Møteinnkalling. Helse Førde HF Administrasjonen

Transkript

1 Helse Førde HF Administrasjonen Møteinnkalling Føremål: Fagrådet Møtetid: Onsdag 20. mai 2015 kl Sted: Sogndal (møtestad blir nærare avklara) Referent: Vidar Roseth Møteleiar: Kjell Idar Dvergsdal Deltakarar Namn Tittel Eining Forfall Kari Krogh Kommunalsjef Eid kommune/nordfjord Reidun Mo Kommunelege Stryn kommune/nordfjord Jens Chr. Lundeland Helse- og omsorgsleiar Hyllestad kommune/hafs Jan Ove Tryti Kommuneoverlege Sogndal kommune/sogn Kjell Idar Dvergsdal Helse- og sosialsjef Gaular kommune/sunnfjord/koord.rådet Hans-Johan Breidablik Fagdirektør Helse Førde/koordineringsrådet Signe Nordvik Avd.sjef ANRR Helse Førde X Stig Hegrestad Seksjonsleiar ANRR Helse Førde X Einar Solheim Overlege ØNH Helse Førde X Tov Are Lia Overlege NPS Helse Førde X Normund Svoen Praksiskonsulent Flora kommune/helse Førde (observatør) X Anne Stubdal Praksiskonsulent Stryn kommune/helse Førde (observatør) Møtet starter med informasjon frå Sogndal kommune SAKLISTE Nr Sakliste 18/15 Godkjenning av møtereferat, innkalling og sakliste 19/15 Delavtale om beredskap 20/15 Delavtale om lærings- og meistringstilbod 21/15 Rapport om avvik og uønske hendingar relatert til samhandling 22/15 Fastlegane sin tilvisingspraksis 23/15 Intensive tverrfagleg habiliteringstenester for barn og unge 24/15 Orientering frå praksiskonsulentane 25/15 Ymse

2 18/15 GODKJENNING AV MØTEREFERAT, INNKALLING OG SAKLISTE Vedlegg: Referat frå møte i fagrådet Bakgrunn: Lovgrunnlag: SAKSOPPLYSNINGAR VURDERING Framlegg til konklusjon: Referat frå møte vert godkjent. Innkalling og sakliste vert godkjent.

3 Helse Førde HF Administrasjonen Møtereferat Føremål: Fagrådet Møtetid: Torsdag 5. mars 2015 kl Sted: Møterom 4, 2. etasje Førde sentralsjukehus Referent: Emma Bjørnsen Møteleiar: Kjell Idar Dvergsdal Deltakarar Namn Tittel Eining Forfall Kari Krogh Kommunalsjef Eid kommune/nordfjord Reidun Mo Kommunelege Stryn kommune/nordfjord X Thomas V. Vedeld Fastlege (vara) Eid kommune/nordfjord Jens Chr. Lundeland Helse- og omsorgsleiar Hyllestad kommune/hafs Jan Ove Tryti Kommuneoverlege Sogndal kommune/sogn Kjell Idar Dvergsdal Helse- og sosialsjef Gaular kommune/sunnfjord/koord.rådet Hans-Johan Breidablik Fagdirektør Helse Førde/koordineringsrådet Signe Nordvik Avd.sjef ANRR Helse Førde Stig Hegrestad Seksjonsleiar ANRR Helse Førde Einar Solheim Overlege ØNH Helse Førde Tov Are Lia Overlege NPS Helse Førde Normund Svoen Praksiskonsulent Flora kommune/helse Førde (observatør) Anne Stubdal Praksiskonsulent Stryn kommune/helse Førde (observatør) SAKLISTE Nr Sakliste 10/15 Godkjenning av møtereferat, innkalling og sakliste 11/15 Oppfølging av hørselshemma - mandat for eit prosjekt vidare oppfølging 12/15 Oppfølging av «storbrukarar» av helsetenester inngangen til eit prosjekt 13/15 Prosjekt i høve felles opplegg for funksjonsvurdering/bruk av IPLOS 14/15 Samarbeid om logopedtenester 15/15 Felles elektronisk verktøy for individuell plan 16/15 Orientering frå praksiskonsulentane 17/15 Ymse

4 Nr Referat 10/15 Godkjenning av møtereferat, innkalling og sakliste Referat frå møte vart godkjent. Saklista vart godkjent. 11/15 Oppfølging av hørselshemma - mandat for eit prosjekt vidare oppfølging Fagrådet drøfta saka på bakgrunn av tilbakemelding frå koordineringsrådet. Konklusjon: Fagrådet legg til grunn at hørselsomsorga i Helse Førde blir vurdert i arbeidet med verksemdsmessig utviklingsplan. Det er semje i fagrådet om at desentraliserte modellar bør utgreiast, men ein finn det rett å avvente resultatet av utviklingsarbeidet i Helse Førde. Fagrådet kjem tilbake til saka hausten /15 Oppfølging av «storbrukarar» av helsetenester inngangen til eit prosjekt Til møtet låg det føre ei oppsummering av igangsett prosjekt etter tidlegare vedtak i koordineringsrådet og det vart informert om tankane om utvikling til eit forskingsprosjekt. Konklusjon: Fagrådet tek saka til orientering. Ein kjem tilbake til forholdet mellom pågåande prosjekt og etablering av eit forskingsprosjekt. 13/15 Prosjekt i høve felles opplegg for funksjonsvurdering/bruk av IPLOS Konklusjon: Fagrådet meiner at ein ikkje bør etablere eit eige prosjekt knytt til denne problemstillinga, men kople dette mot «storbrukarprosjektet» og arbeidet med delavtale om tilvising og utskriving av pasientar. 14/15 Samarbeid om logopedtenester Signe Nordvik orienterte med utgangspunkt i notat som låg føre i saka. Ho påpeikte at logopedtenester i dag blir gitt i for lite omfang i rehabiliteringa, og det er også mangel på logopedar. Det er behov for å framheve logopedtenesta som ein viktig del av rehabiliteringa for ein del, pasientar, m.a. hjerneslagpasientar. Konklusjon: Fagrådet tek saka til førebels orientering. 15/15 Felles elektronisk verktøy for individuell plan Helse Førde sin representant i felles prosjektgruppe, koordinator/sj.pleiar Martin Roland Hansen møtte og orienterte. Konklusjon: Saka blir teken til orientering. Fagrådet ser det som viktig at det blir etablert eit IKT-verktøy for individuell plan, og meiner at dette må sjåast i samanheng med utviklinga av andre IKT-verktøy som skjer både i fylket og på Vestlandet (Vestlandspasienten). Det vert førebudd sak til neste møte.

5 16/15 Orientering frå praksiskonsulentane 17/15 Ymse Praksiskonsulentane orienterte om si verksemd, m.a.: Praksisplass for lege på Øyre, nase, hals-avdelinga Praksiskonsulentane har teke initiativ til å opprette ein praksisplass ved ØNH-avdelinga Praksisplassen kan nyttast til opplæring, auke kompetansen for allmennlegane, der allmennlegar under spesialisering kan ta spesialpraksisåret sitt. Slik tilrettelegging for kompetansebygging er viktig for rekrutteringa av allmennlegar/fastlegar. Det vart påpeikt at dette burde vere ei ordning på fleire avdelingar i Helse Førde. Dette er viktig for spesialiseringa av allmenlegane/fastlegane, men også for generell kompetansebygging. Det bør vere halvårsbolkar på dei ulike avdelingane. Praksiskonsulentane vil ta dette opp klinikkrådsmøte i Helse Førde. Det bør også vurderast å få til liknande praksisplassar for allmenlegar i Lærdal og på Nordfjordeid. Regionsamling for praksiskonsulentar i Bergen den Tema: Kjernejournal Pakkeforløp kreft For meir info viser ein til PKO si heimeside. Sjå t.d; Nyhendebrev: Hjarterehabilitering, eldremedisin m.v. 1. Innmeldt sak om brev til fastlegane/tilvisande legar i Sogn og Fjordane Brevet ligg ved referatet. Fagdirektør Hans-Johan Breidablik orienterte. Veksande ventelister kan føre til at det blir lang ventetid for pasientar med meir alvorlege problemstillingar. Noko av årsak til dette kan vere låg terskel for tilvising hos fastlegar. Det må gjerast noko med dette, difor brev til fastlegane/tilvisarane. Konklusjon: Fagrådet er usikker på om brev til fastlegane, slik som er tilrådd, er rette virkemiddel i denne saka. Det må lagast ein prosess på dette, der det bør vurdere å bruke anna formidlingsmåte for å få dialog med fastlegane om tema og tilvisingsrutiner m.v. T.d. informasjon på HF si heimeside, ta opp i samarbeidsmøte m.v. PKO tek med saka til sine samarbeidsmøte for å få synspunkt på korleis dette bør gjerast. Breidablikk vil ta saka opp med klinikkdirektørane. Fagrådet tek orienteringa til Breidablik til vitande og kjem attende til saka og ber om at det kjem ei saksutgreiing til neste møte korleis dette kan løysast. 2. Neste møte i Fagrådet Neste møte i Fagrådet er Det er ønskjeleg å få oppatt saka om intensiv tverrfagleg habiliteringstenester for barn og unge. Margunn Skudal, leiar i barnehabiliteringa, kan ikkje møte den , men kan den Det vert derfor tilrådd å flytte møte til Konklusjon: Det er ikkje merknader til å flytte møte dersom det er naudsynt. 3. Avtale/prosedyre for innleige av følgepersonell Jens Christian Lundeland etterlyste framdrift, juridiske vurderingar og avklaringar i saka.

6 Denne saka vart handsama på møte i Fagrådet den sak 37/14 og skulle ha vore handsama i Fagrådet den , men vart utsett. Det er nedsett arbeidsgruppe for vurdering og førebu sak. Arbeidsgruppe består av avd.sjef Signe Nordvik, oversjukepleiar Irene Hjorthol og helse- og omsorgsleiar Jens Chr Lundeland Det er gjort vurderingar så lang med bakgrunn i - gjeldande prosedyre fastsett etter handsaming i koordineringsrådet i forskrift om dekning av utgifter ved reise for undersøking eller behandling (sjuketransportforskrifta) - brev av frå dåverande Sosial- og helsedirektoratet med presisering av gjeldande rett Det er påpeikt at det kan virke som gjeldande prosedyrar ikkje er i samsvar med lovverket. Avdelingane i Helse Førde har også ulik praksis når det gjeld dekking av utgifter ved innleige av følgepersonell. Konklusjon: Saka vart ikkje drøfta i møte. Det vert førebudd sak til neste møte i Fagrådet. Nr Til oppfølging Ansvarleg Tid 15/15 Utvida sak om felles elektronisk verktøy for individuell plan Til fagrådet /15 Sak om fastlegane sine tilvisingsrutinar Helse Førde Til fagrådet /15 Avtale/prosedyre for innleige av følgepersonell Helse Førde v/samh.sjef Til fagrådet /15 Sak om intensive tverrfaglege habiliteringstenester for barn og unge Helse Førde ved avd.sjef Barneavdelinga Til fagrådet

7 19/15 DELAVTALE OM BEREDSKAP Vedlegg: Utkast til delavtale om beredskap Mandat Bakgrunn: Koordineringsrådet Lovgrunnlag: SAKSOPPLYSNINGAR I samsvar med føresetnadene i lovverket og i rammeavtalen mellom Helse Førde og kommunane har det vore arbeidd med ein delavtale om samarbeid om beredskap på helseområdet. På bakgrunn av mandat fastsett av partane i avtaleutvalet (jfr vedlegg) har følgjande arbeidsgruppe utarbeidd framlegg til delavtale: Frå KS/kommunane - Jan Birger Moe, Leiar av Adm.avdelinga Førde kommune - Knut Cotta Schønberg, Kommuneoverlege Luster kommune - Ingebjørg Søreide, Kommunalsjef Gulen kommune Frå Helse Førde: - Jan Petter Sæbø, beredskapssjef Helse Førde - Helene Høiset Sæterdal, seksjonsleiar AMK Helse Førde - Vidar Roseth, samhandlingssjef Helse Førde Frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane: - Haavard Stensvand, fylkesberedskapssjef Gruppa la fram sitt første framlegg den Dette vart handsama i aktuelle samhandlingsorgan, sist i koordineringsrådet den Frå møtet i koordineringsrådet vart det protokollert slik: Konklusjon: Koordineringsrådet ber arbeidsgruppa gjere nye vurderingar i høve til: - Kommunane si varsling i ein beredskapssituasjon der kriseleiinga blir samla. Avtalen må ha ein betre balanse når det gjeld omtale av partane si varsling. Det er ikkje tilstrekkeleg at det står at «kommuneleiinga må sjølv ta standpunkt til» - Organisering av planlegging av øvingar og erfaringsutveksling. Det bør vurderast om fylkesberedskapsrådet kan ha ei slik rolle. Koordineringsrådet ser det ikkje som føremålstenleg å legge planlegging av øvingar til øvingsutvalet. - Eit avtalt system for gjennomføring av ulike typar av øvingar i høve beredskapssituasjonar (ekstraordinære situasjonar) - Psykososiale team har fått ei veldig utfyllande omtale i høve til andre aktørar - Større ambisjonar når det gjeld deling av informasjon om planar, sjekklister, ressurs- og varslingslister - Felles loggsystem for felleshendingar - Handlingsplan for å iverksette tiltaka i avtalen - Døme på flyten slik den bør vere for å få ein god start på ei beredskapshending som vedlegg til avtalen

8 Arbeidsgruppa bør drøfte/teste ut/evaluere avtaledokumentet i høve til aktuelle samarbeidspartar Koordineringsrådet ber om å få eit revidert framlegg til neste møte i rådet. Arbeidsgruppa har søkt å følgje opp føringane frå koordineringsrådet, og har også vurdert andre forbetringar i delavtalen. Nokre kommentarar til delar av koordineringsrådet sine føresetnader: Fylkesberedskapsrådet si rolle i høve til planlegging av øvingar m.v. Dette har vore drøfta, og ein har kome til at fylkesberedskapsrådet sine oppgåver - utanom dei møta rådet har under kriser - primært er å drøfte samfunnstryggleiksog beredskapsspørsmål på eit meir overordna nivå. Rådet er samansett av regionale leiarar av etatar og organisasjonar med beredskapsansvar. Fylkesberedskapssjefen meiner at rådet av desse grunnane er eit forum som ikkje høver til å ta på seg rolla med å planlegge øvingar. Samstundes ser ein at det truleg heller ikkje er ei god løysing å legge dette til øvingsutvalet. Det er i staden gjort framlegg om ein øvingsplan som inneber at helseføretaket og alle kommunane innanfor ein 5 års periode har øvd saman (jfr vedlegg 1 til avtalen). Helse Førde tek initiativ til arbeidsseminar med aktuelle kommunar i forkant for planlegging av øvingane. Felles loggsystem for felleshendingar Det er teknisk mogleg å legge til rette for felles loggføring mellom ulike aktørar i CIMsystemet. Føresetnaden er at brukarane kjøper lisens for ein tilleggsmodul i CIM. At ein har ulike CIM (t.d. DSB-CIM, Helse-CIM) er ikkje til hinder for det. Arbeidsgruppa meiner det er interessant å sjå om bruk av felleslogg kan gi ein meirverdi, for ytterlegare å legge til rette for samvirke på tvers under kriser og uønskte hendingar. I framlegget til delavtale er det no teke inn at partane skal gjennomføre eit avgrensa prosjekt i høve til dette. Framlegget til delavtale har vore vurdert av avtaleutvalet. Helse Førde har følgjande kommentarar: Det bør kome enno tydelegare fram at ein skal nytte dei eksisterande leiings- og organisasjonsstrukturane i beredskap, også når ein skal trene på det. Dette er eit berande prinsipp i beredskapsarbeidet: Det er den eksisterande organisasjonen skal settast i stand, ein skal ikkje lage ein ny organisasjon. Vertskommunar for sjukehus og infrastruktur og ressursar ved sjukehusa som kan nyttast i ein krisesituasjon må ha merksemd. Det bør takast med i kapitlet om øvingar at val av øvingar skal bygge på den teknologiplattforma ein nyttar. I øvingar bør ein m.a. ha som fokus å gjere seg kjent med varslingsteknologi og verktøy (herunder CIM).

9 Det har ikkje kome merknader eller innspel frå øvrige medlemar i avtaleutvalet. VURDERING Framlegg til konklusjon: Fagrådet sluttar seg til utkastet til delavtale om beredskap med følgjande endringsframlegg:

10 Framlegg, Delavtale mellom xx kommune og Helse Førde HF Samarbeid om beredskap

11 Delavtale - samarbeid om beredskap 1. Partar Avtalen er inngått mellom xx kommune og Helse Førde HF. 2. Bakgrunn Avtalen er heimla i: Helse- og omsorgstenestelova 6-1 og 6-2, pkt. 11: (Avtalen skal som eit minimum omfatte): «omforente beredskapsplaner». Spesialisthelsetenestelova 2-1e, 2. ledd 1.setn: «De regionale helseforetakene skal sørge for at det inngås samarbeidsavtaler som nevnt i helseog omsorgstjenesteloven 6-1» Spesialisthelsetenestelova 2-1b: «Det regionale helseforetaket skal utarbeide beredskapsplan etter lov 23. juni 2000 nr. 56 om helsemessig og sosial beredskap for institusjoner og tjenester som det regionale helseforetaket skal sørge for, jf. 2-1a i denne lov. Beredskapsplanen skal samordnes med kommunenes, fylkeskommunenes og de andre regionale helseforetakenes beredskapsplaner» Forskrift om krav til beredskapsplanlegging og beredskapsarbeid mv. etter lov om helsemessig og sosial beredskap 6: «Virksomheten skal samordne sine beredskapsplaner i samsvar med lov om spesialisthelsetjenesten 2-1b, lov om folkehelsearbeid 28 og lov om kommunale helse- og omsorgstjenester 5-2» Avtalen er vidare heimla i rammeavtalen mellom xx kommune og Helse Førde, jf. pkt. 4 og pkt. 5 i rammeavtalen. 3. Føremål Denne delavtalen har som føremål å styrke samhandlinga og samordninga av helseberedskapen mellom kommunane og Helse Førde, for samla sett å kunne handtere beredskapssituasjonar på ein så effektiv og god måte som mogleg. 4. Verkeområde Delavtalen skal sikre samordning av beredskapsplanar og andre tiltak for effektivisere og optimalisere helseberedskapen ved hendingar som truar liv, helse og som krev ekstraordinær innsats. Med «beredskapssituasjonar» er det her tenkt på uønskte hendingar som er meir omfattande og krevjande å handtere enn dei helsetenesta møter i det daglege, t.d. på grunn av omfanget eller typen skadar eller sjukdom, trongen for ressursar eller forholda elles.

12 5. Varsling, etablering av beredskapsleiing og informasjonsdeling Varsling mellom naudmeldesentralane Når ei naudmelding kjem inn til ein av naudmeldesentralane (AMK Førde, politiet sin operasjonssentral eller alarmsentralen), trippelvarslar denne til dei andre naudmeldesentralane slik at alle tre sentralane kan koordinere innsatsen sin. Ut frå omfanget av hendinga, typen skadar og trongen for ressursar og forholda elles, varslar naudmeldesentralane ut ressursar. Naudmeldesentralane si varsling av kommunale ressursar AMK Førde varslar vakthavande lege i kommunen og legevaktsentral. Legevaktsentralen varslar eventuelt psykososialt kriseteam og ekstra legeressursar. Politiet sin operasjonssentral varslar kommuneleiinga i den kommunen hendinga skjer. Scenario Ei alvorleg ulykke blir meldt til AMK Førde ULYKKE POLITIET SIN OPERASJONSSENTRAL 112 Trippelvarsling Trippelvarsling AMK FØRDE 113 ALARMSENTRALEN I SOGN OG FJORDANE 110 Kommuneleiing Legevaktslege STAB Beredskapsleiing Legevaktsentral Kommunalt psykososialt kriseteam Ekstra legeressursar Figur 1: Viser kven av naudmeldesentralane som har ansvaret for å varsle kommunale ressursar. Etablering av beredskapsleiing I kommunen er det kommuneleiinga som vurderer om hendinga er av slikt omfang at kommunen si kriseleiing skal etablerast. I Helse Førde vil det normalt vere AMK sentralen som vurderer om hendinga er av slikt omfang at beredskapsleiinga i helseføretaket skal varslast. Administrerande direktør, Viseadministrerande direktør eller Beredskapssjef avgjer om beredskapsleiinga skal etablerast.

13 I politiet er det operasjonsleiar som vurderer om hendinga er av eit slikt omfang at stabssjefen skal varslast. Stabssjefen informerer politimeistaren som avgjer om stab skal etablerast. Informasjonsdeling mellom naudmeldesentralane, legevaktsentral og eventuelt kommuneleiing Å dele og vidareformidle informasjon under ei hending er med på å sikre god handtering og felles koordinering av innsatsen. Ved beredskapssituasjonar vil det normalt alltid vere behov for informasjonsdeling mellom naudmeldesentralane til situasjonen er under kontroll. Det er etablert rutinar for slik informasjonsdeling ved telefonkonferanse mellom naudmeldesentralane. Legevaktsentralen har ei viktig rolle i ein beredskapssituasjon, og skal delta i informasjonsdelinga mellom naudmeldesentralane. AMK Førde tek initiativ til å invitere med legevaktsentralen i telefonkonferansen. AMK Førde og legevaktsentralen må avtale kven som sikrar informasjon til legevaktslegen og må vurdere om han eller ho òg bør vere med i ein telefonkonferanse. Det kan vere situasjonar der naudmeldesentralane har trong for å dele informasjon direkte med kommuneleiinga / kriseleiinga i kommunen. Politiet sin operasjonssentral tek initiativ til å invitere med kommuneleiinga / kriseleiinga i telefonkonferansen. POLITIET SIN OPERASJONSSENTRAL 112 Telefonkonferanse Telefonkonferanse AMK FØRDE 113 ALARMSENTRALEN I SOGN OG FJORDANE 110 Telefonkonferanse Telefonkonferanse KOMMUNELEIING / KRISELEIING I KOMMUNEN LEGEVAKTSENTRAL Avklare om legevakt skal delta LEGEVAKT Figur 2: Viser ansvar for å sikre Informasjonsdeling under ei hending mellom naudmeldesentralane, legevaktsentral og kriseleiing i kommunen. Informasjonsdeling på leiarnivå mellom politi, helseføretak og kommunen Når kriseleiinga i kommunen er etablert, politimeisteren har sett stab og Helse Førde har etablert beredskapsleiing, vil det vere behov å dele informasjon på leiarnivå. Beredskapsleiinga i Helse Førde tek initiativ til telefonkonferanse med kriseleiinga i kommunen og politiet sin stab.

14 POLITIETMEISTAREN SIN STAB Telefonkonferanse BEREDSKAPSLEIINGA I HELSE FØRDE Telefon konferanse KRISELEIINGA I KOMMUNEN Figur 3: Viser ansvar for å sikre Informasjonsdeling på leiarnivå mellom kommune, helseføretak og politi Felles logg og rapporteringssystem Fylkesmannen, kommunane, Helse Førde og fleire andre beredskapsaktørar brukar i dag CIM som logg og rapporteringsverktøy under beredskapshendingar. Å bruke felles logg mellom dei viktigaste aktørane som er involvert i handteringa, kan vere ein føremålstenleg måte å dele informasjon på under ei uønskt hending. Fylkesmannen, Helse Førde og KS vil i samarbeid sjå på kva tekniske høve det er til å få dette til, og kva formelle eller praktiske tiltak som eventuelt må gjerast. Varslingslister Kommunane sitt ansvar Kommunane har ansvar for å utarbeide og halde oppdatert varslingsliste til kommunal kriseleiing, kommunale psykososiale kriseteam og legevaktsentral. Det gjeld og eventuelle satellittelefonar i kommunen. Kommunane skal sende oppdaterte varslingslister til fylkesmannen den 1.6 og 1.12 kvart år, eller når det skjer endringar som gir grunn til det. Helse Førde sitt ansvar Helse Førde har ansvar for å utarbeide og halde oppdatert varslingsliste over beredskapsleiinga i helseføretaket og satellittelefonar. Helse Førde skal sende oppdaterte varslingslister til fylkesmannen den 1.6 og 1.12 kvart år, eller når det skjer endringar som gir grunn til det. Fylkesmannen sitt ansvar Fylkesmannen har teke på seg å halde ajour og distribuere varslingslister til politidistriktet, kommunane, legevaktsentralar, alarmsentralen og Statens Vegvesen. Dette skal skje seinast 15.6 og kvart år, eller når det skjer endringar som gir grunn til det. 6. Medisinsk naudmeldeteneste Medisinsk naudmeldeteneste skal sikre direkte kontakt med helsetenesta, (via medisinsk naudnummer 113 eller fast legevaktnummer ), og behovet for eit kommunikasjonsteknisk system for varsling og handtering av naudmeldingar internt i helsetenesta. Etter forskrift om krav til akuttmedisinske tjenester utenfor sykehus, har Helse Førde ansvar for; a) etablering og drift akuttmedisinsk kommunikasjonssentral (AMK)

15 b) etablering og drift av medisinsk naudnummer (113) c) kommunikasjonsberedskap og nødvendig kommunikasjonsutstyr for ambulansetenesta og andre delar av spesialisthelsetenesta d) samarbeid med relevante partar for å sikre naudsynt samordning med legevaktssentralar (LVS), brannvesen, politi, hovudredningssentralen og andre beredskapsaktørar e) Sikre eit forsvarleg system for dokumentasjon av kommunikasjon, og bør ha utstyr for logging av viktig trafikk på alle telefonlinjer Kommunen har ansvar for; a) etablering og drift av legevaktsentral (LVS) b) etablering og drift av fast legevaktnummer heile døgnet c) kommunikasjonsberedskap og nødvendig kommunikasjonsutstyr for helsepersonell i akuttberedskap i kommunen d) samarbeid med regionale helseføretak og samordne kommunikasjonen mellom den kommunale legevaktordninga og andre akuttmedisinske tenester e) Sikre eit forsvarleg system for dokumentasjon av kommunikasjon, og bør ha utstyr for logging av viktig trafikk Helse Førde og kommunane skal jamleg gjennomføre testing av utstyr for å sikre at kommunikasjonsteknisk system for varsling fungerer som føresett. Helse Førde skal éin gong i veka gjennomføre varslingstest på helseradionettet/naudnett til vakthavande lege i kommunane. Helseføretaket og kommunane har ei gjensidig plikt til å syte for rasjonell og koordinert innsats i dei ulike ledda i den akuttmedisinske tenesta, og for at tenestene er samordna med naudetatane og andre samarbeidsaktørar. 7. Ansvars- og oppgåvefordeling mellom legevaktsentral (LVS) og akuttmedisinsk kommunikasjonssentral (AMK) Legevaktsentralen (LVS) sine primæroppgåver: a) ta imot og handtere telefonar via eit fast legevaktsnummer innafor eit fastsett geografisk område b) prioritere og setje verk og følgje opp kontakt til lege i vaktberedskap, ev. heimesjukepleier, jordmor, psykososialt kriseteam og andre relevante instansar. c) skal kunne kommunisere direkte og vidareformidle telefonar om akuttmedisinsk hjelp til AMK sentralen d) må ha eit forsvarleg system for dokumentasjon av kommunikasjon, og skal ha lydopptak av viktig trafikk Akuttmedisinsk kommunikasjonssentral (AMK) sine primæroppgåver: a) ta imot og handtere telefonar om akuttmedisinsk bistand via medisinsk naudnummer b) prioritere og setje i verk, gi medisinsk faglege råd og rettleiing og følgje opp akuttmedisinske oppdrag. Som ein del av dette skal AMK - varsle legevakt og ambulanse i kommunen der hendinga har skjedd, vidareformidle tilrop til andre

16 naudetatar eventuelt til Hovudredningssentralen eller andre AMK sentralar som er involverte. c) styre og koordinere ambulanseoppdrag AMK sentralen har ansvar for å koordinere dei samla helseressursane knytt til handteringa av hendinga og sikre oppfølging og støtte til fagleiar helse, for m.a. å sikre at det er tilstrekkelege helseressursar på staden. 8. Psykososial omsorg og støtte ved kriser, ulykker og katastrofar Kommunane har ansvar for å yte psykososial omsorg og støtte til enkeltpersonar, familiar eller lokalsamfunn og oppfølging ved kriser, ulykker og katastrofar. Kommunane har ei gjensidig bistandsplikt på tvers av kommunegrensene ved beredskapssituasjonar, og denne omfattar òg psykososial støtte. Helse Førde har ansvar for å gi psykososial omsorg og støtte til pasientar ved sjukehus og deira pårørande, og skal yte hjelp til kommunar ved kriser, ulykker og katastrofar. Helseføretaket har etablert ei tverrfagleg psykososial støttegruppe som kan kontaktast av kommunane for konsultasjon og drøfting. Ved behov kan gruppa òg kallast ut. Førespurnad om bistand frå psykososial støttegruppe i Helse Førde skal rettast til AMK Førde. 9. Beredskap og forsyning av legemiddel, materiell og medisinsk utstyr Legemiddel Helseføretaket har i samarbeid med sjukehusapoteket ein oversikt over lagerhald av legemiddel. Det er avtalt informasjon- og kommunikasjonslinjer mellom helseføretaket og sjukehusapoteket for å kunne rekvirere legemiddel ved uventa auka behov heile døgnet. Kommunane skal ha avtale med lokale apotek som sikrar forsyning av legemiddel i ein beredskapssituasjon. Materiell og medisinsk utstyr Ved sjukehusa i Førde, Lærdal og Nordfjord er det etablert lager av kritisk helsemateriell. 10. Deling av ROS-analyser og beredskapsplanar Fylket har med jamne mellomrom vorte råka av ekstremvêr og utfall av teletenester og anna kritisk infrastruktur. Klimaendringar gjer at vi i framtida må vi forventa at dette skjer oftare enn før. Analysar av risiko og sårbarheit for uønskte hendingar, som t.d. ekstremnedbør, flaum, skred og bortfall av kritisk infrastruktur (kraft, tele- og datatenester, vegar mv.), vil

17 kunne gi kunnskap om særlege risikoområde. Slike ROS-analysar vil òg gi kunnskap om korleis det kan planleggjast tiltak for å redusere konsekvensane når de skjer uønskte hendingar Det er viktig at kommunane har oversyn over aktuelle alternative sambandssystem (t.d. VHF-radionett), og utarbeidar planar for korleis desse kan nyttast av kommunane sjølve og naudetatane i situasjonar når ordinære sambandssystem ikkje fungerer. Kommunane bør ha planar for å sikre helsehjelp, transport av pasientar, personell og forsyningar til/frå dei stadene som er mest sårbare for langvarige vegstengingar. Beredskapsplanane skal ha oversyn over moglege alternative transportvegar og ressursar. Tilsvarande må helseføretaket ha planar for å sikre transport av pasientar til sjukehus. For at ROS-analysane skal gje eit mest mogeleg rett og heilskapleg bilde over kva uønskte hendingar som kan inntreffe og korleis desse kan påverke samhandlinga og samordninga mellom partane, skal kommunane og helseføretaket dele risikobilde ut frå eigen ståstad/bakgrunn. Dette kan skje ved revisjon/utarbeiding av ROS-analyser i kommunane der helseføretaket blir invitert/teke med i dette arbeidet. 11. Evaluering og oppfølging etter beredskapshendingar Ein viktig del av beredskapen er å lære av erfaringar frå beredskapshendingar slik at ein kan bli endå betre til å møte framtidige hendingar. Så raskt som mogeleg etter ei beredskapshending skal den aktuelle kommunen, i samarbeid med Helse Førde, brann, politiet og Fylkesmannen, invitere til eit møte for gjennomgang av fyrsteinntrykk med dei som har delteke i hendinga. I dette møtet må det òg avtalast korleis den vidare evalueringsprosessen skal vere. Utgangspunktet for ei slik felles evaluering er samhandling og samordning mellom kommune, helseføretak Politi, brann og ev. frivillige organisasjonar og andre beredskapsaktørarar. Evalueringa bør leggje hovudvekta på lærings- og forbetringspunkt, og etterfølgjast av ein forpliktande oppfølgingsplan. Følgjande område bør inngå i evalueringa; varsling, informasjon og kommunikasjon, leiing, ansvar og roller, handtering av skadde, pårørande og innsatspersonell, mediehandtering. 12. Øvingar - Systematisk læring og kvalitetsforbetring Øvingar mellom kommune(ar) og Helse Førde er eit viktig virkemiddel for å teste ut forventa beredskap, planverk i eigen organisasjon og sikre læring og kvalitetsforbetring både i eiga verksemd og mellom verksemder.

18 Det er fleire typar øvingsformar som kan nyttast. Seminar/ workshop Bordøvelse (tabletop) Speløving Ferdigheitstrening Funksjonsøving Fullskala øving Figur 4: Viser ulike typar øvingsformer fram mot ei fullskalaøving Val av øvingar skal byggje på: Planverk (beredskapsplanar, verksemdplanar) ROS- og beredskapsanalyser som dokumenterer behovet for øvingar Krav i lov og regleverk Erfaringar/læringspunkt frå tidligare øvingar og hendingar Det er ikkje mogeleg at alle kommunane i Sogn og Fjordane og Helse Førde skal øve samtidig. Det er derfor utarbeidd ein plan der målsetjinga er at helseføretaket og alle kommunane innanfor ein 5 års periode har øvd saman, sjå vedlegg 1. I planen er fleire kommunar sett opp å øve saman med helseføretaket. Når det er føremålstenleg kan både tal kommunar og deltakande kommunar endrast. Dei aktuelle kommunane og helseføretaket må møtast for å gå igjennom ramma for øvinga, dvs. utforme mål, avklare målsetningar/forventningar og øvingsform. Det må og avklarast om det er andre etatar/organisasjonar som bør inviterast inn til å delta i øvinga. Øvingsutvalet og Fylkesmannen skal vere informert og bør inviterast til å delta. Helse Førde tek initiativ til første møte (seminar/workshop) mellom helseføretaket og kommunane, jf. vedlegg 1 - øvingsplan. Evaluering av øvingar På same måte som reelle hendingar må òg øvingar evaluerast for å sikre best mogeleg læring. Evalueringsarbeidet bør fokusere på samhandlinga og samordninga mellom aktørane som har delteke i øvinga. Det bør leggjast opp til ein gjennomgang rett etter øvinga, og dei lærings- og forbetringspunkt som kjem fram må takast med i ein evalueringsrapport. Korleis evalueringa skal gjennomførast skal vera ein del av øvingsplanlegginga. Dei lærings- og oppfølgingspunkt som kjem fram frå øvingar bør gjerast tilgjengeleg for alle kommunane og eventuelt andre aktørar. 13. Særavtalar Denne delavtalen skal i hovudsak vere lik for alle kommunane i Sogn og Fjordane. Forhold som er spesifikke for ein kommune eller ei gruppe av kommunar skal regulerast i eigen særavtale. Dette vil i første rekke vere aktuelt for kommunar som er vertskommune for sjukehus.

19 14. Forholdet til rammeavtalen Føresegner i rammeavtalen gjeld tilsvarande for denne avtalen. Ved motstrid mellom denne avtalen og rammeavtalen, går rammeavtalen føre. 15. Handtering av usemje Ved usemje skal partane følgje reglane i rammeavtalen. 16. Avtaletid, revisjon og oppseiing Avtalen trer i kraft frå yy.yy.15, og gjeld fram til ein av partane seier opp avtalen med eitt års oppseiingsfrist, jf. helse- og omsorgstenestelova 6-5 andre ledd. Partane er samde om å gjennomgå avtalen innan desember annankvart år og syte for jamleg rapportering og evaluering. Kvar av partane kan krevje avtalen revidert dersom vesentlege føresetnader for avtalen blir endra. 17. Vedlegg til avtalen Vedlegg 1: Øvingsplan mellom kommunane i Sogn og Fjordane og Helse Førde Vedlegg 2: Omgrep og forkortingar Dato xx kommune Helse Førde HF

20 Vedlegg 1 Øvingsplan mellom kommunane i Sogn og Fjordane og Helse Førde År Kommunar Helse Førde Seminar/ Øving workshop gjennomført 2016 Selje, Vågsøy, Helse Førde Q1 Q Eid, Gloppen Helse Førde Q2 Q Bremanger, Flora Helse Førde Q1 Q Hornindal, Stryn Helse Førde Q2 Q Luster, Årdal Helse Førde Q1 Q Lærdal, Aurland Helse Førde Q2 Q Sogndal, Leikanger Helse Førde Q1 Q Balestrand, Vik Helse Førde Q2 Q Førde, Jølster, Gaular, Naustdal Helse Førde Q1 Q Fjaler, Askvoll, Solund, Hyllestad Helse Førde Q2 Q Høyanger, Gulen Helse Førde Q1 Q3 Helse Førde tek initiativ til det første møte ovanfor kommunane i samsvar med planen.

21 Vedlegg 2 Omgrep og forkortingar: Omgrep AMK Førde AMK sentral Bordøvingar (tabletop) Beredskapsleiing Beredskapsplan Beredskapssituasjon Ferdigheitstrening Funksjonsøving Fullskalaøvingar Kriseleiing Legevaktsentral (LVS) Naudetatar Naudmeldesentral Naudnett Definisjon Akuttmedisinsk kommunikasjonssentral i Helse Førde Akuttmedisinsk kommunikasjonssentral. Spesialisthelsetenesta sin akuttmedisinske fagsentral for mottak og handtering av hendingar om behov for medisinsk naudhjelp og ambulanseoppdrag Diskusjonsbasert øving der deltakarane er samla (rundt eit bord) og arbeidar med problemstillingar etter innspel frå øvingsleiar. Dei som har leiinga i ein beredskapssituasjon. Eit dokument som gir ei beskriving av ansvar, mynde, leiing- og kommunikasjonslinjer der det og går fram kven som gjer kva, når og korleis i ein beredskapssituasjon. Med «beredskapssituasjon» er det her tenkt på uønskte hendingar som er meir omfattande og krevjande å handtere enn dei helsetenesta møter i det daglege, t.d. på grunn av omfanget eller typen skadar eller sjukdom, trongen for ressursar eller forholda elles. Øving avgrensa til trening på konkrete ferdigheiter. Funksjonsbaserte øvingar er praktiske øvingar der bestemte funksjonar vert trena, aleine eller i samvirke med andre. Involverer fleire etatar i samvirke for å løyse større og meir komplekse oppgåver. Den som har leiinga i ein beredskapssituasjon. Kommunal eller internkommunal sentral for formidling av legevakt og andre kommunale helsetenester. Forkorta LVS. Med naudetatar meiner ein brann-, helse-, og politietaten. Med naudmeldesentral meiner ein; Brann 110-sentral, Akuttmedisinsk kommunikasjonssentral (AMK-sentralen) 113 og politiets operasjonssentral 112. Naudnett er eit nytt digitalt radiosamband for politi, brannvesen, helsetenesta og andre viktige samfunnsfunksjonar, der kvar etat kan kommunisere internt i eigne talegrupper, samt med andre etatar i dedikerte talegrupper. Nødnett kan nyttast til varsling og utalarmering av ressursar ved hendingar.

22 Samhandling Samordning Med samhandling siktar vi her til eit forpliktande samarbeid med ei norm for handlingane ein «måte» å organisere arbeidet på /å handle saman i fellesskap. Med samordning siktar vi her til ein prosess der ulike mål, verdiar, aktivitetar, ressursar eller andre premissar blir sett i samanheng, prioritert, vege mot og tilpassa til kvarandre. Behovet for samordning kan variere, og det kan vere ulike grader av samordning. Dette kan framstillast i ein «samordningsstige» med aukande grad av gjensidig avhengigheit og påverknad. 1. Eit lågt ambisjonsnivå vil vere å avgrensa seg til gjensidig informasjon-, erfarings- og kunnskapsdeling. 2. På grunnlag av informasjonsdeling og dialog kan ein samla seg om å utvikle felles problem forståing. 3. På grunnlag av dialog/forhandlingar endrar ein sine planar for ikkje å svekke andre si måloppnåing. 4. Ein samarbeider om å utvikle felles strategi/planar/tiltak på tvers av etatar, blant anna for å oppnå synergieffektar. Samvirke Seminar/workshop Speløvingar Trippelvarsling Samvirke er systematisk informasjonsdeling og samhandling mellom beredskapsaktørar i den hensikt å oppnå størst mogleg utnytting av kvarandre sin kapasitet og kompetanse ved handtering av hendingar. Aktuelle deltakarar/aktørar møtast for å gå igjennom ramma for øvinga, avstemme planverk, målsetningar og forventningar. Vidare identifisere om andre aktørar bør inviterast til å delta i øvinga. Speløvingar er øvingar der det vert lagt opp til at deltakarane spelar sine roller og løyser oppgåvene så nært opp til reelle situasjonar/scenario som mogeleg. Intern akuttvarsling mellom naudmeldesentralane i naudetatane. Trippelvarsling skal brukast mellom naudetatane sine sentralar for å sikre rask og korrekt innsats ved fare for liv, helse, miljø eller materielle verdiar. Det er den sentralen som mottar meldinga som har ansvaret for å setje i verk trippelvarsling. Trippelvarsling skal primært vere ein konferansekopla telefonsamtale der operatørane på alle tre sentralane samtidig kan koordinere innsatsen sin. Den enkelte etat responderer på hendinga etter ei fagkunnig vurdering.

23 Uønskt hending Varslingsliste Øvingsutval Felles nemnar for ulykker, truslar, farar eller avvik frå det normale og som har ført til eller kan føre til tap av liv eller skade på helse, miljø og materielle verdiar. Liste over rollar, funksjonar eller personar som skal ta imot varsling ved ein uønskt hending. Eit politioppnemnd utval i politidistriktet der naudetatane og andre samvirkeaktørar er representert.

24 SOGN OG FJORDANE Delavtale om samarbeid om beredskap - mandat for arbeidsgruppe Bakgrunn Koordineringsrådet, som er Helse Førde og kommunane sitt samhandlingsorgan, har bedt fagrådet og avtaleutvalet syte for utarbeiding av delavtalar i samsvar med plan fastsett i gjeldande rammeavtale. Praktisk blir dette løyst ved at avtaleutvalet førestår arbeidet i samråd med fagrådet. Avtaleutvalet er samansett slik: Ørjan Raknes Forthun, rådmann Eid kommune/rådmannsutvalet (KS) - leiar Kjell Idar Dvergsdal, helse-og sosialsjef Gaular kommune (KS) Jan Ove Tryti, kommuneoverlege/praksiskonsulent Sogndal kommune (KS/Helse Førde) Hans-Johan Breidablik, fagdirektør (Helse Førde) Vidar Roseth, samhandlingssjef (Helse Førde) Svein Lundevall, brukarrepresentant (brukarutvalet i Helse Førde) Eitt av områda som skal prioriterast i 2013 er samarbeid om beredskap. I rammeavtalen mellom Helse Førde og kommunane er det føresett at beredskapsplanar skal utarbeidast i eit samarbeid mellom Helse Førde HF, Fylkesmannen og kommunane. Helse Førde og kommunane pliktar etter lovverket å utarbeide beredskapsplanar for si verksemd og det er også plikt til å syte for at desse planane er samordna med kvarandre. Oppgåve Det skal utarbeidast framlegg til ein delavtale om samarbeid om beredskap mellom Helse Førde og kommunane i Sogn og Fjordane. Det skal takast utgangspunkt i gjeldande lovverk og rammeavtalen som er inngått mellom partane. Det skal vektleggjast å kome fram til ein delavtale som er kortfatta og med konkrete tiltak og prosedyrar som er grunngjevne i eit behov for betring av den samla beredskapen innan helse- og sosialtenestene. Følgjande område skal vurderast i arbeidet: 1. Risiko- og sårbarhetsanalysar (ROS) som grunnlag for planar 2. Felles beredskapsplanlegging Gjennomgang av eksisterande planar Vurdere hendingar/område der det kan vere aktuelt med felles planlegging, t.d.

25 Samarbeid og samhandling på skadestad Uønskte hendingar knytt til store industrianlegg Smittevern pandemi Vertskommunar for flyplassar for mottak av nordmenn frå kriseområde i andre land Tilgjengeleggjering av planverk på tvers, samordning gjennom tilgang og innsyn Oversyn over ressursar Kva når kommunikasjonane sviktar? Elektro/vatn og avløp Tilgang på/prioritering av drivstoff Kriseinformasjon 3. Felles aktivitetar på beredskapsområdet Formalisering/tydeleggjering av system for varsling frå AMK /legevaktsentralar og utkalling av legar ved krisesituasjonar. System for å sikre at dei har nok ressursar Forsyningstryggleik for materiell og legemiddel Øvingar Kompetanseutvikling og opplæring Nettverk 4. Psykososial krisestøtte 5. Samarbeid om areal i høve evakuering 6. Vertskommune for sjukehus 7. Når er det krise, når skal beredskapsleiinga tre i funksjon, når starter ein opp CIM? 8. Bruk av CIM utover krisehendingar og rapportering innlegging av planar, ressursoversyn m.v. Tilgang på tvers. 9. Varsling frå Fylkesmannen til helseføretaket 10. Bistand som kan forventast frå Helse Førde ved større hendingar Arbeidsgruppa skal som eit ledd i arbeidet innhente døme på avtalar på beredskapsområdet i andre helseføretaksområde. Vidare skal arbeidsgruppa halde seg orientert om arbeid med revidert delavtale om den akuttmedisinske kjeda og arbeid med plan for den prehospitale tenesta i Helse Førde. Fastsett mal for delavtalar skal nyttast. Arbeidsgruppe Partane har oppnemnt desse medlemane i felles arbeidsgruppe: Frå KS/kommunane - Jan Birger Moe, Leiar av Adm.avdelinga Førde kommune - Knut Cotta Schønberg, Kommuneoverlege Luster kommune - Ingebjørg Søreide, Kommunalsjef Gulen kommune Frå Helse Førde: - Jan Petter Sæbø, beredskapssjef Helse Førde

26 - Helene Høiset Sæterdal, seksjonsleiar AMK Helse Førde - Vidar Roseth, samhandlingssjef Helse Førde Frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane: - Haavard Stensvand, fylkesberedskapssjef Gruppa konstituerer seg sjølv. KS og Helse Førde ivaretek sekretariatsfunksjonen etter nærare avtale. Medlemane i arbeidsgruppa representerer organisasjonane som har oppnemnt dei. Dette inneber at dei kommunale representantane representerer kommunane i fylket/ks og ikkje eigen funksjon eller enkeltkommunar. Medlemane frå Helse Førde representerer helse-føretaket. Medlemane skal vektlegge å forankre arbeidet hos dei som dei representerer og syte for kommunikasjon med desse. Rapportering og frist Arbeidsgruppa rapporterer til avtaleutvalet. Det er i utgangspunktet vurdert at oppgåva skal løysast innanfor ei tidsramme på ca 3 månader, men arbeidsgruppa blir bedt om sjølv å vurdere dette og gi framlegg til avtaleutvalet om frist for arbeidet.

27 20/15 DELAVTALE OM LÆRINGS- OG MEISTRINGSTILBOD Vedlegg: Bakgrunn: Lovgrunnlag: Utkast til delavtale Mandat SAKSOPPLYSNINGAR I samsvar med føresetnadene i rammeavtalen mellom Helse Førde og kommunane har det vore arbeidd med ein delavtale om lærings- og meistringstilbod. På bakgrunn av mandat fastsett av partane i avtaleutvalet (jfr vedlegg) har følgjande arbeidsgruppe utarbeidd framlegg til delavtale: Frå Helse Førde: - Avd.sjef Signe Nordvik, ANRR - Rådgjevar Hilde Manseth Bjørhovde, Fag- og utviklingsavdelinga - Avd.sjef Stig Igland, Lærings- og meistringssenteret - Praksiskonsulent Jan Ove Tryti Frå kommunane: - Kristin Rivedal Yndestad, folkehelsekoordinator Fjaler kommune - Magni Håvardstun, interkommunal utviklingskoordinator - Siv Rotevatn, Eid kommune, leiar av fysioterapitenesta i kommunen - Marit Eikemo Halsnes, sj.pleiar Fjaler kommune Brukarrepresentantar: - Gerd Thorkildson, brukarutvalet i Sogn og Fjordane - Gry Sætre, brukarutvalet i Sogn og Fjordane Gruppa la fram sitt framlegg den Framlegget er sendt på høyring til avtaleutvalet. Brukarrepresentant Svein Lundevall har hatt slik merknad: «Formuleringa om likemannsarbeid bør få klarare fram korleis samspelet mellom dette og LMS bør gå begge vegar. Ein bør vere meir konkret på korleis ein kan få dette til i praksis.» Helse Førde har slike kommentarar til avtaleutkastet: Lærings- og meistringstilbod er ein viktig del av eit samla rehabiliteringstilbod, og det bør framhevast i avtaleteksten. Det bør vurderast ei anna formulering enn «leve med sjukdom», fordi det ikkje er alle lyte og hemningar som ein kan lever med som treng vere sjukdom. Det har ikkje vore andre merknader eller innspel frå avtaleutvalet. VURDERING.

28 Framlegg til konklusjon: Fagrådet sluttar seg til framlegget til delavtale med desse endringane:.

29 Utkast, Delavtale mellom xx kommune og Helse Førde HF Samarbeid om lærings- og meistringstilbod

30 Delavtale - samarbeid om lærings- og meistringstilbod 1. Partar Avtalen er inngått mellom xx kommune og Helse Førde HF. 2. Bakgrunn og lovgrunnlag Arbeidet med delavtalen er heimla i rammeavtale mellom Helse Førde og kommunane, pkt 4 og delavtale nr 2 om koordinerte tenester, pkt 8.2: «Partane skal samarbeide om å førebygge sjukdom og tilby lærings- og meistringstilbod som bidrag i individuelle rehabiliteringsprosesser for store pasientgrupper og brukarar/pasientar som har behov for endring av levevanar. Spesialisthelsetenesta skal tilby gruppebasert opplæring som ein del av pasientforløpa og nytte Lærings- og meistringsenteret som læringsarena. Partane skal vidare samarbeide om å utvikle kommunale lærings- og meistringstilbod som kan gjevast lokalt. Dette skal fastleggjast nærare i ein eigen delavtale om læring og meistring.» Menneske i alle aldrar lever med langvarig/kronisk sjukdom og helseproblem som verkar inn på livskvalitet, arbeidsevne og familie- og kvardagsliv. Lærings- og meistringstilbod skal bidra til at pasientar/brukarar betre kan meistre livet og auke livskvaliteten. Avtalen er byggjer på: Lover og forskrifter: Lov om kommunale helse- og omsorgstenester m.m. (LOV ) Lov om spesialisthelsetenester (LOV ) Lov om psykisk helsevern (LOV ) Lov om pasient- og brukarrettar (LOV ) Lov om folkehelsearbeid (folkehelseloven) Forskrift om habilitering og rehabilitering, individuell plan og koordinator (FOR ) Forskrift om prioritering av helsetenester, rett til nødvendig helsehjelp frå spesialisthelsetenesta, rett til behandling i utlandet og om klagenemnd (prioriteringsforskrifta) (FOR ) Forskrift om etablering og gjennomføring av psykisk helsevern m.m. (FOR ) Andre føringar: Stortingsmelding 16 ( ) Nasjonal helse- og omsorgsplan IS-1947 kap. 5.2 St.meld. nr. 47 ( ) Samhandlingsreformen Rett behandling på rett sted til rett tid: Kap.6.6, og St. meld nr25 ( ). Mestring, mulighet og mening: Kap.11.1 Side 105 St. meld.nr 16 ( ). Resept for et sunnere Norge: Kap.4 og 6. Meld. St. 34 ( ): Folkehelsemeldingen God helse felles ansvar: Kap. 1.3, 1.5.3, 8 og 9

31 Meld. St 29 ( ) Morgendagens omsorg: Kap: 1.2.1, 2.1.1, 2.3.2, 2.4, 2.5 og Meld. St. 10 ( ). God kvalitet trygge tjenester: Kap.4.5 Meld. St. 16 ( ). Nasjonal helse og omsorgsplan: Kap 5.2, s. 56/57. Kap.6 s. 73 NOU 2011: 11 Innovasjon i omsorg: Kap NOU 1998: 18. Det er bruk for alle Nasjonal veileder: Samhandlingsreformen - Lovpålagte samarbeidsavtaler mellom kommuner og regionale helseforetak/helseforetak Veileder for kommunale Frisklivssentraler (Revidert utgave 2013): Kap 3, 5 og 7 NCD strategi Helse 2020 (Helse Vest): Kap Rammeavtale mellom Helse Førde HF og.... kommune Opplistinga er ikkje uttømmande. Avtalen omfattar samarbeid i tilknyting til lærings- og meistringstilbod. Målet er å legge til rette for å avklare og regulere ansvar og oppgåver som kommunen og helseforetaket kan samarbeide om, og likeins avklare område som partane har/kan ha særskilt ansvar for. Avtalen er vidare heimla i rammeavtalen mellom xx kommune og Helse Førde, jfr pkt. 4 i rammeavtalen. 3. Føremål Denne delavtalen har som føremål å avklare helseføretaket og kommunen sine ansvarsområder for lærings- og meistringstilbod for å bidra til å førebygge og meistre og lære å leve med sjukdom. Utvikling av tilbod i tråd med samhandlingsreforma der kommunane skal ta eit større ansvar for pasienten si helseteneste, vil over tid kreve overføring og utveksling av kompetanse innan fag og metode. I denne samanhengen må bruken av telemedisinske løysingar fortløpande vurderast. Partane er samde om å bygge vidare på det som allereie er etablert av godt samarbeid og felles tiltak mellom helseføretaket og kommunane. Delavtalen omtalar, og tar utgangspunkt i korleis: partane kan få auka kunnskap knytt til helsepedagogikk. ein kan regulere bruken av fagpersonar på tvers av forvaltningsnivåa. likemannsarbeid i organisasjonane kan vere ressursar i lærings- og meistringstilbod.

32 4. Auka kunnskap knytt til helsepedagogikk Med helsepedagogikk forstår vi pedagogisk verksemd basert på fag- og erfaringskunnskap, og kjennskap til endringsfokusert arbeid der undervisning har som føremål å auke graden av meistring, styrke trua på eigne evner, bevare og /eller fremje helse og velvere hos individet, i familien, i miljøet eller i samfunnet. Felles ansvar: Kommunane og helseføretaket skal samhandle om gjensidig kompetansebygging og kompetanseoverføring i høve helsepedagogikk, samt legge til rette for at tilsette kan delta og bidra i ulike opplæringstilbod. Helseføretaket har ansvar for: at Lærings- og meistringssenteret arrangerer minimum ei årleg nettverkssamling med fokus på helsepedagogiske tema. å opprette eit arbeidsutval med brukarrepresentantar og kontaktpersonar frå førsteog andrelinjetenesta som planlegg nettverkssamlingane. at ressurspersonar står til disposisjon i høve til å rettleie kommunehelsetenesta, slik at helsepersonell får styrka kompetansen sin for å handtere nye oppgåver i samband med lærings- og meistringstilbod. at oversikta over kommunale kontaktpersonar er ajourført, og gjort tilgjengeleg på føretaket sine internettsider (sjå pkt. under: «Kommunen har ansvar for»). Kommunen har ansvar for: at lærings- og meistringsarbeid blir implementert i kommunale planar. å definere og plassere ansvar for lærings- og meistringsarbeid i eigen organisasjon, og oppnemne ein kontaktperson for nettverksarbeidet. å legge til rette for at ressurspersonar kan bidra til å dele kunnskap og erfaring. 5. Bruk av fagpersonar på tvers av forvaltningsnivåa Felles ansvar: Partane skal samarbeide slik at ein kan tilby eit breitt spekter av lærings- og meistringstilbod i eit heilskapleg pasientforløp innan både somatikk og psykiatri. Partane må synleggjere lærings- og meistringstilboda på eigne internettsider, og eventuelt i andre informasjonskanalar.

33 Partane dekkjer eigne kostnadar. Begge partar skal komme med innspel i samband med revisjon av delavtalen. Helseføretaket har ansvar for: å etablere lærings- og meistringstilbod som er korte, intensive og diagnosespesifikke. Tilboda skal rette seg mot brukargrupper der det er behov for spesialkompetanse utover det førstelinjetenesta kan bidra med. å bidra med rettleiing og direkte deltaking frå fagpersonar når det er føremålstenleg og praktisk mogleg. Kommunen har ansvar for: å tilby generelle meistringskurs med fokus på helsefremjing, førebyggjing og utfordringar knytt til det å leve med sjukdom og/eller nedsett funksjonsevne. å arbeide for å få tettare oppfølging av brukarar og deira nærpersonar i dei store diagnosegruppene. Grupper som bør vurderast er diabetes, overvekt, hjarte- og lungesjukdom, angst og depresjon, demens, kreft, muskel-/skjelettlidingar og rus- og avhengighetsproblematikk. å vurdere tilbod i samarbeid mellom fleire kommunar, og eventuelt helseføretaket. 6. Likemannsarbeid i organisasjonane som ressurs i lærings- og meistringstilbod. Felles ansvar: Det skal vere brukarmedverknad i planlegging, gjennomføring, evaluering og utvikling av alle lærings- og meistringstilbod. Arbeidsmåten er basert på dialog, og er forankra i verdiane om sidestilling av brukarerfaring og fagkunnskap. På dei områda der det er brukarorganisasjonar i fylket/kommunen som organiserer ulike diagnosegrupper bør desse kontaktast for eventuelt samarbeid. Helseføretaket har ansvar for: å utarbeide forslag til felles retningslinjer for honorering av brukarrepresentantar, både i første og andrelinjetenesta. Kommunen har ansvar for: at Eldrerådet og Råd for menneske med nedsett funksjonsevne i kommunane og

34 aktuelle lag og organisasjonar, skal kontaktast når det er føremålstenleg i høve til kartlegging av behov, utvikling og evaluering av tilboda. 7. Forholdet til rammeavtalen Føresegner i rammeavtalen gjeld tilsvarande for denne avtalen. Ved motstrid mellom denne avtalen og rammeavtalen, går rammeavtalen føre. 8. Handtering av usemje Ved usemje skal partane følgje reglane i rammeavtalen. 9. Misleghald Dersom ein av partane misligheld sin del av avtalen med vedlegg, og dette påfører den andre parten dokumenterte tap, kan tapet blir kravd dekka av den som mislegheld avtalen. 10. Avtaletid, revisjon og oppseiing Avtalen trer i kraft frå yy.yy.yy, og gjeld fram til ein av partane seier opp avtalen med eitt års oppseiingsfrist, jf. helse- og omsorgstenestelova 6-5 andre ledd. Partane er samde om å gjennomgå avtalen innan desember annankvart år og syte for jamleg rapportering og evaluering. Kvar av partane kan krevje avtalen revidert dersom vesentlege føresetnader for avtalen blir endra Dato xx kommune Helse Førde HF

35 SOGN OG FJORDANE Delavtale læring og meistring utkast til mandat for arbeidsgruppe Bakgrunn Koordineringsrådet, som er Helse Førde og kommunane sitt samhandlingsorgan, har bedt fagrådet og avtaleutvalet syte for utarbeiding av delavtalar i samsvar med plan fastsett i gjeldande rammeavtale. Praktisk blir dette løyst ved at avtaleutvalet førestår arbeidet i samråd med fagrådet. Avtaleutvalet er samansett slik: Odd Arve rakstad, rådmann Leikanger kommune/rådmannsutvalet (KS) - leiar Kjell Idar Dvergsdal, helse-og sosialsjef Gaular kommune (KS) Jan Ove Tryti, kommuneoverlege/praksiskonsulent Sogndal kommune (KS/Helse Førde) Mads Rekve, fung. fagdirektør (Helse Førde) Vidar Roseth, samhandlingssjef (Helse Førde) Svein Lundevall, brukarrepresentant (brukarutvalet i Helse Førde) Eitt av områda som skal prioriterast i 2014 er delavtale om læring og meistring. Arbeidet med slik delavtale er heimla i rammeavtale mellom Helse Førde og kommunane, pkt 4 og delavtale nr 2 om koordinerte tenester, pkt 8.2: Oppgåve «Partane skal samarbeide om å førebygge sjukdom og tilby lærings- og meistringstilbod som bidrag i individuelle rehabiliteringsprosesser for store pasientgrupper og brukarar/pasientar som har behov for endring av levevanar. Spesialisthelsetenesta skal tilby gruppebasert opplæring som ein del av pasientforløpa og nytte Lærings- og meistringsenteret som læringsarena. Partane skal vidare samarbeide om å utvikle kommunale lærings- og meistringstilbod som kan gjevast lokalt. Dette skal fastleggjast nærare i ein eigen delavtale om læring og meistring.» Arbeidsgruppa skal utarbeide eit framlegg til delavtale mellom Helse Førde og dei enkelte kommunane i Sogn og Fjordane. Delavtalen skal avklare det rettslege utgangspunktet for lærings- og meistringstilbod innan helse- og omsorgstenestene og ansvarsfordelinga mellom partane. Delavtalen skal forplikte partane i høve til viktige samarbeidstiltak for å oppfylle intensjonane i lovverket, samhandlingsreforma og i lokalt avtaleverk om betre lærings- og meistringstilbod der kommunane blir sterkare involvert. I arbeidet skal arbeidsgruppa m.a.: - Vurdere gjennomført kartlegging av eksisterande lærings- og meistringstilbod

36 - Vurdere korleis partane kan få auka kunnskap knytt til helsepedagogikk - Vurdere korleis avtalen kan regulere bruken av fagpersonar på tvers av forvaltningsnivåa på dette fagområdet - Vurdere behovet for nettverk mellom kommunane og spesialisthelsetenesta - Vurdere både institusjonsbaserte tilbod og andre tenesteformer - Vurdere konkret korleis likemannsarbeid i organisasjonane kan nyttiggjerast i lærings- og meistringstilbod Arbeidsgruppa skal levere ein delrapport til avtaleutvalet etter at det initiale kartleggingsarbeidet er utført. Avtaleutvalet vurdere mandatet for det vidare arbeidet på bakgrunn av dette. Fastsett mal for delavtalar skal nyttast. Arbeidsgruppe Partane har oppnemnt desse medlemane i felles arbeidsgruppe: Frå Helse Førde: - Avd.sjef Signe Nordvik, ANRR - Rådgjevar Hilde Manseth Bjørhovde, Fag- og utviklingsavdelinga - Avd.sjef Stig Igland, Lærings- og meistringssenteret - Praksiskonsulent Jan Ove Tryti Frå kommunane: - Kristin Rivedal Yndestad, folkehelsekoordinator Fjaler kommune - Magni Håvardstun, interkommunal utviklingskoordinator - Siv Rotevatn, Eid kommune, leiar av fysioterapitenesta i kommunen - Marit Eikemo Halsnes, sj.pleiar Fjaler kommune Brukarrepresentantar: - Gerd Thorkildson, brukarutvalet i Sogn og Fjordane - Gry Sætre, brukarutvalet i Sogn og Fjordane Gruppa konstituerer seg sjølv. KS og Helse Førde ivaretek sekretariatsfunksjonen etter nærare avtale. Medlemane i arbeidsgruppa representerer organisasjonane som har oppnemnt dei. Dette inneber at dei kommunale representantane representerer kommunane i fylket/ks og ikkje eigen funksjon eller enkeltkommunar. Medlemane frå Helse Førde representerer helseføretaket. Medlemane skal vektlegge å forankre arbeidet hos dei som dei representerer og syte for kommunikasjon med desse. Rapportering og frist Arbeidsgruppa rapporterer til avtaleutvalet. Det er i utgangspunktet vurdert at oppgåva skal løysast innanfor ei tidsramme på ca 3 månader, men arbeidsgruppa blir bedt om sjølv å vurdere dette og gi framlegg til avtaleutvalet om frist for arbeidet.

37 21/15 RAPPORT OM AVVIK OG UØNSKA HENDINGAR Vedlegg: Notat avvik og uønska hendingar Bakgrunn: Lovgrunnlag: SAKSOPPLYSNINGAR Det skal etter føresetnadene leggjast fram ein rapport om avvik og uønska hendingar som gjeld samhandling i kvart møte i fagrådet. Fagrådet skal ikkje handsame enkeltsaker, men vurdere om det er tendensar og teikn på systemsvikt som bør følgjast opp med tanke på forbetringar. Det er utarbeidd ei kortfatta omtale av kvar av sakene i 2015 (f.o.m. januar t.o.m. april). For å gi eit inntrykk utover dette, er det og lagt ved ei meir stikkordsmessigomtale av saker i 2013 og 2014 (fram til september). VURDERING. Framlegg til konklusjon:.

38 Samhandlingsavvik januar april 2015 Det vert her gitt ei kortfatta samanstilling av kvar avviksmelding. Nr. Saka gjeld Mistanke om hjerneslag, meldt kl 07. Ambulanse kom, fekk beskjed om å avvente reise til kommunelegen hadde undersøkt pasienten. Legen starta vakta kl 08, men møtte ikkje opp før legekontoret opna kl 09. Pasienten låg heile tida i ambulansen og venta på legevurdering. Vart innlagt på ANRR av kommunelegen. Legen hadde fått informasjon om at pasienten venta Alvorleg intox om natta. Vaktlege i kommunen var ny vikar, ukjend i geografien, utan førarkort. Ambulansen måtte hente legen før utreise til legekontoret for å hente legekoffert, før dei kunne reise til pasienten Den elektronisk tilvisinga frå fastlegen kom ikkje til sjukehuset før fleire timar etter innlegginga Den elektronisk tilvisinga frå fastlegen kom ikkje til sjukehuset før fleire timar etter innlegginga Den elektronisk tilvisinga frå fastlegen kom ikkje til sjukehuset før fleire timar etter innlegginga Pasienten utskriven frå Førde, reiste med buss. Drosje skulle følgje pasienten til buss i Førde, og hente han på bussen heime. Men drosja kom ikkje då han gjekk av bussen. Familien måtte hente han. Bestillinga var ikkje klarert på telefon Pasienten sendt heim fredag ettermiddag utan resept og medisinar, til pleie- og omsorgstenesta. Heimesjukepleien måtte låne medisin frå andre pasientar Ambulansen fekk beskjed om å køyre direkte til Førde sentralsjukehus utan legekonsultasjon. Pasienten vart ikkje meldt til Førde sentralsjukehus, og LIS-lege ved Ortopedisk avdeling hadde ingen kjennskap til pasienten Fastlege fekk epikrise der han vart bedt om å vurdere pasienten for høgt blodtrykk og starte antihypertensiva innan neste veke. Legen måtte sjølv kontakte pasienten for å avtale tid. Kort frist, kunne Helse Førde ha starta med behandlinga? Den elektroniske tilvisinga frå fastlegen kom ikkje fram til sjukehuset, var framleis ikkje komen fram dagen etter då pasienten vart utskriven Pasient kom til fastlege med utkryssa blodprøveskjema, men utan pasientnamn og rekvirent Laboratoriet sende ut ein bunke med prøvesvar til ein sjukeheim. Då kom eit feil prøvesvar inn i bunken. Prøvesvaret som vart sendt feil gjaldt ein tilsett på sjukeheimen Sjukehuset sende pleie- og omsorgsmelding med epikrise for pasient som ikkje mottok tenester frå kommunen Pasient elektivt innlagt frå sjukeheim, hadde ikkje med seg klesskift. Pårørande var ikkje informert om innlegginga Overlege ringte til heimetenesta og ordinerte medisinendring. Heimetenesta ønskte ikkje å ta mot dette munnleg. Slike ordinasjonar skal vere skriftleg Patologisk laboratorium mottok vevsbit utan formalin i prøveglasset.

39 Nr. Saka gjeld Pasient utskriven til sjukeheim. Hadde starta med antibiotika, samt Imdur og Atrovent i forstøvarapparat. Det mangla resept, preparat og forstøvarapparat. Pasienten fekk pustevanskar fleire gonger. Sonen kom med forstøvarapparat frå ein annan kommune neste dag Pasienten starta med Diural under opphaldet. Utskriven utan medisin til neste dag, heimesjukepleien måtte låne medisin Pasient på legevakta, vart sendt til Barneavdelinga for å låne inhalasjonspreparat. Legen hadde skrive e-resept på aerochamber og Flutide og Ventoline inhalasjon. Dette var ein laurdagskveld, ikkje råd å få tak i medisin før mandag Sendt pleie- og omsorgsmelding om pasient frå kommunen, men pasienten hadde ikkje kontakt med pleie- og omsorg, så dei skulle ikkje ha meldinga Ambulansen transporterte ein pasient frå sjukehus til omsorgsbustad. Ambulansepersonellet vurderte at pasienten var så dårleg at han måtte på sjukeheim. Dei ringte og fekk ordna sjukeheimsplass for pasienten. Ambulansepersonellet gjekk her ut over sine fullmakter, då det var avklart omsorgsnivå med kommunen på førehand Pårørande følgde ein sjukeheimspasient i taxi til poliklinikk. Undervegs fekk sjåføren beskjed frå sjukehuset om at timen var avlyst fordi pasienten var døyande og ikkje ville ha nytte av timen. Turen vart likevel fullført og pasienten fekk timen sin. Det var sentralbordet som hadde fått beskjed og ringte til feil taxi Pasienten utskriven til sjukeheim etter innlegging med mistanke om pneumoni /sepsis. Epikrise omtalte Hb 7,8 og CRP 42. Skreiv ingenting om kontrollmålingar eller om blodtransfusjon. I sjukepleiesamanfatninga var det skrive om blodtransfusjon. Sjukeheimen ønskjer at epikrisen innheld ordinasjon av kontrollprøver av Hb og CRP Barn tilvist til røntgenundersøking. Tilvisinga inneheldt ikkje verken fødselsdato eller personnummer. Var ikkje tilvising til Radiologisk avdeling men til Ortopedisk poliklinikk. Det var rekvirert røntgen av ls-columna, medan funn var frå os coccygis. Tilvisande lege var ikkje open for dialog om dette, og overlet ansvar for utgreiing til Radiologisk avdeling. Dei fekk pasienten vurdert av overlege ved Ortopedisk avdeling. Denne fann at det var ikkje nødvendig med røntgendiagnostikk av barnet Pasienten utskriven til sjukeheim utan informasjon om INR-verdi, og utan Marevandosering. I dokumenta gjekk det fram at pasienten skulle ha Fenemal for epilepsi, men dette stod ikkje på medisinlista Pasient utskriven til heimetenesta med veneflon og utan nye medisinar eller resept på nye medisinar. Heimesjukepleien måtte låne medisin frå andre pasientar Pasient vart utskriven med veneflon Pasient vart utskriven med veneflon Pasient vart utskriven med veneflon Helseradioavvik, 90 saker, 24 kommunar. AMK har kalla opp lege på helseradio, men lege har ikkje svart på helseradioen. Dette gjeld både jamnlege testar, og ved reelle utrykkingar.

40 Nr. Saka gjeld Pasient til heimetenesta, sendt heim utan at pasienten er meldt utskrivingsklar, ikkje sendt utskrivingsmelding, ikkje sendt epikrise, ingen opplysning om trong for hjelpemiddel, ikkje opplysning om sårbehandling Medisinlista var feil i førebels epikrise sendt på e-melding. Det var ført opp medisinar som var prøvd ut, men som pasienten ikkje tålte Pasient med mistenkt armbrot og hjernerysting. Sendt frå Nordfjord legevakt til skadepoliklinikken. Der fekk barnet gipsa armen. Skadepoliklinikken sende pasienten tilbake til legevakta for å få tilvising til Ortopedisk avdeling ved Førde sentralsjukehus for hjernerystinga. Fastlegen meiner at det må vere nok med ei tilvising til Helse Førde Dårleg pasient melde seg i resepsjonen på sjukehuset etter Brystsmerter, tap av medvit osv. Vart trilla i rullestol til akuttmottak. Sjukepleiar der viste til legevakt. Legevaktlegen sa han var gått av vakt og ville ikkje hjelpe pasienten. Sekretær hadde då ansvar for ein dårleg pasient som ingen ville ta ansvar for. Etter diskusjon tok likevel legevaktlegen ansvar og fekk pasienten innlagt i sjukehuset Eldre pasient innlagt for innstilling av antidepressiva. Fekk berre eitt døgns opphald. Vart utskriven med feil medisin. Pårørande ba om lengre opphald, men fekk beskjed om at det måtte fastlegen ordne. I epikrisen står at pasienten bør tilvisast til nevrolog, men er ikkje tilvist dit. Fastlegen opplevde inga hjelp av innlegginga Ambulanse rykka ut kl 06 til dårleg pasient som var på eit hotellrom. Fekk telefonkontakt med vaktlege som ordinerte medisinering med Furix 40 mg iv, og at pasienten skulle kome på kontoret kl 09. AMK hjelpte ambulanspersonellet med å overbevise legen om å undersøke pasienten om 30 min på kontoret. AMK tok kontakt med LA-lege, som ikkje ville at dei skulle gje pasienten Furix. Legevaktlegen vart irritert over at ambulansepersonellet ikkje utførte ordre, og kritiserte dei medan pasienten høyrde på. Pasienten vart innlagt ved Førde sentralsjukehus, fekk ikkje behandling med Furix på legevakta heller Utskriving av pasient til sjukeheim. Den som bestilte turen på avdelinga fekk ikkje endra heimeadresse. Men presiserte i kommentarfeltet om leveringsadresse. Denne informasjonen kom ikkje fram til sjåføren, som leverte pasienten i heimen. Sjåføren aksepterte ikkje melding frå pårørande om at det var feil stad, så dei måtte bestille ny drosje til sjukeheimen Pasient vart utskriven til ei bygd utan apotek, kommunen hadde avtale om at pasienten skulle få med medisin for ei veke ved utreise. Det skjedde ikkje. Pasienten vart siste dag overflytta til ei anna avdeling på sjukehuset, som ikkje kjende til avtalen om medisiner Pasienten var tilvist til korsbåndoperasjon. Men pga medisinering vart operasjonen utsett til pasienten var ferdig med amming. Då pasienten var klar for operasjon, måtte ho ha ny tilvising fordi det var over eitt år sidan siste kontakt.

41 Samhandlingsavvik aug 2014 Stikkordsmessig kva sakene gjaldt. Avvik i høve til innlegging (48 saker)

42 Avvik i høve til opphald ved sjukehus (12 saker) Avvik i høve til utskriving (107 saker)

43

44 Avvik som gjaldt behandlingsmessige forhold (22 saker)