Cecilie Johanne Slokvik Hansen Avdelingsleiar. Cleng Peerson Symposium Tysværtunet kulturhus, Aksdal 23. April 2015

Transkript

1 Cecilie Johanne Slokvik Hansen Avdelingsleiar Cleng Peerson Symposium Tysværtunet kulturhus, Aksdal 23. April 2015

2 Norsk trikotasjemuseum, Salhus Bevaringstenestene, Salhus Kulturverntenesta i Nordhordland, Salhus Osterøy museum, Osterøy Havråtunet, Osterøy Lyngheisenteret, Lygra Vestnorsk utvandringssenter, Radøy

3 Konsolidert i 2010 Ideen, initiativet og strategien bak etableringa og framvoksteren av VUS vart utvikla av Asbjørn Ystebø under eit USA-opphald vinteren 1992/1993. VUS voks fram som ei forlenging av Ystebø sitt arbeid om minnesmerket over dei utstøytte kvekarane i Røldal. Lokaliseringa av VUS til Sletta var styrt av at Slettabygda tok imot utfordringa. Sletta-bygda vart engasjert, og dermed vart lokaliseringa klår, i ei typisk emigrantbygd, med kulissar av mange, enno ståande, USA-bygningar. Entusiasmen på Sletta førte til at VUS vart etablert som eit, i vår tid, unikt dugnadsprosjekt, på a shoe-string budget, stort sett på utsida av det byråkatiske og politiske apparatet.

4 eit kompetanse- og dokumentasjonssenter for migrasjon og kulturmøte i fortid og notid ein spennande opplevings-, og læringsarena for menneske i alle aldersgrupper ein samfunnsaktør ein viktig samarbeidspartnar for skule, kultur- og næringsliv i regionen

5 Samlingsforvaltning Sikring og vedlikehald av anlegg Registrering og magasinering av gjenstandar Registrering og digitalisering av boksamling Arbeid med mangfoldig arkivmateriale

6 Emigrantkyrkja Brampton Lutheran Church frå prærie-"settlementet" Brampton i Nord-Dakota. Overrekt juni 1996 Kyrkja vart vigsla på Sletta av biskop Ole Danbolt Hagesæther 6. juli Norske emigrantar i Nord-Dakota, hundreårsskiftet. Lokale kvinneforeininga av 1907 førte til skiping av kyrkjelyden 1. juli Lita luthersk kyrkje - mange av på prærien. Religiøs og sosial møteplass. Kyrkjearkitekturen - landsbygda i Noreg frå midten av 1800-talet.

7 Nybyggjarstova - The Underwood Pioneer House 1869,Karen og Andreas Seem i Underwood, Otter Tail County, MN. Donert av oldebarn i 1997 Opna 8. juli Landemerke i fleire år for immigrantar vestover prærien. Vannskader

8 Lærarbustaden - Brampton School Teacher's Home Skal ha vært det eldste huset i Brampton, Sargent County, ND. Eldstaden peikar mot tidlegaste landtakingstida i området. Bustad for skulestyraren til 30-åra. Donert til VUS i Offisielt opna 8. juli Huser gjenstandar og bilete frå den 99. bataljon. Krigsveteran John Pettersen (f. 1915) frå Radøy.

9 1893 Skulestova - Marboe Township School Eittroms skulestove frå Sargent County, ND Flytta i 1960-åra til Forman, ND, der ho tente som museum. I 1997 donerte Sargent County Farm Bureau skulestova til VUS. Opna 8. juli 2000

10 Fengsel og rådhus - Elizabeth's Jail and Town Hall 1880-åra The Town Council of Elizabeth, MN, donera huset til VUS, Det var offisiell opning 6. juli Fengsel, med 2 fangeceller, vart brukt til etter hundreårsskiftet 1900.

11 Lækjarkontoret - Dr. J.C. Serkland's Medical Office Frå Rothsay, Wilkin County, Minnesota. Base for pionerlækjaren J.C. Serkland Barneborna hans kjøpte attende huset i år 2000, og donerte det til VUS. Åpning 7. juli I dag huser kontoret ei utstilling om helse og migrasjon opna i Utstillinga fortel og historia om diakonissa Elisabeth Fedde

12 "Lengselens bilder - Fotografiet i den norske Amerikautvandringen" Utstillinga er eit resultat av kunsthistorikar Sigrid Lien si reise i USA der ho besøkte private hus, museum og arkiv for å samle fotografi frå norske innvandrarmiljø i perioden

13 Kva førestillingar har ein om ein stad før ein reiser dit? Korleis er det å forlate ein heim og finne seg ein ny? Vi møter 14 personer frå vestlandet som har reist ennå lengre vest. Ei utstilling om vestlendingar i USA. Å forlate ein heim og finne ein ny mellom djupe fjordar og høge skyskraparar. Historiene i utstillinga er stemmer frå ulike generasjoner med immigrantar, med ulik bakgrunn og grunner for å reise. Tidsspennet syner forandringar i informasjon og kommunikasjon, og korleis dette har påverka emigrantane sine førestellingar om det nye landet.

14 Føredragskveldar Den velkjente professoren, føredragshaldaren og rikskommentatoren var i fjor på ei rundreise i USA, i dei norske utvandrarane sine fotspor. Erfaringane frå turen tok han med seg til Sletta når han i haust losa oss gjennom den Amerikanske historia.

15 Utvandrarfestival:FAGSEMINAR 4. JULI 2015 Sjukdom og helsestell for norske emigrantar til Amerika m/blikk på vår tids innvandrarar til Noreg Sverre Mørkhagen: Emigranters møte med Amerika i utvandrings/innvandrings-perioden Agnar Klungland: Elizabeth Fedde en norsk diakonisse som bidro til opprettelse av diakonissehjem i Brooklyn, Chicago, Minneapolis og Grand Forks i perioden Kjartan Rødland: Johan C. Serkland Ven i naud og glede: legepionéren Johan C. Serkland i Rothsay, Minnesota Øyvind Røen: Niles Quales bondeguten frå Sørfjorden i Hardanger som vart lækjar i Chicago, Illinois hans liv og gjerning Christine Henriksen Ødegaard: Sykdom og helse som utfordring for vår tids innvandrere til Norge

16 Takk for oppmerksomheten Velkommen til Utvandringssenteret!