskasprom med svært ulik karakter. Relativt mykje areal vil gå med til å løyse tilkomst og kryssløysingar for sidevegar. Plassering av permanent massedeponi kan i liten grad kombinerast arealmessig med ny veg, det er då snakk om mindre deponiareal langs vegtraseen. Sett i frå Stalheim, er dette det vegalternativet som vil vere mest synleg. Dette skuldast både visuell avstand, men også nye inngrep. Alternativet endrar tilkomsten til Stalheim, noko som vil krevja ein del areal. Ny kryssløysing medfører fjellskjering der dallandskapet kring Fyre, og elva byrjar å smalne av. Området kring Stalheim dannar ei dalskulder mot Nærøydalen. Elveløpet endrar karakter og går over i elvejuvet kring Stalheimsfossen. Det er generelt uheldig med større inngrep i ein sårbar landskapsovergang, og særleg sidan overgangen er knytt til det heilskaplege landskapet kring Stalheim og mot Nærøydalen. Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 15 Figur 5.4 Alternativ 4. Illustrasjon: D. Fürstenberg, SVV. Tunnel sør for Flatland, alt. 5 Vegalternativet kryssar dalen og Ljoselvi mot aust, og ligg i overgangen mellom to landskapsrom av same karakter. Landskapsovergangen har visuell tåleevne for linjeføringa, sjølv om grad av influens evt. må vurderast nærare. Vidare går vegen raskt inn i tunnel i åsen mot aust. Mindre areal går med til å løyse tilkomst og kryssløysingar for sidevegar. Plassering av permanent massedeponi kan arealmessig kombinerast med vegalternativet, ved ny landskapsforming og arrondering av terrenget i begge landskapsromma. Alternativet endrar i liten grad reiseopplevinga sett i høve til dagens veg mot Stalheim. Figur 5.3 Alternativ 3. Illustrasjon: D. Fürstenberg, SVV. Veg sør for Flatland, alt. 4 Vegalternativet kryssar dalen og Ljoselvi mot aust, og ligg i overgangen mellom to landskapsrom av same karakter. Landskapsovergangen har visuell tåleevne for linjeføringa, sjølv om grad av influens evt. må vurderast nærare. Vidare ligg vegen i kanten på austsida av landskapsrommet, kryssar ei sideelv, og går inn i tunnel i åsen mot nordaust. Mindre areal går med til å løyse tilkomst og kryssløysingar for sidevegar. Plassering av permanent massedeponi kan arealmessig kombinerast med vegalternativet, ved ny landskapsforming og arrondering av terrenget over eit større område. Alternativet endrar i liten grad reiseopplevinga sett i høve til dagens veg mot Stalheim. Figur 5.5 Alternativ 5. Illustrasjon: D. Fürstenberg, SVV. November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 16 Oppsummering landskapsbilete Vurderinga av dei ulike vegalternativa er her gjort på eit overordna og forenkla nivå, og er kort oppsummert i tabell 5.1. Reiseoppleving av ny veg for dei ulike alternativa er ikkje drøfta sidan dette vil ligge på eit lågare detaljeringsnivå. Men det kan påpeikast at området kring Fyre vert ny innfallsport til Nærøydalen og verdsarvområdet. Dersom ein overordna vektlegg den visuelle reiseopplevinga, og kontrasten mellom to heilt ulike landskap, kjem alternativ 3 dårlegast ut. 5.2 Naturmiljø Dei fem alternativa vil truleg i liten grad ha ulik effekt i høve til nasjonalt laksevassdrag. Alternativ 3 har kryssing lengst nord og nærast stryka ned mot Stalheimsfossen. Med omsyn til at vassdraget er verna vil det vere viktig å avgrense inngrep i sjølve vasstrengen til eit minimum. Dette gjeld også for kantvegetasjon langs vassdraget med mellom anna flaummarksskog. Dette må ivaretakast ved meir detaljert planlegging for det alternativet som til slutt vert valt. Det er mogleg at dei vegalternativa som kryssar mest vinkelrett på elva vil ha ein fordel, men dette er noko usikkert. Alternativ 4 vil ha to elvekryssingar/bruer. Vidare er vernet av vassdraget også tufta på verdiar i landskapet og fruliftsliv i nedbørsfeltet. Dette vert vurdert under andre aktuelle deltema i denne rapporten. Når dei ulike alternativa blir vurdert opp mot det vi kjenner til av verdifult naturmiljø i området er det Alternativ 2 og 4 som kjem mest negativt ut. Alternativ 5 grensar inn mot det nasjonalt verdifulle området som er kartlagt ved skytefeltet. Alternativ 4 vil gå gjennom dette området, og har klart størst konflikt. Alternativ 4 har i tillegg størst konflikt med hjortevilt. Områda for dei ulike traséane er kartlagt i noko ulikt omfang. Alternativ 2 og 3 er truleg minst undersøkt i tidlegare kartleggingar når det gjeld naturmiljø. Statens vegvesen November2013

Tabell 5.1 Vurdering av alternativa Forprosjekt E16 Nærøydalen, løysing ved Fyre side 17 Alt. 1 Alt. 2 Alt. 3 Alt. 4 Alt. 5 Total lengde 7 950 7 775 8 035 7 850 7 920 Lengde tunnel 5 450 5 450 5 500 5 525 6 305 Lengde bruer 60 80 110 40 + evt. 25 40 Omfang sidevegar (m) (inkl. sideveg på Hylland) Ca. 2 900 Ca. 2 400 Ca. 3 500 Ca. 1 400 Ca. 1 400 Investeringskostnad (2013-kr) 1,0 1,6 mrd. kr 1,0 1,6 mrd. kr 1,0 1,7 mrd. kr. 1,0 1,6 mrd kr. 1,0 1,7 mrd. kr. Drift/vedl. hald Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad mellom alternativa Høgast, pga. lengst tunnel i dette alternativet. Kjørekostnad Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad mellom alternativa. Marginalt best, pga kortast veg og mindre stigning enn nokre andre alternativ. Liten skilnad mellom alternativa. Lengst veg, men minst stigning. Liten skilnad mellom alternativa. Mest stigning, men nest kortast veg. Liten skilnad mellom alternativa Trafikktryggleik Utforma i tråd med vegnormalane, reduksjon i tal kryss/avkjørsler. Utforma i tråd med vegnormalane, reduksjon i tal kryss/avkjørsler. Utforma i tråd med vegnormalane, reduksjon i tal kryss/avkjørsler. Kan vere fare for dugg/is ved brua over Ljoselvi? Utforma i tråd med vegnormalane, reduksjon i tal kryss/avkjørsler. Ut frå innspel frå lokale kan det vere fare for dugg/is i lia mot påhogg ved kryssing av Vinelva. Utforma i tråd med vegnormalane, reduksjon i tal kryss/avkjørsler. Kollektivtrafikk* God plass til haldeplass ved kryss, kan ta noko dyrka mark God plass til haldeplass ved kryss, vil ta noko dyrka mark Trongt ved kryss med tanke på bygging av haldeplass. Ved den nordlegaste kryssløysinga god plass til busshaldeplass, litt meir trongt i sør. Kan vere trongt med tanke på busshaldeplass. Skredfare Ingen problem Ingen problem Ingen problem Påhogget ligg heilt i grensa for Ingen problem potensiell skredfare, men dette let seg løyse med små tiltak eller justering av linje. Beredskap/sårbaheit Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa. Omsyn til skytefelt Veglinje ingen konflikt Veglinje ingen konflikt Veglinje ingen konflikt Veglinje konflikt i 600 m Veglinje konflikt i 300 m Reiseliv/anna næring Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa. Lokalt vegnett/tilknyting til E16 Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa. * Det bør byggjast ein større haldeplass med nokre parkeringsplassar for bil og for sykkel. Med mogleg unnatak av for alt. 1 og 2 kan det vere liten plass til dette i kryssområdet. Eit like godt alternativ kan vere å legge ein slik haldeplass noko nærare Haugsvik, t.d. aust for kryss med Brandsetvegen November 2013 Statens vegvesen

Forprosjekt E16 Nærøydalen. løysing ved Sleen/Fyre side 18 Tabell 5.1 Vurdering av alternativa, forts. Anleggsfasen Rigg-/påhoggsområde OK med plass, men ligg nært gardstun. Deponiområde Liten skilnad mellom alternativa når det gjeld tilkomst til potensielle område. Alt. 1 Alt. 2 Alt. 3 Alt. 4 Alt. 5 OK med plass. Liten skilnad mellom alternativa når det gjeld tilkomst til potensielle område. Litt mindre plass og vanskelegare tilkomst enn dei andre alternativa. Liten skilnad mellom alternativa når det gjeld tilkomst til potensielle område. OK med plass, men ligg i eit sidebratt område. Kan vere mogleg å justere dette ved evt. detaljering av alt. Liten skilnad mellom alternativa når det gjeld tilkomst til potensielle område. OK med plass. Liten skilnad mellom alternativa når det gjeld tilkomst til potensielle område. Trafikkavvikling Mest langs eks veg Lite langs eks. veg Lite langs eks. veg Kulturmiljø Liten skilnad mellom alternativa. Dette alternativet går tett inn mot tunet på garden i aust Fyre, men grip ikkje direkte inn i kulturminne på garden. Lite til middels potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Konfliktpotensialet er rekna som lite. Liten skilnad mellom alternativa. Dette alternativet går tett inn mot tunet på garden Fyre i vest, men grip ikkje direkte inn i kulturminne på garden. Lite til middels potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Konfliktpotensialet er rekna som lite. Liten skilnad mellom alternativa. Det er ikkje kjent kulturminne frå nyare tid eller automatisk freda kulturminne i konflikt med dette alternativet. Lite potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Konfliktpotensialet er rekna som lite. Liten skilnad mellom alternativa. Det er ikkje kjent kulturminne frå nyare tid eller automatisk freda kulturminne i konflikt med dette alternativet. Lite potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Konfliktpotensialet er rekna som lite. Liten skilnad mellom alternativa. Det er ikkje kjent kulturminne frå nyare tid eller automatisk freda kulturminne i konflikt med dette alternativet. Lite potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Konfliktpotensialet er rekna som lite. Landskapsbilete Ligg i kanten av landskapsrommet, med nærføring til tunskipnad og kulturlandskap. Ein del areal går med til bygging av sidevegar. Konfliktpotensiale er rekna som middels Kryssar sentralt i eit ope landskapsrom og kulturlandskap. Mindre areal går med til bygging av sidevegar. Kan kombinerast med permanent massedeponi. Konfliktpotensiale er rekna som middels Bryt inn i ein sårbar landskapsovergang mellom svært ulike landskap. Fører til visuell negativ verknad. Mykje areal går med til bygging av sidevegar. Høgt konfliktpotensiale Kryssar i overgang mellom to landskapsrom med same karakter. Ligg vidare i kanten av landskapsrommet. Mindre areal går med til bygging av sidevegar. Kan kombinerast med permanent massedeponi. Konfliktpotensialet er rekna som lite Kryssar i overgang mellom to landskapsrom med same karakter. Mindre areal går med til bygging av sidevegar. Kan kombinerast med permanent massedeponi. Konfliktpotensialet er rekna som lite Naturmiljø Ingen kjende konfliktar for naturmiljø på land. Noko flaummarksskog på sørsida av elva? Ingen kjende konfliktar for naturmiljø på land, men området er lite undersøkt. Lang bru/elvekryssing. Ingen kjende konfliktar for naturmiljø på land, men området er lite undersøkt. Lang bru/elvekryssing. Konflikt med nasjonalt viktig naturområde. To elvekryssingar. Størst konflikt med omsyn til hjortevilt. Grensar inntil nasjonalt viktig naturområde. Nærmiljø og friluftsliv Innløysing ny hytte Nær gardstun Nærast turveg til Grindaflethytta Innløysing to bustader Lite konflikt Lite konflikt Naturressursar Areal dyrka mark** Ca. 9 250 m 2 Kan reduserast ved bruk av tunnelmassar Ca. 4 500 m 2 Kan reduserast ved bruk av tunnelmassar Ca. 4 000 m 2 Kan reduserast ved bruk av tunnelmassar Statens vegvesen November2013 Ca. 3 000 m 2 (inkl. det som er under oppdyrking) Kan reduserast ved bruk av tunnelmassar Ca. 2 500 m 2 (inkl. det som er under oppdyrking) Skogsareal** Ca. 6 300 m 2 Ca. 13 500 m 2 Ca. 11 000 m 2 Ca. 11 000 m 2 Ca. 1 500 m 2 Anorthositt Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa Ingen skilnad mellom alternativa. ** Tala er basert på svært grove anslag, som er utført for fyrst og framst å vurdere skilnader mellom alternativa, ikkje for å få fram totaltal.