KOMMUNALT INFORMASJONSMAGASIN FRÅ LUSTER KOMMUNE. LUSTRA nytt

Transkript

1 KOMMUNALT INFORMASJONSMAGASIN FRÅ LUSTER KOMMUNE LUSTRA nytt Nr årgang God jul! God nytt år!

2 omslag jul_ Side 2 LUSTRANYTT Ordføraren har ordet Det har vore ein innhaldsrik, spanande og litt travel haust for meg i år. Etter valkamp og konstituering har eg no hatt dei fyrste vekene på ordførarkontoret. Berre etter nokre få dagar var kalenderen mest full med gjeremål og møte heilt fram til jul, men det er slik eg vil ha det: Eg likar at det skjer noko helst heile tida. Det å bli ordførar er noko nytt og særmerkt for dei som blir det, det er ikkje noko du kan læra deg opp på før du byrjar, du vert valt ein dag og byrjar neste dag kl Sjølv om eg etter kvart har lang erfaring frå kommunestyre og formannskap er overgangen brå og læringskurva bratt. Heldigvis har me eit godt politisk sekretariat her på rådhuset med ho Anita i spissen som eg kan spørja og rådføra meg med, og som held litt styr på timeplanen. Det er nok mange måtar å tolke ordførarrolla på, sikkert like mange som det er kommunar i landet. Dette er også eit spørsmål ein ofte får i valkampen: Korleis vil du vera som ordførar?. Eg ynskjer å vera ein open, lyttande og inkluderande ordførar. Alle lustringar skal vita at dei er velkomne på ordførarkontoret eller til å ta kontakt på telefon og e-post når som helst, om dei har saker eller spørsmål dei ynskjer å drøfta eller vil ha løfta inn til politisk handsaming. Eg har som mål før jul å besøka alle dei kommunale tenesteeiningane. Det er viktig å gjera seg kjend med heile kommunen si verksemd. Luster kommune er den største arbeidsgjevaren i kommunen med ca 700 tilsette. Kommunestyret er den formelle arbeidsgjevaren for alle desse. Fyrste halvår i 2012 vil eg besøka bedrifter i kommunen, der eg legg opp til ein litt uformell prat, der dei bedriftene som ynskjer det kan komme med tilbakemeldingar til kommunen på kva som er bra og kva som bør gjerast betre. Eg meiner at politikarar generelt sett i for liten grad er ute og ser og lærer der dei kommunale tenestene vert produserte, det same gjeld og kontakten med næringsliv og industri. Det er svært viktig at politikarar som skal ta avgjerder også har innblikk i bedriftseigarar og tilsette i privat sektor sin kvardag, det er der den viktigaste verdiskapinga er. Eg vil legga opp til at formannskapet i større grad kjem seg ut på besøk til kommunale tenesteeiningar og til bedrifter. Ivar Kvalen har etter kvart funne seg til rette i ordførarstolen. Luster er inne i ei god trend, folketalet har auka og har no runda 5000 att med god margin. Tal arbeidsplassar aukar og innafor reiseliv skjer det og mykje. Luster er no vertskommune for tre nasjonalparkar: Jostedal, BreheimenMørkridsdalen og Jotunheimen. Eg trur me har eit stort potensiale å ta ut som nasjonalpark-kommunen nr. 1 i Sogn og Fjordane, som m.a. overnatting, cruiseturisme, guiding, lokalmat og aktivitetar kring og i nasjonalparkane våre. Ei anna stor sak som kjem til å krevja mykje av oss politikarar i Luster dei neste fire åri er å få Sognefjellstunnelen opp på plankartet, målet er å få samferdsledepartementet til å starta KVU (konseptvalutgreiing) innan Sjølv om budsjettet og økonomiplanen vert stramma inn noko dei nærmaste åri, er det framleis høg aktivitet i Luster, og Luster kommune kjem til å levera tenester med god kvalitet også i framtida. Dagane går så fort fram mot jul; før ein veit ordet av det er julaftan kommen. Eg tenkjer eg skal gjera som eg pleier i julehelga: Eta godt, leika med ungane, besøka slekt og vener og kvila mykje. Så får lavkarbo vere lavkarbo i vertfall til over nyår. God jul og eit godt nytt år! ordførar

3 Stå lenger i jobben! - er oppfordringa frå rådmann Tore Eriksen til seniorane i kommunen, her representert ved Liv Helen Nystuen (t.v.) og Venke Kvalsøren. Biletet er teke av senior Torodd Joranger. Rådmannen har ordet: Vi har bruk for alle stå i jobben! 24. november i år opna eg den fjerde «seniorsamlinga» i Luster kommune sidan Temaet var som førre gong - «Pensjonist eller framleis yrkesaktiv». Til samlinga inviterte vi alle tilsette - 58 år og eldre - som ikkje har vore med på ei slik samling før. Målet med desse samlingane er å gje deltakarane kunnskap og forståing om kva reglar som knyter seg til det å bli tidleg pensjonist, samt å informere om kva som kan gjerast dersom ein ynskjer å jobbe lenger. Slik eg ser det er det mange gode grunnar til å jobbe lenger: For det første alderssamansetjinga i befolkninga. Alle prognosar viser at tal yrkesaktive nordmenn vil gå ned, samtidig som tal personar i dei eldste gruppene vil auke. I dag er % av innbyggjarane i Luster 67 år og eldre, og vi veit at denne gruppa vil utgjere over 20 % om nokre år. Parallelt med dette vil mangelen på arbeidskraft auke i nær alle yrke. For det andre ser vi at mange godt vaksne og eldre arbeidstakarar har mykje kompetanse. Det dei eventuelt manglar av formell utdanning, tek dei gjerne att i form av lang erfaring, stor lokalkunnskap og nyttig historiekunnskap. For det tredje utgjer denne arbeidstakargruppa svært ofte stabil arbeidskraft. Mange har god helse og tilsvarande lite sjukefråvær. Og der ungdomane (blant oss) balar med sjuke ungar, tidspress og stress, opplever vi at mange eldre kjem på jobb like sikkert som dagslyset, og berre ein sjeldan gong må kaste inn handkleet. For det fjerde er Luster kommune ei IA-verksemd (IA = inkluderande arbeidsliv). Det inneber at vi har ei plikt til å vere med på samfunnsdugnaden for redusert sjukefråvær, for å yte hjelp til personar med redusert arbeidsevne, og for å stimulere eldre arbeidstakarar til å forlenge eigen yrkeskarriere. For det femte ser vi dagleg mange døme på eldre arbeidstakarar som har stor glede av å ha ein arbeidsplass å gå til. Ein arbeidsplass er ikkje berre ein stad for produksjon og tenesteyting. Det kan også vere eit stort og godt sosialt fellesskap! Slik kan ein heilt sikkert fortsette. Framhald side 2 1

4 Og dette gjeld ikkje berre for Luster kommune. Eg trur det gjeld i like stor grad for samfunnet elles, for ikkje å snakke om i Sør-Europa! Her ser vi at land etter land får økonomiske problem grunna mangel på samsvar mellom pensjonsalder og levealder. Det kan godt tenkjast at eldre folk i desse landa til no har hatt det godt som unge pensjonistar. Men om dei difor vil få det like godt framover er eg sterkt tvilande til. I Luster kommune kan vi for tida by på fleire konkrete verkemiddel for å stimulere tilsette til å jobbe lenger. Det mest etterspurte er utvilsamt «Redusert arbeidstid utan reduksjon i løn». Dette kan ein søkje om når ein fyller 62 år. Vi kan også by på arbeidsplassretta tilretteleggingstilskot og individuelt retta stimuleringstilskot. Og er du leiar, vil du i ein gitt situasjon kunne få tilbod om retrettstilling. Dette kjem i tillegg til både årlege seniorsamtaler og dei førstnemnde seniorkursa. Men det aller viktigaste verkemiddelet ligg kanskje i det ein av våre tilsette nett sa til meg - ein positiv arbeidsgjevar. Det vart og sagt at «det var tidlegare slik at mange følte at arbeidsgjevar både forventa og ønskte at tilsette slutta når dei nådde 62 år. Men slik er det ikkje no lenger!» Det var godt å høyre. Så jobb lenger, folkens både i og utanfor kommunen! God jul til oss alle! Personalnytt Ny rektor ved Dale skule Signe Kristin Djuve (50) er tilsett i stillinga som rektor ved Dale skule. Ho kjem flyttande frå Re i Vestfold, der ho dei siste 7 åra har arbeidd i PP-tenesta. Signe er cand. polit frå NTNU med hovudfag i pedagogikk, og har tilleggsutdanning i arbeids- og organisasjonspsykologi. Ny pedagogisk konsulent Benedikte Brenden (31) er tilsett i fast stilling som pedagogisk konsulent med arbeidsområde innan barnehage. Opptak, kompetanseheving og utviklingsarbeid blir dei viktigaste oppgåvene hennar. Benedikte er fødd og oppvaksen i Sogndal og er utdanna førskulelærar med mastergrad i spesialpedagogikk. Ho har jobba som førskulelærar og styrar, mellom anna har ho drive eigen privat barnehage på Kaupanger. Ny landbruksrådgjevar Åshild Ekrene er fast tilsett i stilling som landbruksrådgjevar ved eininga landbruk og naturforvaltning. Åshild etterfølgjer John Halvorson som har valt å tre tilbake etter meir enn 20 år i kommunen si teneste. Åshild skal i hovudsak ivareta same ansvarsområdet som John har hatt. Tore Eriksen Rådmann 2

5 Nye ingeniørar Nina Gudevang dagleg leiar ved Luster bad L U S T R A N Y T T Bjørn Inge Fossen er tilsett i fast, heil stilling som ingeniør ved Eigedom og tok til i stillinga 3. oktober Bjørn Inge Fossen er oppvaksen i Bergen og er ætta frå Jostedal der han har hus og vil busetja seg. Han har utdanning som jordskifteteknikar og IKT-kandidat frå Næringsakademiet i Bergen, og har 17 års røynsle som GIS-konsulent i Norkart Geoservice AS. Nina Merete Wictoria Gudevang er tilsett som dagleg leiar ved Luster bad. Nina er frå Askim, og er 31 år. Ho studerer for tida idrett, fysisk aktivitet og helse ved Høgskulen i Sogn og Fjordane, og har tidlegare skaffa seg ei bachelorgrad i økonomi og administrasjon. Nina bur i Sogndal saman med sambuar. Nina er ei aktiv dame som er interessert i idrett og friluftsliv. Ho likar utfordringar, og har ein variert arbeidsbakgrunn til tross for sine unge alder. Naturen i Sogn, med den store variasjonen frå fjordlandskap til dei store fjellområda, er den viktigaste grunnen hennar til å ønskja å bu og jobba her. På spørsmål om kvifor ho ønskjer å leia Luster bad, svarar ho at jobben som dagleg leiar vil gje henne høve til å nytta ei god blanding av fagkunnskapane frå studia, samstundes som fysisk aktivitet er noko ho er svært oppteken av. Det vert spennande å leia etablering og igangsetting av eit heilt nytt og svært attraktivt tilbod i regionen. Her håpar ho å kunna tilby fysisk aktivitet i kombinasjon med gode opplevingar og helse for alle gjester. Ingrid M. Slinde er tilsett i fast, heil ingeniørstilling ved Eigedom, og tok til i stillinga frå 3. oktober Ho har høgskuleutdanning som kjemiingeniør og verneingeniør, og har lang røynsle som verneingeniør i bedriftshelseteneste, eige HMTfirma og som driftsingeniør i Sogndal kommune. Ingrid M. Slinde bur i Gaupne. Slik kunne vi sjå Luster bad den 2. desember

6 Nikken-prisen til Olav Kjos- Olav Kjos-Wenjum frå Hafslo har jobba for fotballen i ein mannsalder. Det vart sett pris på under cup-finalen i år. I pausen vart han tildelt årets Nikken-pris. Nikken-prisen har som formål å heidra dei verkeleg store slitarane i norsk fotball. Prisen vert delt ut til ein person som over lang tid har gjort ein innsats som leiar i fotballmiljøet. Prisen kan også tildelast andre personar som har bidrege positivt for norsk fotball i nasjonal/internasjonal samanheng. Kjos-Wenjum var éin av åtte nominerte til prisen i år, men visste ikkje at han var vinnaren før han vart henta på tribunen mot slutten av første omgang. Eg sat og koste meg med kampen i det Ole Myrvoll (anleggssjef i NFF) spurde meg om eg nett kunne bli med han ein tur. Då forsto eg at noko var på gang, sa Kjos-Wenjum til Sogn Avis etter utdelinga. Deretter bar det ned på indre bane, der eg fekk fotballsjefen, statsråden og fleire andre toppfolk midt i trynet. Det var ei fantastisk kjekk oppleving. Prisen er ein diplom og ein byste av Birger Nicolai Johansen, som Folk i fleire hus Prosjekt Folk i fleire hus har som mål at nokre av dei husa som i dag står tomme mestedelen av året skal verta tilgjengelege for folk som ynskjer å busetja seg i Luster. Me ynskjer å fortelja dei som eig hus og eigedom i Luster at dei sit på ein nøkkelressurs til busetjing og vidare aktivitet og utvikling i bygdene. Erfaringa halvvegs er at mange har svært sterke kjenslemessige band til staden dei sjølve eller foreldra har vakse opp. Mange tykkjer ikkje dei kan selja av omsyn til generasjonane før eller generasjonen som kjem etter, og ventar gjerne i det lengste på at interessa for å overta eit småbruk i Luster skal melda seg hjå arvingar som gjerne har etablert seg andre stader i landet. Mange av dei me har snakka med oppgjev også at dei nyttar huset sitt til feriehus. Det er svært få som trekk fram pris eller ulemper knytte til konsesjon/buplikt som grunngjeving for å ikkje selja. Me har ingen offisielle tal på kor mange eigedomar som til no er lagde ut for sal gjennom prosjek- Valborg Heløy frå Kroken vert ny prosjektleiar i prosjekt Folk i fleire hus. Foto: Dagens Næringsliv. tet, men har god tru på at me vil nå målet på 10 omsette eigedomar i løpet av prosjektperioden. Det har vore stille i prosjektet ei tid, då det har vore utan prosjektleiar, men frå januar av startar me oppatt med ny prosjektleiar på plass. Det er Valborg Heløy som tek opp tråden med mål om å få folk i fleire hus. 4

7 Wenjum Nikken-prisen er oppkalla etter. Den var tung, men då fekk Kjos- Wenjum ei hjelpande hand av fotballpresident Yngve Hallén: Hallén bar bysten for meg, og gjorde ein glimrande jobb, kommenterte Kjosen med eit lurt smil. Soleklar vinnar Juryen hadde følgjande grunngjeving for prisen: Prisen til Årets fotballvenn, Nikkenprisen, for 2011 går til ein person som i 63 år samanhengande har teke på seg verv for idretten, lokalt og på krinsnivå. Spesielt innan anleggsutbygging har han lagt ned eit enormt viktig arbeid for idretten. Han har hatt verv i fotballkretsen siden 1973, herav 4 år som krinssleiar og 4 år som nestleiar. Han gjennomfører framleis, i ein alder av 78 år, møte, seminar og kurs i regi av fotballkrinsen, og har vore sterkt delaktig i realiseringa av over 80 fotballanlegg i Sogn og Fjordane. Han har tidligare motteke fleire utmerkingar for innsatsen sin for fotballen; blant anna fekk han Kongens fortenestemedalje i gull i Ein stolt, men audmjuk prisvinnar Olav Kjos-Wenjum - i stova si på Venjum. Ordførar Ivar Kvalen ringde og gratulerte prisvinnaren like etter utdelinga om søndagen, men på tysdagen troppa han opp med blomster og gratulasjonar i heimen, der han også tok dette biletet. Olav stod fram i ein særklasse blant åtte veldig dyktige nominerte frå heile landet. Han har ein imponerande CV. Han har drive på samanhengande for fotballen sidan han var 15 år, og har lagt ned ein formidabel innsats, utdjupa juryleiar, og styremedlem i Norsk Fotballforbund, Arne Eggen. Ein pris til heile fylket Olav Kjos-Wenjum ville helst dele heideren med fleire andre. Denne prisen er til heile Sogn og Fjordane. Det er ein pris til fotballen i fylket. Og til lokalpolitikarar, rådmenn og ordførarar i heile fylket som støttar opp om dei mange fotballprosjekta rundt omkring. Vi har fått til eit samarbeid med lokalpolitikarane som er utruleg viktig. For når ein byggjer fotballbaner gjev ein ungdommen eit sunt fritidstilbod, i staden for at dei skal henge på gatehjørnet. 5

8 Applausen var spontan, ståande og hjarteleg frå alle i salen då Stein Bugge Næss mottok Kongens fortenestemedalje i sølv. Ordførar Ivar Kvalen stod for overrekkinga under Luster Turlag si 40-årsmarkering. Kongens fortenestemedalje til Stein Bugge Næss Leiaren i Luster turlag hadde ned til den minste detalj kontroll på jubileumsfeiringa på Fjordstova laurdag kveld. Men ein ting visste han ikkje. Han skulle få Kongens fortenestemedalje i sølv som påskjøning for innsatsen han har lagt ned som leiar av turlaget i fjellkommunen Luster Berre vert ståande, sa ordførar Ivar Kvalen då turlagsleiaren var på veg ned att etter å ha takka for kommunal blomehelsing. Turlaget har vore og er viktig for fysisk aktivitet og folkehelsa. Friluftsaktivitetar vil vera eit satsingsområde for kommunen dei neste åra. Å få fleire med på fysisk aktivitet er til gode for alle, og me sit att med trivsel og betre helse. Luster turlag vil ha ei stor rolle i dette arbeidet, sa ordføraren, før han byrja på talen som gjorde at folk i salen byrja å ana kva som var i vente. Stein Bugge Næss og turlaget er ein og same person for oss. Du har vore organisator, forretningsmann og politikar, har vore styreleiar i Luster sparebank og er no styreleiar i Luster Energi. Etter Handelshøgskulen underviste du i sju år på handelsskulen i Sogndal, før du tok over butikken og har bygt opp eit flott turistanlegg i Høyheimsvik. Berre 11 år gamal var Stein på Fanaråken. I 1975 var han på Storen for første gong. Interessa for fjellet har gått som ein raud tråd i livet hans. I tillegg til å leggja ned eit stort arbeid, er turlaget eit føredøme for andre. Han har òg vore ivrig etter å skipa eit barnas turlag og DNT Ung. For turlaget er det viktig å få med seg born og ungdom. Oppslutnaden om turlaget er stor, over 10 prosent av lustringane er medlemer. Turlaget har restaurert hytta og bygt sikringsbu på Fivla, og deretter gjekk laget i gang med å restaurera Fuglesteg. Du har gjort ein enorm innsats på Fuglesteg, sa Kvalen. Han tok ein liten pause. For det store arbeidet ditt har Kongen gjeve deg Kongens fortenestemedalje i sølv. Applausen var spontan, ståande og hjarteleg frå alle i salen. Tekst og foto: Sigrid Svartefoss/Sogn Avis 6

9 Prisen vart delt ut ved opninga av fylkestinget 18. oktober. Frå venstre Mariska Solheim, Lindis Alme, fylkesordførar Nils R. Sandal og juryleiar og styreleiar i Innovasjon Norge Sogn og Fjordane, Kjartan Longva. (Foto: Birthe Johanne Finstad/Sogn og Fjordane fylkeskommune). Bygdeutviklingspris til Lindis Alme Under opninga av fylkestingen i oktober vart Lindis Alme, Hafslo, tildelt Innovasjon Norge sin bygdeutviklingspris for 2011 i Sogn og Fjordane. Med utgangspunkt i gardstunet BesteBakken har ho utvikla eit tilbod med gjennomgåande svært høg kvalitet både på overnatting, matservering og aktivitetane som ho tilbyr. Prisen er på kroner. Lindis Alme har i løpet av dei siste ti åra bygd opp eit høgkvalitets reiselivstilbod med utgangspunkt i eit nedlagt gardsbruk på Hafslo. Svært få hadde tru på prosjektet då ho starta opp, men vinnaren har utvikla eit unikt "sanseleg" tilbod med stor suksess, utan at det er blitt brukt ei krone på marknadsføring. Inspirerande og framtidsretta Ho har eit stort nettverk både nasjonalt og internasjonalt. Alme blir også mykje brukt som føredragshaldar for å inspirere andre med tema Suksessfaktorar og fallgruver og Frå nedlagt småbruk til ei sanseleg oppleving. Juryen hadde spesielt merka seg at Lindis Alme heile tida er utviklingsorientert. Ho har mellom anna utvikla ein eigen hudpleieserie som vert nytta i konseptet, med base i breleire frå området. Sjølv om BesteBakken no har ei drift og ein økonomi som gjer at Lindis Alme kunne "lene seg tilbake", har ho nye spennande planar for å vidareutvikle verksemda. Det er nettopp dette som kjenneteiknar ein ekte gründer. Satsing og økonomi Det er lagt ned store investeringar på garden, men vinnaren har samstundes heile tida hatt fokus på å ha full kontroll på økonomien. Ho har lagt ned ein stor eigeninnsats i oppbygginga av tilbodet sitt og som typisk sunnmøring har vinnaren tenkt økonomi og kostnadskontroll heile vegen. Det vert nytta mest mogeleg lokale ressursar når det gjeld mat og i tillegg samarbeider ho med mange lokale aktivitetsbedrifter i kommunen i sitt konsept. Avgjerda i juryen var samrøystes. Som prisvinnar i Sogn og Fjordane går Lindis Alme vidare som kandidat til Innovasjon Norge sin nasjonale BU-pris, der det vert plukka ut ein vinnar som får kroner. 7

10 Før valet fekk Ungdomen sitt kommunestyre besøk av kommunalministar Liv Signe Navarsete. Ho var truleg godt fornøgt med den høge valdeltakinga blant ungdomar i Luster. Ungdomane i Luster var flinkast til å møte opp ved valurnene Luster er ein av 20 kommunar i landet som fekk delta i forsøket med stemmerett for 16- og 17- åringar. Heile 82% i denne aldersgruppe gav si stemme ved kommunestyrevalet i Luster i haust. Den totale valdeltakinga i Luster var på 73,09% mot 70,14 ved valet i Ungdomen jobba godt i forkant av valet og viste stort engasjement. Dei hadde veldig godt oppmøte på samlinga for unge veljarar på Hafslo i slutten av august. Her møtte alle partia og informerte om seg sjølve, barneombod Reidar Hjermann hadde eit interessant innlegg som fekk vaksne og ungdom til å tenkje seg godt om. LNU Landsrådet for norske barne og ungdomsorganisasjonar informerte om mange kanalar der ungdom kan stille spørsmål og gje uttrykk for sine synspunkt. På denne samlinga vart også Luster sin eigen demokratiagent Stig Øystein Schmidt presentert. Han heldt ein flott appell til ungdomane om å nytte stemmeretten sin. Gratulerer til Ungdomen sitt kommunestyre for eit flott arrangement, og til ungdomen for eit engasjement som blir lagt merke til i heile landet. Me håpar også at dei ungdomane som fekk stemme i dette forsøket, vil fortsetje å stemme ved seinare val, om dei oppheld seg i Luster eller er reist til andre kommunar for å studere. Hugs då at de kan førehandstemme i den kommunen. No skal kommunaldepartementet vurdere forsøket med nedsett stemmerettsalder. Det står att å sjå om 16- og 17- åringar får stemmerett ved seinare val her i landet. Barneombod Reidar Hjermann fekk heile forsamlinga, unge veljarar og erfarne politikarar til å røyste på hans påstandar. Det var gode erfaringar å ha med seg. LNU Flemming Idsø (t.v) og Luster sin demokratiagent Stig Øystein Schmidt var klare i sin bodskap: Bruk stemmeretten din! 8

11 Det var veldig godt oppmøte på samlinga for unge veljarar på Hafslo i slutten av august. Her er barneombod Reidar Hjermann i samtale med nokre av ungdomane. Dei unge veljarane fekk møte alle dei lokale partia og høyre kva dei står for. Ungdommen sitt kommunestyre kan vere godt fornøgde med arrangementet sitt. Frå venstre LNU Flemming Idsø, Julia Rosenlund, Kine Kvam Fjøsne, Espen Sleppen Josvanger og barneombod Reidar Hjermann. 9

12 Ordførar Torodd Urnes takkar det gamle kommunestyret for godt samarbeid gjennom fire år. Luster kommunestyre Framme f.v.: Geir Arve Sandvik, Sølvi Fretheim Steig, Ivar Kvalen, ordførar Torodd Urnes, varaordførar Anders Bolstad, Bergljot Buskaker, Stein Olav Njøs. Andre rekke f.v.: Rådmann Tore Eriksen, Jorunn Ødegård, Anette Stegegjerdet Norberg, Ivar Buskaker, Ernst Veum, Oddstein Haugen, Henrik Røneid, Torunn Gauteplass Hønsi, Hermund Alme, Svein Nybø, Terje Bakke Nævdal, Laila Gjerde, politisk sekretær Anita Bjørk Ruud. Bak f.v.: Nelly Torunn Øygard, Arne Hauge, Arne Bjørk, Erling Schønning Vigdal, Steinar Bruheim, Jon Ove Lomheim, John Berget, Hildegun Øygard Hansen, Olaug Høyheim og Geir Paulsen. Ved avslutninga av det siste møtet til det gamle kommunestyret 18. oktober 2011, heldt avtroppande ordførar Torodd Urnes, denne talen: Gode kommunestyre! takk for samarbeidet gjennom fire år Avtroppande ordførar Torodd Urnes. Denne perioden har vore ein god arbeidsperiode. Me har fått utretta mykje. Det har vore utruleg kjekt og lærerikt å vera ordførar desse åra. Eg skal innrømma at starten for åtte år sidan var tung, mange nye å forholda seg til, og læringskurva var bratt for ein som ikkje hadde vore med i formannskapet tidlegare. Derfor var det utruleg kjekt å få denne andre perioden. Ein hadde kontaktane både eksternt og internt, ein kjende systemet og ikkje minst tryggleiken av å ha eit fleirtal i ryggen i viktige saker. Ei spesiell takk til Ap og Sv for godt samarbeid i gruppa desse fire åra. Skiljelinjene var påfallande mellom posisjon og opposisjon ved fyrste budsjettmøte (2007). Dette avspegla seg med at i alt fem framlegg vart avgjorde med ordføraren si dobbelrøyst. (26 av medlemane tilstades). Ting fall til ro, og kommunestyret vart meir samstemt etter kvart. Formannskapet har vore på synfaring no i haust på dei to store byggeprosjekta her i Gaupne; den nye barnehagen og Luster bad. Me var både imponerte og stolte over det me fekk sjå. Mange store investeringstiltak i perioden, og denne perioden har vore ein god periode for kommunesenteret. I tillegg til dei to største byggeprosjekta har me omsorgsbustadane, ATS, ombygging av helsesenteret og Pyramiden og gangvegen. Dette 10

13 Heimeside med 6 stjerner Difi har i haust hatt kåring av offentlege nettstader. Også i år kjem Luster høgt på lista, og har fått 6 av 6 stjerner. I fylket har me nest beste kommuneside, tett bak Sogndal kommune. Luster scorar høgst på nyttig innhald, og har ein del å hente på brukartilpassingar. Her har me starta forbetringsarbeid. Kommunen deltek i eit nyttig nettverksamarbeid med Balestrand, Leikanger og Sogndal i vidareutvikling av nettsidene. Bruk heimesida vår til kunngjering av arrangement På kan lag og organisasjonar annonsere gratis for sine arrangement. Me oppmodar alle om synleggjere sin aktivitet her. er ei bevisst satsing. Eit kommunesenter skal ha ein del funksjonar som ikkje bygdesentera har. Men alt er på ingen måte på plass enno. Som ordførar har eg fått nokre kommentarar om kommunesenteret: Her burde vera ein bemanna bensinstasjon og ein muligheit for å kjøpa seg ein hamburgar på kvelden. Dette er meir ei helsing til næringslivet enn til kommunen. Gullringtunellen er eit anna storprosjekt me vil hugsa. Formannskapet har fungert godt. Saklege og friske diskusjonar i blant, men me har alltid landa. Kommunestyret har ikkje vore samde med oss i alt, og det er bra. Dette vitnar om eit sterkt kommunestyre med eigne meiningar, ikkje noko sandpåstrøingsorgan. Luster er ein god kommune på mange måtar. Me har ein sterk og sunn økonomi. Kraftinntektene har gitt oss mulegheiter til å satsa framtidsretta på fleire område der andre kommunar ikkje kan. Dei to store sakene er Gullringen og Luster bad. Begge desse prosjekta har vore med på å synleggjera kommunen utad. Folk likar utviklinga som har skjedd, og folketalet aukar. Dei siste tre åra har folketalet auka med ca 50 personar i snitt årleg, det meste er tilflytting. Av andre kjekke ting å ta med seg var Dagens Næringsliv si kåring i aug 2008 av Luster som beste kommune å bu i. Me har ei god eldreomsorg og scorar høgt der, og i tillegg er me blant dei beste skulane i landet. Dette er noko å vera stolte av. Takk til administrasjonen for godt samarbeid. Det har heile tida vore eit godt forhold mellom rådmann og ordførar. Me har hatt eit ryddig forhold på våre to banehalvdelar. Informasjonen har vore god begge vegar, og me har ikkje trakka i kvarandre sine bed. Ro i organisasjonen, tydleg leiarskap og godt samarbeidsklima er viktig og nødvendig for å gi arbeidsro og at politiske vedtak skal bli gjennomførde og sett ut i livet. Til deg Tore (rådmannen): Du er pertentleg, ryddige og har eit utruleg godt hugse. Du er god på gjennomføring, og har stor kapasitet. Rådmannsjobben er ingen 9-4-jobb. Om det har vore kvardag, kveld eller helg så har svaret kome fort på sms eller e-post. Svara til kommunestyret i open post vitnar om god oversikt, og er ryddig framstilt. Så til Anita (politisk sekretær): Anita er bindeleddet mellom ordføraren og resten av organisasjonen. Du finn svar på alt det ein ordførar lurer på, tidlegare saker, lover, habilitet, FM, departement osv. Stor arbeidskapasitet og arbeidsvilje, rask på gjennomføring og god oversikt. Eg er imponert over desse to som eg har sete saman med ved dirigentbordet. Me veit at desse to spelar på lag med andre nedover i organisasjonen mange dyktige medarbeidarar. Ei stor takk til dykk begge. Takk for samarbeidet på politisk side. Lukke til vidare for dei som går inn i ein ny periode. Håpar me alle kan sjå tilbake på fire givande år. 11

14 Formannskapet : Framme: Ordførar Ivar Kvalen og varaordførar Geir Arve Sandvik. Bak f.v.: Torunn Gauteplass Hønsi, Ernst Veum, Jon Ove Lomheim, Ivar Buskaker og Marit Aakre Tennø. Plan og forvaltningsstyret : Framme: Leiar Arne J. Hauge og nestleiar Olaug Høyheim. Bak f.v.: Geir Paulsen, Nelly Torunn Øygard, Hanne Teigen, Britt D. Brugrand og Finn R. Skare. Ivar Kvalen ny ordførar i Luster På det konstituerande møtet til Luster kommunestyre 20. oktober 2011 vart Ivar Kvalen (Sp) valt til ny ordførar etter Torodd Urnes som takka av etter åtte år i ordførarstolen. Til varaordførar vart valt Geir Arve Sandvik (H). Begge desse vart føreslegne av koalisjonen Senterpartiet, Høgre, Framstegspartiet, Kristeleg Folkeparti og Venstre. Begge desse fekk 17 av 25 røyster. I høve til førre val er kommunestyret no redusert frå 29 til 25 representantar. Arbeidarpartiet stilte Torunn Gauteplass Hønsi som motkandidat både til ordførar og varaordførar. Ved begge røystingane fekk Hønsi 8 røyster. Formannskapet fekk denne samansetjinga Ap: Torunn Gauteplass Hønsi og Ivar Buskaker. Vara: Morten Vigdal, Anette S. Norberg, Jorunn Ødegård og Finn R. Skare. Sp: Ivar Kvalen og Marit Aakre Tennø. Vara: Svein Ove Slinde, Kjersti Eikum Tang, Nelly Torunn Øygard og Geir Paulsen. Krf og V: Jon Ove Lomheim. Vara: Oddny Urnes (Krf), Steinar Bruheim (V) og Olaug Høyheim (Krf). H: Geir Arve Sandvik. Vara: Terje Bakke Nævdal og Britt D. Brugrand. Frp: Ernst Veum: Vara: Arne J. Hauge og Bjørg Kjos-Wenjum. Plan og forvaltningsstyret Ap: Finn R. Skare og Hanne Teigen. Vara: Odd Atle Stegegjerdet, Karita Hjelmeland, Geir Arne Kvam og Marianne Bugge. Sp: Geir Paulsen og Nelly Torunn Øygard. Vara: Mette Kringen, Aina-Elise Stokkenes, Oddmund Løkensgard Hoel og Emil Heggestad. Krf og V: Olaug Høyheim (Krf). Vara: Ellen Havellen (V), Thorleiv Hurthi (Krf) og Steinar Bruheim (V). H: Britt D. Brugrand. Vara: Ingar Norberg, Terje Bakke Nævdal og Stine Sandvik. Frp: Arne J. Hauge. Vara: Bjørg- Kjos Wenjum, Erling S. Vigdal og Kirsten Aanes. Leiar: Arne J. Hauge (Frp) Nestleiar: Olaug Høyheim (Krf) 12

15 Gamleordføraren har nett fått ordførarkjeda på plass over skuldrane til nyeordføraren og ser til at den heng slik den skal gjere. Ordførarskiftet Torodd Urnes sin tale til nyeordføraren: - Ein kjekk, spennande og utfordrande jobb du kan gle deg til - Gratulera Ivar med ordførarjobben dei neste fire åra. Du var så nær målet i 2007, men no er det din tur. Eg er svært så fornøgd og takknemleg for desse to periodane. Andre perioden har vore endå meir givande enn den fyrste. Ja, eg unner deg helst to periodar når du fyrst er i gang, men den kampen står om fire år. Du fekk berre fire roser av ho Torunn, så utfordrarane set klare. Luster er ein god kommune å vera ordførar i. Du har sete fire år i formannskapet, så du har ei god ballast med deg. Du kjenner systemet. Luster er ein god kommune på mange måtar. Me har ein sterk og sunn økonomi. Kraftinntektene har gitt oss muligheiter til å satsa framtidsretta på fleire område der andre kommunar ikkje kan. Me er inne i ei god utvikling med at folketalet aukar, og det er eit ynskjemål for alle politikarar. Dei to store investeringsprosjekta i forrige periode var Gullringen og Luster Bad. Begge desse prosjekta har vore med på å synleggjera kommunen. Eg håpar at dette viser seg som ei rett satsing. Me har ei god eldreomsorg og scorar høgt der, og me har gode skular. I tillegg vart me kåra til beste kommune å bu i i 2008 av Dagens Næringsliv Dette er noko å vera stolte av. Samhandlingsreforma vil gi kommunen ei utfordring i denne perioden. Luster ligg langt framme på dette området, så her trur eg de vil få til gode løysingar for lustringane. Eg skal ikkje fortsetja på skrytelista, men det å vera kommunen sin fremste talsmann kan vera tøft til tider. Aksjonsdemokratiet kan vera ein prøvelse iblant, men det er noko du må forholda deg til. Det er ikkje alltid like lett å stå på meiningane sine når det blæs som verst. Eg veit ikkje om eg har noko å læra ifrå meg som du kan ha nytte av, men eg trur eg er meir sta enn deg. Eg trur det kjem godt med enkelte gonger. Gøym på dei gode kommentarane og rosen Jobben eg skal over i handlar om dyrevern og dyrevelferd. I 1 i den gamle dyrevernlova står det at ein skal fara vel med dyra så dei ikkje kjem i skade for å lida i utrengsmål. Politikarar er av og til ubarmhjertige, men ta vare på den nye ordføraren så han ikkje må lida i utrengsmål. Og til deg Ivar: Gøym på dei gode kommentarane og rosen. Ikkje ta inn over deg klanderen og dei dårlege kommentarane det blir ein del av dei og. 13

16 Nøkkeloverlevering. Etter kommunestyremøtet var det ei enkel nøkkeloverlevering på ordføraren sin kontor. Å overlevere kjeda i kommunestyresalen var ei heilt grei sak, men kjenslene vart overraskande sterke og uventa når eg skulle levere frå meg nøkkelen til kontoret her, sa Torodd Urnes (t.v.) til nyeordføraren, Ivar Kvalen. Til dykk andre: Ver rause med kvarandre. Oppmuntring er ein nøkkel som passar i alle låsar det stod det på julehelsinga frå kommunen i fjor. Det kostar lite for den som gir, men det varmar mykje. Ein liten sms etter eit tungt møte kvikkar opp. Ordførarjobben er til tider ein einsam jobb, utruleg nok. Du er snill Ivar, men ver ikkje for snill. Naboordførarane kan vera ei god støtte. Hald kontakten med dei. Elles har me ein framifrå administrasjonen til å støtta seg på. Dette er dyktige folk med god oversikt som ordnar opp i det aller meste du måtte trengja. Ryddige linjer mellom politikk og administrasjon legg eit godt grunnlag for eit godt og triveleg samarbeid. Lukke til med ordførarvervet, Ivar. Samla sett så er det ein kjekk, spennande og utfordrande jobb. Du kan gleda deg. Du er blant dei utvalde som får prøva ein slik jobb. I tillegg har du det kontoret på rådhuset med den flottaste utsikten, sentrum i nærbilete med Asbjørnsnosi og Hest i bakgrunn. Den utsikten har gitt meg inspirasjon mang ein gong. Lukke til. Ordførar Ivar Kvalen i talen sin til Torodd Urnes: Raus, positiv, inkluderande, lyttande, men og passe sta! - Før me sleppe heilt tak i deg, vil eg seie nokre ord om deg som person og som ordførar. Først litt oppsummering av ditt politiske liv. Du kom inn i kommunestyret fyrste gong i 1979, og har til saman 16 år som medlem i kommunestyret og to periodar i formannskapet. I tillegg har du vore med i hovudutval og eit utal av nemnder og råd i kommunen. I 2003 vart du valt som ordførar utan fyrst å ha vore i formannskapet. Som du sjølv har sagt det, var det ei bratt læringskurve dei fyrste månadane, men eg tykte du klarde deg svært godt. Som ordførar har du vore ein raus, positiv, inkluderande, lyttande, men og passe sta og bestemt person. Du har vore ein ordførar for alle, og det er den viktigaste eigenskapen ein ordførar skal ha. Eg har dei siste dagane prøvd å hugse tilbake desse åtte åra du har vore i leiinga. For å seie det slik: Det har skjedd så mykje i kommune desse åra at me får ta eit kort utdrag av høgdepunkta elles vert det seine kvelden: Du har rusta opp ein sjukeheim, bygd mange eldrebustader, bygd ein ungdomskule, eit fellesbygg mellom vidaregåande og samfunnsbygget på Hafslo, to barneskular, ein barnehage, ein tunnel, ein cruisekai, du har passa på at lustringane får symja, stupa og skli i fylkets mest moderne badeanlegg, du har laga til ein nasjonalpark, du leia historias største satsing på bustadbygging i kommunen gjennom arealplanen, du har sikra indrebygdingane godt drikkevatn frå Hafslo. Eg reknar med det sat langt inne for ein indrebygding å reisa ut på Hafslo for å henta vatn. Sjølv om det som regel er solskinsdagar i Luster, treffer det at det og bles litt. Me hugsar møtet om kraftlina frå Strondi, bølgene i badelandet, heta-på-mat, flisfyring og lokalsjukehus. No har du no kanskje ikkje gjort alt dette heilt åleine, men du stod i front. Eg har kjent deg i mange år, då du som dyrlege var hjå oss mange gonger og no seinare som samarbeidspart og kollega i kommunestyret og formannskap. Eg har alltid opplevd deg som ein blid, omgjengeleg og ein person som syner omsorg og omtanke for andre. Når det stormar som verst i politiske saker med personangrep og hardt køyr, tek du ofte kontakt med andre politikarar for å høyre korleis det går med dei og for å gje støtte, sjølv om ein kanskje er på kvar si side i saka. Dette er eigenskapar eg set svært høgt. Dette er eigenskapar eg sjølv skal prøve å etterleve. 14

17 Ein akvarell med motiv frå Hest, måla av Signe Fortun, var avskjedsgåva til Torodd Urnes etter åtte år som ordførar i Luster kommune. No, Torodd, skal du - som det vart sagt på kommunestyre møte tysdag - ri inn i den politiske solnedgangen, men du skal på ingen måte leggja deg på divanen. Om få dagar byrjar du i ny jobb som seniorrådgjevar i Mattilsynet. Du skal vera kårkall og trø til i fjøsen både her og der når det trengst. Det å ha ein spreke kårkall på ein gard er svært viktig, det kan eg skriva under på, både til garagjerding og saualembing. Men ikkje minst får du meir tid heime med familien. Til slutt: Eg veit du likar å gå i fjellet og har delteke både på Molden Opp og Fanaråken Opp; du er ein harde fant å halda i motbakkane. Og så veit eg at noko av det fyrste du syner folk som kjem på besøk på ordførarkontoret er utsikten mot Hest. Difor ynskjer me å overrekka deg eit måleri av fjellet Hest laga i fine vårgrøne fargar med litt Senterparti twist på det. Så vidt eg veit kan du ikkje sjå Hest ifrå Kyrkjebakken. Så når saknet etter utsikten frå ordførarstolen vert for stort, kan du sjå på dette flotte måleriet. Takk for samarbeidet, Torodd, og lukke til i ny jobb. Takk frå administrasjonen Rådmann Tore Eriksen takka på vegne av administrasjonen gamleordføraren, Torodd Urnes, for samarbeidet ved ein enkel marsipankake-seremoni på rådhuskantina dagen derpå. Du har vore ein svært ryddig person å forholde seg til desse åtte åra, sa rådmann og ynskte lukke til i den nye jobben i Mattilsynet. Til stades var også nyeordføraren, Ivar Kvalen, som rådmannen ynskte velkommen, og håpa på eit like godt samarbeid med han. 15

18 Ivar Kvalen på talarstolen første gong som nyvald ordførar. Nyeordføraren sin tiltredingstale: Generasjonsskifte i lustrapolitikken Fyrst vil eg takke så mykje for tilliten både veljarar og samarbeidspartnarar har gjeve meg. Eg er audmjuk og det er med litt alvorsam kjensle eg går inn i den nye rolla som kommunen sin fremste tillitsvald. Men sjølvsagt er eg mest stolt og takksam for å få denne unike posisjonen som ein ordførar har til å setje dagsorden og utføra politikk i frå. Nokre dagar etter valet ringde bestemor mi som bur i Hardanger for å høyra korleis det hadde gått med valresultatet, og eg svara: Jau, det hadde gått toleleg bra, me var godt fornøgde, og at eg låg an til å verta ordførar. Då svara ho kjapt: - Ordførar? Du - vetle gutungen?!. Slik er det vel med oss alle; sjølv om me får posisjonar er me framleis for dei nærmaste pappaer og mammaer, gutungar og jentungar. Det er litt viktig og. Generasjonsskifte Eg vel å tolke reaksjonen til bestemor mi dit hen at det på mange måtar er eit generasjonsskifte i lustrapolitikken. Fleire av dei røynde politikarane med lang fartstid ynskte ikkje å ta attval, og inn er det kome nye yngre krefter. Dette er viktig, og er etter mi meining teikn på eit godt og sunt demokrati. Me har i dag formelt godkjent kommunevalet Eit godt gjennomført val, med god valdeltaking. Valdeltakinga i Luster vart på 73,1%, og spesielt gledeleg er det at 82,2% av 16- og 17-åringane våre har nytta retten til å gje stemme. Det var høgast i landet. Eg håpar at ungdomane i større grad kan vera med å påverke den politiske debatten og dagsorden i kommunen i åra framover, kommunestyret bør i denne perioden legga godt til rette for det. Eg er overtydd om at valordninga for åringar bør verta ei permanent landsomfattande ordning. Luster kommune har høg aktivitet på fleire område. Ein kan nemne Samhandlingsreforma, oppføringa og drift av Luster Bad, ny barnehage i Gaupne som snart står ferdig, regulering av nye bustadområde. Fleire av desse prosjekta vil gå inn i, og skal sluttførast i denne kommunestyreperioden. Store prosjekt i vente Nokre av dei fyrste sakene eg vil ta tak i er skulebyggsituasjonen ved Hafslo barne- og ungdomskule, som på ingen måte er tilfredsstillande. Skal me riva eller rehabilitera? Dette er nok truleg den tyngste økonomiske saka vår i denne perioden. Me har gang- og sykkelveg gjennom lustrabygdi og frå Marifjøra til Gaupne. Dette er prosjekt som har vore prata om i fleire tiår og som no må realiserast. Styre/aksjonsnemnd for Sognafjellstunnelen skal og oppnemnast innan kort tid. Det er viktig at dette arbeidet kjem i gang så fort som råd slik at departementet kan starte konseptvalutgreiing (KVU er ei 16

19 Høyr kommunestyret på radio Radio Luster sender frå alle kommunestyremøta direkte. Viss du ikkje har høve til å følgje debattane direkte, kan du gå inn på og velje å høyre opp att kvar enkelt sak. Det er Kjell Opheimshaug (biletet) som vanlegvis er å finne bak spakane til radioen i kommunestyresalen. utredning i tidlig fase for store prosjekt) innan 2014, det må vere målet. Me ser oppstarten av rassikringa av Veitastrondsvegen. Her må me passe på at alt vert gjennomført som planlagt. I tillegg må me framleis ha fokus på, og styrkje busetnaden rundt om i kommunen. Rådmannen har alt varsla at det kan verta utfordrande å saldere budsjettet alt no i 2012, og me veit av økonomiplanen at det kan verta mindre økonomiske handlingsrom nokre år framover, sjølv om endringar i eigedomskatten løyser noko på dette. Budsjettarbeidet startar alt om ei veke; då har rådmannen gjort sin jobb, kommunestyret må gjera resten. Eg føler meg trygg på at med godt samarbeid mellom partia og eit godt samarbeid mellom kommunestyre og rådmann, skal me ilag losa kommunen trygt framover i fire nye år. Til lukke med dagen alle saman, de har alle ein viktig jobb å gjera! Gruppeleiar i Ap, Torunn Gauteplass Hønsi, på talarstolen helsar og gratulerer nyeordføren som nett har sessa seg i midten ved dirigentbordet, mellom rådmann Tore Eriksen og politisk sekretær Anita Bjørk Ruud. - Masse lukke til med jobben. Dette trur eg du kjem til å klare godt, sa Hønsi avslutningsvis. 17

20 Luster kommunestyre Det norske Arbeiderparti Fødd Adresse Hønsi, Torunn Gauteplass 1971 Gaupne Buskaker, Ivar 1952 Hafslo Skare, Finn Roald 1952 Luster Norberg, Anette Stegegjerdet 1986 Gaupne Vigdal, Morten 1973 Jostedal Teigen, Hanne 1986 Gaupne Ødegård, Jorunn 1960 Gaupne Stegegjerdet, Odd Atle 1958 Gaupne Varamedlemar: Hjelmeland, Karita 1975 Hafslo Kvam, Geir Arne 1960 Hafslo Brendstuen, Kjell Arild 1964 Gaupne Bugge, Marianne 1973 Ornes Hauge, Elin 1976 Skjolden Heltne, Svein Tore 1975 Luster Ruud, Svein Arve 1980 Solvorn Hansen, Hildegun Øygard 1969 Gaupne Buskaker, Bergljot 1956 Hafslo Kjærvik, Anne Britt 1986 Gaupne Bergum, Kjell 1968 Indre Hafslo Senterpartiet Kvalen, Ivar 1972 Hafslo Paulsen, Geir 1954 Luster Tennø, Marit Aakre 1977 Jostedal Hauge, Knut 1984 Hafslo Slinde, Svein Ove 1967 Gaupne Tang, Kjersti Eikum 1969 Hafslo Øygard, Nelly Torunn 1956 Gaupne Varamedlemar Hoel, Oddmund Løkensgard 1968 Jostedal Stokkenes, Aina-Elise 1992 Skjolden Kringen, Mette 1966 Mollandsm. Heggestad, Emil 1980 Veitastrond Lomheim, Per Birger 1942 Hafslo Holen, Nina Kristine 1970 Luster Schanke, Steinar 1965 Indre Hafslo Morken, Christine 1992 Indre Hafslo Stokkenes, Knut 1966 Skjolden Oklevik, Ester Tronstad 1972 Hafslo Kristeleg Folkeparti Høyheim, Olaug 1956 Høyh.vik Urnes, Oddny 1978 Fortun Varamedlemar Hurthi, Thorleiv 1976 Indre Hafslo Lie, Beate Bondevik 1978 Hafslo Vigdal, Willy 1966 Gaupne Espeland, Tarald 1980 Hafslo Hilleren, Åshild 1955 Veitastrond Venstre Lomheim, Jon Ove 1953 Hafslo Bruheim, Steinar 1955 Jostedal Varamedlemar Havellen, Ellen 1960 Solvorn Hess, Harald 1953 Hafslo Lerum, Astrid Eitrheim 1952 Sørheim Karlsen, Kari Beheim 1954 Hafslo Rauboti, Tordis Skjerdal 1954 Solvorn Høgre Sandvik, Geir Arve 1966 Gaupne Brugrand, Britt Dagrunn 1964 Hafslo Nævdal, Terje Bakke 1970 Gaupne Varamedlemar Sandvik, Stine 1992 Gaupne Norberg, Ingar 1973 Jostedal Veum, Susanne Heen 1973 Gaupne Veum, Robert 1951 Gaupne Kåsine, Erling 1944 Gaupne Bukve, John Ingar 1967 Marifjøra Framstegspartiet Veum, Ernst 1941 Hafslo Hauge, Arne J 1957 Skjolden Kjos-Wenjum, Bjørg 1969 Hafslo Varamedlemar Vigdal, Erling Schønning 1974 Gaupne Hauge, Johannes 1945 Hafslo Hovland, Norvald 1936 Skjolden Aanes, Kirsten 1953 Hafslo Solberg, Elmer 1958 Hafslo Beheim, Olav Normann 1943 Hafslo 18

21 Luster kommune KOMMUNESTYRET Ordførar Ivar Kvalen Alder: 38 Bustad: Hafslo Torunn Gauteplass Hønsi Alder: 40 Bustad: Gaupne Ivar Buskaker Alder: 59 Bustad: Hafslo Finn Roald Skare Alder: 59 Bustad: Luster Anette Stegegjerdet Norberg Alder: 24 Bustad: Gaupne Morten Vigdal Alder: 38 Bustad: Jostedalen Hanne Teigen Alder: 25 Bustad: Gaupne Jorunn Ødegård Alder: 51 Bustad: Gaupne Odd Atle Stegegjerdet Alder: 53 Bustad: Gaupne Geir Paulsen Alder: 57 Bustad: Luster Marit Aakre Tennø Alder: 34 Bustad: Jostedalen Knut Hauge Alder: 27 Bustad: Hafslo Svein Ove Slinde Alder: 44 Bustad: Gaupne Kjersti Eikum Tang Alder: 42 Bustad: Hafslo Nelly Torunn Øygard Alder:55 Bustad: Gaupne Geir Arve Sandvik Alder: 45 Bustad: Gaupne Britt Dagrunn Brugrand Alder: 47 Bustad: Hafslo Terje Bakke Nævdal Alder: 41 Bustad: Gaupne Ernst Veum Alder: 70 Bustad: Hafslo Arne J. Hauge Alder: 54 Bustad: Skjolden Bjørg Kjos-Wenjum Alder: 42 Bustad: Hafslo Olaug Høyheim Alder: 55 Høyheimsvik Oddny Urnes Alder: 33 Bustad: Fortun Jon Ove Lomheim Alder: 58 Bustad: Hafslo Steinar Bruheim Alder: 56 Bustad: Jostedalen Foto og montasje Sogn Avis

22 Val av nemnder og utval Kontrollutvalet: Medlemer: Anders Bolstad, Birgit Stegegjerde Fossen, AP. Vara: Svein Arve Ruud, Edith Flugheim, John Berget. Medlemer: Knut Hauge Sp, Erling Kåsine H, Astrid Eirtheim Lerum V. Vara: Johannes Hauge Frp, Jorunn Hillestad Sekse Sp og Marit Bøen Krf. Leiar: Anders Bolstad AP. Nestleiar: Erling Kåsine H. Administrasjonsutvalet: Arbeidsgjevarsida: Ordførar Ivar Kvalen, personleg vara: Marit Aakre Tennø. Varaordførar Geir Arve Sandvik, personleg vara Ernst Veum. Torunn Gauteplass Hønsi, personleg vara: Finn Skare. Arbeidstakarsida har ikkje valt sine repr. Leiar: Ordførar Ivar Kvalen. Nestleiar: Varaordførar Geir Arve Sandvik. Klageutval etter kommunehelsetenestelov 2.4 Arne J Hauge Frp, Britt D Brugrand H, Geir Paulsen SP, Olaug Høyheim Krf, Hanne Teigen AP. Leiar: Arne J Hauge. Nestleiar: Hanne Teigen. Valstyret: Ivar Kvalen Sp, Marit Aakre Tennø Sp, Geir Arve Sandvik H, Ernst Veum Frp og Torunn Gauteplass Hønsi AP. Leiar: Ivar Kvalen. Nestleiar: Geir Arve Sandvik. Eldrerådet: Kåre Høyheim, Høyheimsvik, Johannes Lad, Marifjøra, Anna Brendstuen, Gaupne, Kjartan Kvien, Skjolden, Inger Møyfrid Sperle, Jostedal, Johan Solheim, Skjolden, Marit Tennø, Jostedal. Eldrerådet har ikkje valt leiar og nestleiar endå. Fjellstyret for Jostedalsbreen statsallmenning: Medlemer: Anders Leirdal, Gaupne, leiar, Marit Vøien Nes, Veitastrond, nestleiar, Jens R Heggestad, Veitastrond, Vidar Aasen, Jostedal, Turid Leirdal, Gaupne. Personlege varamedlemer: Ann Kristin Sperle, Høyheimsvik, Arne Aasen Hauge, Jostedal, Per Arne Myklemyr, Jostedal, Mary Aasen, Jostedal, Bente Karin Myklebust, Jostedal. Fjellstyret for Luster austre statsallmenning: Medlemer: Sølvi Fretheim Steig, Fortun, leiar, Wenche Samnøy, Fortun, nestleiar, Knut Stokkenes, Skjolden, Elin Hauge, Skjolden, Rune Fuglesteg, Skjolden. Personlege varamedlemer: Mona Nyløy, Fortun, Steinar Mørkrid, Fortun, Bjørg Hauge, Skjolden, Per Ove Walaker, Fortun, Eli Hansen Moen, Skjolden. Fjellstyret for Luster vestre statsallmenning: Medlemer: Astrid Eitrheim Lerum, Skjolden, leiar, Arve Henning Bringe, Luster, nestleiar, Kjell Skjolden, Skjolden, Anne Lise Aasen, Luster, Anne Lise Haukadal, Skjolden Personlege varamedlemer: Svanhild Kroken, Skjolden, Jan J. Øvrebø, Høyheimsvik, Bjarne Skildheim, Luster, Jens Døsen, Skjolden, Valborg Heløy, Skjolden. Tilsynsutvalet for Jotunheimen nasjonalpark og Utladalen landskapsvernområde: Anders Fortun, leiar, Wenche Samnøy Fortun, nestleiar, Arne J Hauge. Varamedlemer: Mona Bukve, Jostein Mørkrid, Anne Lise Haukadal. Forstandarar til Luster Sparebank: Arne Johannesen, Elin Hauge, Bjørg Kjos-Wenjum, Geir Paulsen, Terje Bakke Nævdal, Tordis Skjerdal Rauboti Vara: Svein Ove Slinde, Beate Bondevik Lie, Mette Kringen Heimevernsnemnd: Ove Fortun, Gaupne, Gunvor Kjos-Wenjum, Hafslo Varamedlemer: Per Høyheim, Høyheimsvik, Rita Karin Bakken, Hafslo. I tillegg har nemnda ein medlem frå det lokale politimynde. Nemnda vel sjølv leiar og nestleiar. Tilflyttings- og innkvarteringsnemnd: Bergljot Buskaker, Hafslo, leiar, Else Kåsine, Gaupne, nestleiar, Steinar Mørkrid, Fortun, Oddlaug Walaker, Solvorn, Asbjørn Nes, Veitastrond. 20

23 Møteplan 1. halvår 2012 Kommunestyret, formannskapet og plan- og forvaltningsstyret har fastsett sin møteplan. Oppdatert plan vil alltid vere tilgjengeleg på januar formannskapet 7. februar plan og forvaltningsstyret 8. februar formannskapet 16. februar kommunestyret 29.februar formannskapet 14. mars formannskapet 17. april plan og forvaltningsstyret 18. april formannskapet 26. april kommunestyret 15. mai plan og forvaltningsstyret 16. mai formannskapet 24. mai kommunestyret m/tema økonomi 5. juni plan og forvaltningsstyret 6. juni formannskapet 14. juni kommunestyret m/tema skule Takstnemnd for eigedomsskatt: Norvald Hovland, Skjolden, leiar, Sølvi Fretheim Steig, Fortun, Ivar Buskaker, Hafslo. Varamedlemer: Olav Tverberg, Marifjøra, Åshild Hilleren, Veitastrond, Einar Øvregard, Gaupne. Klagenemnd for eigedomsskatt: Gunnar Ruud, Jostedal, leiar, Nelly Torunn Øygard, Gaupne, nestleiar, Arvid Heggestad, Hafslo, Per Birger Lomheim, Hafslo, Gerd Teigen, Gaupne, Oddbjørg Ese, Jostedal. Varamedlemer: Mary H. Nes, Hafslo, Jorunn Ødegård, Gaupne, Berit Heltne, Luster, Thorleiv Hurthi, Marifjøra, Ola Normann Beheim, Hafslo, Tomas Kjørlaug, Hafslo. Styre for Ekservollen i Luster Olav Døsen Andersen, leiar, Luster, Erling Bjørn Vigdal, Vigdal, nestleiar, Norvald Hovland, Sørheim. Kommunalt råd for funksjonshemma Medlemer: Kåre Øvregard, Selmer Tverberg, Ellen Havellen, Hildegun Øygard Hansen, Odd Atle Stegegjerdet. Leiar: Hildegun Øygard Hansen. Nestleiar: Ellen Havellen. Samarbeidsutval ved skulane/barnehagane: Skjolden skule og barnehage: Arne Hauge, vara Oddny Urnes. Dale skule/luster barnehage: Geir Paulsen, vara Svein Tore Heltne. Gaupne skule/gaupne barnehage: Nelly Torunn Øygard, vara: Torunn G Hønsi. Jostedal skule/jostedal barnehage: Oddmund Hoel, vara: Morten Vigdal. Indre Hafslo skule/indre Hafslo barnehage: Thorleiv Hurthi vara: Mette Kringen. Hafslo barne- og ungdomsskule: Britt D Brugrand, vara: Karita Hjelmeland. Hafslo barnehage/gamlestova barnehage: Karita Hjelmaland, vara: Britt D Brugrand. Solvorn skule/solvorn barnehage: Svein Arve Ruud, vara: Anne Sigrid Kvam. Veitastrond skule/veitastrond barnehage: Emil Heggestad, vara: Therese Vee Hilleren. Luster ungdomsskule: Svein Ove Slinde, vara: Mette Kringen. Overformyndarar: Forretningsfører Johan Solheim er tidlegare vald for , Aud Sviggum vald for Varamedlemer: Astrid Veum og Olav K Stølen, begge valde for perioden Representantskap i Sogn Brann og Redning IKS Representant: Ivar Kvalen, vara: Geir Arve Sandvik. Representantskap i SF Revisjon IKS Representant: Ivar Kvalen, varat: Geir Arve Sandvik. Representantskap i Simas IKS Representant: Ivar Kvalen, vara: Geir Arve Sandvik. Representantskapen i Alarmsentralen Sogn og Fjordane IKS: Representant: Ivar Kvalen, vara: Geir Arve Sandvik. Styringsgruppa for Fairtradearbeidet i kommunen: Hanne Teigen, Steinar Bruheim, Beate Bondevik Lie, Anette Stegegjerdet Norberg Ole Johnny Uthus. Leiar: Anette Stegegjerde Norberg. Nestleiar: Beate Bondevik Lie. Møtefullmektigar til forliksrådet Arne Kvalen, Kristen Ormberg, Birgit Stegegjerdet Fossen, Torodd Urnes 21

24 Godt å vite kva du gjer den dagen du står framfor eit kamera og ein kvass journalist. Hanne Teigen er godt fornøgd med medieopplæringa ho har fått gjennom kvinneprosjektet. Gruppearbeid på tvers av partigrensene: Korleis bli meir synlege i valkampen? Alle desse tre damene kom inn i kommunestyret. Frå venstre: Jorunn Ødegård Ap, Nelly Torunn Øygard Sp og Oddny Urnes Krf. Fleire kvinner i Luster kommunestyre men få kvinner som politiske leiarar Det går mot slutten på det fireårige prosjektet «Utstillingsvindauge for kvinner i lokalpolitikken». Prosjektet har vore presentert med sine tiltak i Lustranytt gjenom heile perioden. Styringsgruppa har dette siste året satsa på tiltak for å inspirere kvinnene til å synleggjere seg i forkant av valet, og motivasjonssamling for å ta på seg verv i konstitueringa etter valet. Elles er det medieopplæring som har hatt fokus. Korleis gjekk det? Fleire kvinner i kommunestyret Då Luster var utvald til å delta i Kommunaldepartementet sitt prosjekt var kvinneandelen i kommunestyret elendig, berre 17,2%. Ved valet i 2007 ville veljarane i Luster det annleis, og no i haust steig kvinneandelen ytterlegare ,2% ,2% ,9% ,9% Kvinner i fleire parti I førre periode var kvinnene fordelt i 3 av 7 parti. No etter valet er det valt inn kvinner i 5 av 6 parti. Det er berre Venstre som ikkje har kvinner. Krf. derimot manglar menn. Av dei 11 kvinnene som no er valde inn i kommunestyret er det 5 som har vore med tidlegare og 6 heilt nye. Det tek tid å opparbeide seg politisk erfaring, noko som oftast er ein føresetnad for å ta på seg, og bli vist tillit til leiarverv. Formannskapet og plan- og forvaltningsstyret Me fekk ikkje kvinneleg ordførar eller varaordførar. I formannskapet er det berre 2 kvinner av 7 medlemer. I planog forvaltningsstyret er det derimot kvinneleg fleirtal. Leiaren er mann, Arne J Hauge, og nestleiaren er Olaug Høyheim. I dei andre utvala fekk me følgjande kvinnelege leiarar: Sølvi Fretheim Steig, fjellstyret for Luster austre statsallmenning Astrid Eirtheim Lerum, fjellstyret for Luster vestre statsallmenning Bergljot Buskaker, tilflytting- og innkvarteringsnemnd Hildegun Øygard Hansen, rådet for funksjonshemma Anette Stegegjerdet Norberg, styringsgruppa for Fairtradearbeidet. Lukke til med politisk arbeid til alle folkevalde! 22

25 Ungdommen sitt kommunestyre. Fremste rekke f.v.: Marthe Bergseth, Elin W. Lunde, Randi Alme, Malene Kvam, Marianne Skarpen, Lasse Hærum, Stian H. Listou, Eirill Kvam, Linda B. Watten, Rita B. Hansen, Trude Bergum, Vigdis H. Hatlevoll og Alice P. Rognes. Bak f.v.: Marianne Bakken, Eivind Steig, Anne Marthe Lingjerde, Ingeborg H. Elgersma, Julie Hatlevoll, Espen S. Josvanger, Eirik Glendrange, Ragnhild Prestegård, Anne M. Fuhr og Trine K. Sæterbø. Espen Sleppen Josvanger ny leiar i UK Ungdommen sitt kommunestyre for 2011/12 har valt Espen Sleppen Josvanger, Marifjøra, som ny leiar. Til nestleiar vart valt Julie Hatlevoll, Høyheimsvik. Arbeidsutval: Espen Sleppen Josvanger, Julie Hatlevoll og Linda Brun Watten. Varamedl.: Trine Kvamme Sætherbø. Medlemane: Luster ungdomsskule: Lasse Herum, Luster (vald for 2 år), vara: Randi Alme, Høyheimsvik. Anne Marte Lingjerde, Gaupne (2), vara: Elin Walaker Lunde, Marifjøra. Henrik Thorsnes Lefdal, Gaupne (2), vara: Marianne Skarpen, Gaupne. Hafslo barne- og ungdomsskule: Vigdis Marita Havellen Hatlevoll, Solvorn (2), vara: Alice Partenyi Rognes, Solvorn. Stian Havellen Listou, Hafslo (2), vara: Eirill Kvam, Hafslo. Luster vidaregåande skule: Anne Marie Fuhr, Luster (2), vara: Rita Bergum Hansen, Hafslo. Trine Kvamme Sætherbø, Luster (1), vara: Trude Bergum, Gaupne. Sogndal vidaregåande skule: Malene Kvam, Hafslo (2), vara: Eivind Steig, Fortun. Eirik Glendrange, Jostedal (2), vara: Marianne Bakken, Hafslo. Linda Brun Watten, Høyheimsvik (2). 4-H: Espen Sleppen Josvanger, Marifjøra (1), vara 1:Ragnhild Prestegård, Gaupne, vara 2: Marte Bergseth, Marifjøra. Idrettslaga: Ikkje vald. Politisk representant: Julie Hatlevoll, Høyheimsvik (1), vara: Ingeborg Hess Elgersma, Jostedal. Arbeidsutvalet. Frå venstre: Julie Hatlevoll, leiar Espen Sleppen Josvanger, Linda Brun Watten, Trine Kvamme Sætherbø (varamedlem). 23

26 UKM 2012 Når og kvar skjer det? Luster kommune si mønstring er på Fjordstova i Skjolden søndag 4. mars På mønstringa i Skjolden blir det valt ut nokre deltakarar som får representere Luster kommune i fylkesmønstringa. Der det til sist blir valt ut nokon som skal representere Sogn og Fjordane i landsmønstringa. Gå inn på ukm.no og registrer deg, der får du også meir informasjon. Du finn oss også på facebook. Kven kan melde seg på? Alle ungdomar under 20 år kan melde seg på lokalmønstringa i sin kommune og alle får vera med. Det er inga avgrensing i genre eller utrykkformer for deltakarane. Det kan vere å opptre på scene, utstillingar, filmvisning (eigeprodusert), litteratur og verkstader. Kvifor oppfordrar me nettopp DEG til å melda seg på? No har du sjansen til å synleg- Norill Terese Norheim (18) gjekk vidare frå den lokale mønstringa i Luster kommune til Fylkesmønstringa på Eid. Men det stogga ikkje der: Ho vart også eitt av Sogn og Fjordane sine innslag på Landsmønstringa i Trondheim som einaste sogning med sceneinnslag. Torsdag den 24. november var ho invitert til opninga av kommunestyremøtet, kvitterte med 3 feiande melodiar på toradar og fekk gåvesjekk frå ordførar Ivar Kvalen. Oppmodinga hennar til andre ungdomar i kommunen er å tora å tru på det dei driv med. Det viktige med UKM er å få visa fram talentet, og i særleg grad på andre område enn song, musikk og dans Norill Terese røpa også planar om satsinga si framover, men den må ho få presentere når brikkene har falle på plass. gjera deg og arbeidet ditt. Og hugs du kan vera inspirator for andre ungdommar. UKM i Luster ønskjer å synleggjera det breie spekteret av kunst og kultur uttrykk som finst mellom ungdommane i Luster kommune. Nye leigekøyringsløyve for snøscooter Alle som har hatt løyve til å ta på seg leigekøyring med snøscooter får fornya sine løyve til utgangen av sesongen Dette vart vedteke av plan- og forvaltningsstyret på møtet 6. desember Dersom du har transportoppdrag for snøscooter, kan du då vende deg til desse: 1. Ove Arild Melheim for området Indre Hafslo og Molden. 2. Røde Kors Hafslo Hjelpekorps for området Hafslofjella. 3. Johan Hilleren for Veitastrond. 4. Jon Evjestad for området Jostedalen, Gaupne og Røneid. 5. Trond Rune Flikki for området Nes, Luster og austover til Mørkridsdalen. 6. Røde Kors Luster Hjelpekorps for området aust for Mørkridsdalen og Lustrafjorden. Løyvet er avgrensa i medhald av motorferdselforskrifta til fylgjande ærend: - transport mellom bilveg og hytte. - tilsyn med privat hytte på oppdrag frå eigar. - transport for massemedia på reportasjeoppdrag. - transport av rørslehemma. - transport av ved. - transport som har løyve etter søknad til Luster kommune. Har du spørsmål om motorferdsel i utmark, ta kontakt med naturforvaltar Inger Moe, tlf

27 Info om Kriseteamet i Luster Me var og ute og såg på steinen Mime. Luster ungdomsskule fortel om Opplevingane på Sognefjellet Det var veldig kjekt å få læra og sjå korleis ein sløger og slepp ut fisk. Det var også lærerikt å høyra om oter og oterfjøl. I bussen på veg opp fortalde Anders Fortun historiar og viste vardevegar. Me var og ute og såg på steinen Mime som er ein stein som har auge, nase og munn. Han smiler heile tida. Då me kom fram til hytta til Austre statsallmenning, fekk me pølser og juice. Dei som ville fekk lov til å fiske. Me var og oppe og såg på hola til holemannen. På Sognefjellet var det og gamle telefonlinjer. Ei av historiane Anders fortalde var om den første snøfresaren som kom dit. Me var inne i ei gammal bu som blant andre Henrik Ibsen hadde overnatta i ein kald vinterdag. Håvard Holvik 8A Tusen takk til Anders Fortun, Magne Rauntun, Solveig Stokkenes og Einar Fortun frå 8A OG 8B på Luster ungdomsskule. For å kunne gi psykososial omsorg og støtte ved ulukker og alvorlege kriser er det oppretta eit kriseteam i kommunen. Kriseteamet er ein del av kommunen sin helseberedskapsplan. Kriseteamet vert aktivisert i situasjonar når påkjenningar for enkeltpersonar, familiar eller lokalmiljø bør bearbeidast av personell som har nødvendig kompetanse, og som kan konsentrere seg om denne delen av akuttberedskapen. Helseberedskapsplan Kommunen har utarbeida ein helseberedskapsplan. Målet for planen er å få vite om og få kontakt med alle som treng kriseintervensjon etter dramatiske hendingar. Kriseintervensjonen bør gjevast både til dei skadde, deira næraste og til innsatspersonellet. Vakthavande lege har ansvar for at alle involverte partar i ei ulukke får tilbod om kriseintervensjon. Dette blir fordelt på ulike faggrupper. Kriseintervensjon eller krisetakling vert brukt som eit overordna begrep som omfattar mange hjelpetiltak i ein krisesituasjon, m.a. psykisk førstehjelp, åtferdskontroll, debriefing, informasjonsmøte om stress, gruppemøte med kollegastøtte og krisebehandling. Enkelte brukar også dette begrepet for å markere den medisinsk orienterte intervensjonen ein gjer i akuttfasen av krisa. Medlemar i kriseteamet Helsesjef og kommuneoverlege Knut Cotta Schønberg, leiar. Fagleiar Psykisk Helseteam Randi Kalstad, koordinator. Psykiatrisk sjukepleiar Kristine Pedersen. Psykiatrisk sjukepleier Sigrid Melsnes Veum. Psykiatrisk sjukepleier Karen Bremer Brynjulfsen. Ruskonsulent Harris Snitjer. Leiande helsesøster Anne Helen Strandabø. Psykolog Olfert Øvrebø. Lensmann Asle Karoliussen. Sokneprest Geir Paulsen. Kontakttelefon Psykisk helseteam: (dagtid). Vakthavande lege:

28 Helsesjef og kommuneoverlege Knut Cotta Schønberg: Samhandlingsreforma Luster kommune skal saman med alle kommunane i landet starte førebuingane til innføring av Samhandlingsreforma. Dette er ei av dei største forvaltningsreformene i vår tid. Kva ligg i omgrepet Samhandlingsreforma? Noreg, i lag med dei fleste vestlege land, vil oppleve etterspørsel etter helsetenester som vil få store konsekvensar for økonomi og sysselsetting. Grunnen er at levealderen aukar, befolkninga over 67 år aukar monaleg og god og effektiv medisinsk behandling vil gjere det mogleg å leve lenge med mange kroniske sjukdommar. Noreg brukar i dag mest økonomi av alle land i verda rekna ut frå folketal til helsetenesta. Skal vil ha råd til å møte framtida må vi løyse oppgåvene på ein betre måte. Vi skal ikkje berre vere gode på behandling av sjuke, vi skal og førebyggje sjukdom og komplikasjonar ved sjukdom. Det er sett opp mål for kommunane å redusere innleggingar i spesialisthelsetenesta og til poliklinikk med 10%. Spesialisthelsetenesta skal reindyrkast til å drive diagnostikk og behandling. Kommunane skal drive rehabilitering etter skadar og sjukdommar, gje lindrande behandling og gje god pleie og omsorg, enten i eigen bustad eller i institusjon. Dei rettslege virkemiddel for å nå måla i Samhandlingsreforma er: - Ny lov om folkehelse - Ny lov om kommunale helseog omsorgstenester Desse nye lovene tek til å gjelde frå 1/1-12. Dei viktigaste endringane: Lov om folkehelse: Kommunane skal ha oversikt over helsetilstanden til eigne innbyggjarar og dei påvirkningsfaktorane som ein har for helsa. Krav til politisk forankring av mål og strategiar. Krav til involvering av alle kommunale sektorar. Tiltaksplikt for å iverksette nødvendige tiltak for å møte helseutfordringane. Prinsippet helse i alt vi gjer skal gjelde. Staten skal levere styringsdata til kommunen. Lov om helse og omsorgstenester: Kommunane får eit syte-foransvar for helseteneste som ikkje er definert som spesialisthelseteneste. Lova er profesjonsnøytral, dvs. det blir opp til kommunane å tilsette rett personell. Plikt til å drive helsefremjande og førebyggjande arbeid. Plikt til å ta imot øyeblikkeleg hjelp (frå 2016). Plikt til å ha pasient/brukar-medverknad. Obligatoriske samarbeidsavtalar mellom kommunar og helseføretak. Økonomiske verkemiddel: Det skal løne seg å førebyggje framfor å behandle sjukdom. For å sette press på kommunane til å gå i gang med endringar, vil ein frå nyttår krevje 4000,- kroner frå kommunane for kvart døgn ein pasient ligg utskrivingsklår på sjukehuset. Dette vil 26

29 motivere kommunane til å ta i mot pasientane frå dag ein. Dette vil bli billigare for samfunnet, og vil vere ein stor fordel for pasientane. Ein vil kome raskare i gong med rehabilitering og ein får færre sjukehusinfeksjonar. I tillegg skal kommunane finansiere 20% av kostnadane ved innlegging pr opphald avgrensa til kroner pr innlegging. Dette gjeld i hovudsak på medisinske avdelingar. Faglege verkemiddel: Det skal utarbeidast faglege nasjonale rettleiarar, normer og standardar. Dette skal hjelpe helsetenesta til å kunne gje rett behandling til rett tid. Kva utfordringar har Luster kommune? Vi har rimeleg god oversikt over helsetilstanden pr i dag. Vår hovudutfordring er overdødelegheit på 40% hos kvinner opp til 74 år grunna kreftsjukdom og tilsvarande overdødelegheit hos 26% hos menn grunna hjerte/kar sjukdom. Desse tendensane har vart over år. Vi har vidare utfordringar som resten av landet på kraftig auke i tal diabetikarar, med overvekt/fedme og med Kols. Dette er livsstilssjukdommar. Kommunen har starta arbeidet med å ta tak i utfordringane. Ein arbeider mellom anna for å få til ein frisklivssentral. Kommunane skal ha døgntilbod for å kunne gje pasientar tilbod før, i staden for eller etter sjukehusinnlegging. Ein ser for seg tilbod til pasientar med forverring av Kols, infeksjonar i lunger, urinvegar og hud, forverring av kjend hjertesjukdom, opptrening etter slag, operasjonar og skadar, psykisk sjukdom, sosialmedisin, langt komen kreftsjukdom m.m. Frå 1/ skal vi kunne ta imot akuttinnlegging frå kommunal legevakt. Kva gjer vi for å møte dette? Luster kommune har ein Helseog omsorgsplan vedteken i Der står at vi skal planleggje for korttidsavdeling ved Gaupne omsorgssenter. I tillegg har kommunestyret gjeve rådmannen i oppdrag å utgreie eit eventuelt Luster lokalmedisinske senter. Dette arbeidet er kome godt i gang og det vil kome eiga sak til kommunestyret som skal ta avgjerd. For å vere budd på endringane som kjem må vi gjere rom for senger til korttidseininga slik at vi kan ta i mot sjukehuspasientar når dei er utskrivingsklare. Vi kan derfor ikkje gje tilbod i Gaupne omsorgssenter for nye langtidspasientar. Slike pasientar må få plass på Hafslo eller i Luster. Dette vil dessverre kunne bli opplevd vanskeleg for ein del pasientar og pårørande, men vi ber om forståing for at vi må møte den nye reforma på rett måte og i tråd med vedtak i kommunestyret. Luster kommune vil få tilført slike beløp til å betale for kommunal medfinansiering av spesialisthelsetenesta i 2012: 4,6 millionar kroner til kjøp av sjukehusopphald (skal betalast som månadlege beløp a-konto med års-avrekning i mars året etter) kroner til finansiering av utskrivingsklare pasientar kroner til finansiering av div. utgifter. For å møte krava om betre pasient- og brukarmedverknad ønskjer ein at det blir arbeida for å få etablert eit eige brukarutval. Dette vil lette kommunikasjonen mellom tenesteytar og tenestemottakar. Ei så stor reform som no kjem vil kunne gjere mange utrygge på om dei vil få trygge og rette tenester når dei blir sjuke. Blir det vanskeleg å komme på sjukehus? Vil pengane og økonomien styre? Målet med Samhandlingsreforma er å gje pasientane eit trygt og fagleg godt tilbod i eigen kommune når det er rett. For eksempel vil vi kunne gje eit godt tilbod til dei eldste i ei korttidsavdeling som skal byggjast opp til dette føremålet. Alle som treng spesialisthelseteneste vil få det. Ei korttidsavdeling vil ha dei rette fagfolka, rett utstyr og rett trening til å kunne gje pasientane god og trygg behandling. Dei oppgåvene vi ikkje kan og bør klare i eigen kommune vil vi kunne løyse i samarbeid med andre kommunar / helseføretak. Luster kommune har mange flinke fagfolk og vi klarer å rekruttere til ledige stillingar. Vi er i god gjenge med å planlegge for framtidas helseteneste. Oppdraget er gjeve frå Stortinget / Regjering og vi skal gjere vår del. Det skal fortsett vere godt å bu og leve i Luster kommune, helse og omsorgstenesta er budde på å møte utfordringane. Opningstid ved Luster legekontor i romjula Opningstida i romjula er kl For akutt legehjelp ring Me ber om at bestilling av medisin blir gjort i god tid før jul. 27

30 Leiande helsesøster Anne Helen Strandabø: Helsestasjonstenesta i Noreg 100 år Luster helsestasjon markerte at helsestasjonstenesta i Norge er 100 med eit arrangement på Pyramiden torsdag 10. november. Den fyrste helsestasjonen i Noreg vart opna i 1911 av professor T.B.C. Frøhlich. Barnepleiestasjonen, som den heitte, vart driven av Tøyen menigheit. Mødrene vart oppmuntra til å amme barna sine, og det vart delt ut tran og mjølk til mødrene. Frivillege organisasjonar var viktige for helsearbeid som det offentlege ikkje dekka. Norske kvinners sanitetsforening (NKS) var den fyrste landsomfattande frivillige organisasjon som befatta seg med helse- og sosialspørsmål. NKS vart stifta i Formålet var å betre folkehelsa, spre kunnskap om tuberkulose og andre folkesjukdommar. Organisasjonen har hatt ei sentral rolle i framvekst av helsestasjonar i Noreg. I starten heitte det spedbarnsklinikk og melkekjøkken, målgruppa var mødre som ikkje amma. Så vart namnet endra til kontrollstasjon for mor og barn, så til helsestasjon. I 1935 hadde NKS 40 kontrollstasjonar rundt i landet. Organisasjonen dreiv meir enn halvparten av helsestasjonane fram til det offentlege overtok i Nasjonalforeningen for Folkehelsen hadde stor betyding for tuberkulosearbeidet. Dei hadde eigne sjukepleiarar i heimesjukepleien og i det førebyggande arbeidet i distrikta. NKS, Røde Kors, Nasjonalforeningen utvida stadig virkefeltet og sette nye oppgåver på dagsordenen. M.a sjukepleiarutdanning, spesialsjukehus, helsesøsterteneste. Menighetssøstrene Diakonissene var dei første utdanna helsearbeidarane i Noreg. Dei var knytt opp til kyrkjesokn og distrikt og arbeidde med det som vi i dag kallar heimesjukepleie, men hadde også førebyggande oppgåver. Dei budde heime hjå pasienten og dreiv også med fjøsstell, sydde, lappa tøy m.m. Dei skaffa spyttekrus og lommetørkle og arrangerte hygienekurs for mødre. Dei kunne gå inn i mor sin rolle i heimen viss mor var Leiande helsesøster Anne Helen Strandabø. sjuk. Arbeidet var ofte ein kombinasjon av sjukepleie og fattigpleie. Arbeidet var sjølvstendig, legen var ofte langt unna og dei måtte stole på eigne avgjerder. I 1916 vart ein ettårig sjukepleiarutdanning starta ved Menighetssøsterhjemmet. Bakgrunn for dette var særskilt stor mangel på sjukepleiarar i landdistrikta. Den fyrste helsesøsterskulen starta opp i Ein av pådrivarane var helsedirektør Karl Evang. Han meinte at mangelen på helsesøstre i Noreg var prekær. Helsesøstertenesta i dag Arbeidsoppgåvene i dagens hel- 28 Noverande og tidlegare tilsette ved helsestasjonen hadde stand på Pyramiden 10. november. Frå venstre: Jordmor Elen Karine Vigdal, konsulent Debbie Eikum (som også var klovn for anledninga og delte ut ballongar), helsesøstrene Henny Haugane Veum, Elen Øygard, Jorunn Ødegård, Berit Skjerdal og Gunvor Nærø.

31 Borna var invitert til å kome med bamsar og dokker for å få vekt og lengdekontroll. Trengdest det behandling, vart dei også sydde saman igjen. sestasjon og skulehelseteneste er framleis mangearta. Det omfattar mange av dei oppgåvene som har vore der frå starten av som heimebesøk, helsekontrollar, råd og rettleiing for foreldre. Skulebarna blir følgt opp til dei går ut av vidaregåande skule. Helsestasjon for ungdom er og eit tilbod i dag. Tilbodet på helsestasjonen skal vere eit lågterskeltilbod, det skal vere lett for brukarane å ta kontakt med smått og stort. Samfunnsoppgåver som smittevern og miljøretta helsevern ligg til helsestasjonane i dag også. Vi vaksinerer både barn og vaksne, tilbyr barnevaksinasjonsprogrammet, reisevaksiner og influensavaksine. Tuberkulosearbeidet vert framleis drive av helsestasjonen, det er i dag målretta mot definerte grupper. Det miljøretta arbeidet føregår i Luster i dag i samarbeid med Miljøretta helsevern i Indre Sogn. Det omfattar mest tilsyn med skular og barnehagar. I dagens helsestasjon og skulehelseteneste er det tilsett fleire faggrupper. I Luster har vi helsesøstrer, jordmor, lækjar, fysioterapeut, foreldrerettleiar og kontortilsett. Dette gjer det mogleg å gje familiane eit breitt tilbod med støtte, råd, rettleiing og vurdering av ulike problemstillingar. Vi samarbeider også med barnevern, Pedagogisk-psykologisk-teneste (PPT), tannhelsa, skular og barnehagar. Alt dette er med barnet og familien i fokus, for å gje barna best mogleg oppvekstvilkår. Samarbeid med frivillige organisasjonar som Helselag og Røde Kors har vi i dag også, mest i samband med influensa-/pandemivaksinering. Helselaget har vore med å kjøpe inn diverse utstyr som barnevekt, brystpumper og informasjonsbrosjyrar. Dette er noko vi kan bli flinkare til å utnytte i framtida, dei frivillige organisasjonane har ein kompetanse og eit engasjement som absolutt kan kome brukarane våre til nytte. Helsestasjonsverksemda er ei lovpålagt oppgåve, og helsestyremaktene legg retningsliner for kva oppgåver som skal prioriterast. Sjukdomspanoramaet har endra seg gjennom tidene, folk vert ramma av andre lidingar i dag enn for 100 år sidan. Framleis er det viktig med infeksjonsførebyggande arbeid, men det har vorte større fokus på å førebyggje psykiske lidingar, rusproblem og overvekt. Å halde folk friske og førebyggje helseproblem er viktig både for det enkelte individ, men også i eit samfunnsmessig perspektiv. Helsestasjonen er ein institusjon som har dette som si primæroppgåve, og er vel verd å ta vare på. 29

32 Utegruppa i Gaupne barnehage - kven er vi? Vi er 17 femåringar og fem vaksne i Gaupne barnehage. Kvar dag gjennom heile hausten går vi ut på tur ca. kl Då har alle pakka sekken sin, med byteklede og drikkeflasker m.m. Vi tek på oss refleksvestar og dreg av stad til ein avtala stad i bygda. Der er vi til ca kl. 14. Då går vi tilbake til barnehagen. Denne hausten har vi gått til ulike stader, t.d Parken, sykkelparken, Grindane, sandvolleyballbana, skogen på Grandane, Hanaskjere, og til ulike leikeplasser i bygda. Det er veldig kjekt. Vi har med oss mat, anten smørjer vi lunsjen vår der vi er, eller vi lagar noko varm mat på grillbøtter som vi tek med oss. No som det går mot vinter er vi veldig glade for at barnehagen har fått sin eigen uteplass på Teigen i Grindane. Der har Byggfag ved Sogndal vidaregåande skule, laga ei flott hytte for oss. Der har vi også høve til å fyre i omn, slik at det vert litt varme der når kuldegradane kjem sigande. Det er ein veldig fin plass med fin skog, ei lita elv, flotte akebakkar og ei fin mark til skigåing. Vi er veldig glade for at vi har fått leige der. Også takk til foreldre som har gjort god dugnadsinnsats der! Når vi er så mykje ute, må vi også gjere ulike aktivitetar ute, som teikning, klypping og liming, pluss eventyrforteljing/ dramatisering, og Steg for Steg samlingar. Alt dette går veldig bra å gjere ute. Å vera så mykje ute er berre vinn-vinn for både born og vaksne. Vi får alle betre kondisjon, er mindre sjuke, får flotte naturopplevingar; vi har sett både hare og kobbe. Vi vert generelt meir merksame på naturen rundt oss. Vi vert flinke til å rydde etter oss ute, ikkje søppel i naturen! Vi har hatt prosjekt om edderkoppar og makkar og lært mykje om dette. Borna er framleis opptekne av desse krypa. Vi får brukt mykje energi, får brukt kroppen mykje, får trene både uthald og smidigheit, balanse og får bruke musklane våre. Alt dette fører også til betre konsentrasjon hjå borna. Rammeplanen for barnehagen seier at «Naturen gir rom for eit mangfald av opplevingar og aktivitetar til alle årstider og i all slags ver. Naturen er ei kjelde til vakre opplevingar og gir inspirasjon til estetiske utrykk. Fagområdet natur, miljø og teknikk, skal bidra til at borna blir kjende med og får forståing for planter og dyr, landskap, årstider og ver. Det er eit mål at borna skal få ei gryande forståing av kor viktig ei berekraftig utvikling er. I dette inngår kjærleik til naturen og forståing for samspelet i naturen, og mellom mennesket og naturen.» Vi har opplevd stor undring over kor mange deler ei daud kråke har, og undring over korleis ho døydde. Samt stor beundring for eit vakkert hausttre, med flotte farger, og om korleis det hadde seg at etter nokre veker, så var alle dei vakre blada borte... Kva tyder det? Vi har laga fine 30

33 Takk for oss -kafé i Gaupne barnehage Gaupne og Grandmo barnehagar er no komne i lag i ny fin barnehage. Dette er noko vi har sett fram til lenge, samtidig er det litt vemodig å ta farvel med eit bygg som rommar så mange gode og fine minne. I den anledning arrangerte Gaupne barnehage takk for oss -kafé 28. oktober. Borna bakte kaker og bollar, måla dukar og vindauge og pynta barnehagen til ein siste fest. Og då dagen endeleg kom, skal vi sei det var høg forventning og mange spente born og vaksne. Kom det til å kome mange? Har vi nok kaker? Har vi hugsa alt? Alltid spanande når store ting skal skje og JA! Det kom mange. Samtlege born fekk besøk! Så vi i barnehagen vil nytte høve til å takke alle som kom. Tilbakeblikk Det har vore mange fine år i barnehagen, og dette er ei fin anledning til eit lite tilbakeblikk: Gaupne barnehage var fyrste heildagsbarnehagen i Luster kommune; den opna i 1986 med 18 plassar. Det vil seie at barnehagen er 25 år i år! barkebåtar og fått dei testa i Hanaskjere. Kvifor flaut nokre betre enn andre? Nokre av borna opplevde også kor kaldt det var å ramle uti Hanaskjere med kleda på. Vi har også undra oss over gauken, som er så frekk at han legg egga i andre sine reir. Ja, borna undrar seg over mangt i naturen, og det er veldig mykje å lære av det. Så berre kom dykk ut! Så eit lite sitat frå Stormberg til slutt: «Små turar er også store». Før 1986 var barnehagetilbodet 3 timar to gonger i veka. Barnehagen i Gaupne var då ein såkalla korttidsbarnehage, der foreldra møtte opp med borna i gymsal eller bedehus, alt etter kvar det var ledig plass. Overgangen vart dermed stor for barn og foreldre i 1986 då barnehagen gjekk frå 3 timar opningstid, til å vera open kl kvar dag. I 1986 var det 8 barn som gjekk i 100 % og 15 born på deltid, medan det i dag er 29 barn på 80/100 % plass og 8 barn på 60% plass. Etter å ha prata med nokon av dei som jobba i barnehagen i 1986 har me fått nokre artige historier frå denne tida. Ein av historiene er at assistentane måtte vaske barnehagen før dei drog heim for dagen (dette var ein del av stillingsinstruksen). Den fyrste assistenten som jobba i barnehagen sa opp stillinga si på grunn av dette, med støtte frå Kari Eikanger Agdal, tidlegare styrar, ynskte velkommen til kafe en. Bernt Alexander Elle var ein av dei som byrja i barnehagen i 1986, no 25 år seinare var borna hans med å arrangere takk for oss -markeringa. På takk for oss -festen song borna ute for dei frammøtte, før me gjekk inn og kosa oss med kaker, bollar, saft og kaffi. resten av personalet. I 1990 vart Gaupne barnehage utvida frå ein til to avdelingar, ein småbarnsavdeling 1-3 år og ein for større barn på 3 7 år. I 1996 forsvann 7-åringane frå barnehagen og inn i skulen, det vart eit stort sakn for dei som jobba i barnehagen. Bernt Alexander Elle var ein av dei som byrja i barnehagen i No 25 år seinare var borna hans med å arrangerte takk for oss -markeringa. Det er ikkje til å komme ifrå, barnehagen har endra seg mykje på desse åra. Under arrangementet hadde me ein liten konkurranse der ein skulle gissa kor mange born som har gått i Gaupne barnehage gjennom desse åra. Det vart vanskelegare å finne svar på dette enn det me var førespegla. Me må difor sette strek for konkurransen og ingen vinnar blir dermed utnemnd. 31

34 Nye Gaupne barnehage Den nye barnehagen i Gaupne vart teken i bruk første gong 28. november. Det blir ikkje hol i ei tann som er rein I september har tenner og kosthald vore tema i Skjolden barnehage. Barna i barnehagen har pussa tenner hjå oss sidan februar 2004, og vi var då ein av dei første barnehagane i Indre Sogn som starta med tannpuss. Tannpussen har blitt ein naturleg del av dagsrytmen. Etter frukost går barna i grupper på to til tre ut på badet for å pusse tennene. Sjølv om me har pussa tenner lenge så er det viktig å setje fokus på innarbeida rutinar. Me var så heldige å få besøk av tannpleiar Sissel saman med to nye tannlegar som har starta i kommunen. Me har lese og sett film om Karius og Baktus, samt snakka om kva mat som er bra for tennene. Her har me og kome inn på kva som er sunt kosthald, og me har blant anna jobba med prosjektet fiskesprell. Dei siste åra har barnehagen blitt ein sentral arena for folkehelsearbeid. Rammeplan for barnehagen inneheld sju fagområde, blant anna fagområdet kropp, rørsle og helse. Å pusse tennene godt handlar først og fremst om å skape seg ei god helse. I Skjolden barnehage ønskjer me å lære barna gode vanar, samstundes som me håpar at det er førebyggande mot stadig dårlegare tannhelse hos barn. 32

35 Nøgde elevar med flotte sykkelhjelmar. Trafikktryggingstiltak ved Gaupne skule Foreldreutvalet ved Gaupne skule har i året 2011 hatt sterkt fokus på trafikktrygging. I januar vart det søkt om fylkeskommunale trafikktryggingsmidlar, og skulen vart tildelt kroner. Det første trafikktryggingstiltaket var retta mot elevar i 5., 6. og 7. klasse. Her var trafikktryggleik sett på dagsorden spesielt med tanke på bruk av sykkel i trafikken. Første del av tiltaket vart gjennomført tidleg i mai i samarbeid med Bjørn Røneid på Sportsbui og lærarane på skulen. Opplegget starta med at elevane måtte spyle og vaske syklane sine reine. Etter dette fekk dei instruksjon frå Bjørn Røneid om kvar sykkelen skulle smørjast med olje. Dei fekk også vist korleis bremsane skulle justerast og ev. skifte av bremseklossar. Elevane viste stor iver i arbeidet og ikkje minst interesse for kva som er viktig å vedlikehalde for å ha ein trafikksikker sykkel. Andre del av tiltaket stod Statkraft og lensmann Asle Karoliussen for. Karoliussen viste ein gripande film om kva som i verste fall kan skje dersom ein syklar utan hjelm. Filmen viste ein sann og gripande historie om ein ung gut som vart hjerneskadd etter ei fallulukke utan hjelm. I etterkant viste lensmannen i praksis kva som skjer med hovudskallen dersom ein fell av sykkelen utan hjelm. Dette viste han ved å sleppe eit egg i bakken både med og utan hjelm. Elevane var lydhøyre og engasjerte. Statkraft ville gjerne vere med å støtte opp om tiltaket som var retta mot ei viktig aldersgruppe. Statkraft hadde tidlegare i 2010 motteke Trafikk-tryggleikspris frå Sogn og Fjordane Fylkeskommune og ønskte å bruke tildelte midlar på å betale nye hjelmar til elevane. Statkraft gav alle elevane i 5., 6. og 7.klasse kvar sin sykkelhelm. Svein Ove Slinde frå Statkraft, Asle Karoliussen og leiar i FAU delte ut nye hjelmar til alle elevane. Det andre trafikkryggingstiltaket var retta mot dei yngste elevane ved skulen, 2., 3. og 4.klasse. Tiltaket vart gjennomført i haust i samarbeid med lensmann Asle Karoliussen der han fortalde om viktigheita av å bruke refleksbrikker/refleksvestar i mørket. Alle fekk utdelt kvar sin refleksvest med logoen til Gaupne skule, noko som var stor stas for elevane. Stolte 2. klassingar med flotte refleksvestar. 33

36 Nye Gaupne barnehage. Opning av nye Gaupne barnehage Den nye barnehagen i Gaupne vart formelt opna torsdag 8. desember. Opninga skjedde utandørs med underhaldning av borna og snorklypping av ordførar Ivar Kvalen. - Det å ha ein god barnehage er avgjerande for gode skuleresultat seinare. Det å ha godt oppvekstmiljø er også viktig for å få auka tilflyttinga til kommunen. Med denne nye barnehagen, kanskje Sogn og Fjordane flottaste og mest moderne, løftar me kvaliteten og tilbodet enno fleire hakk opp, sa ordføraren m.a. i talen sin. Gaupne barnehage har 108 plassar på 5 avdelingar. Pr i dag er det 91 barn i alderen 1-5 år og 26 tilsette i barnehagen. Små og store frå Grandmo barnehage og Gaupne barnehage flytta inn i nye lokale 28. november. Det ser ut til at alle har funne seg godt til rette sjølv om ikkje alt er heilt på plass endå. Barnehagen er bygd, innreia og tilrettelagd for at barna skal få utvikla sine kreative evner og få ein god og trygg kvardag. På nyåret vil det bli halde open dag der det vert høve for interesserte til å sjå og få informasjon om den nye barnehagen. Små og store har store forventningar til den nye barnehagen og gler seg til å fylle den med godt pedagogisk innhald. Dei som var invitert til opningsfesten var representantar frå Luster kommune og sentrale aktørar i byggeprosessen saman med barnehagetilsette og tillitsvalde. Barna stod på lang rekke og heldt snora som ordførar Ivar Kvalen klyppte. Song og dramatisering av musevisa. 34

37 Ein nøgd oppvekstleiar, Inger Marie Evjestad, ser fram til å fylle barnehagen med godt pedagogisk innhald. Barna og styrar Gunnhild Holen samla forventningsfulle framfor den nye barnehagen. F.v. ped. leiar Kari Agdal, foreldrerepresentant Christin Sønnesyn, Line Røneid Hagen, elev frå Årdal ungdomsskule utplassert hjå ark. Erling Haugen, ped.leiarane Anne Margrethe Veum, Kirsten Snøtun Tuften og Ann Iren Falkgjerdet. Styrar Gunnhild Holen (t.v.) saman med tillitsvald Ingeborg Bråten Eikeberg, Fagforbundet, og Anne Siri Bentsen, Utdanningsforbundet. Ein glad gjeng med fine gåver etter opninga. F.v. tidlegare barnehagekonsulent Bodhild Cirotzki, ass. styrar Nina Hauge Sørensen, styrar Gunnhild Holen, prosjektleiar Harald Fimreite og ped. leiarar Ann Iren Falkgjerdet, Kirsten Snøtun Tuften og Anne Margrethe Veum. Styrar Gunnhild Holen og assisterande styrar Nina Hauge Sørensen ynskte dei inviterte gjestene velkomne. Ordførar Ivar Kvalen og rådmann Tore Eriksen i framgrunnen. Bak f.v. økonomisjef Kjell Sverre Snøtun, byggeleiar Geir Afdal (ryggen til), Hovudentreprenør Sigmund Seilen, Sogn Entreprenør, og byggeleiar Johannes Øygarden. Arkitekt Erling Haugen takka for oppdraget ved å overrekka eit bilete til barnehagen. 35

38 PALS - ein spennande skuleutviklingsmodell som vert jobba med på Hafslo barne- og ungdomsskule PALS står for positiv åtferd, støttande læringsmiljø og samhandling i skulen, og modellen si målsetting er å fremje elevane sine sosiale og skulefaglege ferdigheiter. Hausten 2009 starta Hafslo skule i samarbeid med PPT Luster og Statped Vest med PALS, ein dynamisk skuleomfattande modell som gjennom forsking og utprøving i regi av Atferdsenteret i Oslo blir utvikla for norske forhold. PALS legg vekt på å jobbe systematisk med universelle førebyggande tiltak ved å involvere alle; elevar, foreldre og alle tilsette ved skulen. Verdiar som respekt, ansvar og omsorg står sentralt. Dei vaksne legg vekt på å hjelpe eleven til å meistre gjennom å lære og øve på forventningar på dei ulike arena i skulen, oppmuntre og rose undervegs. Belønning kan bli nytta for å forsterke innlæringa og/eller hjelpe den vaksne til å bli flinkare å sjå kvar einskild. Det er viktig å vere konkret i forhold til det som blir oppmuntra og gjeve ros for. Opplæring i klasseleiing, problemløysing og eit godt tilsyn i friminutta høyrer med til dei førebyggjande tiltaka. Ei lita gruppe elevar vil ha auka risiko for å utvikle åtferdsvanskar og ha ei negativ læringsutvikling. PALS-modellen har utvikla kartleggingssystem for å identifisere dette og raskt komme i gang med gode støttetiltak. Skulane skal etter kvart utvikle kompetanse på i større grad å handtere utfordringar knytt til mindre og større åtferdsproblem. Det er Synnøve Oklevik i 2.klasse som har teikna den eine sida på skulen sin logo. 36

39 2.klassingane står på rekke og lyttar til kva 9.klassingane fortel. Dei eldste elevane tek ansvar for dei yngre Elevane i 9. klasse har lært og øvt på korleis vise respekt, ansvar og omsorg på skulen sitt uteområde. No vil dei vise og lære 2.klassingane korleis det skal vere. 2.klassingane står på rekke og lyttar når 9.klassingane snakkar om at vi må ta kontakt og få med dei som står åleine og er utafor i leiken. Først viser dei slik det ikkje skal vere. Då sender to gutar frisby til kvarande og ei jente står i utkanten åleine. Så viser dei situasjonen ein gong til slik det skal vere. Dei ropar til jenta og spør om ho vil vere med. Det vil ho og snart er alle tre i fin aktivitet. Dette er å ta ansvar og vise omsorg for kvarandre. (Bilde 3 og 4) Bilde 3 Bilde 4 9.klassingane fortel at bosset skal kastast i søppelkorga. Først viser dei korleis det ikkje skal gjerast og slenger frå seg papir rett på uteplassen. Så viser dei korleis ta ansvar for uteområdet sitt ved å plukke opp boss som ligg og flyt. Ungdomsskuleelevane viser 2.klassingane korleis dei skal handtere sykkelen på skuleområdet. Først viser dei korleis det ikkje skal gjerast ved å sykle innimellom elevar som er i leik. Så viser dei rett måte ved å gå av sykkelen når du kjem til uteområdet og leie den på plass. Dette er både å vise ansvar og ha respekt. (Bilde 5 og 6). Bilde 5 Bilde 6 37

40 Indre Hafslo skule og Jostedal skule Olweus-sertifisert I 2003 og 2004 starta sju skular i Luster kommune opp med Olweusprogrammet, eit systemarbeid mot mobbing og antisosial åtferd. I haust mottok Indre Hafslo skule og Jostedal skule Olweussertifikatet. Sertifikatet viser at skulane kan dokumentere at dei arbeider systematisk mot mobbing i ein fast og god struktur og i tråd med kapittel 9a om det psykososiale miljøet i Opplæringslova. Sertifiseringa gjev garanti for at kvalitetssikringssystemet er på plass, og oppfyller Olweus-standard. Kvar skule har sin kvalitetsplan Med utgangspunkt i skulane sin kvalitetsplan over arbeidet som vert utført, vert det retta eit kritisk blikk mot praksis, rutinar og prosedyrar. Det er Olweusgruppa ved Uni Helse / RBUP i Bergen som utfører sertifisering av skulane. Når kvalitetssikringsaktivitetane og praksis stemmer med det som er planlagt, vert skulane sertifiserte. Elevrådsleiar Aina Kvam syner fram Olweus-sertifikatet i lag med resten av elevrådet ved Jostedal skule. Frå venstre Martin Hovland Vigdal, Kato Svori og Sølvi Kvam. Årstal Elevrådet på Indre Hafslo Skule, viser stolt fram Olweus-sertifikatet dei fekk i haust. Dette er eit synleg bevis på at skulen over lang tid har jobba godt med Olweus. Frå venstre ser me Gunnhild Nedberge, Even Eikum Antun, Jørgen Joranger Sygnabere, Heidi Urnes, Birthe Josvanger, Tobias Molland og Malene Øygard. Sertifiseringa gjer det lettare å dokumentere at skulen har eit godt kvalitetssikringssystem. Sertifisering dannar eit godt grunnlag for vurdering av ein skule, men er ingen garanti mot enkeltfeil. Sertifisering Utanforståande kan kjenna seg trygge på at Olweus-gruppa har sett seg nøye inn i skulane sine prosedyrar og systematikk. Sertifisering skaper ei internasjonal referanseramme. Å vere ein del av eit internasjonalt kvalitetssikringssystem er ein kvalitet i seg sjølv. Tal skular som deltok på undersøkinga Tal elevar som deltok Olweus-gruppa i Bergen har gjennom arbeidet sitt skapt kjennskap til Olweus-standard som gagnar alle sertifiserte skular. Ein sertifisert Olweus-skule har vore gjennom ein omfattande prosess der resultata jamt vert vurderte for å halda oppe kvaliteten som ligg i Olweusprogrammet og Olweusstandard. Resultat Olweusprogrammet I Luster starta vi opp med Olweusarbeidet i Kvart år frå 2003 har vi teke Olweus spørjeundersøking på Olweusskulane. Tabellen viser resultata frå Deltakarprosent Talet viser kor mange prosent av elevane som melder om mobbing ,4% 4,7% ,3% 11,3% ,8% 15,3% ,7% 5,1% ,2% 5,4% ,8% 3,7% (res. frå 5) ,5% 2,1% 38

41 F.v.: Marte Erfjord, Ane Øvregard Røhme, Bertine Thorsnes Lefdal, Hallvard Sørheim Evjestad, Jakob Meløy og Geir Steig. Innfelt: Thomas Sørheim Evjestad t.h. og Mats Bjørnar Leirdal. Kommunen sponsar unge talent Luster kommune har vedteke å stilla til disposisjon midlar til samarbeidsavtale / sponsoravtale med ungdom som på ein framifrå måte vil kunne marknadsføre Luster kommune nasjonalt, innanfor idrett og / eller andre kulturytingar. Slike samarbeidsavtaler/ sponsoravtalar vart fyrste gong inngått i 2009 med Hallvard og Thomas Sørheim Evjestad frå idrettslaget Bjørn og Stig Morten Fredheim frå Hafslo IL. Same avtalane vart inngått i I 2011 vart det inngått eittårig samarbeidsavtalemed Mats Bjørnar Leirdal. For Luster kommune er det eit viktig poeng at løparane stiller for ein lokal klubb, og representerer denne på ein verdig måte. Vidare legg kommunen opp til at samarbeidsavtalen også må forplikte partane i forhold til å presentere klubb og kommune i samband med pressedekking. Nye avtalar I haust vart det i Plan og forvaltningsstyre gjort vedtak om å inngå nye samarbeidsavtalar gjeldande i eitt år med desse ungdomane: Hallvard Sørheim Evjestad, Marte Erfjord, Thomas Sørheim Evjestad, Jakob Meløy, Geir Steig, Bertine Thorsnes Lefdal og Ane Øvregard Røhme. Alle desse ungdomane er langrennsløparar og er sponsa med kroner av kommunen. Servicerunde veglys Kommunestyret vedtok i samband med budsjettet 2011 å redusere tal servicerundar på veglys frå to til ein gong for året. Servicerunden, der vi blant anna skifter defekte lyspærer, blir gjennomført om hausten. Skifte av lyspærer utanom servicerunden blir vurdert i kvart enkelt tilfelle. 39

42 Nye lustringar Daniel, Bjarni og Irene har flytta til Solvorn - Etter å ha budd sju år i Førde, var det på tide å flytte heim. Med på flyttelasset var mannen min, Bjarni, og sonen vår, Daniel, på 16 månader. Bjarni er frå Island, og kom til Noreg gjennom 4H for å arbeide på gardar rundt omkring i landet i nokre månader. Han enda opp i Jølster. Der treivst han så godt at han vart verande, fortel Irene Haugen til Lustranytt når vi ber henne fortelje litt om seg sjølve og kvifor dei flytte til Luster. Bjarni er utdanna psykiatrisk sjukepleiar og har i tillegg kursa seg for å kunne jobbe på ambulansen. Han har arbeida 12 år på akuttavdelinga for psykisk helsevern i Førde. Dei to siste åra arbeida han i akuttmottak ved Fylkessjukehuset og betjente ambulanse. Sjølv er eg utdanna barnevernpedagog og har vidareutdanningar innan psykisk helse. Eg har arbeida ved Ungdomsavdelinga ved Psykisk Helsevern i Førde i 7 år. Dei siste åra i Sunnfjord har vi vore på utkikk etter arbeid her i området. Dette viste seg å vere umogleg å få noko innan vårt kompetanseområde. Då fire stillingar frå mi avdeling skulle flyttast over til Barne- og Ungdomspsykiatrisk Poliklinikk (BUP), greip eg sjansen og fekk meg fast jobb ved Sogndal BUP. Bjarni har ikkje lukkast med å få seg fast arbeid her, så han arbeidar for tida på eit barneverntiltak på Toten, med medlever-turnus. Det skulle heller ikkje vere lett å finne seg ein stad å bu. Vi var einige i at om vi skulle flytte til Luster kommune, ønska vi å bu i Solvorn. Då vi nesten hadde gitt opp håpet, dukka det opp ein moglegheit - eit gamalt koseleg hus i Dalen. Grunnen til at Solvorn var eit sterkt ønskje, er fordi eg sjølv har hatt ein trygg og god oppvekst her. Det er ein slik oppvekst vi ønskjer for Daniel. No gler vi oss til han skal starte opp i den trivelege barnehagen etter nyttår, og synest det er flott at han skal få gå på barneskule her i bygda. Her har eg dessutan familien min, som har vore svært viktig å ha i nærleiken når mannen min er så mykje borte. - Kva er det beste med å bu i Luster kommune? - Det beste med å bu i Luster kommune er Sognefjorden og den flotte naturen. Vi synest også det er bra at kommunen har teke vare på barnehagane og skulane ute i bygdene. Dette var avgjerande for valet vårt om å busetja oss her. - Kva kan Luster kommune bli betre på? - Det vi meinar kommunen kan bli betre på, er å leggje forholda betre til rette for unge som vil etablere seg. Det er behov for fleire tomtar, og prisane bør vere på eit nivå som lokkar folk til bygdene, slik vi veit at kommunar i ytre Sunnfjord har gjort. Vi flytta til Solvorn i sommar, trivst og har funne oss godt til rette. Vi skal etterkvart ta fatt på ei større oppgradering av huset vårt, noko vi ser fram til. 40

43 Skiutstyr, akebrett, kjelke, spark til flyktningane i Gaupne Vil du vere leksehjelp? I handarbeidsalen på Gaupne barneskule vert det kvar tysdag fram mot jul arrangert leksehjelp for flyktningane klokka Leksehjelpa er eit tiltak i regi av flyktningkontaktane i kommunen for å hjelpe nye sambygdingar med faglege spørsmål og utvikling. Lærarbakgrunn er ikkje noko krav. Interesserte kan ta kontakt med Asborg Kjærvik, tlf eller Torunn Løne Vinje Brukte frimerke og telekort Privatpersonar som vil sende brukte frimerke eller Telekort til Tubfrim kan no levere dei til Servicetorget i Rådhuset. Tubfrim har i mange år samla inn brukte frimerke som dei sel vidare til inntekt for mellom anna helse- og trivselstiltak for funksjonshemma barn og unge i Norge. Me har no fått plassert ein innsamlingskasse i Servicetorget på rådhuset, slik at innbyggjarane i kommunen lettare kan få levert sine frimerke og telekort. Til flyktningane i Gaupne er me interessert i vintersportsutstyr som turski/sko/stavar til både vaksne og born (2 4-6 år), akebrett, kjelke, spark. Har du noko du ikkje lenger treng eller vil selja til rimeleg pris, ta kontakt med flyktningkontaktane v/asborg Kjærvik, tlf eller Palmar Kjærvik, tlf Folketalsutviklinga i Luster kommune Folketal pr.01/01-97: 5115 Folketal pr.01/01-98: 5095 Folketal pr.01/01-99: 5035 Folketal pr.01/01-00: 5003 Folketal pr.01/01-01: 4954 Folketal pr.01/01-02: 4968 Folketal pr. 01/01-04: 4926 Folketal pr. 01/01-05: 4927 Folketal pr. 01/01-06: 4889 Folketal pr. 01/01-07: 4884 Folketal pr. 01/01-08: 4870 Folketal pr. 01/01-09: 4879 Folketal pr. 01/01-10: 4945 Folketal pr. 01/04-10: 4959 Folketal pr. 01/07-10: 4980 Folketal pr. 01/10-10: 5007 Folketal pr. 01/01-11: 5023 Folketal pr. 01/04-11: 5028 Folketal pr. 01/07-11: 5039 Folketal pr. 01/10-11: 5037 Endringar i 2011: Fødde: 40 Døde: 39 Innflytte: 109 Utflytte: 88 Kjelde: Statistisk Sentralbyrå, kvartalvis befolkningsstatistikk. NB! Talmaterialet for endringar siste kvartal er førebelse tal. 41

44 Framtidige bustadområde korleis går det? Dei kommunale bustadfelta i Gaupne og på Hafslo er fullt utbygde. Kommunestyret har gjennom vedtak av budsjett og planleggingsprogram uttrykt at arbeidet med nye kommunale bustadområde skal prioriterast framfor andre plan- og utbyggingsoppgåver. Borhaug bustadfelt i Solvorn Arbeidet med Borhaug bustadfelt i Solvorn vert i desse dagar starta opp. Avtalar om grunnavståing har pågått i sommar og haust og er no klare. AsplanViak har hatt detaljplanlegginga av feltet, og utbygginga vart i haust tildelt Veum maskin. Anleggsarbeida omfattar ny avløpsleidning (frå Borhaug til Solvorn), utbetring av tilkomstveg og opparbeiding av bustadfeltet med veg, vatn og avløp. Anleggsarbeida skal vere ferdige hausten Ferdig utbygt vil bustadfeltet ha 15 tomtar, og på ettersommaren neste år vil tomtekjøparar kunne starte arbeid på tomtane sine. Hafslo Reguleringsarbeidet for det nye bustadområdet aust for Beheimsfeltet starta opp hausten I plansamanheng blir området kalla Beheim 2. Reguleringsframlegget vart lagt ut til offentleg ettersyn vinteren Her skal det etter planen bli plass til om lag 60 bueiningar, i einebustader og i fleirfamiliehus. Fylkeskommunen gjennomførte arkeologiske registreringar sist sommar. Rapporten frå dette registreringsarbeidet vart lagt Oversikt Borhaug bustadfelt. fram for kommunen i november. Det er funne spor etter busetnad frå bronsealderen og eldre jarnalder på tre stader innafor reguleringsområdet. Slike funn er automatisk freda. Dersom kommunen skal få områda frigjevne for regulering og utbygging, må funnstadene gravast ut av arkeologar. Dette kan tidlegast skje sommaren Den opphavlege framdriftsplanen, med byggjeklare tomter hausten 2012 kan såleis ikkje oppfyllast. Dersom søknad om frigjeving blir imøtekomen, kan reguleringsplanen bli vedteken hausten 2012, med opparbeiding av tomtene så snart råd er etter dette. Per i dag ser det såleis ut til at vi tidlegast kan ha byggjeklare tomter i Beheim 2 sommaren 2013, dette er såleis forseinka i høve til det som vart skrive i Lustranytt nr. 2 i år. Gaupne Reguleringsarbeidet er starta opp for dei 2 mindre bustadområda kalla Salen og Verket 2. Salen ligg på ryggen mellom Gaupne kyrkje og Røslebakkane, Verket 2 ligg på flata nord for Verket. Planframlegget for Salen, med 6 tomter for einebustader er klart for politisk handsaming i desember. Dersom plan- og forvaltningsstyret godkjenner framlegget, kan det leggjast ut til offentleg ettersyn tidleg på vinteren. Reguleringsframlegget for Verket 2 kan tidlegast handsamast av plan- og forvaltningsstyret i januar/februar Om alt går bra, kan reguleringsplanane for desse 2 områda bli vedtekne før kommande sommar. Innkjøp av grunn og opparbeiding av kommunaltekniske anlegg bør då kunne starte hausten 2012, med 42

45 Opning av ny ambulansestasjon i Gaupne Den nye ambulansestasjonen vart offisielt opna 7. oktober. Stasjonen er eit påbygg til Luster kommune sitt Helsesenter. Tilhøyrande garasjeanlegg vil gje plass for ambulansebilane og vår eigen legevaktbil. Helse Førde, som har ansvaret for ambulansetenesta, har inngått ein langsiktig leigeavtale med kommunen om ambulanselokala og garasjedelen. Med på opninga var leiinga i Helse Førde, representert ved adm. direktør Jon Bolstad, klinikkdirektør Tore Dvergsdal og ambulansesjef Stian Sægrov, samt dei tilsette ved ambulansestasjonen. I tillegg deltok arkitekt Guri Fonsdal frå Arkitektkontoret 4B AS og Hans Harald Nes, frå hovudentreprenøren Hans Nes Bygg AS. Frå kommunen stilte ordføraren, rådmannsnivået og leiing og tilsette ved Helsesenteret. Adm. direktør i Helse Førde Jon Bolstad og ordførar Torodd Urnes føretok opninga av ambulansegarasjen. Under opninga vart det lagt inn eit lite miniseminar der både Helse Førde og kommuneleiinga bidrog. Her vart det frå Helse Førde si side uttrykt at den totalløysinga vi no har fått til i Luster er svært framtidsretta og utvilsamt blant dei beste i fylket. Oversikt Beheim 2 på Hafslo. byggjeklare tomter tidleg i Skjolden Kommunen er også i gang med omregulering av 2 mindre landbruksområde som ligg inne i bustadområdet i Bolstadmoen. Også her skal det etter framdriftsplanen leggjast fram reguleringsframlegg i løpet av vinteren Områda er i privat eige. Også her tek ein sikte på å ha byggjeklare tomter i

46 Nye parkeringsplassar i Engjadalen Engjadalen er ein mykje nytta utfartsstad både sommar og vinter. Om vinteren, og då særleg i vinterferie, påske og helgar med stor utfart, har det vore vanskeleg å finne parkeringsplassar. Kommunen ønskjer å leggje tilhøva til rette slik at flest muleg kan nytte seg av dei flotte naturområda. I haust har difor kommune bygt to nye parkeringsplassar i Engjadalen. Ein stor ved øvste brui/krysset til Brunene, og ein oppom Vassvollane. Veitastrendingane møtte mannjamnt opp. Møte om rassikring på Veitastrond Statens vegvesen og Luster kommune hadde onsdag 23. november eit ope orienteringsmøte om rassikringsplanane på Veitastrond. Det var tydeleg at emnet var av stor interesse, heile 45 personar møtte fram på skulen for å få med seg orienteringa. Odd Rune Våge frå Statens vegvesen presenterte prosjekta på ein lettfatteleg og spennande måte med tekniske planar, modellar og video. Møtelyden kom med gode og nyttige innspel basert på lokalkunnskap og gav elles utrykk for at dei var vel nøgde og glade for det som vart presentert. Luster kommune løyvde kroner i 2007 slik at Statens vegvesen kunne utarbeide planar for vidare rassikring av Veitastrondsvegen. Forprosjektet var ferdig same året. Sikringsarbeidet er etter den tid flytt langt fram på fylkeskommunen si prioriteringsliste for rassikring. Buskredene skal etter planane sikrast med meter høge rasvollar i Neste steg er bygging av ein 1,5 km tunnel i Bjødnabakkane, også arbeidet med tunnelen vil truleg ta til i Siste tiltak vil vere sikring av Lindeskreda med ein 15 m høg fangvoll, bygd av tunnelmasse frå Bjødnabakkane Det er no løyvt 120 mill kroner til rassikring av vegen i Buskredene og Bjødnabakkane. Med sikring av Lindeskreda er heile arbeidet kostnadsrekna til mill. kroner. Sommaren 2011 starta arbeidet med detaljerte reguleringsplanar. Reguleringsplanen for rassikring av Buskredene skal etter planen leggjast fram for kommunestyret til godkjenning i desember. Odd Rune Våge frå Statens vegvesen presenterte prosjekta på ein lettfatteleg og spennande måte. 44

47 Hydro lagar tiltaksplan for Fortunselva Det har ved fleire høve dei siste åra vorte drøfta korleis ein skal kunne sikre Fortunselva mot skade. Siste gong var ved ei synfaring Hydro hadde saman med NVE og grunneigarane inst i dalen. I tillegg har det vore møte om forholda for fisket i elva. For å få kartlagt ulike interesser og problemstillingar knytta til vassdraget har Hydro teke avgjerd om å utarbeida ein samla plan for området i og langs elvestrekninga. Målet er å koma fram til konkrete tiltak som kan betra forholda for fisk, rekreasjon, tilkomst langs elva og for å redusera flaumskadane. Hydro ynskjer at arbeidet skal ha brei forankring, og har difor etablert ei styringsgruppe som har ansvar for å definere råmene for det. Styringsgruppa er samansett av ressurspersonar frå Luster kommune, Hydro Energi, Fylkesmannen si miljøvernavdeling, representantar for lokale fiskeinteresser og grunneigarar. NVE vil bli invitert som observatør på møta. Ei flaumstor Fortunselv 9. juni Foto: Einar Birger Nyhus. Jan Norvald. Steig, Grunneigaralaget Jan Idar. Øygard, Fiskelaget Per M. Gullaksen, Hydro Energi Knut Solnørdal, Hydro Energi Halvard Kaasa, Sweco Norge L U S T R A N Y T T Desse er med i styringsgruppa: Steinulf Skjerdal, Luster kommune Martine Bjørnhaug, Fykesmannen i Sogn og Fjordane Planarbeidet skal ende opp med forslag til ein tiltaksplan med framlegg til kven som bør ha ansvar for å finansiere, planlegge og gjennomføre tiltaka. Planen er venta å ligge føre ved utgangen av Helseberedskapsøving Delar av kriseleiinga til Luster kommune deltok 16. november på helseberedskapsøving i Loen. 24 kommunar, fylkesberedskapsrådet, Fylkesmannen og Helse Førde deltok på øvinga, der ekstremver og helseberedskap var hovudtemaet. Arrangør av øvinga var Helsedirektoratet og Fylkesmannen. På det eine biletet ser vi deltakarane frå Luster. F.v. Helsesjef Knut Cotta Shønberg, ass. rådmann John Olaf Røhme, kvalitetsleiar Trond Helge Eide, og leiar teknisk drift Jan Magne Svåi. Foto: Tore Sønnesyn. 45

48 Transporttilbod 2012 Kommunane får kvart år midlar frå fylkeskommunen til serviceskyss og transportteneste for funksjonshemma. Tilboda er først og fremst retta mot eldre og/eller funksjonshemma, men Serviceskyssen kan nyttast av alle som treng transport og vanskeleg kan bruka buss. Service-skyss Tilbodet vert organisert slik: Det er inga form for godkjenning for å nytta tilbodet. På faste dagar og til fast tid, enten kvar eller annakvar veke, vert det sett opp drosje i rute i ulike delar av kommunen. Alle passasjerar som ønskjer å nytta Service-skyssen må bestilla hjå Taxi-service eller hjå Elvekrok før kl 18 dagen før turen. Dei som treng å verta henta på tunet avtalar dette ved bestilling. Rutene vil sjølvsagt gå i retur seinare på dagen. Eigenbetalinga kr 15 kvar veg. Rutene vert ikkje køyrde dersom ingen bestiller skyss, eller dersom ruta fell på ein heilag/høgtidsdag. Du kan bruka ruta i motsett retning av det som er sett opp, t.d. 46 følgja frå Gaupne til Luster om du har ærend dit, eller følgja ruta berre ein veg og nytta anna transport attende. Ruteoppsett Eventuelle justeringar av rutetider vil taxien informera om. Ein gong i månaden vil rutene gå til Gaupne frå alle delar av kommunen. Alle tidspunkt er cirkatider, fordi ein ikkje veit kor mange som er passasjerar frå gong til gong, og kvar dei skal hentast. Sørsida, Fortun og Skjolden Ruta hentar passasjerar i alle delar av området ved behov. Ruta startar på Skjolden ca kl torsdagar i partal-veker, retur ca kl Til Gaupne kvar 4. veke på følgjande torsdagar: 12.1, 9.2, 8.3, 3.5, 31.5, 28.6, 26.7, 23.8, 20.9, 18.10, 15.11, Frå Skjolden ca kl 12.30, retur frå Gaupne ca kl Jostedal Tysdagar i partal-veker: Frå Gjerde ca kl 10.30, retur ca kl Ingrid og Tomas Røneid er to av dei mange som gjer seg nytte av Serviceskyssen med Eva Vigdal (midten) som sjåfør. Her er dei trygt framme ved Pyramiden og klare til handel. Til Gaupne kvar 4. veke på følgjande tysdagar: 10.1, 7.2, 6.3, 3.4, 15.5, 26.6, 24.7, 21.8, 18.9, 16.10, 13.11, Frå Gjerde ca kl 11.30, retur frå Gaupne ca kl Veitastrond Tysdagar i oddetal-veker: Ruta startar frå Veitastrond ca kl 10, retur frå Hafslo ca kl 12. Til Gaupne følgjande tysdagar: 3.1, 31.1, 28.2, 27.3, 24.4, 22.5, 19.6, 17.7, 14.8, 11.9, 9.10, 6.11, Frå Veitastrond ca kl 10, retur frå Gaupne ca kl 13.30, ev. buss frå Hafslo. Nes og Luster Kvar tysdag frå Nes ca kl 13, retur ca kl Lustrabygdi rundt kvar tysdag ca kl 13.30, retur ca kl Lustringar og nesingar kan følgja ruta frå Skjolden til Gaupne følgjande torsdagar: 12.1, 9.2, 8.3, 3.5, 31.5, 28.6, 26.7, 23.8, 20.9, 18.10, 15.11, Frå Skjolden ca kl 12.30, retur frå Gaupne ca kl Solvorn - Hafslo Kvar fredag: Frå Solvorn til Hafslo ca kl 9.30, retur ca kl Til Gaupne saman med Veitastrond følgjande datoar: 3.., 31.1, 28.2, 27.3, 24.4, 22.5, 19.6, 17.7, 14.8, 11.9, 9.10, 6.11, Indre Hafslo Kvar onsdag: Frå Falkgjerdet ca kl 13.00, retur frå Gaupne ca kl Mollandsmarki kan også bestilla på denne ruta.

49 TT-transport for funksjonshemma Brukarar av dette tilbodet må ha ei godkjenning. Grunnlaget for godkjenninga er funksjonshemming i høve til transport/utandørs forflytting over litt større avstandar. Det er ein føresetnad at funksjonshemminga varer minst eit år. Tilbodet er uavhengig av søkjaren sin alder og økonomi. Tilbodet skal vera ein inspirasjon til å koma seg utom døra, men det er på ingen måte meint å dekka heile transportbehovet til brukaren. Transportordninga skal ikkje vera ei erstatning for manglande offentleg transport. Ordninga gjeld «fritidsreiser», dvs. reise til sosiale samkomer, butikk og liknande. Transporten skal gå føre seg med bil som har godkjend drosjeløyve. Søknad om å verta godkjend som brukar av transporttenesta kan sendast inn heile året, og vert handsama kvart halvår. Brukarane vert godkjende av Omsorgsnemnda, og får tildelt reisesum for eit år. Reisesummane varierer etter kor langt frå sentrumsfunksjonar ein bur og kor alvorleg funksjonshemminga er. Søknadsskjema og nærare informasjon kan ein få ved å venda seg til Servicetorget på Rådhuset eller Ergoterapitenesta på Helsesenteret Hafslo Kvar fredag: Hafslo rundt frå Buene ca kl 9.30, retur frå Buene ca kl Hafslo Gaupne ein dag i månaden saman med Veitastrond. Til Gaupne følgjande datoar: 3.1, 31.1, 28.2, 27.3, 24.4, 22.5, 19.6, 17.7, 14.8, 11.9, 9.10, 6.11, Gaupne Kvar måndag: Start frå Pyramiden ca kl 13, retur frå Pyramiden ca kl 16. Ruta vil variera etter kvar passasjerane bur. L U S T R A N Y T T Kurs- og samtalegruppe for pårørande til personar med minnesvikt/demens MÅL: Auka kunnskap og openheit Fordi: Kunnskap og fellesskap gjer det lettare å meistra kvardagen Demens, eller minnesvikt, er ein sjukdom som kan ramma alle, frå ein tidlegare fiskeriminister til deg og meg. Når minnet sviktar hjå ein familiemedlem, får det også innverknad på pårørande og venner. Pårørande spør etter kunnskap om sjukdommen, og om korleis dei skal meistra kvardagen med ein person som har demens-sjukdom. Kurset er eit tilbod for å gje pårørande sakleg informasjon om demens, og høve til å snakka med andre pårørande om felles situasjon og utfordringar. Dei tre føregåande etterjuls-vintrane har det vorte halde pårørande-kurs. Eit svært spennande prosjekt for demensteamet og Helselaget. Oppslutninga har vore god, samansetninga av kursdeltakarar var svært ulik, men tilbakemeldingane frå deltakarane var svært positive. Mange av deltakarane har halde fram med å møtast etter at kursa var avslutta, dette i regi av Helselaget. Demensteamet i samarbeid med Gaupne Helselag inviterer også i 2012 til kurs for pårørande til personar med minnesvikt/demens. Den du er pårørande til treng ikkje å ha ein demens-diagnose. Det er viktig at pårørande får informasjon om demens tidleg i sjukdomsutviklinga, då vil dei ha mest nytte av kunnskapen i kvardagen med ein person som vert tiltakande gløymsk, og kanskje endrar seg mykje i veremåte. Andre interesserte kan også delta. Kurset er gratis. På kurset vil ein ha same møteprogram over ca 2 timar kvar kveld, totalt 7 møtekveldar. - Dagens tema. - Kaffipause. - Samtale med utgangspunkt i tema eller om minnesvikt/demens generelt. Minst ein frå demensteamet vil fungera som møteleiar. Samtalegruppa vil vera ei fast gruppe med dei same deltakarane kvar gong. Deltakarane vil ha teieplikt i høve til det som vert omtala i gruppa. Fristar: : Påmelding til pårørandekurs, : Første kurskveld. Nærare info: Tlf: , e-post: kari.odegard@luster.kommune.no. 47

50 Eldredagen samla mange Som tidlegare år var det Luster eldreråd som sto for markeringa av FN sin internasjonale eldredag. Eldredagen vart markert med ei flott samkome i rådhuset onsdag 5. oktober. Tilstellinga vart leia av leiaren i eldrerådet, Johan Solheim, og det var om lag 50 personar til stades. Ordførar Torodd Urnes var med og helsa dei frammøtte med ein fin apell. Han var innom kommunevalet som nettopp var unnagjort og han orienterte om samhandlingsreforma kva som har skjedd og kva som vil bli gjort i Luster. Erling Bjørnetun orienterte om Den kulturelle spaserstokken kulturformidling til eldre. Deltakarane vart oppmoda om å møte opp og gjera seg nytte av dei tilbod som måtte vera. Pasient- og brukarombod Ove Mjåtveit hadde hovudinnslaget på tilskipinga med tale i høve dagen. Han tok opp eit aktuelt tema: Kva kan pasient- og brukarombodet gjera for deg? Pasient- og brukarombodet er ei statleg og gratis rådgjevingsteneste for pasientar, brukarar og pårørande. Ombodet har teieplikt og har ingen bindingar til sjukehusføretak eller kommunane. Arbeidsområdet omfattar spesialisthelsetenesta og kommunale helse- og sosialtenester Ove Mjåtveit la vekt på problemstillingar som gjeld dei kommunale tenestene - sidan desse relativt nyleg har blitt del av arbeidsområdet. Samhandlingsreforma, og uro knytt til korleis denne vil slå ut for eldre pasientar, vart også omtalt. Ombodet la vekt på at det blir viktig å få fram enkeltsaker der det oppstår svikt i framtida, fordi det er ein strategi som har større sjanse for å nå fram enn å uttrykkje generell uro og frykt. Reforma kviler på tverrpolitisk semje om at for Pasient- og brukarombod Ove Mjåtveit hadde hovudinnslaget på tilskipinga. mange pasientar, både unge og eldre, hamnar på sjukehus unødvendig og at ein må gjere noko med det. Ombodet oppmoda også til merksemd overfor medisineringspraksis fordi det er doku- Leiar i eldrerådet, Johan Solheim, leia samkoma. Johan Heltne underheldt med trekkspelmusikk. 48

51 Oppreisingsordning for omsorgssvikt Det er i Sogn og Fjordane oppretta ei felles oppreisingsordning for personar som har vore utsette for omsorgssvikt og/eller overgrep medan dei var under offentleg omsorg. Sogn og Fjordane fylkeskommune og kommunane i fylket vil ta eit moralsk ansvar for overgrep og omsorgssvikt som vart gjort mot personar som var plasserte på institusjon, i fosterheim, på spesialskule eller anna kommunal plassering. Med oppreisingsordninga vil dei gi både ei oppreising og ei orsaking utan atterhald. Ordninga gjeld personar som var under offentleg omsorg fram til 1. januar Fylkeskommunen skal stå for driftinga av ordninga på vegne av kommunane i fylket. Det er oppretta eit sekretariat som skal gi informasjon om ordninga, rettleie søkjarar og førebu sakene for eit eige oppreisingsutval som skal avgjere søknadane. Om oppreisingsordninga Personar som ved eigenerklæring og eventuell annan dokumentasjon sannsynleggjer at dei har vore utsette for overgrep og/eller omsorgssvikt medan dei var under kommunal omsorg før 1. januar 1993, vil få ei oppreising på inntil kroner. Det vert ikkje gjort frådrag for innvilga erstatning etter Stortinget si utvida og tilpassa vederlagsordning. Det er kommunen som plasserte barn i institusjon, barneheim eller liknande, som er ansvarleg for å gi oppreising til dei som har vore utsette for overgrep og/eller omsorgssvikt. Oppreisinga skal ikkje ytast med grunnlag i juridisk ansvar og økonomisk tap. Sogn og Fjordane fylkeskommune og alle kommunane i fylket har gjort vedtak om å vere med i oppreisingsordninga. Søknadsfrist Ordninga er i drift frå til Søknad om oppreising må vere fremma innan Søknadsskjema kan lastast ned frå Sogn og Fjordane fylkeskommune sine heimesider, og skal sendast: Sogn og Fjordane fylkeskommune Oppreisingsutvalet sitt sekretariat v/ Karen Kristine Steingildra Askedalen Leikanger Treng du hjelp eller meir informasjon, kan du ta kontakt med sekretariatet ved Karen Kristine Steingildra, tlf , e-post oppreising@sfj.no. mentert at kvar femte sjukehusinnlegging av eldre pasientar skuldast feil bruk av medikament. Mjåtveit oppfordra eldreråd, farmasøyt, kommunelege og kommunestyret til å engasjere seg i dette ved å be om å få ei oversikt over pleietenesta sitt medikamentforbruk generelt. Ombodet gav avslutningsvis nokre døme på problemstillingar som er meldt inn, og som gjeld eldre. Johan Heltne underheldt med trekkspelmusikk og spelte til allsongane. Til slutt var det ei koseleg sosial stund med servering av mat og kaffi før leiaren yngste alle vel heim. 49

52 Folkehelsedag Torsdag 27. oktober kalla folkehelsegruppa inn til temadag for godt vaksne innbyggarar i kommunen med tema Trygge eldre. Alle 75-åringar vart spesielt inviterte, men alle var velkomne. På ein temadag ønskjer ein å informera om ulike kommunale tilbod for eldre. Ein ønskjer også å inspirera deltakarane og alle andre til å tenkja over kva dei kan gjera for å halda seg unge og spreke lengst mogeleg, og gjera enkle tilretteleggingar i og omkring heimen for å gjera den så trygg som mogeleg. Dagen var sett saman av korte innlegg om ulike tema. Temadagen vart opna av rådgjevar Britt Veum Hauge, som også er leiar for folkehelsearbeidet i kommunen. Folkehelsearbeid er ein stor del av samhandlingsreforma, og eiga lov om folkehelsearbeid trer i kraft frå nyttår. Folkehelsearbeid vert definert som samfunnets totale innsats for å opprettholde, bedre og fremme befolkningens helse gjennom å svekke faktorer som medfører helserisiko, og styrke faktorer som bidrar til bedre helse. Her må både storsamfunnet og den enkelte bidra til felles beste. Folkehelsearbeidet er tverrfagleg og går på tvers av einingar. Sosiale og kulturelle tilbod påverkar helsa, likeeins transporttilbod og tilgjenge til bygningar og natur. Individet sin eigen innsats er viktig, både ved å vera aktiv deltakar i samfunnet og ved å ta vare på eiga helse. Dette er uavhengig av alder, sjølv om me i denne samanheng har fokus på eldre. Fysisk aktivitet Fysioterapeut Bjørn Kalstad, som også er leiar på treningssenteret, var først ute med råd og tips om fysisk aktivitet og trening. Det finst mange undersøkingar som syner at relativt enkel trening har positiv effekt på helse og funksjonsevne. Det ligg mykje treningseffekt i kvardags-aktivitetar, som å gå etter posten eller gå trappa når ein kan. Statistikk syner at Luster har mange lårbeinsbrot pr år. Med betre balanse og fysisk styrke, samt enkle tryggingstiltak, kan brotskader truleg reduserast betydeleg. Bjørn fortalde også om eit mangfoldig tilbod for ulike grupper på treningssenteret, samt treningstilbod som vert gjennomført i tilknyting til omsorgsentra. Bli med i organisasjonslivet Luster sine innbyggarar har eit stort interesse-spekter og her finst mange frivillige organisasjonar. Kommunen gjev tilskot til over 300 lag og foreningar. Seniorkonsulent Erling Bjørnetun oppfordra alle til å delta i lagsarbeid, både som medlem og aktiv deltakar. Sosiale og kulturelle aktivitetar gjev oppmuntring og positive opplevingar, noko som er viktig for psykisk helse. For å kunne vera deltakar i ulike aktivitetar utafor heimen treng mange hjelp til transport. Ergoterapeut Kari Ødegård fortalde at det finst både Serviceskyss og TransportTeneste i kommunen, noko som kan vera eit alternativ for mange. Godt tannstell Etter matpause og god prat var det klart for ein ny time med informasjon. Tannpleiar Sissel Brun fortalde om tannstell generelt. Det er viktig å halda tenner eller gebiss reint og vedlike, det er grunnlaget for god fordøyelse, og i nokre tilfelle medverkande til tydeleg tale. Ho sa også litt om kosthald. I våre dagar med masse debatt om ulike diettar er det viktig å halda hovudet kaldt og hugsa at beste kosthaldet er det som har vore tilrådd lenge: Mykje frukt og grønsaker, grove bakevarer, variert middag og pålegg samt rikeleg drikke. Avgrens inntak av søte matvarer, samt matvarer med mykje salt og feitt. Ver varsam med elektriske artiklar Me omgjev oss med stadig fleire elektriske artiklar i heimen. Lasse Tuften frå Luster Energiverk starta med å visa statistikk over straumforbruk i heimane. Han snakka om elektriske feller i heimen. Nokre artiklar er laga slik at dei kan/må stå tilkopla heile tida. Andre elektriske artiklar, som t.d. kaffitraktar, bør vera tilkopla berre når dei er i bruk. Hugs å slå av TV, ikkje berre slå av med fjernkontrollen. Det kan også vera nyttig med ulike former for tidsur, som bryt straumen etter ei viss tid om ein t.d. gløymer å slå av platene på komfyren. I mange hus er det for lite stikk-kontaktar for alle elektriske duppedittar me brukar. Syt for å få montert fleire kontaktar i staden for å bruka metervis med skøyteleidningar og dobbelkontaktar, det kan lett gje overbelastning på leidningane og føra til brann. Det same kan lett henda ved bruk av gamle varmeomnar, spesielt om dei vert tildekka. Unngå unødvendig bekymring Turnuslege Arne Løberg Sæter hadde ein viktig bodskap til alle: 50

53 Vellukka skogdag i Okleviki Luster kommune og Nortømmer arrangerte skogdag i Okleviki på Hafslo laurdag 8. oktober. Meir enn 80 personar var innom arrangementet i løpet av dagen. Dei fekk sjå hogstmaskin i drift og fekk informasjon om skogbruk med fokus på hogst. Flott vær, skogskaffi, pølser og bollar frå Lustrabui gjorde og sitt til at dei oppmøtte fekk ein fin dag i skogen. Gjer noko med helsefeller omkring deg, i staden for å gå omkring å vera engsteleg for negative hendingar. Unødvendige bekymringar slit på helsa, og kan gje både fysiske og psykiske problem. Ta kontakt med lege når du kjenner behov for det, og ta legen sine råd på alvor. Bruk medisinar rett, bruk dei så lenge og i så store mengder som legen tilrår. Bruk gjerne dosett som du kan fylla sjølv, då slepp du å tenkja på om du har hugsa dagens medisindose. Lån ikkje medisinar av andre. Hugs at også tilskot og naturmedisinar har ein verknad. Førebyggande tiltak Ein travel dag vart avslutta med at ergoterapeuten snakka om enkle førebyggande tiltak i og omkring heimen. No mot vinteren er det viktig å ha strøsand, broddar og stødige sko innafor døra. Også om sommaren er det viktig å ha ein veg som er trygg og god å gå, med rekkverk i trapper. Godt lys er viktig ute og inne. På badet er det nyttig med handtak og sklisikre matter. Ei seng som er god å koma seg opp av, og ryddig gangveg til badet kan hindra fall. I stova er lause tepper og overmøblering største fallgruva. På kjøkkenet kan det vera nyttig å tenkja over kvar ein lagrar ting: Det ein brukar mest må plasserast slik at det er lett å få tak i. Etter ein travel dag med mykje informasjon fekk deltakarane høve til å ta med ulike informasjonsbrosjyrar heim, og truleg finna fleire nyttige tips der. Fleire gav uttrykk for at dei hadde fått nyttig informasjon. Arrangørane kan berre vona at deltakarane tek tipsa med heim, går gjennom bustaden med argusauge og gjer enkle utbetringar så snart som mogeleg. Planen er å gjennomføre slike samlingar kvart år framover. 75- åringane vil få personleg invitasjon, andre er hjarteleg velkommen. I framtida vil folkehelsegruppa også tilby heimebesøk med same tema til alle 80-åringar. 51

54 Åtte nye omsorgsbustader opna Den 23. juni var det formell opning av dei 8 nye omsorgsbustadane i Gaupne. Heimetenesta fekk samtidig carport til leasingbilane Tilsette er glade for at den no er på plass. Spesielt om vinteren blir det no enklare for dei. Det har lenge vore stort press på å få omsorgsbustad i sentrum. Til tross for 8 nye bustadar vil det framleis bli strenge krav for å få plass, dette også med tanke på samhandlingsreforma som trer i kraft frå Då er det nødvendig å ha nok tilgang på bustadar til pasientar som er for dårlege til å flytta heim, men kan meistra å bu i ein omsorgsbustad. I samband med opninga av omsorgsbustadene var bl.a. journalist frå Sogn Avis invitert. Bustadene er allereie tekne i bruk, og journalisten Sigrid Svartefoss fekk møta ein av dei nye bebuarane, Sigrid Nedrelid. Sidan dei er namnesøstre vart det teke eit bilete av dei saman. På verandaen står teamleiar Sissel Sandvik (t.v.) og leiar for heimetenesta Tone Kjærvik Kveane. Nav Luster tilbyr jobbkafé! Fyrste jobbkafé på NAV Luster var tysdag , og er kvar tysdag frå klokka Tilbodet skal vere eit ledd i oppfølginga av registrerte arbeidssøkjarar hjå Nav der målet er å skape ein uformell samlingsstad med tettare dialog mellom arbeidssøkjarar og Nav-tilsette. Slik skal ein hjelpe arbeidssøkjarane til raskare å kunne komme tilbake i arbeid. På jobbkafé kan ein få hjelp til å finne ledige stillingar, snakke om CV og søknadar, få tips i jobbsøkjarprosessen vidare - eller berre ein hyggjeleg prat over ein kaffikopp. Ein gong i månaden inviterar me ulike aktørar som kan halde innlegg på jobbkaféen. Den første til å presentere seg som bedrift var Luster Kommune ved Gunvor Kjos- Wenjum. Me fekk eit innblikk i organiseringa av kommunen, tenester som vert leverte, kva type arbeidskraft som trengst i ulike etatar samt kva arbeidskraft som per i dag er etterspurd og vil bli det i tida framover. Miljøterapeut i kommunen Ken Eivind Thompson var også invitert til å halde innlegg om korleis aktivitet og trening gjev energi og overskot til å takle utfordringar i dagleglivet. Og hugs: 30 minutt aktivitet kvar dag er nok - noko me alle i periodar må få trøste oss med! I tillegg til dette arrangerte Luster kommune 1. november eit seminar for å vise korleis kommunen arbeider med næringsutvikling, og korleis dei ulike aktørane tenkjer, handlar og samarbeidar. Forutan jobbkafeane kvar tysdag vert det arrangert jobbklubb ein gong i månaden, der ein går meir grundig gjennom prosessen det er å søke arbeid, med vekt på at deltakarane vert kjende med og trygge på eigen kompetanse og muligheiter. Me ynskjer å få etablert jobbkafé som eit naturleg samlingspunkt for arbeidssøkjarar, og ser fram til å få vidareutvikle det! Vel møtt! Gunvor Kjos-Wenjum orienterer om Luster kommune. 52

55 frå 31. mai til 10. juni 2012 Planlegginga av neste år sine marknadsdagar er i full gang, og for dei som ynskjer å markere seg som ein kreativ og viktig del av kulturtilbodet i kommunen er det viktig å koma i gong tidsnok med ideskaping og fastsetjing av dato. Lustramarknaden har vorte eit arrangement med tradisjonar både for lokale og om-streifande kremmarar. For eit stort publikum vert dette opplevd som eit arrangement der næring og kultur møtest på ein triveleg måte. Dette er målet med marknaden, å få vise fram kva som finst av varer og tenester i Luster generelt og i kommunesenteret spesielt - i ein kulturell og triveleg innpakning! Alle kan vera med Dei som driv rein næringsverksemd betalar ei leige for areal til sin stand og ein andel av den felles marknadsføringa som vert utført av Lustramarknaden. Alle andre frivillige lag og organisasjonar betalar ei symbolsk avgift for felles marknadsføring. Viktig arena for nye tiltak For dei i kommunen og nærområdet som driv innan småskalaverksemd og heimeindustri og innan husflid, mat produksjon osv. er dette ein viktig arena for å møta sitt publikum. Her er ingen for liten til å vera med! Oppmodinga går difor til alle som har noko dei vi visa fram, eller selja: Ta kontakt med Lustramarknaden og meld deg på! Frivillige organisasjonar Skal me skape ein marknadsstemning av den gode, gamle sorten er det nødvendig å spela på mange strenger -! Lustramarknaden er staden der alle kan få vise seg fram og formidle noko av det dei held på med. Gjennom fleire marknadsdagar møter også organisasjonane eit større publikum, noko som gjer det ekstra spennande å delta. Erfaringane med Lustra marknaden 2011 viste også ein positiv arrangementsprofil i mange bygder og som vindauga mot både verda og nærmiljøet ditt. For dei som har planar og idear til nye innslag og program kan de kontakte Erling Bjørnetun, tlf eller e-post: erling.bjornetun@luster.kommune.no. Bygdebokprosjektet Arbeidet med å sluttføre dei siste fire banda av bygdebokserien skal vera ferdig til påske Avtalane med forfattarane vart formelt avslutta ved utgangen av oktober Rådmannen orienterte om status for arbeidet i formannskapsmøte den 16. november. Dei løyvde midlane er nytta som eit resultat av politiske føringar og vedtak. Det er heller ikkje aktuelt å engasjere nye folk til å vidareføre forfattararbeidet, men forfattarane har tilbode seg å avslutte innskrivinga av manuskriptet på dugnad. Dei fire banda som no vert avslutta gjeld 9 og 10 som dekker Hafslo, og bind 11 og 12 som dekker Solvorn og området frå ytre Kroken til og med Kinserdal. Det vidare arbeidet vert følgd opp av administrasjonen, og trykkeprosessen vil tidlegast skje utpå vinteren/våren Eit oversyn over status for arbeidet med kvar matrikkelgard vert oppdatert og gjort tilgjengeleg på kommunen si heimeside under "Kultur og fritid". 53

56 Seminar om næringsutvikling Den 1. november arrangerte Luster kommune, Luster Sparebank og Høgskulen i Sogn og Fjordane eit felles seminar med tema; næringsutvikling i Luster. Programmet for dagen var slik: Næringsutvikling i Luster kommune v/olav Grov, næringssjef i Luster kommune. Bankens rolle i næringsutviklinga v/gunnar Ruud, leiar næringsliv, Luster Sparebank. Etablering og utvikling av Digital Etikett v/eigar Kjetil Hovland Utvikling av Tørvis Hotell v/eigar Rolf Wikborg Utvikling av BesteBakken v/eigar Lindis Alme Det var stor interesse for seminaret. Ca 30 økonomistudentar frå Høgskulen møtte opp, heile 9. klasse på Luster ungdomsskule var med, og i tillegg folk frå næringslivet, politikarar og andre interesserte. Ca 90 personar deltok. Føremålet med dagen var å få innsyn i korleis kommunen og Arrangørane av seminaret. F.v. Gunnar Ruud og Oddstein Haugen, Luster Sparebank, Jon Gunnar Nesse, Høgskulen i S. og Fj. og Olav Grov, Luster kommune. banken arbeider med næringsutvikling, og korleis dei ulike aktørane i næringslivet som er involverte tenkjer, handlar og samarbeider. Dei ulike verksemdene fortalde si historie (målsetjing, drivkrefter, utfordringar, kva ein har å tilby til kven, korleis ein utviklar tilboda sine, samarbeidspartnarar, etc.) ut frå sitt perspektiv og si vurdering av kva som er viktig. Tiltaket fekk gode attendemeldingar. Både studentar og ungdomsskuleelevar gav uttrykk for at det var ein nyttig dag. Arrangørane konkluderte med at ein må prøve å få til noko liknande neste år også. Nye Breheimsenteret Planlegginga av det nye Breheimsenteret er i fint driv fram mot byggestart til våren. Arkitektkontoret 38 As saman med tilknytte konsulentar og andre fagfolk styrer prosjekteringa. Riving og rydding av tomta gjekk fint takka vere gode folk og sterke maskiner. Vest Skadesanering AS og AF Defcon sørga for at tomta no er reinska for alle restar etter bygget, og står klar til å ta imot nytt bygg. Til all lukke hadde Breheimsenteret gode forsikringar i Gjensidige, og det vart fort avgjort at bygget skulle opp att med utgangspunkt i originalen. Arkitektonisk blir det små endringar. Den spesielle utforminga med store limtrebogar og dragarar blir lett å kjenne att. Innvendig blir det nokre justeringar, men ikkje anna enn praktiske og driftsmessige tilpassingar. Byggestart blir til våren, og planen er å opne det nye senteret våren Sommarsesongen 2012 blir difor utan Breheimsenteret som me kjenner det, men Breheimsenteret tek sikte på å få opp bygningsløysingar som kan fylle dei fleste oppgåvene også i Det er viktig å ikkje få eit opphald i drifta, både for alle kundane, og fordi Breheimsenteret har viktige oppgåver for andre reiselivsverksemder i Jostedalen. Målsetjinga er at turistane skal få gode opplevingar og få oppfylt ynskja sine som om ingenting har skjedd. Nøgde besøkande er det viktigaste. 54

57 TV2-serie med mange opptak frå Luster Til toppen av Norge To program er innspelt i Jostedalen. 14 deltakarar legg ut på ei eventyrleg reise frå Jomfruland til Galdhøpiggen - Toppen av Norge. Alle har ulike grunnar til å delta og dei skal samarbeide slik at alle får ei best muleg turoppleving. Cecilie Skog er programleiar. Målet med serien er å motivere folk til å komme seg opp av sofaen og ut på tur. Vise at naturen har ein helbredande effekt på kropp og sinn. Deltakarane meistrar naturen, samarbeider i konkurransar og blir godt kjende rundt leirbålet på kvelden. Det er varme, humor, spenning og gode historier. Til toppen av Norge er også ein konkurranse der deltakarane blant anna får testa samarbeids- og arbeidsevnene sine, naturkunnskap og det å sjå gode evner i andre. Vinnaren blir kåra på toppen av Galdhøpiggen og får tittelen årets turvenn. Første halvdel av turen går gjennom Telemark før gruppa kjem til Sogndal. Etter nokre flotte døgn på Sognefjorden kjem dei padlande inn til Marifjøra. Dei to neste programma er innspelt i vakre Jostedalen, også eit program i Hurrungane. Dei fire turane i Sogn og Fjordane gjorde sterkt inntrykk på deltakarane, noko som kjem klart fram i programma. Til toppen av Norge har premiere onsdag 25. januar og er på 11 program. Det første programmet frå Sogn og Fjordane blir sendt 29. februar. Programserien er ei av TV2 sine storsatsingar denne vinteren. Cecilie Skog. 55

58 Eva Moberg og Johannes Lomheim markerte offisiell innviging av informasjonstavlene på Modvo. Kulturminnedagen 2011 Hafslo sogelag, Luster Folkeakademi og Luster Husflidslag markerte Kulturminnedagen 2011 med offisiell opning av informasjonstavlene på jarnaldergarden Modvo på Heggmyrane. Eva Moberg frå Sogn og Fjordane Fylkeskommune og Johannes Lomheim som leiar i Hafslo sogelag fekk det ærefulle oppdraget å dra til siste skruen på dei tre store tavlene som no er å sjå på tunet til denne garden frå år 300. Kulturminnedagen vert markert med lokale arrangement ulike stader over heile Europa, mykje grunna at Europarådet står bak denne markeringa, men også fordi det etterkvart har vorte ein tradisjon for lokale aktørar som tek denne utfordringa seriøst å trekka fram lokale kulturminne som høver til tema for den årlege markeringa. "Skjulte skattar - spor i landskapet" var tema i år. Etter opninga på Modvo heldt arrangementet fram med program på husmannsplassen Fluga. I tillegg til arkeologi trekte arrangørane også inn husflid og aktivitetar som fortel om lange tradisjonar og kunnskap. Den kjende slektsgranskaren Torgrim Redalen kåserte om middelalderslekter med tilknyting til indre Sogn, og tok i den samanheng m.a. føre seg både Benkestokk-slekta på Joranger, Dal-ætta på Fimreite, og samanhengen mellom kongeslekta Inge Bårdson og Sørheimætta. Arrangementet samla deltakarar frå Leikanger i vest til Skjolden i aust, og det vart ei oppleving der kunnskap og atmosfære gav inspirasjon til å få dele enno meir av vår rike kulturarv. F.v.: Slektsgranskar Torgrim Redalen, leiar i Luster Husflidslag Else Moen, leiar i Hafslo sogelag Johannes Lomheim, leiar i Luster Folkeakademi Mary Åsen og Eva Moberg, Sogn og Fjordane fylkeskommune. 56

59 Nansen-Amundsen markering i Jostedal Sigrid Henjum var det store trekkplasteret då Luster Folkeakademi, Jostedal Historielag og Jostedal Helselag markerte Nansen/Amundsen-året på Jostedal samfunnshus søndag 25. september. Luster folkebibliotek stod for ei imponerande bokutstilling om temaet. Skuleklassane hadde laga eiga utstilling med teikningar. Husflid vart demonstrert med ulike teknikkar som karding og spinning av ullgarn sjå berre kor lærenæm Sigrid var. Historielaget hadde stilt ut diverse utstyr t.d. gamle treski (frå ca 1900), truge, skikjelke og ullklede som har vorte nytta til å ta seg fram i snø og is Over 120 frammøtte storkosa seg med god mat og framifrå program. Soga om Hardfall Boka "Soga om Hardfall" vart presentert for indre Sogn på Eikum Hotell onsdag den 2. november. Denne boka med ein litt engelsk inspirert tittel "Hardfall" tek føre seg vinterøvinga med same namn som gjekk føre seg i 35 vintrar i Vossefjella. Omlag 1500 britiske soldatar og over hundre norske vernepliktige offiserar, LO-ar og instruktørar deltok årleg. Britane fekk trene under arktiske forhold, lærte å gå på ski og å greie seg ute under forhold dei slett ikkje var vane med. Operasjon "Hardfall" sette naturlegvis mest preg på Voss og nærområdet desse vintrane, men øvingane gjekk i periodar føre seg også i Hardanger, Sogn og i Nordfjord. Det er særleg tre deler i denne boka som handlar om vårt fylke: 1. Vinteren 1979 då vegen til Veitastrond var stengd i lang tid på grunn av snøras. Erling Bjørnetun har gjennom intervju med Knut P. Nes og Birger Kjos- Wenjum kasta lys over den innsatsen som britiske soldatar la ned for eit innestengt Veitastrond som på den tida også "husa" ordføraren i Luster kommune, Knut P. Nes. 2. Vinteren 1984 då Royal Artillery øvde i Hornindal. 3. Vinteren 1996, helikopterøvingar på Sandane. Den franske offiseren Jacques Lafourcade, som også har erfaring med vinterøvinga "Hardfall", fortalte om opplevingane sine og den store interessa for norsk og då særleg vestnorsk natur som har vakse fram i han. Til Lustranytt kunne Lafourcade også fortelje at han har lova kona, som er praktiserande lærar i nærleiken av Grenoble, at til neste sommar skal dei til Jostedalen og gå Josten - anten på langs eller tvers - helst ikkje på kryss og tvers. Boka er laga av Selja Forlag, og vert distribuert gjennom bokhandelen. Interesserte tilhøyrarar møtte fram på Eikum Hotell den 2. november for å få med seg nokre av bakgrunnshistoriane for boka Soga om Hardfall. To av forfattarane, her representerte ved den franske offiseren Jacques Lafourcade (t.v.) og major Olav Aalen (t.h.), med tidlegare ordførar Knut P. Nes (ordførar i 1978 og 1979) i midten. 57

60 Sjeldan historisk gard freda Riksantikvaren har freda høgdegarden Ormelid i Fortunsdalen. Garden ligg omlag 450 meter over havet. Arkeologiske funn syner spor etter jordbruk på Ormelid 4000 år attende i tid. Det er ei stor glede for meg å kunne seie at Ormelid no er freda for ettertida, sa riksantikvar Jørn Holme framfor omlag eitt hundretals frammøtte. Kjellaug og Erling Ormelid har gjort ein fantastisk innsats for å ta vare på garden for oss og for kommande generasjonar, og dette er ein stor dag for oss alle, sa Holme. Søndag overrekte han også fredingsdokumenta til Kjellaug og Erling Ormelid, syskenparet som har budd heile livet her og representerer femte generasjon av familien som har budd på garden. Dei fekk Kongens fortenestemedalje i sølv i mai Kjellaug og Erling kunne av helsemessige årsaker ikkje delta i Ormelid denne dagen, men fekk møta Jørn Holme i bustaden deira på Luster omsorgssenter. Kulturlandskapet på Ormelid syner samanhengen mellom buplass og driftsform. Her kan ein sjå vilkåra folk har levd under og korleis dei har brukt ressursane som var i naturen sidan forhistorisk tid. Fredinga omfattar steinstova, kårstova/herberget, stabburet, vedskjulet, driftsbygningen, turkehuset, Nedstestølen, Øvstestølen, deler av utmarka og ein del av innmarka. Ormelid gard fortel mange historier Ormelid er ein høgdegard i Luster og tunet på Øvrelid ligg om lag 450 meter over havet. Det er heilt spesielt å finna ein gard frå forhistorisk tid så høgt over havet. Den tidlegaste tida det var drift på Ormelid er dokumentert gjennom arkeologiske funn som ein har kunna datere attende til år 2465 før Kristus. Ormelid er det eldste fleirstølsbruket som er kjent i Noreg. To av stølane er tidfesta til overgangen mellom vikingtida og middelalderen. Vegen mellom Gudbrandsdalen og Sogn gjekk forbi Ormelid. Ferdselsvegen over fjellet kan vere opptil 3000 år gammal og fortel om kontakt mellom ulike Det er ei stor glede for meg å kunne seie at Ormelid gard no er freda for ettertida, sa riksantikvar Jørn Holme som søndag 7. august overrekte fredingsdokumenta under programmet på Ormelid til ordførar Torodd Urnes og leiar i hovudutval for kultur i Sogn og Fjordane fylkeskommune, Sissel Loen. delar av landet over lang tid. For dei som er interesserte i meir av historia om Ormelid kan dette m.a. finnast i Lokalhistorisk årbok for Luster, nr. 3 og bygdeboka for Luster kommune, bind 1. 58

61 Dei tre sogelaga i Luster kommune markerte lanseringa av den siste lokalhistoriske årboka med kåseri og presentasjon av boka på Walaker Hotell i Solvorn den 8. november. Leiv Hamaren tok her føre seg noko av fotodokumentasjonen til industrieventyret i Kinserdal. Han har også gjennom eit omfattande fotodokumentasjonsarbeid vist korleis spora etter denne store anleggsaktiviteten framleis kan opplevast. Ny lokalhistorisk årbok Samarbeidsprosjektet til dei tre sogelaga i Luster kommune er no klar med si årbok nr. 6. Tema som har fått plass i denne boka spenner også vidt, men dei mest omfattande artiklane tek føre seg industrieventyret i Kinserdal og gardsanlegget Modvo på Hafslo som er datert attende til eldre steinalder. Sorenskrivargarden Christianselyst i Solvorn skal du også få meir kunnskap om, og for dei som likar samferdslehistorie har årboka denne gongen skildringa av Luster herad i Trafikplankomiteen av Årboka er også med å kaste lys over personar som Ole Anton Quam ( ), Torkel Asheim ( ), Lars Stølen ( ) og ikkje minst Nilsastegen Nils Fuglesteg ( ). Alle Kulturprisvinnarane frå er også presenterte i årboka: Kari Beheim Karlsen, Lars Nitter Sie, Egil Gunnstein Einan, Sigrun og Lars M. Vigdal, Signe Weka Fortun, Bjønnaposten v/torodd Joranger, Luster Danseverkstad, Finn Roald Skare og Tonereise. Årboka kostar kr 190,-, og kan kjøpast hjå sogelaga i kommunen og på servicetorget på rådhuset. 59

62 Ei julegåve som både varer og varmar: Jubileumsboka om Jostedal kyrkje Då Jostedalskyrkja runda heile 350 år, var det sjølvsagt at dette måtte både markerast og høgtidast på ein vyrdeleg og hyggeleg måte. Svært viktig med jubileet var å samla og ta vare på historikken om kyrkjebygget og kyrkja sitt arbeid i alle desse åra. Det vart difor vedteke at med eit rundt år måtte det lagast eit jubileumsskrift. Det er fåe kanskje ikkje nokon andre stader i bygdene våre - me finn ein så nær og god kulturell samanheng mellom bygda si soge og den lokale kyrkja si soge. Gjennom segner og soger knytte til det gamle gudshuset får me utruleg mykje kunnskap om liv og levemåte også for folk flest i Jostedal. I den vesle bygda med i si tid eit folketal mindre enn 300 personar, veit me det var både kyrkje og prest frå tida før svartedauden. Boka kostar kr 400,- og er til sals på fylgjande stader: Jostedal Hotell, Joker Jostedal v/kristen Bakken, Jostedal kyrkje, Luster Bok, Gaupne, Skjeldestad Libris Bokhandel, Sogndal, Kyrkjelydskontoret i Gaupne og Luster Sparebank, Gaupne. Tredje boka frå Luster Turlag I samband med at Luster Turlag fyller 40 år i haust, bestemde styret å gje ut ei bok om aktiviteten i laget gjennom dei fire tiåra frå starten 26. november Turlaget ga i 1976 ut boka Vandring i Lustrafjell, og i 1994 kom LUSTRAFJELL - om fjell og fjellfolk i Luster. Desse bøkene er begge selde i store opplag for lokal litteratur å vera, og har gitt laget økonomi til å satsa på aktiv drift og på vern og bruk av verdifulle bygningar på Fivla og i Fuglesteg. I og med at Stein Bugge Næss meir eller mindre samanhengande har vore leiar for laget dei fleste av desse førti åra, vart han bedd om å plukka bilete frå sitt rikhaldige arkiv og setja det saman til ei bok med korte tekstar og mykje biletstoff. Tanken var at det skulle vera stoff til ei bok på 200 sider, men det viste seg å vera så mykje interessant å fortelja, at boka til slutt enda opp med 340 sider i A4-format. Boka tek naturleg nok for seg nasjonalparkkommunen Luster, med mykje av Jostedalsbreen, Breheimen og Jotunheimen innanfor grensene. Luster Turlag sitt arbeid med høgdegarden Fuglesteg har fått stor plass, og sameleis dei flotte hyttene på Fivla. Så blir kommunen delt inn i seks område som har fått spesiell omtale utanom nasjonalparkane. Her er eitt kapittel om fjellområda rundt Fortun og Skjolden, eitt om sørsida av Lustrafjorden, eitt om Hafslo- og Veitastrondsfjella, eitt om Jostedalen, eitt om området frå Luster til Gaupne og eitt eige om Vigdalen og Fivla med overgangen til Engjadalen. Me får vita alt om Topptrimmen som har gått i 34 år, og om Vigdalsdilten som har vore arrangert 33 gonger. Me får historia til Barnas Turlag og DNT ung i Luster. Me får vita at me har 47 toppar i Luster over 2000 meter, og alt er illustrert med rundt 1000 fargebilete tekne frå 1972 til hausten På kart framme og bak i boka finn me plasseringa av alle dei 101 topptrimtoppane og 101 av dei finaste stølane i kommunen. Gled deg til å sjå boka UT i Luster! 60

63 Hafslo Songlag i toget på veg til kyrkjekonsert. Songarar i sommarsol Helga juni kom ca. 200 songarar til Hafslo, frå Fure/Våge, Jølster, Førde, Aurland, Lærdal, Sogndal og Norum. Sjølv om stemna offisielt opna laurdag, var det mange av songarane som kom fredag ettermiddag. Dei fekk seg god gryterett som kjøkkengjengen i koret hadde laga, for mange la ned mykje arbeid denne helga. Sjølve opninga av stemne var laurdag formiddag. Hafslo Songlag song Vår (Bjelland), ein tradisjonsrik song i koret vårt. Det var helsing frå Norges Korforbund S&Fj til songarar og arrangørar, og Johannes Lomheim fortalde litt frå historia til Hafslo og til koret. Gruppa InMotion dansa til oss, og gav musikken ei anna utrykksform. Gaupne skule og ungdomskorps hadde konsert på skuleplassen, før dei spelte i toget med alle kordeltakarane ut til Hafslo kyrkje. Barnekoret deltok i kyrkjekonserten, og alle 8 kora song to songar kvar. Hafslo songlag fekk trampeklapp, det var moro. Det skal me hugse til hausten når øvingane blir litt tråe, og me ikkje får til det han Egil vil. Det blir bra til slutt. Einar Bolstad var med oss som solist i salmen I himmelen. Han har ei fantastisk stemme og trollbitt dei som høyrer han. Wilma Voroblevaite og Jorunn Rørvik i koret var solistar på Ride the Chariot, dei har flotte sopranstemmer som verkeleg kjem i dei store høgder. Sola kom også til Hafslo på snarvisitt denne helga. Om me kan takke han Egil Einan for det veit eg ikkje, men me har ein dyktig dirgent og kantor, som imponerte mange med musikken sin. Laurdag kveld var det festmiddag på Eikum, med god mat, himmelpudding, song og dans. Bjørn Skovly var dyktig visevert, og han fortalte levande frå Veitastrondi, så me såg før oss noko av kvart. Dei må ha det moro på Strondi. Sundag var det gudsteneste i Solvorn med korsong av Fure/Våge, Jølstrakoret og Mannskoret på Hafslo. Solvorn viste seg fram frå si beste sida med sol og flott utsikt frå kyrkjebakken. Etter gudstenesta var det betasuppe på skulen, før me samlast til profankonsert i samfunnssalen. Det var utdeling av 10 og 25 års nåler til songarar, og sjølvsagt song alle songkora. Mange kom for å høyre den fine korsongen, og me var ikkje verre på det enn at me lånte bort både Einar og Egil til Lærdal og Songdal songkor. Dei måtte berre love at me fekk dei tilbake uskadd og i like god stand, og det held dei. Takk til alle gjestane våre som var med å gjere helga til ei minnerik oppleving. Takk til alle som hjalp oss på ulike vis denne helga, takk for at de kom på konsertane, og takk til alle i Hafslo songlag som har planlagt og gjennomført stemna. Me er ein fin gjeng som er glad i song og har det kjekt i lag. Har du lyst til å vere med oss, så byrjar me att etter sommaren. 61

64 Tilbake til 1700-talet i Solvorn I september gjekk Solvorn tilbake til strandsitjarmiljøet som var for omtrent 300 år sidan. Tema var fjordaferd og mange tok turen for å sjå korleis forfedrane våre voks opp. Mange hadde kledd seg i gamle klede, og dei gamle husa stod opne for utstilling, fortel Maria Søhoel som har laga denne artikkelen for Lustranytt. - No må alle komme her, så skal me byrja vandreteatret! seier ein utkledd Arne Kvalen. Mange nysgjerrige folk strøymer mot han. Både unge og gamle. Dei skal gå gjennom gata for å få informasjon om dei gamle stovene. Kvifor dei er så spesielle, kva historie dei har og kvifor dei står akkurat her? Underhaldning Under turen er det litt skodespel. Ei bestemor som sit i bestemorstova og strikkar, nokre menn som sit og spelar kort, og to damer som står og vaskar kleda i ein bekk. Kjempekjekt og god stemning! seier Robert Vigdal Søhoel, ein av ungdommane som har budd i Solvorn heile livet. 300 år tilbake Grunnen til at dei arrangerar strandsitjardagar er fordi Solvorn har ei litt onnorleis historie enn mange andre stadar. For rundt 300 år sida kom det folk som ikkje eigde noko jord eller hus. Då kunne dei setje seg opp ei stove i gata i Solvorn. Etter kvart vart det mange små hus. Det var blant anna handverkarar som busette seg der, derfor er det utskjeringar på husa. Dette er viktig å ta vare på, seier ein av eldsjelene, Arne Kvalen. Han 62

65 voks opp i Solvorn på 50-talet og syntes det var ein trygg plass og vekse opp. - Det var alltid trygt og godt. Det var mange ungar som budde her, så det var mykje å gjere på, seier han og smiler. Aktivitet i standane Dette er andre gongen at Solvorn Bygdalag arrangera Strandsitjardagane. Nytt i år var at vandreteateret gjekk heile tida. Elles var det som i fjor. Båten M/S Atløy kom for å selje fisk, lokale bønder og kunstnarar kom for å selje produkta sine, og gamle gjenstandar vart synt fram. Ølbollar Ein av dei som brenn for gamle gjenstandar er Karleif Halvorsen. I år er det ølbrygging som er temaet hans. Det som er spesielt med desse ølbollane er mønsteret. Der ølbollen kjem frå, uansett storleik, skal det vere det same mønsteret, seier han til dei som har tatt turen innom for å sjå på utstillinga hans. Hyggeleg helsing frå Hemsedal Denne hyggelege helsinga fekk Lustranytt i sommar: Du store all verden, sa eg då eg her om dagen fekk sjå LUSTRAnytt. Ikkje veit eg, men dette må vel vera eineståande i kongeriket. Beundringa har ein relasjon til at eg i 2002 gjekk i spissen for å bevare papirutgåva av Kommuneposten her i Hemsedal; noko eg saman med 15 frivillige lag og bygdefolket klarte. Det er også det å si at Kommuneposten vår berre er 4 samanstifta skriveark i svart/kvitt, og ikkje 75 sider i farge og glansa papir. GRATULE- RER, dette var fantastisk. Helsing Knut Olav Halbjørhus, Hemsedal * Lustranytt takka sjølvsagt pent for denne helsinga med tilbod om at han kunne få bli ein av gratisabonnentane våre. Då fekk vi denne tilbakemeldinga: Å ja! Tusen takk, eg tek svært gjerne imot tilbudet om å få gratisabonnement på Lustranytt. Ikkje veit eg, men kanskje har de gode ambassadørar i Hemsedal frå før, i så tilfelle har de fått ein til. Eg takkar med eit lite dikt frå siste Dølaminne (historisk årbok for Hallingdal). Til mannen i Hødne Dagane i Solvorn Strandsitjardagane varde i tre dagar. På fredagen var det kulturprogram på Walaker Hotell. Johs. B. Thune kåserte om jektefarten. Magnar Høyum synte lysbilete og fortalde om båttrafikken på Solvornfjorden i gamledagar, og fem damer saman med Indre Hafslo spelemannslag song gamle viser knytta til sjølivet. Mange tok turen nedom Solvorn desse dagane for å sjå. Dagane vart avslutta med ein auksjon på kaien, leia av Arne Kvalen. Der var stor salsaktivitet. Noko av det var ei barneseng, orgel og kommode. Også heimelaga almestolar som solvorningen Sjur Solheim laga under krigen. Dei gjekk for 1000 kroner og kjøparane var stornøgd med kjøpet. Du er som et hode hugget i stein En merkelig fjellformasjon Med panne og nese, med øyne og munn og hals med en grønn vegetasjon Du ligger alltid vendt mot det blå Du har funnet den evige ro Du er den samme i regn og i vind, i solskinn og isende sno Jeg blir aldri trett av å se dine trekk meislet i Hemsedals fjell Jeg ser og ser til jeg mer og mer føler din ro i meg selv Johan Gotfred Schultz 63

66 I 2011 var det busstur til Dei Heiberske Samlingar med middag og omvisning. Besøkstenesta til Luster Røde Kors ynskjer nye medlemar - Me treng sårt nye medlemar, då me som driv no ikkje vert yngre med åra. Det er fint for nye, spreke pensjonistar å få gå på besøk til eldre og pasientar i staden for å setje seg ned og sjølv vente på besøk, seier Lars Vigdal til Lustranytt. Han ynskjer å reklamere for besøkstenesta i von om å få fleire med. Luster Røde Kors besøksteneste vart skipa 24. november 1972 på Solstrand. Gudrun Vigdal var med på skipinga, og har vore med i 39 år. Ho fortener ein stor takk for arbeidet sitt. Solveig Norenberg var første leiaren. So langt historikk. Me er i dag ca 30 medlemar derav ein del støttemedlemar. Me deler oss opp i grupper på to tre personar, og har ein del faste oppdrag frå september til slutten av mai. Bebuarane på omsorgssentra i Gaupne og Luster får besøk ein gong i veka, og på Gaupne og Luster eldresenter kvar 14. dag. Me samlar då dei som vil på stova der det vert servert kaffi og kaker. Der pratar me om laust og fast, og dei fortel gjerne korleis dei har det på senteret. Blant medlemane har me eit par flinke trekkspelmusikarar, så då vert det musikk og allsong. Av og til har me litt utlodding, og dei er veldig flinke til å kjøpa lodd. Noko av inntekta går til eit fadderbarn frå Swaziland. Ho heiter Nelisive, og me får brev kvart år der me får lese korleis det går med henne. Me trur det er viktig at dei veit kva pengane går til, og at dei er med og hjelper andre. Laget støttar og SOS-barnebyar. Alt i alt føler me oss velkomne når me kjem på besøk. Kafé siste tysdagen i månaden Den siste tysdagen i kvar månad arrangerar me open kafé i kantina på omsorgssenteret med godt besøk. Der er det litt underhaldning allsong loddsal, og fyrst og fremst kaffi og nysteikte vaflar. Arbeidsoppgåvene går på omgang. I tillegg steller me til adventkos på begge sjukeheimane. Det vert og som oftast arrangert julebord for pensjonistar med god mat, musikk og dans. I 2011 var det busstur til Dei Heiberske Samlingar med middag og omvisning. Ein del var og med på rundtur med buss til Fjærland over Strynefjellet til Lom, og tilbake over Sognefjellet i regi av Luster Røde Kors lokalforening. Takk til hyggelege buss-sjåførar. 64

67 ATS studiebesøk frå Fjell kommune L U S T R A N Y T T Gudrun Vigdal (t.v.) var med under skipinga i 1972 og er framleis aktiv i besøkstenesta. Tre av oss var med på turen Til topps på Galdhøpiggen eit integreringsarrangement av m.a. Noregs Røde Kors. Ein tur for og med asylsøkjarar. Saman med Leikanger, Sogndal og Hafslo besøkstenester hadde me middag på Luster vidaregåande skule på Hafslo. Indre Hafslo spelemannslag saman med to dansarar (Sigrun og Lars Vigdal) med m.a. Jostedalsspringaren stod for underhaldninga. Treng nye medlemar Medlemsmøte har me med jamne mellomrom. Me treng sårt nye medlemar, då me som driv no ikkje vert yngre med åra. Om du er interessert, snakk med leiar Marit Moen, mobil: For å verte oppteken som besøksvenn er det nokre dag- eller kveldskurs ein må ha, f.eks. førstehjelpskurs. Me får då ei nål med Røde Kors besøksteneste på. Me har og teieplikt om det me opplever på besøka. Håpar de har fått eit lite innblikk i arbeidet vårt, og ynskjer alle ei god jul og godt nyttår og takk for det gamle, avsluttar Lars Vigdal. - Og så eit lite etterord frå Lars til eventuelle sponsorar: Me har 40-årsjubileum i 2012! Den 2. og 3. november hadde ATS vitjing av ein delegasjon frå Fjell kommune i Hordaland. Bakgrunnen for besøket var ønskje hjå leiing og tilsette i Fjell kommune om å vidareutvikla arbeidsoppgåvene for yrkes- og utviklingshemma i kommunen. Delegasjonen talde 9 personar frå Straume Arbeidssenter og bustadtenesta i kommunen, med leiar Ragnar Selstø i spissen. ATS har eit variert arbeidstilbod til medarbeidarane sine, der ein så langt råd er gjev tilbod om arbeidsoppgåver som er meiningsfulle og samstundes etterspurt i lokalsamfunnet. Representantar frå desse tenestene i kommunane Fjell og Luster er også deltakarar saman i EU-prosjektet Auch wir arbeiten in Europa. Dette er bakgrunnen for at representantane frå Fjell la studie-turen sin til ATS og Luster. Hjarteleg takk Hjarteleg takk for minnegåva me fekk i høve Johannes Hauge og Jarle Bøyum si gravferd. Helsing Luster sjukeheimsteneste avd. Luster Nina Holen Avdelingsleiar 65

68 Luster vidaregåande skule Luster vidaregåande skule Vidaregåande opplæring i Sogn og Fjordane står framfor store endringar; elevtalet går ned og det vil få følgje for det skuletilbodet som ungdommen vil få i framtida. Fylkestinget skal vedta nytt mål og strategidokument for vidaregåande opplæring på nyåret, dette dokumentet er no ute på høyring. Luster kommune har også sendt sin høyringsuttale. Hovudoppgåva til vidaregåande skule er å gje ei god fagleg opplæring, men oppgåva skulen har som regional utviklingsaktør er også sterkt framheva i mål og strategidokumentet. Luster vidaregåande skule er aktiv som samfunnsaktør og skulen har stor aktivitet på denne delen av verksemda. «Mat, kultur og tradisjon» I november vart fyrste kurset i serien «Mat, kultur og tradisjon» halde på Luster vidaregåande skule. Dette er ein serie matkurs som skulen arrangerer i samarbeid med Kunnskapsparken Sogn og Fjordane, prosjektet «Smaken av nasjonale turistvegar» og Innovasjon Norge. Det vart i Johan Trygve Solheim forklarer korleis du «skal gå laus» på parteringa. God kontroll på kniven er viktig! haust marknadsført fem ulike kursdagar for denne vinteren. Desse kursa skal haldast rundt omkring i fylket. Dei to fyrste kursa er gjennomført på Luster vidaregåande skule i november. Neste kurs skal føregå på Fjordamattunet i Jølster, i bakstehuset til Kari Støfringsdal. Då er det gjærbakst og urter som står i fokus. Du kan lese om heile kursrekka på skulen si heimeside «Gjort av hjort frå hovud til hale» - fyrste kursdagen Heretter vert det ikkje mykje malekjøt, dersom ein skal gjere nedskjæringa på grundig vis. T.d. kan du lage møyre skankar til pålegg, noko vi elles så lett puttar i kverna. Det same gjer vi med nakken, hjortefeittet - salta og røykt som snacks i kaffien. Her var mangt eit godt forslag til nye måtar å nytte dyret på. Dagleg leiar Johan Trygve Solheim ved Norsk hjortesenter på Svanøy gav Mange av elevane fekk lyst å prøve seg på engelsk broderi. Henny Eikum Roterud lærer gjerne frå seg. kursdeltakarane ei grundig innføring i partering og bruk av heile dyret. Kursdeltakarane gjekk laus med kniv og sag til heile dyret var finpartert. Nylaga hjortecarpaccio, grava filet og pølser (vellagra) fekk smakslaukane i godlage. Solheim formidla også mykje kunnskap om hjorten som ressurs. Skal me tru han er dette ei fantastisk råvare med stor etterspørsel i framtida. * Design og handverksdagen Onsdag 5. oktober vart årets Design- og handverksdag arrangert på Luster vidaregåande skule. Dette er den andre i slitt slag, og for elevane er det ein flott mogelegheit til å få kjennskap med lokale utøvarar i mange ulike handverk og for oss andre er det viktig nettverksbygging. Dagen starta med foredrag av lokale verksemder og utøvarar innan fagområdet. Arvid Elvekrok gav oss eit interessant foredrag om korleis han jobbar med biletkunst. Vidare hadde Bjørn Skovly eit innlegg om verksemda Sognefjord.net på Veitastrond. Wenche Torvanger viste oss korleis ein lagar gipsformer til å støype glas i. 66

69 Magnar Høyum (nr tre frå venstre) tok oss med på ein tur inn mellom husa til dei tidlegare strandsitjarane. Interessante foredrag både for elevar og lærarar. Elevane på DH-avdelinga hadde jobba målretta mot denne dagen, noko som synte att i dei flotte utstillingane deira. Mange utstillarar deltok og det var stor aktivitet på ulike stasjonar. Her kan nemnast aktivitetar som blomsterdekorasjon, toving, saum, engelsk broderi, nupereller og keramikk. Foreldre, søsken, bygdefolk og andre tok turen for å sjå og for å smake på alt det gode som restaurant og matfag serverte i kafeen. Skulen vil gjerne få takke alle som deltok med aktivitet denne dagen, me tykkjer det er flott å få til samarbeid med ulike aktørar i lokalmiljøet. * Naturressursar og næringsvegar I september arrangerte Luster vidaregåande skule i samarbeid med Luster kommune og Naturarvprosjektet ei næringsreise rundt Lustrafjorden. Målet for turen var å få kjennskap til ulike verksemder som i hovudsak nyttar naturen sine ressursar som næringsveg. I alt sju ulike verksemder tok imot ti nysgjerrige reisande som fekk mykje ny kunnskap om næringslivet i kommunen. Me held til i ein stor kommune med mange bygder, og her skjer det mykje positivt som me ikkje veit om. Reisa viste eit lite utval av kva mogelegheiter det er for den yngre generasjon dersom dei ynskjer å busetja seg i Luster. Stoppestadene denne dagen var: Fjordseal i Marifjøra, Lingjerde gard med «Inn på Tunet» (biletet), Lustrabui, Kvåle kraftverk, Fjordatunet, Kroken frukt og bær og Ornes Båtbyggeri. Skulen sine utdanningstilbod og engasjement i lokalsamfunnet vart òg presentert undervegs. To matstopp med lokalmat som hovudingrediens medverka til at det også vart nye smaksopplevingar denne dagen. Inviterte til reisa var mellom anna lærarar og tilsette i barnehagar. Det er mykje å ta av så fleire turar kan det bli om interessa er stor nok. * Bygdevertskurset Andre samling i bygdevertskurset vart halden på Linahagen i Solvorn, ein sentral handelsplass og knutepunkt i historia. I dag ei turistperle med historia som attraksjon og ein flott buplass. Aage Engesæther frå Sogn Folkemuseum starta dagen med fjorden som tema. Fjorden som ferdselsåre og matkammer. Seglbåtar, jekter og for privat bruk Sognafæringen. Den høyrde til på alle gardar som låg attmed fjorden og var viktig m.a for å frakte folk, fe og fór frå slåtteteigane langs fjorden. Aage fortalde vidare om utviklinga av tettstader ved Sognefjorden og me fekk historia om dei «nærende og de tærende husmenn». For mange vart fjorden og fisket ei redning, der kunne alle drive matauk. Etter ein god porsjon fiskesuppe, var det tid for lokalhistorisk vandring. Magnar Høyum tok oss med på ein tur inn mellom husa til dei tidlegare strandsitjarane. Tronge kår det kan ein bokstaveleg talt sjå. Me snakkar mykje om gründerar i dag, truleg var gründarånden vel så sterk og ikkje minst nødvendig når ein går år tilbake. Det er ikkje til å tru kva historia har å fortelje når ein høyrer kor mange handverkarar, bakarar og ikkje minst handelsmenn som livnærte seg her. Næringsreise rundt Lustrafjorden. Her er det stopp på Lingjerde Gard 67

70 I september drog ni aktørar frå Luster på studietur til Sveits i lag med andre representantar frå reiselivet i Fjord Noreg. Bak frå venstre: Steinar Bruheim, Einar Galde, Peder Kjærvik, Norvald Hovland, Magnus Snøtun. Framme frå venstre: Ståle Kjos-Wenjum, Frank Smedegård, Torkjel Solbraa og Arne Hauge. Mellom fjell, fjord og folk - Naturarvprosjektet i Luster Me har som mål å auke den heilskapelege verdiskapinga knytt til naturområda i Luster. Prosjektet varer ut 2013 og er finansiert av Luster kommune, Direktoratet for naturforvaltning, Fylkeskommunen og Fylkesmannen. Send ein e-post til torkjel.solbraa@luster.kommune.no dersom du ønskjer å skrive deg på e-postlista til prosjektet. Bli med på bygdevertskurs: Neste bygdevertskurs vert torsdag 12. januar. Då med vertskapsrolla som tema. Tilbakemeldingane tyder på at dette er lærerike dagar, så meld deg på no!! Påmelding: gry.tokvam@sfj.no For meir info om bygdevertskurset, sjå artikkel i Lustranytt eller naturarvprosjektet sin nettside på Naturskule for born : Naturskulen for 3., 4. og 5. klassingar vart arrangert i veke 26 i sommar. Ut i frå etterspurnaden satsar me på å få i stand eit liknande tilbod neste sommar. Naturfotoprosjekt i Gaupne og Jostedal: Den 9. september deltok ca. 60 skuleelevar frå Gaupne og Jostedal på kick-off for Naturfotoprosjektet under Fjellfilmfestivalen på Turtagrø. Elevane skal følgje årstidene med kamera i sitt eige nærmiljø. Prosjektet vert avslutta med ei utstilling på Fjellfilmfestivalen til neste år. 68

71 Starten på turløypene i Sveits gjekk ofte på asfalt. Stimerking godt i gang: Lag og organisasjonar i kommunen har sett i gang merking av turløyper etter ny, nasjonal standard. Både i Skjolden/Fortun, Nes/Høyheimsvik, Gaupne, Vigdalen, Jostedal, Marifjøra, Heggmyrane, Solvorn og Veitastrond føregår det betydeleg frivillig innsats for å få merkinga opp og klar til neste år. Det vert nye sjansar for å søkje om midlar over nyttår, truleg med søknadsfrist 15. februar. Naturarvprosjektet håpar resterande bygder i kommunen nyttar seg av sjansen. Luster på eitt turkart: Det er også starta eit arbeid med å få samla Luster på eit felles turkart. Me ønskjer i den samanheng innspel frå lag og organisasjonar om turar som bør vera med. Turane bør vere merka, vedlikehaldne og ha grunneigaravtalar i orden. Turar på nett i 2012: Reisemål Sogndal og Luster skal i samarbeid med Naturarvprosjektet og Luster kommune gjere turar i kommunen tilgjengeleg på nett. Turane vert tilgjengelege både på destinasjonsselskapet si nettside ( og på Luster kommune si heimeside ( Arbeidet skal starte opp på vårparten Restaurering av stølar til reiselivsføremål: Tre stølar i kommunen fekk hjelp til å utarbeide kostnadsoverslag for restaurering i sommar. Dette tilbodet håpar me fleire nyttar seg av. Kriteriet er at stølen er tenkt nytta til reiselivsføremål som til dømes utleige, kafé, stølsmuseum etc. Interesse for eit stølsnettverk? For dei som allereie sit på vedlikehaldne stølar og som ønskjer å tilby opplevingar til turistar, kan Naturarvprosjektet stø eit nettverk for slike aktørar. Til dømes gjennom felles marknadsføringstiltak. Ta kontakt for meir informasjon. Studietur til Sveits: I september drog 9 aktørar frå Luster på studietur til Sveits i lag med andre representantar frå reiselivet i Fjord Noreg. Tema for studieturen var vandring. Sveits er ein populær vandredestinasjon og deltakarane fekk sjå eit imponerande nett av turløyper, knytt saman med overnattingsstader, transporttilbod og pakketilbod. Lærdom frå turen er mellom anna: - Ein kan skape mykje ut av våre eksisterande turløyper, gamle ferdselsvegar og traktorvegar. - Nettverk og rundløyper med korte turar er alfa og omega. - Felles startpunkt for fleire turløyper frå turistinfo, nærbutikk, bygdesenter eller andre knutepunkt er smart. - Me har mykje å hente på enkel turinformasjon, strategisk tilrettelegging og gode transportmogelegheiter. Mykje av dette kan me gjere noko med sjølve. 69

72 Kart i 3D vert meir og meir vanleg. Kanskje er det slik du får presentert turløypene i Luster i framtida? Turkart for Luster på papir og nett Naturarvprosjektet treng hjelp for å gjere turinformasjon meir tilgjengeleg. Både på nett og i papirformat planlegg ein utbetringar. Målet er å få innbyggjarar i kommunen og turistar til å bruke meir av den fine naturen vi har, komme seg ut på tur og ha fine opplevingar. Turkart på papir Skal ein få kart over heile kommunen i dag, lyt ein gå til innkjøp av ikkje mindre enn seks kartblad frå M711-serien til Statens Kartverk, noko som er upraktisk for friluftsfolk. Naturarvprosjektet i Luster ønskjer å gjere noko med dette, difor byrjar ein i haust arbeidet med å få eit felles turkart for heile kommunen. Grunna arealstorleis vil det truleg vere naudsynt med to kartblad som kan samlast i ei felles turkartmappe. Turkart på nett I tillegg ønskjer ein å gjere turane tilgjengeleg på nett, både via kommunen sin heimeside og via reiselivslaget sin nettside. Turar på levande kart kan koplast opp til bilete og tekst. Det er også mogeleg å få samla info om utkikkspunkt, stader og spesielle objekt som kan gjere turen meir spanande for store og små. Ut på tur - med GPS? Naturarvprosjektet treng hjelp i frå lokalsamfunna til å sikre kvaliteten på desse to karttilboda. Grunna omfattande nymerking av turstiar rundt i bygdene har me behov for oppdatert detaljinformasjon om løypenettet kring bygdene. Naturarvprosjektet ber difor lag, organisasjonar og/eller eldsjeler sikre seg at turstiane i deira lokalmiljø er registrerte. Dette kan gjerast på følgjande måte: På heimesida til Luster kommune, under Naturarvprosjektet, ligg det ein mal for korleis dykk kan registrere turar. I tillegg finn de anna dokumentasjon som kan være til nytte før ein startar arbeidet og informasjon om kva som bør leverast inn til Naturarvprosjektet. Me anbefalar å ta kontakt med prosjektleiar for å vere sikker på at turen du vil registrere ikkje allereie er registrert. For meir informasjon kan du også ta kontakt med: torkjel.solbraa@luster.kommune.no

73 Foto: Bjørnar Bjørhusdal. Topptur- og skredkurs - for dei mellom 15 og 20 år frå Luster I samarbeid med Naturarvprosjektet tilbyr Fimbul Jostedal og Norgesguidene no topptur- og skredkurs til ungdom frå Luster. Kursa er prisa betrakteleg lågare enn vanleg for å trekke til seg lokal ungdom. Deltakarane må ha registrert bustadadresse i Luster. Trygg ferdsel i fjell og skibakkar vinterstid krev kunnskap om skikøyring og skred. Gjennom to kursrekkjer i vinter er målet å setje fokus på nettopp dette. Kurs 1: Toppturkurs med skredfokus Vi går på tur og lærer om utstyret, toppturtips, snøskred og redning. Korleis finn ein den beste snøen som framleis er trygg? Tid og stad: 7. januar Heggmyrane dag, start klokka januar Engjadalen. Instruktørar: Bjørnar Bjørhusdal + ein til. Deltakarar: Ungdom år. Pris: kr 900,-. Max delt.: 12 pers. Påmelding: fimbuljostedal@gmail.com - seinast 31. desember. Utstyr: Ski, feller og turutstyr. Sendar og mottakar, spade, søkjestang. Dette kan eventuelt lånast av kurshaldarane. Kurs 2: Snøskredkurs Vegval oppover og nedover vert hovudfokus, dette vert to dagar med skiturar i fjellet. Kurset er for dei som har gjennomført den fyrste delen eller den som har skredkurs frå før og vil ha oppfrisking. Krav: Må ha vore med på fyrste delen eller har skredkurs frå før. Tid og stad: 18. februar Engjadalen. 19. februar Leirdalen. Instruktørar: Bjørnar Bjørhusdal og Jostein Aasen. Deltakarar: Ungdom år. Pris: kr 900,-. Max delt.: 12 pers. Påmelding: fimbuljostedal@gmail.com - seinast 31. desember. Utstyr: Ski, feller og turutstyr. Sendar og mottakar, spade, søkjestang. Dette kan eventuelt lånast av kurshaldarane. 71

74 Næringssjef Olav Grov om bord i Prinsendam - fyrste besøk av Holland America Line. Foto: Irene Vatne. Sommarsesongen i reiselivet Mange vil seie at sommarsesongen 2011 rett og slett regna vekk, og at ein ikkje kan snakke om sommarsesongen utan å snakke om veret. Ser ein på statistikken frå overnattingsverksemdene i reisemål Sogndal og Luster, har campingplassane hatt ein nedgang i gjestedøgn, medan hotella har hatt ein liten auke samanlikna med i fjor. Fjoråret var som kjent eit godt år for Sogndal og Luster, og ser ein til dømes på dei siste ti åra er trenden framleis positiv for vårt område, seier reiselivssjef Iren Vatne. Det er som regel alltid fleire faktorar som spelar inn enn veret, og spørsmålet er om ein vil merke mest til effektane av veret neste sesong? I Jostedalen låg aktørane an til å få den beste sesongen nokon gong, før den katastrofale brannen på Breheimsenteret slo til. Jostedølene oppretta raskt midlertidige lokale med turistinformasjon og billettsal osv. på Nigardsbreen Gjesteheim, slik at aktivitetane vart oppretthaldne, men resten av sesongen vart naturleg nok litt prega av denne triste hendinga. Breheimsenteret er ein av dei viktigaste attraksjonane i vårt område og vi gler oss til å vere med på opninga av nye Breheimsenteret i mai Cruisesatsinga i Luster Det har i år vore 11 cruiseanløp på Skjolden med om lag 8500 turistar. Luster held fram med å skåre høgt på evalueringane etter anløpa, både når det gjeld opplevingane, kvaliteten på guidane og handteringa generelt. Det ligg an til ein stor auke neste år med fleire og større skip som har meldt at dei kjem. Slik det ser ut no, kjem det om lag turistar med cruiseskip til Luster neste år. Så langt har Luster kommune og Oddvar Røysi leigd tenester til marknadsføring og drift av cruise hjå Reisemål Sogndal og Luster AS, men Oddvar Røysi bygger no opp ein organisasjon med eigne tilsette på Skjolden, og Skjolden Cruisekai AS tek frå nyttår over alt sjølve. 72

75 LUSTRANYTT Naboen har fått drypp! Som oftast ingen smerter men farleg likevel! Å sjå det an kan vere farleg minutta tel: Bet føre var enn etter snar.. Betre Vi skal fremme helse og livskvalitet FAKT TA: FAKTA: z Drypp og slag vert det kalla på folkemunne. Påfagspråket talar ein om hjerneinfarkt (blodpropp) eller hjerneblødning, hjerneslag er ei samlenemning på desse to tilstandane. C Caa 90 prosent av tilfella er hjerneinfarkt. z Hjerneinfarkt: ei blodåre vert tetta av ein blodpropp som kan ha kome med blodstraumen eller at åra vert avleiringar.. tett av avleiringar vart år vert ca personar råka av hjerneslag, Kvart z Kv det er den tredje hyppigaste dødsårsaka. Det er også ei dominerande årsak til alvorleg funksjonshemming. Kommunikasjonsavdelinga Helse Førde Dersom symptoma oppstår ring 113, det handlar om hjernecellene dine!!

76 Luster bibliotek Hovudbiblioteket: Jule- og nyttårsaftan: Stengt. Romjula: kl Hafslo: Måndag 19. og tysdag 20. vanleg opningstid, onsdag 21. desember stengt Skjolden og Veitastrond: Stengt. Informasjon Returadresse: Luster kommune, N-6868 Gaupne, Noreg/Norway B Offentleg bading Badebassenga i Luster har desse opningsidene: FJORDSTOVA, SKJOLDEN tlf tysdag kl fredag kl søndag kl JOSTEDAL SAMFUNNSHUS tlf / 69 tysdag kl onsdag kl LHL og andre kl Familiebading og funksjonshemma kl Revmatikarar Bassenget er stengt når elevane har skulefri. LUSTER UNGDOMSSKULE måndag kl onsdag kl Bassenget er stengt når elevane har skulefri. Bibliotek HOVUDBIBLIOTEK GAUPNE tlf Måndag stengt Tysdag Onsdag Torsdag Fredag Laurdag HAFSLO tlf Måndag: Tysdag: Onsdag: SKJOLDEN tlf Frå : Partalsveker: torsdag kl Oddetalsveke 1: tysdag kl Oddetalsveke 2: stengt. VEITASTROND Måndag: Nr Opplag: Vert distribuert gratis til alle husstandar i Luster kommune og til abonnentar utanfor kommunen. Magasinet vert også sendt til alle avdelingar på Lærdal sjukehus og Sentral sjukehuset Førde. Redaksjonen for dette nummeret vart avslutta 8. desember Ansvarleg redaktør: Rådmann Tore Eriksen Redaksjonen er lagt til Servicetorget v/leiar Anita Bjørk Ruud. Alle tenesteeiningar har informasjonsansvar, og er bidragsytarar til redaksjonen. Tilbakemeldingar, tips osv. kan gjevast til nemnde adresser. Redaksjonen si adresse: Luster kommune, Lustranytt, Rådhuset, 6868 Gaupne. Tlf Faks: E-post: postmottak@luster.kommune.no Layout/trykk: Ingvald Husabø Prenteverk as. Tlf Framsidefoto: Heider til lustringar. Øvst: Lindis Alme mottek bygdeutviklingsprisen av fylkesordførar Reiar R. Sandal. Foto: Birthe Johanne Finstad/Sogn og Fjordane fylkeskommune. I midten har Olav Kjos-Wenjum nett motteke Nikken-prisen. Foto: Svein Ove Ekornesvåg/Scanpix. Nedst: Stein Bugge Næss har fått Kongens fortenestemedalje i sølv. Ordførar Ivar Kvalen applauderer. Foto: Sigrid Svartefoss/Sogn Avis. Viktige telefonnummer Helsesenteret/Lege i kontortida Tlf Sentralbordet i servicetorget på rådhuset er også sentralbord for kontora på helsesenteret med unnatak for legane, dvs. for fysioterapi, ergoterapi, jordmor, helsestasjonen og psykiatrisk helse. LEGEVAKT - snarleg hjelp utanom kontortida Tlf TANNLEGEN i Nesgården Tlf KOMMUNALTEKN. BEREDSKAP Mob (Veg/vatn/kloakk) NAV Luster Tlf Andre viktige telefonnr.: Melding om brann Tlf. 110 Vakthavande brannbefal Mob.: Politi/Lensmann Tlf. 112 Opningstider i jule- og nyttårshelga Luster legekontor Vår opningstid i romjula er kl For akutt legehjelp ring Me ber om at bestilling av medisin blir gjort i god tid før jul. Luster rådhus I romjula er opningstida kl