ØKONOMIPLAN

Transkript

1 Leikanger kommune ØKONOMIPLAN ÅRSBUDSJETT 2015 Til formannskapet K-sak

2 INNHALDSLISTE Leikanger Kommune 1.Føreord Kommunen sine rammevilkår a. Folketalsutvikling b Om inntektssystemet c Frie inntekter - regjeringa sitt framlegg for c.1 Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret c.2 Skatt og rammetilskot c.3 Rente / avdragskompensasjon for investeringar c.4 Momskompensasjon c.5 Eigedomsskatt c.5 Kalkulatoriske rente og avskrivingar c.7 Premieavvik c.8 Avkastning frå Kraftfondet d Løns- og prisvekst, endringar i pensjonsutgiftene og arbeidsgivaravgift d.1 Løns- og prisvekst d.2 Justeringsprosent på kommunale tenester d.3 Pensjonsutgifter og arbeidsgivaravgift d.4 Eigenkapitalinnskot i KLP e Robek Driftsbudsjettet a.tenesteproduksjon a.1 Sentrale folkevalde organ og revisjon a.2 Sentraladministrasjon og styring a.3 Fellestenester a.4 Undervisning a.5 Barnehage a.6 Helseteneste a.7 NAV - Sosiale tenester a.8 Barnevern a.9 Pleie og omsorg a.10 Kultur og bibliotek a.11 Kulturskulen i Sogn a.12 Byggforvaltning a.13 Vegar a.14 Brannvern a.16 Miljø, areal og næring a.17 Livssyn a.18 Lønsreserve b Driftsoversikt framlagt c Oversikt / innhald i rammeområde Investering Kommentarar til investeringsplan Finansforvaltning Gjeld og Eigenkapital a Aktiv forvaltning b Samansetning og bruk av fond (EK) c Kontroll mot kommunelova 44, Diverse vedlegg og søknader om tilskot a Innspel frå samarbeidstiltak

3 6.a.1 Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd a.2 Krisesenteret i Sogn og Fjordane a.3 Kontrollutvalet i Leikanger kommune c Andre innspel til budsjett og øk.plan Politisk handsaming a Saksframlegg til formannskapet og kommunestyret b Vedtak formannskapet c Vedtak i kommunestyret Uttale til budsjettframlegget for a Uttale frå ungdomsrådet møte b Rådet for eldre og menneske med nedsett funksjonsevne Oppdatert driftsoversikt etter vedtak Budsjettskjema Budsjettskjema 1A Budsjettskjema 1B Budsjettskjema 2A Investeringsbudsjettet Budsjettskjema 2B Investeringsbudsjettet Økonomisk oversikt drift Økonomisk oversikt investering

4 1.Føreord Rådmannen legg med dette fram grunnlaget for Økonomiplan samt årsbudsjett Økonomiplanen er tufta på kommunelova 44. Den er obligatorisk og skal gje eit realistisk oversyn over den økonomiske situasjonen både når det gjeld inntekter og utgifter dei komande 4 år. Økonomiplanen skal rullerast kvart år. Den har ikkje status som bindande løyvingsdokument. Årsbudsjettet er heimla i kommunelova 45. Årsbudsjettet er ein bindande plan for bruk av kommunen sine midlar i budsjettåret. Årsbudsjettet skal vera realistisk og framstille kommunen sine utgifter og inntekter på ein oversiktleg måte. Det er også stilt krav om at budsjettet skal delast i ein driftsdel og ein investeringsdel. I forkant av budsjettprosessen vart det i juni lagt fram ei rammesak der kommunestyret fastsette rammer og premissar for neste års budsjett. Rammesaka i juni vart lagt fram med eit inndekkingsbehov på 5,4 mill. kroner. Kommunestyret meinte dette var for høgt, og det vart gjort vedtak om at budsjettframlegget for 2015 skulle reduserast med 3 % av driftsutgiftene. Budsjettrammene for 2015 og utover i perioden er vidare basert på framlegg til statsbudsjett som vart lagt fram i oktober Slik statsbudsjettet er lagt fram, vil Leikanger kommune få ein nominell vekst i frie innteker på 5,0%. Med ein slik vekst, ligg Leikanger over både landsgjennomsnittet og gjennomsnittsvekst for fylket samla. Tenesteiningane har langt på veg levert budsjett som er i samsvar med tildelt ramme. Når det likevel er trong for 5,5 mill.kroner frå fond for å saldere budsjettet for 2015, så har det mellom anna samanheng med pensjon og premieavvik. For enkelte område opplever å få ein høgre pensjonspremie enn det vart lagt til rette for ved tildeling av rammene. Årets premieavvik og amortisert premieavvik gir ein netto inntektssvikt på 2,2 mill kroner. Framlagt budsjettforslag er balansert mot fond med ca 5,5 mill kroner (inkl. nye investeirngar). For heile perioden er det lagt inn 31,1 mill kroner i bruk av fond. Reknar ein og med 2014, så er det lagt opp til bruk av fond med kr.36,6 mill. kroner. Når inndekkingsbehovet stig ut over i økonomiplanperioden, så har det samanheng med stigande rente samt bortfall av husleige for tinghus II/III etter Rådmannen legg fram budsjett 2015 i balanse, medan det ikkje er dekning innafor økonomiplanperioden. Rådmann viser då til kap. 5.c og kontroll i høve kommunelova. 3

5 2. Kommunen sine rammevilkår 2.a. Folketalsutvikling Utvikling i folketalet siste 10 åra. Figuren under viser utviklinga i folketalet fom år 2004 og fram til i dag gruppert etter alder. Talmaterialet er pr i året, slik at 0-åringar i 2014 er dei som er fødde i år år år år år år og eldre Totalt Statistikk frå SSB, tabell Folketalet i Leikaner kommune utgjer pr personar. Av desse er 1158 kvinner og 1110 menn. 4

6 Fom år 1992 vart Fresvik og Feios lagt til Vik kommune og folketalet for Leikanger vart då redusert frå 2853 til Ein må heilt attende til 1997 for å finne eit folketal på tilsvarande nivå, folketalet i Leikanger var då på 2246 innbyggjarar. Folktetalet pr : 2265 (brukt ved utrekning av innbyggjartilskot). Endring siste året: Endring Aldersgruppe (personar) 0 år år år år år år og eldre Auken frå 2013 til 2014 var på 13 personar. Samanhengar mellom utvikling i folketalet og netto inn- /utflytting og positivt-/negativt fødselsoverskot. Folkemengde i året og endringar i året Leikanger År 2007 År 2008 År 2009 År 2010 År 2011År 2012 År 2013År 2014k2 Folketalet 1. januar Fødde Døde Fødselsoverskot Innvandring Utvandring Netto inn/utvandring (utl.) Innflytting, innalandsk Utflytting, innalandsk Netto tilfltting innalandsk Netto innfl. inkl. inn- og utv Folkevekst Folket. ved utgangen av kvt Oppsettet er utarbeida med tal frå SSB Frå og med 2009 har det vore ein positiv folketalsutvikling i Leikanger kommune. For alle desse åra er det netto tilflytting som har gitt størst utslag folketalstilveksten. Årskulla varier vanlegvis rundt fødde pr år. Året 2001 skil seg ut ved at det dette året vart det fødd 41 born i Leikanger medan det i 2004 berre vart fødd 18 born i Leikanger. 5

7 Det siste året auka folketalet med 13 personar, av dette utgjorde fødselsoverskotet 4 personar medan netto innflytting utgjorde 9 personar. Netto utvandring til andre land var i 2013 med 2 personar. Så langt i 2014 er det registrert ei netto innvandring på 3 personar. Prognose folketal for neste år og for økonomiplanperioden som ligg som grunnlag for skatt- og rammetilskot: Ved berekning av dei frie inntektene er det nytta ein prognosen for folketalsutviklinga der ein framskriver dagens situasjon, dvs Tabellen under viser dei ulike alderssamansetningane som vert nytta i inntektssystemet (same aldersgruppa går att i fleire grupperingar og ein kan difor ikkje summere kolonna og komme fram til folketalet i kommunen): Folketal pr vert vidareført for heile økonomiplanperioden: Kriteriedata IS 2015 med folketall per IS 2016 med folketall per IS 2017 med folketall per IS 2018 med folketall per Innbyggere ialt Innbyggere 0-1 år (fra 2013), tidligere 0-2 år Innbyggere 2-5 år (fra 2013), tidligere 3-5 år Innbyggere 6-15 år Innbyggere år Innbyggere år Innbyggere 0-17 år Innbyggere år Innbyggere år Innbyggere år Innbyggere år Innbyggere 90 år og over Framskrevet folkemengde, etter region, kjønn, alder, tid og statistikkvariabel Middels nasjonal vekst (Alternativ MMMM) Har og henta ein tabell frå SSB som er ein prognose på folketalsutviking fram tom 2040, låg folketalsutv år år år år år eller eldre Totalt Tabellen viser tydeleg korleis ein forventar befolkningssamasetninga vil utvikle seg fram mot Personar over 67 år vil i tidsrommet auke med 154 personar. 6

8 2.b Om inntektssystemet Kommunen sine frie inntekter består av rammetilskot og skatteinntekter og utgjer i lag med momskompensasjon om lag 80 pst. av kommunesektoren sine samla inntekter. Dette er inntekter kommunen kan disponera fritt utan andre føringar frå staten enn gjeldande lover og reglar. Gjennom inntektssystemet vert dei frie inntektene fordelt til kommunar og fylkeskommunar. Nivået på dei frie inntektene blir bestemt ut frå pris- og lønsvekst, vekst i frie inntekter, innlemming av øyremerkte tilskot, satsingar over rammetilskotet og korreksjon av rammetilskot for oppgåveendringar. Når nivået på samla frie inntekter for 2015 er fastsett, kjem ein fram til storleiken på samla rammetilskot ved å trekkje anslaget for skatteinntekter frå nivået på samla frie inntekter. Det overordna føremålet med inntektssystemet er å utlikna kommunane sine ulike føresetnader til å gi innbyggarane eit likeverdig tenestetilbod. Ved fordeling av rammetilskot vert det teke omsyn til strukturelle ulikheitar i kommunane (utgiftsutjamning) og ulikheitar i skatteinntektene (inntektsutjamning). Inntektssystemet inneheld i tillegg tilskot som vert nytta ut frå regionalpolitiske målsettingar. Det vert også gitt skjønnstilskot for å korrigere for forhold som ikkje vert godt nok ivareteke gjennom fordelingssystemet. Inntektsutjamninga omfattar inntekts- og formuesskatt frå personlege skatteytarar samt naturressursskatt frå kraftføretak. Det kjem endringar i inntektssystemet både for kommunar og fylkeskommunar i Både distriktstilskotet for Sør-Noreg og veksttilskotet blir lagde om. Distriktstilskotet for Sør- Noreg differensierte tidlegare mellom kommunar i ulike distriktspolitiske verkeområde: alle kommunar i sone IV kunne få støtte, medan kommunar i sone III kunne få støtte viss den samfunnsmessige utviklinga, målt ved distriktsindeksen, var svak. Frå 2015 er soneinndelinga teken ut som fordelingskriterium, og tildeling av distriktstilskot er basert på distriktsindeksen 2013 aleine. Det var tidlegare ei relativ vekstgrense for å få veksttilskot (175 pst. av veksten på landsbasis dei siste tre åra). Frå 2015 er dette endra til ei absolutt vekstgrense på 1,6 pst. i gjennomsnittleg årleg befolkningsvekst dei siste tre åra. Endringa vil føre til at fleire kommunar kjem inn under ordninga. I tillegg er satsen per nye innbyggjar utover vekstgrensa auka til kr. Rammetilskot Rammetilskotet (kap.571) til kommunane kjem fram som summen av : innbyggjartilskotet (post 60), distriktstilskot Sør-Noreg (post 61), Nord-Noreg- og Namdalstilskotet (post 62), småkommunetilskotet (post 63), skjønstilskotet (post 64), veksttilskotet (post 66) og storbytilskotet (post 67). 7

9 I 2015 er samla rammetilskot til kommunane 121,2 mrd. kroner. Innbyggjartilskot Storleiken på innbyggjartilskotet blir fastsett ved at summen av dei andre tilskota under kap. 571 (post 61 67) blir trekte ut frå samla rammetilskot. Ein mindre del av innbyggjartilskotet er gjeve ei særskild fordeling. Deretter blir innbyggjartilskotet omfordelt etter: - utgiftsutjamninga, basert på kostnadsnøklane for kommunane (tabell A-k og E-k) - korreksjonsordninga for elevar i statlege og private skular (tabell A-k) - inntektsgarantordninga (tabell B-k) - skatteutjamninga (blir ikkje vist i Grønt hefte) Det er talet på innbyggjarar per 1.juli 2014 som er lagt til grunn. Utgiftsutjamning Det er til dels store kostnadsskilnader i tenesteytinga mellom kommunane. Gjennom utgiftsutjamninga i inntektssystemet skal kommunane i prinsippet få full kompensasjon for dei kostnadsskilnadene som dei ikkje kan påverke sjølve. Det gjeld til dømes aldersfordelinga og strukturelle og sosiale tilhøve i kommunen. Denne kompensasjonen skjer i praksis gjennom kostnadsnøkkelen, som består av ulike kriterium med vekter. Gjennom kostnadsnøkkelen, og eit oppdatert sett med kriteriedata, blir utgiftsbehovet for kvar kommune berekna. Deretter blir tilskotet fordelt til kommunane etter utgiftsbehov deira. Utgiftsutjamninga er ei rein omfordeling det som blir trekt inn frå somme kommunar blir delt ut att til andre kommunar. Distriktstilskot Sør-Noreg Distriktstilskot Sør-Noreg skal ivareta kommunar i Sør-Noreg med ei svak samfunnsmessig utvikling. Tildeling av distriktstilskot Sør-Noreg tek utgangspunkt i distriktsindeksen, som er eit uttrykk for graden av distriktsutfordringar i ein kommune. Indeksen byggjer på indikatorar som sentralitet, reiseavstand, befolkningstettleik, befolkningsstruktur og -utvikling, status for arbeidsmarknaden og inntektsnivå. Tilskotet blir tildelt kommunar i Sør-Noreg som: - har ein distriktsindeks mellom 0 og 46, - har hatt ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei siste tre åra som er lågare enn 120 pst. av landsgjennomsnittet (målt per innbyggjar), og - ikkje mottek Nord-Noreg- og Namdalstilskot eller småkommunetilskot. Følgjande kommunar får distriktstilskotet: Høyanger, Årdal, Luster, Bremanger, Vågsøy, Eid, Gloppen og Stryn. Småkommunetilskot Småkommunetilskotet blir gjeve til kommunar som har færre enn innbyggjarar. For å få småkommunetilskot, må kommunen i tillegg ha hatt ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei siste tre åra som er lågare enn 120 pst. av landsgjennomsnittet. Tilskotet blir gjeve med ein sats per kommune. (Kommunane i tiltakssona i Nord-Troms og Finnmark får tilskot etter ein høgare sats). Med unntak av Aurland får alle kommunar i fylket med innbyggjartal under småkommunetilskotet. Veksttilskot 8

10 Veksttilskotet er eit tilskot til kommunar med særleg høg befolkningsvekst. Tilskotet er grunngjeve med at kommunar med høg folkevekst på kort og mellomlang sikt kan ha vanskar med å tilpasse tenestetilbodet til ei voksande befolkning. Det kan vere problematisk å finansiere dei nødvendige investeringane utan at det verkar inn på tenestetilbodet. I Sogn og Fjordane er det berre Sogndal kommune som får veksttilskot. Skatteutjamning Det er store variasjonar i skattegrunnlaget mellom kommunane, noko som skapar store skilnader i inntektsnivå. Skilnader i skattegrunnlaget blir, til forskjell frå skilnader i utgiftsbehov, berre delvis utjamna. Det skjer gjennom skatteutjamninga. Skilnader i inntektsnivå er den viktigaste forklaringa på ulikt tenestetilbod. For å sikre ei jamnare fordeling av inntekter mellom kommunane, og for å jamne ut uønska skilnader i tenestetilbodet mellom kommunane, føreslo regjeringa i kommuneproposisjonen 2011 å redusere den delen av dei frie inntektene til kommunane som kjem frå skatt, frå 45 til 40 pst. og auke innbyggjartilskotet tilsvarande. Kommunar med skatteinntekter under landsgjennomsnittet får kompensert for 60 % av differansen mellom eigen skatteinngang og landsgjennomsnittet. Kommunar med skatteinngang over landsgjennomsnittet, blirt trekt for 60 % av differansen mellom eigen skatteinngang og landsgjennomsnittet. Kommunar med skatteinntekter under 90 pst. av landssnittet (kommune C) blir i tillegg kompenserte for 35 pst. av differansen mellom eigne skatteinntekter og 90 pst. av landssnittet. Finansieringa av tilleggskompensasjonen skjer ved at kvar kommune blir trekt med eit likt beløp per innbyggjar. Skatteutjamninga for kvar kommune vert berekna fortløpande ti gonger i året og utbetalt i lag med rammetilskot. 9

11 2.c Frie inntekter - regjeringa sitt framlegg for 2015 Frie inntekter for kommunane er rammetilskot, skatteinntekter, eigedomsskatt, momskompensasjon og andre ikkje øyremerka statlege tilskot er hovudfinansieringskjelda for driftsrammene. Regjeringa legg opp til ein realvekst i kommunesektoren sine samla inntekter på 6,2 mrd. kroner. Av veksten er 4,4 mrd. kroner frie inntekter. Veksten er rekna frå anslått inntektsnivå i 2014 i Revidert nasjonalbudsjett Veksten i frie inntekter omfatter mellom anna midlar til satsinger på rus og psykisk helse, helsestasjon- og skolehelsetjeneste, meir fleksibele barnehageopptak og opprusting av fylkesvegnettet. Ut over realveksten i frie inntekter føreslår Regjeringea å auka rammetilskudd til særskilte tiltak som brukerstyrt personlig assistanse, nasjonalt minstekrav til redusert foreldrebetaling i barnehager for familier med låg inntekt. Som fylgje av auka forleldrebetaling i barnehagane, får kommunane trekk i rammetilskotet. Prisvekst for kommunal sektor er berekna til 3,0% (deflator) 2.c.1 Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2015 I tråd med det som vart varsla i kommuneproposisjonen, held inntektsveksten fram i Det vart då varsla vekst i samla inntekter på mellom 4,5 til 5 mrd. kroner, av dette vekst i frie inntekter på mellom 4,2 og 4,5 mrd. kroner. I statsbudsjettet 2015 ligg det no inne ein reell vekst i kommunesektoren sine samla inntekter i 2015 på 6,2 mrd. kroner (1,5 %) i samla inntekter. Av veksten er 4,4 mrd. kroner (1,4 %) frie inntekter, fordelt med 3,9 mrd. kroner til kommunane og 0,5 mrd. kroner til fylkeskommunane. Med utgangspunkt i anslag rekneskap 2014 gir dette slik vekst i dei frie inntektene: Kommunesektoren For Sogn og Fjordane Leikanger kommune totalt Nominell vekst 4,8 % 4,3 % 5,0 % Prisvekst (deflator) 3,0 % 3,0 % 3,0 % Realvekst i frie inntekter 1,8 % 1,3 % 2,0 % Veksttala frå 2013 til 2014 varierer mellom kommunane (sjå tabell og grafisk framstilling). Generelt er at følgjande punkt påverkar kommunane ulikt: endringar i inntektssystemet endringar i folketalet og alderssamansetjinga 10

12 endringar i regionalpolitiske tilskot endring i tildelt skjønn endra kriteriedata endringar på skatt (skattedel og inntektsutjamninga) I budsjettet for 2015 kan kommunane ta utgangspunkt i prognosen for frie inntekter, men må sjølve justere for lokale tilhøve. For 2015 gjeld folketal per 1. juli 2014 for innbyggjartilskotet (inkludert inntektsgarantitilskotet) og kriteria som går på aldersgrupper i utgiftsutjamninga. Andre kriteriedata er frå 1. januar Oppdaterting av folketal i inntektsutjamninga blir vidareført med teljedato 1. januar i budsjettåret. Pris- og kostnadsvekst på kommunal tenesteyting Ved utrekning av realvekst i kommunesektoren sine inntekter for 2015, blir det lagt til grunn ein vekta lønn- og prisvekst (deflator) på 3 % på kommunal tenesteyting, herav lønsvekst på 3,3 %. Løn tel om lag 2/3 av deflatoren. Skatteøre I kommuneproposisjonen for 2011 vart det signalisert at skattøyren skal fastsetjast ut frå ei målsetjing om at skatteinntektene for kommunane skal utgjere 40 % av dei samla inntektene. For å tilpasse dette vert skattøyren redusert med 0,15 % til 11,25 %. Bakgrunn for dette er avvikling av kommunal medfinansiering i samhandlingsreforma, og nye reglar for skattelegging av uførepensjon. Folketalsvekst og pensjon Veksten i dei frie inntektene må m.a. sjåast i samanheng med auka utgifter for kommunesektoren knytt til folketalsutvikling og pensjon. I kommuneproposisjonen 2015 vart meirutgifter som følgje av folketalsvekst og endring i aldersamansetjing berekna til 3,1 mrd. kroner. Av dette måtte om lag 2,7 mrd. kroner finansierast innanfor veksten i frie inntekter. Nye befolkningsframskrivingar vart publisert av SSB i juni Berekningar utført av departementet tyder på at anslaget for 2015 blir redusert med 0,6 mrd. kroner, til 2,5 mrd. kroner. Av dette må 2,1 mrd. kroner belastast dei frie inntektene. For 2015 har departementet berekna at pensjonsutgiftene vil auke med 0,5 mrd. kroner utover det som vert kompensert gjennom deflatoren. Dei auka kostnadene må dekkast av dei frie inntektene. Anslaget inkluderer kostnadsauken som følgje av nye levealdersforutsetningar, og innsparingar for kommunesektoren som følgje av pensjonsreforma og ny uførepensjon. Til saman utgjer demografi- og pensjonskostnader 2,6 mrd. kroner. Andre punkt i kommuneøkonomien Tiltak som ligg inne i rammetilskotet og er medrekna for veksten i frie inntekter: behov for å styrke helsestasjons- og skulehelsetenesta er innlagt med 200 mill. kroner (tabell C-k i Grønt hefte) styrking av kommunale tenester til rusavhengige og personer med psykiske lidingar er innlagt med 200 mill. kroner 100 mill. kroner av veksten er begrunna ut fra satsing på eit meir fleksibelt barnehageopptak. 11

13 I tillegg til satsinga på psykisk helse og rusarbeid, og helsestasjons- og skulehelsetenesta gjennom kommunenes frie inntekter, er det i 2015 følgjande endringar og nye satsingar: Helse og omsorg: Ei auke i investeringstilskotet til heildøgns omsorgsplassar med ei tilsegnsramme på om lag 4 mrd. kroner. (2 500 heildøgns omsorgsplassar i sjukeheim og omsorgsbustader). Bevilgning til dagaktivitetstilbod til demente vert auka med 130 mill. kroner. Dette legg til rette for nye dagaktivitetsplassar for heimebuande personer med demens i Rett til brukerstyrt personleg assistanse (BPA) for personar under 67 år med langvarig og stort behov for personleg assistanse trer i kraft frå 1. januar Kommunesektoren vert kompensert med 300 mill. kroner i 2015 gjennom rammetilskotet. Øyeblikkelig hjelp døgntilbod i kommunane vert vidare utbygd i Tilskotet i 2015 utgjer om lag 300 mill. kroner. Kommunal medfinansiering av spesialisthelsetenesta (KMF) vert avvikla i Som det vart varsla i kommuneproposisjonen skal uttrekket fra kommuneramma no baserast på beste anslag for faktiske KMF-utgifter i Kommuneramma vert redusert med om lag 5,7 mrd. kroner i I tillegg vert kommuneramma justert ned med 89 mill. kroner for å unngå dobbeltfinansiering ved oppbygging av tilbodet om øyeblikkelig hjelp. Ressurskrevjande tenester: Innslagspunktet vert auka til kroner, ei auke med kroner utover prisjustering. Uendra kompensasjonsgrad på 80 %. Bevilginga vert auka med 975. mill. kroner frå 2014 til Barnehage og skule: Som nemnt ovanfor er 100 mill. kroner av veksten i frie inntekter begrunna med ein auka fleksibilitet i barnehageopptaket. Det skal gjennomførast eit lærarløft og ein føreslår å styrke satsinga på videreutdanning for lærarar med 144 mill. kroner over Kunnskapsdepartementets budsjett i Styrkinga innebær ei auke på 1500 nye studieplasser til videreutdanning. Regjeringa ønskjer ei styrka satsing på kompetanseheving for barnehagetilsette i 2015, og føreslår å auke løyvingane til dette føremålet med om lag 60 mill. kroner over Kunnskapsdepartementets budsjett. Det er eit ønskje om å innføre ein betre sosial profil på foreldrebetalinga i barnehagane, ved å føreslå eit nasjonalt minstekrav til redusert foreldrebetaling frå Rammetilskotet til kommunane vert auka med 112 mill. kroner til dette. Maksimal foreldrebetaling i barnehagen øker fra 1. januar 2015 med reelt 100 kroner, til kroner i måneden. Som følge av dette reduseres rammetilskuddet til kommunene med 312 mill. kroner. Investeringsramma i rentekompensasjonsordninga for skule- og symjeanlegg vert auka med 3 mrd. kroner i

14 2.c.2 Skatt og rammetilskot (Tekst henta frå KMD-Grønt hefte) Leikanger Kommune Prognose for frie inntekter for Leikanger kommune er kroner. Dette anslaget på frie inntekter gir ein vekst for Leikanger kommune fra 2014 til 2015 på 5 %. I samme periode er anslått landsgjennomsnittleg vekst på 4,8 prosent. Veksten i frie inntekter er rekna frå anslag på regnskap for Prognose for skattinngang 2015 Skatteinntektene er for Leikanger kommune berekna til kroner i 2015, inkludert inntektsutjevning. Sidan vi ikke kjenner dei endelige skatteinntektene for 2015 før i januar 2016, er det gjort et anslag på kor store skatteinntektene for 2015 vil vera. I anslaget er det teke utgangspunkt i nivået på skatteinntektene i For den enkelte kommune er skatteanslaget for 2015 deretter framskrive i tråd med veksten i det samla. Det betyr at det blir forutsatt en lik skattevekst per innbygger, med fordeling som i For å jamne ut skilnadar i skatteinntekter mellom kommunene, vert skatteinntektene etter kvart som skattetallene føreligg omfordelt mellom kommunene. Rammetilskot 2015 Totalt rammetilskot: kr Rammetilskotet er oppbygd av: Innbyggjartilskot før omfordeling Utgiftsutjamning Korreksjon for elevear i statleg og privat skule Tilskot med særskilt fordeling Inntektsgarantiordninga Regionalpolitisk tilskot (småkommunetilskot) Samla rammetilskot Utgiftsutjamning: Utgiftsutjamning vert rekna ut frå kommunen sin førekomst av gitte kriterie i høve landsgjennomsnittet. Utgiftsutjamninga er ei rein omfordeling, det som vert trekt inn frå nokre ommunar blir delt ut att til andre. For Leikanger kommune er det framleis utjamning på eldre over 67 år samt innbyggarar i alderen 6-15 år som gir størst utslag utgiftsutjamninga. Eldre over 67 år gir 3,2 mill kr i utgiftsutjamning. 13

15 Utvikling i skatt og rammetilskot i Leikanger kommune Tabellen nedanfor viser utvikling i dei frie inntektene sidan 2009: (Henta frå KS sin prognosemodell som basert på prognosar gitt av departementet. Tala er ikkje oppgåvekorrigert og vil difor avvike noko frå tal der ein oppgir oppgåvekorrigert vekst). I dette oppsettet er inntektsutjamninga lagt til rammetilskotet. År 2009 År 2010 År 2011 År 2012 År 2013 År 2014 År 2015 Skatt Rammetilskot %-vis endring 12,2 % 6,3 % 20,1 % 11,2 % 2,9 % 3,3 % 2,6 % Flyktingetilskot Tilskot til flyktningearbeid for 2015 er stipulert til kr ,-. Det er då gjort føresetnad om at ein også i 2015 mottek 2-3 flyktningar. Skjønn for 2015 Skjønn er berekna for kommunar med utgifter som ikkje vert fanga opp av inntektssytemet. Dette gjeld for eksempel kommunar med høge utgifter til særleg ressurskrevjande brukarar, med svak økonomi og fornyingsarbeid, prosjekt om interkommunalt. Fylkesramma for skjønnsmidlar i 2015 er 73,3 mill. kroner, nedgang på 4,6 mill kroner. Leikanger kommune er så langt ikkje tildelt skjønnsmidlar for c.3 Rente / avdragskompensasjon for investeringar Rentekompensasjon for investeringar. Skule: Kommunen mottek kompensasjon for utbetring av skulebygg samt kompensasjon etter innføring av L97. Kr ,- er relatert til investeringar i samband med L97 medan kr ,- gjeld rentekompensasjon i samband med oppgradering av Leikanger Ungdomsskulen (to ulike oppgraderingar) og dusj- og garderobeanlegg ved barneskulen(fom 2012). Grunnlag rentekomp ca.10,3 mill kroner. Eldreomsorg: Dette er ei ordning der kommunen får kompensert både for rente og avdrag i samband med bygging av sjukeheim. Årlege avdrag er kr ,- og rentekompensasjon for 2015 er berekna til kr ,-, samla kompensasjon kr ,-. Grunnlag ca.9 mill kr. Rentekompensasjon vert gitt ut frå gjennomsnittleg flytande rente i Husbanken gjennom året. Husbanken har lagt ut sine rentetilbod for jan og febr 2015, og har for desse 2 mnd. oppgitt ei månadsrente (flytande) på 2,276 %. 14

16 Endring: I forbindelse med fremlegging av tilleggsproposisjon til statsbudsjett 2014, er det i endringsforskrift av vedteke at rentemarginen i Husbanken fra 1. mars 2014 skal vere 1,0 prosentpoeng for lån med flytende rente og for lån med fast rente der søknad om fastrenteavtale kom inn f.o.m. 8. november c.4 Momskompensasjon Føring av momskompensasjon frå investering. Frå 2010 vart det ein endring i korleis kommunen kan disponere momsrefusjonen frå investeringar. Endringa er komen for å styrke økonomistyringa i kommunesektoren. Kommunane får som hovudregel refundert all meirverdiavgift på alle kjøp. Store investeringar, som ofte i stor grad er finansiert ved lån, gir kommunane store refusjonsinntekter. Tidlegare har kommunane disponert desse pengane fritt både til løpande drift og til investeringar. For at kommunane skulle kunne tilpasse seg gradvis, har det vore ein overgangsperiode frå år 2010 og fram til 2014, der det vart lagt stadig sterkare føringar på korleis momsrefusjonen frå investeringar kunne disponerast. Frå og med 2014 må all momsrefusjon frå investeringar førast i investeringsregnskapet. 2.c.5 Eigedomsskatt Leikanger kommune har hatt eigedomsskatt sidan år 2000 og gjennomført omtaksering med verknad frå år Desse takstane ligg fast i 10 år. Kommunestyret fastset promillen skatten skal utreknast etter i budsjettmøtet i desember. Det er lagt inn kr i budsjett og økonomiplan og det er då nytta ein promille på 7 for næring og verk og bruk. For bustader og fritidsbustader er det nytta ein promille på 2,5. E-skatt på bustad vil auke med ca. 1 mill pr. promille (grunnlag på tal frå 2013). Det er eit krav at eigedomsskatten skal vedtakast kvart år som ein del av det årlege budsjettvedtaket 2.c.5 Kalkulatoriske rente og avskrivingar Kommunal og Morderingserinsdepartementet har revidert retningslinjene for utrekning av sjølvkost for kommunale tenester (rundskriv H-3/14). Ut frå desse rentningslinjene skal kalkylerenta settast lik 5-årig swaprente med tillegg av 0,5%-poeng, har brukt 2,8% i kalkylen for berekning av kalkulatorisk rente. Avskriving av anleggsmidlar innafor VAR-området vert fordelt over same avskrivningsperiode som rekneskapen. Det er lagt inn 2,1 mill kroner i kalk.renter og avdrag frå Var. 15

17 2.c.7 Premieavvik Auke i pensjonspremie vert rekneskapsmessig utjamna med føring av premieavvik og eit amortisert premieavvik. Premieavvik som har oppstått frå og med 2014 vert frå 2015 amortisert med 7 år. Berekna akkumulert priemieavvik KLP pr er sett til 14,7 mill kroner. Årets premieavvik KLP og SPK er inntektsført med 4,1 mill. kroner. Amortisert premieavvik er utgiftsført med 1,9 mill. kroner. Nettoeffekt premieavvik: 2,2 mill kroner. 2.c.8 Avkastning frå Kraftfondet I budsjettet for 2015 og vidare i økonomiplanperioden er det lagt inn 3,5 mill i avkastning frå Kraftfondet (disponert i drift). 2.d Løns- og prisvekst, endringar i pensjonsutgiftene og arbeidsgivaravgift. 2.d.1 Løns- og prisvekst Løns- og prisvekst I statsbudsjettet vert prisveksten for kommunale varer og tenester (kommunal deflator) for 2015 berekna til 3,0 prosent. Kommunen sin løns- og prisvekst vert kompensert ved auke i rammetilskotet tilsvarande den kommunale deflatoren. Herav lønsvekst på 3,3%. Løn tel om lag 2/3 av deflator. 2.d.2 Justeringsprosent på kommunale tenester Kommunale tenester og leigeobjekt er prisregulert i samsvar med kommunal deflator, 3,0 %. 2.d.3 Pensjonsutgifter og arbeidsgivaravgift Arbeidsgivaren sin del av pensjonsutgiftene I budsjettforslaget er normalpremien for pensjonspremien basert på aktuarberekningar frå KLP /SPK. Berekningane gir fylgjande berekningssatsar for 2014 (arbeidsgivardel): Fellesordningen 20,01 % Sjukepleiordningen 20,26 % SPK 11,55 %. Ingen endringar i arbeidsgivaravgift, 10,6% 16

18 2.d.4 Eigenkapitalinnskot i KLP Eigenkapitalinnskot i KLP vert for 2015 berekna med 0,3% av premiereserven for fellesordningen og med 0,7% for av pensjonsgrunnlaget for sjukepleiordningen. For 2015 er eigenkapitalinnskotet i KLP berekna til kr Avsett i inveteringsrekneskapen med overføring frå drift. 2.e Robek Sjølv om Leikanger kommune har balanse i økonomien, vel vi likevel å informere kort om kva som er konsekvensane om ein ikkje har dekning for budsjettert bruk av midlar: Ein kommune som ikkje har balanse i økonomien, kjem i registeret for Betinga godkjenning og kontroll, regulert i kommunelova 60. Utdrag frå kommunelova 60: a. kommunestyret eller fylkestinget har vedtatt å fastsette et årsbudsjett uten at alle utgifter er dekket inn på budsjettet, b. kommunestyret eller fylkestinget har vedtatt å fastsette en økonomiplan uten at alle utgifter er dekket inn på økonomiplanen, Av 60,1 - kva konsekvensar det har for ein kommune å vera i eit slikt register: Vedtak om opptak av lån eller vedtak om langsiktig avtale om leie av bygninger, anlegg og varige driftsmidler som kan påføre kommunen eller fylkeskommunen utgifter ut over de fire neste budsjettår, er ikke gyldig før det er godkjent av departementet. Dersom ett av vilkårene i første ledd bokstav a-d er oppfylt, skal departementet føre kontroll med lovligheten av kommunestyrets eller fylkestingets budsjettvedtak. 17

19 3. Driftsbudsjettet 3. a.tenesteproduksjon 3.a.1 Sentrale folkevalde organ og revisjon Tenesteområdet omfattar formannskap, kommunestyre, kontrollutval og revisjon. Sogn regionråd og andre faste råd og utval. Sum utgifter og inntekter for området: Sentrale folkevalde Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan organ og revisjon (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Handling og status i forhold til kommuneplanen Samfunnsdelen har flg hovudmål: Leikanger kommune skal vera ein god stad å veksa opp, arbeida og bu. Folketalet skal auka kvart år i perioden. Innan området Regionutvikling har samfunnsdelen flg målsetting: Leikanger kommune skal vera ein aktiv deltakar i å utvikla regionen i midtre og indre Sogn til å bli eit attraktivt bu- og arbeidsområde Handling og status: Leikanger har hatt ein jamn auke i innbyggjartalet kvart år frå 2156 i 2009 til 2268 innbyggjarar ved utgangen av Tilsaman 112 personar Leikanger er medlem av Sogn regionråd og har felles rådmannsgruppe i med andre kommunar i Sogn. Det er etablert ei rekke samarbeidsløysingar i form av eigne selskap og vertskommuneløysingar innanfor ulike tenesteproduksjonar. Nokre døme: o Felles satsing innan oppvekst i form av programmet «Styrka læring» som ligg inne i økonomiplanen. o Leikanger med i fells prosjekt med siktemål å etablere Sogn Lokalmedisinske senter i Lærdal i løpet av Interkommunalt brannvern: Sogn Brann og redning IKS 18

20 Kommentar til økonomiplanen: Leikanger Kommune Den politiske strukturen er organisert som ein 2-nivå modell med kommunestyre og formannskap. Kommunestyret har 6-7 møter i året og formannskapet om lag 12. Det e inngått avtale med nabokommunar om samarbeid om kommunale tenester. Samarbeidet blir gjerne organisert enten gjennom eit interkommunalt selskap (IKS) eller vertskommunemodellen. Verknaden blir at avstanden mellom kommunestyret og tenestene har vorti større. Det framstår som ei utfordring i høve kommunestyret sin kjennskap og nærleik til tenestene. For å auke engasjementet og gjera arbeidet i kommunestyret meire interessant har Leikanger forsøkt å legge ulike saker fram for kommunestyrt som fyrste instans. Det betyr at sakene ikkje er innom formannskapet på førehand. Utfordringa er kommunelova som regulerer at rådmannen ikkje har rett til å fremje tilrådingar direkte til kommunestyret. Leikanger kjøper revisjonstenester frå Sogn of Fjordane Revisjon IKS. Det er inngått avtale om kjøp av sekretariatsteneste til kontrollutvalet frå Pricewaterhouse Coopers. Kjøp av finansiell revisjoner lagt inn med i Det ligg inne kr til sekretariat for kontrollutvalet og til kjøp av forvaltningsrevisjon. Det er ikkje lagt inn midlar til selskapskontroll i Budsjettgrunnlaget tek såleis ikkje full høgde for kontrollutvalet sitt framlegg: Område 2015 Kontrollutvalet Sekretariatet Finansiell revisjon Avventar SF Revisjon sitt representantskap Kjøp av forvaltningsrevisjon Kjøp av selskapskontroll Totalt finansiell revisjon Leikanger er medlem av Sogn Regionråd saman med andre kommunar i midtre og indre Sogn. Regionrådet kjøper sekretariatsteneste i omfang av ei heil stilling frå Sogndal kommune. Finansieringa av regionrådet skjer med årlege tilskot frå kommunane. Omframt medlemskontingenten skal tilskotet dekke kostnader med ulike fellesprosjekt. Samla kontingent for Sogn regionråd 2015 er kr Leikanger sin del utgjer kr ,- mot kr ,- i Omframt drift av rådet er dei viktigaste satsningane: Kommunenett GIS-koordinering Regional utviklingsplan (RUP) Reiseliv Barnehage- og skulesamarbeid 19

21 Næringsutvikling Sogn regionråd sitt budsjett 2014, sjå meir : under møteinnkalling Ny kommunestruktur Regjeringa la i vår fram innhaldet for ei ny kommunereform der arbeidet startar hausten 2014 og går fram til Kommunane skal gjera endeleg vedtak om kven ein ønskjer å slå seg saman med innan juli 2016 og ny kommunestruktur skal vera på plass innan Fylkesmannen og KS har laga eigen prosjektplan for gjennomføring av reforma. For Leikanger blir det det viktig å finne ei aktiv og god arbeidsform for å sikre at kommunen sine interesser kan bli følgt opp i ei større kommuneeining. Leikanger bør også vera oppteken av å sikre og utvikle dei tenestene som ein allereie har og som ein ønskjer å vidareføre. Det vil gjelde skular, barnehagar, fritids- og idrettsanlegg, institusjonar og infrastruktur som vegar m.m. Mål : Møta i politiske utval skal opplevast som engasjerande Halde balanse i økonomien og makte å avsetje noko reservar til dekking av uføresette hendingar Følgje opp mål og tiltak i kommuneplanen sine målsettingar og gjennomføre tiltaka i handlingsprogrammet. Arbeide aktivt med Kommunereforma for å sikre at Leikanger sine interesser med den nye kommunestrukturen. 20

22 3.a.2 Sentraladministrasjon og styring Innhald i tenesteområdet Tenesta omfattar den administrative leiargruppa og funksjonane personal, økonomi og serviceekspedisjonen. Sum utgifter og inntekter: Sentraladm. og Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan styring (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Nosituasjonen: Den administrative leiargruppa er samansett slik: Rådmann, kommunalsjef næring og utviking, kommunalsjef oppvekst og omsorg, personalsjef, økonomisjef og tenesteleiar for næring og samfunn. Andre deltek på møte ved behov. Det blir halde møte med tenesteleiarane sektorvis med jamne mellomrom Rådmannen deltek i felles rådmannsgruppe for kommunane som er medlemar i Sogn Regionråd. Det er til tider ressurskrevjande å følgje opp dei mange tenestene som er etablert gjennom samarbeid over kommunegrensene. Det er etablert eit eige BLLS samarbeid der rådmennene i Balestrand,Luster, Leikanger og Sogndal møtes for å følgje opp dei mange tenestesamarbeida som desse kommunane har etablert. Vik kommune kjem i sterkare og sterkare grad med i dette samarbeidet. Det er ikkje lagt opp til endringar i stillingar i Kommunen vedtok ny planstrategi i Framlegget legg opp til eit omfattande planarbeid med samfunnsdelen til kommuneplanen, nye reguleringsplanar og tematiske kommunedelplanar i perioden Arbeidet med revisjon av samfunnsdelen har vori prioritert i 2015 og bør venteleg kunne sluttførast 1 kvartal Vidare må revisjon av Krise og beredskapsplanen gjerast ferdig innan sommaren Mål: Gjennomføre budsjettføresetnadene innanfor vedtekne rammer. Få samfunnsdelen av kommuneplanen med ferdig revidert innan april

23 3.a.3 Fellestenester Innhald i tenesteområdet Området omfattar Serviceekspedisjonen og alle felleskostnader med IKT, kontorutgifter, forsikringar og kontingentar. Herunder pensjonsordninga til KLP. Serviceekspedisjonen har 2 heile stillingar. Det er lagt inn lønsmidlar til 40% stilling knytt til avlastning i serviceekspedisjonen. Denne ressursen blir praktisert fleksibelt med utplassering til tenesteeiningar når det oppstår spesielle behov. Sum utgifter og inntekter for området Fellestenester : Fellesteneste Budsjett 2014 (endra) Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Nosituasjon og utfordringar Omframt dei løpande informasjons- og ekspedisjonstenestene, post og arkiv har Serviceekspedisjonen ansvar for innkjøp og utleige av bustader. Serviceekspedisjonen har ansvar for utsending av innkalling og sakliste til politiske organ. Serviceekspedisjonen har ansvar for oppdateringa av heimesida. Kommunane Luster, Sogndal, Leikanger og Balestrand har felles mal for heimsidene. Leikanger kommune har avtale med Fylkeskommunen om drift av ikt-tenesta. Årskostnaden er 1,8 mill kr. Avtala er gjort innanfor den overordna rammeavtala mellom kommunane i Sogn Regionråd og Fylkeskommunen. Leikanger har inngått samarbeidsavtale med Luster og Sogndal om felles ikt-leiar. Sogndal er vertskommune. Leikanger sin del av kostnadene er kr Etter at stillinga vart ledig våren 2014 har Leikanger signalisert at ein ikkje lenger ønskjer å vidareføre ordninga. Leikanger kommune har ein felles visjon for organisasjonen: «Leikanger kommunen der det gror og alle trivst» Kvaliteten på kommunale tenester er avhengig av gode organisatoriske løysingar, eit godt arbeidsmiljø, motiverte medarbeidarane med høg kompetanse som tek ansvar, som arbeider godt saman og har hovudfokus på å yte gode tenester. Verdiar: Me skal vere opne, ærlege og rause. Me vil skapa ei god lagånd. Me helsar på kvarandre og 22

24 viser omsorg og respekt. Hjå oss er det stor takhøgde og lov å gjera feil. Me tek felles ansvar for godt og gale. Me vil møta kvarandre med godt humør og gje direkte og gode tilbakemeldingar. Leiarkrav: Leiarane skal vera synlege og gje aktiv oppfølging av den enkelte. Alle skal ha meiningsfulle arbeidsoppgåver der det er rom for kreativitet og personleg utvikling. Kommunen har i sine lønspolitiske retningsliner lagt vekt på kompetanseheving, der tilsette som tek særleg relevant etter-/vidareutdanning kan få utteljing i form av auka løn. Det er også sett sterkare fokus på å kartlegge og å følgje opp uønska deltid, samt ha eit overordna felles fokus på ymse typar fråvær til dømes velferdspermisjonar. Leikanger kommune har som IA-verksemd sett opp 3 overordna mål. Dette går på å redusere sjukefråvær (ikkje overstige 6 %), tilrettelegge for at tilsette med redusert funksjonsevne skal vere i arbeid, samt å auke den reelle pensjonsalderen. Det er inngått avtale med bedriftshelsetenesta der det er laga handlingsplanar med tiltak innan kvart verneområde. Nye handlingsplanar vert laga for I det systematiske HMT-arbeidet er fylgjande årshjul sentralt: Innan 10.september Verneområdet føretek fullstendig kartlegging/vernerundar og set eventuelle tiltak inn i ein handlingsplan som vert sendt til kommunalsjef Innan 1.oktober Kommunalsjef set opp eventuell prioriteringsliste og sender handlingsplanen til AMU Innan 1.november AMU handsamar og set opp samla handlingsplan for Leikanger kommune Siste kommunestyremøte i året vert det eventuelt løyvt midlar i samband med budsjett/økonomiplansaka. God tilrettelegging og tidleg attføringsarbeid er med på å halde uføregraden nede. Uføretala er låge for Leikanger kommune som ligg under gjennomsnittet for kommunane i Sogn og Fjordane. Det knyter seg særlege økonomiske- og driftsmessige utfordringar ved eit høgt fråvær. Gjennomsnittleg samla sjukefråvær siste åra ligg på rundt 7%, som er høgare enn måltalet ( på 6%). Her er det store variasjonar innan einingane. Ein vil i samband med IA/HMT-arbeidet framleis halde fokus på dette ved å sjå på kva einingar som har særskilte utfordringar, vurdere behovet for å iverksetje tiltak samt evaluere desse. Likeeins er det viktig at ein held fokus på å jobbe med å få til gode organisatoriske løysingar, kultur og haldningar. I investeringsbudsjettet er det lagt inn ei samla ramme på 0,3mill til nye investeringar på iktsida i

25 Utviklinga vil gå i retninga av at meir og meir av kommunen sin innkjøp vil bli gjort over denne løysinga. Største utfordringa ligg i å få trekt med dei lokale leverandørane. Innan helse vil den elektroniske løysinga med Telemedisin bli starta opp i Årets premieavvik KLP og SPK er inntektsført med 4,1 mill. kroner. Amortisert premieavvik er utgiftsført med 1,9 mill. kroner. Nettoeffekt premieavvik: 2,2 mill kroner. Mål: Halde eit godt servicenivå til brukarane av Serviceekspedisjonen Størst mogleg utleigeprosent av kommunen sine bustader Aktivt vedlikehald og ajourhald av kommunen sin heimside Etablere faste rutiner med løpande kontakt med fylkeskommunen vedk oppfølging av ikt-driftsavtalen Praktisere innkjøpsordninga i samsvar med regelverket og inngåtte avtalar 24

26 3.a.4 Undervisning Innhald i tenesteområdet: Leikanger barneskule, Leikanger ungdomsskule, fellesutgifter grunnskulen, spesialundervisning, vaksenopplæring, skulefritidsordning og skuleskyss. Sum utgifter og inntekter for området undervisning: Undervisning Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan (endra) Skulane ser så langt i året ( ) ut til å halde seg innafor tildelt ramme. Klassetal og elevtal synest relativt stabilt etter ein auke sist år. Heile ungdomssteget har no fått timetalsauke med 30 minuttar for veka og valfag på alle trinn. Tal elevar med enkeltvedtak om spesialundervisning synest å ha gått noko ned, særskilt på barneskulen. Dette gjer at ressursane kan nyttast meir fleksibelt til tilpassa opplæring og styrking. Fellesutgifter grunnskule Kapittelet inneheld løn til leksehjelp etter behov for mellomsteget på barnskulen, opplæringsutgifter kommunal del til vidareutdanning av lærarar, opplæringsutgifter til barn plassert av barnevernet i andre kommunar, kostnader med leige av symjebasseng i Sogndal og tilleggsløyvingar til skulane. Sistnemnde post er redusert med kroner og ramma til barneskulen auka tilsvarande for budsjettåret Gjeld løn til lærling hausten Leikanger ungdomsskule Leikanger ungdomsskule har 148 elevar frå oktober Dette er det høgste elevtalet nokon gong. Skulen har sju klassar etter gamle klassedelingsreglar. Frå hausten 2015 vil klassetalet vera uendra om ein held fram med deling av 7. klasse. Om ikkje, vil fire av klassane ha over elevar noko som utløyser deling i høve til somme fag ut frå forsvarleg bemanning (naturfagøvingar, sløyd, valfag, framandspåk/språkleg fordjuping og symjeopplæring) og spesialromstorleik (mat og helse). I tillegg trengst det styrkingstimar i faga norsk, engelsk og matematikk med tanke på tilpassa opplæring. 52 elevar i 9. klasse skal ha faget «Mat og helse» neste år. Det tyder at ein må ha deling i begge klassane tre timar for veka og tre grupper i framandspråk/språkleg fordjuping. For at valfaga skal vera praktisk orienterte, kan ikkje gruppestorleiken vera for stor. t.d. «Trafikalt grunnkurs» kan ha maksimalt 16 elevar. Skulen har sju valfaggrupper. Midlane til valfag/deling er henta frå spesialundervisning og særskild norskundervisning. Inndraging av 25% fast vikarstilling har gjort at ein våren 2014 har nytta tilsette i full stilling til vikartimar som igjen ofte betyr overtid og dyre timar. 25

27 Skuleåret har 20 elevar fått vedtak om spesialundervisning. Dette tilsvarar 13,5 % av elevmassen. 18 av desse elevane har fått timar til spesialundervisning, ein elev har fått vedtak om tilrettelegging med hjelpemiddel og ein elev fekk avslag på søknaden. To elevar som hadde vedtak i fjor, har ikkje vedtak i år. Rektor håpar at meir «dysleksivenleg» undervisning og bruk av digitale verktøy kan føra til at talet på elevar med enkeltvedtak om spesialundervisning kan reduserast frå hausten Det betyr at ressursane kan nyttast som tilpassa opplæring/styrkingstiltak og koma fleire elevar til gode. På den måten kan ein også kan bruka meir tid på elevane og mindre på papirarbeid. Det har vore ei sterk innstramming i timebruken til spesialundervisning frå hausten I praksis betyr det at fleire deler på ressursane i eigen klasse, eller at ein i auka grad organiserer tiltak på tvers av klassar. Hausten 2014 har ni elevar frå klasse vedtak om særskild norskundervisning. Kvar elev har vedtak på 2 timar/veka og undervisninga er organisert på tvers av klassetrinna. LBS opplyser at dei nyttar timar/veka med assistent knytt opp til elevar med helseplager. Dette kan ikkje løysast ved samordning av tiltak som alt er ved ungdomsskulen, men må inn som nytt tiltak dersom behova framleis er dei same. Det store kullet på 52 elevar i 8. klasse fører til behov for eitt nytt klassesett i alle lærebøker kvart år. Hausten 2015 vil det også føra til auka utgifter til faga mat og helse og utdanningsval (hospitering ved vidaregåande skule). Skulen prøver no å bruka digitale lærebøker i somme fag på dette trinnet. Kostnaden med slike lærebøker er 1/3 av papirboka. Om det vert reduserte utgifter på sikt, står att å sjå. I tillegg har ein læremiddel som stadig bør bli oppdatert og som gjev meir variert undervisning. Fleire elevar betyr auka utgifter til forbruksmateriell og fleire elevar som skal konkurrera om digitale verktøy som nettbrett og datamaskiner. Sidan det vert stilt større krav til databruk jf. ny eksamensordning i matematikk, treng skulen til ei kvar tid datautstyr som fungerer i den vanlege skulekvardagen. Dette føreset årlege nyinnkjøp. Det er vanskeleg for skulen å ha kontroll på utgiftene til ulike dataprogram fordi avtalane vert inngått på ulike nivå. Her har det vore kostnadsauke samtidig som fleire elevar og fleire lisensar også gjev kostnadsauke. Skulen skal inn i den statlege «ungdomstrinnssatsinga» neste år. Ordninga med ressurspersonar vert betalt av staten, men skulen har lite pengar på budsjettet med tanke på tal tilsette som skal få kompetanseheving. Elev- og klassetalsauke fører til meirarbeid for administrasjonen. I tillegg krev store tiltak knytt til spesialundervisning mykje ekstra arbeid, og ikkje minst nye krav til dokumentasjon og føring i ulike datasystem innan fristar. Administrasjonsressursen er knapp jf. kommentarar til sist budsjett og årleg tilbakemelding om timebruk. Neste år kan det bli endringar i administrasjonen, og ein bør tenkja rekrutteringstiltak og opplæring. 26

28 Det er peika på fleire grunnar som fører til utgiftsauke. Driftsbudsjettet er auka med kroner. Får ein ikkje kompensert for kostnadsauke, må aktivitetsnivået ned. Skulen føler driftsbudsjettet som anstrengt. Pengane ligg i løner. Sidan dei som alt er elevar ved skulen har fått store kutt dette året, er det lite å henta her. Det tyder at kutt først kan gjerast frå på den nye 7. klassen. Det gjer at årsverknaden på kuttet vert for høgt året etter. For å få budsjettet i balanse er det lagt inn kutt på 40% stilling eller ca. 10 rammetimar frå I hovudsak må innsparinga takast på dei som no går i 6. klasse. Det tyder at ein ikkje kan ha full klassedeling i 7. klasse neste år ev. at andre tiltak på trinnet må reduserast. Mål for verksemda: 1. Alle elevar trivst på skulen 2. Alle tilsette har fått kompetanseauke 3. Elevane får symjeopplæring i basseng på Leikanger 4. Resultatet på nasjonale prøvar viser framgang for den enkelte elev frå 8. til 9. klasse Leikanger barneskule Leikanger barneskule har 176 elevar og 12 kontaktlærargrupper hausten Berre 2. klassen er ikkje delt fullt ut. Det er budsjettert med om lag 20 lærarstillingar og gjennomsnittleg 169 % assistentstilling i tillegg til 50 % kontorpersonale. Av dette går om lag 17 stillingar til undervisning/elevretta arbeid, 1,5 stillingar til administrasjon, i overkant av 1 stilling til seniortiltak og tillitsvalde, og i underkant av ½ stilling til fagrettleiar, lagleiarar, bibliotek, IKT ansvarleg m.m. Skulen har i mange år ønska seg kontorhjelp i 100 % stilling for å dekke opp skule, SFO, leksehjelp m.m., men har heller ikkje i år klart å finne dekning innafor budsjettet. Barneskulen planlegg å nytte 257,5 timar grunntimetal til undervisning etter gammal klassedelingsmodell, 31 timar til deling i symjing, kunst og handverk, mat og helse og engelsk og 121 timar til tilpassa opplæring/spesialundervisning og 6 timar til ekstra norskundervisning for framandspråklege. Assistentstillingane dekkjer m.a. hjelp til elevar med kronisk sjukdom/helseplager og anna funksjonshemming i timar og friminutt samt fysisk aktivitet for klasse. Frå april/mai 2014 vart 5. klassen delt fullt ut - noko som er vidareført i 6. klasse. Skulen føler budsjettet som stramt der det vert altfor lite timar til tidleg innsats og tilpassa opplæring for «gråsoneelevar» på småskuletrinnet, noko som kan gje større behov for spesialundervisning høgare oppe på klassestega. Samanlikna med andre ligg elevtalet pr. lærar svakt under landssnittet. Sjølv om mykje av timane er bundne opp til enkeltvedtak til spesialundervisning vert desse timane nytta i grupper og til styrking slik at det praktisk tala ikkje er einetimar att på skulen. For skuleåret har 18 elevar fått vedtak om spesialundervisning. Dette tilsvarar 10,3 % av elevmassen. 7 elevar har fått avslag og får såleis behovet dekka innafor deling og tilpassa opplæring. Skulen har prioritert å få flest muleg timar ut av ramma og dermed mindre til utstyr og innbu. Når pengane som skal gå til løner er brukte kan det fort bli lite att til å dekke andre utgifter. Lisensar, tele og datautgifter er det vanskeleg å ha full oversikt over. 27

29 Begge skulane starta hausten 2013 opp med Trivselsprogrammet. Det er eit godt tiltak i sosialisering og førebygging av mobbing som kostar om lag kroner i året. Rektor har i sine kommentarar teke bort lærling frå hausten Etter rådmannen si vurdering må den lærlingen som no er starta hjå oss få gjere ferdig læretida si Leikanger kommune. Ramma har såleis blitt tilførd kroner frå tilleggsløyvingar/fellesutgifter grunnskule for å dekke inn dette komande budsjettår. Rektor har også kommentert ein del bygningsmessige tiltak som vedlikehaldsplan for bygningar, auka vaktmeisterressurs, opprusting og vedlikehald av bygningsmessig art og ferdigstilling av uteområde. Det høyrer heime på teknisk sitt budsjett og må finne sin plass på deira prioriteringslister. Mål for verksemda: 1. Halde på og vidareutvikle det store engasjementet kvar einskild syner 2. Ferdigstille lokal plan for lese- og skriveopplæring ved Leikanger barneskule 3. Få på plass klatrepark ved skulen 4. Opprusting av personalrommet Skulefritidsordninga Det er 67 betalande barn i SFO hausten I tillegg kjem nokre barn som har rett på skuleskyss som oppheld i SFO i tida frå skuleslutt fram til bussen går klokka barn i klasse har leksehjelp i SFO. Det er pr 1. oktober 4,22 stillingar tilknytta SFO og leksehjelp. Det har siste året vore store endringar i personalgruppa der større stillingar har vorte reduserte grunna sjukdom og andre arbeidsoppgåver. I løpet av 2015 må ein ha ein grundig gjennomgang av i ordninga og ev. tilsetja fast i nokon av vikarstillingane. Det kjem stadig born med nye tilsynsbehov som krev auka personalressursar og behov for auka samarbeidstid med skule, PPT og andre. Fagleg oppdatering og inspirasjon er viktig for SFO tilsette. Dette har vore eit litt forsømt område. Det vert no jobba med å få i stand eit nettverkskurs for SFO- tilsette på Kaupanger, i Årdal og på Leikanger for å få til meir samarbeid og fagleg påfyll. I tillegg vert SFO no kursa i bruk av programmet Psykologisk førstehjelp. Det sistnemnde vert betalt av Sogn regionråd/system for styrka læring. Mål for verksemda: Omsorg, tryggleik og gode utviklingsvilkår. Barna får bruke ulike sider av seg sjølve og dei får oppleva samanheng og meistring. Utvikling av sjølvstende er eit mål. Godt samarbeid med føresette. Tiltak ein ikkje har funne rom til innafor ramma til skulane: 10 t/v til deling av 7. klasse hausthalvåret 2015 kr % assistent til 1. klasse på barneskulen hausten 2015 kr

30 50 % auke av kontorstilling på ungdomsskulen kr % auke av kontorstilling på barneskulen kr Auka kursbudsjetta på skulane kr Vaksenopplæring Leikanger kommune kjøper norskopplæring for framandspråklege i Sogndal. Kor mange deltakarar dette er varierer ein god del, men dei pengane kommunen mottek frå IMDI går direkte til Sogndal kommune med unntak av basistilskotet der vi beheld 15 %. I samband med kommunestyret sitt vedtak om mottak av flyktningar vil det verte vurdert om kommunen frå 2016 skal gjennomføre norskundervisninga i eigen regi. Ein vil i så fall spare reiseutgifter til Sogndal (som er ført på NAV sitt budsjett) og det kan reint praktisk vere lettare å gjennomføre språkpraksis og arbeidspraksis då ein slepp reisetid og står meir fritt til å organisere tilbodet sjølve på heile dagar. Kommunen har også ansvar for grunnskuleopplæring til vaksne, logopedhjelp og spesialpedagogisk hjelp. Vaksne har og rett til tenester frå PPT. Mål for tenesta: Å gje eit rett og kvalitetsmessig godt tilbod til brukarane. Skuleskyss Skuleskyss ved ungdomsskulen inneheld utgifter til skyss for 5 elevar og skyss til symjeundervisning i Sogndal. Skuleskyss ved barneskulen inneheld utgifter til skuleskyss for 12 elevar, skyss til kroppsøving i SAFTEN og skyss til symjeundervisning i Sogndal, samt følgje på skyss for 1 funksjonshemma elev. 29

31 3.a.5 Barnehage Innhald i tenesteområdet: Drift av kommunale barnehagar og tilskot til privat barnehage Sum utgift, inntekt og netto finans for barnehagane: Barnehage Driftsutgifter Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan (endra) Driftsinntekter Netto Generelt Det er 84 barn/113 plassar i dei kommunale barnehagane i Leikanger pr 1. oktober I tillegg kjem 41 barn/54 plassar i Askedalen private barnehage. Av desse er 44 under 3 år. Ut frå at nedskjeringane frå sist år er vidareførde i ramma for 2015, synest dei kommunale barnehagane å ha relativt stramme rammer. Det er gjort ulike øvingar for å få budsjettet til å gå opp og dette gjeld både pengar til personalressursar og pengar til drift. Dei kommunale barnehagane har lågare personaldekning enn den private barnehagen og ligg under norma på 3 stillingar pr avdeling. Nybø har basispersonale på 2,9 personar pr avdeling medan Henjahaugane tek inn 1 lite barn eller 2 ekstra plassar pr avdeling. For Henjahaugane sin del tilsvarar dette 6 plassar eller 1/3 avdeling. På den andre sida må det seiast at høgskuleutdanna personell til styrking og spesialpedagogiske tiltak tilfører barnehagane ein del ekstra både i form av kompetanse - og ekstra hender. Begge barnehagane har godt utdanna personale. Frå hausten 2014 er 2 pedagogar i Nybø og 1 pedagog i Henjahaugane på vidareutdanning i rettleiing med tanke på å kvalifisere seg i arbeidet som øvingslærarar, men også for å bli betre foreldrerettleiarar og kollegarettleiarar. Dei kommunale barnehagane har samarbeidd om budsjettframlegga og kome med felles framlegg til endringar omkring stenging og felles mål for drifta. Styrarane ønskjer sterkt å stenge barnehagane 4 veker i juli månad. I tillegg til den økonomiske innsparinga vil ein også få avvikla fellesferie på 4 veker for alle tilsette. Barnehagen vil vere tømd til nedvask og ev. oppussingsarbeid. Det vil då stå att 1 veke ferie pr tilsett som må avviklast hovudsakleg i skulane sine haust og vinterferiar eller andre periodar då det er mindre barn i barnehagane. Det er også ønske om stenging på julafta og nyttårsafta ut frå erfaringar at sjølv om 2 eller 3 har meldt seg på så kjem det likevel ingen når det kjem til stykket. Sogndal har i fleire år stengt desse aftane. Ein vil då både spare løn og gje personalet høve til å avspasere opparbeidd overtid. KOSTRA tal syner at ein brukar relativt mykje pengar på barnehagane i Leikanger kommune. Ein del av forklaringa kan vere at innrapporteringa tek utgangspunkt i 15. desember kvart år. Barnehagane i Leikanger tek inn barn heile året, det vil seie at barna me 30

32 tek inn mellom 15. desember og 15. august året etter aldri blir registrert i KOSTRA. Det kan slå skeivt ut å samanlikne seg med barnehagar som berre har eitt opptak i året. Fellesutgifter barnehage Kapittelet inneheld utgifter til innleige av førelesar/fagperson til ein felles kurs/planleggingsdag ved oppstart av nytt barnehageår. Ramma er auka med kroner for å dekke inn løn til lærling i Henjahaugane barnehage fram til 1. august Ramma for Nybø barnehage er tilsvarande redusert. Nybø barnehage Nybø barnehage med 54 plassar har ei grunnbemanning for 3 avdelingar på 870 % stilling i tillegg til 100 % styrarstilling. Dette tilsvarar 2,9 årsverk pr. avdeling på 18 plassar, svakt under norma på 3,0. Hausthalvåret 2014 er 38,5 % av barna i Nybø under 3 år. I 2014 måtte Nybø kutte budsjettet med for å halde rammene til dei kommunale barnhagane. For å klare det reduserte dei med om lag 30 % assistent/fagarbeidarstilling og kutta kroner på vikar og drift. Desse tiltaka må vidareførast i Ramma til Nybø barnehage er ytterlegare redusert med kroner som er ført over til fellesutgifter for å løne ny lærling i Henjahaugane barnehage i vårhalvåret. Dette vart delvis kompensert med kroner frå Styrka tilbod, men barnehagen manglar framleis kroner for å kome i mål i høve til ramma. Det har vore vurdert å ta inn 2 barn meir, men for å gjere dette må ei assistentstilling erstattast med pedagog for å stette kravet om pedagogbemanning. Meirkostnaden tilsvarar foreldrebetalinga på kroner. For å kome i mål i høve til ramma får ein som eit siste tiltak rekne med billegare vikar enn løna til den som er ute i permisjon eller la vere å ta inn vikar på kottidspermisjonar. Posten fast løn 10101er redusert med kroner i høve til stillingsplanen. Barnehagen må legge fram ein plan på korleis dette skal gjennomførast. Driftsbudsjettet sett opp med same talgrunnlag som Dei siste åra har styrar meldt om avvik og behov for å auke driftsposten med kostnader knytt til IKT og teleutgifter. Posten teleutgifter er no auka med kroner i høve framlegget frå styrar. Styrar peikar vidare på at ramma for Nybø har hatt ein auke på kroner på 5 år frå der barnetalet samtidig har gått opp. I same periode har lønene stige og kostnadar til drift auka. Dette har gitt barnehagen dårlegare vilkår for god drift. I tillegg har Nybø ein særs høg del barn under tre år som gir mindre inntekt i form av foreldrebetaling. Tiltak som er innarbeidde i ramma: Det vert ikkje teke inn nye lærlingar i 2015 i barnehagane i Leikanger Dette er ikkje ei ønska løysing, men når valet står mellom å tilsette lærling eller å seie opp fast tilsette i grunnbemanninga. Stenge barnehagen på julafta, nyttårsafta og fire veker i juli månad. Dette vil gje ei innsparing på til pr år. Dette viser ikkje direkte att på budsjettet sidan vikarpostane er reduserte frå før, men vil vise att på redusert overskriding ved årets slutt. Stenging på aftene og i sommarferien vil vere forutsigbart og skape meir ro. Dette er ei løysing som vil ramme både brukarane og dei tilsette, men det kjem ein kanskje ikkje utanom i ein nedskjeringsprosess. 31

33 Reduksjon av grunnbemanning Det er lagt inn ein reduksjon i fast løn på kroner. Dette kan løysast ved at det vert teke inn billegare vikar for personale som er ute i permisjon. Andre tiltak som har vore drøfta: Auke av barnetalet frå 20 til 21 på kvar av dei to avdelingane. Dette vil gje auke i inntekt, men og ei auka i utgifter då ein må seie opp ein assistent og tilsette ein pedagog meir for å oppfylle kravet om pedagogdekning. Skal ein auke barnetalet må ein etter styrar si vurdering opp på anbefalt bemanningsnorm for å drive forsvarleg. Går ein opp med bemanning vert det inga innsparing. Reknestykket omkring fagarbeidar kontra pedagog vil gå om lag i null økonomisk, men kan etter rådmannen si vurdering gje barnehagen ein viss fleksibilitet i periodar. Ei anna sak er at fleire kommunar går no over til 2 pedagogar og ein assistent for å styrke det pedagogiske arbeidet i barnehagen. Ein kan ikkje sjå at det er noko særleg å hente på driftsbudsjettet då nedskjeringane frå 2014 er vidareførde. Det vil då stå att å sjå på personalressursen enno ein gong, men dette er sjølvsagt problematisk då ein alt ligg under anbefalt norm. Mål for drifta 2015: 1. Mindre fråvær 2. Godt arbeidsmiljø 3. Nøgde brukarar Henjahaugane barnehage Henjahaugane med 60 plassar har ei grunnbemanning på 900 % stilling i tillegg til 100 % styrarstilling. Dette tilsvarar 3,0 stillingar på avdeling på 20 plassar. Nytilsett lærling frå hausten 2014 vil bli lønna frå fellesbudsjettet fram til den går over i skulen frå august Budsjettet samsvarar med stillingsplanen i høve grunnbemanning for året I budsjettgrunnlaget for 2015 er det lagt inn ei sparing på 3%. Etter å ha summert løn og sosiale utgifter syner dette at barnehagen må finne ytterlegare sparetiltak tilsvarande om lag kroner, det vil seie at ein manglar så mykje for å ha nok til lønsutbetalingar til fast tilsette. I høve budsjett for 2015 er barnehagen pålagd å kome med reelle forslag på ei innsparing på tilsvarande beløp. I budsjettet ligg dette inne som auke i foreldrebetaling tilsvarande 2 barn. Driftsbudsjettet er frå før teke ned meir enn det styrar ser som realistisk, teleutgifter er mykje høgare enn budsjettert og posten ymse forbruksvarer held heller ikkje. Leikangerbarnehagane tek inn barn heile året. I Henjahaugane barnehage hadde ein fire barn meir i juni 2014 enn i desember Hausten 2014 er 35,5 % av barna under 3 år. Tiltak som er innarbeidde i ramma: Avvikle lærlingordninga. Dette gir inga innsparing for Henjahaugane barnehage då desse utgiftene ikkje ligg inne i ramma, men det vil då heller ikkje påføre utgifter. Å kutte lærlingordninga er inga ønskjeleg løysing, men ein kan ikkje finne pengar på budsjettet til å vidareføre ordninga. 32

34 Stenging av barnehagen julafta, nyttårsafta og fire veker om sommaren. Redusere vikarutgifter med kroner. pr. år. Dette er ikkje ei synleg innsparing i budsjettet, men er overskridingar på ferievikarbudsjettet kvart år. Styrar ynskjer å redusere overskridingar på vikarbudsjettet og då er dette ei god løysing. Dette vil vere forutseieleg og skape ro, og er ei løysing som vil ramme både brukarar og tilsette som rimeleg er i ein innsparingsperiode. Auka barnetalet. Ta inn fleire barn og auke tal plassar på 2 avdelingar. Det vil gje ei inntening på 2400 kr. pr. plass x 11 månader x 2 plassar = kroner. Dette er avhengig av at det er store barn på venteliste. Om ein tek inn ein liten vil innteninga vere halvert. Det er og ein føresetnad når dette vert brukt som innsparingstiltak at bemanninga ikkje vert auka elles vil vinninga gå opp i spinninga. Andre tiltak som har vore drøfta: Redusere grunnbemanninga. Det må kuttast om lag 15 % assistent/fagarbeidarstilling for å oppnå ei innsparing på kroner Barnehagen har 44 barn / 60 plassar i 9 timar kvar dag. Då har kvar tilsett ansvar for 6,67 barn over tre år og 3,33 barn under tre år. Den tilrådde bemanningsnorma er 6 barn pr. tilsett over 3 år og 3 barn pr. tilsett under tre år. Ut frå dette kan ein ikkje sjå at Henjahaugane barnehage kan redusere ytterlegare på grunnbemanning og samstundes drive barnehagen forsvarleg. Det er teke kroner frå inventar og utstyr og ført over til teleutgifter, noko som resulterer i at det står berre kronar att på denne posten. Dette må stå på lista over tiltak ein ikkje har funne plass til innafor ramma. Budsjettet er levert med ei overskriding av ramma på kroner Mål for drifta Mindre fråvær. 2. Godt arbeidsmiljø. 3. Nøgde brukarar. Privat barnehage Privat barnehage har pr 1. oktober barn tilsvarande 3 avdelingar/54 plassar. 31 % av barna er under 3 år. I tillegg til generelt tilskot betalar kommunen for søskenmoderasjon, bortfall av foreldrebetaling i samband med spesialundervisning, PP-teneste og løn i samband med spesialpedagogisk hjelp og styrking. Dette vert fordelt på ulike kapittel. Overskriding av ramma med kroner skuldast auke til 98 % tilskot frå august 2014 og kompensasjon til privat barnehage for søskenmoderasjon og redusert foreldrebetaling. Styrka tilbod barnehage På dette kapittelet ligg alt som har med styrking og spesialpedagogiske tiltak i kommunale og privat barnehage, utgifter til PP-teneste og logopedteneste i barnehagane. Kapittelet inneheld fast lønn til 115 % spesialpedagogisk styrkingstiltak kring funksjonshemma barn i Henjahaugane barnehage og 50 % til spesialpedagogiske tiltak i Nybø barnehage samt ein stipulert kronesum til kjøp av tenester frå private. Ramma er redusert med kroner som er overført til å styrke ramma i Nybø komande år etter at posten løn lærlingar vart teken bort. Tiltak ein ikkje har funne rom til innafor ramma til barnehagane: 33

35 1. Auka lønsmidlar til Henjahaugane slik at dei kr slepp å ta inn 2 barn meir innafor same bemanning. 2. Auke opp att posten inventar og utstyr - Henjahaugane kr Auka lønsmidlar til Nybø (innsparing vikarløn) kr

36 3.a.6 Helseteneste Innhald i tenesteområdet: Helsestasjon, skulehelseteneste, jordmorteneste, miljøretta helsevern, folkehelsekoordinator, legeteneste, fysioterapi og samhandlingsreforma. Sum utgifter og inntekter for området: Budsjett 2014 (endra) Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Helsetenester Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Status i høve gjeldande kommuneplan samfunnsdelen: Helsestasjontenester Helsesøster Budsjettet vert vidareført med 110% stilling, 100% stilling for helsesøster/tenesteleiar og 10% stilling som jordmor som vert nytta til helsestasjonsarbeid. Budsjettframlegget har eitt avvik i forhold til ramma på kr som skuldast høgare lønn enn det som er teke høgde for i budsjettramma. Jordmor Budsjettet vert vidareført med 90% stilling. Stillinga vert delt av to jordmødre, 50% kontor og 40% vakt. Helse-Førde gir økonomisk kompensasjon for vaktdelen. Budsjettframlegget har eit avvik på ,- Dette skuldast i det vesentlege høgare utgifter til vaktordninga som me har eit samarbeid med med Luster og Sogndal. Tiltak for å halda seg innanfor ramma: For å halda seg innanfor ramma måtte ein i tilfellet redusera framlegget med til saman kr ,- Dette er 2 små avdelingar med avgrensa mulegheit til å redusere kostnadane utan at ein må kutta i stillingane. Rådmannen ser dette som urealistisk å føreta eit slikt kutt og tilrår at ramma vert auka. Ny tiltak utover ramma: Styrking av helsestasjon- og skulehelsetenesta Staten har signalisert auka satsing på helsestasjon- og skulehelsetenesta ved at det i ramma for 2014 er lagt inn kr ,-, og for 2015 kr ,-. Midlane er ikkje øyremerka. Ved helsestasjonen er det pr. i dag 110% stilling for helsesøster. Helsedirektoratet har i rapport IS-1798 «Utviklingsstrategi for helsestasjons- og skolehelsetjenesten» utarbeida normer for bemanning. Dersom ein tek utgangspunkt i årskull på 30 som eit gjennomsnitt i Leikanger kommune, gjev denne norma eit samla ressursbehov på om lag 130% stilling med tillegg av merkantil ressurs på om lag 20% stilling. Helsestasjonen har dei siste åra vorte pålagt fleire oppgåver frå statleg hald bla. meir vaksinering både av spedbarn og skulebarn, utvida oppfølging av for tidleg fødde, nye retningsliner for førebygging og behandling av fedme hos barn og unge, nye retningsliner for oppfølging av barn med nedsett funksjonsevne, fleire barn/unge med psykiske vanskar. 35

37 Leikanger kommune ligg under norma for bemanning for helsesøster. Med bakgrunn i regjeringa si satsing på dette området og auka mengde arbeidsoppgåver gjer tenesteleiar framlegg om å auka stillingsressursen ved helsestasjon med 40% stilling frå Kostnad kr ,- Mål for drifta i 2015 Oppretthalde vanleg drift slik at me får gjennomført lovpålagte oppgåver både i helsestasjonen, skulehelsetenesta og svangerskapsomsorga/vaktordning. Vidareføre tiltak i det førebyggjande og helsefremjande arbeidet. Psykisk helsearbeid er eit viktig område å ha fokus på då ein ser at det vert meir av psykiske vanskar både på helsestasjonen, skulehelsetenesta og i svangerskapsomsorga. Tverrfagleg gjennomgang av tiltak retta mot flyktningar og innbyggjarar av utanlandsk opphav slik at ein kan gi dei best mogeleg teneste. Delta i og styrke tverrfagleg samarbeid i kommunen og interkommunalt. Sikre fagleg oppdatering i jordmor- og helsesøsterfaget. Miljøretta helsevern Kommunane i Indre Sogn samarbeider om ordning for miljøretta helsevern. Leikanger kommune sin del av utgiftene er for 2015 budsjettert med kr ,- Folkehelsekoordinator Budsjettet vert vidareført med 40% stilling og pårekna tilskot frå fylkeskommunen med kr ,- som før. Sogn frisklivs- og meistringssenter Sogn frisklivssentral endrar frå aug.14 namn til Sogn mestring- og frisklivssenter, dette grunna utviding av eit lærings- og mestringstilbod. Fortsatt eit samarbeid mellom kommunane Luster, Leikanger og Sogndal. Dette medfører auke i stillingsstorleik med 60% ut 2015 ( prosjektmidlar), og 30 %fast frå Prosjekta dei vil starte med er innafor a)overvektsproblematikk hos barn og unge b) depresjon. Fleire prosjekt kan komme til. Leikanger kommune sine utgifter for 2015 er ført opp med kr ,- Legeteneste Dei nye lokala fungerer godt, og det er lagt til rette for effektiv drift. Bruken av elektronisk kommunikasjon med legekontoret og bruk av Melin betalingsautomat kom godt i gang i 2014, og dette vert vidareført i Budsjettframlegget kjem ut med eit overforbruk i høve til ramma på kr ,- Dette skuldast i det vesentlege høgare lønsutgifter og auka satsar for basistilskot til legane. Utgifter til IKT er auka noko. Tiltak for å halda seg innanfor ramma: 36

38 Mesteparten av utgiftene er relatert til løn og driftstilskot og dei tilsette er den viktigaste ressursen ved kontoret. Skal ein redusere driftsutgiftene ned mot ramma, må dette i det alt vesentlege skje ved kutt i stillingsressursar. Dette vil klart gå ut over tilbodet til innbyggjarane. Rådmannen ser det som svært uheldig å føreta eit slikt kutt, og tilrår at ramma vert utvida. Mål for 2015: 1) Få til gode personalmøter og internundervisning. 2) Effektiv drift med dei ressursane ein har. 3) Fortsatt godt samarbeid med andre avdelingar. Legevakt: Det er planlagt uendra legevaktsamarbeid med Sogndal kommune, og de fleste pasientane blir tekne imot på Sogndal legesenter. Det vert arbeidd med å overføre legevakt-sentralfunksjonen frå AMK-Førde til Lærdal, og ein reknar med at det startar i Utgiftene til legevakt er derfor noe usikre for Samhandlingsreforma Ut frå erfaringstal er utgifter til betaling for ferdighandsama pasientar ved sjukehus redusert frå kr ,- til kr ,- Ordning med kommunal delfinansiering av opphald på sjukehus er endra frå og med 2015 ved at kommunane ikkje lenger skal dekka slike utgifter. Overføringane til kommunane er også endra i samsvar med dette. Som oppfølging av kommunestyret sitt vedtak om å deltaking i Sogn Lokalmedisinske senter er det i budsjettet sett av kr ,- til kjøp av tenester. Interkommunal legevakt, legevaktsentral og døgntilbod for øyeblikkeleg hjelp skal ha oppstart med trinnvis innfasing til full drift frå seinast Fysioterapi Budsjettet vert vidareført med samla 200% stilling for fysioterapeut og ergoterapeut. Budsjettframlegget kjem ut om lag på ramma. Til liks med andre små tenesteområdet er det lite å spara inn på utan at ein må gå på lønsbudsjett og stillingar. Arbeidsoppgåvene til avdelinga har auka monaleg dei siste åra, ikkje minst i kjølvatnet av samhandlingsreforma. Auka krav til oppfølging av enkeltpasientar, eit betre opplegg for rehabilitering i kommunehelsetenesta og krav om deltaking i ulike samarbeidsopplegg, har gjort til at ein i dag ikkje rekk over alle oppgåvene på ein god nok måte. I skrivande stund er det venteliste på pasientar for å koma til fysikalsk behandling. Dette er pasientar med helseplager som det er viktig å ta tak i fort før det går over i kroniske tilstandar med fare for langvarig sjukemelding. Det auka arbeidspresset har og påverka arbeidssituasjonen for dei tilsette på ein negativ måte. Tiltak som det ikkje er funne rom til innanfor ramma. For å avhjelpa auka etterspurnad etter fysioterapi gjer tenesteleiar framlegg om oppretting av ny 50% stilling for fysioterapeut. Kostnad kr ,- Fysioterapi utanfor institusjon 37

39 Her er det lagt opp til vidareføring av noverande avtalar med 2 privatpraktiserande fysioterapeutar i til saman 1,25 avtaleheimel. 38

40 3.a.7 NAV - Sosiale tenester Innhald i tenesteområdet: Drift av Nav-kontoret, sysselsetjingstiltak, edruskapsvern, sosiale tenester, økonomisk sosialhjelp, busetjing av flyktning og bustadtiltak for Husbanken. Sum utgifter og inntekter for området: Sosial, barnevern Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan og psykiatri (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Ymse sosiale føremål Det er kommunane sitt ansvar å bidra til drift av krisesenteret, og det er inngått avtalar om tilskot til drift. Avtalen skal evaluerast innan utgangen av Kommunalt tilskot for 2015 er sett til kr Vidare bidreg Leikanger kommune med kr til å delfinansiere drift av overgrepsmottak i Sogn og Fjordane og kr ,- til SMISO. Dei fleste kommunane i fylket har tilsvarande avtalar med SMISO og overgrepsmottaket. Samla utgifter på dette tenesteområdet kjem ut med eit overforbruk på kr ,- i høve til ramma, men vert dekka inn på andre område innanfor Nav sitt budsjettområde. Førebyggjande rusmiddelarbeid NAV Leikanger har søkt og fått innvilga prosjektmidlar frå Fylkesmannen til ruskonsulentstilling. Vi fekk kr til bruk i Dette tilsvarar løn til 50% stilling, og det er tilsett ruskonsulent frå september 2014 til august NAV vil søkje om auka stillingsprosent og forlenging av tiltaket innan søknadsfrist i februar Forventa tilbakemelding på søknaden er i mai Dersom NAV får positiv tilbakemelding på søknaden vil det bli laga budsjettendringsmelding. Kommunen sitt bidrag til stillinga er lokale på NAV, kontorutstyr og rekvisita. Stillingsinnhald er særskilt knytta til oppfølging av brukarar av tenesta, utvikle samarbeidsrutinar og kvalitetssikring av rutinar innan tenesta. Midlane er øyremerka til rusarbeid. Ubrukte midlar kan settast på fond. Sosialkontortenester Midlar vert nytta til kommunen sin del av driftsutgifter til NAV-kontoret, regulert i avtale mellom stat og kommune. I tillegg lønn til rådgjevar i 50 % kommunal stilling. Lønn til NAV leiar vert refundert frå staten med 50%. Flyktningar Kommunen har teke imot flyktningar sidan 2009, og får intergreringstilskot utifrå dette. Tilskotet blir gradvis nedtrappa over ein 5 års periode. Statstilskotet skal dekke kommunen sine utgifter i samband med mottak og intergrering av flyktningane, samt drift av flyktningstillinga og utgifter til Introduksjonsprogram. Det er avsett midlar i budsjettet til 39

41 60% flyktningkonsulentstilling. Det vert krevd refusjon frå staten ( NAV) i 20 % av flyktningstillinga. Kommunestyret sitt vedtak om å busetja 10 nye flyktningar kvart år i 4 år med tillegg av familiesameining, vert handsama særskilt med eiga budsjettendring. Introduksjonsordninga Det blir lagt til grunn at 3 personar deltek i introduksjonsprogram frå januar og ut skuleåret 2014, og to personar heile året. Tal deltakarar og utgifter til Introduksjonsprogram er avhenging av kor mange flyktningar kommunen tek i mot. Utgifter til Introduksjonsstønad ligg i statstilskotet som kommunen mottek. Kvalifiseringsstønad Frå 2011 gjekk statstilskotet som tidligare var øyremerka inn i den totale ramma til kommunen. NAV har ikkje hatt personar på tiltak siste to åra. Utgifter til Kvalifiseringsprogram må sjåast i samanheng med økonomisk sosialhjelp. Stønad til Kvalifeiseringsprogram er ein rettigheit etter Lov om sosiale tenester i NAV. Budsjettet er redusert med kr for å dekke inn overforbruk innan områda for Introduksjonsprogram og kapittelet Ymse sosiale føremål. Økonomisk sosialhjelp Det er budsjettert med kr mindre på lån/tilskot i Det er budsjettert med kr til tilskot og kr til sosiallån. Bruken av økonomisk sosialhjelp varierer utifrå behovet i kommunen, og er vanskeleg å budsjettere. Det har vore nedgang i antal brukarar og utbetlingar så langt i Dette skuldast mellom anna aktiv jobbing med å få personar i arbeid og avklaringar der personar har gått over på andre trygdeytingar. Tilrettelegging flyktningar I rammesaka er utgifter til sosialhjelp til flyktningar auka i Det er no sett av kr ,- til dette føremålet. Bakgrunn for dette er at fleire av flyktningar er/blir ferdige med Introduksjonsprogrammet. Dersom dei ikkje får seg inntektsgjevande arbeid, vil dei vera avhengig av økonomisk stønad til livsopphald. Det er budsjettert med midlar til tolketeneste. NAV har ansvar for å dekka utgifter til tolk for kommunale einingar. Legekontoret og NAV er einingane som nyttar mest tolk i samtalar. Bustadtilskot Husbanken Det er to typar tilskot, til etablering og tilrettelegging. NAV søkjer årleg om tilskot til vidarefordeling etter søknad frå personar busett i kommunen. Tilskotsordninga blir vurdert utifrå ei heilheitleg vurdering av søkjar sin situasjon og behov. Husbanken har retningslinjer som sakene vert vurdert utifrå. I 2014 er det innvilga tilskot i 5 saker, ei sak er under behandling. Det er totalt ytt kr i tilskot fordelt på begge tilskotsordningane. For 2015 er det budsjettert med kr ,- for kvar av tilskotsordningane. Formidlingslån Husbanken Vidareformidling av Startlån frå Husbanken. Husbanken har retningslinjer for vurdering av sakene og Leikanger kommune har kommunale retningslinjer gjeldande frå Det er pr september 2014 innvilga 7 startlån. Det er utlånt ca 3.3 mill. Det må søkast om friske midlar for Mål for drifta ved NAV- Leikanger i

42 1. Bidra til at personar i Leikanger kommune snarast og seinast innan 6 månader er økonomisk sjølvhjelpne og ikkje avhengig av økonomisk sosialhjelp. I dette skal arbeidsretta aktivitet vera første prioritet. 2. Russtilling ved NAV Leikanger Utarbeide rutinebeskrivingar og kvalitetssikring av arbeidet i tenesta 3. Oppretthalde fokus på arbeidet med ungdom 4. Flyktningtenesta Sikre at flyktningar har innhald i Introduksjonsprogram som er i tråd med lover, reglar og retningslinjer. 41

43 3.a.8 Barnevern Innhald i tenesteområdet: Drift av Sogn barnevern og barneverntiltak Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan Barnevern (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Leikanger kommune deltek i ordning med interkommunal barnevernteneste Sogn barnevern. Ein har for 2015 vedteke å oppretta ein ny stilling for tiltaksarbeidar ved kontoret. Kostnadane med denne er dekka inn ved tilsvarande reduksjon på tiltaksbudsjettet. Leikanger kommune sin del av drifta av kontoret for 2015 er budsjettert med kr ,- Her knyter det seg usikkerheit til tala dersom Vik kommune vel å slutta seg til ordninga. Det er elles sett av til saman kr ,- til barneverntiltak i og utanfor heimen. Samla sett er utgiftene ut med ei innsparing i høve til ramma på kr ,- Dette er eit område som er vanskeleg å budsjettere for. Avvikling eller igangsetjing av nye tiltak kan gje store utslag på kostnadssida. 42

44 3.a.9 Pleie og omsorg Innhald i tenesteområdet: Drift av sjukeheimen, heimebasert omsorg i form av heimesjukepleie, psykiatriteneste, tiltak for funksjonshemma med ulike særtiltak. I tillegg ulike hjelpeordningar. Sum utgifter og inntekter for området: Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan Pleie og omsorg (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Status i høve gjeldande kommuneplan samfunnsdelen Det må arbeidast vidare med å utvikle gode rutinar for førebygging og rehabilitering i alle deltenestene. Det må arbeidast vidare med å utvikla gode dagtilbod for heimebuande. Innleiing Ressurssenter for omstilling i kommunane (RO) gjennomførde hausten 2013 ei vurdering av pleie- og omsorgstenesta i kommunen. Sluttrapporten frå RO låg føre Lokal arbeidsgruppe har seinare arbeidd vidare med oppfølging av RO sine tilrådingar. Kommunestyret vart orientert om dette arbeidet og rådmannen si oppfølging av dei ulike spørsmåla i møte Arbeidet med å gjennomføra dei ulike tiltaka er ikkje fullførd, og vil halda fram også i Skifte av tenesteleiar for pleie og omsorg sommaren 2014 har medført at deler av prosessen vil ta litt lengre tid enn planlagt. Hovudfokus no har vore å arbeida med rutinar for god økonomistyring og leiing. Vidare er det eit mål å få redusert sjukefråværet til under 10% Sjukeheimen Fakta: Tilsette 27,16 årsverk i pleien Budsjettert drift med 29 plassar (33 plassar med full drift) Av desse 29 plassane er 4-5 nytta til korttids- og avlastningsplassar Torget på sjukeheimen vert nytta til ei rekkje sosiale aktivitetar for dei som bur på institusjonen og heimebuande som deltek på ulike arrangement. Det er 4 avdelingar ved sjukeheimen: - Gul avdeling: 8 langtidsplassar - Grøn avdeling: 4 5 korttids- og avlastningsplassar for heimebuande - Rød avdeling: 8 plassar for demente - Blå avdeling: 8 plassar for personar med demens og /eller psykisk lidelse 43

45 Bemanning/utfordringar: Pasientane lever lenge og ein ser at det er liten utskifting på skjerma eining for personer med demens. Ein ser ei endring i sjukdomsbiletet, fleire pasientar får nedsett fysisk allmenntilstand i tillegg til sin demensdiagnose. Dette krev tettare oppfølging frå personalet. Fleire treng 1:1 oppfølging på grunn av uro, angst og vandring. Skjerma eining har bemanning med to personale, og ein har den siste tida sett ein aukande falltendens med brot og sjukehusinnlegging som resultat. Natt: Uro på avdelinga kan by på utfordringar for to personale. Det er to pleiarar til å ta hand om 4 avdelingar. Store uoversiktlige områder. Ein har sengealarm, men dei fungerer ikkje alltid som dei skal. Prøver no ut tråkkematte som ligg på golvet framfor senga til dei pasientane som er mest utsatt. Dagsenter for demente vert flytta frå lokale i trygdebustad i Lundene til sjukeheimen. Det vert i den samanheng gjennomført nokre mindre bygningsmessige endringar ved institusjonen og uteområdet vert lagt betre til rette. Tiltak for å halda seg til budsjettramma : Kutte ut lærlingordninga i 2015, innsparing om lag kr Avdelingssjukepleiar går i redusert stilling (90%) Ymse forbruksvarer redusert med kr ,- Elles redusert ulike driftspostar Sjukefråværet vil i stor grad vera avgjerande om budsjettframlegget held Heimebassert omsorg Fakta: Tilsette ca 16. årsverk (18.76 årsverk utan kutt i stillingsplan) Trygdebustader 10 Omsorgsbustader 10 ( 6 med tilbod om heildøgnstilbod) Tryggleiksalarmar 54 brukarar Heimehjelp og heimesjukepleie til om lag brukarar Omsorgsløn 0 Dagsenter for demente Tilbod om førebyggjande heimebesøk (fall/brann) til alle som fyller 80 år? Utkast til stillingsplan frå tenesteleiar innebar ein auke på om lag 1,6 årsverk i høve til I dette låg mellom anna oppretting av feil i stillingsplanen for 2014 der kostnadane med alle stillingane ikkje var rekna med. Legg ein denne stillingsplanen til grunn kjem ein ut med ei overskriding i høve til ramma på om lag kr ,- Avdelinga har saman med rådmannskontoret gått gjennom drifta på nytt for å finna fram til tiltak som reduserer lønskostnadane. Ein har kome fram til fylgjande tiltak: 44

46 Ikkje tilsetja personale i 2 ledige vikariat. Dette inneber dårlegare fagdekning både kvardagar og helg. Innsparing kr ,- I tillegg er det lagt inn ei uspesifisert innsparing på kr ,- Innsparinga er i denne omgang lagt inn på heimebasert omsorg sitt budsjett, men pleie og omsorg må laga ein plan for korleis denne innsparinga kan takast ut innanfor heile tenesteområdet. Ei slik innsparing vil måtte gå utover tenestetilbodet og vil krevja vesentlege omstillingar. I investeringsbudsjettet er det lagt inn kr ,- til kjøp av minibuss i samband med drift av dagsenter ved sjukeheimen. Kommunepsykiatri Fakta: Tilsette 1,52 årsverk Dagaktivitet psykisk helse Individuelle samtalar Tilbodet er vidareført på same nivå som tidlegare. Organisatorisk er tenesta lagt under heimebasert omsorg. Psykiatritenesta har mellom anna ansvar for eldrekafe på sjukeheimen annankvar fredag for heimebuande. Tiltaket er populært og godt besøkt og vert vidareført i Tiltak for funksjonshemma Fakta: Tilsette 1,95 årsverk Avdelinga har mellom anna ansvar for oppfølging av 7 særtiltak, støttekontak/ treningskontakt, TT-kort og parkeringskort. Vidare har avdelinga ein sentral rolle i drift av koordinerande eining, opplæring av koordinatorar og individuell plan. Mykje tid går med til tverrfagleg arbeid. Tiltak som det ikkje er funne rom til innanfor ramma: Drifta den siste tida har synt at det ville vera ein stor fordel å hatt eigen fast vikar som kunne nyttast i dei ulike særtiltaka. Ein fast vikar vil vera kjend med brukarane og lettare gå inn ved sjukdom og anna fråvær. Det å nytta stadig nye vikarar er lite heldig, både for brukarane og arbeidsgjevar. Det er og til tider svær vanskeleg å få tak i personale. Kostnaden med ei slik ordning er vanskeleg å forutsjå. Ideelt sett kunne ein sjå føre seg at lønsutgiftene vart dekka fullt ut av avsette midlar til sjukeløn og refusjonar frå Nav. Risikoen er at ein bind seg opp med faste lønsutgifter utan å full kontroll på behov og dermed økonomi. Særtiltak Særtiltak er å forstå som individuelt tilpassa tiltak i eigen heim. Pleie- og omsorgstenesta har f.t 7 slike tiltak og stillingsressursar tilsvarande om lag 5,5 årsverk fordelt på langt fleire tilsette. Desse tiltaka vert i hovudsak vidareført i 2015, men omfang og innhald vil endra seg over tid ut frå den enkelte sine behov. Tilskotsordningar for eldre (TT-kort) 45

47 Tilskot frå fylkeskommunen dekkjer utgiftene til transportordninga. Det er i budsjettet sett av kr ,- til føremålet. Mål for pleie og omsorg i 2015 Få ned sjukefråværet Eit godt arbeidsmiljø med gode rutinar for samarbeid mellom arbeidsgjevar og tilsette Auka fokus på aktiv rehabilitering Rekruttere og behalde fagpersonar 46

48 3.a.10 Kultur og bibliotek Innhald i tenesteområdet: Biblitek, kulturformidling, allment kulturarbeid, kulturkontoret, aktivitetstilbod til barn og unge, transporttilbod til ungdom. Sum inntekter og utgifter for kultur og bibliotek : Kultur og Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan bibliotek (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Status i høve til gjeldande kommuneplan samfunnsdelen Ungdom: Målsetjing: Leikanger kommune skal stø opp om ulike ungdomsaktivitetar og tiltak som kan gje eit positivt ungdomsmiljø. Ungdomsrådet følgjer opp kommunale saker for å ivareta ungdom sine interesser, til dømes ved utbygging av sentrumsplassen. I tillegg har dei arrangement for ungdom (disponerer midlar til dette), og arbeider for å vere eit bindeledd mellom ungdom, elevråd og kommunen. Kommunen samarbeider med fylkeskommunen og andre kommunar om drift av danseverkstaden. Kommunen samarbeider med fylkeskommunen om Lokal transportordning for ungdom, m.a. transport utanom ordinære rutetider mellom Leikanger og Sogndal. Stø opp om frivillige lag og organisasjonar sine ungdomsaktivitetar. Utstyrssentralen leiger ut rimeleg idrett- og friluftslivutstyr, og utvidar ved behov basert på tilskotsmidlar. Kulturliv: Målsetjing: Leikanger skal ha eit levande og variert kulturliv med basis i frivillige lag og organisasjonar. Kommunen har, i samarbeid med lokale lag og organisasjonar, starta opp årleg sommaraktivitet for 5.-7.trinn. Kommunen har ein kultursal i fleirbrukshallen der ein ser på status og evt. behov for oppgraderingar. Kulturskulen skal bli drifta vidare i samarbeid med Sogndal og Luster. Kommunen driftar biblioteket i Saften, og nyttar plasseringa til å nå fleire brukarar via Saften som nærings- og idrettsarena. Arbeide for og styrke kulturtiltak og dei faste arrangementa i Leikanger. Samarbeider med folkehelsekoordinatoren om kultur/helsetiltak. Samarbeider med andre kommunar og organisasjonar om felles kulturtiltak. 47

49 Bibliotek Den samla stillingsressursen er på 90% stilling, ein reduksjon frå 130% i Ein har klart å halde same opningstidene som før (tysdag, onsdag og torsdag) og nytta ekstrahjelp ved nokre høve for å få det til å gå rundt. Biblioteket prøver å halde ope på laurdagane under folkearrangement. Kommunen leiger lokale til bibliotek. Årsleiga utgjer om lag kr ,- Leigekontrakten gjeld fram til , og ein vil gå gjennom kontrakten og leigeforhold før ein evt. inngår ny kontrakt. Kulturformidling/allment kulturarbeid Dette tenesteområdet omfattar i det vesentlege refusjon til kulturskulen for dirigenttenester og tilskot til musea. Kulturelle skulesekken Aktiviteten er finansiert av statleg tilskot. Den kulturelle skulesekken er tilbod via skulen til born og unge. Ungdomsklubben Ungdomsklubben reduserer netto driftsbudsjett frå ,- i 2014 til ,- i Kuttet vert i hovudsak teke på husleige, og noko på løn. Leigeavtalen med MC-klubben om lokalet går ut , og vi vil prøve ut eit ungdomstilbod utan fast lokale. Dette vil ha form av arrangement/kurs som vert gjennomført på ulike stadar etter kva kursinnhaldet er. Tilbodet vil verta evaluert i august 2015, og det vil då verte drøfta vidare kva form ungdomsarbeidet skal ha. Driftsbudsjettet for 2015 dekker lønsutgift i 20% stilling, og om lag til arrangement/tiltak. I tillegg skal det nyttast eksterne midlar frå fylkesmannen til ungdomskurs/arrangement. Midlane vil i større grad bli brukt ut i frå kva ungdomen ønskjer, ut frå kva ungdomsrådet vil prioritera. Aktivitetstilbod til barn og unge Ungdomsrådet disponerer midlar til aktivitetar og arrangement for barn og unge. Det vert vidare gjeve tilskot til borgarleg konfirmasjon. Transporttilbod til ungdom Aktiviteten vert finansiert av fylkeskommunalt tilskot. Dette er tilskot kommunen mottek for å setja i verk lokale transportordningar for ungdomar i kommunen. Tilskotet skal gje ungdomar i Leikanger tilbod om transport utanom dei faste busstilboda. Leikanger danseverkstad Danseverkstaden er ein kommunal aktivitet som blir drive i samarbeid med fylkeskommunen. Kostnadane går til å drifte danseverkstaden i form av naudsynte innkjøp og reinhald, og stønad til aktivitetar i regi av danseverkstaden. I tillegg til inntekt frå medlemspengar har ein 48

50 noko inntekt frå billettsal. All inntekt går ut att i form av stønad til aktivitetar eller kjøp av danseutstyr. Musikkbinge Kommunen drifta musikkbinge. Inkludert i drifta er godtgjersle for ein person som har tilsyn med bingen. Utstyrssentralen Leikanger kommune har tidlegare fått midlar frå fylkeskommunen til å etablere ein utstyrssentral, der idrett- og friluftsutstyr kan leigast for ein svært rimeleg sum. Drifta skal i utgangspunktet vera sjølvfinansierande, medan kommunen står for lokale og administrerer utleige. Tilskot til kulturbygg Leikanger formannskap har gitt tilsegn om kr i tilskot til Leikanger ungdomslag til utbygging av ungdomshuset «Leikvang». Vilkår for tilskotet er at ungdomslaget får statlege midlar til kulturbygg. Utbygginga har ei kostnadsramme på 3,5 mill. kroner. Laget har ein finansieringsplan som omfattar ulike finansieringskjelder (bank, gåver, tilskot frå institusjonar og stiftingar, statlege kulturmidlar). Eit kommunalt tilskot inngår i finansieringspakka om statlege kulturmidlar på kr , omlag 1/3 del av totalkostnaden. Tilskotet er lagt inn i budsjett

51 3.a.11 Kulturskulen i Sogn Innhald i tenesteområdet: Drift av Kulturskulen i Sogn Totale inntekter og utgifter for Kulturskulen i Sogn: Kulturskulen i Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan Sogn (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto Administrasjon Kulturskulen har i dag rektor i 90 % (inklusiv DM-leiar i 20 %) og inspektør i 40 % og dette er også utgangspunktet for framlegg til budsjett Lønskostnadane til administrasjon er noko mindre enn i budsjett 2014, då rektor sin undervisningsdel på 10% er flytta til undervisning. Berekningsmodellen for fordelte fellesutgifter i interkommunale samarbeid har vore under revisjon i Konklusjonen er per i dag ikkje klar, men val av modell vil kunne påverka budsjettet for kulturskulen. Undervisning Budsjettet for undervisning er basert på driftsnivået hausten 2014 etter nedskjeringar. Det er ikkje tilsett ny musikklærar i 50% etter ei oppseiing hausten 2014.Det er budsjettert med vikar for ein tilsett i 60% utdanningspermisjon i heile Undervisning i faste stillingar utgjer om lag 6,7 årsverk og engasjement 1,2 årsverk. Utviklingsplan for kulturskulen skal vedtakast hausten Planen kjem med framlegg om nye tilbod som skal etablerast i 2015 og Rammene er ikkje auka i 2015, noko som gjer det vanskeleg å realisera planen. Skal utviklingsplanen i verksettast er det difor behov for å revurdera om dei økonomiske rammene kan aukast. Gratistilbodet «Kulturskuletimen» for alle på 1. til 4. årssteget vart innført hausten Den statlege finansieringa av tilbodet vart teken ut av statsbudsjettet med verknad frå hausten Tilbodet er ikkje med i Sogn kulturskule sitt budsjett for Distriktsmusikarane Budsjettet til distriktsmusikarane tek utgangspunkt i drift som i 2014 justert for lønsauke. Skulen driv fire halve musikarstillingar i samarbeid med Sogn og Fjordane fylkeskommune. Leikanger I budsjett 2015 er det teke vekk ein halv stilling som har vore knytt til musikklivet og undervisning i Leikanger kommune. Ein tilsett har sagt opp, og det er ikkje tilsett ny person i stillinga. Dette gjer at det er mogeleg å holda seg innanfor ramma i Leikanger i 2015, men den langsiktige effekten på musikklivet i Leikanger vil bli svært negativ. Det er budsjettert med elevpengar slik: LEIKANGER Pr elev pr år Ant elevar Inntekt Prisgr A (1 880,-*2)

52 Prisgr A m/mod (1 410,-*2) Prisgr B (1 095,-*2) Prisgr B m/mod (825,-*2) Sum Elevpengesatsane er auka med 3,3 % i Det er budsjettert med sal av dirigent til desse laga: Lag i Leikanger Kostnad 2014 Kostnad 2015 Eigendel 80% Leikanger skulemusikk Leikanger musikklag Leikanger damekor Leikanger mannskor Sum Leikanger musikklag og Leikanger damekor kjøper dirigent utanfor kulturskulen i 2014/2015. Budsjettet føreset at dei kjøper dirigentteneste frå hausten Det er rekna med 80 % eigendel. 51

53 3.a.12 Byggforvaltning Innhald i tenesteområdet: Drift og forvaltning av alle kommunale bygg - tinghusa, barnehagane, skulane, fylkesmannsgarden, skrivargarden, sjukeheimen, helsesenteret, idrettshallen og 36 bustader. Sum inntekter og utgifer for byggforvaltning: Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan Byggforvaltning (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Tinghus I Det er utleigd eitt rom til Sogn Bedriftshelseteneste i underetasjen. Det er ledig to kontorrom i 2.høgda og to i underetasjen. Leikanger ungdomsskule Skulen har trong for opprusting etter å ha vore i bruk i 35 år. Det mest omfattande punktet er knytt til ventilasjonsanlegg/inneklima/energisparing. Dette er eit eige prosjekt i investeringsplanen. Det er meldt inn ynskje om utbetring av festgarderoben og bygg for avfallsdunkar. Det bør òg komma ei avgjerd knytt til symjebassengsaka om ein eventuell alternativ bruk av bassengrommet. Leikanger barneskule Skulen har trong for opprusting av sløydrom og personalrom. Det er merknader frå Miljøretta helsevern om bygg for avfallsdunkar, nye golvbelegg, solskjerming og nytt gjerde langs elva. Garderobeanlegget som vart ferdigstilt i for tre år sidan hadde med planar for ein 2. og 3.etasje med spesialrom for mellom anna naturfag og musikk. Dette prosjektet ligg ikkje inne i økonomiplanen. Kommunale bustader og omsorgsbustader Det er rekna 3,1 % auke i husleigene for Det er rekna med full utleige av alle bustadene heile året. Det er under bygging eit nytt kommunalt bustadprosjekt i Berlehagen. Då bygget vert ferdigstilt seinhaustes, er ikkje rekna med husleigeinntekter i Tinghus II og III Det er vert rekna med at Statens vegvesen sitt leigeforhold varer ut august Idrettshall Idrettslaget Syril betaler ei fast årleg leige for sin bruk. I tillegg kjem leigeinntekter frå andre brukarar. Det er 80% stilling som driftsleiar. Av denne vert 20% av stillinga refundert frå 52

54 Saften AS og Sogn Avis/Husabø Prenteverk. Kommunen har reinhaldet i eigen regi og har avtale med Saften AS og Husabø prenteverk om sal av reinhaldstenester. Utfordringar Sorenskrivargarden vart opprusta som barnehage i 2010/2011. Dei siste tre åra har bygget stått tomt. Leikanger gamle sjukeheim vart tom hausten 2013 då helsesenteret flytta til Ohnstadhaugen. Det er inngått avtale med arkitektfirma Olav og Anders Vikøren om ombygging til bustader. Det er lagt fram utkast til reguleringsplan for prosjektet hausten Midlane til vedlikehald av den kommunale bygningsmassen gir ikkje høve til å gjennomføra eit godt nok systematisk vedlikehald og utbetringar. Det er sett av midlar til reparasjonsvedlikehald på det einskilde bygget. I tillegg er det ein samlepost på kr som vert fordelt på heile den samla kommunale bygningsmassen til opprusting/rehabilitering.. Det er trong for ein auke i dei årlege vedlikehaldsmidlane på minst kr for å kunna fylgja opp ein vedlikehaldsplan. Vedlikehaldsplanen er under arbeid, der inneklima og energisparing er prioriterte område. Status i høve til gjeldande kommuneplan samfunnsdelen Det skal gjerast ei vurdering av bygningsmassen i Fylkesmannsgarden med tanke på langsiktig bruk av bygget som barnehage. Alternativet kan vera å vurdera bygging av ny barnehage - utført Gjennomføra tilstandsanalyse av bassenget ved ungdomsskulen som grunnlag for eventuell opprusting - utført Bygging av dusj- og garderobeanlegg ved barneskulen - utført Realisere kulturdelen i fleirbrukshallen - utført Rehabilitering av uthusa ved Fylkesmannsgarden og Sorenskrivargarden delvis utført Oppnemna arbeidsgruppe for å vurdera framtidige og tidsmessige lokale for helsesenter innan utført Sikra område for bygging av omsorgsbustader i tilknyting til sjukeheimen ikkje utført Fullføra fleirbrukshallen og sikra drifta - utført Framtida til Tinghus II og III må avklarast i løpet av 2009 ikkje utført. 53

55 3.a.13 Vegar Leikanger Kommune Innhald i tenesteområdet: Straumutgifter og vedlikehald av veglysanlegga på kommunale vegar, fylkesvegen og riksvegen. Drift av det kommunale vegnettet og drift av fylkesveg S-185 etter avtale med Statens vegvesen. Vegar Budsjett 2014 (endra) Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Veglys Det er avtale med Statens vegvesen om driftstilskot til veglysanlegget gjennom sentrum. Kommunale vegar Brøytekontraktane med dei private maskineigarane vart reforhandla for to år frå Utfordringar Det er ikkje driftsmidlar til å legging av nytt fast dekke på dei vegane der det gamle dekket er i ferd med å gå i oppløysing. Sjølv mindre saker må finansierast som prosjekt med investeringsmidlar. Det burde vera ein årleg driftspost på minst kr til asfaltering av dei kommunale vegane. Det er registrert murar med fare for utrasing langs Røysavegen og Henjavegen. Etter rapport frå konsulentfirma COWI om fjellskjeringane og støttemurane på Valbrekkevegen er desse sikra. COWI har òg utarbeidd vurdering/tilstandsrapport av natursteinsmur og skråning i nedre del av Lundevegen. I lag med grunneigar fjerna kommunen tre og steinar på den aktuelle strekninga. Områda er under observasjon. Status i høve til gjeldande kommuneplan samfunnsdelen Styrka vegnettet for å kunna ta ut hogstmogen granskog ikkje utført Kommunen satsar på vidare opprusting av Njøsavegen som samleveg frå sentrum til øvre del av bygda utført ved å få utarbeidd og godkjend reguleringsplan. 54

56 3.a.14 Brannvern Innhald i tenesteområdet: Feiing, brann- og redning. Brannvern Driftsutgifter Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan (endra) Driftsinntekter Netto kostnad Generelt Leikanger er saman med kommunane Balestrand, Luster, Sogndal og Vik i med Sogn brann og redning IKS. Feiing Feietenesta med tilsyn i bustader vert kjøpt frå Sogn brann og redning. Brannvern Kostnadene med brannstasjonen på Hermansverk vert dekka av kommunen direkte. Utfordringar Brannvernet har fått ein vesentleg standardheving etter at kommunen gjekk inn i Sogn brann og redning. Utfordringa vert å halda kostnadsutviklinga på same nivå som for dei andre kommunale tenesteområda. Driftstilskot Sogn brann og redning, fordelt pr. kommune og funksjon: Luster Sogndal Leikanger Balestrand Vik Sum 302 Byggjetilsyn Sum Sum 338, minus feiing og bustadtilsyn Sum Vakt overbefal Vaktordning Adm, fellesutgifter, kapital Kompetanse Sum Sum driftstilskot

57 3.a.15 Vatn, avløp og renovasjon (VAR) Innhald i tenesteområdet: Vassforsyning, avløp og renovasjon med slamtømming. Vatn, avløp og renovasjon Budsjett 2014 (endra) Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Generelt Renovasjonstenestene for hushaldningane, inkludert slamtømminga, er gjennom ureiningslova fastsett til å vera sjølvfinansierande. Det vil seia at abonnentane skal bera alle kostnadene. Tenestene vassforsyning og avløp er det høve til å subsidiera over kommunen sitt driftsbudsjett. I dei lokale forskriftene for vass- og avløpsgebyr er det ein føresetnad at gebyra som abonnentane betaler skal dekka dei løpande kostnadene med drift og kapitalkostnader (kalkulatoriske avskrivingar og renter) for anlegga. Eventuelle overskot på dei einskilde tenestene skal avsetjast til eigne bundne fond som skal komma abonnentane til gode og tilsvarande skal underskot dekkast inn att av gebyra i påfylgjande år. Vassforsyning Reinseanlegget med to hygieniske barrierar i samsvar med krava i drikkevassforskrifta. Desse barrierane er UV- stråling og membranfiltrering. Klordosering er reservebarriere. I tillegg kjem tidlegare klausulering av nedslagsfeltet. Membranfiltera vart skifta hausten 2013 etter 13 års drift. I 2014 er det utført opp bygningsmessig renovering av pumpestasjonen på Krosshaug. Utskifting av stengeventilar og kummar vert vidareført i tråd med satsinga på lekkasjereduksjon. Avlaup I budsjettet for 2014 er det ført opp måling av bygget for silanlegget i sentrum. Renovasjon Det interkommunale selskapet SIMAS har fastsett ein auke i renovasjonsgebyret på 2,5 %. For å dekka inn opparbeidd underskot dei siste åra må Leikanger ha eit påslag på SIMAS sine satsar på 4 % dei neste tre åra. For slamgebyret legg SIMAS ikkje opp til endring. Utfordringar: Satsingsområdet i vassforsyninga er å redusera lekkasjane. Det er montert målarar på utvalde punkt på nettet for kontinuerleg registrering av vassforbruket. Vinteren 2013 vart det avdekka eit stort forbruk på ein leidningsstrekning. Det var ein utspylingskran som ikkje var avstengd. Normalt dagforbruk er no 12 l/s, ein reduksjon på 44%. Arbeidet med hovudplanar for vatn og avlaup starta opp i 2014 og skal avsluttast i Planarbeidet er finansiert ved bundne driftsfond. 56

58 3.a.16 Miljø, areal og næring Leikanger Kommune Innhald i tenesteområdet: Arealplanar, bygge- og delingssaker, kart og oppmåling, festetomter bustader, bustadområde, festetomter næring, næringsfondet, andre næringsføremål, landbrukskontoret, kaianlegget på Hanahaug, nærmiljøtiltak, fiske- og viltforvaltning og tiltak, friluftsområde og drift av idrettsanlegg. Miljø, areal og næring Budsjett 2014 (endra) Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Nosituasjon og utfordringar: Næringsarbeidet Leikanger kommune har største eigarposten i Leikanger Næringshage AS. Det vore fleire drøftingar mellom eigarane om framtida til næringshagen. På generalforsamlinga i mars 2013 vart det sett ned ei arbeidsgruppe som skulle greia ut framtida til næringshagen. Det er ikkje lenger sett av kommunale midlar til driftstilskot. Landbruk Leikanger kjøper tenestene hjå Sogndal kommune tilsvarande 40% stilling. Det er faste kontordagar på Leikanger. Tenesta dekker fagområda landbruk, skogbruk, vilt og utmark. Kaianlegg Formannskapet har fastsett at bygget inntil vidare skal brukast til lager, både til kommunalt bruk og utleige. Idrett og fritid Tilsette i kommunen driftar idrettsanlegga ved barneskulen og på Kleppa i samarbeid med Syril. Status i høve til gjeldande kommuneplan samfunnsdelen Oppgradera og vedlikehalda badeplassane i Pilaviki, på Fylkesmannsgarden, ved ungdomsskulen og i Strandavegen, samt syta for god tilkomst og parkering utført delvis for Fylkesmannsgarden og ungdomsskulen Kleppa skal utviklast vidare som sommar- og vinteraktivitetsområde på grunn av Statnett sine anlegg i området må det utviklast ein ny heilskapleg på for området Etablera gjestehamn i samarbeid med båtlaget - utført Vedlikehalda og oppgradera idrettsanlegga ved barneskulen og ungdomsskulen utført med etablering av Syril si kunstgrasbana ved barneskulen og skifte av kunststoffdekke ved ungdomsskulen Sentrumsplassen skal realiserast snarast i planperioden, slik ein skapar ein tenleg møteplass i bygda siste byggesteg er oppstarta og vert ferdig våren

59 3.a.17 Livssyn Kyrkjeleg fellesråd har ansvar for drift av kyrkja og kyrkjegardane i Leikanger. Fellesrådet har sin eigen økonomi der størstedelen av inntektene er tilskot frå kommunen. Sum inntekter og utgifter: Budsjett 2014 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan Livssyn (endra) Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Kyrkja Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd har i brev av komme med innspel til budsjett og økonomiplan. Det vert spesielt framheva at tilskotet minst må aukast i samsvar med lønsveksten. Dette vart ikkje gjort for 2014 og driftstilskotet for 2015 er difor auka noko meir enn lønsveksten for 2015, ca 4,1%. Ei diakonstilling som òg omfattar Leikanger vil ha ein utgiftsauke på kr for kommunen. Kyrkjegardar Det er gjort prinsippvedtak om innføring av festavgift for graver. Arbeidet med registreringa er oppstarta. Det er pårekna ei årleg meirinntekt på kr på festeavgifta. Det er førebels ikkje budsjettert med denne inntekta. 58

60 3.a.18 Lønsreserve Lønsreserve Budsjett 2014 Budsjett 2015 Økonomiplan 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Driftsutgifter Driftsinntekter Netto kostnad Pris- og lønnsveksten i kommunesektoren i 2015 (deflator) er anslått til 3 pst og av dette er lønsveksten frå rekna til 3,3 pst. Lønsoppgjeret for 2015 vil vere eit mellomoppgjer og ein kan difor forventae eit lågare lønsoppgjer i 2015 enn kva det vart for Lønsreserve for 2015 vert lagt inn med 2,6 mill kroner. 59

61 3.b Driftsoversikt framlagt Inntekt er vist med - og utgift uten forteikn. (Tal i 1000 kr) B2014 År 2015 År 2016 År 2017 År 2018 Skatt på inntekt og formue Rammetilskot Tilskot flyktningar Eigedomsskatt Avskriving / kalk.renter SUM FRIE INNTEKTER Renteinntekter Kompensasjon renter og avdrag Renteutgifter Aksjeutbyte Avkastning fond Meklarhonorar Netto renteutgifter/-inntekter Avdragsutgifter Netto avdragsutgifter Netto rente- og avdragsutgifter TIL FORDELING Til driftsråmer: Sentrale folkevalde organ og revisjon Sentraladministrasjon og styring Fellestenester Undervisning Barnehage Helsetenester Barnevern Sosialtenester (NAV) Pleie og omsorg Kultur og bibliotek Sogn Kulturskule Byggforvaltning Vegar Brannvern Vatn, avløp og Renovasjon (VAR) Miljø, areal og næring Livssyn Lønsreserve Overføring til investering Sum driftsutgifter ETTER FORDELING Interne finansieringstransaksjonar/nye inv.: Nye investerinar i perioden Resultat før fond Bruk av fond Resultat

62 3.c Oversikt / innhald i rammeområde (pr ) Buds(end) Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett /V: /V: /V: /V:110 1 Sentrale folkevalde organ og revisjon Kommunestyret Formannskapet Sogn Regionråd Støtte til politiske parti Tilleggsløyvingar Valutgifter Kontrollutval Revisjonen Andre utval og råd Eldrerådet Barne- og ungdomsråd Sentrale folkevalde organ og revis Sentraladministrasjon og styring Rådmannskontoret Økonomiavdelinga Eigedomsskatt Skulekontoret Sentraladministrasjon og styring Fellestenester Felles IKT Serviceekspedisjonen Andre fellestenester Personalutvikling Årets premieavvik Amortisert premieavvik Fellestenester Undervisning Fellesutgifter grunnskulen Leikanger ungdomsskule - undervis Leikanger barneskule - undervisnin Vaksenopplæring Skulefritidsordninga Leikanger ungdomsskule - skyss Leikanger barneskule - skyss Undervisning

63 Buds(end) Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett /V: /V: /V: /V:110 4 Undervisning Fellesutgifter grunnskulen Leikanger ungdomsskule - undervis Leikanger barneskule - undervisnin Vaksenopplæring Skulefritidsordninga Leikanger ungdomsskule - skyss Leikanger barneskule - skyss Undervisning Barnehage Fellesutgifter barnehage Nybø barnehage - basistilbod Henjahaugane barnehage - basis Privat barnehage Styrka tilbod barnehage Barnehage Helsetenester Helsesøstertenester Jordmortenester Miljøretta helsevern Folkehelsekoordinator Frisklivssentral Legetenester Legevaktordning Kommunefysioterapeut Fysioterapi utanfor institusjon Samhandlingsreformen- utskrivings Samhandlingsreformen- medfinans Akutthjelp helse- og omsorgteneste Helsetenester Sosialkontortenester Ymse sosiale føremål Sosialkontortenester Flyktningar Introduksjonsordningen Kvalifiseringsstønad Sosialhjelp Tilrettelegging flyktningar Formidlingslån Husbanken Sosialkontortenester Pleie og omsorg Tiltak for funksjonshemma Leikanger sjukeheim - drift Fellesutgifter pleie og omsorg Heimebasert omsorg Kommunepsykiatri Særtiltak A Særtiltak B Særtiltak D Særtiltak E Særtiltak F Særtiltak G Særtiltak J Pleie og omsorg

64 Buds(end) Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett 9 Kultur og bibliotek /V: /V: /V: /V:110 Ungdomsklubben Aktivitetstilbod til born og unge Danseverkstad Bibliotek Kulturformidling Allment kulturarbeid Kulturkontoret Musikkbinge Kultur og bibliotek Sogn Kulturskule Kulturskulen sogn - Administrasjon Kulturskulen i sogn - Undervisning Kulturskulen i Sogn - Distriktsmusik Leikanger musikk- og kulturskule Sogn Kulturskule Byggforvaltning Kommunale bygg - forvaltning Administrasjonslokale-Tinghus Nybø barnehage Fylkesm.- bygg Henjahaugane barnehage - bygg Leikanger ungdomsskule - bygg Leikanger barneskule - bygg Helsesenter bygg - Ohnstadhaugen Leikanger sjukeheim - bygg Kommunale bustader Trygde- og omsorgsbustader Tinghus II/III Sorenskrivargarden Fylkesmannsgarden Hatlebakkane, kom.bygg Reinholdstenester Saften Leikangerhallen - bygg Byggforvaltning Vegar Veglys Kommunale vegar Vegar Brannvern Brannvern Brannvern Vatn, avløp og renovasjon Vassinntak og reinsing Distribusjon av vatn Rensing av avløp Avløpsnett Innsamling av avfall Deponering og attvinning av avfall Vatn, avløp og renovasjon

65 Buds(end) Budsjett Budsjett Budsjett Budsjett /V: /V: /V: /V: Miljø, areal og næring Arealplanar Bygge og delingssaker Kart og oppmåling Festetomter bustader Bustadområde Festetomter næring Andre næringsføremål Landbrukskontoret Kaianlegg Nærmiljøtiltak Fiske- og viltforvaltning - administra Friluftsområde Drift av idrettsanlegg (ute) Miljø, areal og næring Livssyn Avrekning kommune/sokneråd Kyrkje administrasjon Kyrkjer Andre kyrkjelege føremål Tilskot etter lov om trussamfunn Kyrkjegardar Livssyn Frie inntekter Skatt på inntekt og formue Eigedomsskatt Rammetilskot Tilskot flyktningearbeid Motpost avskrivingar Motpost kalk.renter Frie inntekter Finansinntekter og utgifter Renter Avdrag på lån Kompensasjon rente og avdrag Tidl. års rekneskapsresultat Disposisjonsfond Overføring til kapitalrekneskap Finansinntekter og utgifter Lønsreserve Lønsreserve Lønsreserve Barnevern Generell barnevernteneste Barneverntiltak i familien Barneverntiltak utanfor familien Barnevern T O T A L T

66 4. Investering Som ein del av beslutningsgrunnlaget for nye investeringar i perioden , bør ein ta med i vurderinga at i løpet av dei siste åra har Leikanger kommune har gjennomført relativt store investeringar. I åra vart det gjennonmført investeringar for ca. 44,5 mill kroner. Av dette utgjer investering i helsesenter og omsorgsbustader ca. 22 mill kroner. I løpet av 2014 er arbeidet med oppføring av nye kommunale bustader starta opp, budsjettert med ein totalkostnad på ca.11 mill. kroner. Samla investeringsbudsjett for 2014 var opprinneleg på 25,3 mill kroner. I løpet av året (2014) er det kome til nye inveseteringsvedtak og ny oppjustert investeringsrammaer justert til totalt kr.39,3 mill kroner. Fom 2014 vert mva frå investering ført direkte attende til investeringsrekneskapen utan at den fyrst må førast i drift. Momskompensasjon vil difor gå D/K og påverkar ikkje ramma (Gitt at prosjektet gir rett til mva-kompensasjon). Investeringane er lagt inn utan mva, med totalkostnaden for prosjektet, dvs. at tilskot ikkje er fråtrekt investeringsutgiften. Tilskot vil som regel fyrste bli utbetalt når prosjektet er avslutta og kommunen må fullfinansire prosjektet for så å få attendebetalt i ettertid. 65

67 AKTUELLE INVESTERINGAR FOR PERIODEN INVESTERINGSPLAN Lagt inn i grunnlaget (ex mva, inkl.tilskot) Nye prosjekt i 2015: Prosjekt Totalt i perioden (tot.inv.) Kommunale vegar Felles dataanlegg Vassforsyning - utbetr. VAR Kommunale bygg - opprusting Avløp, Njøsavegen - Kløvi VAR Vassforsyning Njøsav. - Kløvi VAR Pleie og omsorg - utstyr Kvålen grunnkjøp Kleppa - grunnkjøp Trygdeb. Leitev. - grunnkjøp Bil - dagsenter Klatrepark- barneskulen Tilskot kr Kyrkja - opprusting og enøk Breiband Hamre-Hella Leikanger kyrkjeg. - gjerde Rehabilitering - ballbinge Tilsk.90' Hamrevegen - 3. byggesteg Sum Prosjekt oppstart i 2014, men må ha vedtak på ny løyving for 2015 (låg berre i øk.plan). Prosjekt delf. i 2014, ex mva, inkl. tilskot Kvålen næringsområde - opparbeiding Ungdomsskulen - inneklima Auka løyving Samla investeringsbeløp for perioden : ÅR 2015 ÅR 2016 ÅR 2017 ÅR 2018 Totalt Nye prosjekt Prosj. frå tidl. øk.plan Auka løyving

68 Konsekvensar i drift, rente 3%-5%, snitt avskr.30 år: Nye investeringar og auka lånegjeld får konsekvensar i drift i form av auka avdrag og auka rentekostnad : NB: Ikkje lagt inn i driftsbudsjettet ÅR 2015 ÅR 2016 ÅR 2017 ÅR 2018 Totalt i perioden Avdrag Renter Auka driftsutgift For 2015 er det lagt fram eit forslag på inveseringsbudsjett på kr For heile perioden er det føreslege ei investeringsramme på kroner. Heile økonomiplanperioden vurdert under eitt, vil nye investeringar påvirke driftsbudsjettet med totalt 6,5 mill kroner. 67