Statens vegvesen. Konkurranseutsetting av ferjesamband i Hardanger - Vurdering av ruter og ferjemateriell

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Hordaland Fylkeskommune Pb BERGEN Statens vegvesen Saknr. irøfø90? Dok.nr.,2 2 3 MÅR 2009 Arkivar. Eksp. U.off. Saksh. Behandlande eining: Sakshandsamar/innvalsnr: Vår referanse: Dykkar referanse: Vår dato: Region vest Anne Jorunn Fjærestad / Konkurranseutsetting av ferjesamband i Hardanger - Vurdering av ruter og ferjemateriell Vi viser til vårt brev datert og dykkar brev datert I godkjent plan for konkurranseutsetting skal ferjesambanda Bruravik - Brimnes, Kvanndal - Utne - Kinsarvik, Jondal - Tørvikbygd og Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy lysast ut våren Førebuing: Samferdselsdepartementet har lagt til grunn at det skal vare ein dialog mellom Statens vegvesen og lokale styresmakter om konkurranseutsettinga av riksvegferjedrifta. Vi har gjennomført møte den 10. februar d.å. med Ullensvang Herad, Kvinnherad kommune, Odda kommune, Jondal kommune, Eidfjord kommune, Ulvik kommune og Hordaland fylkeskommune. Kvam herad og Granvin herad var og invitert, men møtte ikkje. På møtet blei det gjeve ein generell orientering om konkurranseutsetting av ferjedrifta, og kva sentrale føringar som ligg til grunn for konkurransen. Her opna vi også for ein dialog om servicenivå/rutetilbod og eventuelle ynskjer om forbetringar. Referat frå møtet såman med presentasjon og forslag til ruter blei sendt på høyring, jf. vårt brev av Anbodsperiode: Statens vegvesen legg opp til ein anbodsperiode på 8 år for sambanda Kvanndal - Utne - Kinsarvik, Jondal - Tørvikbygd og Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy. Driftsoppstart er planlagt frå For sambandet Bruravik - Brimnes er det planlagt ein kort anbodsperiode til Hardangerbrua opnar. Oppstart av anbodet er planlagt i slutten av Postadresse Telefon: Kontoradresse Fakturaadresse Statens vegvesen Telefaks: Askedalen 4 Statens vegvesen Region vest firmapost-vest@vegvesen.no 6863 LEIKANGER Regnskap Askedalen 4 Båtsfjordveien Leikanger Org.nr: VADSØ Telefon: Telefaks:

2 Ullensvang herad har i sitt brev datert gjort følgjande vedtak i heradstyret: "Ullensvang herad krev at anbodsperioden vert sett til 10 år. Det er viktig for å kunna sjå behovet for ferjeavgangar og rutetilbod etter at Hardangerbrua og Jondalstunnelen står ferdige." Sentrale føring seier at vi generelt skal lyse ut på ein periode på 8 år. Miljøaspekt/utslepp For å ivareta utslepp og miljøaspekt legg Statens vegvesen til grunn konvensjonell fart på knop ved utarbeiding av rutetilbodet i konkurransegrunnlaget. Dette er eit fartsnivå der drivstofforbruket er relativt moderat. Auka fart aukar drivstofforbruket eksponential, noko som gjer at auka fart gjev store utslipp per minutt spart for de reisande. Ruter: Ved utarbeiding av ruter følgjer Statens vegvesen sentrale føringar. Ein skal leggje til grunn dagens tilbod eller løfta sambanda opp på driftsstandard fastsett i Nasjon Transportplan (NTP) ( ), og fart som nemnt over. Vi fekk tilbakemelding frå Jondal kommune jf. vedlagde brev datert , Ullensvang herad jf. vedlagt brev datert , Ulvik herad jf. vedlagt brev datert , Granvin herad jf. vedlagt brev datert , Odda kommune jf. vedlagt utskrift av sak til møte den , Kvinnherad kommune jf. vedlagt brev datert , Kvam herad jf. vedlagt brev datert Innspela er lagt under kvart samband. Bruravik - Brimnes Sambandet oppfyller ikkje krav sett til NTP driftsstandard når det gjeld tal turar og opningstid. Statens vegvesen har gjort nokre endringar på natturane ved dagens rutertilbod. Tur frå Bruravik kl. 02:20 er endra til 02:30 og tur frå Bruravik kl. 05:10 er endra til 05:00. Desse endringane gjer at sambandet oppfyller krav til NTP driftsstandard på opningstid. Det er lagt inn to turar natt til sundag frå Bruravik kl. 00:30 og kl. 01:20, og frå Brimnes kl. 01:00 og kl. 02:00. Desse turane går dei andre dagane i sambandet. Vi har fått føljande tilbakemelding: Ullensvang herad: "Ullensvang herad har ikkje merknader til ruteframlegget over Bruravik - Brimnes, men vil understreka trongen for auka kapasitet i helgene mai, september og oktober på dette sambandet." Ulvik herad: "Ulvik herad har ikkje merknader til ruteframlegget over Bruravik - Brimnes, men vil understreka trongen for auka kapasitet i helgene mai - oktober på dette sambandet." Statens vegvesen vil ta desse innspela med i den vidare handsaminga.

3 Kvanndal - Utne - Kinsarvik Sambandet manglar to turar for å oppfylle krav til tal turar i NTP driftsstandad. Det er usikkert korleis trafikken vil gå i denne regionen etter opning av Hardangerbrua og Jondalstunnelen,, jf. St.prop. nr. 72 ( ) Jondalstunnel og St.prop. 2 ( ) Hardangerbru. Sambandet vil oppfylle krav til NTP standard med 25 turar dersom det vert køyrt sommarruter heile året. Sommarruter vil gje 9 turar mellom Kinsarvik og Utne, som er to færre enn om vinteren. Statens vegvesen har sendt på høyring at dagens rutetilbod skal vidareførast. Statens vegvesen meiner at å vidareføre dagens rutetilbod vil gje ei godt tilbod i sambandet og internt i Ullensvang herad inntil ein får erfaringar med nytt trafikkmønster etter opning av Jondalstunnelen og Hardangerbrua. Vi har fått føljande tilbakemelding: Ullensvang herad vedtakspunkt 2: "Ullensvang herad krev at sambandet Kvanndal-Utne vert auka med 2 avgangar, frå 23 til 25 avgangar i døgnet. Desse endringane gjer at sambandet oppfyller krav til NTP-standard for tal avgangar. At det er korrespondanse med bussruter vidare. Ullensvang herad krev nattferje på sambandet Kvanndal-Utne. Ferje etter kl (definert som nattferje)er viktig for busetnad, næringsliv og gjennomgangstrafikk. Kommunane Odda, Kvam, Jondal og Granvin støttar dette kravet og ser eit tilbod om nattferje som vesentleg for kommunikasjonane. I anleggsperioden for Hardangerbrua ber Ullensvang herad Statens vegvesen sjå på moglegheita for betre korrespondanse på sambandet Kinsarvik-Utne-Kvanndal, ev ei ekstra ferje mellom Kinsarvik og Kvanndal. Dette vil og vera eit viktig TURISTVEGFERJESAMBAND." Ulvik herad: "Ulvik herad støttar Ullensvang herad sine merknader og krav for ferjesambandet Kvanndal - Utne - Kinsarvik." Granvin herad: "l samband med denne høyringa er me opptekne av å utvikle ferjetilbodet slik at det kan skje ei positiv utvikling for grannane våre og Granvin herad når det gjeld samferdslestilbodet. Granvin herad støtter Ullensvang sin uttale når det gjeld konkurranseutsetting av ferjetilbod Kvanndal - Utne - Kinsarvik." Odda kommune(forslag frå ordførar til Utviklingskomité som har møte den 25. mars): "Utne - Kvanndal er den prioriterte fjordkryssinga frå Odda mot Voss /Kvam. Odda kommune stør Ullensvang heradstyre sine formulerte krav i vedtakspunkt 2. " Kvam herad: " Nattferjer på alle viktige samband. For Kvam er dette Utne - Kvanndal og Tørvikbygd - Jondal. "

4 I følgje dagens NTP-standard og driftsstandard i NTP , lagt fram 13.mars, så er det ikkje krav til nattavgangar i dette sambanda. Jondal - Tørvikbygd Sambandet oppfyller alle mål sett i NTP driftsstandard. For dette sambandet har Statens vegvesen sett opp dagens rutetilbod, men siste tur går måndag til fredag kl. 22:00 frå Jondal og kl. 22:30 frå Tørvikbygd. Dette er ein utviding av opningstida med 30 minutt frå måndag til torsdag. Opningstida vert på 16 timar og 15 minutt som er i samsvar med krav til opningstid i NTP for samband med trafikk på mellom pbe. Oppstart på sundag er sett til kl. 08:15 i staden for kl. 08:45 for å ha same rutestruktur som på kvardagar. I følgje dagens NTP-standard og driftsstandard i NTP , lagt fram 13.mars, så er det ikkje krav til nattavgangar i dette sambanda. Vi har fått føljande tilbakemelding: Jondal kommune: "Me ser det som positivt at våre innspel om seinare avgang på kvelden er teken til folje, med at siste tur frå Tørvikbygd er endra frå kl til Siste avgang laurdag og søndag bør også ha same avgang. Me hadde sjølvsagt sett at siste avgang gjekk enda seinare, men innser at med dagens trafikkgrunnlag har me.eit tilbod som ligg over krava til driftstandard i NTP. Pr. i dag går det 386 pbe/døgn over sambandet. Med ei opning av Jondalstunnelen vil pbe/døgn heilt klart komme over 500 som ifg. driftsstandarden i NTP krev utvida opningstid. Dette bed me om at det vert teke høgde for i anbodsgrunnlaget. Elles har me ingen merknader til ruteoppsettet slik det er føreslått." Jondal kommune, Kvam herad og Odda kommunen ynskjer og nattferje på sambandet. Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy Statens vegvesen har utarbeid nytt forslag til rutetilbod i sambandet ved opning av Årsnes ferjekai. Ruteforslaget har utvida tal turar i sambandet frå 24 turar til 26 turar, som er i samsvar med NTP driftsstandard, og utvida opnings tid med l time for å få ferjene i rett posisjon til oppstart neste dag. Opningstida i sambandet er etter føreslegen ruteplan på 18 timar. Det er utarbeid like ruter sommar og vinter for laurdag og søndag. Tal turar er 18 på laurdagar og 21 på sundagar. Tal turar er auke med 6 turar på laurdag vinter og likt tal turar på laurdag om sommaren. Tal turar er auka med 3 på sundagar om sommaren og 5 turar om vinteren. Dette er ei forbetring i forhold til dagens rutetilbod. Vi har lagt opp til like ruter heile året. For at ein kan følgje utsendt ruteplan for sambandet Gjermundshamn - Årsnes -Varaldsøy, er det føresett at Varaldsøy ferjekai vert oppgradert. Dersom oppgraderinga ikkje vert gjort til oppstart av anbodsperioden, vil ein måtte utvide bruk av ferje II i sambandet. Varaldsøy har i dag anløp på både fyste og siste tur. Strekninga må trafikkerast med den minste ferja. For å ta

5 unna trafikken i sambandet må vi utvide bruk av den største ferja, ferje II, med 3 turar eller ein opningstid på 2,5 timar. Denne driftsløysinga vil auke kostnadane i sambandet. I følgje dagens NTP-standard og driftsstandard i NTP , lagt fram 13.mars, så er det ikkje krav til nattavgangar i dette sambanda. Det er likevel lagt opp til ein tur rundt midnatt for å få ferjene i rett posisjon. Jf. teksten over. Vi har fatt føljande tilbakemelding: Odda kommune (fors lag frå ordførar til Utviklingskomité som har møte den 25. mars): "Utviklingskomiteen seier seg glad for at det vil koma ferje med fast 50 min. intervall på strekninga Årsnes -Gjermundhamn. Dette vil styrka dette sambandet monaleg og representerer det raskaste og sikraste sambandet til Bergen / Kyststamvegen frå Odda. Utviklingskomiteen krev nattferj e(ferje etter kl 24) over Hardangerfjorden for sambandet Årsnes - Gjermundhamn no og vil ha sambandet Jondal/ Tørvikbygd vurdert etter at Jondalstunnelen er opna. " Kvinnherad kommune: "Vi legg til grunn at forslaget om to ekstra turar knyter seg til vinterrutene for sambandet Gjermundshamn - Varaldsøy - Løfallstrand. Sommarrutene skal som kjent trafikkerast med tre ferjer. Årsaka er den kraftige trafikkauken i sambandet etter opning av Folgefonnstunnelen og Halsenøysambandet. Trafikken i dette sambandet er no så stor at det på ny må vurderast å etablere nattferje. For Kvinnherad og for to tredeler av innbyggjarane i Hardanger vil det bli ei betre løysing enn gjeldane ordning med nattferj e på Bruravik - Brimnes og ein sein avgang mellom Hodnanes og Ranavik. " Korrespondanse med buss / båt Ulvik herad: "Ulvik herad krev og at ruteendring vert samordna med buss- og båtruter i regionen slik at det vert eit korresponderande rutetilbod for alle kollektivtilboda." Granvin herad: "Granvin herad krev også at ruteendringar vert samordne med andre busselskap og båtruter slik at det vert samordna rutetilbod for all kollektivtransport. " Kvinnherad kommune: "Det er viktig at også busstilbodet vert tilpassa dei nye ferjerutene. Spesielt viktig er det at bussane mellom Husnes og Odda har korrespondanse vidare mot Bergen." Kvam herad: " For skuleelevar og pendlarar er og eit korresponderande busstilbod avgjerande for at dei skal kunna nytta seg av tilbodet."

6 Ferjemateriell I vurdering av ferjemateriell har Statens vegvesen lagt til grunn ulik framtidig trafikkvekst i dei ulike sambanda. Sidan det er usikkert om kvar trafikken vil gå etter opning av Hardangerbru og Jondalstunnel og bortfall av bompengar på Folgefonnstunnelen i 2016, jf. St.prop. nr. 72 ( ) Jondalstunnelen, St.prop. nr. 2 ( ) Ferjekai på Årsnes og St.prop. 2 ( ) Hardangerbru, legg Statens vegvesen opp til at materiellet i anbodspakken kan sjåast under eit og at ein kan flytte på ferjer dersom trafikkutviklinga tilseier dette. Berekningane av ferjestorleik legg til grunn at det kan stå igjen inntil 2-3 % køyretøy av totale trafikken per år. Dette er i samsvar med sentrale føringar. Bruravik - Brimnes Sambandet Bruravik - Brimnes har ikkje nokon trafikkvekst i perioden 2003 til 2008 samla sett. Statens vegvesen legg opp til bruk av ei ferje på om lag 100 bilar for heile året og ei ekstra ferje om sommaren på 70 bilar. Kvanndal - Utne - Kinsarvik Sambandet Kvanndal - Utne - Kinsarvik har ein marginal trafikkvekst i perioden frå 2003 til 2008 samla sett. Statens vegvesen legg ikkje til grunn framtidig trafikkvekst, jf. St. prop 2 ( ) Hardangerbru og St. prop. 72 Jondalstunnelen. Statens vegvesen legg til grunn ein ferjestorleik på 80 bilar i sambandet Kvanndal - Utne og ei ferje på 25 bilar i sambandet Kinsarvik - Utne. Ullensvang herad har gjeve følgjande tilbakemelding på ferjemateriell: "Nytt ferjemateriell på sambandet Kinsarvik-Utne må takast med i anbodsgrunnlaget. Materiellet må vera tilpassa alle brukargrupper, og samtidig vera egna som turistvegferjesamband." Vi har sentrale føringar på at vi skal leggje opp til ein konkurranse som gjer at eksisterande ferjemateriell kan nyttast. Vi kan såleis ikkje stille krav om nybygg i dette sambandet. Jondal - Tørvikbygd For sambandet Jondal - Tørvikbygd er det lagt til grunn ei ferje på 50 bilar. Ei ferje i denne storleiken vil kunne ta unna ein framtidig trafikkvekst på 50 % i anbodsperioden. Denne trafikkauken er i samsvar med St. prop.72 ( ) Jondalstunnelen. Ferjekaiane må oppgraderast dersom det skal setjast inn større ferje. Jondal kommune har gjeve følgjande tilbakemelding på ferjemateriell: "Primært bed me om at Jondal-Tørvikbygd vert prioritert med nytt ferje materiell, sett ut frå ein forventa trafikkauke på dette sambandet etter opning av Jondalstunnelen. Me vil understreka behovet for salong over dekk, med krav til servering om bord. I 2009 bør det også stillast krav at ferjemateriellet er utforma slik at det er tilgjengeleg for alle(universell utforming)." Vi har sentrale føringar på at vi skal leggje opp til ein konkurranse som gjer at eksisterande ferjemateriell kan nyttast. Vi kan såleis ikkje stille krav om nybygg i dette sambandet.

7 Statens vegvesen stiller ikkje krav til servering om bord i samband med konkurranseutsetting, noko vi heller ikkje gjer innafor dagens avtalar. Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy Dette ferjesambandet har eit kapasitetsproblem i dag. Kapasiteten i eit samband kan generelt aukast med å enten auke ferjestorleiken, auke tal ferjeavgangar eller auke tal ferjer. For sambandet Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy er det lagt til grunn ei framtidig trafikkvekst på 2,5 % per år. Med utvida opningstid og fleire turar har Statens vegvesen berekna at det må setjast inn to ferjer på 60 bilar. Dette føreset at ferjekaien på Varaldsøy vert oppgradert til å kunne ta imot ferjer i denne storleiken. Dersom ferjekaien ikkje vert oppgradert vil Statens vegvesen tilrå ei ferje på 70 bilar og ei ferje på 40 bilar i sambandet. Avhenging av trafikkutviklinga kan det med dette alternativet vurderast om ein i anbodsperioden, etter opning av Hardangerbru, skal rokere den store ferje frå Kvanndal - Utne for å ta unna ein eventuell meirtrafikkvekst i dette sambandet. Kvinnherad kommune har gjeve følgjande tilbakemelding på ferjemateriell: "... Konsekvensen av dette må for pendel sambandet Årsnes - Gjermundshamn bli ei større ferje med universell utforming og langt fleire avgangar. Om sommaren må ferjesambandet framleis trafikkerast med tre ferjer. Dette sjølv om ferjetida blir redusert med 25%. Årsaka er den høge turisttrafikken og forventningar om ytterlegare trafikkauke." Vi meiner at behov for framtidig kapasitet vert oppfylt ved bruk av to ferjer når Årsnes fk er ferdig. Vi kan difor ikkje tilrå bruk av tre ferjer i sambandet. Sambandet blir trafikkert med tre ferjer i dag om sommaren. Dette er som kjent pga at kaiane ikkje kan trafikkerast med større ferjer. Kvam herad: Krav til eit tenleg ferjetilbod må difor vera: Attraktive salongar der dei reisande kan opphalda seg over dekk. Kapasitet stor nok til også å ta toppane i trafikken. Prisar som ikkje gjer næringslivet ekstra konkurranseulemper. Universell utforming i størst mogleg grad. Korresponderande bussar. Reserveløysingar som er gode nok når det er driftsstans på ferjene. Universell utforming: Hordaland fylkesutval har vedteke i møte den jf. dykkar brev datert at under punkt: "2. Fylkesutvalet vil difor at betre passasjerfasilitetar, inkludert tilgjenge for funksjonshemma skal vere eit prinsipp som skal takast med i konkurransegrunnlaget basert på at det vert tilpassa det vedtekne nye regleverket som er sett i verk, og fylkesdelplanen for universell utforming. 4. Felles mal for konkurransegrunnlag må ha fokus på universell utforming også på eksisterande ferjemateriell"

8 I konkurransegrunnlaget som er utarbeid for konkurranseutsetting av riksvegferjesamband er det stilt krav om at nye fartøy skal oppfylle krava til universell utforming for rørslehemma. Statens vegvesen har no oppdatert retningslinene til konkurransegrunnlag, slik at krav stilt til eksisterande ferjer skal vere like strenge som for nybygg for samband med overfartstid på over 25 minutt. Dette kravet gjeld ikkje for reservefartøy. I denne anbodspakken vil dette gjelde ferja som går strekinga Kinsarvik - Utne - Kvanndal og ferjene i sambandet Gjermundshamn - Årsnes - Varaldsøy. Dette skuldast at det i føreslegen ruteplan er lagt opp til at begge ferjene skal kunne gå innom Varaldsøy og overfartstid frå Gjermundshamn til Årsnes via Varaldsøy kjem over 25 minutt. Dykkar vedtak set strengare krav til universell utforming enn det som ligg i retningslinjer for konkurranseutsetting for sambandet Jondal - Tørvikbygd og Kvanndal -* Utne. Strengare krav til universell utforming kan føre til auke i kostnadar. Som kjent vert desse sambanda fylkeskommunen sitt ansvar for Dersom Hordaland fylkeskommune ønskjer strengare krav til universell utforming enn våre retningslinjer legg opp til, dvs krav til universell utforming for alle ferjesamband, så ber vi om stadfesting på dette. Dette vil vi då ta med oss i den vidare handsaminga av saka. 8 Reservefartøy: Hordaland fylkesutval har vedteke i møte den at under punkt: "1. Maksimalt 4 t før reserveferje vert sett inn. 3. Krav om sikker regularitet må inn i konkurransegrunnlaget og innarbeidast i alle kontraktane i ferjedrifta. " Når Statens vegvesen set krav til reservefartøy, er kravet todelt. Ved verkstadopphald og andre planlagde driftsavbrot, er det krav om at reserveferje skal vere på plass når den ordinære ferja vert teken ut av rute. Ved ikkje planlagde og kortvarige driftsavbrot vert krav til reserveferje vurdert spesielt for kvart einskild samband. I samband som vert trafikkerte med to ferjer, vert det akseptert at ei ferje trafikkerer sambandet aleine i ein kortare periode. I samband som vert trafikkert av ei ferje, vert det stilt krav om at det skal setjast inn eit reservefartøy etter ein nærmare gjeven tidsfrist. I enkelte samband, der det er mange pendlarar/skuleelevar, vert det stilt krav om at passasjerbåt vert sett i drift etter relativt kort tid. Det er i denne anbodspakken mogelegheit for å nytte eit anna ferjesamband eller bru dersom det skulle skje uføresette driftsavbrot. Omkøyring til andre ferjesamband eller bru vil ta kortare tid enn 4 timar. Statens vegvesen må ta omsyn til desse forholda når ein skal utarbeide krava i konkurransegrunnlaget. Å setje krav om at reserveferje skal vere på plass innan 4 timar, vil vere ei fordyrande løysing. Vi ber om stadfesting på om Hordaland fylkeskommune sitt krav til reservefartøy skal gjerast gjeldande. Vi vil då ta dette med i den vidare sakshandsaminga.

9 Ferjekai: Det er planlagt ei mindre oppgradering av ferjekaien i Kinsarvik. Dersom det skal setjast inn større ferje i sambandet Jondal - Tørvikbygd må kaiane oppgraderast. Som nemnt over må Varaldsøy ferjekai oppgraderast slik at ein kan gjennomføre utsendt ruteplan. Vi ber om tilbakemelding innan 2.april slik at vi kan halde den vidare tidsplanen. Veg- og trafikkavdelinga Med helsing Guro Ranes Trafikksjef Anne Jorunn Fjærestad 7