Detaljreguleringsplan regional fiskerihamn Salthella

Transkript

1 Kystverket vest Austevoll kommune Detaljreguleringsplan regional fiskerihamn Salthella ROS-analyse Oppdragsnr.:

2 Dokument nr.: 0 Forord Denne ROS-analysen er utarbeidd som ein del av arbeidet med reguleringsplan for ny fiskerihamn på Salthella i Austevoll kommune. Oppdragsgjevar er Kystverket vest. Oppdragsleiar hjå Norconsult er Marit Mienna. ROS-analysen er utarbeidd av Øystein Skofteland, med Aslaug Aalen som kvalitetssikrar. Ros analysen er utarbeidd i tråd med NS:5814 og DSB sin rettleiar Samfunnssikkerhet i arealplanlegging 11. Det har vore arrangert ROS seminar med deltaking frå aktuelle ressurspersonar frå redningsetatar, statleg mynde og lokalsamfunnet. Bergen 12. oktober 2012 Rev. Dato: Beskrivelse ROS-analyse notat for bruk i planskildring Utarbeidet OYSKO Fagkontroll AAALE Godkjent MAMIE Dette dokumentet er utarbeidet av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandler. Opphavsretten tilhører Norconsult. Dokumentet må bare benyttes til det formål som oppdragsavtalen beskriver, og må ikke kopieres eller gjøres tilgjengelig på annen måte eller i større utstrekning enn formålet tilsier. Norconsult AS Pb. 1199, NO-5811 Bergen Valkendorfsgate 6, NO-5012 Bergen Side 2 av 26

3 Dokument nr.: 0 Innhald 1 INNLEIING RAMMEVILKÅR FØRESETNADER OG AVGRENSINGAR METODE 6 2 FAREIDENTIFIKASJON, SÅRBARVURDERING OG RISIKOVURDERING FAREIDENTIFIKASJON SÅRBARVURDERING RISIKOVURDERING 15 3 KONKLUSJON RISIKOREDUSERANDE TILTAK OPPSUMMERING Side 3 av 26

4 1 Innleiing 1.1 RAMMEVILKÅR Plan og bygningsloven 4.3 stiller krav om gjennomføring av risiko- og sårbaranalyser ved all planlegging. Analysen skal syne om arealet er egna til utbyggingsføremål i høve til risiko og sårbarheit. I tillegg skal den visa om den planlagde utbygginga endrar risikotilhøva i negativ retning. Område med fare, risiko eller sårbarheit merkast av i planen som omsynssone, jf. Pbl 11-8 og Planmynde skal i arealplaner vedta føresegner om utbygginga i sonen som er nødvendig for å unngå skade og tap. Forskrift om krav til byggverk og produkt til byggverk (TEK) gir krav til sikkerhet i forhold til naturfare (TEK 7-1,2,3 og 4), og det er gitt eit generelt krav om at byggverk skal formast og lokaliserast slik at det har tilfredsstillande tryggleik mot framtidige naturkrefter. Vurderingane i denne analysen føreset at gjeldande lov, forskrift og rettleiarar vert fylgt ved etablering av ulike tiltak etter denne reguleringsplanen. Tabellen på neste side gir ein oversikt over styrande dokument, føringar og rettleiarar for risiko og sårbaranalysen Side 4 av 26

5 Tabell 8.1: Styrande dokument, føringar og rettleiarar for risiko og sårbaranalysen. Ref. nr Skildring Utgitt av/kjelde 1.1 Lov om planlegging og byggesaksbehandling plan- og bygningsloven) (plandelen) Miljøverndepartementet 1.2 Byggteknisk forskrift TEK 10, FOR Flaum og skredfare i arealplaner, Retningslinjer Kommunal- og regionaldepartementet, samt Miljøverndepartementet NVE 1.4 NS 5814:2008 Krav til risikovurderinger Standard Norge 1.5 Retningslinjer for Fylkesmannens bruk av DSB innsigelse i plansaker etter plan og bygningsloven, september Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (Rev. jan. DSB 2010) 1.7 Akseptkriteria til bruk i ROS-analysearbeidet i Fylkesmannen i Hordaland arealplanlegginga, og eventuelt anna planarbeid. (12/1/2010) 1.8 Krav og forventninger til beredskapsmessige omsyn i samfunnsplanlegginga, herunder ROS-analysar (26/5/2009) Fylkesmannen i Hordaland 1.9 GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging, Vestlandsprosjektet, med vedlegg revidert ROS-matrise til bruk i arealplansamanheng inkl. inndeling i grader av frekvens og konsekvens 1.11 Samfunnstryggleik og beredskapsarbeid Prosjektomtale og framdriftsplan Fylkesmannen i Rogaland, Hordaland og Sogn og Fjordane, DSB og Statens kartverk. Austevoll kommune Austevoll kommune 1.2 FØRESETNADER OG AVGRENSINGAR Følgjande føresetnader og avgrensingar er lagt til grunn for risikoanalysen: Analysen er kvalitativ. Den er avgrensa til temaet samfunnssikkerhet slik dette er skildra av DSB. Det er føresett at framtidig utført byggearbeid følgjer relevante lover og forskrifter som mellom anna omhandlar sikringstiltak og liknande. Analysen omfattar vurdering av ny arealbruk innanfor det aktuelle planområdet Uavhengige, samanfallande hendingar vert ikkje vurdert. Analysen omfattar ferdig løysing, ikkje vurdering av risiko i bygge- og anleggsfasen. Analysen omfattar ikkje hendingar knytt til tilsikta handlingar (sabotasje, terror el. l.). Vurderingar og hypotesar i analysen er basert på føreliggjande dokumentasjon om prosjektet (tiltaket) og om eksisterande og planlagt bruk av nærområdet Side 5 av 26

6 1.3 METODE Framgangsmåte I denne analysen av risiko for liv og helse, materielle verdiar og miljø, vert hovudprinsippa i NS 5814:2008 Krav til risikovurderingar følgt. Analysen følgjer og retningslinjene i DSBs rettleiar Samfunnsikkerhet i arealplanlegging (ref. 1.5 og 1.7). Fareidentifikasjon Fare er tilhøve som kan føra til konkrete, stadfesta hendingar. Ein fare er ikkje stadfesta og kan representere ei gruppe hendingar med store like trekk. Det vart halde ROS-seminar på Selbjørn skule 5.september 2012, der representantar frå ulike interessentar og fagmiljø vart utfordra på å finne aktuelle farar Figur 1: Framgangsmåte for ROS-analyse og hendingar. Dette ved sidan av gjennomgang av ei sjekkliste for fareidentifikasjon gjer at ein er rimeleg viss på at moglege farar er vurdert som grunnlag for å definere uønskte hendingar Sjekklista som vert nytta i fareidentifikasjonen er basert på DSB si rettleiing Samfunnssikkerhet i arealplanlegging (ref. 1.7) og GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging (ref. 1.10) samt sjekklister frå fleire Fylkesmenn. På ROS-seminaret deltok fleire sentrale aktørar både innanfor planområdet, redningsetatane, kommunen og statlege/regionale styresmakter. Dette seminaret var særs nyttig både for å skaffe relevante innspel til analysen, men og for å auke merksemda kring ROS-arbeidet blant dei som skal nytte planen og drive verksemd i området i framtida. Sårbarvurdering Aktuelle farar vert tatt med vidare til ei vurdering av sårbarheit. Sårbarheit vert definert som manglande evne hos eit analyseobjekt til å motstå verknader av ei uønskt hending og til å opprette sin opphavlege tilstand eller funksjon etter hendinga. Sårbarheita vert gradert etter følgjande: særs, moderat, lite eller ikkje sårbart. Sårbarheit er ei skjønnsfagleg vurdering Side 6 av 26

7 Risikovurdering Risiko vert definert som kombinasjonen av sannsynet for og konsekvensen av ei uønskt hending. Den innleiande fareidentifikasjonen og sårbarvurderinga vil avdekke eventuell trong for ein meir detaljert hendingsbasert analyse. I denne analysen vert sannsynet for at ei hending skjer, og konsekvensen av hendinga, vurdert. Risiko vurderast innanfor tre ulike kategoriar: Liv og helse Miljø Materielle verdiar Figur 2: Konsept for risikovurdering og risikoreduserande tiltak Risikoreduserande tiltak Om det er vurdert at somme hendingar kan gje uakseptabel eller høg risiko vil denne analysen peike på tiltak for å redusere risiko kring ei slik hending. Slike tiltak skal anten redusere sannsynet for at hendinga skjer eller redusere konsekvensane av hendinga, eller båe delar. Figur 3: Verknad av risikoreduserande tiltak Side 7 av 26

8 1.3.2 Vurderingskriteria og risikoakseptkriteria Austevoll kommune vedtok i juni 2012 ei ROS-matrise til bruk i arealplansamanheng. Denne vert nytta i denne analysen. Dei fastsette kriteria for sannsyn og konsekvens gjer det mogleg å vurdere risiko knytt til dei einskilde uønskte hendingane som er vurdert som aktuelle for dette tiltaket. Tabell 1: Kriteria for vurdering av sannsyn Side 8 av 26

9 Tabell 2: Kriteria for vurdering av konsekvens I tillegg er det vedteke risikomatriser som seier kva risiko som er akseptabel (grøn), uakseptabel (raud), eller i det såkalla ALARP0F1 området (gul): Tabell 3: Risikoakseptkriteria for liv og helse 1 ALARP (As Low As Reasonably Practicable) tyder at for hendingar som ligg i gul sone bør det vurderast risikoreduserande tiltak dersom det er samfunnsøkonomisk forsvarleg Side 9 av 26

10 Tabell 4: Risikoakseptkriteria for miljø Tabell 5: Risikoakseptkriteria for materielle verdier Side 10 av 26

11 2 Fareidentifikasjon, sårbarvurdering og risikovurdering 2.1 FAREIDENTIFIKASJON Det har vore gjennomført eit ROS-seminar der ulike personar med relevant kompetanse og interesser med kjennskap til dei lokale tilhøva deltok i prosessen med fareidentifikasjon og risikovurdering. I tillegg har me nytta følgjande sjekkliste for fareidentifikasjon som er utgitt av fylkesmannen i Rogaland, Hordaland og Sogn og fjordane saman med DSB og Statens kartverk. Tabell 6: Sjekkliste for fareidentifikasjon Fare Vurdering om tema skal inngå i analysen NATURBASERTE farar er avgrensa til dei naturlige, stadegne tilhøva som gjer at eit areal kan motstå eller avgrense konsekvensane av uønskte hendingar. Skred/ustabil grunn (snø, is, stein, leire, jord) Flaum Springflo Vind/ekstremnedbør Havnivåstigning Skog-/ lyngbrann Radon Område med potensiale for skredhendingar er lokalisert innanfor planområdet. Temaet vurderast Berre mindre bekkar som vurderast som lite utsett for større flaumhendingar i plankartet. Temaet vurderast ikkje Temaet vurderast Temaet vurderast Temaet vurderast Potensiale for lyngbrann i området; Temaet vurderast Det vert ikkje planlagd nye bygg for varig opphald. Temaet vurderast ikkje VERKSEMDSBASERT fare omfattar både dei tilhøve som er relevant til etablerte verksemder i nærområdet som kan ha verknad på tilrådd arealbruk og hendingar knytt til framtidig arealbruk av planområdet Brann/eksplosjon ved industrianlegg Temaet vurderast Kjemikalieutslepp og anna akutt forureining Temaet vurderast Transport av farleg gods Forureining i grunn/ sjø Elektromagnetisk stråling Støy Dambrot Temaet vurderast Temaet vurderast Det er ikkje vurdert at nokre av tiltaka i planen endrar tilhøva for dette. Temaet vurderast ikkje Støy vert handsama i vurdering av konsekvensar i planomtalen. Temaet vurderast ikkje Det er ikkje registrert dammar i området. Temaet vurderast ikkje Side 11 av 26

12 Fare Vurdering om tema skal inngå i analysen FARAR KNYTT TIL INFRASTRUKTUR VA - Leidningsnett Trafikktryggleik Tiltak etter planen kan endre kapasitetsbehov på eksisterande anlegg; Temaet vurderast Planen kan potensielt endre trafikksituasjonen i området; Temaet vurderast El-forsyning Tiltak kan endre etterspurnad og kapasitet på straumnettet; Temaet vurderast Avløpsanlegg Jernbaneanlegg Drikkevassforsyning Tiltak etter planen kan endre kapasitetsbehov på eksisterande anlegg; Ikkje aktuelt Tiltak etter planen kan påverke kapasitet på dagens drikkevassforsyning. Temaet vurderast SÅRBARE OBJEKT er anlegg, bygg, natur og kulturområder som er sårbare for inngrep og skader. Helse og omsorgsinstitusjonar Ikkje aktuelt Viktige offentlige bygg Kulturminne (område med særskilt kulturverdi) Natur (område med særskilt naturverdi) Ikkje aktuelt Det er kulturminne i området Temaet vurderast Det er område med særskilt naturverdi i området Temaet vurderast 2.2 SÅRBARVURDERING Skred NGU har kartlagd potensielle område for steinsprang i heile Noreg. Dette er ei grov kartlegging med utgangspunkt i ein datamodell. I planområdet er det registrert eitt mindre område med potensiale for steinskred vest for salthella der det går eit stup ned i sjøen fra høgdedraget mot Stolmanes. Det er ikkje lagt opp til bygging i dette området. Eit anna potensiale for ras er vegskjeringar. Eit premiss for denne analysen er at ein følgjer dei krav til utforming av slike fjellskjeringar som til ein kvar tid er gjeldande og at planlagde eller eksisterande tiltak ikkje er sårbare for slike hendingar Springflo og havnivåstigning I framtida vil høg vasstand i sjøen skje oftare enn i dag grunna eit varmare og villare klima. Springflo er periodiske hendingar med høgare flo enn vanleg som følgje av sol og måne sin posisjon i høve til jorda, medan stormflo er høgt havnivå som følgje av atmosfæriske tilhøve (vind). Når begge desse hendingane fell saman er resultatet unormalt høg vasstand. Slike hendingar kan skape risikofylte situasjonar og vere årsak til uønskte hendingar (UH). Næringsområdet vurderast som sårbart for slike tilhøve. Ein kan oppleve at utstyr og køyretøy som ligg på kaiområdet kan verte flytta omkring eller sopt på sjøen. Fortøyde båtar kan drive inn på kaiområdet og verte liggande delvis på land. Om det ligg farlig avfall eller søl i monalege mengder på kaia kan ein få ureining av vatnet som resultat. UH1: Spring og stormflo som fløymer over kainivået Side 12 av 26

13 2.2.3 Vind/ekstremnedbør Vind i planområdet fører med seg fleire potensielle farar. Det eine er sterk vind i seg sjølve som kan gjere skade på bygningar, materiell og personar som oppheld seg i området. Det andre er bølgjer og havnivåstiging som kan danne grunnlag for andre typar hendingar ref. Sterk vind i denne samanheng er vind over m-sek eller sterk storm til orkan. UH2: Molo delvis øydelagt av bølgjer. Stein vert kasta med bølgjene. UH3: Lause gjenstandar teken av vinden Skog og lyngbrann I tørre periodar særleg om våren er det potensiale for til dels store lyngbrannar i områda kring planområdet. Slike brannar kan vere vanskelege å sløkkje og ha eit høgt skadepotensiale. Når ein likevel vurderer at tiltak etter planen ikkje er sårbare for skog/lyngbrann er dette fordi dei planlagde byggjeområde ligg langt frå område med typisk brennbar vegetasjon og at planområdet ligg gunstig til i høve til dei mest vanlege vindretningane som ein slik brann vil spreie seg langs. Planen legg opp til større ubygde flatar (parkering, veg, utelagring) som vil vere effektive barrierar mellom bygnad og brannfarleg terreng Brann/eksplosjon ved industrianlegg Planen legg til rette for etablering av nye industriverksemder som kan tenkjast å skulle handtere brann eller eksplosjonsfarleg materiale. I tillegg er det to industribedrifter der i dag som kan vere kjelde til slike hendingar. Særleg Hordafor som nyttar propan til oppvarming av ensilasje1f2 kan verte utsett for ei slik hending. Av planlagde funksjonar er særleg anlegg for lagring og fylling av diesel til fiskeflåten vurdert som utsett. UH4: Større brann i tankanlegg for drivstoff UH5: Brann/eksplosjon i propananlegg Kjemikalieutslepp I planområdet er det i dag to verksemder som lagrar, nytter og dels produserer kjemikaliar. Det er planlagt anlegg for bunkring av drivstoff til fiskeflåten og mekanisk verkstad i planområdet. Bunkringsanlegget er dimensjonert for lagring av 2000m 2 diesel. I tillegg kan nye verksemder som handterer kjemikaliar verte lokalisert i dei planlagde industriareala. Tiltaka i planen og omgjevnadene er vurdert som sårbare for hendingar knytt til kjemikalieutslepp. UH6: Utslepp av drivstoff UH7: Utslepp av andre organiske stoffer (fiskeavfall, fiskeforprodukt) Transport av farleg gods Per i dag er det ikkje registrert transport av farleg gods på vegnettet kring planområdet. Omfanget til denne planen tilseier at slik transport vil auke monaleg etter at planen er realisert. 2 Behandla fiskeavfall frå oppdrettsnæring og fiskeri Side 13 av 26

14 Bunkringsanlegget vil normalt verte forsynt med diesel frå bil, og andre verksemder som skapar transport av farleg gods kan verte etablert i området. Trafikksituasjonen i området er vurdert som sårbar i høve transport av farlig gods. UH8: Ulukke med dieselbil Forureining i grunn/sjø Når ein per i dag ikkje kjenner til kva slags industriføretak som skal etablere seg i området er det ikkje mogleg å peike på særskilte uønskte hendingar knytt til denne faren utover dei hendingane som er formulert i VA Leidningsnett Det er ikkje vurdert at tiltaka i planen utgjer nokon særskilt fare for eksisterande VA leidningsnett. Dette kan vere eit tema i anleggsperioden Trafikktryggleik Det er potensiale for monaleg auke i trafikkmengde som følgje av denne reguleringsplanen, både på vegnettet og i hamnebassenget. Trafikktryggleik er eit tema som bør vidare i risikovurderinga. UH9: Kollisjon mellom fartøy planområdet UH10: Trafikkulukke på vegnettet El-forsyning. Per i dag er det ikkje planlagt tiltak som vil sprengje kapasiteten for EL-forsyning i området. Derfor er ikkje dette vurdert som naudsynt å ha med vidare i risikovurderinga. Det er likevel verd å nemne at ein må vere merksam på dette temaet når ein skal vurdere kva slags industriverksemder som skal etablere seg i området Drikkevassforsyning Til liks med vurderinga kring EL-forsyning er det per i dag ikkje grunn til å peike på at drikkevassforsyninga i kommunen er sårbar for dei kjente tiltaka planen legg opp til. Dette er likevel eit tema som bør vurderast når ulike industriføretak ønskjer å etablere seg området Kulturminne Det einaste automatisk freda kulturminnet i området er eit marint kulturminne som er lokalisert sør-vest om den planlagde moloen. Det er ikkje vurdert at dette eller andre potensielle kulturminne er sårbare for uønskte hendingar som følgje av planen. Sjå vurdering av konsekvensar for kulturmiljø i planomtalen Naturområde Lokalitetane med verdifulle naturtypar i området er ikkje vurdert som sårbare for hendingar i planområdet. Dette fordi naturtypane er mindre delar av større samanhengande område og at tiltaket i seg sjølve uansett vil endre på verdien av desse. Sjå vurdering av konsekvensar for naturmiljø i planomtalen Side 14 av 26

15 2.3 RISIKOVURDERING Etter ei vurdering av sårbarheit for dei ulike farane som var peikt ut som relevante blei følgjande uønskte hendingar definert som utgangspunkt for risikovurdering: UH 1. UH 2. UH 3. UH 4. UH 5. UH 6. UH 7. UH 8. UH 9. UH 10. Stormflo som fløymer over kaiområdet Molo delvis øydelagt av bølgjer Ekstrem vind Brann i tankanlegg for drivstoff Brann/eksplosjon i propananlegg Utslepp av drivstoff Utslepp av andre organiske stoff (fiskeavfall, fiskeforprodukt) Ulukke med farleg gods Kollisjon mellom fartøy Trafikkulukke på vegnettet UH1 Stormflo fløymer over kainivået Hendinga inneber at havnivået stig over kainivå og vatn fløymer inn over kaiområdet, industriområdet. Sannsyn Hendinga inneber at stormflo, der lågtrykk og pålandsvind hevar vasspeilet, fell saman med springflo. Springflo oppstår to dagar etter fullmåne altså kvar 29.dag. Hendingar med stormflo skjer grovt sett kvart 5. år. At dette fell saman med springflo skjer sjeldnare. Regulert kaiområde er 3 m over middelvasstand. Høgste registrerte vasstand i Bergen er 241 cm over sjøkartnull. Eit slikt vassnivå kan likevel medføre at det fløymer over særleg om det er sterk vind i tillegg, noko det gjerne er i desse tilfella. I forarbeid til NOU om klimatilpassing er det berekna ein sannsynleg auke i havnivå som følgje av klimaendringar i Austevoll på 23 cm i 2050 og 74 cm i Set tyder på at ekstreme situasjonar med over 3m havnivåstigning i periodar med stormflo vil kunne skje. Stormflo som gjer at havet fløymer over kainivået er vurdert som S5 - meget sannsynleg Side 15 av 26

16 Konsekvens Konsekvensen av ei hending med stormflo er avhengig av fleire ting. Slike hendingar kan varslast med ganske høg presisjon og aktørane på kaiområdet kan gjere tiltak for å sikre lause gjenstandar og båtar som ligg til kai. Dei mest dramatiske følgjene vil kunne komme i naustområdet ved Salthella og i Steinevik der gamle naust ligg utsett til. Om desse er bygt rett skal dei kunne tole å ligge under vatn ei tid, men det vil likevel kunne bli betydelege materielle skadar for den einskilde. Særleg naustområda og den planlagde småbåthamna ved Salthella er utsett da dette området i tillegg vil kunne oppleve monaleg påverknad av bølgjer på toppen av floa. Ein kan også oppleve lokale utslepp av kjemikaliar og avfall som ligg på kaiområdet og i områda omkring industriverksemdene Konsekvens liv og helse (LH): Konsekvens miljø (Mi): Konsekvens materielle verdiar (Ma): K2 K2 K2 Risiko: LH Mi Ma UH2: Molo delvis øydelagt, steinmassar vert kasta Sannsyn For at hendinga skal inntreffe må det vere ekstreme vind og bølgjetilhøve. Moloen er dimensjonert for ei bølgjehøgde 30 % over dimensjonerande storm, som har ein sannsynleg returperiode på 100 år. Ved dimensjonerande storm tillatast overskylling på 5 % av bølgjene. For at ei hending som UH 2 skal verte realitet må følgjande vere tilfelle: Anten ein storm med ei bølgjehøgde på monaleg meir enn 30 % større enn dimensjonerande storm eller det er større konstruksjonsfeil i moloen som gjer at stormen kan verte mindre sterk for at hendinga skal kunne skje. Med føresetnad om at alle retningsliner og føresegner for planlegging og bygging av molo vert fylgt vil sannsynet vurderast til S3 noko sannsynleg. Konsekvens Om ei får ein situasjon der steinblokker vert kasta inn i industriområdet når dette er i ordinær drift kan konsekvensane verte store, både for liv og helse og materielle verdiar. Konsekvensane kan og gjelde miljø, men da vil det vere samanfallande uønskte hendingar som ikkje vert vurdert i ROS-metodikken. Konsekvens liv og helse: K2 Konsekvens miljø: K2 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma Side 16 av 26

17 2.3.3 UH3 Ekstrem vind Sannsyn Ved tilfelle av sterk vind er det fare for at lause gjenstandar som er lagra ute på området kan kome i bevegelse og utgjere ein fare for omgjevnadane. Sannsynet for at ei slik hending skal skje i planområdet er høg ettersom ein årleg opplever vindstyrker på over 25m/sek i området. Hendinga vurderast som S6 meget sannsynleg. Konsekvens Størst potensiale for lause gjenstandar som kan verte ein risiko ved høg vind er ved småbåthamna og naustområdet ved Salthella og ved eventuelt framtidig mek. verkstad ute langs moloen. Konsekvensen av slike hendingar vil vere avhengig av når hendinga inntreff i høve til aktivitet i området. Typisk vil småbåteigarar og nausteigarar undersøke eigedomene sine i slikt ver noko som gjer eit auka potensiale for personskadar. Kombinasjonen av eit større næringsområde vest og nord for småbåthamna er lite gunstig i denne samanheng Konsekvens liv og helse: K2 Konsekvens miljø: K1 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma UH4 Større brann i tankanlegg for drivstoff Sannsyn ROS analyse for Odderøya depot og tankanlegg vurderer sannsynet for brann i tankanlegget til ei hending mellom 100. og år. Dette baserer seg på statistikk og vurderingar kring kva som skal til for at eit slik anlegg skal begynne å brenne med dei sikkerheitsmekanismane som eit slikt tankanlegg vil vere utstyrt med. Sannsynet er dermed vurdert som S3 noko sannsynleg. Konsekvens Om brannen vert eksplosjonsarta kan det vere fare for liv og helse i industriområdet og ved eventuelle fartøy som er fortøyd ved bunkringsanlegget. Kraftig røykutvikling kan gje forgiftingar ved både lang og kortvarig eksponering. Konsekvens liv og helse: K4 Konsekvens miljø: K4 Konsekvens materielle verdiar: K4 Risiko: LH Mi Ma Side 17 av 26

18 2.3.5 UH5 brann/eksplosjon i propananlegg Sannsyn. Ved Hordafor sitt anlegg for framstilling av fôrprodukt av ensilert fiskeriavfall er ein av to kjelar for oppvarming av ensilasje driven av propangass. Denne gassen er oppbevart på tank i det fri innanfor Hordafor sine areal og held 75 m 3 propan. Brann i ein slik tank kan anten oppstå i tanken eller i overføringssystemet til varmevekslar, eller den kan oppstå som følgje av brann som har oppstått omkring tanken. Basert på statistikk over branntilløp og andre erfaringsdata vurderast sannsynet for ein slik brann som S3 noko sannsynleg. Konsekvens Konsekvensar av ei slik hending vil vere avhengig av kor mange menneske som oppheld seg i nærleiken av brannen og bruken av kringliggande areal. Konsekvensen for ei slik hending vil auke om ein i planen legg opp til meir intensiv bruk av areala kring anlegget. Konsekvensane vil i hovudsak gjelde for liv og helse og materielle verdiar Konsekvens liv og helse: K4 Konsekvens miljø: K2 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma UH6 Utslepp av drivstoff på kai og i sjø Sannsyn Denne hendinga vil oftast vere aktuell i samband med lasting/lossing av drivstoff frå bunkringsanlegget til bil/skip. Årsakar til ei slik hending kan vere fleire og samansett, som menneskeleg svikt, feil på utstyr eller sabotasje/terrorisme. Det vil ikkje vere mogleg på lang sikt å sjå bort frå ei slik hending sjølv om alle rutinar og forskrifter vert fylgt. Ein større lekkasje som krev ein stor oppryddingsaksjon verkar meir sannsynleg i forbindelse med transport til anlegget og er utanfor denne analysen sitt mandat, derfor vurderer ein her mindre utslepp i samband med fylling av drivstoff eller levering. Ei slik hending er vurdert som S5 meget sannsynleg Side 18 av 26

19 Konsekvens Mindre utslepp av diesel eller andre oljeprodukt vil i hovudsak føre til lokale konsekvensar innanfor hamnebassenget. Ein kan oppleve skadar på organismar som oppheld seg på vassflata og i fjæra, men det er ikkje snakk om masseskadar over større område som ein ser ved store utslepp som til dømes ved stor skipsforlis. Det kan likevel vere behov for lokal innsats med oppsamling av olje på havflata og reinsking av fjæra lokalt. Konsekvens liv og helse: K1 Konsekvens miljø: K2 Konsekvens materielle verdiar: K1 Risiko: LH Mi Ma UH7 Utslepp av anna organisk materiale Sannsyn Hendinga inneber at organisk materiale anten i form av ensilasje, produkt frå Hordafor, eller anna avfall frå fiskerihamna eller industrien hamnar i sjøen i et monaleg kvantum. Slike hendingar vurderast som S6 - svært sannsynleg. Konsekvens. Vassmassane i planområdet vil sannsynlegvis vere ein gunstig resipient for et utslepp av denne typen. Det vil vere god sirkulasjon og hyppig utskifting av vassmassane sjølv etter at moloen er bygt. Ein unngår da dei mest alvorlege økologiske konsekvensane av eit slikt utslepp og skadane vil sannsynlegvis vere lokale og neglisjerbare. Eit utslepp av flytande organisk materiale vil kunne føre til at småbåthamnene og naust/rorbuanlegga innanfor moloen (Steinevik, Tøkje og Djupevåg) vert påverka. Effekten av hendinga vurderast å vere kortvarig og lite omfattande å reinske opp i. Konsekvens liv og helse: K1 Konsekvens miljø: K2 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma Side 19 av 26

20 2.3.8 UH8 Ulukke med utslepp av farleg gods (diesel) Den vanlegaste ulukka med påfølgjande utslepp av farleg gods er utforkøyring med velt. Vanskelege køyretilhøve eller dårleg føre er ofte oppgjevne årsakar. Sannsyn Ut frå tilgjengeleg statistikkmateriale og andre analysar av ulukker med farleg gods kan ein anta at sannsynet for ei ulukke med farleg gods innanfor planområdet er lågt. Faktorar som aukar sannsynet for ei slik hending er at nye verksemder kan generere ein auke i transportbehovet for farleg gods og at standarden på fylkesvegen ikkje er særleg god. På den andre sida gjer etablering av ein ny tilkomstveg til Salthella frå fylkesvegen at tilhøva vert betra noko. Sannsynet er vurdert som S3 - Noko sannsynleg. Konsekvens At det er få bustader langs vegen og lite menneske som oppheld seg langs vegen og den låge hastigheita er med på å redusere konsekvenspotensialet av ei slik ulukke for liv og helse. Miljøkonsekvensane vil sannsynlegvis verte lokale, men alvorlege, medan kostnadane for samfunn og materiell er knytt til verdien på køyretøyet og lasta, samt uheldige konsekvensar av lengre tids stenging av vegen. Om bilen køyrer i sjøen frå moloen og lekkasje finn stad vil det kunne føre til større konsekvensar. Konsekvens liv og helse: K3 Konsekvens miljø: K3 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma UH9 kollisjon mellom fartøy i planområdet Sannsyn I perioden er det registrert 334 havari/forlis på kyststrekninga Lindesnes-Bergen. Av desse er ca 20% fiske/fangst fartøy. Av alle havari i same tidsrom for heile Noreg er 6% av totale havari, fiskebåtar som kolliderer. Det tyder ca 3,3 kollisjonar med fiskefartøy årleg på strekninga Lindesnes - Trondheim. Dette gjeld havari som er rapportert til sjøfartsdirektoratet. Desse tala kan gje ein indikasjon på sannsynet for ei slik hending ved Salthella når denne er blitt regional fiskerihamn. Faktorar som aukar sannsynet for ei slik hending er lokalisering av fiskerihamn og småbåtfunksjonar i same hamnebasseng. Marina på Tøkje samt småbåt og rorbuverksemder ved Steinevik og Djupevåg kan auke sannsynet for hendingar mellom store fiskefartøy og fritidsbåtar. Sannsynet for ei slik hending vurderast som S5 - meget sannsynleg. Konsekvens Låg fart hjå dei store fiskefartøya og roleg sjø som følgje av moloen reduserer konsekvensar for liv og helse ved ei slik hending. Likevel kan det vere alvorleg om menneske fell i sjøen attmed eit stort fartøy med motorane i gang. Konsekvens liv og helse: K3 Konsekvens miljø: K1 Konsekvens materielle verdiar: K2 Risiko: LH Mi Ma Side 20 av 26

21 UH10 trafikkulukke på vegnettet Statens vegvesen sin ulukkesstatistikk syner tre ulukker der trafikantar har vorte lettare skadd på fv 151 vest for Bekkjarvik i tidsrommet Planframlegget legg opp til ei markert auke i trafikk noko som aukar sannsynet for ei trafikkulukke i framtida Sannsynet for ei trafikkulukke i planområdet er vurdert som S6 - meget sannsynleg. Konsekvens Fylkesvegen (som er utanfor planområdet), og vegane i planområdet er av ein standard som legg opp til låg hastighet, noko som gjer at den «typiske» trafikkulukka i området vil ha høvesvis liten konsekvens for liv og helse. Konsekvens liv og helse: K3 Konsekvens miljø: K1 Konsekvens materielle verdiar: K1 Risiko: LH Mi Ma Oppsummering risikovurdering Tabellane 6 til 8 syner at fleire hendingar er vurdert i raud sone noko som i utgangspunktet skal vere uakseptabel risiko. Mykje av årsaka til at risikoen verkar høg er at akseptkriteria for frekvens ikkje er tilpassa den type hendingar som ofte vurderast i ROS-analysar for arealplanar. Austevoll kommune sine akseptkriterium for sannsyn gjer at risiko vert vurdert høgare enn tenleg og at ein difor etter vår vurdering ikkje kan seie at alle hendingar som hamnar i raud sone er uakseptable Side 21 av 26

22 Tabell 7: Risikobilete for liv og helse K1 K2 K3 K4 K5 K6 S6 UH7 UH3 UH10 S5 UH6 UH1 UH9 S4 S3 UH2 UH8 UH4,UH5 S2 S1 Tabell 8: Risikobilete for miljø K1 K2 K3 K4 K5 K6 S6 UH3, UH10 UH7 S5 UH9 UH1, UH6 S4 S3 UH2, UH5 UH8 UH4 S2 S1 Tabell 9: Risikobilete for materielle verdiar S6 K1 K2 K3 K4 K5 K6 UH10 UH3, UH7 S5 UH6 UH9,UH1, S4 S3 S2 S1 UH8,UH2, UH5 UH Side 22 av 26

23 3 Konklusjon Risikovurderinga avdekkjer uakseptabel risiko (RAUD) knytt til følgjande uønskte hendingar UH3 Liv og helse + Materielle verdiar UH4 Liv og helse UH5 Liv og helse UH7 Materielle verdiar UH9 Liv og helse UH10 Liv og helse Følgjande hendingar er vurdert å hamne i GUL sone, der risikoreduserande tiltak kan vurderast om det er forsvarleg ut frå økonomiske eller andre tilhøve: UH1 Liv og helse + Miljø + Materielle verdiar UH6 Miljø UH8 Liv og helse + Miljø + Materielle verdiar 3.1 RISIKOREDUSERANDE TILTAK Hendingar i raud sone er i utgangspunktet vurdert med uakseptabelt høg risiko. Det er derfor naudsynt å vurdere risikoreduserande tiltak for desse hendingane. Ved mange høve kan dei same tiltaka redusere risiko for fleire av dei uønskte hendingane. UH1 Stormflo over kainivå (GUL) Endringar i globalt klima gjer at ein kan vente seg høgare havnivå i framtida. Ein kan derfor oppleve at hendingar med stormflo og springflo kan gjere at havnivået stig til over regulert kaikant. Det er i planen tatt høgde for klimaendring / at havnivået kjem til å stige ved at kaiane ligg på kote + 3,0, ca 0,5 m høgare enn det som er vanleg i dag. Ein kan treffe ytterligare tiltak både for å redusere sannsynet for ei slik hending og for å redusere konsekvensane. Slike tiltak kan vere: Betre rutinar for sikring av lause gjenstandar og fartøy til kai. Etablere varslingssystem for stormflo og springflo Side 23 av 26

24 UH3 Ekstrem vind (RAUD) Det er lite ein kan gjere for å redusere sannsynet for hendingar med ekstreme vindtilhøve. Derfor må risikoreduserande tiltak søkje å redusere konsekvensar av slike hendingar. Følgjande tiltak kan vere med på å redusere konsekvensar av periodar med sterk vind: Verksemder som etablerer seg i planområdet kan gå saman om rutinar for handtering av ekstreme vêrtilhøve. Periodevise øvingar for å førebu seg på ekstreme vêrsituasjonar kan arrangerast, også saman med brukarar av småbåthamn/naustområde lokalbefolkning. Aktørar i planområdet må ha fokus på sikring av lause gjenstandar og fartøy særleg ved innslag av ekstreme vindtilhøve Ein kan etablere gode varslingsrutinar for ekstremver i samarbeid med til dømes meteorologisk institutt. Døme på slike løysingar kan vere SMS-varsling av brukarar etc. UH4 Brann i tankanlegg for drivstoff (RAUD) I denne analysen han ein som føresetnad at alle retningsliner og føresegner for oppbevaring og lasting av drivstoff (diesel) i større kvanta (2000m 2 ) er følgt. Når ein likevel ser at hendinga hamnar i raud sone er det delvis ein følgje av at risikoakseptkriteria til Austevoll kommune vel å gå noko lenger. For denne hendinga kan ein sette i verk tiltak både for å redusere sannsynet for brann og redusere fylgjene av ei slik hending. Auke ettersyn og vedlikehald av anlegget ut over krav i forskrifter og retningsliner Tiltak for å betre responstid og sløkkekapasitet hjå brannvesenet Lokale ressursar for brannvern tilpassa verksemder i industriområdet UH5 Brann/Eksplosjon i propananlegg (RAUD) I dagens situasjon er det eitt anlegg for bruk og lagring av propan i planområdet. Det nyttast i produksjon av fôrprodukt hjå anlegget til Hordafor sentralt i området. Som for UH4 har ein som premiss for risikovurderinga at alle retningsliner og forskrifter for handtering av slike anlegg er fylgt. Fleire risikoreduserande tiltak for denne hendinga er lik som for UH4, men i tillegg kan ein vurdere: Betra rutinar og meir omfattande vedlikehald enn i dag UH6 Utslepp av drivstoff (GUL) UH6 er definert som mindre utslepp av oljeprodukt frå tankanlegget, fiskefartøy eller liknande. Ein kan sette i verk risikoreduserande tiltak både for å redusere sannsynet for ei slik hending og tiltak som minskar konsekvensen. Døme på tiltak er: Hyppig ettersyn og vedlikehald av bunkringsanlegg Etablere lokal beredskap for oljevern med utstyr for handtering av utslepp som lenser etc Side 24 av 26

25 UH7 Utslepp av andre organiske stoff (fiskeavfall, fiskeforprodukt) (RAUD) Det som gjer at denne hendinga hamnar i raud sone for materielle verdar er kostnadar ved reinsking av materiell og fartøy som følgje av tilgrisinga. Desse kostnadane er vurdert å kome på over kr. Bakgrunnen for ei slik vurdering er at ein har erfaring for slike hendingar og særlig aktørar som driv med utleige av småbåtar og anna turistverksemd peikar på eit omfattande oppreinskingsarbeid etter slike utslepp. Tiltak for å redusere risiko for slike hendingar kan vere: Etablere lokal beredskap for hurtig handtering av denne type utslepp Gode rutinar for handtering av fiskeavfall, ensilasje og fôrprodukt Etablere løysingar for hurtig varsling av slike hendingar UH8 Ulukke med farleg gods (GUL) Hendinga som er vurdert er velt av tankbil med farleg gods. Fylkesvegen er utanfor planområdet, denne har dårleg standard. Trafikkbilete i planområdet kan verte noko uoversiktleg særleg nært småbåthamna og naustområdet. Følgjande risikoreduserande hendingar kan vurderast: Betre lokal brann- og oljevernberedskap Gode løysingar for parkering og tilkomst til naustområde/småbåthamn UH9 Kollisjon mellom fartøy i planområdet (RAUD) Scenarioet som er vurdert er kollisjon mellom fritidsbåtar og mellom fritidsbåtar og fartøy knytt til fiskerihamna. Tilhøve som er med på å auke risiko knytt til denne hendinga er at ein legg til rette for auka småbåttrafikk i hamnebassenget gjennom småbåtanlegg i Steinevik, Djupevåg og på Tøkje. Følgjande risikoreduserande tiltak kan vurderast: Avmerkingar i hamnebassenget der småbåttrafikk ikkje er tillate. UH10 Trafikkulukke på vegnettet (RAUD) Berekningar syner at når alle tiltaka i planen er etablert vil det føre til meir enn ei dobling av trafikkmengda på fv151 frå Salthella til Bekkjarvik. Fylkesvegen (utanfor planområdet) og vegane i planområdet er av ein standard som legg opp til relativt låg hastighet, noko som gjer at den «typiske» trafikkulukka i området vil ha relativt liten konsekvens for liv og helse. Med dei gjeldande akseptkriteria vil ein likevel hamne i raud sone for liv og helse. Følgjande Risikoreduserande tiltak som kan vurderast: Inngangsport til industriområdet med bom og vaktordning som hindrar tilgjenge for uvedkommande Side 25 av 26

26 3.2 OPPSUMMERING ROS analysen har synt at det er fleire aspekt ved reguleringsplanen for regional fiskerihamn ved Salthella som kan vere risikofylt. Risiko knytt til sjølve næringsområdet er avhengig av kva funksjonar som vil lokaliserast her og kan difor ikkje vurderast i detalj. Utover eit fokus på å tilpasse seg ekstremver er ikkje industriområdet vurdert som meir risikofylt enn andre tilsvarande område. Ein legg då til grunn at alle aktørar overheld forskrifter og rutinar for sikker drift. Det som gjer at risikobilete for denne reguleringsplanen er høgare enn normalt er at han legg opp til uheldig funksjonsblanding som inneber auka risiko for uønskte hendingar der brukarar av småbåthamna, naustområda og turistfunksjonane kan verte skadelidande. Vær og klima Salthella ligg i eit område som er prega av mykje ver og relativt hyppige innslag av ekstrem nedbør og vindstyrke. I slike område er det særskilt viktig at rutinar for å motverke effektane av ekstremvær vert fylgd. I framtida vil tilfelle av ekstremvær finne stad med auka alvor og frekvens. Brennbart materiale Det vil alltid vere ein viss risiko ved oppbevaring og bruk av brennbart materiale. I planen har ein allereie teke nokre grep for å redusere risiko for hendingar med drivstoff-anlegget. Lokaliseringa yst ute på moloen lengst unna andre verksemder, småbåthamn/naustområde og lokalbefolkning samt omsynssone kring sjølve anlegget er med på å redusere risiko. Omsynssona for bunkringsanlegg for diesel er sett til 20m frå tankvegg basert på rettleiar for oppbevaring av brannfarleg væske frå DSB (1994). Det er ein føresetnad at eventuelle nye anlegg som handterer brennbart materiale følgjer dei krav kring tryggleik som gjeld til ei kvar tid Funksjonsblanding Reguleringsplanen legg opp til potensielt omfattande industri og næringsaktivitet. Å legge til rette for større småbåtanlegg og fleire turist- og friluftslivstilbod i eller like ved planområdet er med på å auke risiko for uønskte hendingar som til dømes kollisjon mellom fartøy. I tillegg er funksjonsblandinga med på å auke konsekvensane av uønskte hendingar på industriverksemdene Side 26 av 26