2. Fylkeskommunale midlar til fartøyvern i Sogn og Fjordane, saman med forventa tilskot på kr frå Riksantikvaren, vert fordelt slik i 2014:

Transkript

1 Side 1 av 5 Saksframlegg Saksbehandlar: Knut Åland, Kulturavdelinga Sak nr.: 13/ Tilskot til fartøyvern 2014 Fylkesdirektøren rår hovudutvalet for kultur til å gjere slikt vedtak: 1. Sogn og Fjordane Fylkeskommune løyver kr til fartøyvern for Budsjettdekning ansvar utviklingsmidlar. 2. Fylkeskommunale midlar til fartøyvern i Sogn og Fjordane, saman med forventa tilskot på kr frå Riksantikvaren, vert fordelt slik i 2014: 1 M/S Stangfjord Kr M/S Arnafjord Kr Galleasen Svanhild Kr Sum Kr Vert forventa tilskot frå Riksantikvaren mindre enn forventa, vert det fylkeskommunale tilskotet redusert tilsvarande. Vedlegg: Andre dokument som ikkje ligg ved: søknader SAKSFRAMSTILLING 1. BAKGRUNN Riksantikvaren har det overordna ansvaret for finansiering av fartøyvernet. På landsbasis er det sett av om lag 51,7 millionar kroner til fartøyvern. Klima og miljødepartementet har øyremerka 1,7 millionar av desse midlane som driftstilskot til Norsk foreining for fartøyvern. Ved tildelinga i 2013, vart det av desse midlane løyvd eit forskot for 2014 på, kr til Stavenes, kr til Arnafjord og kroner til Atløy, totalt kr Dette er omlag tilsvarande tildeling som for For 2013 var tilsvarande tildeling på 3,1 millionar kroner (av dette 0.2 til SAVOS). I tillegg til dei ordinære midlane til fartøyvern, er det for 2014 løyvd kr 2.5 millionar av verdsarvmidlane, post til Stavenes. Det er for 2014 løyvd 5 millionar kroner over statsbudsjettet som skal tilgodesjå dei fartøya som ikkje lenger kan motta avgiftskompensasjon for CO2-avgift. Sogn og Fjordane fylkeskommune har ikkje direkte innverknad på tildelinga av dei statlege midlane. SAVOS-ordninga (det tidlegare Samarbeisdsrådet for Vest- og Sørlandet) utgjer omlag 2,2 million kroner av totalløyvinga på 51,7 millionar. Frå 2012 vart denne ordninga endra til ei søknadsordning. Vilkåra er dei same som tidlegare, det fylkeskommunale tilskotet til fartøyvern vil utløyse eit tilsvarande tilskot frå Riksantikvaren sine midlar (dvs ei 50/50-ordning), sjå HK-sak

2 Side 2 av /02. SAVOS-midlane er knytt til post i statsbudsjettet og kan berre delast ut til fartøy som har status som verna- eller freda skip. Desse midlane er øyremerka til restaurering og kan i utgangspunktet ikkje nyttast til aktivitetsfremjande tiltak eller ordinært vedlikehald. Sogn og Fjordane fylkeskommune har tidlegare følgt opp denne ordninga med ei årleg løyving. Siste året var løyvinga på 0,2 millionar kroner. Saman med midlar frå Riksantikvaren ga dette ei samla løyving i 2013 på kr til fartøyvernet her i fylket. For 2014 går fylkesdirektøren inn for å holde den fylkeskommunale tildelinga til fartøyvern på eit tilsvarande nivå som i Fylkesdirektøren har for 2014 motteke følgjande søknader om tilskot: Galeasen Svanhild Stiftinga Svanhild M/S Atløy AL Atløy M/S Stangfjord Veteranbåtlaget Stangfjord M/S Haugefisk Kystmuseet i Sogn og Fj. Søknad kr Søknad kr Søknad kr Søknad kr Segl, tauverk og smedarbeid i rigg. Dekksarbeid og arbeid på lugarar, montering av omn. Restaurering av skutesidene, Skrogtankar, tanktopp, A-gangen, spant stringarar og skot. Arbeid med innreiing. Restaureringsarbeid. Styrhus, maskinrom og motor med propell. Restaurering av den originale livbåt, nye davitar. Radiatorar, lense og ballastsystem. Naudstoppsystem, brann/spylepumpe og Dokumentasjon M/S Nybakk Søknadssum Slippsetting, overhaling av maskin/topp, akseltrekk og rorinspeksjon. Tilstandsvurdering. D/S Stavenes Veteranskibslaget Stavenes M/S Arnafjord Stiftelsen M/S Arnafjord M/B Arnefjord Morten Neset M/K Odd Hagevik Tønnefabrikk Søknad kr Stålarbeid, monteringsarbeid, kjel, røykopptak med dører, maskin, pumpekasse for dampmaskin, innsetjing av maskin og kjele, arbeid med rør, elektrisk installasjon styremekanisme og legging av dekk. Søknad kr Innreiing, restaurerin og montering av eksisterande møblar. Overflatebehandling, renovering av beslag Søknad kr Tilpassing, sliping av ny støypt topp. Søknad kr Istandsetjing av båten slik at den kan nyttast i tilknyting til Hagevik Tønnefabrikk 2. OMTALE AV SØKNADANE Galeasen Svanhild har no gått inn i sin nye svære som restaurert seglskute. I 2006 starta skuta forsiktig med sin fyrste driftssesong. Galeasen er svært autentisk restaurert og står fram som eit fartøy anno 1889 (rigg1925). Bruk av båten forårsakar likevel stor slitasje på segla. Det er no naudsynt å få sydd nye segl, om båten i framtida skal vere seglførande. Dette er ein del av tiltaka som må gjerast, i tillegg til anna nødvendig arbeid på riggen. Det er innhenta kostnadsoverslag frå Hardanger Fartøyvernsenter på arbeid med rigg. Dei har og rekna på naudsynt arbeid i ruff og på skandekk. Svanhild har som einaste båten frå fylket delteke på Tall Ships Races, dei ynskjer også å delta i M/S Atløy er rekna for å vere eit av landets best bevarte og restaurerte veteranskip. Atløy har hatt det meste av tenestetida si i Sogn og Fjordane fylke, som ein av fylkesbåtane sine rutebåtar. Ein stor del av restaureringsarbeidet på M/S Atløy er gjort på dugnad. Utan denne dugnadsinnsatsen, ville ikkje båten ha eit like godt nivå på vedlikehaldsarbeidet. Det er framleis ein del arbeid som skal utførast på båten. Båten er i god drift og må seiast å nærme seg ferdig

3 Side 3 av 5 restaurert. Det er likevel eit omfattande arbeid som må gjerast for at båten i framtida skal få nødvendige godkjenningar. M/S Haugefisk er ein av dei siste første generasjon autolinebåtar. Haugefisk er eit pionerprosjekt. I 2006 gav Riksantikvaren båten status som verneverdig skip. Ingen har tidlegare prøvd å verne eit moderne havgåande fiskefartøy. Ein stor del av verdiane i vårt distrikt er bygt opp på denne flåtegruppa og det er knytt eit sterkt lokalt engasjement og lokal identitet til den nære fiskerihistoria vår. Riksantikvaren peikar på at havfiskeflåten generelt er svært dårleg representert i vernesamanheng. Det er difor viktig å signalisere at også representantar for den nyare tids flytande kulturminne bør ivaretakast for dokumentasjon og formidling av vår nære kysthistorie. Då Haugefisk vart levert frå H&E. Skipsbyggeri våren 1978, var den utstyrt med livbåt. Etter kvart kom det nye krav til sikkerhet og livbåtane vart sett på land og selt. Det har no dukka opp eit eksemplar av den originale livbåten til Haugefisk, denne er det no planar om å restaurere. Det er no planar om å restaurere fartøyet tilbake til rundt Restaureringplan er under arbeid. M/S Nybakk er ein tradisjonell fiskebåt bygt i tred ved Vaageland Båtbyggeri. Båten var levert i 1961, og er i hovudsak bygt for fiske med garn og line. Det kan nemnast at Nybakk er kjent for å ha sett verdsrekord i mest landa pigghå på ein kjøl. Båten var opphavleg bygd med open hekk. På 1970 talet vart hekken overbygd. I 1984 vart det bygt shelterdekk på Nybakk. I 2007 vart Nybakk henta heim til Raudeberg. Båten er i dag eigd og drifta av Nybakks venner. Det er ein stor aktivitet knytt til drifta av båten, med utstilling og fleire representasjonsoppgåver. M/S Nybakk skal delta i lansering av Kystpilegrimsleia og markering av Grunnlovsjubileet i juli D/S Stavenes representerer den maritime kulturhistoria i Sogn. I ein periode tidleg på talet var D/S Stavenes i drift som isbrytar og rutebåt på Nærøyfjorden. Plana er å restaurere Stavenes tilbake til slik den var etter ombygging i 1934 då den gjekk som fyrste bilførande fartøy på Sognefjorden. Med Nærøyfjorden på UNESCO si liste over verdsarven, er det no Riksantikvaren sitt mål å få sjå Stavenes for eiga maskin på Nærøyfjorden. Båten har i den samanheng fått tildelt 2,5 millionar kroner til ferdigstilling av maskin og teknisk utstyr. Odd Magne Stikholmen har lagt ein detaljert framdriftsplan for restaureringa av DS Stavenes. Erik Småland har i 2011, gjort ein teknisk-historisk dokumentasjon av båten. Restaureringarbeidet er no inne i ein meir aktiv fase. Det vert lagt arbeid i å gjere båten klar for montering av dampmaskin, tilrettelegging for livbåtar og legging avdekk Målet er at Stavenes kan gå for eiga dampmaskin i Arbeidet vert utført ved Dåfjord Slipp AS. M/S Stangfjord er godkjent som verneverdig skip av Riksantikvaren. Fartøyverneplan for SAVOS har svært god omtale av båten. M/S Stangfjord ligg ved Hardanger Fartøyvernsenter i Nordheimsund og er under restaurering. Båten er ferdig huda og det ville skape vanskar om restaureringsarbeidet no måtte stoppe. M/S Stangfjord er ein viktig del av industrihistoria i Stongfjorden. Eigar av M/S Stangfjord er Veteranbåtlaget M/S Stangfjord. Riksantikvaren har bestemt at den originale semidiesel motoren skal restaurerast. Motoren er sendt til Nordnorsk Fartøyvernsenter og istandsetjingsplan er under arbeid. Båten er i framtida tenkt nytta som ein del av den lokale reiselivssatsinga i samband med eit Europeisk rute for industrielle kulturminne, ERIH i Askvoll kommune. M/S Arnafjord, er ein kutter på 56 fot, bygd i Arnafjord som reisendebåt i Båten gjekk med handelsreisande på kysten og vart populært kalla for «Agenten». Den er av Riksantikvaren vurdert som verneverdig, særskilt på bakgrunn av at den har eit autentisk uttrykk både i forhold til eksteriør og interiør, samt eit sjeldan komplett maskinrom frå Det er på landsbasis berre ein reisande båt som bevart på antikvarisk grunnlag. M/S Arnafjord er no under restaurering hos Hardange Fartøyvernsenter. Maskin og propellanlegg er teke hand om av ei venneforeining frå Vik i Sogn. Skroget vart sjøsett etter restaurering i No står vidare restaureringsarbeid og montering av innreiing for tur. I tillegg kjem arbeidet med skot og kledning. Det er gjort avtale med Vik kommune om rett til eigna kaiplass på Granden i Vik. MK Odd vart bygd i Bjørkedalen i Den vart brukt til å fraktetønner over sundet frå Hagevik Tønnefabrikk til Måøy. Båten er ein klinkerbygd kutter på 25 fot. Skroget er eit langt smalt kutterskrog med rett stamn. Båten står godt lagra på Hagevik Tønnefabrikk. MK Odd er eit viktig element i historia til den freda Hagevik Tønnefabrikk. M/B Arnefjord vart bygt i Hardanger og levert i Båten vart bygt som skyssbåt og var i sin tid den raskaste skyssbåten på Sognefjorden. Arnefjord var på Shetland under krigen og vart der

4 Side 4 av 5 innrullert i Royal Navy. Båten er i dag heilt restaurert og vert nytta i samband med aktivitetane på den gamle handelsstaden Nese i Arnafjorden. Det er no støypt nye deler til motoren som skal vere den eldste semidiesel motoren i landet. 3. VURDERING OG KONSEKVENSAR Som vist til innleiingsvis er det Riksantikvaren som har det overordna ansvaret for finansiering av fartøyvernet. På landsbasis er det sett av om lag 51,7 millionar kroner til dette arbeidet. Det meste av desse midlane vert tildelt kvart enkelte fartøy som direktetilskot frå Riksantikvaren. Fartøyvern er eit langsiktig og kostnadskrevjande arbeid som er heilt avhengig av entusiastane og den frivillige dugnadsinnsatsen. Bidraget frå det offentlege vil vere ei oppmuntring og hjelp i arbeidet. Det er likevel slik at om ein skal få til ei framdrift som monnar, er det også naudsynt å arbeide for å få inn t.d. private sponsormidlar. Galeasen Svanhild og M/S Atløy var dei høgast prioritert fartøya gjennom mange år. Desse fartøya er no i rimeleg bra stand, og kan fungere i driftssamanheng. Det er likevel slik at også desse vil ha trong for årlege bidrag til vedlikehald og restaurering. M/S Atløy fekk tildelt SAVOS midlar i M/S Haugefisk fekk status som verneverdig skip i Båten har så langt fått midlar både frå fylkeskommunen, Fiskeri- og kystdepartementet og Riksantikvaren. Også her vil det vere trong for midlar til restaurering og vedlikehald framover. Vi har i tillegg gitt tilskot til M/S Stangfjord over fleire år. Restaureringsarbeidet på M/S Stangfjord er i full drift. Vi ser det som viktig å prioritere dette fartøyet i ein slik grad at restaureringsarbeidet kan gå framover på ein fornuftig måte. Arbeidet med restaurering av D/S Stavenes har komme inn i nytt spor. Det er eit omfattande arbeid som må til her. Når arbeidet etter kvart kjem så langt at dampkjele og maskin er ferdig montert, kjem denne båten inn i ei ny fase der båten kan flyttast for eiga maskin. Prosjektet har for 2014 fått tildelt ekstra verdsarvmidlar over statsbudsjettet kapittel 1429 post 79. Reisandebåten Arnafjord, har hatt god framdrift i restaureringsarbeidet. Skroget er no restaurert til den utsjånad det hadde på talet. Fribordet er olja, medan «skansekledning» og svineryggen er malt. Ramma til den originale Wicman motoren er løfta på plass og båten er sjøsett. Båten ligg ved Hardange Fartøyvernsenter og er ikkje ferdig restaurert. Prosjektet er støtta av Riksantikvaren. Det er viktig å fullføre restaureringsprosjekt som er starta opp, og som er tilgodesett med tilskot dei siste åra. Det er stort press på budsjettmidlane, og trong for å prioritere strengt framover. Fylkesdirektøren har tidlegare signalisert at det trengst ei vurdering av nivået på tilskot til fartøyvern framover. For å imøtekomme ei ny satsing på regional deltaking i fartøyvernet, tilrår vi å tildele tilskot til Reisandebåten M/B Arnafjord, M/S Stangfjord og Galeasen Svanhild. Fylkesdirektøren ser ikkje noko grunn til å opne opp for å tildele tilskot til fleire nye fartøy før pågåande restaureringsarbeid i større grad er ferdigstilt. Fylkesdirektøren rår til at sum tilskot frå Sogn og Fjordane fylkeskommune for 2014 vert sett til kr , med budsjettdekning over utviklingsmidlane. Fartøyvern er ein viktig del av det samla kulturminnevernet i fylket. Fylkesdirektøren føreset at Riksantikvaren stiller til rådvelde kr Slik at samla tilskot til fartøyvern fordelt via Sogn og Fjordane fylkeskommune for 2014 utgjer då kr Vert tilskotet frå Riksantikvaren mindre enn kr , vert det fylkeskommunale tilskotet tilsvarande redusert. 4. KONKLUSJON

5 Side 5 av 5 Fylkesdirektøren gjer framlegg om fordeling av tilskota til fartøyvernet i fylket for 2014, slik det kjem til uttrykk i tabellen under. Tabellen viser innkomne søknader, kva tilskot dei enkelte søkjarane fekk i 2013 og forslag til fordeling av tilskotet i Fartøy etter prioritert Søknad 2014 Tilskot 2013 Tilskot 2014 liste: løyving 1 M/S Stangfjord M/S Atløy Galeasen Svanhild Autolinebåten Haugefisk M/S Nybakk D/S Stavenes M/S Arnafjord M/K Odd M/B Arnefjord Sum Dersom tilskotet frå Riksantikvaren vert mindre enn forventa, vert det fylkeskommunale tilskotet redusert tilsvarande.