Kom i gang med LibreOffice Tillegg A Snøggtastane
Opphavsrett Opphavsretten til dette dokumentet, 2010 2014, tilhøyrer utgjevarane som er lista opp nedanfor. Du har lov til å distribuere det vidare og/eller gjere endringar under vilkåra sette i GNU General Public License (http://www.gnu.org/licenses/gpl.html), versjon 3 eller nyare, eller Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/), versjon 4.0 eller nyare. Alle varemerke i denne innføringa tilhøyrer eigarane deira. Bidragsytarane Ron Faile Jr. Jean Hollis Weber John A Smith Tilbakemelding Send, på engelsk, merknader og forslag som har med dette dokumentet å gjere til: documentation@global.libreoffice.org Du kan også bruke e-postlista i18n-no@lister.ping.uio.no, som er på norsk. Tilbakemeldingar som gjeld den norske utgåva kan du også sende til kolbjoern@stuestoel.no. Merk: Alt du sender til ei e-postliste, inkludert e-postadressa di og andre personlege opplysningar som er skrivne i meldinga blir arkivert offentleg tilgjengeleg og kan ikkje slettast. Anerkjenningar Dette vedlegget er basert på Appendix A of Getting Started with OpenOffice.org 3.3. Bidragsytarane til dette vedlegget er: Peter Hillier-Brook Jean Hollis Weber Alexander Noël Dunne Omsetjing Vedlegget er omsett til norsk av Kolbjørn Stuestøl. Utgjevingsdato og programversjon Utgjeve 13. juni 2014. Basert på LibreOffice 4.2. Norsk utgåve 27. mai 2015. Documentation for LibreOffice is available at http://www.libreoffice.org/get-help/documentation
Innhald Opphavsrett...2 Bidragsytarane...2 Tilbakemelding...2 Anerkjenningar...2 Omsetjing...2 Utgjevingsdato og programversjon...2 Innleiing...4 Tips for brukarar av Macintosh...4 Generelle tastesnarvegar...5 Opningsmenyar og menyoppføringar...5 Få tilgang til ein menykommando...5 Utføre kommandoar på ei verktøylinje...6 Navigering og utveljing med tastaturet...6 Kontrollere dialogvindauge...7 Makroar...7 Få hjelp...7 Hantere dokument...8 edigering...8 Velje rader og kolonnar i ein databasetabell opna med F4...9 Snarvegstastar for teikneobjekt...9 Definere tastesnarvegar...10 Vidare lesing...10 Keyboard Shortcuts 3
Innleiing Det er råd å bruke LibreOffice utan å bruke peikeutstyr som for eksempel mus eller trykkplate ved å bruke dei innebygde snøggtastane,også kalla tastesnarvegane eller snarvegtastane. Dette vedlegget listar opp nokre av dei mest brukte snarvegane som gjeld for alle komponentane av LibreOffice. Du finn omtale av snarvegane som er spesielle Writer, Calc, Impress, Draw og Base i dei respektive handbøkene eller ved å søke i hjelpfilene. Merk Nokre av snøggtastane som er nemnde her vil kanskje ikkje verke dersom operativsystemet bruker dei same snarvegane til andre oppgåver. Skulle dette skje, kan du omdefinere snøggtastane brukte i LibreOffice slik det er forklart i kapittel 14 eller du kan endra dei i operativsystemet (sjå handboka for operativsystemet). Tips for brukarar av Macintosh Nokre av tastekommandoane er ulike på Mac i høve til på Windows/Linux. Tabellen nedanfor viser nokre av dei vanlegaste skilnadane brukte i dette dokumentet. Du finn meir om dette i hjelp for LibreOffice. Windows eller Linux Mac-ekvivalent Effekt Verktøy Innstillingar menyval Høgreklikk LibreOffice Innstillingar Control + klikk og/eller høgreklikk avhengig av maskinoppsettet Tilgang til oppsettinnstillinganens Opnar ein lokalmeny (sprettoppmeny) Ctrl (Control) z (Command, Cmd) Brukt saman med andre tastar F5 Shift+z+F5 Opnar dokumentstrukturen 4 Keyboard Shortcuts
Generelle snøggtastar Opningsmenyar og menyoppføringar Snarveg Alt+<?> Resulat Opnar ein meny der <?> den understreka bokstaven i menynamnet. For eksempel vil Alt + F opna menyen Fil. Når menyen er opna, vil du også der finne bokstavar som er understreka. Desse menyane kan du opna ved å trykke på den understreka bokstaven utan å halde nede Alt-tasten. Når to menyoppføringar har den same bokstaven understreka, trykk ned bokstaven ein gong til for å gå til den neste menyoppføringa. Eksempel: for å opna Skrivaroppsett i Fil-menyen, trykk K to gonger for å flytte frå Eksporter til Skrivaroppsett. Dersom ei menyoppføring ikkje har nokon understreka bokstav, må du klikke direkte på oppføringa. Lukkar ein open meny. Trykker du på F6 fleire gonger vil fokus sirkulere gjennom desse objelta: Menylinja F6 Shift + F6 Ctrl + F6 F10 eller Alt Eventuelle verktøylinjer ovanfrå og ned og frå venstre mot høgre Alle opne vindauge frå venstre mot høgre Dokument Som F6, men i motsett rekkefølgje Set fokus på dokumentet Byter til menylinja og tilbake Lukkar ein open meny Få tilgang til ein menykommando Trykk Alt eller F6 eller F10 for å velje den første oppføringa på menylinja (Fil-menyen). Trykk Pil-høgre for å flytte til den neste menyoppføringa og Pil-venstre for å flytte til den førre. Home og End vil flytte til den første og den siste menyoppføringa på menylinja. Pil ned opnar den valde menyen. Når menyen er opna, bruker du Pil opp og Pil ned for å flytte opp og ned innføre menyen. Pil høgre opnar ein eventuell undermeny. Trykk Enter for å utføre den valde menykommandoen. Generelle snøggtastar 5
Utføre kommandoar på ei verktøylinje Trykk F6 til det første ikonet på verktøylinja er merkt. Bruk Pil høgre eller Pil venstre for å velje eit ikon på ei vassrett verktøylinje eller Pil opp og Pil ned dersom verktøylinja er loddrett. Home-tasten vel det første ikonet på linja og End-tasten det siste. Trykk Enter for å utføre den valde menykommandoen. Dersom det valde ikonet krev ei handling med datamusa, er det ikkje nok å trykke Enter-tasten. Då må du bruke Ctrl + Enter. Trykk Ctrl + Enter på eit ikon for å lage eit teikneobjekt. Teikneobjektet vil bli sett inn i midten av visinga med ein bestemt storleik. Trykk Ctrl + Enter på Vel-verktøyet for å velje det første teikneobjektet i dokumentet. Dersom du ønskjer å redigera, endra storleik eller flytte objektet må du først trykke på Ctrl + F6 for å flytte fokues til obejktet. Navigering og markering med tastaturet Du kan navigere gjennom eit dokument og merke av utval med tastaturet. For å flytte markøren, trykk på tasten eller tastekombinasjonen som er vist i tabellen nedanfor. For å merke teikna under markøren, hald nede Shift-tasten medan du flytter markøren. Tast Funksjon Pluss Ctrl-tasten Pil høgre, venstre Flytter markøren eitt teikn mot høgre eller venstre. Flytter markøren eitt ord mot høgre eller venstre. Pil opp, ned Flytter markøren ei linje opp eller ned. (Ctrl + Alt) Flytter det gjeldande avsnittet opp elller ned. Home End Flytter markøren til byrjinga av den gjeldande linja. Flytter markøren til slutten av den gjeldande linja. Flytter markøren til byrjinga av dokumentet. Flytter markøren til slutten av dokumentet. PgUp Ruller opp éi side.. Flytter markøren til øvst på sida. PgDn Ruller ned éi side. Flytter markøren til nedst på sida. 6 Keyboard Shortcuts
Kontrollere dialogvindauge Når du opnar eit dialogvindauge vil eitt element, som ein knapp, eit valfelt, eit innskrivingsområde i ein listeboks eller ein kontrollboks, vere utheva eller markert med ei prikkelinje rundt feltet eller namnet på knappen. Dette elementet har fokus. Enter Mellomromstast Pil opp, ned Pil venstre, høgre Tabulator Shift + Tabulator Alt + Pil ned Aktiverer den merkte knappen. I dei fleste tilfella når ingen knapp er merkt, vil Enter vere det same som å trykke OK. Lukker dialogvindauget utan å lagra eventuelle endringar. I dei fleste tilfella svarar til å trykke på Avbryt-knappen. Når ei opna nedtrekksliste er merkt, vil lukke lista. Set eller fjernar merkinga i ein kontrollboks. Flytter fokus opp og ned i ei liste. Aukar eller minkar verdien til ein variabel. Flytter fokus loddrett i eit dialogvindauge. Flytter fokus vassrett i eit dialogvindauge. Flytter fokus til det neste innslaget eller elementet i eit dialogvindauge. Flytter fokus til det førre innslaget eller elementet i eit dialogvindauge. Viser elementa i ei nedtrekksliste. Makroar Ctrl + * (multiplikasjonsteiknet på taltastaturet) Shift + Ctrl + Q Køyr eit makrofelt. Stopp ein køyrande makro Få hjelp F1 Shift + F1 Shift + F2 Opnar dialogvindauget for LibreOffice hjelp. I LibreOffice hjelp: gå til den første hjelpsida i den valde fana. Set markøren til spørjeteiknet Kva er dette? Viser tips for elementet under markøren. Viser tips for det valde elementet. I LibreOffice hjelp: gå opp eitt nivå. Få hjelp 7
Handtere dokument Ctrl + F4 eller Alt + F4 Ctrl + O Ctrl + S Ctrl + N Shift + Ctrl + N Ctrl + P Ctrl+Q Del Shift + Del Rettetasten (Backspace) Lukkar det gjeldande dokumentet. Lukkar LibreOffice når det siste opne dokumentet er lukka. Opnar dialogvindauget for å opna eit dokument. Lagrar det gjeldande dokumentet. Dersom dokumentet ikkje er lagra tidlegare, vil dialogvindauget for å lagra som bli opna. Lag eit nytt dokument. Opnar dialogvindauget for malhandteraren. Opnar dialogvindauget for utskriving for å skrive ut dokumentet. Lukkar programmet. I dialogvindauga for lagring og opning: slett dei merkte filene eller mappene. Elementa kan hentast inn igjen frå papirkorga. I dialogvindauga for lagring og opning: slett dei merkte filene eller mappene. Elementa blir sletta for alltid og kan ikkje hentast fram igjen frå papirkorga. I dialogvindauga for lagring og opning: vis innhaldet i mappa over den gjeldande mappa. edigering Ctrl + X Ctrl + C Ctrl + V Ctrl + Shift + V Ctrl + A Ctrl + Z Ctrl + Y Ctrl + Shift + Y Ctrl + F Ctrl + H Ctrl + Shift + F Ctrl + Shift + R Ctrl + Shift + I Klipp ut merkte element. Kopier merkte element til utklippstavla. Limer inn kopierte eller utklipte element frå utklippstavla. Opnar dialogvindauget for å lime inn utval. Merk alt. Angra siste handling. Gjer om siste handling. Gjenta siste kommando. Opnar dialogvindauget for søk. Opnar dialogvindauget for søk og byt ut. Søk etter den sist innskrivne søketermen. Teiknar opp dokumentet på nytt. Viser eller gøymer markøren i skriveverna tekst. 8 Keyboard Shortcuts
Velje rader og kolonnar i ein databasetabell opna med F4 Mellomromstast Ctrl + Mellomromstast Shift + Mellomromstast Ctrl + Page Up Ctrl + Page Down Slår av og på radmerkinga, unntatt når rada er i redigeringsmodus. Slår av og på radmerkinga Merk den gjeldande kolonnen. Flytt peikaren til den første rada. Flytt peikaren til den siste rada. Snarvegstastar for teikneobjekt Vel verktøylinja med F6. Bruk Pil ned og Pil høgre for å velje det ønskte ikonet og trykk Ctrl+Enter. Vel dokumentet med Ctrl + F6 og trykk Tabulator. Tabulator Shift + Tabulator Ctrl + Home Ctrl + End (i handtaksmodus) Pil opp, ned, venstre, høgre Set inn eit teikneobjekt. Merker eit teikneobjekt. Merk det neste teikneobjektet. Merk det neste teikneobjektet. Merk det første teikneobjektet. Merk det siste teikneobjektet. Avslutt valet av teikneobjekt. Gå ut av handtaksmodus og tilbake til objektvalmodus. Flytt det merkte punktet. (Funksjonen fest til rutenett er mellombels avslått, men endepunkt vil festa seg til kvarandre). Alt + Pil opp, ned, venstre, høgre Flytter det merkte teikneopbjektet ein piksel (i utvalsmodus). Endrar storleik på teikneobjektet (i handtaksmodus). Roterer eit teikneobjekt(i roteringsmodus). Opnar dialogvindauget for eigenskapar for eit teikneobjekt. Slår på punktvalmodus for det valde teikneobjektet. Mellomromstast Vel eit punkt i eit teikneobjekt (i punktvalsmodus) / avbryt valet. Det valde punktet blinkar ein gong i sekundet. Snarvegstastar for teikneobjekt 9
Shift + Mellomromstast Ctrl + Tab Ctrl + Shift + Tab Ctrl + Enter Ctrl + Enter på ikonet Val Ein bokstav- eller taltast Alt-tasten når eit teikneobjekt blir laga eller skalert Shift-tasten når eit teikneobjekt blir laga eller skalert Vel eit tilleggspunkt i punktvalsmodus. Vel det neste punktet i teikneobjektet (punktvalmodus). I roteringsmodus kan også midtpunktet for roteringa merkast. Vel det førre punktet i teikneobjektet (punktvalmodus). Eit nytt teikneobjekt med standard storleik blir sett inn i midten av den gjeldande visinga. Aktiverer det første teikneobjektet i dokumentet. Gå ut av punktvalmodus. Teikneobjektet blir merkt etterpå. Rediger eit punkt i eit teikneobjekt (punktvalmodus). Dersom eit teikneobjekt er merkt, byt til redigeringsmodus og set markøren til slutten av teksten i teikneobjektet. Det blir sett inn ein bokstav som kan skrivast ut. Plasseringa av midtpunktet av objektet blir låst. Forholdet mellom høgd og breidd i objektet blir låst. Definere snøggtastar I tillegg til å bruke dei ferdig oppsette tastesnarvegane lista her i vedlegget, kan du definere dine eigne. Sjå kapittel 14, Tilpasse LibreOffice om korleis du gjer det. Vidare lesing Treng du hjelp med snøggtastane i LibreOffice eller med å bruke LibreOffice bare med tastaturet, søk i hjelp med søkeorda «snøggtastar» og/eller «tastesnarvegar». 10 Keyboard Shortcuts