SØKNAD OM STATLEGE MIDLAR TIL SIKRING AV FRILUFTSOMRÅDE 2013

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Kultur- og idrettsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 146 Saksh. Bjørkås, Øivind Rune/Grieg, Einar Johan Saksgang Møtedato Kultur- og ressursutvalet SØKNAD OM STATLEGE MIDLAR TIL SIKRING AV FRILUFTSOMRÅDE 2013 SAMANDRAG Hordaland fylkeskommune har ansvar for vurdering og prioritering av saker om statleg sikring av friluftsområde. Sakene vert endeleg avgjort i Direktoratet for naturforvaltning. I statsbudsjettet for 2013 under post 30, Statlige tileigningar, bandlegging av friluftsområde, er det sett av kr. 44 mill til statleg sikring av friluftsområde (36,4 mill for 2012). Direktoratet si tilsegnsfullmakt for 2013 er kr. 55 mill. For 2013 er det komne inn til saman 7 søknader frå Bergen og Omland Friluftsråd og Friluftsrådet Vest. Samtlege søknader er komne inn innan fristen 15. januar Frå Bergen og Omland Friluftsråd ligg føre søknad om sikring av: 1. Hitsøy i Fjell kommune, gnr. 13 bnr 3 2. Askviknes i Os kommune, gnr. 24 bnr Raudlio og Stokkedalen Os kommune, gnr. 1 bnr. 1 Frå Friluftsrådet Vest ligg føre søknad om sikring av: 1. Øyno i Etne kommune gnr. 62 bnr Dagfinnsvik i Stord kommune gnr. 45 bnr Dalshaugane i Fitjar kommune gnr. 58 bnr Vistvika i Fitjar kommune gnr. 85 bnr. 2 Tilrådinga er bygd på Direktoratet for naturforvaltning sine kriteriar. Utforminga av desse gjev rom for regionale prioriteringar med utgangspunkt i gjeldande fylkesdelplan og kartlegginga/verdsettinga av regionale friluftsområde i Hordaland frå Omsynet til folkehelse er ein viktig premiss for ordninga og gjennomgåande omsyn ved prioriteringa. I tillegg er det viktig at tilgangen til friluftsliv og bruken av statlege midlar for å oppnå dette vert fordelt geografisk rettvist.

2 Fylkesrådmannen tilrår at Bergen og Omland Friluftsråd sin søknad om Statleg sikring på Hitsøy i Fjell kommune vert gitt høgst prioritet. Søknadene frå Friluftsrådet Vest er relativt einsarta både i sikringsføremål/utforming og har ein låg total søknadssum. Fylkesrådmannen har difor valt å handsama alle sakene frå Friluftsrådet Vest under eit og tilrå desse samla som andre prioritet. Deretter følgjer søknader frå Bergen og Omland friluftsråd om sikring av Raudlia og Stokkedalen, og Askviknes. FORSLAG TIL VEDTAK Kultur- og ressursutvalet tilrår at Direktorat for naturforvaltning gjer vedtak om sikring av friluftsområde i følgjande prioritert rekkefølgje: 1 Hitsøy i Fjell kommune, gnr. 13 bnr 3, Bergen og Omland Friluftsråd. 2 Følgjande søknader frå Friluftsrådet Vest: - Øylo i Etne kommune gnr. 62 bnr. 1-2, - Dagfinnsvik i Stord kommune gnr. 45 bnr. 3, - Dalshaugane i Fitjar kommune gnr. 58 bnr. 8, - Vistvika i Fitjar kommune gnr. 85 bnr Raudlio og Stokkedalen i Os kommune, gnr. 1 bnr. 1, Bergen og Omland Friluftsråd 4 Askviknes i Os kommune, gnr. 24 bnr 6, Bergen og Omland Friluftsråd Rune Haugsdal Fylkesrådmann Anna Elisa Tryti Fylkeskultursjef Vedlegg 2

3 FYLKESRÅDMANNEN, : Hordaland fylkeskommune og Fylkesmannen har ansvar for førebuing av saker om statleg sikring av friluftsområde. Direktoratet for naturforvaltning tar endeleg avgjerd etter innstilling frå Hordaland fylkeskommune. Kultur- og ressursutvalet har mynde til å handsama sakene, jfr. Delegasjonsreglementet under overskrifta Reglement for utvala, pkt. 2 d, om fråsegn. I statsbudsjettet for 2013 under post 30 Statlige tileigningar, bandlegging av friluftsområde, er det sett av til saman kr. 44 mill til statleg sikring av friluftsområde (36,4 mill for 2012). Direktoratet si tilsegnsfullmakt for 2013 er kr. 55 mill. For 2013 er det komen inn til saman 7 søknader frå Bergen og Omland Friluftsråd og Friluftsrådet Vest. Samlege søknader er komen inn innan fristen 15. januar 2013 og kan handsamast. Frå Bergen og Omland Friluftsråd ligg føre søknad om sikring av: 1. Hitsøy i Fjell kommune, gnr. 13 bnr 3 2. Askviknes i Os kommune, gnr. 24 bnr Raudlio og Stokkedalen Os kommune, gnr. 1 bnr. 1 Frå Friluftsrådet Vest ligg føre søknad om sikring av: 1. Øyno i Etne kommune gnr. 62 bnr Dagfinnsvik i Stord kommune gnr. 45 bnr Dalshaugane i Fitjar kommune gnr. 58 bnr Vistvika i Fitjar kommune gnr. 85 bnr. 2 Om ordninga: Direktoratet for naturforvaltning forvaltar statlege økonomiske verkemidlar til sikring av område for friluftsliv. Hovudføremålet er å sikra ålmenta tilstrekkeleg tilgang til friluftsområde og friluftsopplevingar. Ordninga må sjåast i samanheng med den overordna friluftspolitiske målsetjinga om å styrkja friluftslivet som ein helsefremjande, trivselsskapande og miljøvenleg fritidsaktivitet. Areala vert først og fremst sikra gjennom bruk av plan- og bygningslova. Allemannsretten og friluftslova sitt vern gjer at det normalt ikkje skal vera naudsynt med offentleg rådvelde over areala. Direktoratet for naturforvaltning har peika på følgjande oppgåver og forventningar til fylkeskommunen: prioritera arbeidet med å sikra nye friluftslivsområde, i første rekke landfaste nærområde i strandsona og grøntområde i byar og tettstader, m.a. ved å leggja vekt på rettleiing og kompetanseheving rundt sikringsarbeidet i fylket, stimulera kommunane til å fremja søknader om statleg økonomisk medverknad til sikring av friluftslivsområde, oversenda til Direktoratet for naturforvaltning kommunane sine søknader om midlar til statleg sikring av friluftslivsområde, med faglege vurderingar og forslag til prioritering, bidra til å sikra ålmenta tilgang til dei friluftsområda som forsvaret og andre statlege institusjonar ikkje lenger har bruk for som følgje av omstillingar, motivera kommunane til å gjennomføra vedtekne planar for grøn struktur og skogområda, oppmoda alle kommunar om å kartleggja og verdsetja friluftslivsområde og grøn struktur i tettstader etter metodikken i DN- handbok , og bidra til at denne kunnskapen vert nytta i arealplanlegginga. I praksis vert områda sikra ved at staten, ved Direktoratet for naturforvaltning, skaffar seg rådvelde over areala ved erverv av eigedomsrett eller ved avtale om varig bruksrett. Eigedomsrett vert helst søkt 3

4 erverva gjennom avtale om kjøp med grunneigar. Dersom semje ikkje vert oppnådd, kan ekspropriasjon vera aktuelt. For regionale friluftslivsområde, der hovudtyngda av brukarane kjem/ventast å koma frå andre kommunar enn vertskommunen, kan staten medverka med inntil 100 % av sikringsutgiftene. For lokale friluftslivsområde, der brukarar i hovudsak kjem/ventast å koma frå vertskommunen, kan staten medverka med inntil 50 % av sikringsutgiftene. Aktuelle søkjarar er kommunar, fylkeskommunar og interkommunale friluftsråd. Frivillige organisasjonar eller private einskildpersonar som ynskjer å ta initiativ til sikring av friluftsområde vert oppmoda om å kontakta kommune eller friluftsråd som eventuelt kan fremja søknaden. Innstillinga til Direktorat for naturforvaltning skal innehalda ei grunngjeven prioritering med utgangspunkt i eksisterande retningsliner og praksis. Direktoratet for naturforvaltning legg vekt på følgjande moment for prioriteringa: Område som kjem store befolkningsgrupper til gode. Landfaste nærområde og turvegar i byar og tettstader har difor høgst prioritet. Område der ålmenta ikkje har ferdsels- og/eller opphaldsrett gjennom allemannsretten og friluftslova til dømes fordi areala vert definerte som innmark. Område som vil bli intensivt brukt, og som treng tilrettelegging for å kunne brukast til friluftslivsføremål. Område som er handsama og prioriterte i regional og/eller kommunal planprosess etter planog bygningslova. Område der det er sannsynleggjort rask gjennomføring av sikringsprosessen (innan eitt-to år). Sikring av område der einaste grunngjeving er å hindra utbygging vert som hovudregel ikkje prioritert. Føresetnaden er at dette omsynet vert ivareteke gjennom kommunen sin arealplanlegging etter planog bygningslova. Regionale planar og prioriteringar Det vedtekne plangrunnlaget er fylkesplan for Hordaland og fylkesdelplan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Feltet som er regulert i fylkesdelplanen vert ein del av føreståande Regional kulturplan for Hordaland Fylkesdelplanen gjeld inntil Kulturplanen er vedteken. I fylkesdelplanen under pkt. 3-3 Fysisk aktivitet - friluftsliv, er det gitt mellom anna følgjande mål: a. Sikra grunnlaget for allemannsretten og leggja til rette for det enkle friluftslivet. b. Sikra og oppgradera fleire og betre anlegg for friluftsliv. Strategiar for å nå målsettingane: a. Halda fram med planmessig arbeid med sikring av friluftsområde lokalt og regionalt. b. Gjera friluftslivsområda ålment tilgjengelege. Av aktuelle tiltak for Hordaland fylkeskommune kan nemnast: a. Laga oppdatert oversikt over behovet for sikring av område i Hordaland. b. Følgja opp prosjektet Registrering og verdsetting av regionale friluftsområde i Hordaland. Hordaland fylkeskommune gjennomførte i 2008 prosjektet Kartlegging og verdsetting av regionale friluftsområde i Hordaland. Dokumentet er ikkje juridisk bindande, men har som hovudføremål å vera ein reiskap for kommunar og regionale styresmakter i arealplanlegging, arealforvaltning og sakshandsaming. Arbeidet som er utført er ein gjennomgang av utmarksområda i fylket for å kartleggja viktige funksjonar og bruk for friluftslivet. Omsett til kategoriane i kommuneplanen vil det seia at det er F delen i LNF-områda som er nærare omtala. Det er nytta eit system for verdsetting basert på metodikk utvikla av Direktoratet for naturforvaltning, tilpassa regionalt nivå. Kvar av dei kartlagde friluftsområda er vurdert slik at dei står fram med ein totalverdi etter følgjande gradering: 4

5 a. Svært viktig friluftsområde der det ikkje bør skje inngrep eller utbygging. b. Viktig friluftsområde der det ikkje bør skje inngrep som fører til at funksjonen som friluftsområde vert forringa. c. Registrert friluftsområde der delar kan omdisponerast eller fortettast etter grundige vurderingar av rekreasjonsverdiane. (Strategidokumentet, Direktoratet for naturforvaltning). Søknader/prioriteringar 2013: I Hordaland er dei fleste kommunane medlem av eit friluftsråd (9 kommunar er ikkje med). Friluftsråda har brei fagleg kompetanse og erfaring på friluftsfeltet. Det er ein vesentleg fordel for saksførebuinga og gjennomføringa av sikringsprosessen at desse profesjonelle aktørane er involvert. Eg har difor lagt stor vekt på deira utgreiing og vurderinga av områda, kva behov som ligg føre og korleis eigne søknader skal prioriterast. I samband med saksutgreiinga har også representantar for Fylkesmannen og regionalavdelinga vore involverte og kome med viktige faglege innspel. Prioriteringa byggjer på Direktorat for naturforvaltning sine kriteriar. Utforminga gjev rom for regionale prioriteringar med utgangspunkt i gjeldande fylkesdelplan og kartlegginga/verdsettinga av friluftsområde frå Omsynet til folkehelse er ein viktig premiss for ordninga og gjennomgåande omsyn ved prioriteringa. I tillegg er det viktig å sjå til at tilgangen til friluftsliv og bruken av statlege midlar for å oppnå dette vert utfylt geografisk rettvist. I den samanhengen er det ei utfordring at det ikkje ligg føre søknader frå kommunar som ikkje er tilslutta friluftsråd. Oppgåva med å stimulera kommunar til å fremja saker om sikring er ein del av forventninga til fylkeskommunen. Arbeidet opp mot desse kommunane vil difor verta prioritert i Kriteria for ordninga etterlet stort rom for skjønn og det er krevjande å prioritera dei innkomne søknadene mot kvarandre. Eg finn grunn til å sette Bergen og Omland Friluftsråd sin søknad om Hitsøya øvst. Søknadene frå Friluftsrådet Vest er relativt einsarta både i sikringsføremål/utforming og søkjesum. Eg har difor valt å handsama søknadene frå Friluftsrådet Vest under eit og tilrå desse som andre prioritet. Området Raudlia og Stokkedalen og Askviknes følgjer deretter. For fleire av sakene skjer det ei fortløpande utvikling gjennom til dømes forhandlingar med grunneigar og planprosess. Det kan difor oppstå behov for oppdatering før vedtak om innstilling vert gjort. Under følgjer først ei oppsummering av søkjar si framstilling i søknaden i prioritert rekkefølgje. Deretter følgjer fylkesrådmannen si vurdering og prioritering innafor retningslinene for ordninga. Som vedlegg til saka ligg eit oversiktskart med påvising av samlege område. I tillegg følgjer kart for kvar søknad med nærare informasjon. 1. Hitsøy ( også kalla Hissøy) Bergen og Omland Friluftsråd søkjer midlar til sikring av området Hitsøy gnr. 13 bnr. 3 i Fjell kommune. Området er ca kvadratmeter. Området er privat eigd, men har status som fritidsbustad/naust og LNF område i kommuneplanen. Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit dagsutfart/ferieområde av regional tyding og utdjupar dette med at: «Fjell kommune nabokommune til Bergen og en av landets raskest voksende kommuner. Området ligger i et båtutfartsområde for bergensregionen. BOF/DN har allerede en eiendom på Hitsøy. Denne er nå under utvikling som et regionalt satsingsområde for kystkultur, naturvern formidling og aktivitetsarena, spesielt rettet mot barn og unge fra hele regionen. For tiden har BOF inne søknad til kommunen om å få tilrettelegge en aktivitetsarena ved havnen.» BOF har eigen transportbåt ved Fjell kystlag sitt anlegg på Storesund inne på fastlandet. Her er og parkering. Vidare har BOF oppsynsmann med eigen båt, og fleire organisasjonar som nyttar Hitsøy har eigne båtar som brukast i verksemda på øya. Grunngjevinga for sikring er intensiv bruk som friluftsområde for allmenta samt at området fungerer som arena for formidling av kystkulturhistorie, naturvern langs kysten og aktivitet for born og unge frå heile regionen. Området er bebygd med våningshus i god stand, løe og to naust. Våningshuset er planlagd nytta til undervisning og som kystlei-hus. Eigedomen er fri for heftingar. 5

6 I tilleggsskriv frå søkjar heiter det: «DN/BOF har i dag en stor eiendom med stort rehabilitert hus samt 3 naust på Hitsøy. BOF samarbeider med flere friluftsorganisasjoner (FNF), samt Fjell kommune om å utvikle Hitsøy som et tyngdepunkt for formidling av kystkultur, naturvern og aktivitet, spesielt rettet mot barn og unge i Bergensregionen. Eiendommen har i dag begrenset funksjonalitet som friluftsområde pga. vanskelig tilkomst. BOF arbeider for å bedre tilkomsten og tilrettelegge for aktiviteter. Den foreslåtte løsningen blir kostbar med en del terrenginngrep og kompliserte avtaler med andre grunneiere. Nabobruket med våningshus, løe og to naust er for salg pga av helsemessige forhold. BOF har inngått intensjonsavtale med grunneier om å kunne kjøpe eiendommen til foreliggende takst på 3,3 millioner eks tilhjemlingskostnader, evt. oppmåling. Eiendommen er på 125 mål med innmark og utmark samt stort våningshus, løe og to naust. Sikring av denne eiendommen vil løse mange av BOF sine utfordringer med å utvikle eksisterende eiendom til friluftsformål. Tilgangen til utmarkseiendommene blir mye bedre, naust og kai sikrer tilkomsten og gir rom for aktiviteter. Spesielt naustene med kai er velegnet som utstyrsbase knyttet til undervisning og aktivitet. Fangstutstyr, robåter, kanoer og kajakker får vi god kapasitet til å håndtere. Tilkomsten til øya for allmennheten blir også løst gjennom innløsning av denne eiendommen. Vi kan dermed droppe den mest kostnadskrevende tilretteleggingen som var planlagt på eget område. Løa er velegnet til undervisning med mindre justeringer. Dagens drift med villsau tar BOF sikte på å fortsette, både pga av undervisning, men og pga av landskapsskjøtsel.» Bergen og Omland Friluftsråd tek på seg fullt forvaltaransvar for eigedomen. Sikringa vert søkt gjennomført ved minneleg avtale innan , med statleg erverv inntil 100 prosent. Status er at det ligg føre ein skriftleg intensjonsavtale om kjøp av eigedomen. Forventa utgifter er kr (kr. 42 pr. kvadratmeter ) I tillegg kjem kostnader knytt til tinglysing og eventuell oppmåling. Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Bergen og Omland Friluftsråd eig frå før det nemnde våningshuset og tre naust. Aktuelle areal gnr.13, bnr 3 i vedlagt kart er området merka som gult og går frå strandsona i sør til Skipsmannshaugen sentralt på øya. Ytterlegare 5 teigar på Hitsøya er alt sikra som friluftsområde og det er etablert friluftsområde på Dueøyna og Kallsøyane som ligg like ved. Hitsøy ligg i havet vest for Sotra i eit naturskjønt og attraktivt kystmiljø. Bergen og Omland Friluftsråd har pussa opp våningshuset og lagt tilhøva godt til rette for verksemda. Søkjar gjer alt mykje for å tilby born og andre fine frilufts- og naturopplevingar, opplæring om kystnatur og tidlegare tider sin fiskarkultur og levekår. Ut frå føresetnadene som ligg føre og søkjar si erfaring og kompetanse har eg tillit til at eventuell statleg sikring vil leia til styrka satsing på opplevingar og opplæring for born og unge innafor samtlege felt og i tråd med søkjar sine planar. Statleg sikring vil i hovudsak dekka eit stort behov for betre kai og tilkomstfasilitetar og gje betre tilgang til dei frå før sikra utmarksområda på øya. Det ligg såleis ein meirverdi i at nytt erverv bidreg til større nytte av dei investeringane som alt er gjort i statleg sikring av areal. I tillegg vil sikringa gje tilgang til ny og tenleg bygningsmasse som mellom anna kan nyttast til undervisning og utstyrsbase. Fokuset på kystkultur/historie i desse omgjevnadane er spanande. Det ligg til dømes føre konkrete planar om ein permanent fotoutstilling med motiv frå øya frå rundt 1920, som skal inngå i kulturundervisninga om fiskarbonden sitt liv. Hitsøy er ikkje landfast (tilkomst er med båt) og kan heller ikkje seiast å vera nærområde i høve direktoratet sine kriteriar. Slik tilbodet er lagt til rette og med dei kvalitetar som ligg føre er det likevel grunn til å rekna med at eigedomen vil verta intensivt nytta. Fjell kommune er raskt veksande med om lag innbyggarar. Behovet for tilrettelagte friluftsområde for kommunen sine innbyggjarar er stort. Sund kommune ligg like ved og området vest på Sotra vert nytta som utfartsområde av folk frå Bergen og kringliggjande kommunar. Søkjar har etablert eit godt samarbeid med Fjell kommune, samt ei rekkje organisasjonar innan Forum for Natur og friluftsliv (FNF) i Hordaland. 6

7 I kartlegginga av regionale friluftsområde i Hordaland er området i - og langs sjøen, vurdert som kategori A, eit svært viktig friluftsområde i sjø. I følgje Direktoratet for naturforvaltning sin naturbase er farvatna rundt øyane rekna som svært viktig naturtype. Bakgrunnen er førekomst av tareskog og skjellsand. Eg kan ikkje sjå at eventuell sikring og den aktivitet som følgjer vil vera problematisk i så måte. Det er elles ikkje avdekka noko som tyder på at sikring kan koma i strid med registrerte naturvern/kulturminneinteresser. Bergen og Omland Friluftsråd har i møte opplyst at dette er deira viktigaste søknad for Prosjektet som ligg til grunn for søknaden representerer ei mangfaldig og spanande satsing i ein region som opplever stor befolkningsvekst. Det ligg føre ein intensjonsavtale og det bør vera mogleg å gjennomføra statleg sikring innan kort tid. Samla sett ligg søknaden såleis godt til rette innafor kriteriane og fylkeskommunale prioriteringar. Eg tilrår at saka vert gitt høgste prioritet. 2. Øyno, Dagfinnsvik, Dalshaugane og Vistvika Som nemnd over har eg valt å vurdera søknadene frå Friluftsrådet Vest samla. Fellesnemnaren er at søkjar dekkjer eit stort behov for betre tilgang til naturskjønne fjellområde og ved eit høve bade/sjø område som er mykje og dels i aukande grad nytta av turgåarar lokalt og i regionen. Sikringa vil såleis vera til føremon for mange. Når kostnadene ved sikring er gjennomgåande låge og prosessane synast å kunne verta gjennomført innan kort tid, ligg alle søknader innafor ordninga. Også for desse søknadene har eg lagt vekt på den kompetanse og erfaring Friluftsrådet Vest innehar og har tillit til at vurderinga av behov og gjennomføringa av planane vert teke hand om på beste vis. 2.1 Øyno: Friluftsrådet Vest søkjer midlar til sikring av området Øyno gnr. 62 bnr. 1-2 i Etne kommune. Området er ca kvadratmeter, i privat eige og med status som LNF i kommuneplanen. Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit dagutfart/ferieområde av regional tyding og utdjupar dette som følgjer : «Søknaden gjelder parkeringsplass for utfartsområdet Etnefjella. Dette er et regionalt turområde, med et stort antall turstier og turisthytter, for eksempel Blomstølen som er den nærmeste hytta, drevet av Haugesund Turistforening.» Området er ikkje lett tilgjengeleg utan bil. Tilkomst er via bygdeveg får Frette og fylkesveg frå fylkesveg 134 ved Kyrping. Grunngjevinga for sikring er intensiv bruk kombinert med behov for tilrettelegging. Besøkstala er frå før høgt og i stadig auke. Dette medfører stort behov for større parkeringsplass. Området er ubebygd og fri for heftingar. Friluftsrådet Vest tek på seg fullt forvaltaransvar for eigedomen jfr. DN - håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale innan i form av statleg servituttsikring inntil 100 prosent. Status er at det per i dag går føre forhandlingar med grunneigar. Forventa utgifter er kr Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Etnefjella og området frå Øyno, inst i Stordalen, opp mot Blomstølen er attraktive og viktige utfarts/turområde for befolkninga i Etne og omkring liggjande kommunar. Bruken av området er stor og aukande med klart behov for tilrettelegging av parkeringsplassar på Øyno, som er eit av dei viktige startpunkta for turgåarar. Eg er samd med søkjar i at dette er eit naudsynt tiltak av omsyn til eit regionalt viktig friluftsområde. Området si tyding går mellom anna fram av fylkeskommunen si kartlegging av regionalt viktige friluftsområde der dette området har status som kategori A, svært viktig friluftsområde. Sikringa vil ikkje vera i strid med registrerte naturvern- eller kulturminneomsyn Dagfinnsvik Friluftsrådet Vest søkjer midlar til sikring av området Dagfinnsvik gnr. 45 bnr. 3 i Stord kommune. Området er ca kvadratmeter, i privat eige og med status som bustadområde i kommuneplanen. 7

8 Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit nærområde/dagutfart/ferieområde av regional tyding og utdjuper dette som følgjer: «Dagfinnsvik ligger nært befolkningstette områder som Kårevik, Heiane, Eldøy, vest for Leirvik sentrum og blir brukt som lokal badeplass. Men folk kommer også hit fra andre deler av kommunen.» Området er lett tilgjengelig til fots, på sykkel og med kollektivtransport frå buområde. Lokal buss fra Kårevik stoppar om lag 300 meter frå området. Grunngjeving for sikring er intensiv bruk kombinert med behov for tilrettelegging i form av betre tilkomst og rydding i strandsona. Området er ubebygd og fri for heftingar. Friluftsrådet Vest tek på seg fullt forvaltaransvar for eigedomen jfr. DN - håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale innan i form av statleg servituttsikring inntil 100 prosent. Status er at det per i dag pågår forhandlingar med grunneigar. Forventa samla utgifter er kr Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Området er ei idyllisk badesvik/strand og ligg nært befolkningstette område slik søkjar skildrar. I fylkeskommunen si kartlegging av regionalt viktig friluftsområde er området gitt status som kategori A, svært viktig friluftsområde. Søknaden bør såleis liggja godt til rette i høve direktoratet sine kriteriar for sikring. Eg har ikkje funne at eventuell sikring og påfølgjande tilrettelegging kjem i strid med registrerte naturvern- eller kulturminneomsyn. 2.3 Dalshaugane Friluftsrådet Vest søkjer midlar til sikring av området Dalshaugane gnr. 58 bnr. 8 i Fitjar kommune. Området er ca. 800 kvadratmeter, i privat eige og med status som LNF område i kommuneplanen. Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit dagsutfart/ferieområde av regional tyding og utdjupar dette som følgjer: «Dette området på Dalshaugane er parkeringsplass for turgåere i vestlige deler av Stordfjellet. Folk kommer fra hele regionen for å gå tur i dette området». Området er lett tilgjengelig til fots og på sykkel. Parkeringsplassen ligg like ved fylkesveg 845, med sykkelavstand til buområde nær Fitjar sentrum (ca 4.5 km). Det er tilbod om buss mellom Fitjar og Sandvikvåg, samt Leirvik sør på øya. Grunngjeving for sikring er behov for tilrettelegging i form av parkeringsplass for turgåarar. Området er ubebygd og fritt for heftingar. Friluftsrådet Vest tek på seg fullt forvaltningsansvar for eigedomen jfr. DN - håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale om statleg servituttsikring med inntil 100 prosent. Det er inngått avtale med grunneigar og saka ventast avgjort innan Forventa samla utgifter er kr Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Aktuelle område er startpunkt for turar i eit attraktiv fjellområde og vert nytta av turgåarar frå heile regionen. Det eksisterer alt ein parkeringsplass og det ligg føre avtale med grunneigar. Aktuell sikringssum skal nyttast til å innfri vilkåra. Området bør sjåast som nærmiljø for bebuarar i Fitjar og elles på Stord, og vert i tillegg nytta av turgåarar elles i regionen. I fylkeskommunen si kartlegging av regionalt viktig friluftsområde er området gitt status som kategori A, svært viktig friluftsområde. Søknaden bør såleis liggja godt til rette i høve direktoratet sine kriterier for sikring. Eg har ikkje funne at eventuell sikring og påfølgjande tilrettelegging kjem i strid med registrerte naturvern- eller kulturminneomsyn. 2.4 Vistvika Friluftsrådet Vest søkjer midlar til sikring av området Vistvika gnr. 85 bnr. 2 i Fitjar kommune. Området er ca kvadratmeter, i privat eige og med status som LNF område i kommuneplanen. Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit dagsutfart/ferieområde av regional tyding og utdjuper dette med at Fitjarfjellet er eit regionalt turområde. Området er lett tilgjengeleg med kollektivtransport. Det er god offentleg transport på E 39 som passerer like ved. Grunngjeving for sikring er behov for tilrettelegging i form av betre parkeringstilhøve ved startpunktet for populære turløyper. 8

9 Området er ubebygd og fritt for heftingar. Friluftsrådet Vest tek på seg fullt forvaltningsansvar for eigedomen jfr. DN - håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale om statleg servituttsikring med inntil 100 prosent. Forhandlingar med grunneigar går føre. Saka ventast avgjort innan Forventa samla utgifter er kr Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Området er eit naturskjønt og viktig tur/utfartsområde for befolkninga i Fitjar og sunnhordlandregionen. Tilhøva i dag gjer at tiltaket er viktig. Ved betre tilrettelegging er det i tillegg grunn til å tru at fleire - både lokalt og regionalt vil få glede av området. I fylkeskommunen si kartlegging av regionalt viktig friluftsområde er området gitt status som kategori A, svært viktig friluftsområde». Søknaden bør såleis liggja godt til rette i høve direktoratet sine kriterier for sikring. Eg har ikkje funne at eventuell sikring og påfølgjande tilrettelegging kjem i strid med registrerte naturvern eller kulturminneomsyn. 3. Raudlio og Stokkedalen Bergen og Omland Friluftsråd søkjer midlar til sikring av området Raudlio og Stokkedalen gnr. 1 bnr. 1 i Os kommune. Området er ca kvadratmeter og er eigd av Statsskog. Raudlio og Stokkedalen har status som LNF område i kommuneplanen. Det ligg ikkje føre reguleringsplan for området. Søkjar opplyser at området er eit dagsutfart/ferieområde av regional tyding og utdjuper dette med at : «Området er et etablert frilufts og jaktområde, eid av Statskog, beliggende sentralt på bergenshalvøya i Os kommune med grense mot Bergen. BOF har i samarbeid med Statskog opparbeidet parkeringsplass, gapahuk og turveier i området. Videre har Bergen jegerforening en jakthytte inne i området. Området representerer et stort og sammenhengende natur og friluftsområde. Det forventes at området er viktig for biologisk mangfold og for sin sammenhengende karakter med tilstøtende skog og fjell areal. DN kjenner området godt fra befaring i 2011, se vedlagt referat fra synfaringen fra fylkesmannen i Hordaland.» Området er lett tilgjengeleg til fots eller med sykkel frå buområde. Det er også enkel tilkomst med bil og kollektiv transport. I søknaden heiter det: «Det er opparbeidet parkeringsplass og infotavle ved inngangen til området. Selv om området ligger utenom tettbygde strøk er det kort avstand til de store befolkningskonsentrasjonene på bergenshalvøya. Det ligger også godt til rette for å knytte eksisterende veianlegg sammen med skogsvei på bergenssiden det mangler ca 200 m vei. Dette kan gi muligheter for flotte sykkelruter inn i området.» Grunngjeving for sikring er intensiv bruk. Søkjar underbyggjer dette med å visa til området si sentrale plassering på bergenshalvøya, at det ligg føre god opparbeid tilkomst og at området har gode og attraktive naturkvaliteter med skog, vatn og fjell. Området er bebygd med jakthytte Raudlistova - og gapahuk for ålment bruk. Jakthytta er eigd av Bergen Jeger - og fiskeforeining. Eventuelle rettar knytt til sal av eigedomen er førebels noko usikkert. Desse vil jamvel ikkje hindra bruken av området til friluftsføremål. Ved eventuell sikring tek søkjar som utgangspunkt at bruken av hytta vert ført vidare uendra. Ut over eventuelle rettar knytt til jakthytta er det ikkje opplyst om heftingar på eigedomen. Bergen og Omland Friluftsråd tek på seg fullt forvaltaransvar for eigedomen jfr. DN - Håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale. Området ventast lagt ut for sal i september Søknaden gjeld sikring gjennom statleg erverv inntil 100 prosent. Forventa utgifter er kr ( kr. 1 per kvadratmeter) Vurdering: Søknaden fyller grunnvilkåra for sikring. Området Raudlio og Stokkedalen er eit stort samanhengande skog/fjellområde eigd av Statsskog. Behovet for sikring har oppstått som følgje av Statsskog si strategiske avgjerd om å selja eit betydeleg tal skog- og utmarksområde innan utgangen av

10 På ekstraordinært føretaksmøte i Statskog SF 27. mai 2011 vart det fastsett kriteriar for sal av eigedomane. Dei skal seljast til marknadspris gjennom bodgjeving. Statskog skal søkja å oppnå høgst mogleg pris for eigedomane. Vidare heiter det: «Direktoratet for naturforvaltning (DN) gjøres kjent med de skogeiendommene som skal selges før de legges ut for salg, for å kunne anvende disse til vern eller makeskifte knyttet til vern av private skogeiendommer. DNs behov for skogteiger til vern eller makeskifte skal ikke påvirke hvilke skogteiger Statskog SF legger ut for salg, eller forsinke salgsprosessen eller inntektene til Statskog SF. Utover dette skal kriteriene forstås slik at DN får en forkjøpsrett på markedsmessige vilkår.» I følgje Statskog SF har det vore kontakt med private aktørar som har uttrykt interesse for området. Ut frå tilhøva er det truleg jakt og eventuell skogsdrift som er aktuell næringsutnytting av areala. Som det går fram av søknaden er Raudlia og Stokkedalen hovudsakleg nytta som frilufts - og jaktområde med brukarar frå kommunane Os og Bergen. Bergen og Omland Friluftsråd har i samarbeid med grunneigar tilrettelagt for friluftsliv med tilkomst (parkering/veg), gapahuk, turvegar, mv. og såleis gjort sentrale og særs attraktive delar av området lett tilgjengeleg også for grupper som har særlege behov. Direktoratet for naturforvaltning er kjend med området og har mellom anna vore på synfaring på staden i 2011 saman med representantar frå Statskog, fylkesmannen si miljøavdeling og fylkeskommunen. Det har også vore møte mellom nemnde instansar der stoda vart drøfta. Fagleg fråsegn har så langt konkludert med at området i hovudsak neppe innehar kvalitetar knytt til dyreliv, vegetasjon eller anna som gjev grunnlag for høg prioritering i klassisk naturvernsamanheng. Mindre delar av området har vore administrativt verna av omsyn til barskog tilbake frå 30 talet. Som nemnd er det regulering og allemannsrett som i hovudsak skal sikra ålmenta tilgang til friluftsområde. Desse regelsetta vil som utgangspunkt, og så langt dei rekk, gje heimel for å regulera bruk og sikra ålmenta tilgang, sjølv om areala kjem i privat eige. På den andre sida vil eit sal på den opne marknaden skapa uvisse om dei investeringane som er gjort i tilrettelegging og høvet til å skjøtta desse. Tilsvarande vil det oppstå uvisse knytt til eventuelle framtidige tilretteleggingstiltak og i kva grad det kan påreknast eit fruktbart samarbeid om dette. Tilretteleggingstiltaka omfattar ein relativt liten, men samstundes mykje nytta og sentral del av friluftsområdet. Areala er også viktigaste tilkomst og inngang/startpunkt for turgåarar og anna bruk av området. Sjølv om vilkåra for vern neppe er til stades gjer området sin storleik/utbreiing, som samanhengande skogområde, i seg sjølv at Raudlia og Stokkedalen er regionalt viktig, både av omsyn til dyre/planteliv og tur/jakt/friluftsinteresser. Området kan vanskeleg sjåast som nær friluftsområde, men er samstundes eit viktig utfartsområde for folketette område i kommunane Bergen og Os. Sett i høve til midlane direktoratet har til rådvelde for 2013 er kostnaden med statleg sikring av Raudlia og Stokkedalen særs høge. Det er difor lite sannsynleg at Direktoratet finn grunnlag for å sikra arealet med 100 %. Spørsmålet er om det finst andre samarbeids- og/eller mellomløysingar som kan vera aktuelle. Problemstillinga har vore drøfta på møte mellom Fylkesmannen i Hordaland, Hordaland fylkeskommune, Direktorat for Naturforvaltning, Statsskog og Bergen og Omland friluftsråd. I følgje søkjar har spørsmålet også vore drøfta i møte med Os kommune. Os kommune skal ha vore oppteken av å finna ei løysing på saka og stilte seg bak søknaden om sikring. 4. Askviknes Bergen og Omland Friluftsråd søkjer midlar til sikring av området Askviknes gnr. 24 bnr. 6 i Os kommune. Området er ca kvadratmeter, i statleg eige og med status som framtidig friluftsområde i kommuneplanen. Bergen og Omland friluftsråd søkte sikringsmidlar også i 2012, men søknaden vart då avslått. I brev frå Direktorat for Naturforvaltning av heiter det mellom anna: 10

11 «Askviknes er Distriktpsykiatrisk sykehus innenfor Helse vest. Sykehuset skal nå flyttes, - noe som fører til salg av et område på om lag 55 dekar. Av dette er ca. 26 daa tenkt skilt ut for sikring til friluftslivsformål. Askviknes er søkt sikret som nærområde, dagsutfart- og ferieområde for å tilrettelegge for allmennhetens friluftsliv. Planstatusen Askviknes har per i dag harmonerer ikke med bruk til friluftslivsformål. DN vil derfor stille vilkår om at arealet må omfattes av reguleringsplan før det eventuelt blir gitt statlige midler til sikring av Askviknes som friluftslivsområde for allmennheten. Søknaden er derfor avslått. DN vil videre påpeke at søknaden er mangelfull da den mangler kart og avgrensning over det aktuelle friluftslivsområde. DN oppfordrer Bergen og Omland Friluftsråd til å søke på nytt når reguleringsplan foreligger». Det ligg per i dag ikkje føre reguleringsplan for området. Grunneigar Os kommune v/abo Plan og arkitektur har sett i verk prosessen mot områderegulering for areala med sikte på å ha ferdig planforslag innan sommaren Første gongs handsaming og offentleg ettersyn vert då gjennomført i løpet av hausten Søkjar opplyser at området er eit nærområde/dagutfart/ferieområde av regional tyding og utdjupar dette med at : «Det er bebyggelse rundt hele området. Arealet er stort og variert med stor kapasitet både for tilkomst fra land og sjø. Området har brukerpotensiale for Bergensregionen.» Området er lett tilgjengeleg til fots eller med sykkel frå buområde. Det er også enkel tilkomst med bil og kollektiv transport. Fylkesveg går like ved og det er lagt veg inn i området med planar om å etablera nytt parkeringsareal. Området ligg også sentralt i høve småbåttrafikk i Os. Grunngjevinga for sikring er intensiv bruk. For nærare grunngjeving vert det vist til notat frå Bergen og Omland Friluftsråd der det mellom anna går fram at: Mange store og vel tilrettlagte plenarealer gjør området attraktivt for utflukter og opphold. Samlet sett er det usedvanlig god kapasitet i forhold til det som er vanlig på friluftsområder i regionen. Det gir fine muligheter til ulike aktiviteter for barn og unge. Det er flere flotte sydvendte badeviker svært godt egnet for barn med oppholdsarealer i umiddelbar nærhet. Foreldre kan god oversikt med smårollingene fra solstolen. For de eldre barna er det fine svabergsområder i nærheten av badevikene. Her er det gode dybdeforhold samtidig som det er lett å komme i land. Bygging av stupebrett er meget aktuelt fordi dette generer mye aktivitet og derfor utvikler ferdigheter. På området må det plasseres flere redningssett. Det er tre små idylliske øyer tett opp mot land. Det er en enkel sak å lage en bro over til den ene. Etter en samlet vurdering synes det lite hensiktsmessig. Grunnen er at området på østsiden er foreslått disponert som båtutfartsområde. Videre er det enkelt å svømme over og kan således fungere som et mål for svømmedyktige. Området er utbygd med naust, vel eigna som ressursbase for undervisning. Naustet vert sett i stand til føremålet og Bergen og Omland Friluftsråd tek på seg ansvaret for dette. Området er utan heftingar. Bergen og Omland Friluftsråd tek på seg fullt forvaltningsansvar for eigedomen, jfr. DN - håndbok Forvaltning av statlig sikrede friluftsområder. Sikringa søkjast gjennomført ved minneleg avtale innan , med statleg erverv inntil 100 prosent. Status er at saka er under planlegging frå Bergen og Omland Friluftsområde si side. Forventa utgifter er framleis ikkje avklart. Vurdering Askviknes er eigd av Helse Vest og nytta til distriktspsykiatrisk sjukehus. Klinikken skal flyttast til Bergen sentrum og det vert difor frigjort ei stor tomt. Eigedomen er på ca 55 dekar og består av 9 bygg. Av desse bygga vert to vurdert verna av Riksantikvaren. Aktuell sak gjeld delar av tomta om lag 26 dekar strandsone, øyer og eit parkmessig opparbeidd bakland - som ein ynskjer å skilja ut og sikra til friluftsføremål. I følgje Direktorat for naturforvaltning sitt avslag i 2012 er det eit vilkår for eventuell statleg sikring at arealet er omfatta av reguleringsplan. Som nemnd over har Os kommune starta reguleringsprosessen, men det ligg per i dag ikkje føre nokon vedteken reguleringsplan. Føresetnadene er såleis i utgangspunktet ikkje til stades. Frå Direktoratet er det jamvel opplyst at det - i lys av utviklinga kan 11

12 vera tenleg å fremja saka på ny i år, ettersom reguleringsprosessen no er starta opp. Eg legg dette som grunnlag for å fremja saka på ny med atterhald om at området vert regulert som føresett. Direktoratet peikar på at søknaden frå 2012 var mangelfull sidan den mangla kart og avgrensing av aktuelle friluftsområde. Bakgrunnen for dette var at grunneigar ikkje hadde gjort nøyaktig avgrensing av friluftsområdet opp mot anna areal. Slik nøyaktig avgrensing ligg heller ikkje føre for søknaden i Spørsmålet vil verta nærare avklart i samband med reguleringa av området. Planforslag og seinare endeleg vedtak vert ettersendt til Direktoratet så snart desse ligg føre. Som ved vurderinga i 2012 er eg samd i søkjar si framstilling av Askviknes som eit attraktivt, vel eigna og lett tilgjengeleg areal med stort potensiale som friluftsområde både lokalt og regionalt. Området er godt tilrettelagt frå tidlegare eigar. Det viktigaste og mest kostnadskrevjande tilretteleggingstiltaket vil vera tilrettelegging av parkeringsplass, samt sanitetsanlegg med toalett og dusj. Resterande tilretteleggingstiltak kan i følgje søkjar utførast tilfredsstillande for under 1 mill kroner. I fylkeskommunen si kartlegging av regionale friluftsområde har dette området status som kategori A, svært viktig friluftsområde i sjø. Areala på land er ikkje vurdert i kartlegginga, men er som nemnd svært godt eigna til føremålet. Næraste naturreservat er Kubbholmen og områda Vågsholmen, Gulaskjær, Brattholmen og Grasholmen. Avstanden er relativt stor og det ligg ikkje føre nokon konflikt med naturvernomsyn. Det er heller ikkje grunn til å tru at sikring og tilrettelegging av området vil koma i konflikt med Riksantikvaren sitt vern av dei to bygningane som er nemnd over. 12