Framlegg til Frivilleg- og samspelstrategi 2016-2019
Bakgrunn Samfunnsdelen i kommuneplanen omhandlar frivilleg sektor i ulike mål og strategiar. «Samspel mellom næringsliv, frivilleg sektor og kommunen er viktige aktørar for å skapa utvikling, og for at me skal nå målet om å verta fleire!» I kommuneplanen er samhandling ein av kommunen sine prioriterte verdiar. Samhandling med frivilleg sektor vert trekt fram gjennom ulike mål og strategiar i dette overordna plandokumentet med m.a. målsetnad om å: gje frivilleg sektor gode rammevilkår skapa gode møteplasser for frivilleg sektor bruka ressursar på dei som vil noko samarbeida med næringsliv og frivilleg sektor i konkrete saker og planlegging Om frivillegheita blømer best ved å ha ein strategi eller «fri utfalding» på dei frivillege sine premissar er eit ope spørsmål - eller kanskje ein kombinasjon? Uansett er det eit nasjonalt mål at alle kommunar skal ha ein frivillegstrategi. Jondal kommune er vidare tildelt midlar frå Hordaland fylkeskommune til å utarbeida ein slik strategi. Rådmannen sette ned følgjande arbeidsgruppe til dette arbeidet : Landsbylos Sigrid Brattabø Handegard, leiar Flyktningkoordinator Trine Vik Leiar i Frivilligsentralen Ole Gjerde Folkehelsekoordinator Maren Miille Gro Heidi Molland, sekretær Mandat: «Utarbeida eit forslag til frivillegpolitikk/plan for Jondal kommune i perioden 2016 2019. Arbeidet må ta utgangspunkt i mål og strategiar om frivilleg engasjement i Samfunnsdelen av kommuneplanen for Jondal kommune 2015-2030.» Arbeidsform Arbeidsgruppa har hatt to møte, gjennomført kartlegging av eldsjeler, lag og organisasjonar. Einingsleiarane vart utfordra på samhandling med frivillege i sine einingar. Kartlegginga la vekt på at kommunen skulle vera på «tilbodssida» der me retta spørsmål om kva kommunen kan gjera for å få fleire til å engasjera seg endå meir i frivilleg arbeid. I tillegg fekk me god oversikt over situasjonen og aktiviteten i det enkelte lag og den samla aktiviteten, også i dei kommunale einingane. Hovudfunn - oppsummering
Det har vore svært god svarprosent. Av 30 lag har 22 svara ( 73 %). Av 10 spurde eldsjeler har 7 svara (70 %). Fem einingsleiarar har svara (100 %). Laga har fått spørsmål om type aktivitet og kor ofte, kva ressursar finst (medlemstal, økonomi og samarbeid), utfordringar og samarbeid med kommunen. Eldsjelene har fått spørsmål om kvifor dei engasjerer seg, kva må vera til stades for vidare engasjement, og samarbeidet med kommunen. Einingsleiarane er utfordra på korleis eininga samarbeider med frivillege innan sitt ansvarsfelt. Av laga som har svara kan ein oppsummera at det er 1460 medlemmer i eit eller fleire lag i kommunen. Dei fleste laga har stabil medlemsmasse. Det er stor variasjon i medlemstal. Frå dei to største laga på 240-280 medlemmer til fleire på rundt 10-15. Nokre fortel at det er vanskeleg å rekruttera nye medlemmer. Peikar på fleire mogelege årsaker; ein vil ikkje ta på seg noko fast ansvar, enklare å gjera enkeltinnsats og å «vera med», styreverv er ikkje så interessant. Mange er medlemmer i fleire lag, og lyt prioritera mellom desse. Fleire oppgjev at dei ikkje jobbar aktivt med rekruttering. Andre fortel at medlemstal aukar proporsjonalt med aktivitetsnivå. Vanskeleg å få folk til å stilla på dugnad og ulike arrangement, det er dei same som går att. Høg alder og fleire lag som driv med det same er også nemnt som årsak til manglande rekruttering. Mange lag svarar at dei samarbeider med andre lag i kommunen og utanfor kommunen. Laga samarbeider og med kommuneorganisasjonen. 78 % svarar at dei har eit godt samarbeid med Jondal kommune. Det er likevel variasjon i kor mykje kontakt det er mellom kommunen og dei ulike laga. Forslag me har fått til forbetringar er t.d. forenkling av søknadsskjema for kulturmidlar, fast frist på tilskotsordningar, mindre byråkrati, fast kontaktperson, likebehandling av utleige, bruka og synleggjera lokale krefter, lokal søknadspott. 80 % av laga har svara at dei har månadleg aktivitet eller meir. Mange lag har aktivitet fleire gonger i veka. Fire lag har aktivitet eit par gonger i året. Kartlegginga syner eit imponerande mangfald av aktivitetar rundt i heile kommunen. Utfordringa er gjerne å synleggjera dette. Noko av det som kom fram er: Gammaldans-leirdueskyting-skyting-strikkekafe-ungdomskor-barnekor-grendakorlandsbykor-regionkor-generasjonsfestar-ungdomsklubb-revy-turgruppe-fotoklubb-vingfotball-symjing-skitrening-fjelltrim-fellesturar-kviss-landsbydag-basar-julemesse-kven veitdansekurs-jonsokbrudlaup-bygdeblad-bygdekafe-dugnad-spinning-styrketrening-allidrettstep-frisktrim-4h-ute/inneaktivitetar-skiløyper-kultursti-gudstenester++ Økonomi ser ikkje i vesentleg grad ut til å vera noko hinder for aktivitet. Berre tre av laga dreg fram økonomi som ei utfordring. Det vert peika på mogelegheitene for ein pott til å søkja pengar frå. Inntektskjeldene er først og fremst medlemspengar, kommunale tilskot, utlyste tilskotsordningar og inntekter frå arrangement.
På spørsmål om kva som hindrar auka aktivitet, eller kva som må til for at frivilleg sektor skal bidra meir, for å gje betre tenester og tilbod i kommunen vart desse områda trekt fram: Frammøte på ulike arrangement avgjer kva ein vågar å satsa på Tid til å følje opp t.d. søknadsprosess, planlegging Nye som engasjerer seg for å få nok folk til alle tiltak Aldrande medlemmer Økonomi - frie midlar Etablera møtestader der ein kan treffast og drøfta situasjonar, idear og liknande Dei same eldsjelene engasjerer seg i fleire prosjekt Ha ein engasjert leiar, og folk som vil noko Marknadsføring av tilbod, kommunen kan bidra gjennom å framsnakka aktivitetane, rask sakshandsaming, forenkla søknader, ein kontaktperson og visa velvilje Kommunen kan ha arrangement og tilstellingar i heile kommunen Leggja til rette for lån av utstyr til produksjon av marknadsføringsartiklar m.m. Dei fleste lag er på «tilbodsida» når det gjeld samarbeid med kommunen om trivsel og tenester til folk, utover det som alt vert gjort - det er berre å ta kontakt! Einingsleiarane på si side er samstemt i at samarbeid med frivilleg sektor er udelt positivt og har eit potensiale for utvikling og betring av tenester. Kanskje samarbeid med det frivillege bør vera eit fast tema i einingane sine årsmeldingar? Eldsjelene peikar på at dei engasjerer seg for at kommunen skal vera ein god stad å bu, det gjev glede å vera med, nyskaping som drivkraft og mogelegheit for å skapa noko positivt for folk og området. Dei opplever kommunen stort sett som ein positiv samarbeidspart - og kommunen må halda fram å vera imøtekommande, sjå løysingar, forenkla byråkratiet og delta i finansiering i større grad. Konklusjon Kartlegginga syner ein aktiv frivilleg sektor med eit breitt tilbod i Jondal kommune. Deira aktivitet er avgjerande for inkludering, folkehelse, trivsel og tenestetilbod i kommunen. Frivilleg arbeid har og eigenverdi for den einskilde, og for ei framleis positiv utvikling i kommunen. Aktiviteten må skje på dei frivillege sine premissar, men det er grunnlag for auka samhandling med kommunen. Arbeidsgruppa vil trekkja fram tre fokusområde som kan «gjødsla» frivillegheita: 1. Samhandling 2. Synlegheit 3. Engasjement
Mål tiltak ansvar Arbeidsgruppa konkluderte med at dersom dokumentet skal verta noko meir enn eit dokument, må tiltaka vera konkrete og utforma i tett samarbeid med dei frivillege. 02.06.16 arrangerte me difor «Frivillegverkstad», der me presenterte funna i spørjeundersøkinga, og dei frammøtte prioriterte ulike tiltak for auka aktivitet, betre samhandling og ei utvikling i tråd med måla i kommuneplanen. 25 personar i ulike aldrar frå heile kommunen deltok. Tiltaka skulle såleis vera breitt forankra. På bakgrunn av kartlegginga er fokusområde og prioriterte tiltak arbeidsgruppa sitt framlegg til Frivillig- og samspelstrategi for Jondal kommune 2016-2019 : 1. Samhandling MÅL: Jondal kommune og frivillig sektor skal leggja til rette for auka samhandling. Dette skal me gjera gjennom:
Tiltak Korleis Ansvar 1.1 Utarbeida aktivitetskalender for frivilleg sektor. 1.2 Kommunen opprettar ein «frivillegpott» som det kan søkjast pengar frå til ulike prosjekt. 1.3 Lag, organisasjonar og eldsjeler skal ha ein fast kontaktperson i kommunen. 1.4 Samarbeid med frivillege skal vera fast tema i årsmeldinga til Jondal kommune. Me vil utarbeida ein kalender som syner faste aktivitetar gjennom veka og faste arrangement gjennom året. Det vert stilt til disposisjon ein pott pengar utan søknadsfrist med enkel og ubyråkratisk handsaming. Rådmannen peikar ut ein løysingsorientert kontaktperson som er lett tilgjengeleg, og kan innan dei ressursar som er til rådvelde, yta rett hjelp. Alle einingsleiarane skal ha eit avsnitt om korleis dei samarbeider med frivillig sektor i sine årsmeldingar. Frivilligsentralen i samarbeid med laga. Kommunen/Kommunestyret. Kommunen/Rådmannen. Kommunen/Rådmannen. 2. Synlegheit MÅL: Me skal synleggjera tiltak for trivsel og aktivitet til innbyggjarar og gjester! Dette skal me gjera gjennom: Tiltak Korleis Ansvar 2.1 Det skal vera ei oppdatert liste over lag og organisasjonar med kontaktperson på kommunen si heimeside. 2.2 Det skal etablerast ei arbeidsgruppe med «data- og infofolk» som lagar ein heilskapleg strategi for informasjon. 2.3 Oppslagstavlene i kommunen skal vera ryddige. 2.4 Synleggjera alt det positive som skjer. Lag og organisasjonar melder til kontaktperson i kommunen etter årsmøte. Det vert etablert ei arbeidsgruppe med 4-5 personar (kommunen, Frivilligsentralen, lag/org) som vurderer kva som fungerer, og korleis dei ulike informasjonskanalane kan fungera i lag. Bygdelaga har eit særskilt ansvar, men alle som brukar tavlene må ta ned informasjon som er utgått. Bygdelaga har mynde til å prioritera kva info som skal ha plass om tavla er full. Kontaktperson for arrangementet må ta kontakt med invitasjon til lokalavisa. Evt. ta bilete og skriva litt sjølv dersom «bladfykjen» Kommunen/dei ulike laga. Frivilligsentralen. Bygdelaga. Det enkelte lag/kommunen/ kvar og ein.
ikkje dukkar opp. I tillegg har me alle eit ansvar for å framsnakka! 2. Engasjement MÅL: Fleire skal verta FRI VILLEG og HEIT! Dette skal me få til gjennom: Tiltak Korleis Ansvar 3.1 Fleire skal få meir tid til å engasjera seg i direkte aktivitet. Det vert etablert tilbod om hjelp til rekneskap, opplæring/kurs i styrearbeid. Frivilligsentralen. 3.2 Det vert etablert ein felles møteplass for samhandling. 3.3 Synleggjera aktivitetar overfor «hyttefolk». 3.4 Hjelp og rettleiing til søknad skriving og «finna pengar». Det kan etablerast faste samlingspunkt mellom frivillege der ein kan drøfta idear, få støtte og liknande. Det skal vera eit fast møte mellom kommunen og det frivillege gjennom året. Dei ulike laga og kommunen må ha ei bevisst haldning til at gjester er ein stor ressurs som både deltakarar på arrangement, ressursar i lagsaktiviteten og aktiv rekruttering til t.d. medlemmer på ulike Facebooksider. Eldsjeler og organisasjonar kan få frigitt tid til direkte gjennomføring av aktivitetar/prosjekt ved å bli avlasta. Frivillig sentralensamlingspunkt. Kommunen-fast møte. Dei ulike laga/kommunen. Frivilligsentralen/Rådmannen. Frivilleg- og samspelstrategien bør gjennomgåast på det årlege møte mellom kommunen og lag/organisasjonar/eldsjeler.