Оттан туған мамандық

Transkript

1 Мерзімді баспасөз болып саналмайды. Тек «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қызметкерлеріне арналған және көпшілікке таратылмайды АРНАЙЫ ШЫҒАРЫЛЫМ 34 / шілде / 2016 Оттан туған мамандық Металлургтер және кен байытушы күнімен! Василий Черноусов, «Kazakhmys Smelting» ЖШС ЖМЗ конвертер маманы. Рыноктағы мыс көлемі артып барады Мыс бағасына қатысты болжамдар қандай? Бұл туралы сарапшымыз Владислав Николаевтың шолуында толығырақ Металға деген махаббат ЖМЗ ШДЦ бас шихташы маманы Бақыткүл Жəкеева өз мамандығы мен өзінің металлургтер əулеті жайлы əңгімелейді Флотация ханшайымы Шынаргүл Қасенова: Машиналардың дауысы маған музыка сияқты естіледі 2-3 б. 5 б. 10 б.

2 2 БАСТАПҚЫ ДЕРЕККӨЗДЕН БАСТАПҚЫ ДЕРЕККӨЗДЕН 3 Құрметті металлургтер мен кен байытушылар! Құрметті əріптестер!! Сіздерді кəсіби мерекелеріңізбен шын жүректен құттықтаймын. Мықты денсаулық, ұзақ өмір, отбасы бақытын тілеймін. Бүгінде металлургия мен кенбайытудың Қазақмыс үшін атқаратын рөлі зор. Біздің компаниямыз ауқымды өндіріс кешені. Мұнда ондаған мың металлург ел игілігі үшін қызмет етіп жатыр. Көп жылдық тарихы бар кəсіпорын қабырғасында ондаған еңбек династиясы қалыптасты. Білімі мен тəжірибесін ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп отыратын бұл əулеттер біз үшін бір төбе! Металлургтер мен байытушыларға жүктелген міндет аз емес. Біздің компаниямыз ауқымды өндіріс кешендерінен тұрады. Сонымен қатар, ең алдымен, өндіріс қауіпсіздігін сақтап, еңбек мəдениетін көтеруге тиіспіз. Корпорацияны дамуытуға өлшеусіз үлес қосқан еңбек ардагерлері мен өндіріс озаттарына айтар алғысымыз шексіз. Металлургия жəне кен байыту ісінің бастау көзінде тұрған олардың бəрі де еліміздегі ауыр өнеркəсіп саласын дамытуға зор еңбек сіңірді. Қалтқысыз еңбектеріңіз үшін рахмет! Құрметті əріптестер! Сіздерге еңбекте табыс тілеймін! Отбасында бейбітшілік пен ауызбіршілік болсын! Мерекелеріңізбен! Құрметпен, Эдуард ОГАЙ, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Директорлар кеңесінің төрағасы. Құрметті металлургтер мен кен байытушылар! Кəсіби мереке қарсаңында корпорацияның цехтары мен кенбайыту фабрикаларында тер төгіп жатқан қызметкерлеріміздің еңбегін ерекше атап өткім келеді. Сіздердің жетістіктеріңіздің арқасында Қазақмыс табысқа жəне өндірістік жеңістерге қол жеткізіп отыр. Осы бір айтулы күні кəсіпорын тарихының бастауында тұрған сала ардагерлерінің алдында бас иеміз. Сіздерге жылдар бойы талмай еңбек етіп, таңдаған кəсіптеріңізге адалдықтарыңыз бен лайықты ізбасарлар тағайындағандарыңыз үшін алғыс білдіреміз! Біз үшін басты міндет алға қойылған көрсеткіштерге қол жеткізіп қана қоймай, қолданыстағы өндіріс ошақтарын жаңғырту. Себебі, кен байыту жəне түсті металлургия саласындағы озық технологияларды пайдаланғанда ғана халықаралық рыноктағы бəсекеге төтеп бере аламыз. Дегенмен біз еңбек қорғау жəне өндірістегі техника қауіпсіздігі жайын мереке күндері де естен шығармауымыз керек. Өкінішке орай, қолға алынған іс-шараларға қарамастан өндірістегі жарақаттар санын қысқарта алмай отырмыз. Сондықтан осы бағытта атқарылып жатқан жұмыстарды жандандыру қажет. Құрметті əріптестер, сіздерді кəсіби мерекелеріңізбен құттықтаймын. Кəсіби тұрғыдан өсіп-өркендеп, еңбекте жемісті болыңыздар! Жеңістеріміз көп болсын! Құрметпен, Бақтияр ҚЫРЫҚПЫШЕВ, «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Басқарма төрағасы. Рынокта артық мыс көлемі азаймай отыр Владислав НИКОЛАЕВ, Қазіргі таңда әлемдік мыс нарығы қиын кезеңдерді бастан кешіп жатыр. Мыс бағасы осымен төртінші жыл қатарынан төмендеп отыр жылы мыс құны 20 пайыз арзандады. Бүгінде Лондон металл биржасында (LME) мысқа белгіленген баға 2009 жылғы дағдарыс кезіндегі көрсеткішке теңескен. Артық өнім бірнеше жылдан бері саланыің еңсесін көтертпей келеді. Ал, Қытай экономикасы қарқынының баяулауы, сондай-ақ, әлемдік мұнай-газ кешені саласына салынатын инвестицияның қысқаруы, мыс бағасының төмендеуі жағдайды ушықтыра түсті. Көптеген мыс өндіретін компаниялар инвестициялық бағдарламаларын қысқартуға мәжбүр болса, біреулер өндіріс көлемін едәуір төмендетті. Мысалы, қытайлық «Jiangxi Copper» және «Nonferrous Metals» компаниялары мыс өндіру көлемін 200 мың тоннаға дейін қысқарту жөнінде келісім бекітті. Қытайлық мыс алыптары мұны металл бағасының тым төмендеп кетуімен түсіндірді. Ал, ресейлік компаниялардың керісінше, қуаттылықтарды арттыруға қыруар қаржы салу жөніндегі жоспарлары таңқалдырмай қоймайды. Өткен жылы Ресейде тазартылған мыс көлемі 2,1% қысқарған болса, ресейлік «үлкен үштік» «Норникель», УГМК және Русская медная компания (РМК) өндіріс көлемін арттыруға бел буып отыр. Қазіргі баға тұрғысынан алғанда бұл саясат қаншалықты ақылға сыйымды? Алайда, РМК вице-президенті Максим Щибриктің айтуынша, баға бұдан әрі төмендеуі мүмкін емес. «Сондықтан біз жыл соңына дейін баға қалпына келеді деп есептейміз» дейді маман. World Bureau of Metal Statistics (WBMS) мәліметінше, өткен жылы әлемде 23,1 млн тонна мыс өндірілді, Ал, бұл металға деген сұраныс 22,9 млн тоннаны құрады. Яғни, рыноктағы артық мыс көлемі 146 мың тоннаға жетіп отыр. WBMS дерегінше, қаңтар-наурызда әлемдік нарықтағы артық мыс көлемі 77 мың тоннаны құраса, 2015 жыл соңында 463 мың тоннаға жетіп жығылған. Жылдың бастапқы үш айында әлем бойынша 5 млн 760 мың тонна мыс өндірілсе, наурызда 1 млн 924 мың 100 тонна мыс алынған. Өткен он жылдықта әлемде мысқа деген сұраныс күрт артып, жылдары 37,8 пайызға жетті. Бірақ тапшылық байқалған жоқ. Себебі, мыс өндіру көлемі аталған уақыт ішінде 38,9% артты. Қытайлық «Jiangxi Copper» және «Nonferrous Metals» компаниялары келер жылы мыс өндіру көлемін 200 мың тоннаға дейін қысқартуға келісті, деп жазады Bloomberg. Мұны «Ведомости» басылымына Шанхайда өткен 11-ші Asia Copper Conference жиынына қатысқан өкіл де растады. Соңғы 10 жылда мыс 30% арзандады, бұл 2008 жылдан бері болып көрмеген ең төменгі көрсеткіш, деп жазады Лондон металл биржасының сарапшылары жылы әлемде 22,1 млн тонна мыс қолданылмақ, оның 11 млн тоннаға жуығын Қытай пайдаланады, дейді «Норильский никель» компаниясы сарапшылары. «Норникель» болжамынша, әлемде мұнайға деген сұрынас 200 мың тоннаға артпақ. Яғни, «Jiangxi Copper» және «Nonferrous Metals» компаниялары өндірісті қысқарта отырып, рыноктағы артық металды азайтуға ықпал етеді. Ресейлік мыс өндірушілер Қытай нарығына тәуелді емес: биылғы жылы РФ Қытайға небәрі 16 мың тонна мыс экспорттаса, 7000 тонна импорттаған. Сондықтан өндірістің қысқартылуы ресейлік мыс өндірушілерге көп әсер ете қоймайды. Бұл металл бағасының көтерілуіне септігін тигізбесе де, оның төмен қарай құлдырауына жол бермейді (LME қоймаларында қалған мыс қоры 200 мың тоннадан асады, дейді RMG сарапшысы Андрей Третельников). Алайда, «Норникель» мен РМК қытайлық әріптестерінен үлгі алып, мыс өндіру көлемін қысқартпақ емес. Оның үстіне, біз мысты Қытайға емес, Таяу Шығыс елдеріне экспорттаймыз, дейді РМК өкілі. Жалпы, мыс өндірісін қысқарту жөнінде шешім қабылдаған қытайлық компаниялар жалғыз емес. Айдың басында Ресей-Қытай үкімет аралық комиссиясы «UC Rusal» мен «Chalco» компанияларына энергоресурсты тиімсіз пайдалануды доғару мақсатында алюминий өндірісін қысқарту жөнінде кеңес берген болатын. Қазақстанның үздік кеншісі «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС атқарушы директоры Талғат Мағзұмов «Алтын Гефест» байқауында «Жыл кеншісі» номинациясын жеңіп алды. Марапаттау рәсімі Астанада Кенметаллургия саласы қызметкерлерінің VII халықаралық байқауы шеңберінде өтті. Светлана ДЕМЕНТ, Қарағанды Жыл сайын өтетін «Алтын Гефест» ұлттық байқауын геологтар, кеншілер мен металлургтерге арналған қазақстандық «Оскар» десек болады. Əділқазылар алқасы байқауға қатысушыларды сегіз номинация бойынша бағалайды. Номинанттар арасында өндіріс қызметкерлері, ғалымдар, кәсіпкерлер, тау-кен тақырыбына қалам тербейтін журналистер, тіпті, студенттер де бар. «Кенші даңқы» белгісінің толық иегері Талғат Мағзұмов өмірінің 45 жылдан астамын кен ісіне арнады. Осы жылдар ішінде ол қызметтің барлық сатыларынан өтті, шахтерлік кәсіптің қыр-сырын толық меңгерді. Учаске, шахталар мен кеніштерді басқарды. Бүгінде «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС атқарушы директоры. Корпорация ұжымы Талғат Мұсаұлын кезекті жеңісімен құттықтайды! Біз кеншілерімізді мақтан тұтамыз! Жеңімпазымызға еңбекте табыс, денсаулық пен бақыт тілейміз!

3 4 МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! 5 Металға деген махаббат Кенжебек Нұрболаевтың бригадасы. Металл өңдеу үшін үлкен жүрек пен шеберлік қажет! Қазақстан жуырда металлургия саласы қызметкерлерінің кәсіби мерекесі Металлургтер күнін атап өтеді. Әлбетте, кез-келген кәсіпорынның қызметі үшін өндіріс тізбегінің барлық буынының маңызы зор. Мұнда қарапайым жұмысшыдан бастап, учаске, ауысым және кәсіпорын басшыларының әрқайсысының атқаратын рөлі бар. Олардың әрқайсысы ортақ іске өзінше үлес қосады. Салтанат ҚОЖАХМЕТОВА, Электролизді-сулы ерітінділер учаскесінің бригадирі Кенжебек Нұрболаевтың мыс электролиздеу процесіне араласқанына он төрт жылдың жүзі болыпты жылы әскерден келгеннен кейін мыс балқыту зауытына маңдайын тіреген ол мұның өзіне лайықты кәсіп екенін бірден түсінді. ЖМЗ жұмыс істеу оңай емес. Жоспар қалыптасқан жағдайға, жұмысшының көңіл-күйіне қарамайды, оны орындау қажет. Жалпы, тұрақтылық, жақсы көрсеткіштер мен жақсылыққа талпыну кез-келген кәсіп үшін маңызды қасиеттер екені даусыз. Металлургияда шеберлікке қоса үлкен жүрек қажет, дейді Кенжебек Базылұлы. Өйткені, лаулап жанған оттан мыс алудың өзі бір ғанибет дүние ғой. Және бұл ғажайыптың адамзат қолымен жасалатыны тағы рас. Ақындардың өлеңдері дәл осындай жүректі адамдарға арналады. Танымал классиктер мен қазіргі заман ақын-жазушыларының көптеген шығармаларына дәл осындай батырлардың арқау болатыны сондықтан. Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев еңбек қоғамы жайлы айтқан кезде дәл осындай адамдарды жұртшылыққа үлгі етеді. «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС басшылары да еңбек адамын үнемі биікке көтереді, бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін ешқашан естен шығармай, қызметкерлерін барынша қолдап отырады. Себебі, қарапайым халықтың әлеуметтік көңілкүйі кез-келген кәсіпорын үшін табыс кілті болып табылады. Сол себепті де жұмысшылар, жұмыс орнындағы техника қауіпсіздігі компания басшылары үшін әрдайым бірінші орында тұрады. Біздің жұмысымыз мыс электролизімен тығыз байланысты. Яғни, электролиз тәсілі арқылы металл ұнтақтарын аламыз. Электролиз, регенерация ванналары мен қосалқы қондырғыларға қызмет көрсетеміз. Электролит дайындау, электродтарды ваннаға салу және шығарып алу, пайдаланылғандарын ауыстыру, сынама алу, бейтарап ерітінділердің циркуляциясын қамтамасыз ету, катодтан металл ұнтақтарын өндіру, электролиз бен электролиз өнімдерінің сапасын анықтау сынды жұмыстар да біздің міндетімізге кіреді. Мұндай жұмысты орындау үшін үлкен жауапкершілік пен мұқияттылық қажет. Сондықтан да бригададағы барлық буындар біртұтас механизхм секілді қызмет етуі тиіс. Звено бастықтары Берік Әбдірахманов, Қайыржан Балабиев, Әбілқайыр Дүйсенбаев пен Сергей Шикаловтың біліктілігі мен тәжірибесі жұмыс қарқынын бір қалыпта ұстап тұруға және жас мамандарды кәсіптің қыр-сырына баулуға көмектеседі. Білуге талпынысы жоғары талапты жастардың арасында: Эрнс Әлімбаев, Думан Әбішев, Руслан Әбілов, Ербол Әбдірахмановтарды атап көрсетуге болады. Біздің кейіпкеріміз жұмыстан қолы қалт еткен сәтте табиғат аясына шығып демалғанды ұнатады. Аңшылықты жанына серік етеді. Отбасымыз үлкен, бірлігі мығым. Туыстарым мен достарым көп, құдай көпсінбесін. Олардың бәрін де жақсы көремін. Зайыбым Айнаш Тыныбекова екеуміз бір ұл, бір қыз тәрбиелеп отырмыз. Әзірге олар кішкентай. Өскен соң өз елінің лайықты азаматтары болады деп үміттенеміз. Кәсіби мереке қарсаңында барлық әріптестерімді Металлург күнімен құттықтап, оларға отбасы бақытын, табыс тілеймін, деп қорытты сөзін металлург. P.S. Кішкентай ғана қаладан шыққан жігіт бір кезде өмірінің металлургиямен байланысты болатынын, сол кәсіпорында өмірлік серігін тауып, отбасы құратынын, даласы күнге күйген, жусан иісі аңқыған, кеншілері мен металлургтері Қазақстанды әлемге танытқан жерінде өмір сүремін деп ойламаған да шығар?! Оның тағдыры осылай қалыптасты. Сонымен жақында тағы бір мереке артта қалады, «мысы» деп аталатын мыңжылдық тарихтың тағы бір парағы жабылады. Ал, оның кейіпкерлерінің аты осы жылнамаға алтын әріптермен жазылмақ. Содан соң тағы бір жаңа парақ ашылып, қайнаған өмір міндетті түрде жалғасын табады Металлург күні өндірістік процесс атаулының негізі болып табылатын кәсіп иелерінің мерекесі. Өйткені, қазіргі заманда металлургтердің еңбегінсіз кез-келген жетекші кәсіпорынның күні қараң екені даусыз. Ауыр және жеңіл өнеркәсіп орындарындағы өндіріс процесі, жалпы, сіз бен біздің күнделікті өміріміз металлургия саласы қызметкерлері атқарған еңбектің нәтижесімен тығыз байланысты. Металлург өз ісінің хас шебері болу дегенді білдіреді. Металлургтер десе біздің көз алдымызға нар тұлғалы, батыл да табанды, білікті азаматтар елестейтіні рас. металлургиясы Қарағанды облысының жүрегі, аймақ индустриясының негізі. Ал, оның флагманы «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС «ЖТМ» ӨБ-не қарасты металлургия зауыты. Зауыт бүгінде 45 жасқа толды. Қазақстанда ғана емес, шетелдерде де үлкен сұранысқа ие 9999 сынама мыс дәл осы жерде алынады. ШДЦ 1-учаскесінің жұмыскерлері, оң жақта Бақыткүл Жəкеева. Салтанат ҚОЖАХМЕТОВА, ЖМЗ қабырғасында тонналаған мыс құйылып, өмірі ерлікке толы еңбек өкілдерінің бірнеше буыны тәрбиеленді. Өйткені, әрбір кәсіпорынның байлығы туған қаласы мен еліне еңбегімен пайда әкелетін қызметкерлері. Металлург күні қарсаңында біз сіздерге сирек кездесетін, бірақ, батырлықты қажет ететін кәсіп иелері жайлы әңгімелеп беруді жөн санап отырмыз. Менің бүгінгі кейіпкерім Бақыткүл Жәкееваның металға деген махаббаты сонау 1986 жылы басталыпты. Ол кезде Бақыткүл Қарсақпай мыс балқыту зауытына енді ғана келген жас маман болатын. Содан бері 30 жыл уақыт өтті. Алайда, оның металмен арадағы байланысы үзілген жоқ. 20 жылдан бері ЖМЗ ШДЦ аға шихташы маманы болып жұмыс істейді. Мен металлургтер әулетінің өкілімін. Ата-анам Қарсақпай мыс балқыту зауытында жұмыс істеді. Болашақ өмір жолымды соларға қарап таңдадым. Бастапқыда су құрылғылары зертханасында лаборант болып жұмыс істедім. Өмірлік жолдасым Төлеубай Жәкеевті сол жерде жолықтырдым. Ол да өндіріс қызметкері. Қызымыз Арайлым бірнеше жоғарғы оқу орнын: Қарағандыдағы «Болашақ» университетін «Ағылшын тілі» мамандығы бойынша, КЭУ «Экономика» мамандығы бойынша тәмамдады. Бүгінде ол да өндіріске араласты. Қазір «ЖТМ» ӨБ жүйесінде бухгалтер болып қызмет етіп жүр», дейді Бақыткүл Мұқанқызы. Өмірінің 20 жылын Шихта дайындау цехына арнаған ол өз кәсібінің қыр-сырын толық меңгерген десек артық айтқандық болмас. Біздің учаскеміз цехтың жүрегі. Өйткені, мыс концентратының бәрі біз арқылы өтеді. Біз цех бастығы Әлібек Ескермесов, бригадир Данияр Есмағанбетов, ауысым шебері Бекзат Шантуов сынды білікті басшылардың қарамағында жұмыс істейміз. Учаскеде 5 адам екі краншы мен үш шихта маманы еңбек етеді. Кәсіби мереке қарсаңында Лариса Микалайчук, Гүлзат Нығметжанова, Лилия Дүйсенбина, Айзат Сейтжанов, Мереке Омаров сынды әріптестерімнің еңбегін ерекше атап өткім келеді. Металлургия ер адамдардың кәсібі саналады. Дегенмен, мен өндірісте әйелдің қолы да қажет деп ойлаймын. Себебі, әйелдер ұсақ-түйекке мұқият, кеңістікте ойлау қабілеті жақсы дамыған және төңірегіне әдемілік пен жылылық сыйлайтын қыз-келіншектермен бірге жұмыс істеу ерлерге де қуаныш сыйлайды деп сенемін, дейді менің кейіпкерім. Корпорация басшылары Бақыткүлдің жылдар бойы атқарған қалтқысыз еңбегін елеусіз қалдырған емес. Туған кәсіпорныма ризамын. Металлургтердің проблемаларына ешқашан бей-жай қараған емес. Жақсы еңбек еткендер кәсіби мереке қарсаңында міндетті түрде атап өтіледі. Басшылар бізді үнемі ынталандырып, марапаттап отырады. Бұл әрине, біздің жанымызға жылу ұялатады. Кәсіподақ комитетінің қамқорлығы өз алдына бір төбе. Мәселен, әркім өз қалауы бойынша корпорацияның профилакторияларында демалады. Жұмысшылардың жекелеген талап-өтініштері міндетті түрде қағазға түртіп алынып, мүмкіндігінше іске асырылып жатады. Бұл кейбіреуге ұсақ-түйек болып көрінуі мүмкін. Бірақ өмірдің өзі осындай ұсақ-түйектерден тұрады емес пе? Басшылардың бізге деген қамқорлығы көп нәрседен хабар берсе керек, дейді Бақыткүл Мұқанқызы. Кез-келген ана сияқты ол да балаларының бақытты болуын тіледі. Бүгінде оның бұл арманы орындалды. Мен өндірістегі үздік қызметкер ғана емес, бақытты ана, әйел әрі әжемін. Бос уақытымда тәттілеп тамақ пісіргенді ұнатамын. Немерем Айзеремен бірге боламын. Күйеу балам Жасұлан да Қазақмыста, ІТ-маманы болып жұмыс істейді. Бір сөзбен айтқанда, біздің отбасы өндірісшілер отбасы. Бұл бізді жақындастырады, өйткені, бізде әңгімелейтін, талқылайтын ортақ тақырып бар. Кәсіби мереке қарсаңында әріптестеріме бақыт, денсаулық, табыс тілеймін. Армандар орындалсын, жоғары өндірістік көрсеткіштерге жете берейік, дейді Бақыткүл Жәкеева. P.S. Оның металға деген махаббатының оянғанына 20 жылдан асты. Кейіпкеріміз еңбекке деген сүйіспеншілігі мен махаббатын жас әріптестіріне беруден ешқашан жалыққан емес.

4 6 МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! 7 Адал еңбек Бригада басшысы Мұрат Тілеубеков пен балқытушы маман Рүстем Керімжанов жылдың 24-қарашасы Бұл металлургтері қара мыстың алғашқы партиясын алған күн. Сондықтан да бұл күн көлінің жағалауында орналасқан мыс алыбының туған күні болып есептеледі. Одан бері қанша заман өтті, уақыт та, кәсіпорын атауы да өзгерді. Металлургтердің бірнеше буыны қалыптасты. Бірақ, отты мамандық иелері үшін бір нәрсе ғана өзгерген жоқ: олар да аға буын ізімен сапалы мыс өндіру дәстүрін жалғастырып, адал тер төгіп, еселеп еңбек етіп келеді. Ләззат СМАҒҰЛОВА, «Kazakhmys Smelting» БМЗ Мыс балқыту учаскесі 5 учаскесінің технологиялық ауысымы жылдың бірінші жартысында үздік көрсеткіштерге қол жеткізді. Ауысымда 25 адам жұмыс істейді. өндіріс алаңының ең басты қайраткерлері болып саналатын балқытушы мамандардың арасында тәжірибеге байы Мұрат Тілеубеков ағамыз. Мұрат аға он жылдан бері бригадаға басшылық етіп келеді. Жоқ, мен әлі жаспын. Бар-жоғы 53 жастамын. Біздің арамыздағы ең тәжірибелі ақсақалымыз - Қонысбек Бимұрзин, деп түзетті мені бригадир Мұрат Тілеубеков. Мұрат ағамыз өндірісті бір кісідей білетін адам жылға дейін Шығыс Қоңырат кенішінде үңгуші болып жұмыс істеген ол кәсіпорын жабылғаннан кейін мыс балқыту цехына ауысады. «Жолы болар жігіттің жеңгесі шығар алдынан» демекші, біздің кейіпкеріміз тамаша ұстазға жолығып, атақты металлург, «Құрмет» орденінің иегері Давлютбек Керімжановтан тәлім алды. Металлургтер ұжымының жасарып келе жатқаны қуантады. Бүгінде біздің ауысымда ауыр болса да қасиетті мамандықты жүрегімен таңдаған жеті жас жігіт жұмыс істейді, дейді металлург Мұрат Тілеубеков. Шынында, бүгінде Мұрат ағаның жанында тәлімгері Давлютбектің немересі Рүстем Керімжанов жұмыс істеп жатыр. Ол цехқа осыдан үш жыл бұрын, 18 жасында келіпті. Оның әкесі Дәуренбек екінші ауысымда еңбек етеді. Рүстем өз атасының ісін жалғастырушы болғанын мақтан тұтады. Ол болашақта металлург дипломын алып, отбасын құруды армандайды. Көңіл қосып жүрген қызым менің металлург болып істейтінімді мақтан тұтады, дейді Рүстем Керімжанов. Жалындаған жас жігітке қарап, оның өз кәсібі мен цехтағы ағалары туралы әңгімесін тыңдай отырып мен металлургтердің лайықты ізбасарлары өсіп келе жатқанына тағы да көз жеткіздім. Олардың өз мамандығына берілгендік, елдің игілігі үшін адал қызмет етуге деген құлшыныс сынды асыл қасиеттерді де аға буыннан мұра етіп алғаны көңілге қуаныш ұялатты. Тәжірибелі балқытушы Мұрат Тілеубеков Саян Ақторғаев, Қажымұрат Қағазбаев, Ерлан Айтбаев, Рахман Ырыспаев сынды мамандарды тәрбиеледі. Осы жігіттерді ерекше мақтан тұтатын Мұрат аға бригадирлікті солардың біріне ешбір күмәнсіз тапсыруға болатынын айтады. Өйткені, олар технологиялық процесті бастан-аяқ меңгеріп қана қоймай, бірнеше жасты шеберліктің қыр-сырына баулып та үлгерген. Саян Ақторғаевтың цехта еңбек етіп жүргеніне жиырма жылға жуықтапты. Қазір ол мыс ісіндегі тәжірибелі мамандардың бірі. Оператормен бірлесіп технологиялық процесті жүргізу Саян үшін ешбір қиындық тудырмайды. Осы жерде Саянның мыс лавасы жанында тұрып түскен фотосуретінің әуесқой фотографтардың «Майнекс Астана-2012» көрмесінде «Алтын жүлде» жеңіп алғанын айтпай кетпеске болмас. Және дәл осы фотосурет «Майнекс Россия-2012» көрмесінде балқаштық металлургтердің өзіндік брендіне айналғаны рас. Біз әңгімелеп отырған ауысымда металл балқытып жүргендердің арасында қа аты шыққан еңбек династиясы өкілі - Арнұр Ақбергенов те қызмет етеді. Ақбергеновтер отбасы мыс балқыту зауытымен біте қайнасып жатқан әулеттердің бірі. Арнұр «металлургиялық» эпопеясын анасынан металлург болып туған Давлютбек Керімжанов, Владимир Оразбеков, Бекен Ежібаевтар еңбек еткен атақты 2 ауысымнан бастаған. Сондай шеберлердің қолынан өткен Арнұр бүгінде 5 ауысымдағы ең үздік әрі тәжірибелі балқытушы атанды. Арнұр, сізді ауысымдағы үздіктердің бірі дейді ғой? деп сұрадым мен одан. Білмедім деп күлді ол бойына біткен ұяңдықпен әдеп сақтап. Біздің ауысымдағылардың бәрі де жақсы! Балқытушы Ербол Түсіпов, Нұрғазы Төлеубеков, Алмас Аманжолов, Нұрлат Қалқашовтарды да үздіктер қатарына жатқызар едім. Металл балқытудың технологиялық процесін жіті меңгерген олар қандай жағдай болса да намысты қолдан бермейді, деді Арнұр мақтанышпен. Осындай ұжымға түскенім үшін бақыттымын. Біз бір отбасы сияқтымыз. Ал, өзара түсіністік пен қолдаудың көп нәрсеге қол жеткізуге көмектесетінін өзіңіз де жақсы білесіз. Мен өзім жұмыс істейтін ауысымды мақтан тұтамын! Металлургия өндірісі - түсті металлургияның ең күрделі саласы және мұнда төзімі берік, өмірлік ұстанымы мығым адамдар ғана жұмыс істейді. Бұл жерде де нәзік жандыларды көптеп кездестіруге болады. Солардың бірі - балқыту учаскесінің кран машинисі Динара Байкенжанова. Оның 5 ауысымдағы жігіттермен жұмыс істеп жүргеніне тоғыз жыл болыпты. Ол жалпы еңбек өтілі 300 жылды құрайтын Байкенжановтар әулетінің мақтанышы. Динарамен бірге балқыту учаскесінде өмірлік жолдасы Серікбек пен інісі Данияр да еңбек етіп жүр. Динара бүгінде екі немересі бар бақытты әже. Балқыту учаскесінің ұжымы үлкен. Қосалқы қызметтермен қоса есептегенде онда 300-ге жуық адам жұмыс істейді. Бұл учаскеге Бақтияр Шамболаев жетекшілік етеді. Оның ағасы Өмірсерік 5 ауысымның шебері. Екеуі де дипломы бар, өз ісін жетік білетін металлург. Жігіттер бір ауысымда 12 ожау, яғни 440 тонна штейн, бір айда сегіз тоннаға жуық штейн өндіреді. Әр тоннаның артында тынымсыз адал еңбек пен маңдай тер жатыр. Хас шеберлер Суретте (солдан оңға қарай): Амантай Рақышев, Серік Айғалиев, Серік Тасов, Дархан Жүнісов, Жаңабай Беркімбаев және Қанат Сүлейменов. «Kazakhmys Smelting» ЖШС мыс балқыту зауытының мыс электролиздеу цехы алып кәсіпорындағы өндіріс циклін аяқтайды. Сапасы жоғары дайын өнім катод мысы дәл осы цехтан шығады. Оған қоса, тауарлық өнімді өндіру барысында пайда болатын мыстыэлектрлі қалдықтар алтын және күміс құймалар өндірісіне қажетті бағалы шикізат болып табылады. Ләззат СМАҒҰЛОВА, Бұл цехтағы кәсіптің қай-қайсысы да құрметке лайық. Бірақ соның ішіндегі ең мықтысы су ерітінділерін электролиздеу маманы. Бұл кәсіптің цехтағы негізгі мамандықтың бірі болып саналуы тегін емес. Себебі, ашық-сарғылт түсті металл катод мысы өндірісіне дәл осы кісілердің тікелей қатысы бар. Дархан Жүнісов басшылық ететін бірінші технологиялық бригада алдыңғы шептен ешқашан түскен емес. Дарханның қарамағында 30 шақты электролиздеу маманы жұмыс істейді. Бригададағы жігіттердің қай-қайсысы да сайдың тасындай, байсалды, сөзін жерге тастамайтын азаматтар. Олардың арасында есімдері Қазақмыс корпорациясы мен мыс балқыту зауытының тарихына алтын әріптермен жазылатын металлургтер әулеттері де жетіп артылады. Дархан Жүнісов алғашында дайын өнімді тазартушы маман болып орналасты. Содан кейін су ерітінділерін электролиздеу маманы атанды жылдан бері Электролиз мамандары бригадасына жетекшілік етеді. Оның бригадасында төрт звено бар. Әрқайсысында өз ісін бес саусағындай білетін 6-7 адамнан жұмыс істейді. Солардың бірі атақты Шәйкеновтер династиясының өкілі Амантай Шәйкенов. Өндірісшілер әулетінің негізін әкесі Қапыз аға қалаған. Амантай Қапызұлы цехқа 1980 жылы жұмысқа тұрыпты. Содан бері аттай 36 жыл өтті. Осы уақыт ішінде ол білікті маман, өз ісінің нағыз шебері атанды. Біздің бригада катод мысын өндіру жоспарын үнемі орындайды. Жігіттеріміз тамаша, адамгершілігі мол әрі бір кісінің баласындай тату. Ұжымда өзара түсіністік болса жұмыс істеу де оңай, дейді Амантай Шәйкенов. Амантай аға өз кәсібін жақсы көріп қана қоймай, оны бүге-шігесіне дейін меңгерген маман. Электролиз шебері деп атайтын әріптестері оны ерекше құрмет тұтады және жоғары санатты маман ретінде ақыл-кеңес сұрап отырады. Амантай Шәйкенов цехқа алғаш келген күндерін ешқашан естен шығарған емес. Білікті маман атануға көмектескен адамдардың жақсылығын ұмытпайды және жастарға білгенін үйретіп, оларды қолтықтан демеуді өзіне борыш санайды. Амантайдың бауыры Амангелді де осы цехта еңбек етеді. Ұжымдастардың құрметіне бөленген жандардың енді бірі Рысқұл Әбеуқалов. Оның өндірістегі өтілі 20 жыл. Қазіргі таңда Рысқұл аға ең жоғарғы, бесінші санаттағы тәжірибелі электролиз мамандарының бірі және бірегей. Ол электролиз учаскесінің сулы ерітінділерді электролиздеу звенасы бастығы. Оның қарамағында Азамат Ғаббасов, Ерболат Туманшин, Дархан Кенжебеков сынды білікті мамандар жұмыс істейді. Амантаймен қатар 1 бригадада звено бастығы қызметін Сайлау Көкеев, Қанат Сүлейменов, Серік Айғалиев те атқарып жүр. Менің қасымда да тамаша жігіттер жұмыс істейді. 30 жылдық тәжірибесі бар электролиз маманы Берік Жәнібековтің қажыр-қайраты жас жігіттерден бірде кем емес. Ол талай металлург маман тәрбиелеп шыққан білікті тәлімгер. Жаңабай Беркімбаев жастарға үнемі үлгі болып жүрген үздік маман. Алдияр Хамитов пен Төлеутай Смайылов та өздеріне жүктелген міндетті абыроймен атқарып жүр. Біз жетеуміз және өз міндетімізді сапалы орындауға дағдыланғанбыз, деді звено бастығы Қанат Сүлейменов. Әр звено айына ауысымға шығады. 17 сериямен жұмыс істейміз. Әр серияда 740 катод жаймасы бар. Ай сайын мың тонна катод мысын, жылына мың тонна таза мыс өндіреміз, деп түсіндірді звено бригадирі Сайлау Көкеев. Көкеевтің бригадасындағы жігіттердің тәлімгерлері Амангелді Рақышевқа деген алғысы шексіз. Амангелді Рақышев 1992 жылдан бері су ерітінділерін электролиздеу маманы болып еңбек етіп келеді. Ағасы Оразғали да осы цехта электролиздеу маманы болып жұмыс істейді. Зайыбы Тоты Рақышева да осы цех қызметкері. Жалпы, Рақышевтер қа танымал металлургтер әулеті болып саналады. Олардың отбасылық еңбек өтілі 100 жылдан асып жығылады. Мұнда аты әйгілі металлург Айғалиевтер әулетінің өкілі Серік Айғалиев те звено бастығы болып жұмыс істейді. Бауыры Еркебұлан тәжірибелі балқыту маманы. Інісі Ербол да тағдырын металмен байланыстырған. Серіктің зайыбы Аргүл де мыс электролиздеу цехында бақылаушы болып еңбек етеді. Серіктің тәрбиелеген шәкірттерінің қатарында Сембай Совет пен Темірлан Ысқақты айрықша атап өтуге болады. Онымен бірге он жылдан астам уақыттан бері қатарласа еңбек етіп келе жатқан Сұлтанғабит Омаров пен Болат Құнарбеков өте сенімді азаматтар. «Олармен бірге барлауға аттануға болады», дейді Серік Айғалиев. Бригаданың тірегі Серік Тасов та тәжірибесі мол электролиз маманы. Серіктердің екеуі де жұмыстан бос уақытында өзен жағалап, балық аулағанды ұнатады екен. Міне, шағын металлургтер ұжымының жалпы портреті осындай. Дархан Жүнісов жетекшілік ететін бригаданың әр мүшесі аға буынның ісін абыроймен жалғастырып, металлург деген ұлы атқа лайық болуға жанын салып келеді.

5 8 МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! 9 Жоғары санатты кен-байытушылар кен-байыту фабрикасы-1,2,3 басшылары үздік ұжым ретінде Қайсар Бектасов басшылық ететін КД-2 цехын ұсынды. 340 адамнан құралған ұжым үш ауысыммен дамылсыз еңбек етеді. Алма ЖҰМАНБАЕВА, Шу, шаң-тозаң мен қондырғылардың дірілі... Мұнда сөйлесуге мүмкіндік жоқ. Бірақ кен байытушылар бір-бірімен ымдасып түсінісуге дағдыланған. Конвейерлер руда тасымалдап жатыр: бірінде үлкендігі ересек адамның жұдырығындай болатын тастар жатса, екіншісінде өңдеуден өткен ұсақ тастар. Бізді өндіріс процесімен таныстыруға кіріскен цех бастығы Қайсар Бектасов еңбек ұжымына да аз-кем тоқталып өтті. Цехта 45 жұмыс орны бар. Олардың әрқайсысы өнеркәсіп қауіпсіздігі талаптарына сәйкестендірілген. Өткен жылы он жұмыс орны жоспарлы тексеруден өтті. Биыл тағы 24 жұмыс орнының паспортын жасау қажет. Процесс бүгінде басталып та кетті. Цехта Талғат Бекмағамбетовтың технологиялық ауысымы үздік саналады. Талғат Сәтпаев байыту фабрикасына университетін тәмамдағаннан кейін келіп, бірден ұнтақтау маманы болып орналасқан. Ол өзін білуге құштар, алғыр жас маман ретінде таныта білді. Біз спортпен шұғылданамыз. Фабрикамызда волейбол құрамасы да, футбол командасы да бар. Отан қорғаушылар күніне орай өткізілген жарыста футболшыларымыз екінші орын иеленді, дейді ауысым шебері. Бұл ауысымдағы үздіктер арасында Қыдырбай Бимағамбетовтің бригадасы бар, дейді Қайсар Бектасов. Сонымен қатар, Конвейер машинисі Татьяна Кудашева. конвейер машинисі Татьяна Кудашева, Зинаида Новикова, Салтанат Сәулембекова, орташа және ұсақтап ұнтақтау корпусы бригадирлері Ерлан Қожабаев пен Радик Қудашев, машинистер Еркін Молдабергенов, Жандос Күлшәріпов, Төлеу Әбдікеров, ұнтақтаушы Данияр Бұзауов, Вадим Зайцев, Әлімжан Әбдірәсілов, кезекші слесарь мамандар Максим Фоменко, Николай Рафтополь, кезекші электриктер Антон Чернов, Александр Венгерский, басқару пультінің операторы Татьяна Чернованың еңбегі ерекше атап өтуге лайық. КД-2 басшысы Қайсар Бектасов. Тағы да алда Қыдырбай Бимағамбетовтің конусты ұнтақтау бригадасы өндірістік жетістіктер жағынан алдына жан салмайды. Ұжым жоспарды үнемі артығымен орындайды. Шахталардан келетін руданы қабылдап алады, бастапқы ұнтақтаудан өткізіп, шикізатты конусты орташа ұнтақтау бункерлеріне жөнелтеді. Ұжымдағы алты адамның әрбірі тәжірибесі мол, білгір маман. Бір-бірімізді өте жақсы білеміз. Достасып қана қоймай, туыстай болып кеттік. Өйткені, күнбе-күн иық тіресе жұмыс істейміз ғой. Мен олардың әрқайсысы үшін жауап бере аламын. Жігіттердің мені жерге қаратпайтынына сенімдімін, дейді менің кейіпкерім. Біз үшін ең бастысы техника қауіпсіздігін сақтау. Дидар Ысқақов пен Талғат Алтай вагонаударушылар, Мария Сергеенко мен Гүлмира Сәдуова конвейер машинистері, Оксана Аминова елеуші. Менің фабрикада жұмыс істегеніме 30 жылдан асты. Қоректендіруші-елеуші болып жұмыс істедім. Төрт жылдан кейін ұнтақтау қондырғысына ауыстырды. Бір ауысымда тонна руда өңдейміз. Фабрикадағы еңбек әулеті Татьяна Кудашеваның қайырымды, елгезек адам екені бір қарағанда көзге ұрып тұрады. Мектеп бітіргеннен кейін аспаз болуға бел буыпты. Несі бар? Үлкен сұранысқа ие мамандық. Оның үстіне, өзіне қатты ұнайды. ПТУ-15 тәмамдап, асханаға аспаз болып жұмысқа орналасады. Сол жылдары басталған қайта құру оның арманының күл-талқанын шығарды... Жас маман бірден қысқартуға ұшырады. Дегенмен жұмыссыз қалған жоқ. Ол кезде кен байыту фабрикасында конвейер машинисі болып жұмыс істейтін анасы Людмила Дмитриева қызын өндіріске шақырды. Конвейермен жұмыс істей бастағанда менің жасым небәрі 19-да болатын, дейді Татьяна. Бастапқыда көп қиналдым. Кішкене шыдайын, сосын шығып кетермін деп ойладым. Басқару пультінің операторымен байланысқа шығу үшін селекторға жақындауға да қорқатынмын. Бірақ біртіндеп өндірістік циклмен жақын танысып, мұндағы қарбалас тірлікті тіпті, жақсы көріп те кеттім. Бұл жерде өзіңнің қажет, пайдалы адам екеніңді сезінесің. Ұжымымыз өте тамаша. Менімен бір ауысымда жұмыс істейтін әріптесім Зоя Зубова өте жас, колледжді енді тәмамдап келген маман. Оған қарап өзімнің албырт шағым еске түседі, оны барынша қолдауға, жұмыстың қыр-сырын түсіндіруге тырысамын. Татьяна өмірлік жолдасы Радик Кудашевпен осы фабрикада танысыпты. Оның ұнтақтаушы болып жұмыс істегеніне ширек ғасырдан астам уақыт өткен. Бірге тұрып жатқанымызға жиырма жыл болды, дейді Татьяна жымиып. Ол өте салмақты, еңбексүйгіш адам. Жазда қолымыз босағанда саяжайда боламыз. Сіңлім Ольга Дмитриева да осында жұмыс істейді. Бізді еңбек династиясы деуге толық негіз бар. Фото: Полина КУЗНЕЦОВА. Бақытты жұп Олар танысқанда Ольга Дмитрийқызы 18, Павел Василийұлы 21 жаста болатын. Содан бері олардың жұптары жазылған емес. Байыту саласына алдымен Ольга келді. Ол кен-байыту фабрикасына жұмысқа орналасқаннан кейін көп ұзамай Павел де байытушы атанды. Бақытты жұптың еңбек ұжымындағы беделі де зор. Алма ЖҰМАНБАЕВА, Біз Зориндерге қонаққа келгенде отағасы үйде жоқ екен. Мен ауысыммен жұмыс істеймін, ал, Павелдің жұмысы бес күндік. Бір сөзбен айтқанда, жиі көріспейміз, деп түсіндірді Ольга. Психологтар айтпақшы, мұның жақсы жағы да, жаман жақтары да бар шығар. Күйеуім романтик, ылғи гүл сыйлайды. Бірде жаңбыр құйып тұрғанда жейдесінің ішіне жасырып гүл әкеліпті. Екеумізге тәттілеп тамақ пісіруге дайын тұрады. Олардың танысу тарихы да романтикаға толы. Құрбыларымен барда отырғанда келіп танысқан бейтаныс жігіт Ольганы бірден ресейлік «Комбинация» тобының концертіне шақырыпты. Концерттен кейін ол қызды үйіне дейін шығарып салады. Араға бір жыл салып екеуі отау құрады. Ольга ол кезде медучилищеде оқитын. Оны тәмамдағаннан кейін тоғыз жыл әскери госпитальде медбике болып жұмыс істеді. Ол бір ауыр кезеңдер болатын: Кеңес одағы құлағаннан кейін еліміз енді ғана еңсесін тіктеп жатқан тұста жас маман бірден қысқартуға ілігеді. Бірақ Ольга жұмыссыз қалған жоқ. Таныстарынан «жалақысы тұрақты екен» деп естіген соң кен байыту фабрикасына жұмысқа орналасты. Бірден конвейер тізгінін өз қолына алды. Алғашқы жұмыс күнін Ольга ешқашан ұмытпайды: госпитальдің мұнтаздай таза палаталары мен ақ халаттан кейін гүрілдеген цех оған алғашында қорқынышты көрінгені рас. Қиналған кезде түнімен жылап та шығатын. Бірер аптадан кейін әріптестермен достаса бастады. Тәжірибе жинақтады. Бір жылдан кейін флотация цехына ауысуға бел будым, дейді Ольга Дмитрийқызы. Флотациялық «Алғашқы жұмыс күнін Ольга ешқашан ұмытпайды: госпитальдің мұнтаздай таза палаталары мен ақ халаттан кейін гүрілдеген цех оған алғашында қорқынышты көрінгені рас. Қиналған кезде түнімен жылап та шығатын. Бірер аптадан кейін әріптестермен достаса бастады. Тәжірибе жинақтады... машина басқару жауапкершілігі мол іс. Бірақ аса ауыр жұмыс емес. Мен бұл қызметтің қыр-сырын тәлімгерім Татьяна Толстовадан үйрендім. Менің міндетім ақырғы өнім, яғни, концентрат алу. Ауысым кезінде флотациялық машиналарға қызмет көрсетемін, технологиялық процесті қадағалаймын. Бізде техника қауіпсіздігі әрдайым бірінші орында тұрады. Фабрикада жұмыс істегеніме 15 жыл болды. Ауызбіршілігі мығым ұжымда жұмыс істеймін. Ұжымда 40 шақты адам бар. Олардың арасында реагенттерді мөлшерлеп құюшы маман Тамара Воробьева, флотаторлар Лариса Сушко, Татьяна Толстоусова, Ләззат Маханбетова, Валентина Белял, конвейер машинистері Лариса Титеевская, Қандыгүл Елеусізова, Алтынай Махатова тағы басқаларды ерекше атап өткім келеді. Ауысым шебері Дархан Тоқпанбаев, флотация жөніндегі бригадир Юрий Чертан. Үйлеріңіз әдемі екен, дедім мен сөз орайы келгенде. Иә. Үйді өзіміз жөндедік. Тек терезені ғана басқалар салды, дейді Ольга. Жалпы, баспана жағынан жолымыз болды. Тойдан кейін біраз уақыт қайынжұртты паналадық. Одан кейін пәтер жалдадық. Бірде газет оқып отырып Павелдің көзі экскаватор маман қажет деген хабарландыруға түсіпті. Онда мамандықтың қыр-сырына баулып қана қоймай, пәтер береміз деп жазылыпты. Компания сөзінде тұрды. Екі бөлмелі пәтер берді. Бірақ Павел онда көп жұмыс істеген жоқ. Компания көп ұзамай жабылып қалды. Содан кейін ол да кен байыту фабрикасына орналасты. Бастапқыда диірмен машинисі болды, кейін флотаторлыққа ауысты. Қазір слесарь. Жыл сайынғы еңбек демалысын ерлі-зайыптылар бірге өткізеді. Әдетте, көліне немесе Ыстықкөлге барады, Алматыда демалады. Мәскеудегі тау-кен институтының төртінші курсында оқып жүрген ұлдары Владимир келгенде ата-ананың қуанышында шек болмайды. Фото: Полина КУЗНЕЦОВА.

6 10 МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! МЕТАЛЛУРГТЕР ЖӘНЕ КЕН БАЙЫТУШЫ КҮНІМЕН! 11 Флотация ханшайымы кен-байыту фабрикасының бас корпусында 300-ге жуық адам жұмыс істейді. оның сексені әйелдер. Олар кран машинисі, жонушы, реагент ерітуші, флотатор болып еңбек етеді. Бұл өндірісті әйелдерсіз елестету мүмкін еместігін тағы бір рет дәлелдесе керек. Бүгінде өндіріс алаңында жұмысы ауыр учаскелердегі әйелдердің орнын ер азаматтар басқан. Дегенмен нәзік жандылар араласпаса болмайтын мамандықтар аз емес. Ләззат СМАҒҰЛОВА, Шынаргүл Қасенова кен-байыту фабрикасы бас корпусының «Г» технологиялық ауысымында флотатор болып жұмыс істейді. Мамандығы кондитер. Ол фабрикаға дейін қаладағы «нан», «сүт» кәсіпорындарында жұмыс істеген. Фабрикада 2008 жылдан бері еңбек етіп келеді. Өзі айтпақшы, фабрикадағы жұмыс Шынаргүлге бірден ұнапты. Еңбек ұжымы да тату, бір-біріне көмектесуге дайын тұратын елгезек жандар. Бастапқыда жаңа жұмыс орнына бой үйретудің қиын болғаны рас. Өйткені, бұрынғы жұмыс орнындағы еңбек ұжымы кішігірім ғана болатын. Оның үстіне, мұнда технология да мүлдем бөлек. Бас корпустың табалдырығынан аттаған кезде сасып қалдым. Себебі, тарсылдаған дыбыстар, төңірегің айналып жатқан бір дүние. Кейін оған да бойым үйренім кетті. Қазір диірмен барабандары мен флотациялық машиналардың тарсылдаған дыбысы мен үшін ғажайып бір музыка іспеттес, дейді Шынаргүл. Цехқа келген кезде әріптестері Сымбат Еркембаева мен Наталья Смирнованың көп көмегі тиіпті. Олар қажет жерінде ақыл-кеңес беріп, кәсіптің қыр-сырына баулыды. Жұмыс оңай емес, көп еңбекті, қажырлылықты қажет етеді. Ауысыммен жұмыс істейміз. Алып кәсіпорында қозғалған ауыр машиналардың тарсылдаған дыбысынан жүрегім ұшатын. «Осы менің қолымнан келе ме?» деген сұрақты өзіме өзім жиі қойып жүрдім. Күдігімді сейілтіп, аяқтан тік тұруға цехтағы әіптестерім көп көмектесті. Флотация бөлімінде өз ісін бес саусағындай білетін білікті мамандар жұмыс істейді. Мен ұжымға арқа сүйедім, құлап бара жатсам әріптестердің қол созып, демеп жіберерін сездім, дейді Шынаргүл Қасенова. Бүгінде ол тәжірибесі мен дипломы бар білікті маман. «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС политехникалық колледжін бітірді. Соңғы жылдары фабрикада көп нәрсе өзгерді. Кейбір учаскелерде қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді. Өндірістегі жаңалықтар біздің корпусымызды да айналып өткен жоқ. Қазір біз Польшада жасалған жаңа агрегаттармен жұмыс істейміз. Мәселен, мен ИФ-24 флотомашинасымен жұмыс істеймін. Бұл ең соны үлгідегі пневматикалық, толығымен автоматтандырылған қондырғы. Басқаша айтқанда, флотациялық процесті шағын компьютердің экраны арқылы бақылап отыруға болады. Фабрикаға Құсмұрын, Ақбастау, Саяқ, Шатыркөл сынды кеніштерден мыс рудасы келіп түседі. Олардан алынған руда бір-біріне ұқсамайды. Сондықтан мыс алу процесі де өзгеше. Флотация жұмбаққа толы дүние. Оның барлық құпиясын ашып болу мүмкін емес. Кейде жылдар бойы жинақтаған тәжірибең де көмектесе алмайтын кездер болады, дейді Шынаргүл. Кеніштерден келіп түскен шикізатты ұнтақтау және байыту процесі дәл осы бас корпуста іске асырылады. Бір тәулікте 4 ауысым жұмыс істейді. Олар кем дегенде 12 мың тонна руда өңдейді. Шынаргүл Қасенова әрбір секцияны мұқият тексеріп, флотациялық машинаның жұмысын қалт жібермей қадағалайды. Және біздің кейіпкеріміз бұл жұмысты күн сайын қайталаудан жалықпайды. Бұл сырт көзге бірбірінен аумайтын, ішіңді пыстыратын жұмыс сияқты көрінуі мүмкін. Алайда, тәжірибе мен шеберлікке тек қана осылай қол жеткізуге болатыны хақ. Жалпы, флотация бөлімінде жұмыс істейтін қыз-келіншектердің бәрінің де тәжірибесі мол. Шынаргүл өзімен бірге иық теңестіре тер төгіп жүрген Наталья Смирнова, Гүлжамал Нұрғалиева, Татьяна Асекина, Сәуле Сисымбаева сынды әріптестері туралы ерекше жылылықпен әңгімеледі. Олар кез-келген орта буындағы басшының орнын баса алатын, қиын жағдай туғанда тиісінше шешім қабылдай білетін білікті маман, дейді кейіпкеріміз. Содан соң біз әйелдің бақыты ұрпағы жайлы әңгіме өрбіттік. Бәріміздің балаларымыз бар. Үлкен қызым Мәскеудегі ЖОО бірінде психолог мамандығына оқып жатыр. Ұлым Қарағанды политехникалық университетінде, кенжетайым мектепте оқиды. Жұмыста қолымыз қалт етсе бала-шағамызды әңгімелейміз. Балаларымыздың жетістіктерімен бөлісеміз, болашағына алаңдаймыз, дейді Шынаргүл. Қазіргі заман әйелі үшін алаңдайтын дүние аз емес. Қазіргі әйелдерге күш-қайрат керек, орнымен әзіл айтып, қалжыңдай білмесең айналаңда болып жатқан қиындықтарды қабылдау қиынға соғады. Біздің қыздарымыз жан-жақты. Әркімнің өзі сүйетін ісі, ермек қылатын хоббиі бар. Біреу тоқиды, біреу сурет салады. Енді бірі сөзге шешен, бәрімізді сабамызға түсіріп, жанымызды жай таптырады, деп күлді Шынаргүл Қасенова. Әйелдермен жұмыс істеген жақсы. Бірақ, оның қиындықтары да жоқ емес. Ең бірінші қиындық әйел жанын түсіну. Көбіне белгілі бір проблеманың ерлер тапқан шешімін әйелдер жағы ұнатпай жатады. Сондықтан оны да ескеруге тура келеді. Жұмыс бабында туындаған барлық мәселелерді келісіп, сыпайыгершілікпен шешуге тырысамыз. Өйткені, біз әйелдермен жұмыс істейміз! дейді бас корпус шебері Ғазизат Кенжебеков. Шынында, әйелдер әртүрлі болады. Олар: жүрегі нәзік болса да, рухы асқақ, мінезі ашық, бірақ жауапкершілігі мол, қарапайым және қайырымды, бірақ қатал бола біледі. Осы қасиеттердің қай-қайсысы да біздің кейіпкеріміз еңбекқор маман, қамқор ана, адал жар Шынаргүл Қасенованың бойынан табылады. Ауысым шебері «түстіметалл» ӨБ қарасты байыту фабрикасының бас корпусында сеніп тапсырылған жауапкершілігі жоғары қызметті мінсіз атқарып жүрген жастар аз емес. «Б» ауысымының шебері, жас маман Бақтияр Нұржановқа қатысты пікір айтушылар оны осындай жастардың қатарынан жатқызды. Қуандық МАҚСҰТҰЛЫ, Адам бойына жақсы қасиеттер көп жағдайда әкенің қанымен, ананың сүтімен сіңеді деп жатады. Үлкендердің үлгі-өнегесімен қалыптасады деуі де бекер емес. Бақтиярдың бойындағы еңбекқорлық, тиянақтылық, табандылық, әділеттілік сияқты қасиеттер сөз болғанда оның шыққан тегі мен өскен ортасын жақсы білетін жерлестері алдымен үлкен атасын еске алып, ол кісінің еңбекпен бағындырған белестерін сөз етеді. Осыдан кейін «тартпай тумас негізге» деген сөздің бекер айтылмағанын мойындамай көріңіз. Бақтиярдың атасы Темірлан Нұржанов Қоңырат кенішіндегі бірінші бұрғылау станогында жұмыс істеген алғашқы бұрғылаушылардың бірі болған. Ол кісінің есімі кеншілер клубы алдында тұрған, бүгінде ескерткішке айналған бұрғылау станогында жазулы тұр. Атасының жолын қуып, ісін жалғастырған ұрпақтары бүгінде кен өндірісі саласында жемісті еңбек етуде. Сол ұрпақтарының арасында Бақтиярдың әкесі Дінәділ Нұржанов та бар. Əкейдің Қоңырат кенішінде жоғары кернеулі электр желісінің электригі болып жұмыс істегеніне отыз жылдан асыпты. Анасы Үмітжан да осы кеніштің мақтаулы қызметкері. Біраз жыл табель толтырушы болған ол қазір әкімшілік-шаруашылық бөлімінің бастығы. Бақтиярдың өзіне келетін болсақ, Қоңырат кентінде орналасқан Ы.Алтынсарин атындағы 25 мектептің түлегі. Орта білім алғаннан кейін екі жыл Отан алдындағы әскери борышын өтеп келіпті жылы мырыш зауытына жай жұмыскер болып орналасып, ілешала аффинаж цехына күзетші болып ауысады. Бірақ бұл жұмысы тұрақты болмайды. Мырыш зауыты жабылған соң, байыту фабрикасының ұнтақтау цехына жабдықтарды жөндейтін шебер болып орналасады. Ол қызметтен бас корпусқа бесінші разрядты слесарьжөндеуші, алты ай өткен соң бесінші дəрежелі диірмен машинисі болып ауысады. Бірте-бірте ауысым бригадирлігіне тағайындалып, ауысым шебері қызметіне дейін көтеріледі. Біздің түсінігімізде, шебер болу шағын ұжымға кішігірім басшылық жасау деген сөз. Ол ең алдымен сол ұжым атқаратын бүкіл жұмыс процесін, оның ретін білуі керек. Аз ғана уақытта бүкіл технологиялық процестің қыр-сырын зерттеп-зерделеп алған біздің кейіпкеріміз ауысым шебері міндетін атқара жүріп көп нәрсені үйренді. Тәжірибе жинақтады. Осы жылдары өндірістен қол үзбей жүріп техникалық колледжін бітіріп алды. Енді арнайы білімі бар маман, кəсіби металлург. Жұмыстарыңның мәні неде? деген сұрағымызға Бақтияр іркілмей жауап берді. Біздің жұмысымыз келген руданы ұнтақтап, мыс концентратын дайындау және оны шихта дайындау цехына жөнелту. Қазіргі кезде руда Шатыркөл, Саяқ, Ақбастаудан келеді. Бір ауысымда 8 мың тонна руда ұнтақтаймыз. Технологиялық ауысымда 37 адам жұмыс істейді. Олар: электриктер, флотаторлар, диірмен машинистері, сорап қондырғысының машинистері, слесарьжөндеушілер, кран машинистері. Көпшілігі тәжірибелі жұмыскерлер. Алды 30 жылдан аса еңбек етуде. Менің ауысымымда фабрикаға танымал, беделді Мейрам Бəкішев ағамыз жұмыс істеп кетті жасынан осы фабрикаға еңбегі сіңген ол қазір денсаулығына байланысты жұмыстан қол үзді. Қазіргі кезде Бас корпустың бастығы Марлен Айтбекұлы Қайыпбергенов ағамыздың басшылығымен жұмыс істеп жатырмыз. Соңғы уақытта өндірістік бірлестік бойынша еңбек қорғау мен техника қауіпсіздігіне талап күшейді. Біздің бірінші һәм жауапты міндетіміз осы талаптардың орындалуын қатаң қадағалау, өндірістік жарақаттарға жол бермеу. Маған үлкен көмекші болып отырған өзімнің орынбасарым диірмен машинисі, бригадир Думан Райымбеков, флотаторлар бригадирі Гүлшатай Оспанова. Ауысымда өз ісін жетік меңгерген, жұмысына адал берілген жұмыскерлер аз емес. Олардың арасында флотаторлар Толқын Мұстафинаны, Шынар Қасенованы, кран машинисі Наталья Шалимованы, слесарь-жөндеуші Қайрат Жəнібековті, сорап қондырғысының машинисі Нұралы Садықовты, диірмен машинистері Мейрам Ешмағанбетов, Рəсім Нығматулин, Қуаныш Матаев, Саламат Шармұханбетовты ерекше атап өтер едім. Олардың қай-қайсысы да сайдың тасындай, еңбек еткендеріне он жылдан асқан үлкен сенімге ие болған жұмыскерлер, дейді Бақтияр Дінәділұлы. Бақтияр спортқа бейім, оны жанымен сүйетін, керек болса, қолдауға дайын азамат. Спорттық ойындар десе ішкен асын жерге қоятын бауырымыз спорт нұсқаушысының міндетін тегін атқарады. Байыту фабрикасы құрамасының капитаны. Күрес, арқан тартыс, волейбол, баскетбол ойындарынан өтетін жарыстардың бірде-біреуін құр жібермейді. Оның командасы комбинат бойынша өткен футбол жарыстарында ылғи да І және ІІ орындарды жеңіп алып жүр. Бақтияр Дінәділұлы жас отбасының тірегі, қамқор әке. Өмірлік жары Айгүл Жасыбаева медициналық колледжін тәмамдаған медицина қызметкері. Бірақ дәрігерлік жолды таңдамай, өндірісті қалаған. Бүгінде фабриканың кен үгіту цехында конвейер машинисі. Айгүлмен медициналық колледжде танысып, отбасын құрған Бақтияр «өмірімнің қызығы, көзімнің қарашығы кішкентай балапандарым» дейді. Баласының үлкені мектеп жасына ілігіп, 7 С.Сейфуллин атындағы мектеп-гимназияның оқушысы атанды. Жауапкершілігі зор міндетін мінсіз атқарып келе жатқан Бақтияр нағыз еңбек адамы. Фабрика басшылығының оған ауысым шеберінің міндетін сеніп тапсыруы жайдан жай емес, ол кез келген істі соңына дейін тиянақты орындай алатын және ұжымды жұдырықтай жұмыла еңбек етуге көндіре алатын азамат екенін көрсете білді. Ал мұндай басшысы бар ұжымның үнемі үздіктер қатарында жүретіні сөзсіз.

7 12 СПОРТ-ӨМІР 34 / шілде / 2016 Қазақмыс кубогы үшін күрес Міне, «Шахтер» стадионы тағы да «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Қарағандыдағы кəсіпорындары қызметкерлері үшін спорттық ерлік алаңына айналды. Олар мини-футбол, волейбол, жеңіл атлетика, шахмат пен үстел теннисінен өз құрамалары мен кəсіпорындарының намысын қорғамақ. Дәстүрге айналған спорт мерекесі «КәсіпҚазақмыс» кəсіподағы жəне Қазақмыс Жастар одағының мұрындық болуымен өткізіліп отыр. Владимир ОДИНЦОВ, Қарағанды Ұйымдастырушылардың айтуынша, бірнеше жыл қатарынан өткізіліп келе жатқан спорт мерекесі корпорация қызметкерлері арасында үлкен сұранысқа ие. Спартакиада «Ұлытау жұлдыздары» ансамблінің қатысуымен ашылды. Кəсіподақ ұйымы төрағасының орынбасары Сергей Тысевич қатысушыларға жылы лебізін арнады. Жеңіл атлетикадан жарыстар: ерлер мен əйелдер эстафетасы жəне аралас эстафета бойынша өткізілді. Желаяқтар жарысының «Kazakhmys Energy» ЖШС ГРЭС командасы өкілі Юрий Иваненко жеңімпаз атанды. Əйелдер арасында үздік нəтижені «Нұрқазған» жерасты кеніші ұжымының өкілі Екатерина Байченко көрсетті эстафетасында «Kazakhmys Distribution» командасы жеңіске жетті. Үстел теннисінен бірінші орынды Құю зауыттары өндірістік бірлестігі (ҚЗӨБ) құрамасы, екінші орынды «Maker» ЖШС, ал үшінші орынды Нұрқазған кен-байыту фабрикасы ойыншылары еншіледі. Волейбол жарысында да «ҚЗӨБ» ЖШС құрамасы үздік ойын көрсетті. Екінші орынға Нұрқазған кен-байыту фабрикасы командасы, үшінші орынға «Молодежный көмір разрезі» ЖШС қызметкерлері тұрақтады. «ҚЗӨБ» ЖШС құрамасы шахматшылар арасында да жеңісті қанжығаға байлады. Екінші орын «Maker» ЖШС, үшінші орын корпорацияның Коммерциялық қызметіне бұйырды. «Қуырдақтың көкесін түйе сойғанда көресің» демекші, мини-футбол басталған тұста ойын қыза түсті. Спорттың басқа түрлері бойынша жарыстарға көптеген командалар қатысқан жоқ. Ал, футбол алаңынан барлық командалардың өкілдерін кездестіруге болады. Бұл футболдың корпорация қызметкерлерінің сүйікті ойыны екенін дәлелдесе керек. Мұндай бәсекеде жеңіске жету оңай еместігі даусыз. Тіпті, үздік үштікке енудің өзі қиын. Спортшылардың мықтылығы соншалық əр кездесудің тағдыры пенальтилер арқылы шешілді. Ақтық жарыста «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС құрамасы теңбіл доп алаңының королі атанды. Екінші орынды Қауіпсіздік департаменті иеленсе, үздіктер үштігін Молодежный көмір разрезі құрамасы тұйықтады. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер бағалы сыйлықтармен жəне дипломдармен марапатталды. Ал, чемпиондар бас жүлде кубок иеленді жылдың 26-қарашасынан бастап шығады Мерзімді баспасөз болып саналмайды. Тек «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қызметкерлеріне арналған және көпшілікке таратылмайды. Редакцияның мекен-жайы: Қарағанды қ., , Чижевский көш., 15/2. Құрылтайшы және меншік иесі «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС Шеф-редакторы Владимир МАГАЙ 8 (7212) Vladimir.Magay@kazakhmys.kz Шығарушы редактор Владимир ОДИНЦОВ 8 (7212) Vladimir.Odincov@kazakhmys.kz Редакция алқасы: Қарағанды Алина ЖҰМАШЕВА 8 (7212) Alina.Zhumasheva@kazakhmys.kz Светлана ДЕМЕНТ 8 (7212) Svetlana.Dement@kazakhmys.kz Ардақ ҚҰЛЖАНБЕКОВА 8 (7102) Ardak.Kulzhambekova@ kazakhmys.kz Ардақ ТАЛЛИНА 8 (7102) Ardak.Tallina@kazakhmys.kz Ләззат СМАҒҰЛОВА 8 (71036) Lyazzat.Smagulova@kazakhmys.kz «Гласир» баспаханасында басылды, Қарағанды қ., Ермеков көш., 112/5, тел. 8 (7212) Тиражы 5000 дана. Тапсырыс 3066.