Sakshandsamar, innvalstelefon Edvard Høgestøl, 55 57 20 45 Vår dato 17.03.2015 Dykkar dato 09.01.2015 Vår referanse 2015/454 331.1 Dykkar referanse 14/865 Etne kommune Postboks 54 5591 ETNE Etne kommune - budsjett 2015 og økonomiplan 2015-2018 Fylkesmannen har motteke særutskrift av kommunestyresak om budsjett for 2015 og økonomiplan 2015-2018, vedteke i kommunestyremøte 16. desember 2014. Kommunen er ikkje under statleg kontroll og godkjenning etter kommunelova 60. Etter 15 i forskrifter om årsbudsjettet skal årsbudsjettet, slik det er vedteke av kommunestyret, liggja føre som eige dokument innan 15. januar. Økonomiske oversyn må vera utarbeidd innan 1. mars i budsjettåret. Etter kommunelova 45 tredje punkt skal innstillinga til årsbudsjett ha vore lagt ut til offentleg gjennomsyn i minst 14 dagar før handsaming i kommunestyret. Det er lagt opp til reduksjon i skatteøyret for kommunane frå 11,4 prosent i 2014 til 11,35 prosent i 2015. Frie inntekter Kommunen har budsjettert med kr 95,4 mill i skatt på eige og inntekt for 2015. I 2014 var det ein samla skatteauke for kommunane i landet på 1,9 prosent. Det er no rekna med ein skatteauke for kommunane frå 2014 til 2015 med 5,6 prosent. Kommunen sitt skattenivå i 2014 var 88,1 prosent av landsgjennomsnittet. I rammeoverføring til kommunane er det symmetrisk inntektsutjamning. Kommunar med skattenivå over landsgjennomsnittet får eit trekk i 2015 tilsvarande 60 prosent av differansen mellom eige skattenivå og landsgjennomsnittet. Dette trekket finansierer kommunar med skattenivå under landsgjennomsnittet med 60 prosent av differansen. Er skattenivået under 90 prosent av landsgjennomsnittet, får kommunen i tillegg ein kompensasjon på 35 prosent for differansen opp mot 90 prosent. Kommunen sine frie inntekter består av ordinær skatt og statleg rammeoverføring, medrekna inntektsutjamning. Sum frie inntekter er budsjettert til kr 222,76 mill. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Fylkesmannen i Hordaland Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland
Inntektsprognosen for 2015 er no oppdatert med endelege innbyggjartal pr. 01.01.2015 og innkomen skatt i 2014. Grunnlaget for inntektsutjamninga vil vere innbyggjartal pr. 01.01. 2015. For innbyggjartilskot og utgiftsutjamninga med aldersfordeling er grunnlaget innbyggjartal pr. 01.07.2014. Anslaget på frie inntekter i budsjettet er noko lågare enn i prognosen, og dermed på rett side. Eigedomsskatt Det er budsjettert med om lag kr 17,1 mill i eigedomsskatt for 2015, med auke til kr 18,6 mill i 2016 og kr 19,1 mill i planens to siste år. Innkomen eigedomsskatt i 2013 var 6,54 mill, mens budsjettert eigedomsskatt i 2014 var sett til kr 7,11 mill. Auken frå 2014 og framover skuldast innføring av eigedomsskatt i heile kommunen frå og med 2015. Det vart varsla alt i budsjettvedtak for 2014. I rådmannen sitt framlegg til budsjett 2015 er det føreslått ein eigedomsskattesats på to promillar for bustads- og fritidseigedom (samt tomter). Forventa ekstra inntekt var da nær kr 7,- mill. I kommunestyret sitt vedtak for budsjett 2015 vart eigedomsskattesatsen på bustad- og fritidseigedom (og tomter) satt til 3,0 promillar. Inntektene skalert opp deretter, før det kjem ein auke til 3,5 promillar fom 2016. Eigedomsskatten for 2015 er dermed tre promillar bustad- og fritidseigedom (og unytta tomter), og sju promillar på anna eigedom. Løns- og prisauke Prisindikatoren for kommunesektoren for 2015 er i vedteke statsbudsjett 3,0 prosent. Prisindikatoren består av pårekna lønsvekst 3,3 prosent og pårekna prisvekst på varer og tenester med 2,5 prosent. Avdrag I økonomireglane er det gitt minimumskrav for storleiken på årlege avdrag. Etter kommunelova 50 sjuande ledd kan attståande løpetid for kommunen si samla gjeldsbyrde ikkje overstiga den vegde levetida for kommunen sine anleggsmidlar ved det siste årsskiftet. Kommunelova set eit minstekrav til totale låneavdrag for kommunen. Ein hovudregel vil vere at årlege låneavdrag som eit minimum må utgjere om lag 3 ½ - 4 prosent av lånegjelda (når formidlingslån og avdrag på slike lån ikkje er rekna med). Fylkesmannen tilrår kommunane at dei ordinære avdraga minst er på dette nivået. Det er budsjettert med kr 7,81 mill i ordinære avdrag (utanom avdrag på formidlingslån). Avdraga oppfyller anbefalt minstenivå. Driftsresultat Kommunelova 46 punkt 6 legg til grunn at det blir budsjettert med eit driftsresultat som minst er tilstrekkeleg til å dekka renter, ordinære avdrag og nødvendige avsetjingar (inkl. inndekning av underskot). 2
Paragraf 3 i forskriftene om årsrekneskapen presiserer nærare det drifts- og investeringsrekneskapen skal omfatta. Som hovudregel må til dømes ei inntekt og innbetaling som ikkje er ordinær bli ført i investeringsrekneskapen. Netto driftsresultat i budsjettet er kr 2,8 mill. Kommunane er i tidlegare år tilrådde å ha eit netto driftsoverskot på minst tre prosent av brutto driftsinntekter, basert på prinsippet om formuebevaring. Frå og med 2014 blir momskompensasjonen ført direkte i investeringsrekneskapen (og utanom driftsrekneskapen). Det får negativ effekt på netto driftsresultat, og TBU (Teknisk berekningsutval for kommunal økonomi) har derfor redusert tilrådinga til 1 ¾ prosent for kommunane generelt. Tilrådinga er no knytt til kommunekonsern, og ikkje som tidlegare til kommunekasse. Nivået på 1 ¾ prosent for netto driftsoverskot er eit tilrådd minstenivå frå utvalet og Fylkesmannen ser det som føremålstenleg at kommunane har eit høgare netto driftsoverskot enn 1 ¾ prosent av driftsinntektene for å ha buffer til å møte økonomiske utfordringar og til framtidige investeringar. Kommunen sitt netto driftsresultat har i perioden 2009 2013 låge til dels godt over anbefalinga på 3 % (med unntak av 2,93 % i 2010). For 2014 vart det budsjettert med eit betydeleg negativt netto driftsresultat, og førebelse rekneskapstal syner enda svakare resultat, og det budsjetterte resultatet for 2015 er under tilrådinga, til tross for kr 10,- mill auke i eigedomsskatt. Kommunen har vedteke spareprogram som skal bli vedteke til våren, men der rammene pr. område alt er vedtatt inn i økonomiplanen. Innsparinga er naudsynt, men gir ikkje den ønska effekt i økonomiplanperioden viss målet er eit sterkare netto driftsresultat i høve til brutto driftsinntekter. Investering, lånegjeld og kapitalutgifter I 2015 er det lagt opp til investeringar på kr 13 mill i anleggsmidlar. Kr 2 mill av desse er omprioritering av investeringstiltak frå 2014. Dei største investeringane er kommunale vegar og opprusting av kommunale bygg, med kr 2,5 mill kvar. Deretter kjem VAR og kaiar/bruer med kr 2,- mill kvar. Grunninnløysing og midlertidig løysing for Skånevik barnehage får kvar ein investering på kr 1,5 mill. Det resterande er IKT (kr 0,7 mill) og nytt kontor i bufellesskap (kr 0,3 mill). Finansieringa er i all hovudsak lån, vedteke med kr 6,7 mill frå 2015 og kr 2,- mill frå 2014. Investeringane vert elles finansiert med sal av eigedom (kr 2,- mill) og bruk av avsettingar (kr 2,3 mill). Det vert i tillegg tatt opp kr 3,- mill i startlån. 3
Investeringane i 2015 er isolert sett lågare enn tidligare år, men det er midlertidig. Fom 2016 startar renoveringa av Etne omsorgssenter, som vil koste kr 45,- mill i 2016 og kr 25,- mill i 2017. Det generelle gjeldsnivået for kommunane i landet har auka vesentleg. Nivået må bli vurdert som høgt. Det same gjeld Hordaland. Landsgjennomsnittet (kommunekasse - ikkje konsern) si lånegjeld ved utgangen av 2013 var kr 60.995,- pr. innbyggjar. Kommunen si netto lånegjeld var samstundes kr 56.003,- pr. innbyggjar, men låneopptak i 2014 og 2015 er større enn avdraga. I tillegg kjem dei store investeringane i 2016 og 2017 som er lånefinansiert. Oppsummering Kommunen har som nemnt budsjettert med frie inntekter som ligg under prognosen (kr 2,73 mill). Dersom kommunen held utgiftene på budsjettert nivå, og prognosen slår til, vil netto driftsresultat nærme seg nedre nivå for tilrådt resultat i høve til brutto driftsinntekter for 2015. Kommunen har funne det naudsynt å utvide eigedomsskatten til å omfatte bustad- og fritidseigedommar, og har lagt seg over minimumsnivået for eigedomsskattesats. Det aukar kommunen sine disponible inntekter med kr 10 12 mill pr. år i økonomiplanperioden. Samstundes er det vedteke innsparingar. Innsparingane er lagt inn i økonomiplanen, fordelt på områder og med nokre konkrete forslag om kor innsparingane skal tas. Planen er ikkje fullstendig operasjonalisert, men det vert arbeida med dette. Resultatet av denne prosessen vert handsama i kommunestyret i mai. Desse tiltaka (og auken i eigedomsskatt) er utan tvil naudsynte, for sjølv med desse når ikkje kommunen anbefalinga for netto driftsresultat, men utan ville resultatet bli særdeles lite berekraftig. Det ligg store investeringar i omsorgssenteret inne i økonomiplanen. Omsorg treng ein lokalt, uansett korleis kommunereforma slår ut, men den vedtekne opplåninga vil auke kommunen sin gjeld betydeleg. Da er det viktig at kommunen sin drift tillèt eit turvande avdragsnivå også i framtida. Med helsing Lars Sponheim Rune Fjeld assisterande fylkesmann Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Kopi til: KPMG Postboks 4, Kristianborg 5822 BERGEN 4
5