Geologi. Geologirapport for kommunedelplan. Ressursavdelinga. Nr E39 Bogstunnelen-Gaular grense, Høyanger kommune

Transkript

1 Region vest Ressursavdelinga Geo- og skredseksjonen Geologi Geologirapport for kommunedelplan E39 Bogstunnelen-Gaular grense, Høyanger kommune Ressursavdelinga Nr

2 Oppdragsrapport Nr. Nr Geologi Labsysnr. Region vest Ressursavdelinga Geologirapport for kommunedelplan Geo- og skredseksjonen Postadr. Telefon Askedalen LEIKANGER ( ) UTM-sone Euref89 Ø-N Oppdragsgiver: Ellen Slinde 44 Antall sider: Kommune nr. Kommune 1416 Høyanger Oppdragsnummer Dato: Utarbeidet av (navn, sign.) Ingrid Bjørnerheim Hynne Seksjonsleder (navn, sign.) Stein Olav Njøs Antall vedlegg: 4 Antall tegninger: Kontrollert Arnstein Ommedal Sammendrag Det er utarbeida tre hovudalternativ for ny trase. Alternativ 1 omfattar kun veg i dagen, og fylgjer dagens E39. Vegen går i gjennom eit område med fleire skredpunkt og dalsidar med store uravsetningar. Alternativ 2 har fire variantar (A-D). Alle variantane har nordlig påhogg i Vadheim sentrum og dagstrekning opp Ytredalen. Det som skiller dei er lengden på tunnel sørover. Alternativ 3 går i tunnel store deler av strekninga. I sør er det fire moglege påhogg og i nord er det eit påhoggsområde i Ytredalen nær Gaular grense. I foreliggende rapport beskrives geologiske forhold for kommunedelplan. Rapporten er oppdatert med enkelte skredhendelser og utvidet diskusjon rundt akseptkriterier for skred på veg siden første versjon i Se opprinnelig rapport, nr Emneord Geologi. Tunnel. Skjeringer. Sikring.

3

4 Innhald 1. Innleiing Utførde undersøkingar og metode Generell omtale av planområdet Berggrunnsgeologi Svake soner Bergspenningar Skredfare Kvartærgeologi Påhoggsområder Påhogg sør alternativ 2D og 3D Påhogg sør alternativ 2C og 3C Påhogg sør alternativ 2B og 3B Påhogg sør alternativ 2A og 3A Påhogg nord alternativ Påhogg nord alternativ Tunneltrasé Alternativ 2C Bogstunnelen Vadheim sentrum Alternativ 3C Bogstunnelen Ytredalen Hydrogeologi Bergets eigenskapar og bruk av tunnelmasse Veglinje i dagen Alternativ Alternativ 2C Konklusjon Vidare undersøkingar Referansar

5 Tabellar Tabell 1 Tabell 2 Tabell 3 Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 2C og 3C sør Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 2 nord Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 3 nord Vedlegg Vedlegg 1 kilder) Vedlegg 2 kilder) Foto Bogen-Vadheim med skredregistreringer (SVV skredregister og lokale Foto Vadheim-Ytredalen med skredregistreringer (SVV skredregister og lokale Vedlegg 3 Geologi, plan og profil (Tunnelalternativ 2C) Vedlegg 4 Geologi, plan og profil (Tunnelalternativ 3C) 2

6 1. Innleiing Statens vegvesen Region vest arbeider med kommunedelplan for E39 Bogstunnelen-Gaular grense. Denne rapporten tar føre seg ingeniørgeologiske forhold for alternative tunnelpåhogg, tunneltrasear og veg i dagen i det aktuelle planområdet. Figur 3.1., 3.2 og kapittel 3 gir oversikt og ei kort beskriving av dei ulike alternativa. I henhold til Håndbok 021 skal det fremgå klart kva som er registreringar og kva som er tolkingar (ref.3). Rapporten skal inngå som ein del av kommunedelplanen (ref.5), og vil bli tatt med i vurderinga når val av ny trase skal gjerast. Fleire geologiske notat er tidlegare utarbeida på skredhendingar i planområdet, og er tatt med i vår vurdering av ingeniørgeologiske forhold. I tillegg er følgjande grunnlag benytta: 1. SVV Sogn og fjordane: E39 Bogstunnelen Gaular grense. Forslag til planprogram for kommunedelplan med konsekvensutgreiing (April 2012). Sveis: SVV region vest: E39 Bogstadtunnelen. Refraksjonsseismiske undersøkelser ved påhugg Ytredalen (Sveis: ). 3. SVV Sogn og fjordane: E39 i tunnel Teigen-Bogen, Ingeniørgeologiske undersøkelser for tunnel (April 2002). 4. NGU: Geologisk norgeskart (ngu.no og kartblad MÅLØY 1:250000). 5. Skrednett: Aktsemdkart for steinsprang og snøskred (skrednett.no). 6. SVV Sogn og fjordane: Oppdrag S-191B rapport nr. 1. Tunnel Bogen Teigen. Stabilitet over forskjæring ved Bogen (2001). 7. SVV region vest: E30 Bogstunnelen-Gaular grense, Befaring (Sveis: ) Prognosen for ÅDT (Årleg døgntrafikk) for strekninga ligg på ca kjt/døgn. Dette innebærer eit årlig nominelt skredsannsyn på 1/50 pr. enhetsstrekning for å oppnå akseptabel strekningsrisiko for skred på veg. Dette er brukt som utgangspunkt for vurdering av sikringsomfang for veg i dagen, sjå blant anna kapittel Utførde undersøkingar og metode Denne rapporten byggjer på feltobservasjonar i perioden våren 2012 til hausten 2013, og på synfaringar med lokale frå Vadheimsområdet for å kartleggja historikk på skred. Linja i dagen og påhoggsområder har også blitt vurdert i samråd med kollegaer med brei anleggserfaring. Eksisterande plandokument og kart er nytta som grunnlag i samband med befaringar og feltobservasjonar. Det er utført befaringar i terreng ved påhoggsområda og langs linja for veg i dagen. GPS er nytta for å kartlegge berg i dagen og kompass brukt for å utføre sprekkemålingar (strøk/fall). Det er ikkje utførd detaljert kartlegging av orienteringa på sprekkeplan, men i påhoggsområda er det gjort enkelte målingar som blir presentert i tabellar og rosediagram. Kvart enkelt rosediagram er her basert på målingar totalt, med minimum 3 målingar pr. sprekkesett. Begrensa datasett på sprekkemålingar i nokre områder, spesielt i Ytredalen, gjer at rosediagramma blir vurdert som vegledande. Et rosediagram er et sirkulært frekvensdiagram, og illustrerer dei hyppigaste forekommande strøkvinklane i datasettet. Dei lengste aksane representerer dei himmelretningane som opptrer oftast. I utgangspunktet blir ikkje fallet på sprekkeplanet syneleggjort, men det er tilførd figurane i denne rapporten. 3

7 Kartlegging av bergmassane med Q-metoden er ikkje teke med i denne rapporten, både på grunn av at dette er ein overordna plan, og at det under feltbefaringar i nokre områder ikkje ligg føre tilstrekkeleg data for å få representative verdiar. På ein seinare planstadie vil det vere naturleg å inkludere denne metoden. Det er utførd refraksjonsseismiske undersøkingar i påhoggsområdet for tunnelalternativ 3C nord for å kartleggje lausmassetjuknad og kvalitet på bergmassane (figur 4.9). Resultata er nærmare beskrive i kapittel 4.6 og rapport Refraksjonsseismiske undersøkelser - E39 Bogstadtunnelen - Ytredalen (SVEIS , grunnlag 2). 3. Generell omtale av planområdet Planområdet strekkjer seg frå den nordlege enden av Bogstunnelen i sør og opp til kommunegrensa mellom Høyanger og Gaular i nord (figur 3.1). Dagens E39 går i dagen på heile strekninga, langs fjorden mellom Bogstunnelen og Vadheim og opp den smale Ytredalen frå Vadheim til kommunegrensa. Sideterrenget er generelt bratt og prega av uravsetningar, spesielt opp Ytredalen. Figur 3.1: Oversiktskart og bilde over planområdet og kart med alternativ 1 teikna inn. Raud ramme i oversiktskart markerar området med tunnelalternativa og strekningar med veg i dagen. Alternativ 1 går i dagen frå Bogen i sør til Gaular grense i nord. 4

8 Det er utarbeida tre hovudalternativ for ny trase, der alternativ 2 og 3 har fleire variantar (figur 3.1 og 3.2). Alternativ 1 omfattar kun veg i dagen, og fylgjer hovudsakeleg dagens E39. Utfordringa for dette alternativet vil vere å sikre alle skredpunkt og oppretthalde god HMS under byggefasen, blant anna på grunn av inngrep i større uravsetningar. Alternativ 2 har fire variantar. I sør er det fire moglege påhogg, der dei to nordlegaste vurderast å gje størst utfordringar. I nord går alle alternativa, med påhogg i Vadheim sentrum og veg i dagen, opp Ytredalen. Det er vurdert eit alternativt påhogg i Vadheim sentrum i tillegg til det som er planlagd. For strekninga med veg i dagen gjeld dei same utfordringane som for alternativ 1. Figur 3.2: Alternativ 2 og 3. Alternativ 2 har 4 påhoggsalternativ i sør og eit i nord, og ei strekning med veg i dagen opp Ytredalen. Alternativ 3 har 4 påhoggsalternativ i sør og eit i nord, men store delar av strekninga i tunnel. Alternativ 3 går i tunnel store deler av strekninga. I sør er det fire moglege påhogg, dei same områda som for alternativ 2. I nord er det kun planlagt eit påhogg som kjem ut i Ytredalen nær Gaular grense, men fleire påhogg i same område er vurdert. 5

9 Det presiserast at alle henvisingar til profilnummer ved beskriving av alternative linjer er omtrentlege Berggrunnsgeologi Fakta og observasjon I følgje NGUs berggrunnskart består berggrunnen i planområdet av ein diorittisk til granittisk gneis, med innslag av migmatitt. Figur 3.3 syner geologisk kart, samt to eksempel på bergartens utsjåande i felt. Det kjem ikkje fram nokon tydelege bergartsgrenser av berggrunnskartet, men det kan opptre variasjonar i eigenskapar innafor same bergart. I felt blei det i hovudsak registrert ein middels- til grovkorna gneis, med varierande innhald av lyse band og mørke mineral. I området mellom Bogen og Vadheim, nær lokalitet 2 i figur 3.3, blei det registret ein noko mørkare bergart som var fin- til middelskorna med høgt innhald av mørke mineral (eks. biotitt). Figur 3.3: Berggrunnskart over planområdet. Bergarten i området er ein gneis med diorittisk til granittisk samansetning, med innslag av migmatitt (kart henta frå ngu.no). Dei to bileta syner utsjåande på bergarten frå to lokalitetar (1 og 2). Gneis er ein bergart med tydeleg planstruktur som følgje av deformasjon og har difor retningsbestemte eigenskaper. Det er ein metamorf bergart, noko som betyr at den har blitt omdanna under høgt trykk og temperatur. Dioritt er ein djupbergart (magmatisk bergart) som i hovudsak består av plagioklas og hornblende, men den kan også innehalde biotitt eller pyroksen. I dette planområdet har den blitt omdanna, og blir beskrive som diorittisk gneis. Granitt er også ein 6

10 djupbergart, og består av alkalifeltspat, kvarts og plagioklas. I tillegg kan den bestå av glimmer og amfibol. Når denne bergarten blir omdanna til granittisk gneis får den ofte karakteristiske lyse og mørke band. I følgje NGUs berggrunnskart er bergartane i planområdet en del av Basalgneiskomplekset (grunnlag 4). Denne gruppa inneheld prekaledonske bergartar som blei omdanna under den kaledonske fjellkjedefoldinga. No er dei å finne i berggrunnen som intrusivar, migmatittar og gneisar av varierande typar, og det kan vere vanskeleg å skilje dei forskjellige bergartane frå kvarandre. Heilt nord i planområdet, rett forbi påhoggsområdet i Ytredalen, går traseen inn i metamorfe suprakrustaler av antatt senkambrisk til kambro-silurisk alder (ikkje markert i geologisk kart figur 3.3). Sannsynlegvis ligg denne gruppa over basalgneisen. Denne gruppa inneheld gneiser, kvartsitter, glimmerskifer og noko amfibolitt Tolking Ulik grad av omvandling gjer at bergarten kan opptre forskjellig mellom lokalitetar (både i mineralsamansetting og folding). Bergarten er tydeleg meir folda ved lokalitet 2 enn lokalitet 1, noko som kan spele ei rolle for kva retning sprekker har i forhold til tunneltrase. Den mørke bergarten observert i felt kan vere ein biotittrik gneis, men det er kun ei tolking Svake soner Fakta og observasjon Ei svak sone er ein sone der bergmassekvaliteten er dårlegare enn ellers. Dette er gjerne bruddsoner der bergmassen er tettere oppsprukket. Slike soner kan og innehelde knust materiale med større eller mindre andel finfraksjon. Mindre soner med lite knust materiale klassifiserast gjerne som sprekkesoner, der ein har betydelig tettere oppsprekking enn berggrunnen elles. Større soner klassifiserast gjerne som knusningssoner. Dei fleste sonene er forkastingssoner, og dannes ved skjerbrudd. Men soner kan og vere danna ved strekkbrudd. Slike soner inneheld oftast knust materiale med mindre frinfraksjon enn skjersonene og kan være strekt vassførande. I Figur 3.6 er det skissert inn mulege svakare soner i planområdet. Svarte linjer viser forkastninger som kjem fram av NGUs berggrunnsgeologiske kart, mens orange linjer viser tolka muleg svakere soner ut frå studie av kart og ortofoto. Ein kan og oppleve soner med dårlegare fjell og tettare oppsprekking som ikkje er synleg i dagen. Det er ikkje blitt fortatt grunnundersøkingar eller detaljerte feltstudiar av svake soner. Dette vil bli vurdert for vidare undersøkingar. Fleire av dei tolka svake sonene frå kart og ortofoto er godt synlege i terrenget. Den sydligste sona sør-vest for Vadheim viser seg som eit djup forsenking i terrenget. I nærheten av dagens veglinje er det synleg berg i dagen, som fremstår relativt massivt og lite oppsprukke (sjå lokalitet 2 i figur 3.3). Bergarten er sterkt folda i nokre parti og ein noko mørkare bergart (biotittrik gneis?) er å finne i lokalitetar nær sona, omtalt i kap.3.1. Vidare oppover i sona er botnen fylt opp av rasmassar og det er ikkje muleg å observere berg i dagen (figur 3.4). 7

11 Figur 3.4: Forsenking i terrenget sør for vadheim, med massar som i hovudsak består av rasmassar frå omliggande bratt sideterreng. Forsenkinga er markert 1 i figur 3.6. I Ytredalen er det spesielt ei sone som er markert i terrenget (figur 3.5 og 3.6). Sona er markert som nr. 2 i figur 3.6. Den er gjennomgåande og skjerer relativt djupt ned i ei kløft. Terrenget ned i Ytredalen er bratt og sona er ikkje befart i felt. Figur 3.5: Forsenking i terrenget i Ytredalen, markert 2 i figur Tolking NGU sitt kart over berggrunnsgeologien markerer ikkje bergartsgrenser, typisk svake bergartslag eller store forkastinger som vil krysse dei aktuelle tunneltraseane. Rasmassar og vanskeleg tilgjengelege lokalitetar gjer beskriving av dei muleg svake sonane begrensa. Men basert på dei tydelege forsenkingane i terrenget må ein anta at fleire av sonene kan strekje seg djupt ned i berggrunnen og nå tunneltraseen. Vedlegg 3 og 4 syner svakhetssoner i området i plan og profil, men må kun reknast 8

12 som ei tolking. Retning på sonane er også kun tolka i mangel på strøk/fall målingar frå dei aktuelle sonane. 2 1 Figur 3.6: Oversikt over planområdet med muleg svake soner. Svarte linje viser forkastningar som kjem fram av NGUs bergrunnsgeologiske kart. Orange linjer er tolka muleg svakare soner i berggrunnen ut frå kart og ortofoto. Raud linje viser traseen for alternativ 3. 9

13 3.3. Bergspenningar Fakta og observasjon Moderate bergspenningar er gunstige for stabiliteten til tunneler og bergrom. Spenningane kan skape problem dersom dei vert for låge eller for høge. Låge spenningar kan føre til dårleg innspenning, som igjen kan gje blokkutfall og vasslekkasjar som følgje av opne sprekker. Låge spenningar kan ein gjerne oppleve i samband med påhoggsområder der bergoverdekninga er låg. Høge spenningar kan føre til sprakefjell og avskalling, fordi spenningene er større enn styrken til bergarten. På Vestlandet vil spenningsforholda gjerne være topografisk betinga, der største hovudspenning vil være parallell med fallretninga til dalsida, mens minste hovudspenning står vinkelrett på dalsida. I fleire parti av tunneltraseene er nivåforskjellen mellom anlegg og overliggande fjellparti meir enn 500m, spesielt for det lengste tunnelalternativet 3 (vedlegg 3 og 4). Også for dei andre alternativa er det høge fjellsider opp frå tunneltrase, sjølv om overdekninga rett opp frå trase er under 500m. Avskalling er spesielt observert på fjellet Gjota vest for Vadheim (figur 3.7). Dette fjellet strekk seg ca. 777 m opp frå havnivå Tolking Erfaringar tilseier at ein kan få problem med sprakefjell der nivåforskjellen mellom anlegget/tunnelen og overliggjande fjellparti er over ca. 500 meter. Dette er tilfelle for tunnelalternativa i planområdet, og ein kan difor ikkje utelukke at ein vil oppleve spenningar og sprakefjell i samband med tunneldrivinga. Dei markerte avskallingane i fjellsida til fjellet Gjota vest for Vadheim kan tyde på at det i tillegg til vertikale spenninger også er horistontale spenninger til stede i området. Under driving av Høyangertunnelen ca. 20 km aust for planområdet opplevde man problem med sprakefjell som gav avskalling i tunnelen, mens ein under driving av Bogstunnelen som grenser til planområdet i vest ikkje opplevde problem med sprak. Andre tunneler som går nær fjellsider vest for Høyanger har hatt moderat avskalling i korte part (grunnlag 3). Avskallinger som følgje av store bergspenninger kan utgjere eit betydeleg HMS-problem under driving av tunnelen. Dersom det viser seg å være problem med sprakefjell under driving er det viktig at kvar salve sikrast med sprøytebetong og boltar før ein startar arbeidet med neste salve. Handbok 05 beskriv sikring ved sprakeberg (ref.6). 10

14 Figur 3.7: Dal og fjellside opp frå Lia sør for Vadheim. Eksempel på bratte fjellsider i planområdet med tegn til avskalling i nokre områder. 11

15 3.4. Skredfare Dagens veg går under bratte fjell og dalsider langs fjorden inn mot Vadheim og opp Ytredalen frå Vadheim mot kommunegrensa. Stort sett heile vegstrekninga ligg innanfor teoretisk rekkevidde for både steinsprang og snøskred i følgje aktsemdkart frå skrednett.no (figur 3.8, grunnlag 6). Aktsemdkarta viser potensielle utløysings- og utløpsområder for snøskred. For steinsprang er utløysings- og utløpsområde skravert med svart. Karta seier ikkje noko om sannsyn for snøskred og steinsprang, og er først og fremst eit grunnlag for vidare vurdering av skredfare og for fastsetting av sonar kor ein må ta omsyn i arealplanar på kommuneplannivå. Karta er utarbeida ved bruk av ein datamodell som ut frå helling på fjellsida finn terrenget der utløysning av snøskred og steinsprang er muleg. Frå kvart utløysningsområde er utløpsområdet automatisk utregna. Det er ikkje gjort feltarbeid ved utarbeiding av karta, og effekten av lokale faktorar som f. eks. skog, utførte sikringstiltak o.l. er derfor ikkje vurdert (Norges vassdrags- og energidirektorat 2010). Figur 3.8: Utsnitt av aktsemdkart for steinsprang og snøskred frå skrednett.no. Raudt skravert område visar utløysingsog utløpsområde for snøskred. Svart skravert område viser utløysings- og utløpsområde for steinsprang. Planområdet er markert med firkantar. På strekninga mellom Bogen og Vadheim er det registrert 20 skredhendingar i perioden 1987 til 2014 (Norsk vegdatabank, NVDB). 10 av desse hendingane er nedfall frå vegskjering, og det har kun vore stengt veg i kortare tidsrom. I tillegg fortel lokale kjelde om eit jordskred ved Bogelva på slutten av 1970-talet. Statens vegvesen har fleire registreringar av nedfall på strekninga i sitt rasregister. Registeret går tilbake til byrjinga av 1980-tallet, og det er berre tatt med steinsprang og skred som har kome på vegen. Oversikt over skredpunkt er vist i Figur 3.9 og i vedlegg 1-2. I figur 3.9 skilles det mellom stein/steinsprang, snøskred og sørpeskred. På strekninga frå Vadheim og opp til påhoggsområdet i Ytredalen er det registrert 13 skredhendingar i perioden , der 7 av desse er nedfall frå vegskjering. Kun jordskredet i 2014 har førd til stenging av vegen. Planområdet strekker seg frå Bogstunnelen i sør til kommunegrensa mot Gaular i nord. Skredproblema ein har hatt i samband med dagens veg er i hovudsak knytt til steinsprang frå sideterrenget og nedfall frå fjellskjeringar. Nærmare beskriving av skredfaren er gitt i seinare omtale for dei enkelte delstrekningane. I kapittel 4 (Påhoggsområder) er det diskutert skredfaren i påhoggsområda, mens skredfaren for alternativ med veg i dagen hovudsakeleg er diskutert i kapittel 12

16 6 (Veglinjer i dagen). I det følgjande blir akseptkriteriane for skred på veg vurdert og tolka ut i frå dei nemnde registreringane, sjå figur 3.9. Figur 3.9: Oversikt over skredregistreringer langs dagens veg mellom Bogstunnelen og kommunegrensa Høyanger/Gaular. Data er henta frå Norsk Vegdatabank (NVDB). 13

17 Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg er nytta for å vurdere sikringsomfang. Her ser ein på årlig nominell skredsannynligheit per enhetsstrekning i forhold til ÅDT på strekninga. For E39 frå Vadheim og opp Ytredalen er 2040-prognosen på ÅDT 2600 kjt/døgn. For å nå ein akseptabel strekningsrisiko må ein innanfor eit årleg nominelt skredsannsyn på 1/50 per enhetsstrekning. Basert på registreringar i Norsk vegdatabank og synfaringar i området vil ikkje ei daglinje opp Ytredalen oppnå akseptabel strekningsrisiko. Utbetring av E39 opp Ytredalen vil også medføre inngrep i fleire større uravsetningar og auke nærleiken til skredutsett terreng. Dersom det blir lang tunnel med påhogg i Ytredal vil eksisterande E39 bli liggande med mindre trafikk. Prognosen for ÅDT på gamlevegen ligg på ca kjt/døgn. Akseptabel strekningsrisiko inneber eit nominelt skredsannsyn på 1/50 per enhetsstrekning, og tolererbar strekningsrisiko eit nominelt skredsannsyn på 1/10 per enhetsstrekning. Tolererbar strekningsrisiko vil vere muleg å oppnå med enkelte sikringstiltak. Aktuelle tiltak vil vere reinsk og boltesikring av skjeringar ved Vadheim, i tillegg til skråningsstabilisering og fanggjerder på enkeltpunkt opp Ytredalen. Behov og omfang må planleggast i detalj seinare. Akseptabel strekningsrisiko vil innebere fleire tiltak og større kostnadar. Med lang tunnel vil også strekninga mellom Bogen og Vadheim få redusert trafikk, med ein prognose for ÅDT på ca kjt/døgn. Dei same akseptkriteria for akseptabel og tolererbar strekningsrisiko gjeld her som på vegen frå Vadheim opp Ytredalen. Det vil blant anna krevje sikringstiltak av eksisterande skjeringar for å kome innanfor tolererbar strekningsrisiko, og meir omfattande tiltak for å nå ein akseptabel strekningsrisiko. 14

18 3.5. Kvartærgeologi Eit utsnitt frå NGUs kvartærgeologiske kart er vist i Figur Området mellom Bogstunnelen og Vadheim består i hovudsak av bart fjell med tynt lausmassedekke, tynt morenelag og nokre mindre områder med skredmateriale. I Vadheim sentrum er det elve- og breelvavsetningar. Langs vegen oppover Ytredalen frå Vadheim mot kommunegrensa, er det i stor grad skredmateriale i form av til dels grovblokkige urar som dominerer. Mektigheit av desse er ukjent men kan være betydeleg. Figur 3.10: Utsnitt av lausmassekart frå NGU viser lausmassefordeling i planområdet. Det er i hovudsak tynne massar med morene og skredmateriale. I Vadheim sentrum er det elve- og breelvavsetningar med ukjend mektigheit. 15

19 Figur 3.11: Moreneavsetningar i nedre del av Ytredalen (ca. profil 26000). Materialet er runda-kantrunda og usortert. 4. Påhoggsområder Det er fleire ulike alternativ for tunnel på strekninga, som beskrive i kapittel 3. Eit alternativ er tunnel sør for sentrum, med søndre påhogg ved Bogstunnelen og nordre påhogg i nærleiken av Vadheim sentrum (alternativ 2C). Eit anna alternativ er ein lang tunnel der ein går inn ved Bogstunnelen i sør, forbi Vadheim sentrum og har nordre påhogg i Ytredalen ikkje langt frå kommunegrensa Høyanger/Gaular (alternativ 3C). Søndre påhogg er likt for desse to alternativa. Påhoggsområder for 2C og 3C blir beskrive meir i detalj enn dei andre alternativa i denne rapporten, då dei blir vurdert til å vere mest aktuelle. Det er også kunn for desse to tunnelalternativa at linja er teikna opp (vedlegg 3 og 4). Kvart enkelt påhoggsalternativ vil i dette kapittelet bli beskrive med omsyn på berg, lausmassar og skredfare, i tillegg til ei tolking og tilråding av alternativet. Strekningar på veg i dagen blir i hovudsak beskrive og diskutert i kapittel Påhogg sør alternativ 2D og 3D I dette alternativet er det planlagt å etablere påhogg frå Bogstunnelen i nordre ende. Dette alternativet blei vurdert under synfaring den (SVEIS , grunnlag 7). Alternativet representerer den lengste tunneltraseen, om påhogg i Ytredalen blir vald Tolking og tilråding På synfaring blei det vurdert at det er bergteknisk kurant å etablere avgrening/påhogg frå nordre ende av Bogstunnelen. Ulempa med dette alternativet kan vere trafikkavvikling i byggefasen. Gamlevegen er no beteikna som vinterstengt gang- og sykkelveg eit parti sørover, og det er uvisst om denne kan nyttast som avlastingsveg. Skredfaren frå Bogstunnelen til påhoggsalternativ 2C og3c er vurdert til å vere moderat, noko som ikkje tilseier at en treng å gå inn i tunnel alt i Bogstunnelen av 16

20 hensyn til skred. Det vil sannsynlegvis vere muleg å skredsikre området mellom Bogstunnelen og påhogg 2C/3C Påhogg sør alternativ 2C og 3C Søndre påhogg er felles for dei to tunnelalternativa. Påhogget ligg ca. 300 meter frå tunnelinnslaget til Bogstunnelen langs dagens veg. Figur 4.1 syner korleis tunnelen er tenkt å gå inn i terrenget og eit rosediagram med dei mest markante sprekkesetta i nærliggjande skjeringar. Terrenget stig relativt raskt på, og ligg på ca. 30 i terreng bak eksisterande skjeringar før det blir brattare opp i dalsida (sjå bilete i figur 6.1 for skogsterrenget). Det er noko vatn i terrenget i tillegg til bekefar på veg inn i forskjering/påhogg. Vassføringa var liten på finversdagar ved befaring hausten 2013, men det virka å vere ein del vatn i grunnen (grunnlag 6). Figur 4.1: Ortofoto som viser omtrent kor påhogget for alternativ 2C og 3C vert liggande i terrenget. Rosediagram syner dei mest framtredane sprekkesetta i skjeringar nær påhogg. Bilde syner sprekker i skjering mellom Bogstunnelen og påhogg Berg/lausmassar Det er berg i dagen i skjeringar langs dagens veg. I følgje kvartærgeologisk kart frå NGU skal dekke i området bestå av skredmateriale og bart fjell, noko som stemmer med befaringar i felt. Det er ikkje mykje bart fjell i påhoggsområdet, men lausmassedekket ser ikkje ut til å vere meir enn 1-4m. Det er observert berg i elveløp sør før påhoggsområdet i tillegg til nokre eksponerte sva i påhoggsområdet. Tabell 1 syner kartlagde sprekkesett i skjeringar nær påhogg. Det er registrert tre sprekkesett, der oppsprekking langs foliasjon er inkludert. Foliasjonen (nr 1 i tabell) har eit strøk på ca. N Ø og fall mot Ø (ut mot dagens veg), men variera avhengig av kor folda bergmassen er. 17

21 Sprekkeavstanden ligg på ca. 1-2 m og sprekkeflatene er i hovudsak ru og bølgjete (nokon glatte/bølgjete). I begge dei kartlagde skjeringane opptrer det slepper langs dette sprekkesettet (figur 4.2). Det ser også ut til at fleire av dei observerte flatene i terrenget er sprekkeflater langs folisjonen. Tabell 1: Sprekkesett i påhoggsområdet for alternativ 2C og 3C. Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter 1 (foliasjon) N Ø 30-40Ø 2-3m Ru/bølgete 2 N150Ø 80-90V Ca.2m Ru/bølgete 3 (dalsideparallelle sprekker) N40Ø 40-50S 1-2m Ru/bølgete Eit tilnærma steilt sprekkesett (nr 2 i tabell) med eit strøk på ca. N150Ø og fall på mot V er også gjengangande i området. Sprekkeavstanden er i snitt ca. 2 m, men dei kan opptre tettare. Sprekkeflatene er ru og bølgjete. I tillegg er det dalsideparallelle sprekker (nr 3 i tabell), med ei orientering/strøk på ca. N40Ø og fall på mot SØ. Sprekkeavstanden er på 1-2 m og sprekkeflatene er ru og bølgjete. Figur 4.2: Skjering ved eksisterande veg nær sørleg påhogg for alternativ 2C/3C. Bilete syner sleppe langs sprekkesett 1 (foliasjon) Skredfare Det er to registreringar på skred på veg i dette området, der det eine er steinsprang (mars 1992) som mulig har gått rett forbi påhoggsområdet. Det andre er eit sørpeskred som har gått der Bogelva møter vegen (2004). I tillegg har lokale kilde fortalt om eit jordskred/erosjonsras som sannsynlegvis gikk på slutten av 1970-talet på strekka rett etter kryssing av Bogelva mot Vadheim. Dette skredet skal ha tatt deler av vegen og ført til ei lenger stenging av strekninga. Skredmateriale i terrenget opptrer hovudsakeleg som gamal ur, der det er større utbredelse i parti før påhogg (ur, vedlegg 1) og parti nord for påhogg (stor ur, vedlegg 1). Det blei ikkje registrert ferske 18

22 blokker i urmassane over påhoggsområdet. Den store ura nord for påhogget vil bli beskrive i kapittel Tolking og tilråding Det ser ut til at forskjering/påhogg kan etablerast her utan større problem ved hjelp av normal sprenging og eit normalt sikringsomfang, forutsett at ein ikkje grip inn i ur nord for planlagt påhogg. At lausmassedekket framstår relativt tynt og terrenget stig rast på gjer også at overdekninga burde vere tilstrekkeleg i påhoggsområdet. At lausmassane sannsynlegvis ligg på svaflater med fall ut mot fjorden gjer at dei kan liggje ustabilt. Ein må rekne med å sikre skjeringstopp mot mindre steinsprang og stabilisere urmassar. Dette kan gjerast med betongmur og/eller sognemur. Eit alternativ er jordnagling eller bergforankring med eventuelt armert sprøytebetong. I tillegg må ein rekne med drenering og plastring av mogleg vatn frå sig og bekkar i terrenget. Nemnt jordskred/erosjonsras på slutten av 1970-talet kan sannsynlegvis forklarast med ein skoghogst i overliggjande terreng nokre år tidlegare. Dette kan ha medførd at røttene råtna og jordmassane blei usabile. Med mindre det skjer liknande inngrep i terrenget, blir det vurdert som mindre sannsynleg at det skjer på nytt i nær framtid Påhogg sør alternativ 2B og 3B Dette påhoggsalternativet ligg ein knapp km frå tunnelinnslaget til Bogstunnelen mot Vadheim (figur 4.3). Linja for dette alternativet er ikkje teikna opp, men figur 3.2 syner påhoggsområdet og trase i grove trekk Berg og lausmassar Det er berg i dagen i området, og ei fleire meter høg skjering syner bergmassen med oppsprekking og sprekkesett (figur 4.3). Fleire lokalitetar syner tydeleg rotsprenging på blokker. Det er etablert betongmur og sognemur på skjeringstopp i eksisterande skjering, og terrenget i bakkant er preget av dårlige hammarlag og spredte urmassar og muleg morenemateriale. Generelt ser lausmassemektigheita ut til å vere beskjeden, men det er ikkje gjort grunnundersøkingar. Figur 4.3: Alternativ 2B og 3B. Bildet syner eksisterande skjering i området for alternativt påhogg, med hammerlag og rotsprenging. 19

23 Det er registrert tre sprekkesett i skjeringar i påhoggsområdet, der oppsprekking langs foliasjonen er inkludert. Foliasjonen har eit strøk på ca. N Ø og fall på mot N. Sprekkeflatene er ru og bølgjete og sprekkeavstanden variera (snitt på 1-2m). Eit tilnærma steilt sprekkesett skjerer foliasjonen, og har ei orientering på ca. N180Ø og eit fall på 85 mot V. Sprekkeavstanden ligg på ca. 1-2m og nokre av sprekkeflatene er relativt glatte og bølgjete. Dalsideparallelle sprekker opptrer også i området, og har ei orientering på ca. N60-90Ø og fall på 40 mot S. Sprekkeavstanden er noko høgare enn for dei to andre sprekkesetta (snitt 0,10-0,5m) Skredfare Området ligg nord for stor ur som ser ut til å få jamn tilførsel av stein frå overliggjande hamre (vedlegg 1). Det er fleire registreringar av stein på veg på strekninga frå påhoggsalternativ 2C/3C og fram til dette området (figur 3.9). Dette vil ble beskrive i kapittel I dei fleste tilfella er det snakk om massar på < 1kbm i vegbane og utløysingsområder i skjering eller fjell/dalside Tolking og tilråding Faren for steinsprang i området for påhogg/forskjering vurders til å vere moderat, med større fare for steinsprang på strekninga mot Bogstunnelen. Strekninga med veg i dagen mot Bogstunnelen vil også måtte oppgraderes ved val av dette påhoggsalternativet, noko som vil vere krevjande og kostbart med tanke på bratt terreng ned mot fjord og urmassar/steinsprangfare i dalsida. Dette vil bli sett nærmare på i kapittel 6.1. Dette påhogget er vurderast å vere anleggsteknisk muleg, men det er ikkje tilrådeleg med veg i dagen mot Bogstunnelen Påhogg sør alternativ 2A og 3A Desse alternativa omfattar ein relativt kort tunnel, der søndre påhogg planleggjas på nedsida av eksisterande veg, med bru over elva (Lielva) inn mot påhogget. Elva Lielva munnar ut i Vadheimsfjorden, og kan ha stor vassføring (vedlegg 1). Det er ikkje teikna og utreda korleis inngrepa vil bli i terreng bak eksisterande veg om dette alternativet blir aktuelt. Påhogget er markert inn på bilete i figur 4.4. Ei høgspentlinje kryssar over eksisterande veg. Figur 4.4: Påhoggsområdet for alternativ 2A og 3A. Påhogget er markert inn med raud ring. 20

24 Berg og lausmassar Det er berg i dagen i elveløpet nær påhogg, men frå elv og oppover i terrenget er det ikkje observert fleire punkt med eksponeringar. Berget er folda, med moderat oppsprekking. Over eksisterande veg ligg ein morenerygg med ukjent mektigheit og over denne ryggen ligg urmassar i botn av ei bratt fjellside. Det er ikkje utførd grunnundersøkingar i området. Vedlegg 1 syner heile området med påhogg og overliggjande terreng Skredfare Ur i overkant av eksisterande veg og påhogg er stor og det er sannsynleg at den får tilførsel frå bratt fjellside i bakkant. Det er kun ein registrering på steinsprang som har nådd veg i registeret, men lokale kilder kan fortelje om at det tidlegare har vore eit område med fleire steinsprang. Skredfaren på strekninga mellom dette påhogget og alternativ 2/3B blir beskrive meir i detalj i kapittel Tolking og tilråding Med tanke på usikre lausmassemektigheter i påhoggsområdet, krevjande og kostbar løysing for veg i dagen mot Bogstunnelen og skredfare frå bakanforliggjande terreng frarådast dette alternativet. Dersom ein må inn i morenerygg bak eksisterande veg ved bygging kan dette også auke skredfaren i tillegg til at det kan bli utfordrande anleggsteknisk. Det er viktig at ur som kvilar på morenerygg ikkje mistar foten som denne ryggen representerer Påhogg nord alternativ 2 For dette påhogget har tre situasjonar blitt vurdert. 1. Det opprinnelige påhogget tenkt i forslag til planprogrammet (figur 3.2). I planprogrammet var tanken at ny trase for E39 langs vestsida av elva skulle bøye av i tunnel umiddelbart vest for Vadheim sentrum og unngå konflikt med noverande veg. Inngrep i strandsona er sannsynlegvis ikkje nødvendig for dette alternativet. Påhogget blei vurdert under synfaring (grunnlag 7). Her blei det beskrive at uravsetningar går ut i 0 i det aktuelle området, og at ny veglinje her vil føre til inngrep i ur. Dette alternativet er ikkje utgreia vidare, då den konstruerte veglinja blei teikna lenger sør etter vurderingar på nemnd synfaring. 2. Påhogg vest for oppsprukke bergparti, planlagd påhogg (figur 4.5). Den konstruerte veglinja for alternativ 2 er med grunnlag i dette alternativet. Dette alternativet blei foreslått som ein mulegheit på synfaring Tunnelpåhogget ligg like sørvest for Vadheim sentrum langs dagen E39. Påhoggsflata er planlagd skrått inn i terrenget SV for hammerlag/oppspukke bergparti markert inn i figur 4.7. Terrenget er bratt og ligg på ca i påhoggsområdet, for så å auke på oppover (figur 6.4 for kart). Det er ingen større elver/bekker i området, men noko vannsig. Noverande veg er teikna på utsida av ny linje rett nord for påhogg, delvis på fylling ut i fjorden. Kartlegging av sjøbotnen syner at terrenget går bratt ned (ca. 1:1,5 eller brattare) før det blir slakare. I underkant av dette bratte partiet ligg skipsvraket «Oldenburg», som til neste år blir 100 år og automatisk freda. Forholda i fjorden blir utgreia i ein eigen geoteknisk rapport (sveis nr. kommer). Denne vegstrekninga blir også beskrive kort i underkapittel

25 3. Påhogg rett mot fjellet frå eksisterande bru over Ytredalselva. Dette alternativet er markert inn i figur 4.7 som alternativt påhogg. Dette påhogget ligg rett sør for påhogg beskrive i situasjon 1. Alternativet kan vere aktuelt som nordleg påhogg for alternativ 2. Linja er ikkje teikna, men tanken er å utnytte eksisterande veg og bru over Ytredalselva og gå rett inn i fjellet på sørsida. Dette kan medføre at en slipp å legge ny linje på vestsida av Ytredalselva som markert i figur 4.5. I dette området er terrenget noko slakare i nedre parti, men stig raskt på. Det er ikkje registrert markante bekker/elver i området. Figur 4.5: Påhogg nord, alternativ 2. Påhogget er teikna inn på ortofoto rett før Vadheim sentrum. Rosediagram syner dei mest framtredande sprekkesetta i skjeringar og berg i dagen i påhoggsområdet. Bilde syner oppskrekking i skjering Berg/lausmassar Det er eksponert berg langs dagens veg i påhoggsområdet for planlagd påhogg, både sprengt skjering og naturlege berg-flater. I følgje NGUs kvartærgeoloiske kart skal det vere bart fjell med stedevis tynt dekke, noko som stemmer med registreringar i felt. Skredmaterialer og oppsprukne hammerlag/bergparti dekker området. Tjuknad er ikkje undersøkt, men det vurderast ikkje til å vere stor mektigheit. Tabell 2 syner dei kartlagde sprekkesetta i skjeringar og bergflater nær påhogg. Oppsprekkinga i området varierer, og i skjeringa under påhogg er den vurdert til å vere moderat til sterkt oppsprukke. Bilde i figur 4.6 syner skjering og berg i dagen nær påhoggsområdet. Slepper med fall ut i vegen er tydelege, og sleppeflatene er ru og bølgjete. Terrenget i bakkant av oppsprukne skjeringar er ikkje undersøkt på grunn av bratt og ulent terreng. Fleire stader fins sprekkekombinasjonar som kan danner ustabile kiler i skjeringane. (sjå bilde i figur 4.5). 22

26 Tabell 2: Sprekkesett i påhoggsområdet for planlagd påhogg alternativ 2. Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter 1 N25-40Ø 35-40Ø Ca 0,2m 2 N Ø 35-55V 0,1-2m 3 N Ø 70-85V 4 (foliasjon?) N300Ø 70Ø 0,1-5m Svært folda i parti Sleppe Påhogg 2C Figur 4.6: Oppsprukke berg i skjering under planlagt påhoggsområde og berg i dagen i form av svaflater mot påhoggsområdet. I området for det alternative påhogget er det eksponert berg i dagen, i tillegg til urmassar. Rett nord ligg ei større ur. Rett sør er eit usikkert bergparti som er nærare omtalt i kapittel Skredfare Skredfare Det er nokre registreringar av nedfall frå skjeringar i vegen i planlagd påhoggsområdet. I alle tilfella for stein er det oppgitt at skjering er løsningsområde og massane som har nådd veg er < 1kbm. Det er også registrert ei tillfelle av snøskred (mulig januar 1987) omtrent i påhoggsområdet/mulig rett forbi. Fersk blokk i terrenget er ikkje observert, men det er kun synfart i terreng tett opp mot påhoggsområdet der det var tilkomst til fots. Det oppsprukne bergpartiet/hammerlagt rett nord for påhoggsområdet kan vere labilt. Det er sterkt oppsprukke med opne sprekker, og ligg ikkje langt over dagens veg. Det er ikkje registreringar av nedfall på veg i området, og lokale seier at det ikkje har kome ned noko dei siste 10åra Tolking og tilråding Liten plass ut mot fjorden gjer at planlagd påhogg kan gjere det vanskeleg med trafikkavvikling i ein byggefase. Kartlegging av sjøbotnen tilseier også at det kan bli vanskeleg å fylle ut i fjorden utan at 23

27 fylling slår ut mot vraket. For å unngå fylling ut i fjorden må både ny linje for E39 og eksisterande veg leggast meir inn i terrenget. Skredfaren for det planlagde påhogget vurderast til å vere moderat, og aukande nordover forbi oppsprukke bergparti. Det er dermed ikkje tilrådeleg med linje lenger inn i terrenget på grunn av auka skredfare og nærheit til oppsprukke bergparti nord for planlagd påhogg. Ein kan også forvente tung sikring av tunnelpåhogg, lang portal og tung sikring av oppsprukke bergparti også med den planlagde løysinga. Figur 4.7: Påhoggsområdet for alternativ 2. Alternativt påhogg er markert inn i flyfoto. 24

28 4.6. Påhogg nord alternativ 3 Påhogget er planlagd i Ytredalen ca. 2 km nord for Vadheim. Terrenget er relativt slakt, før det stig på opp mot fjell på 834 moh. Veglinja vil gå over dyrka mark før ein kjem inn mot påhoggsområdet. Figur 4.8 syner korleis tunnelen er planlagt, i kartutsnitt og ortofoto. Det er fleire elver og mindre bekker i området (vedlegg 2), i tillegg til at det sig vatn utanom dei meir etablerte løpa i nedbørsperiodar. To alternative påhogg er vurdert i tillegg til det planlagde, og dei er merka av som alternative påhogg 1 og 2 i figur 4.8. Figur 4.8: Kartutsnitt og ortofoto syner omtrent kor påhogg 3C går inn i terrenget. Planlagt påhogg i tillegg til 2 alternative påhogg er markert inn i kartutsnitt. Rosediagram syner dei mest markerte sprekkesetta i området, men datasettet er lite Berg/lausmassar Det er ikkje berg i dagen i det planlagde påhoggsområdet, men det er eksponert berg i elvar/bekkar og ein del punkt over og til sida for påhogg (figur 4.10 og 4.11). Påhogget går inn i terreng dekka av skred/elvemateriale. Det er utførd seismiske undersøkingar for å kartleggja djupna til berg under lausmassedekke. Figur 4.9 syner kor dei seismiske linjene er skutt. Det er ikkje utførd undersøkingar på dyrka marka eller i terreng over gard, noko som vil seie at det ikkje er data i område for alternativ påhogg 2. Resultata frå seismikken er samla i rapporten (SVEIS , grunnlag 2), der tolkinga 25

29 av hastigheitene fortel om antatt store lausmassemektigheiter. Tolkinga av dei seismiske resultata blir diskutert i kapittel Figur 4.9: Oversiktskart som syner seismiske linjer, plan profil L1/13 til L6/13. Seismikken er utførd av GeoPhysix AS, og kart er henta frå rapport SVEIS Både for alternative påhogg 1 og 2 er det registrert eksponert berg i dagen. Ved alternativ 1 er det ein eksponert bergrygg (figur 4.10, bilde 3), der sprekkeflatane har eit fall ned mot dalbotnen og berget er moderat oppsprukke. Ved alternativ 2 er det kunn synlege svaflater, med eit tynt dekke av uravsetningar. Ut i frå geologisk kart frå NGU (MÅLØY 1:250000) skal dette området bestå av metasuprakrustaller, som nemnt i kapittel 3.1. Denne gruppen inneheld gneiser, kvartsitter og glimmerskifre. Det er ikkje avklart kva for ein bergart som er i området for alternativ 2. Rett nord for alternativ 2 er det større lausmassemektigheitar. Dei ligg i utløpsområdet til Storeskreelva og er sannsynlegvis ei elve-/skredvifte. Det er eit lite datasett på sprekkekartlegging i området grunna få eksponeringar og svaparti der det er vanskeleg å finne sprekkesett. Tabell 3 syner dei sprekkesetta som blei registrert, og dei er illustrert i eit rosediagram i figur

30 Tabell 3: Sprekkesett i påhoggsområdet for planlagt alternativ 3. Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter 1 (foliasjon) N Ø mot Ø 0,3-0,5m Ru/bølgete 2 N Ø mot V 0,5-1m Ru/bølgete Figur 4.10: Planlagd påhogg og alternativ påhogg 1 (alternativ 3C). Små bilder syner massar i elv sør for planlagd påhogg (1), berg i dagen i den same elva (2) og berg i dagen ved det alternativt påhogg 1 (3) Skredfare Planlagt påhogg er lagt i avsetningar som kan tolkast som ei tidlegare skredvifte/elvevifte. Pineelva kjem ned like sør for påhogget, som i dag har teke løp som bøyar av mot sør (figur 4.10, bilde 1). Denne elva har truleg hatt fleire løp i nordlegare retning på tidlegare tidspunkt. Elva renn delvis på fjell, men verkar å grave ein del i stedlege massar i den nedre delen. Lokale frå Ytredalen fortel om sørpeskred som har gått i denne elva. Frekvensen er låg, men dei fortel at det har kome heil ned på bøane. Det er difor fare for at det kan gå sørpeskred/flomskred her. I tillegg kjem det ned fleire elvar/bekkar langs dagstrekning nord for påhogget og i området for alternativ påhogg 2. Desse har namn som tyder på at det kan gå skredløp i desse, som Storskreelva og Kallskreelva. Lokale fortel at det går snøskred i Kallskreelva, men at dei ikkje har opplevd at dette har kome lang ned i dalen. Snøskred i Storeskreelva går hyppigare, om ikkje årleg, og kan kome heil ned til gardshus. Dei er ikkje registrert å ha nådd dagens veg. Det er ikkje registreringar langs dagens veg av snøskred, men slik ny veglinje no er teikna vil vegen trekkast ca. 50 meter nærmare dalsida forbi Stor- og Kaldskredelva, og ca. 140 meter lengre opp i terrenget i påhogge. Dette gjer at ny veg vil kome nærare skredutsett terreng enn den gamle. 27

31 Det er ikkje registreringar av at stein har råka vegen på strekninga. Det er relativt god avstand mellom veg og fjellside i overkant slik at steinsprangfaren for ny veg vurderast som relativt lav Tolking og tilråding Tolkinga av dei seismiske resultata er illustrert i figur Her er området med lausmassemektigheiter > 10 m merka med lys farge og kartlagde punkt med berg i dagen er merka raudt. Påhogget ligg omtrent på seismisk linje L1, eit stykke opp mot Pineelva (elv sør for planlagd påhogg). Langs denne linja er det ikkje eksponert berg i dagen og djupna av lausmasse er tolka til å vere opp til 30 m på det tjukkaste. Mektigheiten ser ut til å avta rundt Pineelva, men her er det tolka inn ein svak sone. Kanskje fell denne sona saman med svakheissona som er tolka inn i området (figur 3.6). Generelt ser det ut til at lausmassemektigheiter avtar opp i dalsida, og at det eksisterar ein terskel i dalsida der berget går noko brattare ned mot dalbotnen og mektigheitane bli større. Lausmassemektigheta er tolka til å vere størst i området med tolka elve/skredvifte. Figur 4.11: Tolking av lausmasseutbredelse basert på seismikk og terreng. Raude punkt syner registreringar av berg i dagen og det farga feltet er området tolka til å ha lausmassar tjukkare enn 10 m. Påhogga (planlagd og alternativ 1) er markert inn omtrentleg. At det er lite berg i dagen i området gjer det vanskeleg å vurdere bergkvalitet, men ut i frå berggrunnskartet, og nokre registreringar ovanfor påhogg, kan det vere gneis ned i grunnen i planlagt påhoggsområde. Gneis har normalt høg trykkfastheit. I området for alternativt påhogg 2 framstår også bergarten som gneis, men det bør takast steinprøvar for å slå fast mineralsamansetting og kvalitet til byggeformål. Det påhogget som er planlagt ligg mest sannsynleg i ei mektig elve-/skredvifte. Dette kan medføre eit langt parti med høge skjeringar i lausmassar med uviss fastheit og uviss bergoverdekning for påhogg. 28

32 Om ein forskyv linja noko opp og nordover i terrenget vil ein møte berg i dagen i alternativt påhogg 1 (figur 4.10). Det vil sannsynlegvis også her vere snakk om høge skjeringar i lausmassar, men det kan vere ein fordel å sleppe å gå langt inn i skredvifta. Om alternativ 1 blir vald, anbefalast det også å leggje linja lenger ut mot elv i dalbotnen for å kome lengst muleg bort frå skredfarleg terreng. I forhold til alternativ påhogg 2 er det sannsynlegvis ikkje problem å få overdekning i påhogg om ein går relativt normalt inn frå dalbotnen, men det er eit spørsmål om dette er muleg i forhold til linjeføring. Det ligg også i eit område der det ofte går skred ned mot bygningar, så det vil bli behov for lang portal/voll i bakkant for dette alternativet. Det er ein fordel å ikkje gå for langt inn i elve/skredvifte rett nord for alternativ 2. Det vil også vere nødvendig å sikre området for planlagd påhogg ved skredvifte med voll i bakkant, i tillegg til å erosjonssikre Pineelva slik at den held sitt noverande løp. Dette kan vere utfordrande å utføre. Det vil vere ein fordel å dra linja mot påhogg så langt ut som muleg mot dalbotnen, dette for å få avstand til bratt dalsideterreng og redusere skredfaren. 5. Tunneltrasé Det er teikna opp linjer for to av tunneltraseane, og dei vil bli kort beskrivne i dette kapittelet. Vedlegg 3 og 4 syner linjene i plan og profil, med tolka svakheitssoner i terrenget Alternativ 2C Bogstunnelen Vadheim sentrum Beskriving Dette tunnelalternativet vil bli ca m langt med maksimal bergoverdekning på ca. 250 m. Med utgangspunkt i NGUs berggrunnskart vil heile tunnelen drivast gjennom diorittisk til granittisk gneis. Tunnelen vil krysse ei potensiell svak sone der den går under det markerte elvegjelet opp mot Guddalen og Ullebøen ca. i profil Bergoverdekning her vil være ca m. Delar av sona er befart, men rasmassar fyller elveløp og gjer undersøkingar vanskeleg. Vidare mot Vadheim kryssar traseen eit nytt dalsøkk med vassføring ca. i profil Her vil overdekninga vere ca. 50 m. Denne sona er ikkje befart i terrenget Tolking Sona ved profil 2450 kan gi visse stabilitesproblem og behov for utvida sikring i tunnelen. Retninga sona har i berggrunnen er ikkje kjend, så kor sona eventuelt treff tunnelen er berre tolking. Det er også anbefalt å sonderbore i forkant gjennom slike mulege soner for å få ein indikasjon på bergkvaliteten framfor stuff. Det same gjelder sona i profil Alternativ 3C Bogstunnelen Ytredalen Beskriving Dette alternativet vil gje ein ca m lang tunnel med maksimal bergoverdekning på ca.530 m. Heller ikkje for dette alternativet framkjem det bergartsgrenser av det geologiske kartet, men ein kan oppleva variasjonar i eigenskapar innanfor same bergartstype. Ein må anta at tunnelen vil krysse to av dei same sonene som for alternativ 2, noko lenger inn i terrenget frå fjorden. Dette gjer at overdekninga blir større ved passering, henholdsvis ca. 60 m for den første sona i profil og 500 m for den andre sona i profil Ca. i profil kryssar 29

33 tunnelen ei ny sone, også her med god overdekning. Rett før påhoggsområdet er det to soner, den eine ca. i profil med om lag 20 m overdekning og den andre i påhoggsområdet. Det kjem ikkje klart fram i terrenget kor desse sonene ligg i dalen, så plassering i kart og ortofoto kan vere upresis Tolking Sjølv om overdekninga generelt er god ved passering av dei fleste sonene på traseen, må ein som nemnt i kapittel rekne med at svakheitene kan nå langt ned i bergmassane og auka sikringsbehov kan bli nødvendig ved passering. Dei to sonene nær påhogg er mest markante litt opp i fjellsida, og har usikker utholdenhet ned i dalbotn. I resultata frå seismikkene er det tolka inn fleire parti med mulig dårlig berg (låghastighetssoner), men det er vanskelig å knytte dei opp mot forseinkingar i terrenget. Ved vidare prosjektering bør ein vurdere grunnboring i påhoggsområdet for å kartlegge lausmassemektigheita i meir i detalj Hydrogeologi Det er i følgje NGUs kart over grunnvassbrønnar (granada) ikkje registrert brønnar i nærleiken av tunneltraseen. Det er heller ikkje busetnad eller sårbart naturmiljø like over tunneltraseen. Det ventast difor ikkje at eventuelle innlekkasjar vil gjere skade på omgjevnadane. Eventuelt behov for injeksjon vil være av omsyn til anleggsarbeidet og kvalitet på det ferdige anlegget. Omfang av innlekasjer vil avhenge av fleire faktorar, som mellom anna bergmassens oppsprekkingsgrad og sprekkenes karakter, bergspenningar, svake soner og bergartsgrenser. Kor mykje vasslekkasjar ein kan forvente i gneis vil gjerne avhenge av sprekkefylling og grad av opne sprekker i bergmassen Bergets eigenskapar og bruk av tunnelmasse Det er ikkje utførd prøvetaking/laboratorieundersøkingar av bergartsmateriale i planområdet. Dette bør vurderast i seinare planfasar. Nedanfor vurderast bergets eigenskapar basert på visuelle observasjonar og erfaring frå anlegg med liknande berggrunn. Granittisk til diorittisk gneis har relativt stor styrke. Enaksiell tykkfastheit på intakt bergartsmateriale er normalt MPa. Dei klassifiseras som middels sterke til relativt sprø bergartar. Vanlegvis vil denne bergartstypen ha normal borbarhet etter norske forhold. Det kan også forventes normal sprengbarhet, då bergarten har stor sprøhet og mindre anisotropi enn til dømes fylittar og glimmerskifer som kan skape problem med sprenging. Ved Teigen-Bogen prosjektet var tunnelmasse frå Bogstunnelen nytta til vegoverbygning. For å vurdere bergartens anvendbarhet til veg- og utfyllingsformål må det utførast laboratorieundersøkingar, sjå handbok 018 (ref.2). 6. Veglinje i dagen I dette kapittelet vil strekninga med utfordringar i forhold til veg i dagen bli diskutert og illustrert med kart og bilder. Skredfare vil bli vurdert på dei forskjellige strekka, i tillegg til om det er tilrådeleg og mulig å gå med veg i dagen etter planlagd standard. 30

34 6.1. Alternativ 1 Alternativ 1 omfattar veg i dagen frå Bogstunnelen til kommunegrensa. Dette omfattar utbetring av dagens veg frå Bogstunnelen mot krysset opp mot fv. 93. På denne strekninga går vegen langs fjorden, med bratte dalsider på oppsida og bratt skråning ned mot fjorden på nedsida. Breiddeutviding av dagens veg, samt utbetring av kurvatur vil bety store fyllinger eller relativt store inngrep i sideterrenget. Frå Vadheim sentrum og oppover Ytredalen har alternativ 1 felles linjeføring med alternativ 2C, som vil bli omtalt i kapittel Profil : beskriving og skredregistrering På strekninga mellom ca. profil og vil dette alternativet medfør inngrep i terreng opp mot dalside og ut mot fjorden. Figur 6.1 syner kart med linja og bilete frå nokre punkt nær linja. I profil ca vil linjeval føre til utslag (skråning/fylling) både ut mot fjord og inn i terrenget. Det er relativt bratt ned mot fjorden, og i overkant er det eksisterande låge tørrmurer. Terrenget på oversida har usikker tjuknad av lausmassar og fleire bekkefar. Vidare, ca. i profil , er det ei stor ur på oversida av vegen. Ny linje vil føre til inngrep i ura, som går langt ned mot dagens veg. Området består av gamal og nyare ur, og er grovblokkig. På nedsida av dagen veg er det bratt. Rundt profil er ny linje også planlagt inn i terreng. Her er det dårlige hammerlag og rotsprenging av blokker i skjering (figur 4.3). Ei relativt ny veglomme i dette området syner sikring med betong- og sognemur mot terrenget bak. Figur 6.1: Alternativ 1 veg i dagen, pl Bilda syner lokaliteter frå terrenget rundt dagens veg. 31

35 Figur 6.2: Oversiktsbilete av området frå ca. profil og mot Vadheim. Det er relativt bratt og trongt ned mot fjorden. Det er ein del registreringar av ras på strekninga, der det meste omfattar stein frå sideterreng, men også ein del frå vegskjering (figur 3.9). Det er blant anna registrert fleire steinsprang/steinskred, med stein på veg i 1992, 1998, 2001, 2002 og I felt blei det også registrert ferske blokker i sideterreng opp frå veg på denne strekninga. Tolking og tilråding På grunn av usikker tjuknad på lausmassar rundt profil 23400, og mektige urmassar på store delar av denne strekninga, vil det vere utfordrande og sannsynlegvis kostbart å gå inn i terrenget mot dalside. Det er ikkje tilrådeleg å velje denne løysinga på grunn av dei store urmassane. Terrenget ned mot fjord er bratt, men om det er muleg i forhold til geoteknikk og kurvatur kan det vurderast å legge veg ut i nokre parti. Sikringstiltak om ein går inn i terreng kan vere tørrmur, betong- og sognemur på topp skjeringar i tillegg til mur og fanggjerder mot steinsprang på store delar av strekninga. Alternativ for å stabilisere berg og lausmassar er jordnagling eller bergforankring med eventuelt armert sprøytebetong. 32

36 Profil : beskriving og skredregistrering I dette området går dagens veg opp mot avkjørsel mot Ullebøen/Guddalen og deretter ned mot Vadheim i ein markert sving over Lielva. Ny linje vil redusere stigning og forbetre kurvaturen. Dette medfører ei veglinje på nedsida av dagens veg og ny bru over Lielva lågare i terrenget (figur 6.3). Figur 6.3: Alternativ 1 veg i dagen, pl Eit flyfoto gir et oversiktsbilde over strekninga og bilde av mur er markert inn i kart. I området ved rørgate og i elv er det kartlagt berg i dagen, og i sida mot Lielva er det sannsynlegvis eit tynt lausmassedekke. I følgje NGU s kvartærgeologiske kart skal området vere dekka av tynt morenedekke, noko skredmateriale og bart fjell. På nordsida av Lielva er det ikkje observert berg i dagen, og det ser ut til å vere lausmassar på nedsida av dagens veg og ein morenerygg på oppsida av vegen. Tjuknad er ikkje undersøkt. I følgje ny linje er det eit stort skråningsutslag som strekk seg heilt opp til høgspentlinje i denne morena. I øvre del av skråningsutslaget er det slakare terreng (topp morene) som samlar opp rasmassar. Terrenget ned mot fjord på strekninga er relativt bratt, og det er bebygging i tillegg til eit industriområde i sjøkanten. Lokale har fortald om høg vassføring i Lielva, med vatn heilt i kant med 33

37 dagens bru. I ca. profil er det ein gamal mur som held dagens veg, og ser ut til å presser utover i nokre parti (figur 6.3). Mot Vadheim er det høge skjeringar mot dalsida, med varierande oppsprekking. Det er fleire registreringar av nedfall på denne strekninga, med flest nedfall i området ved avkjøring til Ullebøen/Guddalen (figur 3.9). Det er registreringar på stein på veg frå 2000, 2006, 2007, 2012 i tillegg til eit snøskred. Snøskredet er ikkje registrert med årstal, men er lokalisert i kryss til Ullebøen/Guddalen. I hovudsak dreier det seg om nedfall frå vegskjering, men også frå fjell/dalside. I området under morenerygg er det som tidlegare nemnd kunn ei registrering, men lokale meiner at det har vore fleire tilfelle. Tolking og tilråding Denne strekninga vil bli svært kostbar og krevjande å byggje, både på grunn av bratt terreng, skredfare og nærhet til bebygging. Å gå inn i moreneavsetningane over dagens veg er ikkje tilrådeleg, både grunna usikker tjuknad og auka skredfare nærare fjellsida. Det er også mogeleg at kraftstasjonen må stenge for ein periode under byggefase på grunn av rystelser og byggearbeid, noko som kan bety store kostnader Vadheim sentrum alternativ 1: beskriving og skredregistrering For alternativ 1 vil ny veg følgje dagens veg gjennom sentrum. Ny linjeføring gir sannsynlegvis fylling mot fjorden sør for Vadheim og i eit parti rett nord for sentrum, i tillegg til skråningsutslag i sentrum og opp i uravsetningar ca. i profil I profil er det skjeringar opp mot ei bratt dalside og liten plass ned mot fjorden. Nokre delar av skjering er oppsprukke, men der er også parti med betre kvalitet. Eit utprega oppsprukke bergparti ligg i dalsida rett før sentrum, beskrive i kapittel 4.5. Berggrunnen er dekka av skredmateriale, sannsynlegvis eit tynt dekke. I Vadheim sentrum vil det bli skråningsutslag opp i ei side med breelvavsetning. Det er bygd opp ein høg mur langs dagens veg. I neste parti med skråningsutslag (ca. profil ) skal det ut i frå NGUs kvartærgeologiske kart vere eit dekke av skredmateriale. Dette stemmer med feltbefaring, men det blei også registrert moreneavsetningar opp mot dalsida ca. i profil Avsetningane består av usortert runda materiale. Ein låg tørrmur er satt opp rundt profil 500, sannynlegvis med lausassar/ur i bakkant. Ca. i området rundt profil 200 er det eksisterande bergskjeringar aust for dagens veg (figur 6.5, bilde 3). Den har stedvis sprekkeflater med fall ut i vegbanen og nokre oppsprukke parti. Foliasjonen variera, men er målt til N340Ø med fall mot Ø på to lokalitetar. Sprekkeflatane er ru og bølgjete. Dagens sikring består av bolt med trekant- og runde plater, fjellband og sognemur i topp skjering i nokre parti. Det er fleire registreringar på skred i området frå Vadheim sentrum til ca. profil 400. Dei flest er stein på veg med vegskjering som løsningsområde, men det er også registreringar på stein frå fjell/dalside med uvisst løsningsområde. I felt blei det også observert erosjonsskred/jordskred av nyare tid ca. i profil , der massar hadde stoppa ca. 50 m før dagens vegbane (figur 6.5, bilde 2). Løsningsområdet såg ut til å vere ikkje langt opp i dalsida. Det kunne sjå ut som om det hadde vore uthenting av massar (massetak) i dette området kor skred blei observert. Skredhendingar rett sør for 34

38 Vadheim sentrum er beskrive i kapittel 4.5.2, og det dreiar seg om ca. tre hendingar med stein og snø. Moreneavsetning Oppsprukke bergparti Skråningsutslag i breelvavsetningar Figur 6.4: Alternativ 1 veg i dagen, pl til Vadheim sentrum og pl opp i Ytredalen. Tolking og tilråding Linjeføring gjennom Vadheim sentrum vil vere muleg å gjennomføre, men det vil sannsynlegvis bli behov for ein del skredsikring. Sør for Vadheim vil det vere tilrådeleg å legge linja så langt ut som muleg i tillegg til å sikre oppsprukke bergparti for å redusere skredfaren frå bratte fjellsider. Nord for Vadheim må ein rekne med tørrmur og tiltak for å stabilisere massar i bakkant. Erosjonsskred ca. i profil tolkast til å vere utløyst av masseuttak, noko som syner at nye skråningar må stabiliseras (liggje ca. 1:2) for å unngå nye hendingar. I tillegg er det ei skjering ca. i profil som må undersøkast og sikrast meir enn dagens tiltak (reinsk og boltesikring) Alternativ 2C Alternativ 2 med nordleg tunnelpåhogg i Vadheim sentrum vil betyr veg i dagen frå Vadheim opp Ytredalen til kommunegrensa mot Gaular. Ny veglinje vil følgje dagens veg, og utbetring av kurvatur og breiddeutviding vil i stor grad skje ved å gå tyngre inn i terrenget. Mektigheita av uravsetningane oppover dalen er ukjent. Dagens veg går for det meste langs austsida av elva oppover dalen. Det er kort avstand mellom veg og elv og det er stort sett urmassar mellom veg og fjellside med (topp ur om lag 270 meter over vegen). I dette delkapittelet vil delstrekningar oppover dalen bli diskutert, frå Vadheim sentrum til Gaular grense. Profilnummer som er benytta i figurane er frå linjealternativ 2, veg i dagen. I sjølve Vadheim sentrum er ikkje linjeføringa lik for veg i dagen i alternativ 1 og alternativ 2C (sjå figur 6.4 og 6.5), men resten av strekka opp dalen har same linjeføring. 35

39 Vadheim sentrum alternativ 2: beskriving og skredregistrering For dette alternativet vil ny veglinje gå på vestsida av Ytredalselva i kanten av bebygginga og over elva i ny bru. Dagenes veg er teikna på utsida av ny veg, og må sannsynlegvis leggast i fylling ut i fjorden om dette er mulig. Her ligg det eit skipsvrak frå 2.verdenskrig som kan kome i konflikt med eventuell utfylling. Forholda i fjorden blir utgreia i ein eigen geoteknisk rapport. Figur 6.5: Alternativ veg i dagen, pl Linja går på vestsida av Ytredalselva, for så å krysse elv med ny bru. Bilda er markert med tal 1-4 i kartutsnitt. 36

40 Figur 6.5 syner teikna veglinje og bilete frå lokalitetar i området. For denne linja vil det bli noko større inngrep i dalsida mot aust i profil Som beskrive i kapittel er det lausmassar av uviss tjuknad, eksisterande tørrmurer og ei skredregistrering i området. I ca. profil skal det ut i frå NGUs kvartærgeologiske kart vere breelveavsetning og bart fjell i området, men i felt blei det også registrert skred og morenemateriale. Skredmateriale er i hovudsak lokalisert i søkk får bekkefar i fjellsida (punkt 1 i figur 6.5) og ned langs bratte hamrar/svaberg markert i vedlegg 2. Tolking og tilråding Dalsida opp frå Vadheim sentrum mot Kupa er bratt, men ei ny linjeføring i underkant vurderast til å vere muleg. Der det er større skråningautslag tolkas urane til å vere mindre aktive, med meir sporadisk gamalt skredmateriale. Sannsynlegvis har mykje av skredmaterialet blitt fanga opp av slakare terreng lenger oppe. Både erosjonsskred og andre skredregistreringar i profil gjer at det er grunn til å tru at massane ned mot dagens veg ikkje vil vere stabile ved nye inngrep Profil : beskriving og skredregistrering På denne strekninga opp Ytredalen frå Vadheim sentrum vil utbeitring av linje i hovudsak føre til skråningsutslag aust i dalsida. Figur 6.6 syner kart og bilete frå lokalitetar langs dagens veg. Det er ikkje utførd grunnundersøkingar i området, men observasjonar fortel om skredavsetningar i heile dalsida. Store uravsetningar strekk seg langt opp i dalsida, og endar i bratte fjellsider/hamrar. Det er eit stykke bak til hamrane som ser relativt oppsprukne ut. Det blei registrert ferske blokker og steinskred nært inntil dagens veg (bilder og lokaliteter i figur 6.6), og det er fleire registreringar av steinsprang på veg på denne strekninga, både frå vegskjering og frå dalside (figur 3.9). Tolking og tilråding Det er vanskeleg å vite om uravsetningane i dette området ligg på bergryggar ut i terrenget eller om dei kvilar mot den bratte fjellsida bak og dermed innehar større mektigheitar. Fallet på fjellsida i bakkant av uravsetningane er bratt, og ein kan regne med store mektigheiter i fleire områder. Ved lave mektigheiter vil inngrepa i terrenget praktisk kunne utførast med ulike former for støttekonstruksjonar. Dette kan blant anne dreie seg om tørrmurar (kan byggjast opp til m høgde), men det avhenger av stabilitet til massane bak. Blant anna kan grad av vannføring vere viktig å kartleggje i større grad, da vannføring kan føyre til ustabile massar. Der mektigheita på avsetningane er betydeleg vil dette medføra større inngrep i terrenget, noko som vil være problematisk og kostnadskrevjande. Det vil også vere behov for omfattande skredsikringstiltak i dette området, blant anna i form av fanggjerder. 37

41 Relativt ferske blokker Relativt ferskt steinras Fersk blokk Figur 6.6: Alternativ veg i dagen, pl Bilda 1-3 er markert inn i kartutsnitt og syner uravsetningar og ferskeblokker i området Profil : beskriving og skredregistrering I dette området gjer utbetring av dagens linje fylling ut mot elv og skråningsutslag opp i dalsida mot aust. Terrenget opp mot dalsida er i nokre parti prega av mørke svaberg, med fleire blokker som ser lause ut. Det vekslar mellom berg i dagen og parti med tørrmur ned mot dagens veg. Mot profil og vidare opp i dalen er terrenget meir skrentete, med betydeleg lause parti. I ca. profil blei det også observert ferske blokker som hadde rasa ned mot dagens veg (figur 6.8). 38

42 Tolking og tilråding Terrenget på denne strekninga inneber risiko for steinsprang, og det er ein del laust materiale opp i dalsida og teikn på steinsprangaktivitet den seinare tida som tilseier at dal/fjellsida må reinskast og skredsikrast om dette alternativet blir vald. Mørke svaberg tyder på ein del vannsig i området, så det vil bli aktuelt med isnett i nokre parti, for å sikre mot isnedfall på veg. Mørke svaberg Tørrmur Figur 6.7: Alternativ veg i dagen, pl Bilde 1 og 2 er markert inn i kartutsnitt. Bilde 1 syner sva og hamarparti i ca. profil Bilde 2 syner terrenget frå ca. profil og sørover med store uravsetningar. Figur 6.8. Ferske blokker ned mot dagens veg ca. mellom profil Utløysingsområdet er sannsynlegvis oppsprukne hamarar i dalsida bak (aust for dagens veg). 39

43 Profil 27500: beskriving og skredregistrering I dette profilet strekker det seg ei stor ur opp frå vestsida av dagens veg (figur 6.9). Ny linjeføring vil føre til store skråningsutslag i denne dalsida som har bratte hamrar høgare opp i fjellsida. Det er trongt på utsida av vegen ned mot elva og ei gamal steinbru kryssar elva i same område. Ura er grovblokkig, med fleire store blokker heil ned til dagens veg. Det er ikkje registrert ferske blokker i ura frå vegen, men det kan hende nyare materiale blir fanga opp i øvre del under hamrane. Det er heller ikkje registrert skredhendingar i vegvesenet sine skredregister i underkant av ur. Figur 6.9: Alternativ veg i dagen, pl Bilde syner stor uravsetning ca. i profil

44 Tolking og tilråding Det er ikkje tilrådeleg å gå inn i denne uravsetninga. Sjølv om den kunn er observert frå dagens veg og mektigheita er ukjend tilseier ura si hellingsvinkel og blokkstørrelse at det vil vere vanskeleg å oppretthalde god HMS under byggefasen og krevjande å byggje. Sikringstiltak vil sannsynlegvis omfatte understøyp av store blokker, mur i underkant av ur og skredtiltak. Det er tilrådeleg å leggje seg lenger ut mot elv med fylling og mur ned mot elv. Det bør i dette høvet undersøkast om gamal bru er verna, da brufundamentet vil bli råka Profil : beskriving og skredregistrering Ny linje går i hovudsak inn i terrenget i dalsida mot vest (figur 6.10). Her skiftar det mellom større uravsetningar og parti med noko slakare terreng, sannsynlegvis med attgrodd skredmateriale. Uravsetningar kan gå heilt ned til dagens veg (figur 6.10, bilde 3 og figur 6.11), mens det andre stader er tørrmur (figur 6.10, bilde 2) ned mot veg eller slak dalside. NGUs kvartærgeologiske kart fortel om skredmateriale i hele dalsida, men det er ikkje gjort noko grunnundersøkingar i forhold til mektigheit. Det er mange bekkefar i området, både dei som renn jamt og dei som oppstår i nedbørsperiodar. Flommateriale Figur 6.10: Alternativ veg i dagen, pl Bilde 1-3 er markert inn i kartutsnitt. 41

45 I bekkefara ca. mellom profil er det flommateriale omkring hovudløpet til bekkane (figur 6.10, bilde 1). Det er registrert eit tilfelle av snøskred på veg i dette området. I nokre parti kjem det vatn ut frå grunnen. I ura mellom i profil er det mykje grove blokker og den fremstår gjengrodd. Det blei ikkje registrert fersk blokk i ura, og det er ikkje registrert andre skredhendingar enn det eine snøskredet i området. På nedsida av dagens veg mot elva er det lite plass. Elva forgreinar seg i fleire løp og er relativt brei. Figur 6.11: Ur ned til dagens veg ca. i profilområdet Det er ikkje tilrådeleg å gå inn i uravsetningane. Tolking og tilråding Det er tilrådeleg å leggje linja ca. i profil lenger ut mot elv og ikkje gå inn i ur i overkant av vegen, både på grunn av HMS under byggefase og krevjande arbeid. Utfylling mot elva kan bli lettare om ein får løyve til å leggje løpet til elva mot austkanten av dalføre. Bratt mur ned mot elv kan vere ei løysing for å få elveløpet bredt nok. Dersom en vel å gå inn i ur må truleg heile ura takast ut, og skredtiltak må utførast for den auka skredfaren som følgje av å leggje seg nærare fjellsida. I forhold til bekkefar i området må det utførast plastring. Der det er tørrmurar langs dagens veg kan ein rekne med at det er lausmassar i bakkant. Når en går inn i slikt terreng kan det vere aktuelt med lausmasseskråning og mur i underkant. Skråninga må stabiliserast og vurderast om det er behov for erosjonssikring (eventuelt kle massane med sprengstein). Der det eksistera naturlege terrassar eller terrengformasjonar som tar imot skredmateriale opp i dalsida, er det viktig å behalde desse for å redusere skredfaren. 42