Fitjar kommune. Møteinnkalling. Utval: Formannskapet Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: Tid: 15:00

Transkript

1 Fitjar kommune Møteinnkalling Utval: Formannskapet Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: Tid: 15:00 Grunngjeve forfall vert å melda til kundetorget på tlf , som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling. Innkalling er sendt til: Namn Funksjon Representerer Wenche Tislevoll Ordførar H Agnar Aarskog Varaordførar AP Arne Prestbø Medlem H Sigurd Andre Maraas Medlem FRP Dagfinn Brekke Medlem KRF Varamedlemar Funksjon Representerer Vigdis Røen Leirvik Varamedlem AP Terje Træet Varamedlem H Grete Marit Veka Maraas Varamedlem SP Harald Rydland Varamedlem KRF Wenche Tislevoll Ordførar Bente Fitjar møtesekretær Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendt utan signatur. 1

2 Saksnr Innhald Lukket PS 35/18 PS 36/18 Godkjenning av protokoll 69/15 - Planlegging og vidare utbygging av delareal i Årskog Industriområde PS 37/18 Budsjettrapport 1. kvartal 2018 PS 38/18 Årsmelding og årsrekneskap 2017 PS 39/18 Finans- og gjeldsforvaltningsrapport 1.tertial 2018 PS 40/18 PS 41/18 Meldingar Ymse PS 42/18 Friluftsrådet Vest - Fritak for eigedomsskatt X Det blir orientering om prosjektet sentrumsutvikling med fokus på sjøsida, frå leiar i arbeidsgruppa Jo Kjetil Strand. 2

3 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2018/3 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: Godkjenning av protokoll SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 35/18 Formannskapet Vedlegg: Protokoll frå møte i formannskapet Framlegg til vedtak: Formannskapet godkjenner protokoll frå sist møte. Olaug Haugen Rådmann Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 3

4 Fitjar kommune Møteprotokoll Utval: Formannskapet Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: Tid: 15:00 17:30 Faste medlemmer som møtte: Namn Funksjon Representerer Wenche Tislevoll Ordførar H Agnar Aarskog Varaordførar AP Arne Prestbø Medlem H Sigurd Andre Maraas Medlem FRP Dagfinn Brekke Medlem KRF Forfall: Namn Funksjon Representerer Varamedlemmer som møtte: Namn Møtte for Representerer Frå administrasjonen møtte: Namn Atle Tornes Svein Dale Soleng Olaug Haugen Stilling Rådmann Ass. rådmann Påtroppande rådmann Wenche Tislevoll Ordførar Bente Fitjar møtesekretær Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendt utan signatur 4 1

5 Saksnr Innhald Lukket PS 28/18 PS 29/18 PS 30/18 PS 31/18 Godkjenning av protokoll Eigarmøte i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS Endring i SIM sin selskapsavtale Håkonar næringspark - drøftingssak PS 32/18 Høyringsuttale frå Fitjar kommune om "Regionreformen - Desentralisering av oppgaver fra staten til fylkeskommunene" PS 33/18 PS 34/18 Meldingar Ymse Leiar i Fitjarfestivalen, Inger Elin Helland, presenterte programmet for årets festival og planar for arbeidet med festivalen i åra framover. Påtroppande rådmann, Olaug Haugen, presenterte seg. Ordinært møte vart satt kl. 15:30. Innkalling og sakliste godkjent utan merknader. PS 28/18 Godkjenning av protokoll Framlegg til vedtak: Formannskapet godkjenner protokoll frå sist møte. Behandling i Formannskapet : Vedtak: (Samrøystes) Som framlegg. PS 29/18 Eigarmøte i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS Framlegg til vedtak/tilråding: Formannskapet tek orienteringa frå selskapet til vitande. Formannskapet rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak: Kommunestyret gjev utsendingane til representantskapet i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS følgjande mandat: Behandling i Formannskapet : Ordførar Wenche Tislevoll (H) stiller på representantskapsmøte 27. april. Representanten Sigurd Andrè Maraas (FRP) og hans vara har meldt forfall. 5 2

6 Tilråding: (Samrøystes) Kommunestyret tek orienteringa frå selskapet til vitande. PS 30/18 Endring i SIM sin selskapsavtale Framlegg til vedtak: Formannskapet rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak: Kommunestyret gjev utsendingane til representantskapet i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS følgjande mandat: Godkjenne fylgjande av dei føreslåtte endringane i selskapsavtalen: 6 om folketal og deltakaransvar 7.3 og 7.4 om folketalsjustering og møtefrist for representantskapet 8 om endringar i årsmøte sine oppgåver 9 om representant for dei tilsette i styret 10 om oppretting av valnemd 15 om forenkling av tekst om utgifter 16 om utskiljing og forenkling av inntektsbestemmelse 17 om utskiljing av utbyttebestemmelsen 20 om oppretting av ankenemd 21 om endringar i selskapsavtalen Føreslå å endra 18 om tvistar (ny 22) til: «Tvist om tolking av selskapsavtalen vert avgjort med bindande verknad ved skilsdom (voldgift) etter reglane i lov om voldgift.» Kommunestyret godkjenner ikkje fylgjande endringar i selskapsavtalen: Utviding av føremålet i 4, auka låneramme i 13 (ny 14), og endring av tal på medlem i representantskapet i 7.1 Behandling i Formannskapet : Ass. rådmann Svein Dale Soleng orienterte om saka, og svara på spørsmål frå formannskapet. Formannskapet drøfta saka. Ordførar Wenche Tislevoll (H) la føre følgjande felles framlegg til tilråding, på vegne av H, KRF og FRP: Kommunestyret gjev utsendingane til representantskapet i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS følgjande mandat: Godkjenne fylgjande av dei føreslåtte endringane i selskapsavtalen: 6 om folketal og deltakaransvar 7.3 og 7.4 om folketalsjustering og møtefrist for representantskapet 8 om endringar i årsmøte sine oppgåver 9 om representant for dei tilsette i styret 10 om oppretting av valnemd 15 om forenkling av tekst om utgifter 16 om utskiljing og forenkling av inntektsbestemmelse 17 om utskiljing av utbyttebestemmelsen 20 om oppretting av ankenemd 6 3

7 21 om endringar i selskapsavtalen Utviding av føremålet i 4, auka låneramme i 13 (ny 14), og Føreslå å endra 18 om tvistar (ny 22) til: «Tvist om tolking av selskapsavtalen vert avgjort med bindande verknad ved skilsdom (voldgift) etter reglane i lov om voldgift.» Kommunestyret godkjenner ikkje fylgjande endring i selskapsavtalen: endring av tal på medlem i representantskapet i 7.1 Ved røysting fekk fellesframlegget 4 røyster (H, KRF og FRP), tilrådinga frå administrasjonen fekk 1 røyst (AP). Det ligg etter dette føre slik; Tilråding: (4 røyster (H, KRF og FRP) mot 1 røyst (AP)) Kommunestyret gjev utsendingane til representantskapet i Sunnhordland interkommunale miljøverk IKS følgjande mandat: Godkjenne fylgjande av dei føreslåtte endringane i selskapsavtalen: 6 om folketal og deltakaransvar 7.3 og 7.4 om folketalsjustering og møtefrist for representantskapet 8 om endringar i årsmøte sine oppgåver 9 om representant for dei tilsette i styret 10 om oppretting av valnemd 15 om forenkling av tekst om utgifter 16 om utskiljing og forenkling av inntektsbestemmelse 17 om utskiljing av utbyttebestemmelsen 20 om oppretting av ankenemd 21 om endringar i selskapsavtalen Utviding av føremålet i 4, auka låneramme i 13 (ny 14), og Føreslå å endra 18 om tvistar (ny 22) til: «Tvist om tolking av selskapsavtalen vert avgjort med bindande verknad ved skilsdom (voldgift) etter reglane i lov om voldgift.» Kommunestyret godkjenner ikkje fylgjande endring i selskapsavtalen: endring av tal på medlem i representantskapet i 7.1 PS 31/18 Håkonar næringspark - drøftingssak Framlegg til vedtak: Saka vert lagt føre utan tilråding Behandling i Formannskapet : Rådmann Atle Tornes orienterte om status i saka etter førre møte. Biogassanlegg ikkje høyrt noko meir frå tiltakshavar. Kobbevik & Furuholmen ventar på avklaringar for vidare framdrift. Vest Aqua Base har planar om auke i produksjon av rognkjeks. Behov for tiltak vedk. masseutskifting, og i høve elva. Vurdere grunnundersøkingar i sjø? Behov for asfaltering av vegen ikkje aktuelt så lenge det føregår steinuttak for sal Ordførar Wenche Tislevoll (H) ba administrasjonen om å leggja føre sak til neste formannskapsmøte, basert på drøftingar i saka. 7 4

8 Vedtak: (Samrøystes) Administrasjonen legg føre sak om Håkonar næringspark til neste møte i formannskapet. PS 32/18 Høyringsuttale frå Fitjar kommune om "Regionreformen - Desentralisering av oppgaver fra staten til fylkeskommunene" Formannskapet rår kommunestyret til å fatta slikt vedtak: Fitjar kommune støttar i hovudsak den prinsippielle tilnærminga som er presentert i «Regionreformen desentralisering av oppgaver frå staten til fylkeskommunene» og den konkrete og omfattande oppgåveoverføringa som er foreslått. Fitjar kommune støttar KS sin føresetnad om at desentralisering av oppgåver vert handsama samla. Fitjar kommune meiner at det er grunnleggjande at kommunane er arealmyndighet innan sine grenser på land og sjø, og at fylkeskommunen ikkje utviklar seg til ein «overkommune» i arealspørsmål gjennom denne reforma, slik det er opna for i kapittelet om regional planlegging. Generelt bør ein overføra fleire oppgåver frå staten til fylkeskommunane/ regionane. Dersom ikkje alle dei foreslåtte oppgåvene vert overført frå staten til fylkeskommunane vil Fitjar kommune peika på desse oppgåvene som dei aller viktigaste: Alle oppgåver som er foreslått under klima, miljø og naturressursar. Alle oppgåver som er foreslått under kultur- og kulturminnevern. For mange nasjonale sektorvise tilskotsordningar som er retta mot kommunar kan ressursane og arbeidet med tildeling overførast til fylkeskommunane. Foreslått oppgåveoverføring frå Innovasjon Norge og Regionalt forskningsfond til fylkeskommunane. Tilskot til utbygging av breiband. Planjuridisk rettleiing av kommunane overført frå fylkesmannen til fylkeskommunen. Utgreiing av organisering av sjukehusa vert vurdert på nytt, der overføring til fylkeskommunane vert ein utgreia modell. Behandling i Formannskapet : Tilråding: (Samrøystes) Fitjar kommune støttar i hovudsak den prinsippielle tilnærminga som er presentert i «Regionreformen desentralisering av oppgaver frå staten til fylkeskommunene» og den konkrete og omfattande oppgåveoverføringa som er foreslått. Fitjar kommune støttar KS sin føresetnad om at desentralisering av oppgåver vert handsama samla. Fitjar kommune meiner at det er grunnleggjande at kommunane er arealmyndighet innan sine grenser på land og sjø, og at fylkeskommunen ikkje utviklar seg til ein «overkommune» i arealspørsmål gjennom denne reforma, slik det er opna for i kapittelet om regional planlegging. Generelt bør ein overføra fleire oppgåver frå staten til fylkeskommunane/ regionane. Dersom ikkje alle dei foreslåtte oppgåvene vert overført frå staten til fylkeskommunane vil Fitjar kommune peika på desse oppgåvene som dei aller viktigaste: Alle oppgåver som er foreslått under klima, miljø og naturressursar. 8 5

9 Alle oppgåver som er foreslått under kultur- og kulturminnevern. For mange nasjonale sektorvise tilskotsordningar som er retta mot kommunar kan ressursane og arbeidet med tildeling overførast til fylkeskommunane. Foreslått oppgåveoverføring frå Innovasjon Norge og Regionalt forskningsfond til fylkeskommunane. Tilskot til utbygging av breiband. Planjuridisk rettleiing av kommunane overført frå fylkesmannen til fylkeskommunen. Utgreiing av organisering av sjukehusa vert vurdert på nytt, der overføring til fylkeskommunane vert ein utgreia modell. PS 33/18 Meldingar Framlegg til vedtak: Formannskapet tek meldingssakene til vitande. Behandling i Formannskapet : Handsama i møtet: Skatteinngangen mars Rådmannen orienterte, det er veldig dårlege tal for Fitjar. Landssnittet pr. mars er positivt. Brev frå Fylkesmannen: Fitjar kommune budsjett 2018 og økonomiplan Manglande overført løyving til 2018 VA Øvrebygda. Rådmannen orienterte. Statnett dommen. Rådmannen orienterte. Melding om avvik frå adresseføresegnene Fitjarvegen. Rådmannen orienterte. Tilskot til Aktive saman i seniornettverk Tilskot til styrking av habilitering og rehabilitering Tilskot til styrkje og utvikle helsestasjonen Sendt på ipad i møtet: Refinansiering av Havnahuset. Rådmannen orienterte. Meldingar frå rådmann Atle Tornes: Prosjekt Rimbareid blir dyrare enn budsjettert. Autopass i Austevoll er utsatt Stedlig tilsyn skatteoppkrevjar, ingen avvik. Ordførar Wenche Tislevoll (H) orienterte om at Fitjar kommune har fått tildelt tilskot til 3 mindre fysiske trafikksikringstiltak frå Hordaland fylkeskommune. Vedtak: (Samrøystes) Som framlegg. PS 34/18 Ymse Behandling i Formannskapet : Representanten Agnar Aarskog (AP) kom med innspel vedk. plastforureining, spesielt frå rundballar, mange stader i Fitjar. Utfordra administrasjonen om å be Stord Fitjar landbruksog miljøkontor om å ta tak i dette, å få rydda opp. Ber om tilbakemelding på tiltak. Representanten Sigurd Andrè Maraas (FRP) hadde spørsmål ang. bransjemøtet plan og utvikling skal ha 24. april. Bør formannskapet delta på dette som næringsutval? Ordføraren oppmodar formannskapet om å melda seg på møtet. 9 6

10 Ordførar Wenche Tislevoll (H) orienterte om arbeid med å starta ny folkehøgskule på Stord. Er det aktuelt for Fitjar å støtta dette økonomisk? Formannskapet ga signal som ordføraren tar med seg til interimstyret. Ordføraren orienterte frå årsmøte i Norske Vindkraftkommunar (LNVK) Påtroppande rådmann orienterte frå årsmøte i Norske fjord- og kystkommunar (NFKK) 10 7

11 Fitjar kommune Arkivkode: 69/15 Saksmappe: 2018/361 Sakshandsamar: Anne-Lise Næs Olsen Dato: SAKSFRAMLEGG 69/15 - Planlegging og vidare utbygging av delareal i Årskog Industriområde Utval sak Utval Møtedato 36/18 Formannskapet Kommunestyret Vedlegg: Plankart Føresegner Bakgrunn: Etter at Detaljregulering for Årskog Industriområde, gnr/bnr 69/15 m.fl. vart stadfesta i kommunestyret , er det trong for å kome vidare i detaljplanlegginga i delområda. Dette for å vere i forkant og leggje til rette for interessentar som melder seg. Tilrettelegginga handlar om å lage byggeplan/situasjonsplan i samsvar med føresegner og rekkefølgjekrav, samt å dokumentere miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen og å finne løysing for bekk gjennom området mm. Formannskapet har i fleire møter våren 2018 drøfta framdrift i arbeidet, og prioritering av vidare plan- og utgreiingsarbeid. Samstundes pågår det diskusjonar om aktuelle utbyggingsinitiativ for verksemder på industriområdet. I tråd med formannskapet sitt siste vedtak handlar denne saka i første omgang om å leggje til rette delareal 2 som består av næringsområde BN5, kombinert område BAA3, og kombinert område i sjø VAA3. Fakta om detaljreguleringa, rekkjefølgjekrava og relevante føresegner: Når vi skal vurdere vidare arbeid i planområdet for å førebu framtidig utbygging av området, er det naudsynt å ha god kjennskap til både plankart og føresegner i eksisterande reguleringsplan. Her er nokre av føresegnene i reguleringsplanen: Krav om særskilt rekkefølge for gjennomføring av tiltak etter planen: Før søknad om tiltak innanfor nye byggjeområde for bygningar og anlegg kan behandlast, skal det liggja føre detaljert og godkjent situasjons-/byggjeplan for naturleg del av det aktuelle delarealet. Kommunen avgjer naudsynt avgrensing av planen og delareal. Planen skal syne tomtedeling med byggjegrenser, planeringshøgder for næringsareal og kombinerte areal, samt heilskapleg teknisk infrastruktur med VVA-plan inkludert avkøyrsle, løysing for bekk der det er relevant, overvatn og areal for anna veggrunn, renovasjon, eventuell lyssetting, samt straum/breiband mm. Kommunen kan krevje at det vert utarbeidd nødvendige detaljteikningar, snittteikningar, lengdeprofil og tverrprofil som vedlegg til desse situasjons-/byggjeplanane. Dette jf

12 Bygningar og tilhøyrande anlegg innanfor planområdet kan ikkje igangsetjast før tomter er frådelte og teknisk infrastruktur fram til respektive tomter er omsøkt og godkjent av kommunen, og med tilstrekkeleg sløkkjevatn. Dette jf Desse rekkefølgjekrava er sett for at ein skal få ei føreseieleg utvikling av områda, og der ein ikkje får ei bit-for-bit-planlegging, som i verste fall kan medføre at nokre tiltak kan stengje for vidare utvikling av næringsområdet. PLANERINGSHØGDER: Areal avsett til BAA kan planerast på kote +2,5. Her er for BN5, laga eit bestemmelsesområde #1_1 som gjev at arealet her kan planerast på kote +2,5, jf Føresegnene seier vidare i 2.2.3: For større tiltak i sjø, som utfylling, mudring, fundamentering av kai etc., lyt ein i tillegg dokumentere miljø- og grunntilhøva på sjøbotn. Føresegnene seier vidare i 2.2.4: Dersom hamna vert omfatta av ISPS-koden (International Ship and Port Facility Security Code), skal sårbarheitsanalyse og sikringsplan for hamneanlegget ev. utarbeidast gjennom ordninga. Føresegnene seier vidare i : Eksisterande kommunal kai innanfor BAA3 kan utvidast og oppgraderast. Fortøyings punkt på gbnr. 69/48 kan ikkje flyttast eller fjernast utan avtale med hamnemynde. Føresegnene seier vidare i 3.4.6: Ved utfylling må ein sørge for å nytte reine massar, og det skal nyttast siltgardin som dekker heile Vass-sjiktet frå sjøbotnen til overflate. Vurdering: Dokumentasjon for miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen: Ein bør alt no få utarbeidd nødvendig dokumentasjon for miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen, slik at ein kan ta stilling til m.a. djupnetilhøva i området. Alle byggjetiltak i sjø krev løyve etter hamne- og farvasslova, og for større tiltak i sjø, som utfylling, muddring, fundamentering av kai etc., lyt meir dokumentasjon på plass. Det bør såleis gjennomførast ein analyse og dokumentasjon av miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen innanfor kombinert område BAA3, og kombinert område i sjø VAA3. Dette for å ha gjennomført analysar som vil vera påkravd dersom ein får utbyggingsinitiativ i området, og slik kan kommunen vera i forkant for slike initiativ. Situasjons-/byggjeplan for delareal 2: Det bør lagast ein situasjons-/byggjeplan for delareal 2 allereie no. Dette for å leggje til rette for utvikling av området, og for at kommunen også her, kan vera i forkant for eventuelle utbyggingsinitiativ. Tomtedeling med byggjegrenser er eit rekkjefølgekrav i reguleringsplanen, og fordi vi må vera open for at det kan vera svært ulike tomtebehov etter kva aktørar som vil etablera seg i Årskog fram i tid, så bør vi teikna inn store tomtar i plankartet. Tomtestrukturen bør sikra attraktiv arealutnytting av heile arealet. Som vedlegg til situasjonsplanen må fylgje; rammeplan for VA med dokumentasjon for sløkkjevatn, lengdeprofil for vegen med avklaring av trong for murar, normalprofil og plan for etablering av veglys. Dette jf. føresegner

13 Grunnleggjande tema for situasjons-/byggjeplan: Viktige tema ein lyt ta stilling til i samband med situasjons-/byggjeplan, er planeringshøgder for næringsareal og kombinerte areal, deretter plassering av tilkomstveg med avkøyringar, standard på vegen, spørsmål om vegljos, breidde på areal for anna veggrunn, byggjegrenser langs veg, (der me også tek stilling til innhegning mot veg, mur gjerde mm.). Dette er grunnleggjande tema for at ein skal kunne utvikla tilgang og attraktivitet til heile arealet over tid. Statens vegvesen si handbok N200 bør leggjast til grunn. Det bør utarbeidast lengdeprofil for vegtraseane allereie no, slik at me får avdekka trong for eventuell fylling/skjering/mur. Vi bør kjøpe tenester for å lage sjølve situasjons-/byggjeplan som også lyt vere digital. Digital plan vil i framtida vere lett å juster. Eventuell plan for etablering av vegljos bør administrasjonen kunne utarbeide sjølv. Eit område som ligg om lag midt i B5, og som strekkjer seg frå nord til sør, lyt truleg masseutskiftast. Her er det allereie gjort ei masseberekning, og det har vore vurdert om område bør nyttast til teknisk infrastruktur. Sløkkjevatn del av rammeplan for VA: I høve til industriformålet, så er leveringskapasiteten for sløkkjevatn på kommunen sitt vassverk kanskje ikkje stort nok. Det lyt eventuelt vurderast alternativ med å hente sløkkjevatn frå sjø, og tilrettelegging av dette i rammeplan for VA, som vedlegg til situasjons- og byggjeplanen. (Jf. TEK17 (2), Preaksepterte ytingar for vassforsyning utandørs: Sløkkjevasskapasiteten må vere: Minst 3000 liter per minutt, fordelt på minst to uttak, i anna bebyggelse) Overvatn bekk mm - del av rammeplan for VA: Det er større og større utfordingar med overvatn på grunn av klimaendringar, og ein klarar sjeldan å få store nok dimensjonar til vassmengdene som til tider kjem. I området der vi no skal laga situasjonsplan er det ein bekk som ein må utvikla ei løysing for. Dersom ein må leggje bekken i røyr, så bør me vurdere å leggje til rette fordrøyingsareal ved røyrinntaka. Det er generelt viktig å fokusere på gode løysingar for overvatn, og som lyt takast med når ein lagar rammeplan for VA. Arbeid med rammeplan for VA bør sjåast i samanheng med vegløysingane for området. Rammeplanen for VA må omfatte bekken, som del av overvass-systemet. VA-leidningar og kablar mm. bør elles i stor grad følgje vegtraseane. Det er trong for å kjøpe konsulenttenester for å utgreia løysingane og få dette lagt inn i rammeplanen for VA. Tema som kan utsetjast: Om me legg til rette større tomter i situasjons-/byggjeplan, så kan det seinare verta trong for å dele desse ytterlegare når ein veit konkret om aktørar og utbyggingsbehov. Dette er lettare å tilpasse på kort tid. Det same gjeld for plassering av renovasjon og andre samordna tekniske installasjonar m.m. (straum, breiband, TV, telefon). Eventuelle detaljteikningar, snitt-teikningar, tverrprofil mm. kan også kome på seinare tidspunkt når me veit meir om kven som vil etablere seg, og når me veit meir om tiltaka. 13

14 Kjøp av tenester - økonomi: Me bør kjøpe tenester for følgjande arbeid: 1. Lage digital situasjons-/byggjeplan for plassering av tilkomstveg med avkøyringar, breidde på areal for anna veggrunn, byggjegrenser langs veg. Inkludert (plassering av vegen i terrenget, lengdeprofil mm Estimert til kr Lage rammeplan for VA (i samsvar med VA-norm) som omfattar sløkkjevatn og overvatn, inklusiv håndtering av bekk. Estimert til kr kr 3. Gjennomføre ein analyse og dokumentasjon av miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen innanfor kombinert område BAA3, og kombinert område i sjø VAA3. Estimert til kr. Inntil kr I anskaffing av innkjøp er kommunen underlagt Lov om offentlege anskaffelser, og terskelverdiane der avgjer måten vi går ut å hentar inn tilbod i marknaden. Administrasjonen foreslår at vi gjer ein retta samla førespurnad på pkt 1 og 2 til tre konsulentar som kjenner området frå tidlegare planarbeid, basert på kravspesifikasjon frå administrasjonen i Fitjar kommune. For pkt 3 grunnundersøkingar er vi usikre på den økonomiske ramma og rår til å leggja dette ut i Doffin for konkurranse. Framdriftsplan: Administrasjonen ser for seg å utarbeida konkurransegrunnlag før sommaren, deretter gjennomføra anskaffing, og gjennomføring av oppdraget vil då truleg kunne vera ferdig innan utgangen av I oppstarten av dette arbeidet lyt ein nabovarsle arbeidet, slik at ein får inn nødvendige innspel frå naboar i forkant. Når det seinare skal søkjast om tiltak i samsvar med planen, lyt naboar likevel varslast på nytt. Forslaget til situasjons-/byggjeplan med vedlegg, vert lagt fram for formannskapet til drøfting ein gang i prosessen, før endeleg sakshandsaming. Arbeid med plan- og analysar der det vil vera trong for konsulentbistand, bør innarbeidast i økonomiplanen slik at det vert ein del av heilskapleg prioritering av kommunen sine oppgåver og ressursfordeling. Næringsutvikling er ei høgt prioritert oppgåve i kommunen og utvikling av Årskog Industriområde er ein vesentleg del av kommunen si tilrettelegging. Ettersom kommunen er grunneigar for det berørte området vil finansiere planarbeidet om investering. For å halda god framdrift i dette, vel vi å innarbeida denne saka i budsjettjustering Denne konkrete saka, som har slike økonomiske konsekvensar, går også til kommunestyret for handsaming. Finansiering vert foreslått gjort frå ubunde investeringsfond Kapitalfond. Framlegg til vedtak: Formannskapet ber kommunestyret fatta slikt vedtak: Kommunestyret bed administrasjonen starta arbeidet med å utarbeide situasjons- /byggjeplan for delareal 2 i Årskog Industriområde. Som vedlegg til situasjons-/byggjeplan skal det utarbeidast rammeplan for VA med dokumentasjon for sløkkjevatn, overvatn inkludert håndtering av bekk i området, lengdeprofil for vegen med avklaring av trong for murar, normalprofil og plan for etablering av veglys. 14

15 Kommunestyret bed like eins om at det vert sett igang grunnundersøkingar for å ha nødvendig dokumentasjon for miljø- og grunntilhøva på sjøbotnen i same planområde. Vidare detaljert tomtedeling med byggjegrenser, plassering av renovasjon, andre samordna tekniske installasjonar og eventuelle detaljteikningar, kan kome på seinare tidspunkt når me veit meir om kven som vil etablere seg, og når me veit meir om tiltaka. Dette vil ikkje vera ein del av denne planen, og verta handtert i enkeltsaker i tråd med detaljregulering for Årskog Industriområde. Anskaffingar og framdrift vert gjort i samsvar med saksframlegget. Dersom tilbod på konsulentarbeid bryt vesentleg med rammene som er vist i saksframlegget, ber formannskapet om å få saka til ny vurdering før anskaffing vert gjort. Vedtaket er gjort på bakgrunn av saksutgreiinga, for å vere i forkant og leggje til rette for vidare utvikling i Årskog Industriområde Finansiering vert gjort frå ubunde investeringsfond Kapitalfond. Olaug Haugen Rådmann Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 15

16 planid 1222_ arkivid 2017/126 Ordførar Fitjar kommune Detaljregulering for Årskog Industriområde gnr/bnr 69/15 m.fl. Reguleringsføresegner (jf plan- og bygningslova 12-7) FØRESEGNER PR Utval Utarbeid Sak Godkjent Endringsvedtak ArkivID PMU 54/ /126 PMU / /126 KS 47/ /126 16

17 Denne planen erstattar reguleringsplanane 1222_ og 1222_ REGULERINGSFØREMÅL 1.1 Det regulerte området er i reguleringsplanen (plankart M=1:2000) vist med plangrenser. 1.2 Arealet innanfor plangrensa er regulert til følgjande føremål: Område for bygningar og anlegg (pbl nr.1) - BOP Offentleg eller privat tenesteyting (1160) 6,2 daa - BN Næringsbygningar (1300) 275,2 daa - BKB Kombinert byggje- og anleggsformål (1800), som i denne planen kombinerer: Bustader (1110)/Offentleg eller privat tenesteyting (1160) 1,6 daa - BAA Angitt byggje- og anleggsformål kombinert med andre angitte hovudformål (1900), som i denne planen kombinerer: Næringsbygningar (1300)/Hamn (2040)/Hamneområde i sjø (6220) 93,4 daa Samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur (pbl nr.2) - SV Veg (2010) 4,0 daa - SKV Køyreveg (2011) 14 daa - SGS Gang- og sykkelveg (2015) 1,8 daa - SGG Gangveg/gangareal (2016) 0,3 daa - SVG Annan veggrunn - grøntareal (2019) 13,5 daa - SP Leskur/plattformtak (2026) 0,0 daa - SPP Parkeringsplassar (2082) 0,3 daa Grønstruktur (pbl nr.3) - GV Vegetasjonsskjerm (3060) 0,5 daa Bruk og vern av sjø og vassdrag, med tilhøyrande strandsone (pbl nr.6) - VHS Hamneområde i sjø (6220) 11,2 daa - VAA Angitt formål i sjø og vassdrag med eller utan tilhøyrande strandsone kombinert med andre angitte hovudformål (6900), som i denne planen kombinerer: Hamneområde i sjø (6220)/Næringsbygningar (1300)/Hamn (2040) 40,7 daa Omsynssoner i reguleringsplan jf. pbl H 140-Frisiktssone - Frisikt(H140) Bestemmelsesområde jf. pbl Utforming#1_1 - Vilkår for bruk av areal, bygninger og anlegg#2_1 - Vilkår for bruk av areal, bygninger og anlegg#2_2 - Vilkår for bruk av areal, bygninger og anlegg#2_3 17

18 2 FELLESFØRESEGNER 2.1 Allment Desse føresegnene kjem i tillegg til plan- og bygningslova og gjeldande føresegner for Fitjar kommune Etter at desse føresegnene er gjort gjeldande, er det ikkje høve til å oppretta privatrettslege avtalar som strir mot detaljreguleringsplanen og desse føresegnene Området skal primært nyttast til næring og industri, i tillegg til kommunalteknisk verksemd, inkludert brannstasjon og kommunale bustadar for gruppa med dårlegast buevne, som i dag. Tiltak kan òg romme andre føremål i medhald av desse føresegnene. Bygningar skal plasserast innanfor regulerte byggjegrenser Innanfor planområdet er det tillate å etablere parkeringsplassar, vegar, avkøyrsler og andre tekniske installasjonar som høyrer verksemdene til, samt leggast leidningar i sjø for vatn, avlaup, straum, telenett og liknande. Avkøyrsler skal synast i situasjons-/byggjeplan. Leidningar i sjø skal leggast/festast slik at dei ikkje heftar fiskeutstyr eller er til hinder for ankring eller ferdsle. Det er vidare høve til å etablera kommunaltekniske og andre tekniske anlegg, som nettstasjon, transformatorkioskar, kabelskap, leidningsnett for straum, brannhydrantar, pumpestasjonar o.l., vassførande leidningar i grøft, og anna utstyr som er naudsynt for å kunne oppretthalde god teknisk drift, uavhengig av arealføremål. Straum-, telefon og ev. TV-kablar skal i størst mogleg grad samordnast med andre tekniske anlegg. Anlegg i bakken kan ikkje, utan særskilt avtale med anleggseigar og kommune, overbyggjast med anlegg og bygningar som gjer det vanskeleg med vedlikehald o.l. Der anlegg i bakken ikkje er overdekt av teknisk infrastruktur skal traséen revegeterast. 2.2 Krav til søknad Ved søknad om samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur, medrekna VVA-anlegg, kollektivhaldeplass, parkeringsplassar, sløkkjevatn, miljøstasjon, veglys, andre samordna tekniske installasjonar m.m. (straum, breiband, TV, telefon), skal fylgjande vera vedlagt: Godkjent rammeplan for VA, dokumentasjon for sløkkjevatn, teknisk plan for offentlege vegar, lengdeprofil for veg, normalprofil, plan for etablering av veglys, nødvendige detaljteikningar for kryss, rundkøyringar, murar etc. Ved behov kan kommunen også krevje detaljerte snittteikningar og tverrprofil. Krav til søknad gjeld likeins for teknisk infrastruktur innanfor dei 3 delareala jf Ved søknad om løyve til bygningar og anlegg skal det i målsett situasjonsplan i høveleg målestokk, på eintydig måte, vise tiltaket/bygningar og anlegg si plassering og utforming med kotehøgd for eksisterande og opparbeidd terreng. Det skal i tillegg leggjast ved utomhusplan som syner ev. sykkelparkering, interne vegar, avkøyring, eksisterande og framtidig terreng med høgdeplasseringar, vegetasjon, eventuelle murar, trapper, rampar, gjerder, møblering, lyssetting, skilting, tilplantning, ledelinjer, samt opparbeiding av uteopphaldsareal. Søknaden skal elles vise: a) Tiltaket si art, utforming og tilpassing med nødvendige snitt-teikningar b) Opplysning om byggjehøgder og m 2 BRA og BYA 18

19 c) Tilkomst, avkøyrslar og parkering d) Anlegg for renovasjon, belysning og tilkoplingspunkt til tekniske anlegg/leidningsnett, kablar, overvasshandtering e) Dokumentasjon på korleis krav til universell utforming er løyst f) Energiløysing g) Ved utvikling av areal innanfor bestemmelsesområde Utforming#1_1 skal prosjekterande grunnarbeid/fundamentering være ansvarsbelagt (PRO) ved oppføring av bygningar h) Ved utvikling av areal innanfor bestemmelsesområde Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg #2_2 skal teikningar syne arkitektonisk utforming og materialbruk For større tiltak i sjø, som utfylling, mudring, fundamentering av kai etc., lyt ein i tillegg dokumentere miljø- og grunntilhøva på sjøbotn Dersom hamna vert omfatta av ISPS-koden (International Ship and Port Facility Security Code), skal sårbarheitsanalyse og sikringsplan for hamneanlegget ev. utarbeidast gjennom ordninga Teknisk plan Teknisk plan for veg, vatn, avlaup og overvatn skal godkjennast av Fitjar kommune i samband med byggjemeldinga av dei tekniske anlegga. Der det er relevant skal teknisk plan syne avlaupsleidningar til sjø og inntaksleidningar for sjøvatn, og løysing for bekken som renn gjennom området. Det skal fokuserast på tilstrekkeleg overvasshandtering i planområdet, og røyr skal vera dimensjonert for auka ekstremnedbør i framtida. Ved lukking av bekk i planområdet skal det nyttast røyr med minimum innvendig dimensjon på 1200 mm. 2.3 Renovasjon Det skal etablerast renovasjonsløysingar tilpassa verksemdene i områda, med tilstrekkeleg rom for sortering av avfall. Løysing for renovasjon skal synast i situasjons-/byggjeplan for dei ulike delareala og i samband med byggjeløyve. 2.4 Universell utforming Prinsipp om universell utforming skal leggast til grunn for utforming av uteareal og tilkomstsoner, jf. gjeldande teknisk forskrift. Dette gjeld likevel ikkje køyreveg o_skv7 og gangveg/- gangareal o_sgg Vegetasjon Ved tilplanting av utbyggingsområde skal det ikkje nyttast giftige planter, eller framande artar i medhald av gjeldande Norsk svarteliste (Fremmede arter i Norge med norsk svarteliste). 2.6 Parkering Det skal sikrast tilstrekkeleg parkering og utforming/plassering av denne, jf. krav sett i gjeldande byggteknisk forskrift. Ved søknad om løyve til bygningar og anlegg skal det dokumenterast etablering av minimum: Forretning og kontor: Per 50 m² BRA min. 0,5 plassar for bil, og 0,2 plassar for sykkel. Industri og lager: Per 100 m² BRA min. 0,5 plassar for bil, og 0,2 plassar for sykkel. 2.7 Skilt Skilt og reklameinnretning over 0,5 m 2 er søknadspliktig. Skilt og innretningar på laus fot skal ikkje vere til hinder for ferdsle eller til fare for fotgjengarar, syklistar, synshemma, rørslehemma eller andre. 19

20 2.8 Sikring mot radon I bygningar med rom for varig opphald skal grunn sikrast mot radon jf. krav sett i gjeldande forskrift om tekniske krav til byggverk. 2.9 Hamne- og farvasslova Tiltak i sjø som kjem inn under hamne- og farvasslova skal i tillegg til ev. godkjenning etter plan- og bygningslova, godkjennast av hamnemynde Kulturminne Steingard som går langs planens nordre grense skal ikkje fjernast eller øydeleggast på noko vis. Dersom det i samband med gravearbeid kjem fram automatisk freda kulturminne, som gjenstandsfunn, flekkar med trekol eller konstruksjonar, må dette straks meldast til Fylkeskonservatoren i Hordaland fylkeskommune, og alt arbeid stansast til rette forvaltingsstyresmakt har vurdert funnet. Slik gransking vil bli utført mindre enn tre dagar etter melding om moglege funn, jf. kulturminnelova 8, 2. ledd. Dersom det under arbeid i sjøområda vert funne skipsvrak, keramikk eller andre marine kulturminne må tiltakshavar melde frå til Bergen sjøfartsmuseum. Dersom kulturminne på sjøbotn kan bli råka av tiltaket, må arbeidet under vatn straks stoppast. Verksemda må ikkje takast opp att før museet har undersøkt og ev. frigjeve området. Ev. brot på desse vilkåra vil være i strid med føresegnene i kulturminnelova Støy Verksemd innanfor planområdet skal stette krav til støy i byggteknisk forskrift, og være i samsvar med Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging T Skjeringar Skjeringar over 5 meter skal tilplantast med klatreplanter for å minske landskapsverknadane av skjeringa Nye skjeringar må undersøkast i høve til behov for sikring (bolting og nett). Sikringstiltaka må dokumenterast og godkjennast. Farlege skrentar må sikrast med gjerde på toppen, samt sikrast for steinsprang Skjering mot plangrensa i sør skal avtrappast og tilpassast eksisterande terreng Definisjonar Målt byggjehøgd Maks byggjehøgd skal målast frå gjennomsnittleg nivå frå planert terreng ved veggliv og til gesims eller møne. 3 BYGNINGAR OG ANLEGG 3.1 Område for offentleg eller privat tenesteyting, o_bop Området skal nyttast til kommunalteknisk verksemd, inkludert brannstasjon, med tilhøyrande funksjonar, tekniske installasjonar og innretningar. 20

21 3.1.2 Innanfor o_bop skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på 10 meter i frå støypt plate. Maksimal byggjehøgd er kote +50. Tekniske komponentar som t.d. takhatt og ventilasjon kan vera 2 meter høgare enn maksimal byggjehøgd BYA er sett til maks 75 % der areal til tilkomst og parkering er del av grunnlaget for BYA. Ubygd del av tomta skal gjevast ei tiltalande utforming, med gode dekkemateriale og vegetasjon, og området ved BKB skal til ei kvar tid haldast ryddig og fritt for lagerverksemd og etablissement. 3.2 Område for næringsbygningar, BN Området skal nyttast til næringsbygningar, som omfattar industri-, handverks- og lagerverksemd, i tillegg til kontor, hotell og bevertning. Industri- og næringsrelaterte aktivitetar går føre mogelegheita for overnatting på areal avsett til BN, jf Innanfor BN1, og areal innanfor BN2 som vert planert til kote +25 eller meir, skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på 15 meter målt i frå gjennomsnittleg planert terreng. Maksimal byggjehøgd er kote +56. Innanfor BN3, og areal innanfor BN5 som vert planert til kote +25 eller meir, skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på 10 meter målt i frå gjennomsnittleg planert terreng. Maksimal byggjehøgd er kote +50. Innanfor BN4, og areal innanfor BN2 og BN5 som vert planert til kote +24 eller mindre, skal ha maksimalt 20 meter høge bygg målt i frå gjennomsnittleg planert terreng. Maksimal byggjehøgd i BN4 er kote +22,5. Tekniske komponentar som t.d. takhatt og ventilasjon, og andre installasjonar kan vera høgare enn maksimal byggjehøgd Utnyttingsgrad BYA er sett til maks 75% der areal til tilkomst og parkering er del av grunnlaget for BYA. Arealet langs fylkesveg 545 som ligg utanfor byggjegrensa, skal til ei kvar tid haldast ryddig og fritt for all type lagerverksemd og etablissement Byggjehøgda for overkant golv i 1. etg. skal ikkje vere lågare enn kote +2, Areal innanfor BN4, bestemmelsesområdet #1_1, og høvelege delar av BN2 kan planerast på kote +2, Det er tillate med lagring og handsaming av slam innanfor del av arealføremålet på areal som ikkje er omfatta av bestemmelsesområda Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg #2_1 og 2. Oppbevaringa må gjerast på ein slik måte at det vert minst mogleg lukt til omgjevnadane, og uttransport og levering av avfall skal gjerast etter krav sett i regelverk regulert av Mattilsynet Planen opnar for at det i areal avsett til næringsbygningar BN kan leggjast til rette for mellombels overnatting for tilreisande arbeidarar samt kvilerom for sovande vakt. Bygningar med slike rom skal ha ein konstruksjon som gjer at ein stettar krav sett i byggteknisk forskrift, og innvendig støynivå vert i tråd med Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging T Område for kombinert byggje- og anleggsformål, o_bkb Planen kombinerer her bustadar (1110) og offentleg eller privat tenesteyting (1160). Området skal nyttast til kommunale bustadar for gruppa med dårlegast buevne. 21

22 Området kan nyttast til kommunalteknisk verksemd, inkludert brannstasjon, som ei utviding av området o_bop like sør for o_bkb, dersom ein i framtida ikkje skal nytte arealet til kommunale bustader for dei med dårlegast buevne. Innanfor arealføremålet er det dermed òg tillate å opparbeide funksjonar, tekniske installasjonar og innretningar som høyrer til den kommunalteknisk verksemda, inkludert brannstasjon Innanfor o_bkb skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på 10 meter i frå gjennomsnittleg terrenghøgd. Maksimal byggjehøgd er kote Utnyttingsgrad BYA er sett til maks 45 % der areal til tilkomst og parkering er del av grunnlaget for BYA. Bustadane skal være flyttbare modular, og det er høve til å setje opp maks tre slike modular innanfor o_bkb. Det skal gjevast god plass til uterom og den ubygde delen av tomta skal gjevast ei tiltalande utforming, med gode dekkemateriale og vegetasjon. 3.4 Område for angitt byggje- og anleggsformål kombinert med andre angitte hovudformål, BAA Område for angitt byggje- og anleggsformål kombinert med andre angitte hovudformål, BAA1, kombinerer arealføremåla næringsbygningar (1300), hamn (2040) og hamneområde i sjø (6220). Innanfor arealet kan det etablerast næring, inkludert sjøhall, dokk, lager, verkstad o.l., med tilhøyrande verksemd i sjø. Industri- og næringsrelaterte aktivitetar går føre mogelegheita for overnatting på areal avsett til BAA, jf Innanfor BAA1 skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på kote +22,5. Kranar o.l., samt tekniske komponentar som t.d. takhatt og ventilasjon kan vera høgare enn maksimal byggjehøgd. Ved særskilte behov kan byggjehøgd fråvikast Område for angitt byggje- og anleggsformål kombinert med andre angitte hovudformål, BAA2 og BAA3, kombinerer arealføremåla næringsbygningar (1300), hamn (2040) og hamneområde i sjø (6220). Innanfor arealet kan det etablerast næring, med tilhøyrande verksemd i sjø Innanfor BAA2 og BAA3 skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på kote +17,5. Kranar o.l., samt tekniske komponentar som t.d. takhatt og ventilasjon kan vera høgare enn maksimal byggjehøgd Eksisterande kommunal kai innanfor BAA3 kan utvidast og oppgraderast. Fortøyingspunkt på gbnr. 69/48 kan ikkje flyttast eller fjernast utan avtale med hamnemynde Sjøarealet kan nyttast til testing av utstyr, ankring, opplag o.l. Nye tiltak, som kaiar, dokkar etc. skal dimensjonerast for å tole ytre miljøkrefter, jf. byggteknisk forskrift BYA er sett til maks 75 % der areal til tilkomst og parkering er del av grunnlaget for BYA Areal i sjø kan fyllast ut, med tilhøyrande sikring. Fyllingsfot og/eller kaifront skal ikkje gå ut over arealføremålsgrensa. Areal i sjø som ikkje vert fylt ut og nytta som næringsbygningar- /hamn, eller nytta til kai/molo og liknande, skal nyttast som hamneområde i sjø. Det kan etablerast kai, molo, bølgjevern, flytebrygger, dykdalb og utriggarar, og det kan leggast leidningar i sjø og på land for vatn, avlaup, straum, telenett og liknande Ved utfylling må ein sørge for å nytte reine massar, og det skal nyttast siltgardin som dekker heile vassjiktet frå sjøbotnen til overflate. 22

23 3.4.7 Kaiar skal ha ei minimum høgde på kt. +1,5. Farlege skrentar/kai/fyllingsfront etc. skal sikrast. Kaiområde bør òg forsynast med livredningsutstyr, leider og god belysning Byggjehøgda for overkant golv i 1. etg. skal ikkje vere lågare enn kote +2, Areal avsett til BAA kan planerast på kote +2, Det er tillate med lagring og handsaming av slam innanfor arealføremålet på areal som ikkje er omfatta av bestemmelsesområda Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg#2_2. Oppbevaringa må gjerast på ein slik måte at det vert minst mogleg lukt til omgjevnadane, og uttransport og levering av avfall skal gjerast etter krav sett i regelverk regulert av Mattilsynet Planen opnar for at det i areal avsett til BAA kan leggjast til rette for mellombels overnatting for tilreisande arbeidarar samt kvilerom for sovande vakt. Bygningar med slike rom skal ha ein konstruksjon som gjer at ein stettar krav sett i byggteknisk forskrift, og innvendig støynivå vert i tråd med Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging T SAMFERDSLEANLEGG OG TEKNISK INFRASTRUKTUR 4.1 Vegnettet er fastsett i planen og kan opparbeidast i samsvar med denne. Asfaltert vegbreidde går fram av plankartet Veg, o_sv Omfattar eksisterande fv Køyreveg, SKV o_skv omfattar eksisterande interne vegar i planområdet i kommunalt eige. Før igangsetjing av tiltak skal det utarbeidast tekniske planar for vegar i samsvar med gjeldande kommunale krav SKV8 omfattar eksisterande avkøyrsle til Fitjar Kraftlag, som skal flyttast lenger sør, jf. gjeldande reguleringsplan Industriområde Årskog, del III. 4.3 Gang-/sykkelveg, o_sgs Gang-/sykkelveg skal opparbeidast i breidd 3,0 m, asfalterast og være offentleg. Det skal førast opp rekkverk som trafikkdelar mellom gang-/sykkelvegen og fv. 545, som synt i plankartet. Plankartet syner vidare kvar det skal etablerast sikring av kant med rekkverk mellom gang- /sykkelveg og areal mot vest. Gang-/sykkelveg skal vera universelt utforma. 4.4 Gangveg/gangareal, o_sgg Gangveg/gangareal kan opparbeidast i breidd 3,0 m, grusast (ev. asfalterast) og være offentleg o_sgg1 omfattar eksisterande sti/traktorveg, og veglinja kan tilpassast denne. Slik omlegging skal ikkje føre til ringare kvalitet på veglinja. Gangveg/gangareal skal vera universelt utforma. 4.5 Anna veggrunn grøntareal, o_svg Innanfor føremålet er det høve til å setje opp anlegg for tekniske innretningar som høyrer vegen til, som støttemurar, rekkverk, lyssetting og grøfter. Vidare kan arealet nyttast til snølagring, avkøyrsler, skråningar og skjeringar. Innretningane skal ikkje vere i strid med siktkrav i frisiktsona. 23

24 Terrenginngrep som følgje av veganlegg skal utførast skånsamt. Rabattar i trafikkarealet skal gjevast ei tiltalande utforming. Områda avsett til anna veggrunn skal vere ordna/tilplanta for slik å handtere avrenning i frå veg og overvatn i planområdet. Farlege skrentar skal sikrast. 4.6 Leskur/plattformtak, o_sp Innanfor arealføremålet er det høve til å etablere busskur i samanheng med busshaldeplassen. 4.7 Parkeringsplassar, o_spp Innanfor arealføremålet kan det opparbeidast offentleg parkeringsplass der asfaltert område går fram av plankartet, med 9 parkeringsplassar, der éin av desse er dimensjonert for rørslehemma. 5 BRUK OG VERN AV SJØ OG VASSDRAG MED TILHØYRANDE STRANDSONE 5.1 Hamneområde i sjø, VHS Området skal haldast ope og fritt for ferdsle i hamna og i kringliggande sjøområde Arealet kan nyttast til testing av utstyr, ankring, opplag, så framt det ikkje hindrar ferdsle til kringliggande kaiar. 5.2 Angitt formål i sjø og vassdrag med eller utan tilhøyrande strandsone kombinert med andre angitte hovudformål, VAA Område for angitt formål i sjø og vassdrag med eller utan tilhøyrande strandsone kombinert med andre angitte hovudformål kombinerer arealføremåla hamneområde i sjø (6220), næringsbygningar (1300) og hamn (2040). Innanfor arealet kan det etablerast næring med tilhøyrande verksemd i sjø. Sjøarealet kan nyttast til testing av utstyr, ankring, opplag o.l. Nye tiltak, som kaiar, dokkar etc. skal dimensjonerast for å tole ytre miljøkrefter, jf. byggteknisk - forskrift. Industri- og næringsrelaterte aktivitetar går føre mogelegheita for overnatting på areal avsett til VAA, jf Innanfor VAA1, 2 og 3 skal bygningar ha ei maks byggjehøgd på kote +17,5. Kranar o.l., samt tekniske komponentar som t.d. takhatt og ventilasjon kan vera høgare enn maksimal byggjehøgd BYA er sett til maks 75 % der areal til tilkomst og parkering er del av grunnlaget for BYA Arealet i sjø kan fyllast ut, med tilhøyrande sikring. Fyllingsfot og/eller kaifront skal ikkje gå ut over arealføremålsgrensa. Areal i sjø om ikkje vert fylt ut og nytta som næringsbygningar/- hamn, eller nytta til kai/molo og liknande, skal nyttast som hamneområde i sjø. Det kan etablerast kai, molo, bølgjevern, flytebrygger, dykdalb og utriggarar, og det kan leggast leidningar i sjø og på land for vatn, avlaup, straum, telenett og liknande Ved utfylling må ein sørge for å nytte reine massar, og det skal nyttast siltgardin som dekker heile vassjiktet frå sjøbotnen til overflate Kaiar skal ha ei minimum høgde på kt. +1,5. Farlege skrentar/kai/fyllingsfront etc. skal sikrast. Kaiområde bør òg forsynast med livredningsutstyr, leider og god belysning Byggjehøgda for overkant golv i 1. etg. skal ikkje vere lågare enn kote +2, Areal avsett til VAA kan planerast på kote +2,5. 24

25 5.2.8 Det er tillate med lagring og handsaming av slam som innanfor arealføremålet på areal som ikkje er omfatta av bestemmelsesområda Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg #2_2. Oppbevaringa må gjerast på ein slik måte at det vert minst mogleg lukt til omgjevnadane, og uttransport og levering av avfall skal gjerast etter krav sett i regelverk regulert av Mattilsynet Planen opnar for at det i areal avsett til VAA kan leggjast til rette for mellombels overnatting for tilreisande arbeidarar samt kvilerom for sovande vakt. Bygningar med slike rom skal ha ein konstruksjon som gjer at ein stettar krav sett i byggteknisk forskrift, og innvendig støynivå vert i tråd med Retningslinje for behandling av støy i arealplanlegging T GRØNSTRUKTUR 6.1 Vegetasjonsskjerm, GV Dette arealet skal ikkje byggjast på eller nyttast til etablissement i tilknyting til næringsverksemd. Det kan ikkje nyttast planter eller trer som er vanleg allergiframkallande, som t.d. bjørk Areal avsett til GV1 skal plantast til slik at det vert ei klar avgrensing til o_bop. 7 OMSYNSSONER 7.1 Frisiktsoner H140 I frisiktsonene skal det til ei kvar tid vere fri sikt i ei høgd av 0,5 m over tilstøytande vegar sitt plan. 8 BESTEMMELSESOMRÅDER 8.1 Innanfor bestemmelsesområdet Utforming #1_1 kan arealet planerast til kote +2,5. Skjeringa skal tilplantast med klatreplanter for å minske landskapsverknadane av skjeringa, jf Innanfor bestemmelsesområdet Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg (Støv, lukt, støv) #2_1 er det ikkje tillate å etablere støyande, illeluktande eller støvande verksemder. 8.3 Innanfor bestemmelsesområdet Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg (Støv, lukt, støv) #2_2 er det ikkje tillate å etablere støyande, illeluktande eller støvande verksemder. Bygningar skal gjevast eit tiltalande arkitektonisk uttrykk, og uteområde tilplantast og gjevast eit grønt uttrykk. 8.4 Bestemmelsesområdet Vilkår for bruk av arealer, bygninger og anlegg (ferdsel) #2_3 skal sikre tilkomst sjøvegen til eksisterande naust på gbnr. 69/7. Området skal til ei kvar tid haldast ope og fritt for ferdsle så lenge naustet eksisterer. Elles gjeld føresegnene 5.2 for VAA. 9 REKKEFØLGEKRAV 9.1 Krav om særskilt rekkefølge for gjennomføring av tiltak etter planen Før søknad om tiltak innanfor nye byggjeområde for bygningar og anlegg kan behandlast, skal det liggja føre detaljert og godkjent situasjons-/byggjeplan for naturleg del av det aktuelle delarealet. Kommunen avgjer naudsynt avgrensing av planen og delareal. Planen skal syne tomtedeling med byggjegrenser, planeringshøgder for næringsareal og kombinerte areal, samt heilskapleg teknisk infrastruktur med VVA-plan inkludert avkøyrsle, løysing for bekk der det er relevant, overvatn og areal for anna veggrunn, renovasjon, eventuell lyssetting, samt straum/- breiband mm. Kommunen kan krevje at det vert utarbeidd nødvendige detaljteikningar, snittteikningar, lengdeprofil og tverrprofil som vedlegg til desse situasjons-/byggjeplanane. 25

26 9.1.1 Dei 3 delareala er grupperte slik: Delareal 1: BN2, VAA1 Delareal 2: BN5, BAA3, VAA3 Delareal 3: BN4, BAA1, BAA2, VAA2 9.2 Bygningar og tilhøyrande anlegg innanfor planområdet kan ikkje igangsetjast før tomter er frådelte og teknisk infrastruktur fram til respektive tomter er omsøkt og godkjent av kommunen, og med tilstrekkeleg sløkkjevatn. 9.3 Det kan ikkje gjevast bruksløyve/ferdigattest for bygningar innanfor planområdet før det er gjeve bruksløyve for teknisk infrastruktur fram til respektive eigedommar. Før det kan gjevast bruksløyve/ferdigattestar for tiltak innanfor planområdet, skal nye skjeringar/kaiar/fyllingsfrontar vera dokumentert sikra og godkjente, og skjeringar over 5 meter være tilplanta med klatreplanter. 9.4 Før bruksløyve for VA-anlegg kan gjevast, skal det liggja føre «som bygd» dokumentasjon for anlegget som er godkjent av kommunen. ABO Plan & arkitektur Stord AS , justert AOLS mai 2017 Revidert etter offentleg ettersyn, ABO Plan & arkitektur Stord AS, , tekn. justert AOLS nov

27 / /28 N= / / /1-2 69/ /9 69/1-2 N= /8 BAA1 69/ daa %-BYA=75% 70 Årskog 69/5 69/ /1-2 69/3 69/39 69/1-2 F545 69/17 69/1-2 N= /17 69/ daa 69/16 4 BAA2 10 VAA1 3.3 daa %-BYA=75% %-BYA=75% 69/65 69/6 66 #2_3 N= /6 VAA2 69/ /7 69/ daa %-BYA=75% 3 H1 40 BN daa.5 69/ /15 4 x5 m.5 R8 %-BYA=75% %-BYA=75% 69/ / /69 69/48 m /24 R /18 o_s o_sv GS1 40 R12 H /48 69/ / daa /47 69/3 69/23 N= /25 Teiknforklaring B35T0592 m BN4 69/38 60 mme 4 x5 69/15 R11 o_sp 3 6 o_spp o_ SG G 1 62 Bus slo o_s GG2GV2 69/47 45 m 69/35 69/ /15 F545 0 H /28 VHS2 Nærings bygningar (1300) #1 Uforming (1) BKB Kombinert byggje- og anleggsformål (1800) #2 Vilkår for bruk av arealer_ bygninger og anlegg (2) BAA Angitt byggje- og anleggsformål kombinert med andre angitte hovudformål (1900) Offentleg eller privat tenesteyting (1160) BN %-BYA=75% 69/29 o_skv 69/52 N= / daa Frisikt (140) BOP 27.4 daa 6 x 45 m 69/43 51 H140 69/27 R15 69/15 Reguleringsplan PBL BN1 H140 69/31 o_ 69/42 KV 2 o_skv7 SK BAA daa %-BYA=75% o_s 1 V6 9% R1 6.8 daa 69/53 6x 7 69/ /47 69/41 69/ VHS /50 infrastruktur RpBestemmelseGrense R8 KV3 R6 4 x 20 m 4 x 2 4 H140_R6 0 m H140_ 2 69/15 69/32 R1 BN5 SKV Køyreveg (2011) SGS Gang-/sykkelveg (2015) SGG Gangveg/gangareal (2016) SVG Annan veggrunn - grøntareal (2019) Byggegrense (1211) Bebyggelse som inngår i planen (1214) 5.5 o_s 69/37 69/37 69/39 69/46.5 R8 H1 6 x 45 m RpSikringGrense Veg (2010) SV 4.4 daa RpGrense RpFormålGrense SKV8 11 Linjesymbol 4 N= Bebyggelse som forutsettes fjernet (1215) 69/ /37 Regulert senterlinje (1221) Frisiktlinje (1222) daa H140 69/22 R13 %-BYA=75% 69/68 69/13 Regulert parkeringsfelt (1225) 53 SP Leskur/plattformtak (2026) SPP Parkeringsplassar (2082) Regulert fotgjengerfelt (1226) Regulert støttemur (1228) R daa 54 m H1 4 m 3 R1 69/33 69/67 69/62 H N= / Kjelde for basiskart: Fitjar kommune, FKB N1 Dato for basiskart: Koordinatsystem: UTM sone 32 basert på EUREF89/WGS84 Høgdegrunnlag: NN / o_bop 85 N Ekvidistanse 1m Kartmålestokk: 1:2000 (A1) m Arealplan-ID: 1222_ Detaljregulering for 69/ / daa %-BYA=75% 4 65/157. R8 5 Fitjar kommune N= R #2_2 5.5 Forslagstillar: Fitjar kommune m 69/15 Kartopplysningar 6 x o_skv4 18 Kraftstasjon 10 x 120 m BN3 3.1 daa %-BYA=75% GV1 o_bkb 1.6 daa %-BYA=45% 49 o_sgs2 69/ #2_1 69/63 15 Angitt formål i sjø og vassdrag med eller utan tilhøyrande strandsone kombinert med andre angitte hovudformål (6900) VAA 69/21 H140 6 x 45 m 2.4 R1 0 R13 69/15 5 Hamneområde i sjø (6220) R1 %-BYA=75% x x 30 VHS 51 H140 6x H1 0m H140 #1_1 & 2_2 Vegetasjonsskjerm (3060) N= x 54 m 69/55 GV / R13 VAA3 Sikringsgjerde (1235) Måle og avstandslinje (1259) F545 69/54 6 x 45 m #1_1 69/49 o_skv5h140 R7 o_sgs3 SAKSHANDSAMING ETTER PLAN- OG BYGNINGSLOVA 65/137.5 R8 65/16 SAKSNR. DATO SIGN. 65/223 65/2 65/11 65/176 65/ /16 Dato Revisjon Dato Revisjon Dato Revisjon Kommunestyret sitt vedtak 65/10 65/146 65/3 65/7 47/ / / Ny 2. gongs handsaming 65/4 Offentleg ettersyn frå...til... 65/1 65/6 2. gongs handsaming N= Offentleg ettersyn frå til /8 5 65/1-4,6-11 F54 65/3 68/5 Kunngjering av oppstart av planarbeid 68/7 68/7 PROSJNR. DATO SIGN. 65/406 68/7 33 Ø= Ø= Ø= /4 Ø= /1 Ø= Ø= /4 Ø= Ø= Ø= Ø= Ø= Rossnesbakken Ø= Ø= / Oppstartsmøte... PLANEN ER UTARBEIDD AV: 68/ gangs behandling Det stadfestas at planen er i samsvar med kommunestyret sitt vedtak Dato Plansjef BHV

28 Fitjar kommune Arkivkode: 150 Saksmappe: 2017/557 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: SAKSFRAMLEGG Budsjettrapport 1. kvartal 2018 Utval sak Utval Møtedato 37/18 Formannskapet Vedlegg 1 Budsjettrapport 1kv 2018 Bakgrunn: Kommunestyret vedtok i desember eit budsjett med 1,6 mill. i mindreforbruk for Avvik vert rapportert opp mot dette. Vedtak med budsjettkonsekvens som er vedteke i år, er ikkje teken omsyn til i denne rapporten. Kvartalsrapporten viser eit meirforbruk i 1. kvartal på nær 1,3 mill., og ei forventa utfordring for året på 3,5 mill. for å nå budsjett. Rådmannen er uroa for den økonomiske stoda, og det er viktig å identifisere og handtera kostnadsdrivande faktorar. Kommunen sine økonomiske reserver er små, og bør oppretthaldast. Inntektssida til kommunen vert vurdert i høve til eventuelt sikre inntekter. Det vil verta arbeida med tiltak for å koma i økonomisk balanse fram mot revidering av budsjettet i neste møte. Administrasjonen vil i løpet av 2018 leggja om til tertialrapportering, då dette er meir praktisk gjennomførbart for organisasjonen. I opphavleg budsjett var ikkje effekten av lokale lønstingingar innarbeida. Dette er det korrigert for som eigen post, ikkje på einingane. Me har motteke ny berekning av pensjonskostnadane for året frå KLP. Denne gjev oss meirkostnadar på om lag 1,1 mill. Det er teke omsyn til ein høvesvis del av dette i eigen post. Revidert nasjonalbudsjett og kommuneproposisjonen vert lagt fram 15. mai, og skal gje avklaringar på nokre sentrale utfordringar. Norm for lærartettleik og nye skatteanslag er viktige. Vurdering: Inntekter: Skatteinntekter er justert til KS-prognosemodell med folketal per 1/1-18. Me ligg under 90 %, slik at risiko for ytterlegare netto svikt er liten. Rammetilskotet vart ikkje budsjettert slik Stortinget vedtok dette. Eigedomsskatten vil bli noko større enn budsjettert, men grunna klagesak er denne forsiktig anslått til ,- i meirinntekter. Renteutgifter og -sikring viser små avvik når ein ser bort frå periodisering. Det ligg likevel ein risiko ved renteauke. Risikoen er nærare skildra i finans- og gjeldsforvaltningsrapporten som vert lagt fram i dette møtet. 28

29 Tilleggs- og nye løyvingar: Korrigering for lokale tingingar 2017, og KLP ligg på denne posten. Politisk leiing: Eininga viser eit lite negativt avvik. I utgangspunktet trur ein at eininga vil halda budsjett. Ein ser at det manglar ei teneste som gjeld Smedholmen. Denne vil ein komma tilbake til i budsjettrevideringssaka i neste møte. Administrasjon: Også denne eininga viser små negative avvik, som ligg innanfor usikkerheita med periodisering. Det er komme til nye opplysingar i april som viser at ein utfordringar på to tenester som ein må finne løysing på: Strategisk leiing og økonomiavdelinga. Storleiken er om lag ,- fordelt 50/50 på dei to tenestene. Skule og oppvekst: Eininga har fleire store utfordringar: pedagog- og bemanningsnorm i barnehage, og norm for lærartettleik. I tillegg er det ein auke i barnehageborn, samt at ein truleg får bortfall av øyremerkte tilskot frå hausten. Ein ser at inntektene frå andre kommune vert noko høgare, og dekkjer fleire av meirkostnadane / føresette innsparingar. Ein stor då att med meirutgifter til barnehageborn i private barnehagar og andre kommunar. Plan, utvikling og miljø: Plan og byggesak: Plan og byggesak rapporterer ein negativt avvik i 1. kvartal grunna rettsgebyr og manglande planinntekter. Ein ventar å halda budsjettet ved forsiktig bruk av planmidlar, samt at ein trur planinntektene for året vil nå budsjettet. Drift og vedlikehald: Eininga har også i år eit utfordrande år. Meirforbruket i 1. kvartal er på ca når eit tek omsyn til uteståande refusjonar og periodiseringsfeil. Straum har ein relativt bra kontroll på, med små avvik 1. kvartal trass det kalde været. Reparasjonar og vedlikehald (ekskl. løn) var svært høgt dei tre første månadane grunna uføresette hendingar. Meirforbruket 1. kvartal vil verta dekka inn innanfor eininga sitt budsjett. SFLMK: Avdelinga rapporterer eit mindreforbruk grunna bemanningssituasjonen. Det er korrigert for Stord sin del av mindreforbruket. Brann og redning: Eininga rapporterer forbruk i tråd med budsjett. Pleie og omsorg: Eininga viser eit stort meirforbruk, nær 1,0 mill. i 1. kvartal. Det er i hovudsak to område som gjev meirforbruket; heimebaserte tenester (brukarar med ressurskrevjande behov) og sosialhjelp. Sosialhjelp hadde svært store utgifter i første kvartal, nær ,- meir enn budsjett. Det er sett i verk tiltak som har verknad frå april, som er meir i tråd med periodisert budsjett. Kultur: Eininga rapporterer eit positivt avvik. Økonomisk forvaltning: Avdelinga har i all hovudsak inntektene og utgiftene i desember. Førebels berekningar viser små avvik i høve til føresetnadane i budsjettet. Prognose: 29

30 I denne kvartalsrapporten har ein utarbeida ein prognose for året Her har ein i første rekkje identifisert kostnadsdrivarar, og anslått storleiken på desse. Ein vil arbeide med tiltak for å finne løysingar på desse utfordringane fram mot revidering av budsjett i neste møte. Utgangpunktet er at kvar eining finn tiltak for å gå i balanse (med bevillinga som vart gjeve i opphavleg budsjett). Framlegg til vedtak: Formannskapet tek 1. kvartalsrapport til orientering. Olaug Haugen Rådmann Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 30

31 Budsjettrapport 1. kvartal 2018 Avvik Avvik etter Prognose Konto per 1. kvartal Korrigeringar korrigeringar 2018 Skatt på inntekt og formue Inntektsutjemning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskudd Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidligere års regnskapsmessige merf Til ubundne avsetninger Til bundne avsetninger Bruk av ubundne avsetningar Bruk av bundne avsetninger Netto avsetninger Til fordeling drift Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø Sum VAR Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning SUM Forbruk i driftseiningane Avvik

32 Budsjett Rekneskap Rekneskap Period. budsj. Avvik Konto per 1. kvartal per 1. kvartal per 1. kvartal Skatt på inntekt og formue Inntektsutjemning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskudd Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidligere års regnskapsmessige merf 0 Til ubundne avsetninger Til bundne avsetninger Bruk av ubundne avsetningar 0 Bruk av bundne avsetninger Netto avsetninger Overført til investeringsrekn Til fordeling drift Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø Sum VAR Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning SUM Forbruk i driftseiningane Avvik

33 Fitjar kommune Arkivkode: 210 Saksmappe: 2017/790 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: SAKSFRAMLEGG Årsmelding og årsrekneskap 2017 Utval sak Utval Møtedato 38/18 Formannskapet Kommunestyret Vedlegg 1 Partsbrev vedr. årsrekneskap 2017 for Fitjar kommune med uttale frå kontollutvalet 2 Uttale til årsrekneskap Fitjar kommune 3 Årsmelding Årsrekneskap Revisjonsmelding datert Revisjonsrapport nr datert Bakgrunn: Årsmelding for 2017 finn de vedlagt. Driftsrekneskapen viser eit mindreforbruk på kr ,-. Det var budsjettert med eit mindreforbruk på kr ,-. Investeringsrekneskapen viser eit meirforbruk på kr ,-. Disposisjonsfondet var per på kr ,-. Vurdering: På slutten av året tek ein opp lån til investeringar på 23,3 mill. (av ei låneramme på 28,49 mill.). Det viste seg at berekninga av naudsynt låneopptak var for liten, slik at ein fekk eit meirforbruk på investeringar. Framlegg til vedtak: Formannskapet rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak: Fitjar kommunestyre godkjenner årsmelding for Fitjar kommunestyre godkjenner årsrekneskapen for Fitjar kommunestyre disponerer årets mindreforbruk på drift til disposisjonsfondet med kr ,-. Fitjar kommunestyre vedtek å dekke inn årets meirforbruk, kr ,-, på investeringsrekneskapen i 2017, på budsjettet for Olaug Haugen Rådmann 33

34 Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 34

35 Fitjar kommune Sekretariat for kontrollutvalet Til kommunestyret Vår sakshandsamar: Kari Marie Nygard Dykkar ref.: Vår ref: 2016/63 Vår dato: Partsbrev vedr. årsrekneskap 2017 for Fitjar kommune, uttale frå kontrollutvalet Vedlagt følgjer partsbrev som viser kontrollutvalet si handsaming av sak om årsrekneskap og årsmelding for Fitjar kommune for Ber om at partsbrevet og kontrollutvalet sin uttale følgjer saka via formannskapet til handsaming i kommunestyret. Med helsing Hogne Haktorson kontrollsjef Kari Marie Nygard seniorrådgjevar Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift. Kopi til: Ordførar Rådmann Deloitte Utvalsleiar Besøksadresse: Agnes Mowinckelsgt. 5 - Postadresse: Postboks Bergen - Telefon Direkte telefon Mobil E-postadresse: kari.nygard@hfk.no eller kontrollutvalet@hfk.no Bankgironr Foretaksnr. NO mva. 35

36 Side 2/5 Arkivsak: 216 Arkivnr: 2016/63-38 Sakshandsamar: Kari Marie Nygard Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Kontrollutvalet i Fitjar kommune 27/ Årsrekneskap 2017 for Fitjar kommune, uttale frå kontrollutvalet Bakgrunn Kontrollutvalet skal gje uttale til årsrekneskapen, jf. Forskrift om årsrekneskap og årsberetning. Rådmannen si årsmelding skal følgja som sakstilfang til saka, og det skal merkast om det er vesentlege avvik mellom årsmeldinga og årsrekneskapen. Det er deretter formannskapet som innstiller overfor kommunestyret, i sak om rekneskapen. Kommunestyret skal handsama både årsrekneskap og årsmelding i same møte. Dette følgjer av kommunelova 48, jf. Forskrift om årsregnskap og årsberetning 10. Drøfting Årsrekneskapen er lagt fram av rådmannen, og inneheld driftsrekneskap, investeringsrekneskap, balanserekneskap, økonomiske oversikter og noteopplysningar. Kommunen sin revisor, Deloitte, har lagt fram revisjonsmelding, datert Her er medteke at driftsrekneskapen viser kr til fordeling drift og eit rekneskapsmessig mindreforbruk på kr Det kjem ikkje fram spesielle forhold som blir omtala i revisjonsmeldinga, og den vert å sjå på som ei rein revisjonsmelding. Deloitte har og lagt fram revisjonsrapport nr. 21 saman med revisjonsmeldinga, datert Revisjonsrapporten beskriv resultatet av ei kartlegging og vurdering av dei viktigaste kontroll- og rekneskapsrutinane i kommunen, for å identifisere kor det er størst risiko for feil i rekneskapsrapporteringa. På bakgrunn av denne gjennomgangen har Deloitte gjeve tilrådingar til kommunen på forhold som bør og kan betrast. Kontrollutvalet bør i sin uttale oppmoda om å prioritere å sette fokus på dei forholda som er kommentert i rapporten. Revisor gjev ein tilråding i revisjonsrapporten: «Vi har observert at kommunen fortsatt har klassifisert midler som bundne, medan midlane etter regelverket kan disponeras av kommunestyret, og dermed er frie fond. Vi anbefalar at kommunen gjer en gjennomgang av fondsmidlar og syter for korrekt klassifisering.» Ut over dette skriv revisor i sin revisjonsrapport at «Kommunen har gjennomgåande etablert tilfredstillande rutinar, og det er ikkje avdekka vesentlege feil eller manglar ved rekneskapsføringa eller årsrekneskapen. Vi opplever at dialogen med kommunen er svært open og god, og vi har fått tilgang til all informasjon vi har bede om.» Av rekneskapen for 2017 har sekretariatet merka seg at netto driftsrekneskap er positivt med kr , dvs. netto resultatgrad på 0,96 %, sett opp mot sum driftsinntekter. Gjennomsnitt for alle kommunane i Noreg, utanom Oslo, ligg ifølgje opplysningar frå SSB på netto resultatgrad på 3,8 % i 36

37 Side 3/ Teknisk beregningsutvalg for kommunal og fylkeskommunal økonomi (TBU) tilrår at ein over tid bør ha netto resultatgrad på 1,75 prosent for å ha ei forsvarleg økonomisk drift. For Fitjar kommune har netto resultatgrad vore slik dei siste 5 åra: 2013 ( + 7,45 %), 2014 ( - 1,55 %), 2015 (+ 2,31 %), 2016 (+ 2,82 %) og 2017 (+ 0,96 %), sjå graf nedanfor. Som vi ser av desse tala har kommunen eit resultat i 2017 som ligg under tilrådinga frå TBU og også under snittet i kommunane. Netto driftsresultat viser kva ein har att etter at alle driftsutgifter, inklusive renter og avdrag er dekka. Driftsresultatet påverkar i stor grad kommune sin handlefridom og evne til å tåle svingingar i økonomien. Fitjar kommune, Resultatgrad Årstall Prosent 8,00% 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% -1,00% -2,00% ,45% 4,00% 3,80% 3,00% 2,30% 2,31% 2,82% 1,10% 0,96% -1,55% Fitjar kommune Heile landet TBU Riksrevisjonen la fram Dokument 3:5 ( ) «Riksrevisjonens undersøkelse av kommunenes låneopptak og gjeldsbelastning». Her er det undersøkt samanhengen mellom høg lånegjeld i kommunane, sum driftsinntekter og disposisjonsfond. Riksrevisjonen tilrår at kommunane ikkje bør ha meir enn 75 % av driftsinntektene i lånegjeld. Ved å nytte Riksrevisjonen si tilnærming kjem ein fram til at Fitjar kommune har ei lånegjeld tilsvarande 71,06 % av sum driftsinntekter, altså like under grensa av kva lånegjeld ein bør ha jmf. tilrådinga frå Riksrevisjonen. Tilsvarande er disposisjonsfondet (posten disposisjonsfond i balanserekneskapet) på 5,54 % av driftsinntektene. Riksrevisjonen tilrår her minst 5 %. Fitjar kommune er såleis i ein situasjon der kommunen har eit svakt positivt driftsresultat, ei høg lånegjeld medan storleiken på disposisjonsfondet er tilfredsstillande. Rådmann skriv følgjande i årsmelding for 2017: «Året 2017 var det første året det nye inntektssystemet for kommunane var i kraft. Fitjar kom dårleg ut av det nye systemet, med eit forventa langsiktig tap på 8,6 mill samanlikna med kva me ville hatt under det gamle systemet. Kompensasjonsordninga INGAR utjevna mesteparten av tapet, slik at verknaden for 2017 vart grovt anslått til 3,5 mill. Tilsvarande tap for 2018 er anslått til 5,1 mill. På sikt ventar ein at kommunen kan tapa ytterlegare 2,7 mill, når folketalet kjem over 3200, og småkommunetillegget dermed fell bort. Skatteinngangen i Fitjar synte i 2017 ein uforklarleg stor svikt, der me hadde ein nedgang på kr. 3,835 mil i høve til faktisk skatteinngang i Samanlikna med budsjett var svikten kr Samanlikna med landsgjennomsnittet gjekk me frå 93,5 % til 84,8 %. Kommunen fylgjer gjennom skatteutjamninga i rammetilskotet den nasjonale skatteveksten, slik at 60 % (95 % under 90) av vinst/tap blir utjamna. Gjennom svært god skatteinngang nasjonalt kompenserte utjevninga for heile tapet i høve til budsjett. Rekneskapen for 2017 viser på grunn av dette monaleg dårlegare økonomisk resultat enn året før. Kommunen har likevel positivt driftsresultat og eit mindreforbruk. Revidert budsjett var basert på eit 37

38 Side 4/5 mindreforbruk på kr , resultatet vart 1,64 mill. betre. Kommunen er ikkje nøgd med dette, sjølv om resultatet på hausten såg ut til å bli endå dårlegare.» Som avsluttande kommentar til generelt økonomi- og driftsresultat skriv rådmann i årsmeldinga: «Me må framleis føreta harde prioriteringar dei komande åra for å tilpassa oss statlege krav og tilskotsrammer» Kontrollutvalet har som oppgåve å gje uttale til kommunen sin årsrekneskap. Uttalen vert gjeve med bakgrunn i framlagd årsrekneskap og årsmelding frå administrasjonen og revisjonsmeldinga og revisjonsrapport frå revisor. Rådmann har lagt fram ei god årsmelding, som gjev ei god skildring av drifta av kommunen i Årsmeldinga frå administrasjonen skal utformast i tråd med Kommuneloven 48 nr. 5, som lyder: «I årsberetningen skal det gis opplysninger om forhold som er viktige for å bedømme kommunens eller fylkeskommunens økonomiske stilling og resultatet av virksomheten, som ikke fremgår av årsregnskapet, samt om andre forhold av vesentlig betydning for kommunen eller fylkeskommunen. Det skal også redegjøres for tiltak som er iverksatt og tiltak som planlegges iverksatt for å sikre betryggende kontroll og en høy etisk standard i virksomheten. Det skal redegjøres for den faktiske tilstanden når det gjelder likestilling i fylkeskommunen eller kommunen. Det skal også redegjøres for tiltak som er iverksatt, og tiltak som planlegges iverksatt for å fremme likestilling og for å hindre forskjellsbehandling i strid med likestillings- og diskrimineringsloven, samt for å fremme formålene i likestillings- og diskrimineringsloven når det gjelder etnisitet, religion, livssyn, funksjonsnedsettelse, seksuell orientering, kjønnsidentitet og kjønnsuttrykk.» Når det gjeld tilhøve som går på intern kontroll og etikkarbeid er dette omtala på ein god og tilfredstillande måte. Men arbeid med likestilling og tiltak for å hindra forskjellsbehandling er lite gjort greie for. Det vert rådd til at kontrollutvalet peikar på dette i sin uttale. Det vert tilrådd at kontrollutvalet denne gongen innarbeider følgjande i uttalen sin: netto driftsresultat låneopptak og ubundne disposisjonsfond talmateriale og uttale frå revisjonsmeldinga og revisjonsrapport. omtale om arbeid med likestilling og tiltak for å hindra forskjellsbehandling i årsmeldinga Konklusjon Driftsresultatet i Fitjar kommune for 2017 syner eit positivt men svakt driftsresultat. Kommunen har ei høg lånegjeld men eit tilfredstillande disposisjonsfond. Korleis det har vore arbeidd med likestilling og tiltak for å hindra forskjellsbehandling kunne og vore lagt meir vekt på å skildra i årsmeldinga. Kontrollutvalet sin uttale og revisjonsmeldinga er to sjølvstendige dokument, som følgjer saka vidare via formannskapet til kommunestyret. Forslag til vedtak Kontrollutvalet vedtek utkast til uttale om Fitjar kommune sin årsrekneskap for

39 Side 5/5 Saksprotokoll i kontrollutvalet Handsaming i møtet: Økonomisjef Trond Salmo presenterte nøkkeltal frå årsrekneskapen og økonomisk utvikling. Rådmann Olaug Haugen var og tilstades og kommenterte moment i saka. Ansvarleg revisor Else Holst-Larsen presenterte revisjonsmelding og revisjonsrapport. Kontrollutvalet kom med kommentarar og spørsmål som vart svara på. Forslag til uttale vart kort drøfta, og det kom ikkje forslag til endring av denne. Forslag til vedtak blei samrøystes vedteke. Vedtak: Kontrollutvalet vedtek utkast til uttale om Fitjar kommune sin årsrekneskap for Hogne Haktorson kontrollsjef Kari Marie Nygard seniorrådgjevar Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift. Vedlegg Uttale frå kontrollutvalet til årsrekneskap for Fitjar kommune 2017 Årsrekneskap for Fitjar kommune 2017 Årsmelding for Fitjar kommune 2017 Revisjonsmelding frå Deloitte, datert Revisjonsrapport nr , datert

40 Sekretariat for kontrollutvalet Til Fitjar kommune v/ kommunestyret ÅRSREKNESKAP 2017 FOR FITJAR KOMMUNE, UTTALE FRÅ KONTROLLUTVALET Kontrollutvalet har i møte , handsama Fitjar kommune sin årsrekneskap for Representantar frå administrasjonen og ansvarleg revisor var tilstades i møtet og presenterte årsrekneskapen og svara på spørsmål. Av rekneskapen for 2017 har kontrollutvalet merka seg at netto driftsrekneskap er positivt med kr , dvs. netto resultatgrad på 0,96 %, sett opp mot sum driftsinntekter. Gjennomsnitt for alle kommunane i Noreg, utanom Oslo, ligg ifølgje opplysningar frå SSB på netto resultatgrad på 3,8 % i Teknisk beregningsutvalg for kommunal og fylkeskommunal økonomi (TBU) tilrår at ein over tid bør ha netto resultatgrad på 1,75 prosent for å ha ei forsvarleg økonomisk drift. Driftsresultatet i Fitjar kommune for 2017 syner eit positivt men svakt driftsresultat. Kommunen har ei høg lånegjeld men eit tilfredstillande disposisjonsfond. Korleis det har vore arbeidd med likestilling og tiltak for å hindra forskjellsbehandling kunne og vore lagt meir vekt på å skildra i årsmeldinga. Kontrollutvalet har merka seg det rådmannen skriv i årsmeldinga: ««Året 2017 var det første året det nye inntektssystemet for kommunane var i kraft. Fitjar kom dårleg ut av det nye systemet, med eit forventa langsiktig tap på 8,6 mill samanlikna med kva me ville hatt under det gamle systemet. Kompensasjonsordninga INGAR utjevna mesteparten av tapet, slik at verknaden for 2017 vart grovt anslått til 3,5 mill. Tilsvarande tap for 2018 er anslått til 5,1 mill. På sikt ventar ein at kommunen kan tapa ytterlegare 2,7 mill, når folketalet kjem over 3200, og småkommunetillegget dermed fell bort. Skatteinngangen i Fitjar synte i 2017 ein uforklarleg stor svikt, der me hadde ein nedgang på kr. 3,835 mil i høve til faktisk skatteinngang i Samanlikna med budsjett var svikten kr Samanlikna med landsgjennomsnittet gjekk me frå 93,5 % til 84,8 %. Kommunen fylgjer gjennom skatteutjamninga i rammetilskotet den nasjonale skatteveksten, slik at 60 % (95 % under 90) av vinst/tap blir utjamna. Gjennom svært god skatteinngang nasjonalt kompenserte utjevninga for heile tapet i høve til budsjett. Rekneskapen for 2017 viser på grunn av dette monaleg dårlegare økonomisk resultat enn året før. Kommunen har likevel positivt driftsresultat og eit mindreforbruk. Revidert budsjett var basert på eit mindreforbruk på kr , resultatet vart 1,64 mill. betre. Kommunen er ikkje nøgd med dette, sjølv om resultatet på hausten såg ut til å bli endå dårlegare.» Som avsluttande kommentar til generelt økonomi- og driftsresultat skriv rådmann i årsmeldinga: «Me må framleis føreta harde prioriteringar dei komande åra for å tilpassa oss statlege krav og tilskotsrammer» Vidare har kontrollutvalet merka seg at revisjonsmeldinga som er lagt fram er såkalla rein revisjonsmelding. I revisjonsrapport nr.21 har revisor kome med tilrådingar: 40

41 Vi har observert at kommunen fortsatt har klassifisert midler som bundne, medan midlane etter regelverket kan disponeras av kommunestyret, og dermed er frie fond. Vi anbefalar at kommunen gjer en gjennomgang av fondsmidlar og syter for korrekt klassifisering. Ut over dette skriv revisor i sin revisjonsrapport at «Kommunen har gjennomgåande etablert tilfredstillande rutinar, og det er ikkje avdekka vesentlege feil eller manglar ved rekneskapsføringa eller årsrekneskapen. Vi opplever at dialogen med kommunen er svært open og god, og vi har fått tilgang til all informasjon vi har bede om.» Kontrollutvalet rår til at kommunen prioriterar å setje fokus på tilrådinga som kjem fram av revisjonsrapport nr. 21 frå Deloitte. Kontrollutvalet har som oppgåve å gje uttale til kommunen sin årsrekneskap. Uttalen vert gjeve med bakgrunn i framlagd årsrekneskap, og årsmelding frå administrasjonen, samt revisjonsmelding og revisjonsrapport frå revisor. Uttalen skal sendast til kommunestyret, med kopi til formannskapet. Oppsummering av tilrådingar frå kontrollutvalet: Kontrollutvalet merkar seg at det er lagt fram eit positivt men svakt økonomisk driftsresultat for Kontrollutvalet vil peika på at kommunen har ei høg lånegjeld medan storleiken på disposisjonsfondet er tilfredstillande. Kontrollutvalet vil presisera at tilrådinga frå revisor i revisjonsrapport nr. 21 må følgjast opp. Ut over det som er nemnd over, og det som går fram av saksframlegget til kontrollutvalet i rekneskapssaka, samt revisjonsmeldinga av og revisjonsrapport nr. 21, datert , har kontrollutvalet ikkje merknader til Fitjar kommune sin årsrekneskap for Kontrollutvalet i Fitjar kommune 08. mai Gro Rydland -fung. kontrollutvalsleiar- Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift. Kopi: Fitjar kommune, formannskapet 41

42 Årsmelding 2017 for Fitjar kommune 1 42

43 Innhaldsfortegnelse ORDFØRAREN HAR ORDET... 3 FOLKEVALDE OG RÅDSMEDLEM... 4 POLITISK OG ADMINISTRATIV ORGANISERING... 5 ETIKK... 6 ØKONOMI OG DRIFTSRESULTAT... 7 SENTRALADMINISTRASJON SKULE OG OPPVEKST HELSE OG SOSAL KULTUR, INFORMASJON OG UNGDOMSRÅD PLAN OG UTVIKLING LANDBRUK OG MILJØKONTOR (SFLMK) TEKNISKE TENESTER BRANN OG FEIARVESEN NÆRINGSLIV SAMFERDSEL

44 ORDFØRAREN HAR ORDET 2017 har vore eit aktivt år fylt med viktige arbeidsoppgåver og gode opplevingar. Det har vore eit valår som krev ein del ekstra for oss politikarar, med fleire selebre besøk, meir politisk aktivitet der også Fitjar blei sett på kartet! Kommunalminister Jan Tore Sanner var på besøk, finanskomiteen, stortingspolitikarar og stortingskandidatar. Konsekvensen av nytt inntektssystem som var varsla under utgreiinga om kommunereform ser me no blir ein realitet. Inntektene blir mindre, kommunane får meir ansvar. Noko som vil krevja meir samarbeid på mange området, på tvers av kommunegrensene. Me må tenkja nytt, driva smart for å kunne gje dei gode tenestene og for å skapa moglegheiter og utvikling! På ansvarleg vis. Året i år har vore prega av regionsreforma, det gjekk ikkje heilt slik me håpa på, eit nytt Vestland. Diverre ikkje den store og sterke regionen der Rogaland også er med. Me blir framleis liggjande på grensa mellom to regionar, med dei moglegheiter og utfordringar det ber med seg. Kyrkja feira 150 års jubileum og nytt orgel blei innvia, store hendingar i Fitjar. Sommarrevyen og Fitjarfestivalen er høgdepunkt kvar sommar. På Fitjarfjellet er det blitt merka og skilta nye turløyper, informasjonsskilt ved Olstjødno er på plass. Ny gapahuk er bygd ved Kidnavatnet. Det meste basert på frivillig arbeid. Nettopp derfor var det ei stor glede å kunne gje kulturprisen til Thoralf Røen. Det er optimisme innan næringslivet i Fitjar. Fitjar Mekaniske 70 års feiring ein svært levedyktig og aktiv jubilant som stadig får nye oppdrag. Og vant blant anna oppdraget med å byggja Kystverket sitt nye flaggskip. Ein annan 70 åring, Kvernenes Båtbyggjeri fekk fortent næringsprisen for Det er store investeringar på gong. Midtfjellet Vindpark skal byggja 11 nye turbinar, veg og grunnarbeid er godt i gong. Den lokale entreprenøren Engevik & Tislevoll fekk arbeidet med møllefundamenta. Lerøy Sjøtroll avd. Kjærelva har starta utbygging av verdas største og beste settefisk-anlegg. Ei investering på 650 millionar. Kobbevik og Furuholmen har planar om eit postsmolt anlegg i Årskog. Fitjar kommune begynna å bli store på havbruk tradisjonelt fiskeoppdrett, visningsanlegg, rognkjeksoppdrett, settefiskanlegg, postsmoltanlegg og FMV byggjer arbeidsbåtar. Fitjar kommune var så heldige også i år å bli tildelt 10,7 mill. frå grønn konsesjon oppdrett. Konsesjon gitt Engesund Fiskeoppdrett AS. Innan landbruk blir det satsa, 2 store driftsbygningar er bygd og tatt i bruk i år. Vitaminhuset Port Steingard opna i vår der ELØ en liten øl, Fitjar Island såpekokeriet, PS Bryggekafeen og kjøkken for lokalmat held hus. Reguleringsplan Aarskog industriområde er stadfesta og vil gjera mogleg ei god utvikling. Arbeidet med vegkryss i Fitjar sentrum er planlagt starta til våren. Ei arbeidsgruppe arbeider med å leggje til rette for utvikling av sjøsida i Fitjar Sentrum, for auka attraktivitet og aktivitet og dermed fleire besøkjande. Mykje arbeid inn mot Norsk Transportplan (NTP), som resulterte i mogleg oppstart Hordfast alt i 2022, dei største optimistane seier KJØR i Kor brua over Langenuen kjem er enno usikkert. Det viktigaste er at vegen blir realisert. Store vegutbetringar har vorte utført i år: Rimbareid Vik, har vore arbeidt med gjennom heile året, det står att noko parkarbeid. Frå Bedehuset til Lio i 3 44

45 Øvrebygda, utbetring veg og VA, kjempeflott er det blitt. Lensmannskontoret stengte 30 mai og me fekk Politikontakt på rådhuset 1 dag i veka. Me har tatt nokre viktige grep innan helse, det er viktig for at me framleis skal gje dei som treng det mest, den beste hjelpa. Det blir ombygging på FBB i løpet av Ordførar har vore ein dag på arbeid på demensavdelinga, eg er takksam for at dette gjer det mogleg å få betre kjennskap innan dette området. Legevakt-bygget på Leirvik opna 15. mars, med legevakt og KAD-senger. Legesenteret vårt opna 29. mars - det har vore jobba aktivt med å rekruttering og 3 legar er no på plass. I vår opna Gartneritunet, 5 bustader for ungdommar og 1 bustad/base for kommunen. Eg vil takka alle som har arbeidsplassen sin i Fitjar kommune. Omlag 350 tilsette utfører kring 250 årsverk som femnar om eit vidt spekter av arbeidsoppgåver og kompetanse. Det som har prega året er skifte av leiarar på Rådhuset. Me har i haust jobba med rekruttering og tilsetjing av ny rådmann. Olaug Haugen blei tilsett i november og skal starta i kommunen 3. april, rådmann Atle Tornes blir pensjonist 1. mai. Det har vore eit aktivt år for politikarar og administrasjon. Ei stor takk til innbyggjarane, næringsliv og alle andre som er med på å gjera Fitjar til ein god kommune å bu og vera i. Wenche Tislevoll Ordførar FOLKEVALDE OG RÅDSMEDLEM Kommunestyret Wenche Tislevoll, Agnar Aarskog, Arne Prestbø, Annar Westerheim, Terje Træet, Vigdis Røen Leirvik, Torstein Grimen, Bjørg Karin Tislevoll, Ole Bergesen, Bente Karin Isdahl, Grete Marit Veka Maraas, Karen Elisabet Rydland Sæbø, Harald Rydland, Dagfinn Brekke, Sigurd Andre Maraas, Bård Inge Sørfonn, Svein Malvin Marås. Formannskapet Wenche Tislevoll, Agnar Aarskog, Arne Prestbø, Sigurd Andrè Maraas, Dagfinn Brekke. Utval for plan og miljø Torstein Grimen, Annar Westerheim, Bente Karin Isdahl, Karen Elisabet Rydland Sæbø, Bård Inge Sørfonn. Utval for oppvekst og omsorg Grete Marit Veka Maraas, Vigdis Røen Leirvik, Terje Træet, Ole Bergesen, Harald Rydland. Kontrollutvalet Svein Malvin Marås, Gro Rydland, Stein Arild Aarskog, Geirmund Aga, Rune Helland. Eldreråd Eva Pernille Tufteland, Arvid Ole Refvik, Torunn Johansen, Trude Miland Helland, Grete Marit Veka Maraas. Råd for funksjonshemma Kari Fjugstad Giske, Geir Tore Søreide, Bente Volden Mjønes, Johnny Westvik, Harald Rydland. Ungdomsråd Fyrste halvdel av 2017: Deivid Kobanos, Jonas Torvund Midtsæter, Hanan Anwar Ahmed Alice Rose Mehammar, Oda Volden Define, Nora Marie Polden Hellesund, Frida Traa, Maria Prestbø, Maria Synnøve, Malene Solli, Jone Nysæter, Tobias Vestbøstad. Andre halvdel av 2017: Alice Rose Mehammar, Håvard Fitjar, Romante Zemgulyte, Oda Volden De Fine, Jakob Rolfsnes, Ida Marie Sandvik, Deivid Kobanos, Jonas Torvund Midtsæter, Eirin Moldestad Oma, Tuva Nysæter, Hanan Anwar Ahmed, Mathilde Øen Kloster. 4 45

46 POLITISK OG ADMINISTRATIV ORGANISERING 5 46

47 ETIKK Vedtekne verdiar og etiske retningslinjer dannar grunnlaget for dei vala som vert gjort av både folkevalde og tilsette, i møte med etiske utfordringar i arbeidssituasjonar. Det er dei faktiske handlingane til hos både tilsette og folkevalde som dannar grunnlaget for kommunen sitt omdømme hos både innbyggjarar, naboar og institusjonar. I Fitjar kommune vert dei etiske retningslinjene revidert og stadfesta i starten på kvar kommunestyreperiode. Dette gir forankring på høgaste nivå og stiller eit klart krav til både folkevalde og tilsette. Dei etiske retningslinjene skal være av overordna karakter, og er ikkje detaljerte regler. Dei er meint å være generelle rettesnorer som igjen krev refleksjon av den enkelte tilsette. avviksrapportering i kvalitetssystemet Compilo. Dette inneheld ein eigen del for varsling av alvorlege forhold. Dette gjer den tilsette anledning til å rapportere om eventuelle brot eller utfordrande situasjonar. Avvikssystemet gjer automatisk verneombod innsyn, samstundes som den valde leiar får melding. Ved bruk av varslingstenesta vert assisterande rådmann varsla. I begge tilfelle vil saker kunne ende opp til handsaming i arbeidsmiljøutvalet. Stadfestinga set og etikk på agendaen, både for folkevalde og tilsette. I det daglege ligg dei etiske retningslinjene tilgjengelege for båe grupper i kommunen sitt kvalitetssystem Compilo. Ved nytilsettingar får den enkelte opplæring i dette systemet, og vert gjort kjent med reglane og retningslinjene i kvalitetssystemet. Eigarskap og verv som folkevalde og tilsette i kommunen blir automatisk registrert i KS Styrevervregister. Registeret er offentleg tilgjengeleg, noko som både gir transparens og forenklar kontroll av at dei etiske reglane om interessekonfliktar vert halde. Ved både administrativ og politisk handsaming er det fokus på habilitet utan at ein førebels har funne det naudsynt å utarbeide særskilte retningslinjer for dette. Fitjar kommune deltar i Sunnhordland Interkommunale Innkjøpsforum, som i 2017 starta arbeidet med å revidere både anskaffingstrategien og -reglementet. Desse skal sikre at kommunen utviser samfunnsansvar i sine anskaffingar, opptrer med avklarte roller, og stiller etiske krav til leverandørar for å hindre sosial dumping. For å sikre etterleving av lovverk har kommunen etablert system og retningslinjer for 6 47

48 ØKONOMI OG DRIFTSRESULTAT Generelt Året 2017 var det første året det nye inntektssystemet for kommunane var i kraft. Fitjar kom dårleg ut av det nye systemet, med eit forventa langsiktig tap på 8,6 mill samanlikna med kva me ville hatt under det gamle systemet. Kompensasjonsordninga INGAR utjevna mesteparten av tapet, slik at verknaden for 2017 vart grovt anslått til 3,5 mill. Tilsvarande tap for 2018 er anslått til 5,1 mill. På sikt ventar ein at kommunen kan tapa ytterlegare 2,7 mill, når folketalet kjem over 3200, og småkommunetillegget dermed fell bort. Skatteinngangen i Fitjar synte i 2017 ein uforklarleg stor svikt, der me hadde ein nedgang på kr. 3,835 mil i høve til faktisk skatteinngang i Samanlikna med budsjett var svikten kr Samanlikna med landsgjennomsnittet gjekk me frå 93,5 % til 84,8 %. Kommunen fylgjer gjennom skatteutjamninga i rammetilskotet den nasjonale skatteveksten, slik at 60 % (95 % under 90) av vinst/tap blir utjamna. Gjennom svært god skatteinngang nasjonalt kompenserte utjevninga for heile tapet i høve til budsjett. Rekneskapen for 2017 viser på grunn av dette monaleg dårlegare økonomisk resultat enn året før. Kommunen har likevel positivt driftsresultat og eit mindreforbruk. Revidert budsjett var basert på eit mindreforbruk på kr , resultatet vart 1,64 mill. betre. Kommunen er ikkje nøgd med dette, sjølv om resultatet på hausten såg ut til å bli endå dårlegare. Også i 2017 fekk kommunen kr 10,7 mill. i eingongsvederlag for «grøn» laksekonsesjon. Dette blir etter god kommunal rekneskapsskikk klassifisert som kapitalinntekt. Utbetaling frå havbruksfondet gav kr i «ny» driftsinntekt. Eigedomsskatten vart oppretthalde i 2017, med uendra satsar, og same 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 grunnlag som i Folketalet auka med 5 personar til ved siste årsskifte. Grunna denne utflatinga vil kommunen tapa veksttilskot på 1,0 mill i 2019 samanlikna med Driftsresultat Brutto driftsresultat var kr 5,3 mill, mot 11,3 mill i Netto driftsresultat var 2,9 mill, medan talet for 2016 var 7,9 mill. Teknisk Berekningsutval (TBU) har tilrådd at netto driftsresultat for kommunane bør vera minimum 1,75 %. Fitjar har ca 1,0 % i 2017 og ca 2,8 % i Driftsresultata kan verta påverka av at øyremerkte inntekter kjem eit år, og tilknytte kostnader kjem seinare år. Det året ein får tilskotet, får ein eit «for godt» driftsresultat, medan året ein utfører arbeidet får ein «for dårleg» resultat, samanlikna med normal drift. Kommunen har selt eigedommar og aksjar for kr i 2017, mot ca kr 1,76 mill i Flyktningar Talet på flyktningar i Fitjar auka med 5 i Familien på 4 som sat i mellombels «mottak» fekk opphald i april, og eit barn vart fødd i desember. Samla tal busette flyktningar var 42 ved utløpet av 2017, og nr 43 vart fødd i januar IMDI vedtok i 2017 at kommunar med mindre enn 5000 innbyggjarar ikkje ville bli spurt om å busetja fleire dei neste åra. Kommunen vedtok difor at ein ikkje skal ta i mot flyktningar i dei komande åra, og starta nedbygging av tenesteapparatet. Nedbygginga vil gå over 1,5 år Netto driftsresultat i prosent av brutto driftsinntekter, konsern Etne Fitjar Tysnes

49 Kostnader og drift Samanlikningar mot budsjett er basert på tal som går fram av rekneskapsskjema 1B, og underliggjande dokumentasjon. VA er kommentert ut frå sjølvkostrekneskapen. Det sentrale lønsoppgjeret utgjorde nominelt 2,4 % mot budsjettert 2,7 %. Samla meirforbruk på posten tilleggsløyving vart kring kr Ansvar 1000 (formannskap) viste elles eit samla overskot målt mot budsjett på kr , hovudsakleg knytt til reduserte utgifter til politisk nivå, og mindre utgifter til kontrollutvalet. Ansvar 1100 (administrasjon) viste ein budsjettsvikt på kr , som er knytt opp mot fleire postar, m.a., sjukepengar, kostnader til IKT, utgifter til rekruttering av rådmann, innkjøp av jubileumsgåver, og kr mindre refusjon for kostnader SFLMK, som skuldast mindreforbruk på SFLMK etter justering for bruk av fond. Redusert kostnad til innkjøpstenesta dreg i motsett retning (105). Kommunen har ein stor auke i ressursar til somme helse- og sosialtenester. Tilboda i Fitjar er gode, også samanlikna med kommunar rundt oss. Helseog sosialetaten hadde samla eit positivt budsjettavvik på kr 2,85 mill, mot eit underskot i Ansvar 4000 hadde eit positivt avvik på Ansvar 4100 (FBB) hadde eit positivt avvik på kr , der uleige av 5 sjukeheimsplassar til Stord kommune heile året gav positivt bidrag. Ansvar 4200 (heimetenestene) hadde eit mindreforbruk på kr Kommunen klarte å ta mot utskrivne pasientane innan fastsette fristar. Det har også i 2017 vore mindreforbruk til direkte tenester og eksterne sakskostnader i barnevern. Utgiftene til sosialhjelp og kvalifiseringsprogrammet, som er nært tilknytt, har auka i 2017, og gjekk samla med stort meirforbruk i Utgiftene til flyktningar var også høgare enn budsjettert, noko som har samanheng med aukande utgifter til integrering. Utgifter og refusjon til ressurskrevjande brukarar auka sterkt i Skule og barnehage(ansvar 2000) hadde eit overskot målt mot budsjett på kr Det positive avviket skuldast i hovudsak litt lavare pensjonskostnader enn budsjettert, , overskot i Fitjarstølane barnehage på , og auka refusjonar frå Staten og andre kommunar. Det var høgare kostnader til private barnehagar og styrka tilbod barnehage enn føresett, kr Det var og auka kostnader til PPT ( ) og skuleskyss (73.000) samanlikna med budsjett. Tysnes Fitjar Disposisjonsfond i prosent av brutto driftsinntekter, konsern Det var mindre aktivitet på ansvar plan- og utvikling i 2017 enn i Samla resultat vart likevel kr betre enn budsjett. Dette skuldast større inntekt enn budsjettert på plan/byggjesak, kr , redusert bruk av planmidlar, i hovudsak knytt til forseinka øyaplan, kr , og spart løn som følgje av vakanse. Ein inntektsførte og fond med kr på byggjesak. Avdelinga fekk likevel eit underskot på sjølvkostområdet plan og byggjesak på kr Oppmåling viste eit overskot på kr som vart sett på fond og gav ikkje inntektsverknad. Etne 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,

50 Framførbart underskot frå 2012 i sjølvkost på byggjesak, jf note 8d, er foraldra og må avskrivast, utan at det får resultatverknad. Teknisk drift (ansvar 3100) hadde eit underskot målt mot budsjett på kr mill. Kr av avviket skuldast straumkostnader, der for sein fakturering frå 2016 utgjorde rundt halvparten, og høgare forbruk og straumprisar i 2017 resten. Utleige av kaien og sal av stein i industriområdet i Årskog gav monalege inntekter, likevel litt mindre enn budsjett. Også for 2018 vil sal/utleige på Årskog gje monalege inntekter. Resten av avviket skuldast i hovudsak meirkostnad på ei rekkje vedlikehaldspostar, som ikkje var tilstrekkeleg budsjettert, og gjeld alle dei store eigedommane. Ekstra statstilskot til vedlikehald vart inntektsført på avdelinga med kr Eit innkjøp (investering) på kr vart ført på drift. Kommunen løyvde kr i investeringsstøtte til miniatyrskytebane, som var finansiert med fond. Stord Fitjar landbruks- og miljøkontor (SFLMK) er organisert etter vertskommuneprinsippet, med Fitjar som vert. Avtalt fordelingsnøkkel er Fitjar 48 % og Stord 52 %. Budsjett og rekneskap for 2017 var basert på ekstern prosjektfinansiering tilsvarande 0,25 stilling. Avdelinga har hatt eit auka sal av tenester til Austevoll kommune innan landbruk og skogbruk, som er venta å bli langsiktig, og blir formalisert i SFLMK (ansvar 3300) hadde etter dette eit resultat som var betre enn budsjettert etter justeringar til/frå fond. Det vart inntektsført refusjon på kr for rydding etter forureining. Det var elles normalt aktivitetsnivå på tal utrykningar. Trening/utdanning var i samsvar med krav frå styresmaktene. Nytt regelverk for tilsyn med fritidsbustader frå 2016 vil bli implementert i Sjølvkostrekneskapen for VA (ansvar 3200) gav underskot både på vatn og avløp, med høvesvis kr (overskot ) for vatn, og kr (overskot ) for avløp. Underskota i VA kjem dels som følgje av styrt nedtrekk av eldre fond med fleire planlagte store reparasjonar, men og nokon uplanlagte. Avdelinga har disponert to fulle stillingar heile året. Eventuelle over- og underskot vert avrekna mot fond, slik at aktiviteten går i 0 i endeleg resultat dersom han viser overskot, men tel med i sluttresultatet dersom det er underskot som ikkje blir dekt av eldre fond. Fonda i kommunen er framleis positive. Rekneskapen for slam og renovasjon vert ført av SIM. Det er berre kommunen sin del av kostnadene som vert ført i vår rekneskap, og med tilsvarande inntekt (0-budsjett). Gebyra for vatn og avløp var uendra i For 2018 aukar årsavgifta for vatn med 5 %. Kultur (ansvar 5000) hadde eit netto forbruk som var kr betre enn budsjettert. Kommunen bidrog med kr i investeringsstøtte til utstyr for filmframvising i FKIB. Dette var finansiert med fond. Brann/redning(ansvar 3400/3390) hadde eit budsjettmessig overforbruk på kr Mannskapskostnaden auka monaleg, og sprakk med ca kr , mellom anna grunna eit etterslep i reguleringa av godtgjersla for beredskapsvakt, og generelt auka kostnader til overtid og utrykning. Noko av overskridingane på brann skyldast uvanleg høgt nivå på kurs/utdanning, der mannskap er blitt frikjøpt frå arbeidsgjevar. Dessutan sprakk kostnaden for del innkjøpte tenester. Kostnaden med alarmsentral vart mindre enn budsjettert. Kommunen gjer ved årsskiftet avsetning for uteståande krav som er eldre enn 3 månader ved Pensjonsforpliktelse i kroner per innbygger Etne Fitjar Tysnes

51 forfall. Berekna tap blir ført på vedkomande avdeling. Dersom krava vert betalte blir dette inntektsført. Samla medførte dette netto tap kring kr i 2017, mot ei tilbakeføring på kr i Pensjon Både pensjonsforplikting og pensjonsmidlar er estimerte storleikar. Fjorårets beløp vert korrigert i løpet av året til faktisk beløp. Deretter vert årets tilgang lagt til, og ein får estimerte beløp ved årsslutt. Korrigeringa vert kalla estimatavvik. Dette er ikkje ei utgift og vert difor ført direkte mot kapitalkontoen. I 2017 vart forpliktinga redusert med 1,6 mill. i KLP og 1,0 mill. i SPK, medan midlane vart auka med 2,2 mill. i KLP og redusert med 3,4 mill. i SPK. Dette førte til ei styrking av eigenkapitalen med 1,4 mill. I 2016 vart eigenkapitalen svekka med 7,7 mill. som følgje av estimatavvik. Premieavviket i 2017 var 2,2 mill. i KLP og 0 i SPK. Etter avskriving auka premieavviket med 0,3 mill. i KLP og 0 i SPK. KLP har varsla at premieavviket truleg vert høgt dei kommande åra. Estimatet for 2018 er 6,0 mill. i KLP og 0,3 mill. i SPK. Med avskriving av premieavvik 2017 vart siste rest av premieavvik frå 2002 kostnadsført. Samla pensjonskostnadar, 16,3 mill. etter fråtrekk av arbeidstakar sin del, var om lag 0,1 mill. høgare enn 2016, og nær 0,3 mill. under budsjett. Partane i arbeidslivet vart einige om ny offentleg tenestepensjon 3. mars Kostnadsmessige konsekvensar er ikkje klare enno. Den høge kostnadene i pensjonsordningane generelt, og balanseverknaden spesielt, gir grunn til å stille spørsmål om framtidig berekraft i pensjonsordningane. Dette er ein situasjon utanom kommunane sin kontroll, og tilsvarande utfordringar gjeld dei fleste kommunane i Noreg. Ein vonar at problemstillinga vert teke tak i av sentrale styresmakter. Investeringar og lånegjeld Kommunen har investert for ca. 35,6 mill. (38,9 mill i 2016) kroner, og har teke opp lån til investeringsføremål på 23,3 mill i 2017 (29,8 mill i 2016). Avdrag i drifta har vore 9,0 mill. Kommunen har lånt 8,0 mill (4,0 mill.) i Husbanken til startlån. Det er sett av ubrukte startlån med kr 11,8 mill. Samla langsiktig lånegjeld var 235,1 mill (227,9) mill. pr. 31. desember 2017, som er om lag 7,2 mill (24,1 mill) meir enn Likviditeten var stram i første halvpart av 2017, men utover året vart likviditeten betre. Me tok opp eit byggjelån på 14,0 mill. i august 2016, med eit års løpetid, som var venta dekt av salsinntekter og tilskot. Lånet vart innfridd, men venta inntekter på 7,5 mill er ikkje kome, mellom anna på grunn av manglande avklaring med moms. Den manglande summen er mellombels belasta på fond. I desember tok me opp lån til investeringar på 23.3 mill. Investeringsrekneskapen for 2017 viser eit meirforbruk på 1,25 mill. Dette består i nokre prosjekt med overskridingar, og eit par prosjekt med mindreforbruk, det meste med mindre summar. Fellesprosjektet veg, vatn og avløp i Øvrabygdo viser ein sprekk på 1,3 mill, medrekna noko som var føresett ført som reparasjon. Siste byggjetrinn forbi skulen er dermed ikkje finansiert. For 2018 er det budsjettert med investeringar på 31,5 mill, og låneopptak på 29.6 mill, der eventuelle ubrukte lånemidlar kjem til frådrag. Kommunen har ikkje sett det nødvendig å gjennomføra porteføljevurdering av eigedomane

52 1223 Tysnes 1222 Fitjar Netto lånegjeld i kroner per innbygger, konsern Deler av renteporteføljen er sikra anten med fast rente eller med rentebytteavtalar (SWOP). Rentebytteavtalar har same verknad som eit fastrentelån og gav negativ margin samanlikna med flytande rente også i Etne Finansreglement Frå 1 januar 2017 gjeld ny forskrift for finansforvaltning. Den legg større vekt på gjeldsforvaltning og særleg refinansieringsrisiko for kortsiktig gjeld. Kommunen vedtok nytt finansreglement i juni Kravet til minste sikring av renteporteføljen er 25 %. Ved årsskiftet 2017/18 hadde me 25,6 % sikra. Kommunen vil koma under minstegrensa i august 2018, dersom ikkje noko blir gjort. Kommunen nyttar ikkje kortsiktig finansiering i pengemarknaden til investeringar. Renter Innlånsrenta vår er basert på flytande rente i pengemarknaden (NIBOR) med ein margin til kredittinstitusjonane. Det generelle rentenivået (NIBOR) gjekk ytterlegare ned i Dei fleste kredittinstitusjonane auka sine marginar frå 0.4 0,7 i løpet av 2016, medan marginen vart noko redusert i Gjennomsnittleg nivå på 3. månaders NIBOR var 0,89 % i Budsjettert NIBOR var 0,75 % (opphavleg budsjett), og budsjettert gjennomsnittsmargin var Gjennomsnittleg lånerente i 2017 utgjorde dermed ca 1,65 %. Flytande rente (NIBOR) er i budsjettet for 2018 føresett til 0,8 %, pluss ca 0,64 % margin til kredittinstitusjonane, dvs kring 1,44 %. Ved starten av 2018 var 3. månader NIBOR 1,17 %. Kommunen hadde frå 1. januar ,66 mill i fastrentelån med bindingar frå og rente frå 1,9 til 2,31 %, vekta snitt 2,29 %, og rentebytteavtalar på 50,5 mill, med rentesatsar frå 1,45 % til 3,45 %, vekta snitt 2,69 %. Samla var 175,0 mill. utsett for svingingar i rentenivået, og mill (snittrente 2,63 %) sikra, som utgjorde 25,6 %. Kommunen har også inntektselement knytt til rente. Statlege kompensasjonar som fylgjer rentenivået (kompensasjonstilskotet) dekker 28,2 mill, utlån utgjorde 12,8 mill. og VA-lån som blir dekka over sjølvkostordninga 25,3 mill, pr. 1. januar Desse utgjorde samla 66,3 mill. VA-renta fylgjer 5-års SWAP rente med tillegg av 0,5 %, og hadde eit gjennomsnitt på 1,98 % (1,68 % i 2016). Snittrenta på startlån i Husbanken var 1,83 % i 2017, mot 1,63 % i Desse to kompensasjonselementa er dermed over flytande lånerente i kredittinstitusjonane. Kompensasjonstilskotet er basert på særlege føresetnader, og grunnlaget for kompensasjonen vart vesentleg endra frå 1. januar Omleggjinga medførte eit «tap» på om lag 0,5 prosentpoeng for kommunane. Kompensasjonen utgjorde 1,09 % i 2017, som ligg vesentleg lavare enn flytande lånerente, og som er venta å vara ved i Avsluttande kommentarar Me må framleis føreta harde prioriteringar dei komande åra for å tilpassa oss statlege krav og tilskotsrammer. Me vil gje stor honnør til alle tilsette for innsatsen i 2017 med å levera gode tenester, og ha kontroll på økonomien i ei tid der krava til ytingane våre stadig aukar

53 SENTRALADMINISTRASJON Felles mål for einingane politisk leiing og sentraladministrasjon var å bruke ein mindre del av utgiftene på administrasjon og styring, enn me brukte i Fitjar kommune sine utgifter til dette ligg allereie lågare enn utgiftene til samanliknbare kommunar som Tysnes og Etne, og ein del lågare enn kommunegruppa. Til tross for at målet var ambisiøst kom me tett på å nå det Mål 2017 Resultat Netto driftsutgifter til administrasjon og styring i % av totale netto driftsutg, konsern 8,2 8,4 <7,9 8,0 Sjukefråvær 5, ,9 Personalavdelinga Personalavdelinga består av personalrådgjevar og assisterande rådmann. Avdelinga har gjennom 2017 fokusert på oppfølging av medarbeidarundersøkinga som vart gjennomført i slutten av 2016, samt bidratt i tilsetjingsprosessen av ei rekkje nye leiarar. Kundetorget Avdelinga har mange servicefunksjonar, både for tilsette og innbyggjarane i kommunen. Kundetorget er samlokalisert med og sterkt knytt til avdelinga Plan og utvikling, og fleire tilsette har arbeidsoppgåver for begge avdelingane. Dei fem tilsette utfører 2,6 årsverk i Kundetorget og 1,7 årsverk på andre avdelingar. Dette bidreg til effektiv nytting av personalressursane på begge avdelingar. IKT-avdeling IKT har ansvar for drift, vedlikehald, kundestøtte og utvikling av IKT-systema, telefoni og audiovisuelt utstyr i kommunen. Avdelinga består av fire tilsette i 3,6 stilling, inkludert ein lærling. Det har vore ein tydeleg positiv kulturendring knytt til brukarstøtte, både frå IKT og frå brukarar. Avdelinga har lansert ein ny IKT-sjølvhjelpsportal for at brukarar lettare skal kunna melda frå og følga med på status på innmeldte problem og bestillingar. Dette gir både auka fokus på informasjon og økt tilgjengelegheit, samt sikrar kvalitet og effektivitet i brukarstøtta. tilgjengelegheit. Det er iverksett større oppgraderingar av infrastruktur, serverar, lagring og database for å imøtekomma krav frå fagapplikasjonar og framtidas løysingar. På klientsida har ein arbeida med å fjerne tidstjuvar og flaskehalsar, som blant anna å korte ned påloggingstid for tilsette. Økonomiavdelinga Normalbemanninga på avdelinga er 3,2 faste stillingar, leiar og tre konsulentar. Økonomi kjøper tenester frå Stord kommune for lønsarbeid, skatteoppkrevjar og drift av rekneskapssystem. Ein har teke på seg nye oppgåver for eigedomsskattekontoret. I 2016 og 2017 har Agresso (rekneskapssystemet) vorte oppgradert. Dette har også gjeve ny funksjonalitet for alle tilsette. Delen av EHF-faktura inngåande er no 94% mot 67% i Dette sparar kommunen for både tid og utgifter. I budsjettet prioriterte ein særskilt to område; Prosedyrar og støttefunksjonen til einingsleiarar. Ein har i mindre grad fått til dette, og ein har prioritert støttefunksjon framfor prosedyre. Avdelinga har hatt fokus på betra datatryggleik, stabilitet, kommunikasjon, responstid og 12 53

54 SKULE OG OPPVEKST Målsetjingar for 2017 jf. budsjettskriv november 2016 Grunnskule Mål 2017 Resultat 2017 Andel elevar med direkte overgang frå grunnskule til vidaregåande opplæring 100 % av elevane har direkte overgang til vidaregåande opplæring Ja Gjennomsnittlige grunnskulepoeng Høgare poengsum enn 41,5 Oppnådd poengsum 43 Andel lærarar med universitets- /høgskuleutdanning og pedagogisk utdanning Mål at alle lærarane har slik utdanning 100 % har slik utdanning Vidareutdanning lærarar (Kompetanse for kvalitet) Frikjøp/stipend Nasjonale prøvar i lesing, rekning og engelsk 5. og 8. trinn Nasjonale prøvar i lesing, rekning og engelsk 5. og 8. trinn Barnehage Mål å ha 5 lærarar på slik vidareutdanning Mål om færre elevar på nivå 1 samanlikna med året før Mål om fleire elevar på nivå 3 samanlikna med året før Har 6 lærarar på slik utdanning Betring. Dei fleste resultata viser færre på nivå 1. Betring. Dei fleste resultata viser fleire på nivå 3 Del av tilsette med barnehagelærarutdanning Mål om høgare andel enn 38,5 % Har 42,9 % Del av styrarar og pedagogiske leiarar med godkjent barnehagelærarutdanning Mål om å ha 100 % dekning Har 100 % dekning Kommunal barnehage arbeidar etter prinsippa for ein lærande organisasjon Ja Arbeider etter dette prinsippet. Felles Samarbeidet mellom skulekontoret, barnehagane (1 kommunal og 4 private) og dei tre skulane Selevik, Øvrebygda og Rimbareid fungerer fint og det vert gjennomført faste samarbeidsmøter i regi av skulekontoret. Norskopplæring for arbeidsinnvandrarar vart gjennomført hausten Denne gongen var det berre 6 deltakarar. Det kan sjå ut for at interessa er mindre no enn tidlegare. I 2017 har Fitjar kommune arbeida vidare med BTI (betre tverrfagleg innsats) satsinga. Fitjar vart offisielt ein BTI kommune gjennom kommunestyrevedtak hausten Det vert arbeidd vidare med ein digital handlingsrettleiar som skal vera nyttig og lett tilgjengeleg for innbyggjarane i kommunen. Parallelt går det føre seg eit arbeid kopla opp mot temaet barn som pårørande. Målsettinga er at kommunen skal få på plass eit systemarbeid som sikrar at barn og unge ved behov får tidleg og målretta hjelp. I august 2017 sa Stord kommune opp avtalen om felles PP-teneste med Fitjar. Kommunane er no i dialog for mogeleg å framforhandla ein ny avtale. Skulane Barn og unge har gode forutsetningar for eit godt skuletilbod innanfor dei rammene ein har ved skulane i Fitjar. Skulane har hatt fokus på førebyggjande arbeid, tidleg innsats og grunnleggjande ferdigheiter. Kommunen vart i 2017 tildelt om lag kr ,- frå staten til tidleg innsats på trinn. Ressursane blei internt i 13 54

55 kommunen fordelt ut til skulane etter elevtal og klassar. Alle tilsette ved skulane hadde i august felles planleggingsdag i kultur og idrettsbygget. Temaet var den nødvendige samtalen som handlar om trening i å samtala med barn og unge om det som kan vera vanskeleg. Med utgangspunkt i den nye kvalitetsplanen for skulane i Fitjar kommune gjennomførte skulekontoret dialogmøte med skulane Selevik, Øvrebygda og Rimbareid, med fokus mot dei nasjonale prøvane og elevundersøkinga. Budsjettet for 2018 hadde framlegg om å overføra 7. klasse frå Øvrebygda skule til Rimbareid skule. Dette førte til stort engasjement frå elevar, tilsette og foreldre. Framlegget vart ikkje vedteken. Utviklingsarbeid Arbeidet med grunnleggjande ferdigheiter har blitt styrka gjennom eigen plan for lesing og rekning. Tidleg innsats på trinn er sett i verk ut frå eigen plan for innhaldet ved alle skulane. Her har ein også hatt eit nettverk mellom skulane med innleigd kompetanse frå HVL. Gjennom det nasjonale forskingsprosjektet two teachers, der 2. klasse ved Rimbareid skule er med, skal ein undersøkja om høgare lærartettleik gjev elevane auka læringsutbyte. Ungdomstrinn i utvikling vart vidareført i 2017 der fokus var retta mot god klasseleiing. «Resphmath» gir Rimbareid skule impulsar utanfrå i høve matematikkfaget som kjem elevar og tilsette til gode. Alle skulane vart hausten 2017 påmeldt den nasjonale satsinga «Eit inkluderande barnehage og skulemiljø.» Oppstart vert i januar Førebyggjande arbeid Gjennom fleire år har ein arbeidd aktivt og målbevisst for å få på plass gode program for det førebyggjande arbeidet i skulane. Dette har no fått ein tydeleg struktur. Programmet «Zippys venner» vert brukt på trinn. «Det er mitt val» vert brukt på trinn og «MOT programmet» vert brukt på trinn. Vinteren 2017 vart det gjennomført to temakveldar for elevar og foreldre på 7. trinn for alle skulane. Fokuset var retta mot det å vera ung i Fitjar. Barnevakten deltok i høve digital mobbing og politiet hadde rus som tema. Netto driftsutgifter til grunnskolesektor per innbygger 6-15 år, konsern Etne 1222 Fitjar 1223 Tysnes 14 55

56 IKT i grunnskulen Det vart kjøpt inn nye elev- og lærardatamaskinar. I tillegg vart det kjøpt inn ipad for utprøving ved skulane. Arbeid med ny IKT plan vart fullført våren Det skjer ei rask utvikling på dette området og det er ikkje like enkelt å følgja med på utviklinga. Kommunen valde å forlenga avtalen med It`s learning til ut Framover vil ein vurdera å prøva ut ei alternativ plattform. Det er også planlagt at ein vil prøva ut Chrombook som eit alternativ til dagens pc-ar i Elevane sitt fysiske og psykososiale læringsmiljø Hausten 2017 vart 9A i opplæringslova skjerpa. Det er innført nasjonal nulltoleranse mot mobbing og krenkelsar. Kommunen har lega ein ny plan for dette arbeidet. Det er også laga ein logg som skal fyllast ut dersom det dukkar opp mobbesaker. Elevar og tilsette tek del i dette viktige arbeidet som går føre seg ved hjelp av ulike program. Gjennom dei ulike programma som kommunen har teke i bruk vert det arbeidd målretta. Skulane legg også opp til ulike arrangement og trivselstiltak gjennom heile skuleåret. Elevundersøkinga 2017 viser betring i høve mobbing/krenkjande åtferd. Me ligg no om lag på nasjonalt nivå. Elevane sitt læringsutbyte Resultata av dei nasjonale prøvane (lesing, engelsk og matematikk) varierer noko. Kommunen ligg litt under medelen på 5. trinnet og 8. trinnet i lesing, engelsk og matematikk. Det er positivt at det har vore ei betring i resultata frå Vaksenopplæringa Opplæringa i norsk og samfunnsfag for flyktningane og andre grupper med rett og plikt til opplæring, går føre seg i kultur og idrettsbygget. I 2017 har det vore tilsett 2 lærarar i 100 % stilling. Forholda for både tilsette og studentar har blitt betydeleg betre dette året. Dei tilsette fekk frå hausten 2017 eige arbeidsrom og studentane har flytta inn i nye undervisningslokale. Arbeidet er krevjande grunna stort sprik i høve til nivå, og ulike behov i høve utdanning og yrkesrettleiing. Kommunen kjøper no tenester av Stord kommune for m.a. å realisera grunnskuleopplæring for vaksne for dei som treng det. Talet på studentar varierer. Det har på det meste vore over 25 studentar som har fått eit tilbod om opplæring. I 2017 vart det i kommunestyret gjort vedtak om ikkje å ta imot fleire flyktningar. Av den grunn vil talet på studentar gå ned i åra som kjem. Fitjar kulturskule Kulturskulen arbeider ut i frå sin tenesteomtale der visjonen er: Fitjar kulturskule skal vera ein kulturell ressurs for alle i Fitjar kommune har vore eit flott år for Fitjar kulturskule med fleire fine konsertar og teaterførestillingar. Dei har hatt eigen konsert i Fitjar kyrkje i samband med orgelveka, og hadde i vår i tillegg ei triveleg stund saman med barnehagane i Fitjar kommune. Her samarbeidde dei med biblioteket, og inviterte til teater, dans og lesestund. Fitjar skulekorps har markert seg ved fleire høve i form av konsertar, konkurransar og ulike arrangement. Nasjonale prøvar og elevundersøkinga er tema for dialogmøte mellom den enkelte skulen og skulekontoret, for å setja fokus på tiltak til forbetringar. 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 Eksamenskarakterane vart litt 6,0 under medelen. Talet på 4,0 grunnskulepoeng viser det motsette som 2,0 eksamensresultata og blei dette 0,0 året 43 poeng, noko som er over landssnittet. 100 % av elevane frå 10. trinnet vart overført frå grunnskulen til vidaregåande opplæring. Gruppestorleik 1211 Etne 1222 Fitjar 1223 Tysnes 1.-4.årstrinn 5.-7.årstrinn årstrinn 15 56

57 Dei tilsette har arbeidd med implementering av Norsk Kulturskuleråd sin nye rammeplan. Eit arbeid som vil halde fram i tida som kjem. Skulen er i gong med utarbeiding av lokale læreplanar knytt til rammeplanen. I Fitjar kommune har om lag 26 % av grunnskuleelevane plass i kulturskulen. Dette er i underkant av nasjonal målsetting på 30 %. Pr hadde kulturskulen 138 elevplassar fordelt på 107 elevar. Det her vore ein nedgang i elevtalet både lokalt og nasjonalt i Barnehagane Den samla kapasiteten ved alle barnehagane i kommunen gjer at Fitjar kommune ved hovudopptaket 2017 innfridde retten til barnehageplass. Dette året har barn fødde i september, oktober og november fått rett til plass. Fitjar kommune betalte for 6 plassar i andre kommunar i Samla har no 86 % (91 % nasjonalt) av barna barnehageplass. Talet på barn i barnehagane var om lag uforandra samanlikna med året før. Sidan det var endå fleire flyktningbarn i 2017 vart dei dette året fordelt på 2 barnehagar Dette er i tråd med ein god integreringstanke. Hausten 2017 vart Fitjarstølane barnehage saman med to andre barnehagar meldt på den nasjonale satsinga «Eit inkluderande barnehage- og skulemiljø.» Den kommunale barnehagen arbeider etter prinsippa for ein lærande organisasjon. Dei er med i nettverk og diskuterer vidare utvikling og tiltak gjennom felles møtepunkt i barnehagen. 42,9 % av dei tilsette hadde barnehagelærarutdanning. Økonomi Oppvekstområdet (skule og barnehage) hadde eit overskot målt mot budsjett på kr ,- i Skulane har gått med eit lite underskot. Utgiftene til redusert foreldrebetaling for foreldre med låg inntekt i barnehagane har auka monaleg. Betaling for barn som går i barnehagar i andre kommunar blei også høgare enn budsjettert. Fitjarstølane barnehage har eit lite overskot. Statlege midlar til tidleg innsats og refusjonar frå andre kommunar har vore litt høgare enn forventa. Arbeidsmiljø HMT For første gong gjennomførte Fitjar kommune ei medarbeidarundersøking (10 faktor undersøkinga) kopla opp mot alle einingane i kommunen. Dette gav verdifulle tilbakemeldingar som einingane har arbeidd vidare med i etterkant. Fitjar kommune har gode rutinar for HMT i skulane og kommunal barnehage. Dette året har alle sendt inn risiko og sårbarheitsanalysar for den daglege drifta. Dette har gitt god kunnskap for det vidare arbeidet med å førebyggja «uønska hendingar». Gjennom kvalitetslosen har skulane blitt flinkare til å melda frå om «uønska hendingar». Alle rektorane og barnehagestyrar gjennomfører medarbeidarsamtalar med dei tilsette. I desse samtalane vert det m.a. sett fokus på det psykososiale arbeidsmiljøet. Skulane og barnehagen har eigne møteplassar for dei tilsette med tanke på å skapa eit godt arbeidsmiljø. Sjukefråvær Det har vore litt varierande sjukefråvær i skulane og barnehagane dette året. Samla litt høgare enn sist år. Personalsituasjonen og kompetanseheving Grunnskulen i Fitjar har godt kvalifisert personale. Også i Fitjarstølane barnehage er personalsituasjonen god. Personalet er stabilt med mange års røynsle frå barnehagen. Kommunen har gode ordningar for vidare- og etterutdanning. Dette året har 6 lærarar hatt frikjøp/stipendordning etter statleg / kommunal avtale. I tillegg har mange tilsette frå skulane og barnehagane vore på ulike kurs og nettverksamlingar i regi av FOS (Forum for oppvekst i Sunnhordland). Andelen av lærarar med universitets/høgskuleutdanning er no 100 %. Andelen menn ute på skulane har dei siste åra gått ned. Ved tilsetjingar der kandidatane ellers står likt vert menn prioriterte. Hausten 2017 vart det tilsett 8 lærarar, av desse var det 4 menn, noko som er svært gledeleg. Dette er ei viktig prioritering for å skapa gode arbeidsmiljø. Samla er det 16,1% mannlege lærarar ved skulane i Fitjar. For Hordaland fylke er andelen 23,2 %

58 HELSE OG SOSAL Samandrag Rekneskapen for 2017 viser eit positivt resultat med om lag 3 mill. på eininga. Det har vore innsparingar på nokre felt, og overforbruk på andre. Dei største innsparingane har vore på barnevernstenesta med færre tiltak. I pleie- og omsorgstenesta har ein hatt ei auke i ressurskrevjande brukarar, som treng tett oppfølging og tilrettelegging gjennom heile døgeret. Dette har ført til auka kostnadar, men ein får her statlege refusjonar som er med å kompensere for dei ressurskrevjande tenestene. Helsetenesta Andel nyfødde med heimebesøk innan to veker etter heimkomst Sosialtenesta Sel sosialhjelpsmottakarar i alderen år, av innbyggjarar Mål < 3,0 4,8 Resultat FBB har gjennom heile 2017 leigd ut fem plassar til Stord kommune. Legetenesta i Fitjar kommune flytta i mars 2017 inn i felles lokale i bygget til FBB. Den 1. februar 2017 flytta legevakta inn i det nye Legevaktbygget som ligg plassert like ved Stord sjukehus. Legevakta overtok frå denne dato mottak av telefonar til på døgnbasis, tenesta har sjukepleiardekning heile døgeret. Den 20. mars 2017 opna den interkommunale døgnavdelinga (IDA) dørane for pasientar i kommunale øyeblikkeleg hjelp døgnsenger (ØH) - og observasjonssenger (OBS-senger). Avdelinga ligg i 2. høgda i Legevaktbygget og har 9 sengeplassar i einerom. Fire senger er til ØH-pasientar, desse kan ligga i avdelinga i inntil 72 timar. Dei resterande fem sengene vert disponert av kommunane til OBSpasientar. Fitjar kommune har i liten grad nytta seg av sengene ved Interkommunal Døgn avdeling. På NAV har ein ved hjelp av prosjektstillingar klart å få fleire ut i aktivitet og utdanning. Likevel ser ein at det er store overskridingar på sosialstønad og det er fortsatt store utgifter og utfordringar knytt mot dei tyngste rusavhengige. Gjennomsnittleg stønadslengde mottakarar år Sosialhjelpsmottakarar med stønad i 6 månader eller meir Legetenesta <4 5,3 <25 42 Reservekapasitet fastlege Pleie og omsorg Andel årsverk i brukarretta tenester m/ fagutdanning Andel plasser i einerom i pleie- og omsorgsinstitusjonar Fysioterapitime pr. uke pr. beboer i sykehjem Legetimer pr. uke pr. bebuar i sjukeheim Psykisk helse og rus Årsverk av psykiatriske sykepleiere per innbyggere > >0,25 0,38 >0,25 0,29 >10 6,3 Året som gjekk I samband med budsjettet for 2017, vart det sett opp ein del målsetjingar for ulike tenesteområde. Ein vel å kommentera i skjema og i det følgjande. Årsverk med videreutd. i psykisk helsearbeid per innbyggar >12,5 6,

59 Helse- og sosial På dette ansvarsområdet vel ein å kommentera dei tenestene med størst utfordringar, mest endringar og nye satsingar. Administrasjon Frå medio august starta ny helse- og sosialsjef, Anne Økland. Det vart og oppretta ei 80 % stilling som seniorrådgjevar, som og er kombinert med folkehelsekoordinator stillinga som har stått vakant. Stillinga er meint å nyttast til folkehelsearbeid, planarbeid og sakshandsaming innanfor helsesektoren, samt søkje etter midlar til både prosjektstillingar og kompetansemidlar. Helsestasjon, jordmor- og skulehelseteneste Tenesta har overtatt kontorlokala til det tidlegare legekontoret, fleire rom er pussa opp. Lokala er no tilpassa behovet, både i høve faste kontorplassar og konsultasjonar, samt at helsestasjonslege disponerer eit eige fast kontor. Den største satsinga gjennom året har vore «Betre Tverrfagleg Innsats» (BTI), som er eit utviklingsarbeid for heile kommunen. Leiande helsesøster har ei sentral rolle i både prosjektgruppa og arbeidsgruppa. Eit anna utviklingsområde i kommunen er «Barn Som Pårørande». Her er og leiande helsesøster med i kommunen si prosjektgruppe. Implementerings arbeidet rundt progamet «Tidleg Inn» held fram. Dette programmet handlar om tidleg innsats ved vanskar knytt til psykisk helse, rusmidlar og vald i nære relasjonar. Helsestasjonen merkar eit større behov for ekstra oppfølging rundt mange brukarar, noko det vert lagt til rette for. Det kan vera støttesamtalar til ulike problemstillingar som foreldre eller ungdom treng rettleiing til, dette kan til dømes handle om overvekt hos barn og unge, eller psykiske utfordringar. I 2017 var det registrert 93 bestilte tolkesamtalar, dette har samanheng med utfordringar eller problemstillingar som flyktningar og arbeidsinnvandrarar treng rettleiing til. Fysioterapi Kommunen har ein fastløna fysioterapeut i ein 100 % stilling. Fysioterapeuten jobbar tett opp mot både helsestasjon, skulehelsetenesta, heimetenesta og Fitjar bu og behandlingssenter og er aktiv i det i førebyggande arbeidet og behandling. Fitjar kommune har i dag ikkje ergoterapeut, arbeidet med tilrettelegging og bestilling av hjelpemidlar ligg i dag i hovudsak til den fastløna fysioterapeuten. Frå 2020 vil det vera heimla i lov at alle kommunar skal ha ein eigen ergoterapeut. Det er i tillegg til kommunal fysioterapeut 2,2 årsverk knytt til fysioterapeutar med driftstilskot fordelt på tre personar, dei arbeider i hovudsak med diagnostisering, behandling og rehabilitering, i eigne lokale. I haust fekk den fastløna fysioterapeuten kontor ved helsestasjonen, noko som har hatt ein positiv gevinst og er med å fremjar tverrfagleg samarbeid og dialog. Psykiatri I psykiatritenesta er det pr totalt 30 aktive brukararar, der 16 personar berre får tenester frå psykisk helse og 14 personar mottar andre tenester i tillegg. Innhaldet i tenesta er knytt til støttesamtalar, oppfylging, fylgje til lege, hjelp med praktiske oppgåver, samarbeid med NAV, heimetenesta, helsestasjonen og behandlingsinstitusjonar. Ei 80 % stilling har stått vakant store deler av Sosiale tenester og tenester til personar med rusproblem I 2017 fatta NAV kontoret 915 vedtak om økonomisk sosialhjelp, dette er ei auke på 300 frå året før. NAV har registrert 105 brukarar som får sosialhjelp, noko som er ei auke på 16 personar frå førre år. 1,8 kommunal stilling ved NAV jobbar med økonomisk sosialhjelp. Tenesta er styrka mellom anna for å få flyktningar gjennom Introduksjonsprogram og arbeid. Personar under 30 år som mottar arbeidsavklaringspengar er i målgruppa for jobbstrategien, der desse skal ha prioritert fokus i forhold til aktivitet/kartlegging og mot arbeid. Det har vore ei kartlegging av alle ungdommar og dei har vore kalla inn til gruppesamtalar på tvers av kva deira behov og ønske er. Effekten har vore god og ein har hatt gode resultat av denne satsinga I 2017 fekk ein prosjektmidlar til rettleiar NAV i vidaregåande skule. Denne prosjektstillinga skal bidra til at færre 18 59

60 ungdommar fell ut av vidaregåande skule. Likeså har stilling i prosjektet mot Barnefattigdom fokus på unge på sosialhjelp og forsørgjarar. Desse vert jobba tett med. Det viktigaste NAV har oppnådd i 2017 er at ein har klart å følgje betre og tidlegare opp dei sjukemelde, som gjer seg utslag i færre søknader om arbeidsavklaringspengar og færre på trygd. Rusfeltet er framleis ei av dei mest utfordrande tenestene i kommunen. Mangel på varige bustader har ført til mykje press både på NAV og kommunen. Bustadane(modulane) på Årskog er ikkje fullt ut i bruk, dei er små og lite funksjonelle. Det er knytt utfordringar til at dei er for langt vekke, og dei som skal nytte dei treng tett oppfølging både i forhold til buevne og helse. Alle bustadane i Fitjarsjøen 38 har vore tildelt, men ikkje alle vart tatt i bruk. NAV Fitjar har to personar som arbeidar direkte med rus, ein ruskonsulent og ein miljøarbeidar. Kommune søkte om prosjektmidlar i 2017 til arbeid knytt til rus, midlande vart tildelt like før ferien. Ein valte då å tilsette ein sjukepleiar grunna medisinutdeling i LAR. Ein har hatt som målsetting at ein skal starte LAR-utdeling i Fitjarsjøen 38 hausten 2017, utan at dette er kome i hamn Netto driftsutgifter til sosialtjenesten Etne Fitjar Tysnes Flyktningetenesta Fitjar kommune busette ingen nye flyktningar i 2017, grunna svært låge tal av nye flyktningar til landet. Familien på 4 som sat i mellombels «mottak» fekk likevel opphald i april, og eit barn vart fødd i desember. Samla tal busette flyktningar var 42 ved utløpet av 2017, og nr 43 vart fødd i januar IMDI vedtok i 2017 at kommunar med mindre enn 5000 innbyggjarar ikkje ville bli spurt om å busetja fleire dei neste åra. På grunn av dette kan kommunen ikkje oppretthalda heile tenesteapparatet på 4 personar som ein hadde bygt opp. Kommunen vedtok difor at ein ikkje skal ta i mot flyktningar i dei komande åra, og starta nedbygging av tenesteapparatet. Nedbygginga vil gå over 1,5 år. Dei første åra etter at flyktningane er busette får kommunen eit heilårleg integreringstilskot, som er tidsavgrensa for kvar flyktning, og fallande over 5 år. Integreringstilskotet er føresett å dekka kostnadene i Introduksjonsprogrammet og overgangen etterpå. Dekning for utgifter til skule og barnehage kjem gjennom rammetilskotet, og blir kompensert eit eller to år etter ankomst, avhengig av om dei når skjeringstidspunktet 1. juli kvart år

61 Flyktningane som kom sommaren 2015, var ferdige med Introduksjonsprogrammet, som består både av norsk/samfunnsfag opplæring og språkpraksis, hausten Det vert gjennom dei første 2 åra jobba planmessig med råd og tilrettelegging for at dei skal få koma i arbeid- /utdanning. Av flyktningane er nokre i jobb, medan andre fortset i grunnskuleopplæring for vaksne med tanke på vidare utdanning, andre igjen er på NAV- tiltak og avklaringar. Det vil krevja eit godt og samordna arbeid av flyktningetenesta for at integrering skal lukkast. Barnevern For Fitjar kommune har det vore ein nedgang i utgiftene både til saksomkostningar (juridisk hjelp) i rettssystemet og førebyggjande hjelpetiltak og omsorgstiltak. Kommunane Stord, Bømlo og Fitjar har eit Interkommunalt Barnevern der Stord kommune er vertskommune. Stord kommune varsla hausten 2017 at dei ville ha eit påslag for administrative kostnadar frå samarbeidskommunane på 4 %. I samband med dette vart samarbeidsavtalen sagt opp. Samarbeidsavtalen har vore oppe i kommunestyret til begge samarbeidskommunane no i mars. I påvente av avklaring i dei andre kommunane vil Fitjar handsama saka om vidare samarbeid i april. Legetenesta Frå mars 2017, vart legane samlokalisert i nytt legesenter i FBB. Det vart då tilsett ein fastløna lege som skulle ha dei kommunale allmennlegeoppgåvene og overta listepasientar for den legen med mest pasientar. Legekontoret har dessutan to 100 % kommunale stillingar for kontorog laboratorietenester, fordelt på tre personar. I organiseringa var det ein del tekniske utfordringar, der blant anna ny telefonløysning ikkje var på plass ved innflytting. Det har vore lite klage på telefontilgjengelegheita etter at nytt telefonsystem var på plass. Ein ser at publikum i større grad nyttar helseresponstenesta. Innkøyringsfasen med betalingsautomat har gått seg til, men ein har og lagt til rette for at dei som ønskjer det, kan få betale kontant. Den fastløna legen sa opp stillinga si i september, det har vore utfordrande å få på plass ein ny lege. Ein valte frå medio november å leige vikarlege gjennom legevikarbyrå. Det vart og gjort vedtak i kommunestyret i desember at ein kunne nytte vikarbyrå til rekruttering av fastløna lege i 2018, og at stillinga vart auka frå 80 % til 100 %. Det at ein har hatt ein lege mindre store deler av hausten har ført til at tilgjengelegheita både på helsestasjon og sjukeheim har vore mindre. Ny fast lege vart tilsett frå mars Elektronisk samhandling Det vert jobba kontinuerleg med utvikling av IKT på sektoren, og det vert jobba med planar for å ta i bruk velferdsteknologi. Velferdsteknologi skal bidra til tryggleik og styrke den enkelte si evne til å klare seg sjølv i kvardagen. Bevegelsesensorar, trykksensorar og fallalarmar er døme på slik teknologi. Auka bruk av teknologi som støtte i omsorgstenesta opnar for nye moglegheiter i utforming av tenestetilbodet. Ei intern arbeidsgruppe har hovudansvar for dette området. Det er i 2017 installert trådlaust nett til pasientane på FBB, dette er og ønskjeleg å få på plass i Havnahuset. På Havnahuset har ein no fått på plass trådlaust nettverk på møterommet. Ein har fått og tatt i bruk Digital Vaktbok både på FBB og Havnahuset. Pleie og omsorgstenester Ein ser at det stadig vert lagt eit større ansvar på kommunane til å ta imot utskrivingsklare pasientar, og at sjukdomsbiletet til pasientane er meir komplekse og samansette. Ein må ha beredskap for å ta imot pasientar med store medisinske og medisinsk tekniske utfordringar, samt pleiemessige behov. Dette fordrar at tenestene har høg kompetanse og at ein må sjå samhandling på tvers av tenestene og at dei tilsette må vera med på stadig nye omstillingar, for å få ei best mogleg effektiv drift til det beste for innbyggjarane. Ombygging/effektivisering ved FBB Det vart vedteke i kommunestyret at ein skulle arbeide med ei modernisering av demensavdelinga for ei få ei meir effektiv drift. Rådmannen fekk fullmakt til å etablera ei arbeidsgruppe, som skulle utarbeida eit prosjekt som grunnlag for å søkje Husbanken om tilskot til ombygginga. Arbeidsgruppa har hatt eit tett samarbeidd med arkitekt for å finne gode byggealternativ. Det vart 20 61

62 sendt inn søknad til Husbanken og på slutten av året fekk Fitjar kommune tilsagn om 18,9 mill. i investeringstilskot til ombygging. Arbeidet blir utført haust 2018 til vår Netto driftsutgifter pr. innbygger i kroner, pleie- og omsorgtjenesten Tysnes Fitjar Etne Institusjonstenester I målsetjinga for institusjonen står det at FBB skal være ein institusjon som tilbyr tenester med høg kvalitet innanfor dei rammene dei lokale styresmakter til ei kvar tid fastset. Det har vore stor sirkulasjon i korttidsplassar dette året. Ein legg vekt på rehabilitering og tilbakeføring til heimen så snart det er forsvarleg. Totalt har det vore 37 utskrivingar frå korttidsopphald, 18 til heimen, 2 til omsorgsbustad, 8 til institusjon/sjukehus og det har vore 9 dødsfall. Ein har leigd ut 5 plassar til Stord kommune. I budsjett forhandlinga, vart det vedteke at når ombygging på demensavdeling startar, skal ein framleis leige ut 3 plasser. På demensavdelinga har det vore store utfordringar gjennom heile året, noko avviksmeldingane syner. Det vart laga ei skjerma eining som består av to rom på demensavdelinga. Det vart våren 2017 vedteke å auka bemanninga på demensavdelinga, for å sikra forsvarleg drift. Ein har prøvd å halde av 3-4 korttidsplassar for å kunne gje tilbod til dei som treng rehabilitering etter sjukehusopphald, pleie (palliasjon) i sluttfasen av livet, eller avlastning for pårørande. Dette målet har ein nådd. Beredskapen for å ta imot pasientar med store medisinske og pleiemessige behov og medisinsk tekniske utfordringar, krev høg kompetanse og ofte meir personalressursar enn grunnbemanninga og dei fastsette økonomiske rammene tilseier. Pasientar som kjem vert utskrivne raskt, og det krev ofte god medisinsk kompetanse å vidarebehandle dei i kommunen. Dagavdelinga er eit dagtilbod til demente og andre eldre som er heimebuande, tilbodet er ope måndag til fredag. Det vert lagt til rette for aktivitetar både inne og ute, turar og tilstellingar. Etter at det vart innført «middag til middagstid» hausten 2017, utvida ein dagtilbodet med 1,5 time pr. dag. Brukarane av dagtilbodet får no meir tid til aktivitetar og dei får ete middag før dei går heim. Ein i har og dette året hatt to frivillige som kjem kvar onsdag, dei har songaktivitet i stova, noko som ein ser er svært positivt. Heimebaserte tenester Heimetenesta har mange ulike brukar grupper, både eldre og unge, noko som fordrar til ulike mål

63 Det overordna målet for tenesta er at alle som ynskjer det, skal få bu heime så lenge det er fagleg forsvarleg. Utfordringa i heimesjukepleia er at brukarar med behov for hjelp varierer, både over tid og til kva tidspunkt hjelpa trengs. I 2017 har heimebaserte tenester ulike hjelpetiltak til omlag 100 brukarar, som er fordelt på, heimehjelp/praktisk bistand, mat kjøpt frå kjøkenet v/fbb og tryggleiksalarmar. Det å følgje opp eldre som har mange diagnosar er krevjande, og det krev at ein har tilgang på god fagkompetanse og god sjukepleiedekning. Det er fleire brukarar med meir komplekse utfordingar, sjukehuset sender pasientane tidlegare heim. Dette behovet må ein og sjå i samanheng med auka trong for ressursar på rusbehandling i helgane, som i dag er sårbare. På Havnahuset bur det mange med komplekse sjukdomsbilde, med aukande hjelpebehov. I 2017 har ein og hatt fleire dødsfall her. Leilegheitene er blitt utleigde fortløpande, og ein har siste tida hatt venteliste. I 2017 har ein hatt ein del kreftpasientar. Heimebaserte tenester har ein kreftsjukepleiar, stillinga vert kombinert med gruppeleiar. Kvardagsrehabilitering er no integrert i den vanlege drifta. Ein har 2 sjukepleiarar som er ressurssjukepleiarar på kvardagsrehabilitering, deira oppgåve er å være pådrivarar og følgje opp rehabiliterings arbeidet. habiliteringstenesta for vaksne funksjonshemma( spesialisthelsetenesta), der ein får råd, rettleiing og oppfølging rundt einskild brukarar. Ein har eige lokale til dagtilbod i Bakken, med eit flott turterreng rundt. I 2017 nytta 6 brukarar seg av tilbodet som er ope 4 dagar i veka. Mai 2017 var det offisiell opning av «Gartnertunet». Det er et «tun» med 6 bustadar til personar med behov for bistand frå kommunen, der ein av bustadane er base for personalet. Kommunen har og etablert eit omsorgstilbod i ein privat heim. Kompetanseløftet 2017 Dette er ei statleg satsing, der kommunane kan søkje midlar for å auka kompetansen i omsorgstenestene. Kommunen har fått midlar som ein har nytta til delfinansiering av helsefagutdanning for vaksne, vidareutdanning i sårsjukepleie, samt helsesøsterutdanning. Me hadde 5 lærlingar i 2017, 2 nye som starta i haust. Kommunen har godt samarbeid med Fitjar vidaregåande skule, og har hatt elever i praksis gjennom heile året. Dette er et gode for oss, då fleire av desse søkjer sommarjobb og tar ekstravakter. Ein har også sjukepleiestudentar frå høgskulen på Stord. PU avdelinga Avdelinga har fortsatt store utfordringar, som krev mykje ressursar. Kommunen har fleire brukarar med 2:1 bemanning, og 1:1 bemanning, og i tillegg behov for forsterkingsvakter. «Medlevar-/ eller lang- turnus» i avdelinga vart etablert for å fa tak i folk. Denne turnusen er no godt etablert og har ført til god stabilitet. Det viser seg at lovverket om bruk av tvang er ressurskrevjande, utarbeiding av vedtak og oppfølging av desse krev at avdelingsleiar er tett på. Tenesta har eit tett og godt samarbeid med Valen sjukehus og Andel plasser i institusjon og heldøgnsbemannet bolig i prosent av bef Etne Fitjar Tysnes 22 63

64 KULTUR, INFORMASJON OG UNGDOMSRÅD Kulturkontor I 2017 har kulturkontoret hatt høg aktivitet, med mange ulike arrangement, både eigne og saman med andre. UKM for Stord, Tysnes, Bømlo, Kvinnherad og Fitjar gjekk som vanleg av stabelen i februar i Stord kulturhus. 8 av deltakarane frå Fitjar gjekk vidare til fylkesmønstringa i Bergen i april. Tradisjonen tru vart det open dag på Årskog museum i september der bygdekvinnelaget og husflidslaget arrangerte saman med kulturkontor og Sunnhordland museum. Internasjonal helg med innbyggjartreff gjekk av stabelen i oktober med servering av smaksprøvar på Larsenbygget og innbyggarfest på Fitjar bedehus. Galleri Losjen Det vart arrangert 4 utstillingar i 2017: Nina Aarbø Olsen debututstiling maleri: «Perler på jorda, skattar i himmelen» Elsa Norunn Håheim Nydal: maleri Alma Kjærland og Leif Hedman: brukskunst og maleri, Liv Sonja Flolid: maleri, Adrian Digernes Særsten: foto. Spelemidlar 2017 Godkjent klar til utbetaling/utbetalt: Sum Fitjar Idrettsplass Kunstgrasbane flomlys Rimbareid Skule Aktivitetsflate II Rimbareid Skule Aktivitetsflate I ( Utbetalt) Tursti Sælevik Svartasmoget (Utbetalt) Rimbareid skule Aktivitetsflate III Avslåtte søknader grunna manglande midlar frå fylkeskommunen, fornya i 2018: Sum Fitjar Idrettsplass Kunstgrasbane nytt kunstgras Fitjar Idrettsplass Kunstgrasbane nytt toppdekke Tursti Sentrum - Moahagen Fitjarstølane Aktivitetsområde Aktivitetsområde v/ rådhuset fase II Kulturprisen 2017 Thoralf Røen fekk kulturprisen for I grunngjevinga vart han m.a. verdsett for sitt store engasjement for friluftslivet, som t.d. skilting av turstiar og bygging av gapahukar

65 Fitjar kultur- og idrettsbygg På Fitjar kultur- og idrettsbygg har aktiviteten vore høg i Ein har hatt ei rekkje arrangement med stort oppmøte. Mellom dei best besøkte var show med Christine Hope, som hadde 275 gjester, show med Hans Morten Hansen med 280 gjester, og marknad der 400 personar deltok. Bygdekinoen hadde i 2017 det lågaste besøkstalet til no, med under 1000 besøkande, noko som medførte at FKIB valde ein ny strategi for kinodrift. Bygdekinoen vart sagt opp, og ein arbeidde med kino i eigen regi. Dette vart realisert ved årsskiftet, då FKIB kjøpte nytt utstyr, med investeringsstøtte frå kommunen. Den nye kinoen kom i drift i februar FKIB har kr i gjeld per Tilskot Det vart løyvd kr ,- til ny kino i FKIB, finansiert med fond. Fitjar skyttarlag fekk kr ,- til miniatyrskytebane, også finansiert med fond. Fitjarfestivalen fekk tildelt kr ,- i tilskot. Festivalen vart gjennomført som planlagt og er eit flott og populært arrangement med god deltaking. Kulturmidlar Fitjar kulturkontor tildelte kr ,- i kulturmidlar til lag og organisasjonar i Smedholmen Staten ved Miljødirektoratet eig Smedholmen. Bygningsmassen er freda, og skal restaurerast. Forsvarsbygg var på synfaring på Smedholmen i oktober. Dei har laga ein tilstandsrapport over bygningane, og ut i frå denne skal ein lage eit grunnlag for restaurering på nyåret. Friluftsliv Aktivitetsområde fase II ved rådhuset er ferdigstilt. Klatretårn, krypetunnellar og trampoline m.m. er kome på plass. Det vart arbeidd med tursti Sentrum - Moahagen i haust for å få alle avtaler på plass. Makebytte av eigedom mellom Fitjar kommune og grunneigar kom i mål i mars 2018 og anleggsarbeidet er starta. Informasjon Ny heimeside med mogelegheit for intranett er kjøpt inn, og det har vorte jobba med planlegging av utforminga i Ein vonar at arbeidet vert fullført i Me har arrangert innbyggartreff der me særskilt ønskte nye innbyggarar velkomne med velkomstpakkar. Informasjonsbrev frå ordføraren vart sendt ut til alle innbyggarane på vårparten Ungdomsråd Ungdomsrådet består av 14 personar frå klasse. Dei har hatt stor aktivitet i På haustparten vart det lyst ut nyval av 7 representantar. Det kom inn 64 søknadar og 20 vart kalla inn på intervju. Rådet har delteke ved fleire arrangement, mellom anna Open dag på Årskog museum, Internasjonal helg, UKM, Fitjarfestivalen (med eige budsjett på kr ,- ). 3 representantar deltok i Ungdommens fylkesting, og 3 representantar deltok på nettverkssamling i regi av fylkeskommune. Begge samlingane føregjekk i Bergen. Rådet har teke opp ei rekkje saker av samfunnsnyttig karakter. Rådet var på budsjetthøyringa til Fitjar kommune og kom med eigen uttale til budsjettet. Personal Kultursjefstillinga er 60% kombinert med 35% informasjon og 5% ungdomsråd. Ein har hatt ein person i arbeidspraksis på kulturkontoret i Mål for 2018 Kulturkontoret er prosjektleiar for å utgreie ny drift på Smedholmen. Målet er at ei arbeidsgruppe skal arbeide fram eit forslag til organisering og drift i løpet av 2018, slik at ein kan iverksetja normal drift våren 2019, eller når våningshuset er ferdig restaurert. Tursti sentrum Moahagen skal ferdigstillast og skiltast. Ein vil etablere tettare kontakt med lag og organisasjonar med orientering om eksterne tilskot og hjelp til utforming av søknader. Starte arbeid med universelt utforma tursti rundt Olstjødno med plasthoppbakke og snøkanon

66 Bibliotek Måloppnåing Måla for 2017 var å ferdigstilla meirope bibliotek og føreta ei nyinnreiing av biblioteket. Ein arbeidde og med å utvikle samarbeid med Fitjar vidaregåande skule om felles bibliotek, og eit opplegg retta mot barnehagar. Dette har ein oppnådd. Året som gjekk I overkant av 100 personar har signert kontrakt på ubetent bibliotek i I løpet av det første året har 896 personar nytta tilbodet. Det vart registrert utlån på sjølvbetjentautomaten. barnehagar då kulturskulen hadde sin årlege konsert for barnehagebarn. Lesekampanjar Ein hadde 2 lesekampanjar: Leseknappen, retta mot 2.klasse, Sommar LES, retta mot førskulebarn til 7.klasse, med 54% deltakarprosent. Fitjar låg også i år på topp på statistikken over deltakarar i Besøkstala for betjent bibliotek var i 2017 var i snitt 250 pr veke. Biblioteket hadde eit samla utlån på Det har vore 320 lånarar i alderen 0-18 år. Fitjar folkebibliotek var i år vertskap for Sunnbibdagen, ein kompetansehevingsdag for sunnhordlandsbiblioteka. I 2017 deltok biblioteksjefen på kurs i bokformidling. Fitjar fekk også tildelt eit Erasmus-stipend gjennom Hordaland fylkesbibliotek og deltok saman med andre utsende frå Hordaland på Internet Libraryan International 2017 i London. Arbeid retta mot skule Biblioteket har jamt over besøk av klassar som ynskjer å låne bøker, og får ofte spørsmål om å lage bokkassar som er tilpassa klassesteg. Av arrangement retta mot skulen kan ein nemne Robotforedrag for 4.trinn (og 3.klassane i krinsane) og forfattarbesøk av Anders Totland for 8.klasse. På hausten hadde biblioteket arrangement for 1.klasse med Klovnen Knut og utdeling av lånekort/gåvebrev. 4.klasse fekk i år oppleve Adele Duus sitt forteljeteater med handling frå 2. Verdskrig. BU-klassen ved Fitjar vidaregåande skule deltok også på førestillinga. Ein hadde fleire forfattarmøte under Falturiltu: Vegard Markhus for 2.klasse, Per Olav Kaldestad for 3.klasse og Aina Basso for 7.klasse og 10.klasse. i tillegg arrangerte me bokformidling for 5. og 6.klassane ved Rimbareid skule gjennom den nye lesegledarordninga til Fylkesbiblioteket. Barnehagane har fått tilbod om tre ulike eventyrstunder fordelt på 9 arrangement. Det vart og gjennomført ei tospråkleg eventyrstund for Hordaland. Det vart og arrangert lesefest for deltakarane. Biblioteket har oppretta fleire tilbod for innvandrarar. I samarbeid med Frivilligsentralen har ein hatt opplegget Fitjarkompis, som er eit integreringstiltak der innvandrarar blir kjent med Fitjarbuar. Det er og arrangert språkkafe omlag 1 gang i månaden. Opne kveldsarrangement Biblioteket hadde våren ulike arrangement med om lag 420 besøkande. Hausten 2017 møtte 553 personar på 20 ulike arrangement. Personal Biblioteksjefstillinga er 85%. Fitjar vidaregåande har i tillegg gått inn med 6 opningstimar i veka. Biblioteket har lågt sjukefråvær, men bruker ein del vikarressursar for å kunne gjennomføre arrangement. Ein har i år fått ein ny ringevikar. Mål for 2018 Tildelte midlar frå Nasjonalbiblioteket til utvikling av biblioteksrommet skal nyttast. Ein vil vidareutvikle tilboda til minoritetsspråklege

67 PLAN OG UTVIKLING Året 2017 har vore eit utfordrande år på avdeling for plan og utvikling. Mål og måloppnåing Avdelinga har søkt å ha god kvalitet på saksbehandlinga, og å gje grundige og gode tilbakemeldingar på førespurnadar. Dette for at søknadar skal vera betre utgreidd og saksbehandlinga kan gå lettare. Avdelinga er då førebudd når sakene kjem til kommunen, slik at saksbehandlinga går fortare, og gjer at ein lettare kan klare å halda saksbehandlingsfristane. Avdelinga har hatt nær balanse i sjølvkosten i 2017, med høgare gebyrinntekter enn forventa, grunna eit par store anlegg. Totalt går avdelinga i balanse grunna vakanse, og fordi budsjetterte planmidlar ikkje vart brukte. Året som gjekk Avdelinga hadde fram til full sysselsetjing i stillingsheimlane (3,45 årsverk), men avdelinga dreiv resten av året med 100% stilling i vakanse. Dette har skapt ventetid både på tilbakemeldingar og på byggesaksbehandling, men avdelinga har likevel klart å halde dei fleste fristar for behandling av saker. Avdelinga har ikkje hatt kapasitet til å utarbeide strategi for tilsyn og har heller ikkje utarbeidd årleg rapport for slik verksemd i samsvar med lovpålagte krav. Oppgåvene som skal løysast er ofte komplekse med høge krav til dokumentasjon, og som gjer sakene tidkrevjande å handsame. Det er også stadig nye lov- og forskriftsendringar som blir vedtekne, og som gjeld for forvaltningsområdet: Plan- og bygningslova frå 2009 og bygningsdelen frå 2010, er på ny blitt endra. Lovendringar tredde i kraft 1. juli 2017, og råkar både plandelen, byggesaksdelen, samt tilpassing til inndelingslova og matrikkellova mm. Matrikkellova frå 2010, vart endra 16. desember 2016, med verknad frå 1. januar 2017, og igjen frå 1. juli Avdelinga har vore involvert i forarbeid i samband med sentrumsprosjekt/moloprosjekt i samråd med politisk gruppe for dette arbeidet. Avdelinga har følgt opp to ulovlege tiltak som har vore tidkrevjande, og sakene er enda ikkje avslutta. Den eine saka er vidaresendt til Sivilombudsmannen for behandling før denne kan endeleg avgjerast, og den andre er under arbeid. Avdelinga har ikkje hatt bemanning nok til å arbeide med etterslep etter Aksjon strandsone. Det kjem inn nokre søknader om dispensasjon frå eldre reguleringsplanar. Fleire av desse planane burde vore rullert og oppdatering i samsvar med nytt lovverk, nye teiknereglar, nytt utbyggingsmønster, føringar i kommuneplanen og statlege planretningsliner. Overordna planarbeid Kommunane i Sunnhordland arbeider framleis med den interkommunale strandsoneplanen for Sunnhordland, men planen er vesentleg forseinka på grunn av fleire motsegner frå fylkesmannen. Me vonar at den kan bli fullført i Fitjar kommune sitt arbeid med kommunedel planen for Fitjarøyane (Øyaplanen) har lege i bero i 2017 i påvente av avklaring om strandsoneplanen. Kommunen har delteke i arbeid med Regional kystsoneplan for Sunnhordland (inkludert sjødelen av Vindafjord) og Ytre Hardanger(Kvam og Jondal), i regi av fylkeskommunen. Den ferdige planen kan få svært stor tyding for Fitjar. Planen vart vedteken av fylkestinget i oktober 2017, men Fitjar har saman med 4 andre kommunar klaga på planen, og utfallet av klagen er uklart. Oversyn over handsaming av saker (2016) Avdeling for Plan og utvikling har i 2017 ferdigbehandla 2 (4) detaljreguleringsplanar; Årskog Industriområde og Hellandssjøen. Avdelinga har også behandla ei mindre endring i Litla Kråko. Ved årsskiftet 2017/8 er det i arbeid 2 nye reguleringsplanar; Hegraneset og Svartasmåget, samt nokre mindre endringar. Avdelinga har behandla 91(108) byggesaker, av dette 19 dispensasjonssaker; 7 delingssaker, der 4 var i samsvar med plan, og 3 var dispensasjonssaker, mot totalt 16 i

68 Me har førebudd for politisk behandling 42 saker, ein nedgang frå 60 i Avdelinga har arbeidd med 2 tidkrevjande ulovlegheitssaker. Det er behandla ei rekkje andre saker (seksjonering, samanføyingar, kartrettingar, grensepåvisingar m.m.) Kommunen har etter Hamne- og farvasslova mynde til å handsama saker som ikkje råkar hovudleiene i kommunen. Me har handsama 7 saker, like mange som i Avdelinga har ikkje fast tilsett oppmålingsingeniør. Dette har gjeve utfordringar i høve til kart- og vedlikehald av kartbasar. Markarbeid, tildeling av gards- og bruksnummer og administrasjon av matrikulering vert utført i samarbeid med Austevoll. Me har halde fram med det uformelle samarbeidet med Stord kommune vedkomande det kart-tekniske, og kjøpte mellom anna tenester med ajourhald av planregisteret mm. Avdelinga hadde ein 100 % stilling i vakanse, der ny sakshandsamar tiltredde 15. januar. Etter dette er det 3,45 årsverk ved avdelinga. Målsetjingar for 2018 God kvalitet på saksbehandling og kundebehandling: Me vil halda fram med å gje grundige og gode tilbakemeldingar på førespurnadar tidleg i prosessane. Balanse i sjølvkost: Me vil jobbe mot balanse i sjølvkostområda våre. Utarbeide plan/tidsakse for oppfølging av ulovlege tiltak: Kommunestyret vedtok som verbal føring til budsjettet for 2018 at kommunen skal fylgja opp kjende ulovlege tiltak, og avslutta dei innan våren og avdelinga vil fylgja opp dette. Det er produserte 36 stk. målebrev/ matrikkelbrev i 2017, mot 40 i Adressering Kommunen har vidareført arbeid med tildeling av adressar og matrikulering av desse i 2017, men arbeidet er framleis ikkje fullført. Ein handsama 105 adresseringar i Fitjarvegen med 88 adressar vart dessutan fullført i januar Etter dette er 69 % av vegadressane tildelt. Fitjar kommune har fleire veg- og øynamn som ikkje er godkjende av Kartverket, då dei har vore i motstrid til offisiell skrivemåte, og kommunen har klaga på dette. Språkrådet sende ved siste årsskifte eit nytt forslag til reglar for namnsetjing på høyring. Forslaget utvidar bruken av lokale skrivemåtar, slik at Fitjar sine namnesaker kan bli godkjende. Kommunen gav positiv uttale, og vonar at dette blir vedteke i Personalsituasjonen ved avdelinga Torgeir Steien pensjonerte seg 31. juli Ny leiar Anne-Lise Næs Olsen tiltredde i stillinga Ho var i mellomtida konstituert leiar. Frå og ut året hadde avdelinga 1 person i 100% stilling, 1 person i 65 % stilling, 1 person i 70 % og 1 person i 10 %, samla 2,45 % stillingar

69 LANDBRUK OG MILJØKONTOR (SFLMK) Stord Fitjar landbruks- og miljøkontor har i 2017 hatt stillingsheimel for 4,2 årsverk. Ein av medarbeidarane ved kontoret gjekk av med pensjon 1. august, og stillinga, som er 0,6 årsverk, stod ledig resten av året. Årsaka er at det er planar om å utvida denne til fullt årsverk når avtalen med Austevoll kommune er nærmare formalisert. Kontoret har utvida tenesteleveransen til Austevoll kommune gjennom året. Denne omfattar no tradisjonelle oppgåver innan landbruksforvaltning i tillegg til funksjonen som sekretariat for viltnemnda. Det er framleis ei svært god landbruksdrift i Fitjar kommune, der produksjonsvolum og areal i drift vert halde ved lag. To nye driftsbygningar for mjølkeproduksjon vart tekne i bruk, og dermed også dei to første mjølkerobotane i kommunen. Noko nydyrking er gjennomført, og det er aukande interesse for grøfting av jordbruksarealet. Elles var 2017 eit vanskeleg år med tanke på fôrdyrking grunna svært mykje nedbør i vekstsesongen. Den reviderte landbruksplanen for Stord og Fitjar vart vedteken av kommunestyret i september. Utkast til revidert forvaltningsplan for hjort vart utarbeidd i 2017, og vil bli handsama politisk første halvår Det vart utbetalt kr i produksjonstilskot i jordbruket, fordelt på totalt 74 søknader. Seks av søknadene kjem frå samdrifter. Det er ein nedgang i tal bønder med mjølkeproduksjon, men produksjonsvolumet er stabilt. Disponibel mjølkekvote for Fitjar er liter, fordelt på 13 føretak mot 15 året før. Sauehaldet og kjøtproduksjon på storfe syner god stabilitet. Dette er særs viktig for å halda kulturlandskapet aktivt og levande. I 2017 fekk Fitjar kommune tildelt kr i SMILmidlar (Særskilte Miljøtilskot i Landbruket) frå Fylkesmannen i Hordaland. Medrekna ubrukte midlar frå året før vart det løyvd kr til 19 ulike tiltak. Løyvingane vart gjort i samsvar med forskrift for SMIL-tilskot og felles strategiplan for Fitjar og Stord. Prosjektet «Fjerning av sitkagran i Fitjarøyane» vidareført. Det er brukt kr fordelt på samordna uttak og fjerning av sitkagran. Det vart ikkje søkt om nye midlar frå Miljødirektoratet i Prosjektet vert vidareført så lenge behovet er der og miljødirektoratet støttar Fitjar kommune sitt arbeid med å ta vare på den utvalde naturtypen kystlynghei i Fitjarøyane. Sviing er ein naudsynt del av skjøtsel av lyngbeite. Denne driftsforma krev godt samarbeid med brannetaten. I samsvar med ynske om meir sviing av lyngbeite for utegangarsau vart det løyvd kr til utarbeiding av ei risikovurdering for dei aktuelle øyane. Arbeidet held fram i Fitjar kommune er vertskommune for Vassområde Sunnhordland, og SFLMK har hatt koordinatorrolla i 25 % stilling i Arbeidet har bestått i å bidra til at ansvarleg sektormynde følgjer opp «Regional plan for Vassregion Hordaland » og «Tiltaksprogram for Vassregion Hordaland ». Fitjar kommune har i 2017 gjeve uttale til søknad frå Sjøtroll Havbruk AS om auke i maksimalt tillaten biomasse for oppdrett av laks og aure på lokalitet Storvikholmen, og til Kobbevik og Furuholmen sin søknad om løyve til landbasert anlegg for matfisk og stor settefisk på lokalitet Årskog. I 2017 er det registrert hogst av 739 m³ tømmer, som er ein markant nedgang i høve til dei siste føregåande åra. SFLMK arrangerte kurs i bruk av motorsag, med i alt 23 deltakarar. Det vart tildelt 198 fellingsløyve på hjort i 2017 og felt 160, som gir ein fellingsprosent på 81. Sju hjort er registrert påkøyrt på vegane i kommunen dette året. Til den årvisse jegerprøva møtte 22 kandidatar. Nettportal og e-post vert som tidlegare nytta til formidling av informasjon og nyhende frå landbruks- og miljøkontoret. I 2017 var det eit ekstra informasjonsbehov grunna nye ordningar for søking om produksjonstilskot. Veterinærvakttenesta i Stord vaktområde omfattar kommunane Stord, Fitjar, Bømlo og Austevoll. Kommunane har også i 2017 ytt tilskot for å sikra ei forsvarleg veterinærteneste og ei god vaktordning

70 TEKNISKE TENESTER Drift og vedlikehald, bygg og anlegg Mål og måloppnåing for 2017 Det langsiktig målet innan området var å ta att etterslepet på vedlikehaldssida. Særleg gjaldt dette vedlikehald av den kommunale bygningsmassen, og vedlikehald av veg. Ein meiner desse måla er delvis oppnådd. Året som gjekk Grunnarbeida for Gartnartunet vart starta opp på sommaren 2016, og anlegget vart ferdigstilt mars Tunet inneheld 5 bueiningar og 1 base. Arbeid med bygging av nytt legesenter ved FBB starta opp i november 2016 og vart ferdigstilt i mars Koløyvegen med V/A anlegg vart utbetra i Anlegga for reservekraft i Havnahuset og FBB vart fullført. Det vart installert nytt ventilasjonsanlegg ved Fitjarstølane barnehage. Løpebanen ved Fitjar idrettspark vart renovert, med nytt toppstrøk med maling, og ny oppmerking. Utbetring av Gamle Vestbøstadvegen vart fullført med ny asfalt. Fitjar kommune kjøpte bygningsmassen ved FBB frå Helse Fonna, etter å ha leigt heile eigedommen i 12 år. Drift: 2017 har vore eit hektisk år for drift- og vedlikehaldspersonalet, med ein del nye bygningar. Interne flyttingar medførte arbeid både på den gamle og nye staden. Over dei siste par- tre åra har kommunen fått over 15 nye bustader som skal tilretteleggjast og vedlikehaldast. Fitjar Kraftlag har hatt ansvar for vedlikehaldet av gatebelysninga. Vintervedlikehaldet vert utført av innleigde entreprenørar. Vedlikehald av grøntanlegga i sentrum er ivareteke med eigne ressursar. Driftsavtalen med Fitjar Idrettslag på grasbanen og kunstgrasbanen er vidareført. Personale Det vart tilsett ein ny vaktmeister frå 1. september. Avdelinga hadde pr 31. desember ,3 stillingar. Dette inkluderer 3.8 stillingar på vaktmeistertenester, 1 stilling på park og veg, samt 5.5 stillingar på reinhaldstenester. VA Avdeling Mål og måloppnåing for 2017 Målet for avdelinga er å sikra trygg vassforsyning til kommunen, god kvalitet på drikkevatn, og så lite driftsavbrot på vann og avløp som mogleg. Underliggjande delmål er å utvida dekninga til nye område, og syta for tilfredsstillande standard på anlegga våre, både kva gjeld kapasitet og vedlikehaldsstandard. Ein meiner ein i stor grad har oppnådd målsetjingane. Året som gjekk Arbeidet med ROS-analyse for vannforsyninga starta opp i 2016, målingar på mengde og trykk på ledningsnettet vart utført i 2017, desse tiltaka vil mellom vere med å danne grunnlag for Hovudplan for vannforsyning, og revisjon av beredskapsplan. V/A anlegg mot Koløyholmen var fullført frå fylkesvegen til Lio. Arbeidet held i 2018 fram forbi skulen, til planlagt ny pumpestasjon. V/A anlegg Rimbareid-Vik vart fullført som planlagt. I samband med at Statens vegvesen skal laga nytt vegkryss i Fitjar sentrum skal Fitjar kommune skifta ut VA- anlegga. Kommunen starta arbeid med planlegging på hausten, og prosjektet blir sendt på anbod våren Drift I 2017 vart m³ vatn reinsa og levert ut på nett. Dette er ein auke i høve til tidlegare, då det i 2016 vart levert , og i perioden vart det årleg levert kring m³. Ein må attende til 2006 for å finna tilsvarande levert mengde som i Dette kan tyde på fleire lekkasjar på leidningsnettet, som vil bli fylgt opp i Til samanlikning vart det i 2002, før Dåfjordutvidinga og Kråkoutbygginga, levert ca m³ vatn. Dette syner at eit systematisk arbeid med lekkasjesøk og utbetring fører til langt mindre og meir stabilt forbruk av vatn

71 Ein har hatt 5 brot på vannleidningar i Analyseresultata syner god kvalitet på drikkevatnet i Fitjar. Det har ikkje vore større driftsforstyrringar på avløpsanlegga Personale Personalet har i 2017 vore på 2 årsverk samt 0,13 årsverk på reinhald. BRANN OG FEIARVESEN Mål og måloppnåing for 2017 Målsetjinga for beredskap har vore å vedlikehalde, og auka kompetansen blant mannskap. Ein har òg lagt vekt på å auka kompetansen blant mannskap gjennom eigne øvingar og eksterne kurs. Ein har hatt tilsyn med at mannskapa har rett verktøy og utstyr til å utføre dei oppgåvene det er forventa at dei skal løyse. Målsetjinga for førebyggjande tiltak har vore å utføre tilsyn på bustader, og særskilte brannobjekt i samsvar med intervall i regelverk. Ein har òg vidareført tradisjonen med open brannstasjon, med fokus på førebyggjande arbeid. Ny førebyggjande forskrift legg opp til tilsyn og feiing på fritidsbustader. Dette vert ei stor utfordring å få til reint praktisk, med tilkomst og avtalar med hytteeigarar td. i Fitjarøyane. Året som gjekk Arbeidet med Ros-analyse for brannvesenet vart starta opp, og vart sluttført i Nokre av konklusjonane var meir tid avsett til førebyggjande arbeid, og krav om tankbil. Midlar til tankbil er sett av på budsjett for 2018 og I 2017 gjennomførte me eit prøveprosjekt «Bjørnis» i ein av barnehagane i kommunen. Tiltaket retta seg mot den eldste gruppa i barnehagen, og generelt til småbarnsforeldre. Prøveprosjektet var såpass vellukka at ein ynskjer å tilby dette til alle barnehagane i kommunen i I november har Arbeidstilsynet gjennomført tilsyn på brannstasjonen i Årskog. Tilsynet var ledd i eit landsomfattande tilsyn med brannstasjonar. Det vart gjeve pålegg som vil medføra kostnadskrevjande tiltak, mellom anna krav til oppdeling mellom «rein» og «skitten» sone, ventilasjon, dusjtilhøve, garderobar for begge kjønn mv. Ein ser det som utfordrande å få dette til i eksisterande bygning var første heile året at brannvesenet disponerte «eigen» utrykkingsbåt i sameige med Friluftsrådet Vest. Innkøyring av båten medførte behov for litt ekstra tid til øvingar, og innkjøp av noko ekstra utstyr. Drift Utviklingstrekka innan brannvernarbeidet dei seinare åra syner eit breiare spekter av oppgåver som det er forventa at brannvesenet skal handtere. Det kommunale brannvernet har gått frå å vere eit reint brannvern, til å bli ei kommunal redningsteneste. Ein har no arbeidsoppgåver både innan akuttførstehjelp, forureining og brannvern. Dette gjeld både førebyggjande tiltak og beredskap, olje/kjemikalievern, og bistand ved trafikkulykker, restverdiredning, overflateredning mv. Desse utviklingstrekka er bakgrunn for at kommunestyret vedtok å endra namnet på tenesta til Fitjar brann og redning. Loggførte hendingar syner at brannvernet vart kalla ut på fylgjande oppdrag i 2017: Trafikkulykke 4 Medisinsk assistanse 12 Unødige alarm 3 Anna assistanse 2 Gras/kratt/skogbrann 1 Bygningsbrann 2 Akutt forureining 1 Anna brann 1 Brannhindrande tiltak 2 Restverdiredning 1 Automatisk brannalarm 3 Totalt var det 32 utrykkingar mot 34 i 2016, og 28 i Som ein ser av utrykkingane er det eit høgt tal innan medisinsk assistanse. Dette er i stor grad utkallingar frå akuttmedisinsk som ber om hjelp ved mistanke om hjartestans, eller andre akutte oppdrag. Det har også i 2017 vore arrangert open dag på brannstasjonen på hausten. Fitjar kommune har avtale med Stord kommune om tilsyn og feiing. Avtalen er i samsvar med tidlegare 30 71

72 føresegner, nye føresegner er ein i startfasen med å innbake i avtale med Stord. Avtalen tilseier at det skal utførast feiing etter behov, med normal frekvens anna kvart år, og eit meir omfattande tilsyn kvart fjerde år. Tilsyn på særskilde brannobjekt i kommunen ligg òg i avtalen. Det har vore lovbestemt tilsyn på 13 (alle) av våre særskilde brannobjekt. Tilsyna viser at nokon bygningseigarar må ha ei tettare oppfylging for at drift og bygningsmasse skal tilfredsstilla gjeldande regelverk på området. Personale Fitjar brannvesen har i mannskap, av desse ei kvinne. 9 av desse er godkjent som røykdykkarar, og 11 av desse har førarkort kl. 2, og er godkjent som sjåfør på utrykkingskøyrety. Ein ser at det kan bli utfordrande å rekruttere det mannskapet ein ynskjer i tida frametter. Mannskapa i brannvesenet delteke på fylgjande kurs i 2017, 2 mannskap har fullført grunnkurs, 1 mannskap har fullført nettbasert kurs, 3 mannskap har fullført PLIVO kurs, 2 mannskap har tatt tauredningskurs, 1 mannskap har fullført utrykkingsleiar utdanning, 4 mannskap har fullført opplæring i søk frå båt. I tillegg har alle gjennomgått retrening med stiftinga Norsk luftambulanse. Netto driftsutgifter til brannvern pr. innbygger Tysnes Fitjar Etne Forebygging av branner og andre uluykker Beredskap mot branner og andre ulykker 31 72

73 NÆRINGSLIV SAMFERDSEL Det har vore svært mange positive trekk i næringslivet i Fitjar i Det viktigaste er at Lerøy AS starta utbygging av eit større settefisk/smoltanlegg på Kvedno. Investeringa har ei kostnadsramme på 650 mill. og 1. byggesteg skal vere ferdig i 2018, 2. byggesteg i Produksjon vil verta sett på i fyrste byggesteg i Fylt utbygd er det rekna med at det vil gi ca. 25 arbeidsplassar, ein auke på 18 frå i dag. I samanheng med utbygginga, er også vegen til Kvedno blitt vesentleg utbetra, som del av prosjektet Midtfjellet Vindkraft AS vedtok å byggja ut trinn 3 av vindparken i fjellet. Trinn 3 består av 11 møller à 3,6 MWh, og vil gje ein auke i produksjonen på frå 322 GWh til 425 GWh. Utbygginga har ein kostnadsramme på ca. 400 mill. Veg- og anna grunnarbeid blei starta hausten Møllene vil bli sett opp våren 2018 og produksjonen startar hausten Fitjar Mekaniske Verksted As hadde eit godt år i nybygg vart levert og det vart gjort mykje servicearbeid. Selskapet har investert mykje i infrastruktur. Ved inngongen til 2018 hadde verftet kring 80 fast tilsette og 6 nybygg i ordre. Engevik & Tislevoll as, som er den nest største private verksemda i Fitjar, hadde eit godt år, men utan dei største oppdraga. Selskapet hadde likevel godt med arbeid, og jamn sysselsetting. Mestervindu AS på Sjorrareset har hatt eit godt år og har auka arbeidsstokken til om lag 50, som er over nivået som var i J. Fjeldtvedt AS. Vest Aqua Vest AS som driv oppdrett av rognkjeks/leppefisk til oppdrettsnæringa har og hatt eit svært godt år og har utvida produksjonen. Dei planlegg no byggesteg 2, noko som vil bidra til å nær dobla produksjon. postsmoltanlegg og deretter moglegvis tilrettelagt for vaksen fisk. Det er rekna ein søknadsperiode på 2 år frå hausten 2017 og deretter ei byggetid på 2 år. Dersom dette blir fullt utbygt, kan det gi inntil 50 nye arbeidsplassar. Kostnadsramma her er kring 700 mill. kroner. Det øvrige næringslivet i Fitjar har hatt ei jamt godt år utan at det har vore spesielle ting å merka her. Det har i 2017 vore eit par større anleggsarbeid i Fitjar. Statens vegvesen har arbeidd med Rimbareid-Vik parsellen på Fv 545 og 1,8 km ny asfaltert veg, fortau med veglys vart opna til jul i Det er framleis litt rydding og tilpassing på kantar mm utover vinteren. I samband med dette prosjektet har kommunen lagt m ny vassleidning og avløpsleidning. Kommunen har i eigen regi utført eit større kombinert veg, vatn, avløpsprosjekt i Øvrebygda over Sjoareset. Dette har medført både nytt vatn- og avløpsanlegg og nytt fortau på ca. 1 km strekkje til Lio. Vegen er dessutan masseutskifta somme stader. Reguleringsplanen for næringsområdet i Årskog er no ferdig. Dette opnar for nye tiltak. I fyrste omgang planlegg ein ei større masseutskifting i området. Det har vore planlegging av nytt vegkryss i sentrum. I tillegg til ein komplisert veg- og grunnsituasjon, vil også kommunen skifta ut ca. 900 m vatn- og avløpsleidningar og ein vil auka dimensjonen på overvassleidning gjennom sentrum. Hordaland fylkeskommune vil også laga ny bussterminal ved sida av krysset. Arbeidsstart er planlagt våren Oppdrettselskapet Kobbevik & Furuholmen frå Austevoll har søkt om løyve til å byggje eit postsmolt og lakseoppdrett på land i Årskog. Dette er også planlagt bygt i 2 trinn, først som 32 73

74 FITJAR KOMMUNE ÅRSREKNESKAP 2017 Innhald: 1A REKNESKAPSSKJEMA 1A DRIFT 1B REKNESKAPSSKJEMA 1B DRIFT 2A REKNESKAPSSKJEMA 2A INVESTERING 2B REKNESKAPSSKJEMA 2B INVESTERING HO-dr KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT DRIFT HO-inv KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT INVESTERING HO-bal KOSTRA - OVERSIKT BALANSE Note 1a ENDRING ARBEIDSKAPITAL Note 1b KOSTRA - ANSKAFFELSE OG BRUK Note 2a PENSJONSFORPLIKTELSER KLP Note 2b PENSJONSFORPLIKTELSER SPK Note 3 KOMMUNENS GARANTIANSVAR Note 4 AKSJAR OG ANDELER I VARIG EIGE Note 5 LIKVIDITETSRESERVE OG RESULTAT Note 6 KOMMUNENS FONDSMIDLAR Note 7 KAPITALKONTO OPPSTILLING Note 8a SJØLVKOSTOPPSETT VATN Note 8b SJØLVKOSTOPPSETT KLOAKK Note 8c SJØLVKOSTOPPSETT BRANNSYN Note 8b SJØLVKOSTOPPSETT PLAN OG BYGGESAK Note 8b SJØLVKOSTOPPSETT OPPMÅLING Note 9 ANLEGGSMIDLAR Note 10 LANGSIKTIG LÅNEGJELD Note 11 REKNESKAPSPRINSIPP 74

75 FITJAR KOMMUNE 2017 REKNESKAPSSKJEMA 1A Konto Konto navn Rekneskap 2017 Revidert budsjett 2017 Opphavleg budsjett 2017 Rekneskap Skatt inntekt og eige LN01 Skatt på inntekt og formue Rammetilskot Inntektsutjamning LN02 Ordinært rammetilskot Eigedomsskatt verk og bruk Eigedomsskatt anna fast eigedom LN03 Skatt på eigedom Andre direkte eller indirekte skattar LN04 Andre direkte eller indirekte skattar Overføring frå staten LN05 Andre generelle statstilskot LN06 Sum frie disponible inntekter Renter bankinnskot m.m Aksjeutbytte (inkl.) Gevinst finansielle instrument LN07 Renteinntekter og utbytte 4) Renteutgifter lån m.m Tap finansielle instrument LN08 Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgif Låneavdrag LN09 Avdrag på lån LN10 Netto finansinntekter/-utgifter Dekn.tidl.års reknesk.m.meirforbruk LN11 Til dekning av tidligere års regnskapsmessige m Avs.til disposisjonsfond LN12 Til ubundne avsetninger Avs. bundne driftsfond LN13 Til bundne avsetninger 5) Bruk av tidl.års mindreforbruk LN14 Bruk av tidl.års mindreforbruk Bruk av disposisjonsfond LN15 Bruk av ubundne avsetninger Bruk bundne driftsfond LN16 Bruk av bundne avsetninger 5) LN17 Netto avsetninger Overført til investeringsrekneskapen LN18 Overført til investeringsrekneskapen LN19 Til fordeling drift LN20 Fordelt frå drift (skjema 1B) Rekneskapsmessig mindreforbruk Rekneskapsmessig meirforbruk LN21 Rekneskapsmessig meir/mindreforbruk Side 2 75

76 FITJAR KOMMUNE 2017 REKNESKAPSSKJEMA 1B - FORDELING DRIFT Netto Revidert Opph. Netto Ansvar Ansvar (T) Teneste Teneste (T) Rekn. 17 budsj 17 budsjett 17 Rekn Formannskap 1000 Folkevalde,politisk komitè/utval Formannskap 1001 Stortings, fylke- og kommuneval Formannskap 1002 Stønad politiske parti Formannskap 1003 Barne- og ungdomsråd Formannskap 1004 Ordførar/varaordførar Formannskap 1100 Revisjon og kontrollutval Formannskap 3250 Tilrettel./bistand næringslivet Formannskap 3255 Reiselivsnæring Formannskap Administrasjon 1200 Administrasjon Administrasjon 1201 Strategisk leiing Administrasjon 1204 Innkjøp Administrasjon 1205 Økonomiteneste Administrasjon 1207 Drift felles IT-system Administrasjon 1700 Berekna premieavvik Administrasjon 3150 Utbyggingsområde bustader Administrasjon 3290 Landbruksnæring Administrasjon 3900 Kyrkjeleg administrasjon Administrasjon 3920 Trudomssamfunn Administrasjon 3930 Kyrkjegardar, drift og vedlikehald Administrasjon Skule- og oppvekstadmin1200 Administrasjon Skule- og oppvekstadmin2010 Førskule (basis/barnehage) Skule- og oppvekstadmin2011 Private barnehagar-basistilbod Skule- og oppvekstadmin2012 Skjønsmidlar barnehage Skule- og oppvekstadmin2020 Grunnskule Skule- og oppvekstadmin2021 PPT-teneste grunnskule Skule- og oppvekstadmin2022 Administrasjon grunnskule Skule- og oppvekstadmin2130 Vaksenopplæring Skule- og oppvekstadmin2131 Vaksenopplæring innvandrarar Skule- og oppvekstadmin2220 Skulelokale og skyss Skule- og oppvekstadmin3830 Musikk- og kulturskule Skule- og oppvekstadministras Rimbareid skule 2020 Grunnskule Rimbareid skule 2022 Administrasjon grunnskule Rimbareid skule 2023 Morsmålsundervisning Rimbareid skule 2150 Skulefritidsordning Rimbareid skule 2151 SFO - funksjonshemma Rimbareid skule Øvrebygda skule 2020 Grunnskule Øvrebygda skule 2150 Skulefritidsordning Øvrebygda skule Sælevik skule 2020 Grunnskule Sælevik skule 2150 Skulefritidsordning Sælevik skule Fitjarstølane barnehage 2010 Førskule (basis/barnehage) Fitjarstølane barnehage 2110 Styrka tilbod førskulebarn Fitjarstølane barnehage * Skule/ oppvekst Plan, byggesak og oppm 1200 Administrasjon Plan, byggesak og oppm 3010 Plansakshandsaming Plan, byggesak og oppm 3020 Bygge-, delings- og seksj.saker Plan, byggesak og oppm 3030 Kart- og oppmåling Plan, byggesak og oppmåling Drift- og vedlikehald, byg1300 Administrasjon Drift- og vedlikehald, byg1300 Administrasjonslokale Drift- og vedlikehald, byg2210 Førskulelokale Drift- og vedlikehald, byg2220 Skulelokale Drift- og vedlikehald, byg2610 Institusjonslokaler Drift- og vedlikehald, byg2650 Kommunalt disponerte bustader Drift- og vedlikehald, byg2652 Husvære - eigne Drift- og vedlikehald, byg2654 Utleige areal/grunn Drift- og vedlikehald, byg2656 LAR-senter Drift- og vedlikehald, byg2657 Bustadar flyktning Drift- og vedlikehald, byg2658 Rusbustadar Drift- og vedlikehald, byg2659 Andre utleigebustadar Drift- og vedlikehald, byg3302 Årskog kai Drift- og vedlikehald, byg3320 Kommunale vegar Drift- og vedlikehald, byg3324 Veglys Drift- og vedlikehald, byg3350 Rekreasjon i tettstad Drift- og vedlikehald, byg3800 Idrett, hallar/anlegg-drift./vedlikehald Drift- og vedlikehald, bygg og VAR-avdeling 3400 Produksjon av vatn VAR-avdeling 3500 Renseanlegg og utløp VAR-avdeling 3540 Tøming slamavskiljarar VAR-avdeling 3550 Innsamling avfall (SIM) VAR-avdeling Landbruk-/miljøavdeling 3258 Skogreising Landbruk-/miljøavdeling 3290 Landbruksnæring Landbruk-/miljøavdeling 3600 Natur - og friluftsliv Landbruk-/miljøavdeling 3603 Viltfond Landbruk-/miljøavdeling Brann og feiarvesen 3380 Førebygging brann,andre ulukker,feiing Brann og feiarvesen 3390 Beredskap mot brann og ulukker Brann og feiarvesen 3391 Oljevern, forurensning Brann og feiarvesen * Plan og miljøavd Helse- og sosialavdeling 1200 Administrasjon Helse- og sosialavdeling 2320 Førebyggj.skule- og helsest.teneste Side 3

77 FITJAR KOMMUNE 2017 REKNESKAPSSKJEMA 1B - FORDELING DRIFT Netto Revidert Opph. Netto Ansvar Ansvar (T) Teneste Teneste (T) Rekn. 17 budsj 17 budsjett 17 Rekn Helse- og sosialavdeling 2321 Jordmorteneste Helse- og sosialavdeling 2322 Helsestasjon for ungdom Helse- og sosialavdeling 2323 Vaksinasjon Helse- og sosialavdeling 2333 Krisesenter Helse- og sosialavdeling 2334 Miljøretta helsevern Helse- og sosialavdeling 2337 Bevilgning og skjenkekontroll Helse- og sosialavdeling 2340 Aktivisering eldre og funksjonshemma Helse- og sosialavdeling 2347 Støttekontaktar Helse- og sosialavdeling 2410 Diagnose,behandling,rehabilitering Helse- og sosialavdeling 2411 Legevakt Helse- og sosialavdeling 2416 Legeteneste Helse- og sosialavdeling 2417 Fysio/ergoterapiteneste Helse- og sosialavdeling 2420 Sosial rådgjeving og rettleiing Helse- og sosialavdeling 2422 Flyktningeteneste Helse- og sosialavdeling 2430 Tilbod person med rusproblem Helse- og sosialavdeling 2440 Barnevernteneste Helse- og sosialavdeling 2510 Barneverntiltak i familien Helse- og sosialavdeling 2520 Barneverntiltak utafor familien Helse- og sosialavdeling 2523 Fosterheim Helse- og sosialavdeling 2530 Pleie, omsorg, hjelp i institusjon Helse- og sosialavdeling 2540 Pleie, omsorg, hjelp i heimen Helse- og sosialavdeling 2560 Akutthjelp helse- og omsorgstenesta Helse- og sosialavdeling 2610 Institusjonslokaler Helse- og sosialavdeling 2750 Introduksjonsordninga Helse- og sosialavdeling 2760 Kvalifiseringsprogrammet Helse- og sosialavdeling 2810 Økonomisk sosialhjelp Helse- og sosialavdeling Institusjonstenester 2342 Dagsenter for demente Institusjonstenester 2416 Legeteneste Institusjonstenester 2530 Pleie,omsorg,hjelp i institusjon Institusjonstenester 2540 Pleie, omsorg, hjelp i heimen Institusjonstenester 2541 Bufelleskap Institusjonstenester Omsorgstenester sone I 2340 Aktivisering eldre og funksjonshemma Omsorgstenester sone I 2531 Avlastningsopphald i institusjon Omsorgstenester sone I 2540 Pleie, omsorg, hjelp i heimen Omsorgstenester sone I 2543 Anna hjelp i heimen Omsorgstenester sone I 2544 Brukarstyrt personleg assistent Omsorgstenester sone I 2545 Psykiatritenester Omsorgstenester sone I * Helse, sosial og omsorg Kultur 2310 Aktivitetsttilbod barn/unge Kultur 2340 Aktivisering eldre og funksjonshemma Kultur 3700 Bibliotek Kultur 3750 Museer og off.samling Kultur 3800 Idrett, hallar/anlegg-drift./vedlikehald Kultur 3850 Andre kulturaktivitetar Kultur 3852 Bygdebøker, kulturvern Kultur 3860 Kommunale kulturbygg Kultur Økonomisk forvaltning 1205 Økonomiteneste Økonomisk forvaltning 8001 Eigedomsskatt Økonomisk forvaltning 8400 Ramme og statstilskot Økonomisk forvaltning 8500 Generelt tilskot flyktning Økonomisk forvaltning 8600 Avskrivningar og renter Økonomisk forvaltning 8700 Renter, utbyte og lån Økonomisk forvaltning Sum alle avdelingar, fordelt Side 4

78 FITJAR KOMMUNE 2017 REKNESKAPSSKJEMA 2A Tekst Rekneskap 2017 Revidert budsjett 2017 Opphavl. budsjett 2017 Rekneskap 2016 Investeringar i anleggsmiddel, byggelånsrenter Utlån og forskotteringar, aksjekjøp Avdrag på lån Dekking tidlegare års udekka inv. 530 Avsetjingar Årets finansieringsbehov Finansiert slik: Bruk av lånemidlar Inntekter frå sal av anleggsmidlar Mottatte avdrag på utlån, aksjesal Refusjonar Andre inntekter Sum ekstern finansiering Overført frå driftsrekneskapen 970 Bruk av avsetjingar Udekka investering Sum finansiering Udisponert ] Side 5 78

79 FITJAR KOMMUNE 2017 REKNESKAPSSKJEMA 2B Administrasjon Prosj.nr. Kommunal kostnad Tilskot Ramme Status IKT adm. og felles Årleg Eigenkapitalinnskot KLP Årleg ipad Fullført Oppgradering Agresso Fullført Trådlaust nett FBB (2016-budsjett) Ny nettstad - intranett Pågår Oppgradering legekontor Pågår Sum oppvekst Skule og oppvekst IKT skule Årleg Inventar skule Årleg Sum oppvekst Pleie og omsorg Møblar og utstyr FBB (2016-budsjett) Sum helse og omsorg Utbygging Sal bustadområde Reguleringsplan Årskog Pågår Sum helse og omsorg Drift og vedlikehald Fitjarstølane aktivitetsområde Fullført Ventilasjon Fitjarstølane barnehage Fullført Naudaggregat Havnahuset Fullført Naudaggregat FBB Fullført Reguleringsplan for gartnartomta Omsorgsbustadar Gartnartunet Mellombels finansiert med fond Inventar base Gartnartunet Fullført Legesenter Fullført Møblar til legesenter Pågår IKT legesenter Mulighetsstudie / skisseprosjekt ny sjukeheimsflø Oppgradering leilighet Fullført Innløysing FBB Fullført FKIB utviding an aksjekapital Fullført Fornying kunststoffdekke Fullført Gamle Vestbøstad vegen Fullført Sjoarreset - veg Altan FBB Fullført Sum Drift og vedlikehald Kultur Aktivitetsplass Fullført Modellbibliotek (2016-budsjett) Strandpromenade Pågår Sum kultur Kyrkja Kyrkjeorgel Fullført Planlegging av kyrkjegard Fullført Sum kyrkja Sum investering i drift VAR sektoren VA-plan Fv 545 sentrum Sjoarreset - vatn Sjoarreset - avløp Vatn - Veg Rimbareid - Vik Avløp - Veg Rimbareid - Vik Pumpestasjon Øvrebygda Servicebil vassverk Sum VAR Lån Nye lån Avdrag Formidlingslån innlån Årleg Formidlingslån utlån Årleg Likv. Lån FKIB Avslutta Sal og tilskot Inntekt Utgift Konsesjonsavgift Justeringsmva Årleg Spelemidlar Aktivitetsflate I / Losjehuset Tilskot Husbanken Bustad flyktning Tilskot Husbanken Gartnartunet Tilskot Husbanken Naudaggregat HH Tilskot Husbanken Naudaggregat FBB Sal aksjar Tide ASA 79 Side 6

80 FITJAR KOMMUNE 2017 KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT DRIFT Revidert Opphavleg Driftsrekneskapet Rekneskap Budsjett Budsjett Rekneskap Kostra-art Tekst Driftsinntekter Brukerbetalingar Andre sals- og leigeinntekter Overføringar med krav til motyting Rammetilskot Andre statlige tilskot ; 890 Andre overføringar 870 Skatt på inntekt og formue Eigenomsskatt Andre direkte og indirekte skattar Sum driftsinntekter Driftsutgifter Lønnsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester som inngår i t Kjøp av tenester som erstattar kommuna Overføringar Avskrivningar ( ) Fordelte utgifter Sum driftsutgifter Brutto driftsresultat Finansinntekter Renteinntekter, utbytte og eigaruttak Gevinst finansielle instrument 920 Mottatte avdrag på utlån (sosial- og nær 670 * Sum eksterne finansinntekter Finansutgifter 500 Renteutgifter, provisjonar og andre finan Tap finansielle instrument Avdragsutgifter Utlån (sosial- og næringslån) Sum eksterne finansutgifter Resultat eksterne finanstransaksjone Motpost avskrivninger Netto driftsresultat Avsetningar: 930 Bruk av tidligere års regnskapsmessige overskudd 940 Bruk av disposisjonsfond Bruk av bundne driftsfond Sum bruk av avsetningar: Dekning av tidligere års regnskapsmessige underskudd 540 Avsetning til disposisjonsfond 550 Avsetning til bundne driftsfond Overført til investeringsregnskapet Sum avsetningar Årets regnskapsmessige mindreforbruk Årets regnskapsmessige meirforbruk Side 7 80

81 FITJAR KOMMUNE 2017 KOSTRA - ØKONOMISK OVERSIKT INVESTERINGAR Rekneskap Rev.budsj. Budsjett Rekneskap Kostra-art Tekst Inntekter Sal av driftsmidler og fast eiendom Andre salsinntekter Overføringar med krav til motyting Statlege overføringar Andre overføringar Renteinntekter, utbytte og eigaruttak 0 Sum inntekter Utgifter Lønsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester som inngår i tene Kjøp av tenester som erstattar kommunal t Overføringar Renteutgifter, provisjonar og andre finansu ( ) Fordelte utgifter Sum utgifter Finanstransaksjonar 510 Avdragsutgifter Utlån Kjøp av aksjer og andelar Dekking tidl års udekka Avsetningar til ubundne investeringsfond Avsetningar til bundne investeringsfond Sum finans- og finansieringstransaksjonar (Utbetalingar og avsetningar) Finansieringsbehov Dekka slik: 910 Bruk av lån Mottekne avdrag på utlån Sal av aksjar og andelar Overføringar frå driftsrekneskapet Bruk av ubundne investeringsfond Bruk av bundne investeringsfond Sum finansiering Udekka/Udisponert Side 8 81

82 FITJAR KOMMUNE 2017 KOSTRA - OVERSIKT BALANSE 31/12/17 31/12/16 31/12/15 31/12/14 Anleggsmidlar Faste eigedomar & anlegg Utstyr, maskiner og trspm Utlån Aksjar & andeler Pensjonsmidlar Omløpsmidlar Premieavvik inkl. arb.g.avg Sertifikater Korts. Fordringar Obligasjoner Kasse, postgiro, bank SUM EIENDELER Egenkapital Bundne driftsfond Ubundne invest.fond Bundne invest.fond Disposisjonsfond Endr. rekn. prinsipp investering Endr. rekn. prinsipp drift Reknesk.messig meirforbr Reknesk.messig mindreforbr Udisp i invest.rekneskapen Udekka i invest.rekneskapen Kapitalkonto Langsiktig gjeld Pensjonsforpliktelser Ihendehaverobligasjonsfond Sertifikatlån Andre lån Kortsiktig gjeld Kassekredittlån Anna kortsiktig gjeld Premieavvik SUM GJELD SUM GJELD & EGENKAPITAL Differanse MEMORIAKONTI Unytta lånemidlar Andre memoriakonti 2999 Motkonti Side 9 82

83 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 1 A ENDRING ARBEIDSKAPITAL Kapittel Balanserekneskapen 31/12/ /01/2017 Endring Omløpsmidlar Kortsiktig gjeld Endring arb.kapital i balanserekn Endring i ubrukte lånemidlar Kapittel Driftsrekneskapet 2016 Kapittel Investeringsrekneskapet Inntekter , 690 Utgifter , (-)'590 Avskrivingar ,920 Ekst.fin.innt , 920, , 510, 520 Ekst.fin.utg , 520, Sum differansar Periodens tilførsel Avstemming mellom rekneskapsdelane: Differanse Side 10

84 FITJAR KOMMUNE 2017 KOSTRA - ANSKAFFELSE OG BRUK Anskaffelse og bruk av midlar Rekneskap Rekneskap Rekneskap Rekneskap (tal i heile kroner) Anskaffelse av midlar: Inntekter driftsdel , , Inntekter investeringsdel , , Innbetalingar ved eksterne fin.transar Sum anskaffelse av midlar Bruk av midlar: Utgifter driftsdel , , (-)690 Utgifter investeringsdel , , (-)690 Utbetalingar ved eksterne fin.transar Sum bruk av midlar Differanse anskaffelse og bruk av midlar Endring i unytta lånemidlar Endring i arbeidskapital Avsetning og bruk av avsetningar: Avsetningar Bruk av avsetningar Til avsetning seinare år Netto avsetningar Avvik Tilleggsløyving (490-art) Avskr. (eg. Kalk.renter/avskr) Øresdifferansar Sum Side 11 84

85 Pensjonsordning: FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 2A PENSJONSFORPLIKTELSER KLP Kommunen har kollektiv pensjonsordning i Kommunal Landspensjonskasse (KLP) som sikrar ytelsesbasert pensjon for dei tilsette. Pensjonsordninga femnar om alders-, uføre-, ektefelle-, barnepensjon AFP / tidlegpensjon, og sikrar alders- og uførepensjon med samla pensjonsnivå på 66 % saman med folketrygda. Pensjonane samordnast med utbetalingar frå folketrygda. Pensjonskostnad: Noverdi av årets opptening Rentekostnad av påløpt forpliktelse Brutto pensjonskostnad Forventa avkastning på midlane Netto pensjonskostnad Amortisert premieavvik Administrasjonskostnad Samla pensjonskostnad Fitjar kommune har vald 15 / 10 / 7 års amortiseringstid Premieavvik: Innbetalt premie / tilskot Administrasjonskostnad netto pensjonskostnad Årets premieavvik AGA av premieavvik Akkumulert og amortisert premieavvik 2017 Akkumulert premieavvik årets premieavvik amortisert premieavvik Akkumulert premieavvik AGA av amortisert premieavvik Balanseførte storleikar: Pensjonsforplikting Estimat Estimat Brutto forplikting midlar Netto forplikting AGA av netto forplikting Spesifikasjon av brutto forplikting Brutto forplikting Estimatavvik IB Årets opptening Rentekostnad Utbetalingar Brutto forplikting estimat fu Spesifikasjon av brutto midlar Brutto midlar Estimatavvik IB Innbetalt premie Administrasjonskostnadar Utbetalingar Forventa avkasting Brutto midlar estimat Estimatavvik Estimatavvik Forplikting Midlar Estimatavvik Side 12

86 Pensjonsordning: FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 2B PENSJONSFORPLIKTELSER SPK Pensjonskostnad: Noverdi av årets opptening Rentekostnad av påløpt forpliktelse Brutto pensjonskostnad Forventa avkastning på midlane Netto pensjonskostnad Amortisert premieavvik Administrasjonskostnad Samla pensjonskostnad Fitjar kommune har vald 15 / 10 / 7 års amortiseringstid Premieavvik: Innbetalt premie / tilskot Administrasjonskostnad netto pensjonskostnad Årets premieavvik AGA av premieavvik Akkumulert og amortisert premieavvik 2017 Akkumulert premieavvik årets premieavvik amortisert premieavvik Akkumulert premieavvik AGA av amortisert premieavvik Balanseførte storleikar: Pensjonsforplikting Estimat Estimat Brutto forplikting midlar Netto forplikting AGA av netto forplikting Spesifikasjon av brutto forplikting Brutto forplikting Årets opptening Rentekostnad Estimatavvik Brutto forplikting estimat fu Spesifikasjon av brutto midlar Brutto midlar Innbetalt premie Administrasjonskostnadar Forventa avkasting Estimatavvik Brutto midlar estimat full am Estimatavvik Estimatavvik Forplikting Midlar Estimatavvik Side 13

87 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 3 KOMMUNENS GARANTIANSVAR KOMMUNENS GARANTIANSVAR PR 31/12/2017 Restgjeld Gitt overfor - namn Tekst Beløp %-andel Utløper dato Kommunalbanken Lån nr Havn Burettslag (K-sak 003/04) Kommunalbanken Lån nr Stiftinga Havnahuset Bu- og servicesenter Prior. lån Kommunalbanken Lån nr Stiftinga Havnahuset Bu- og servicesenter Prior. Lån Kommunalbanken Lån nr E/S Gamle Fitjar Tinghus AS Nordea Bank Norge Lån nr Stiftinga Havnahuset Bu-og servicesenter K-sak Kommunalbanken Lån nr Fitjar Kultur- og Idrettsbygg AS K-sak Sum garantiar Side 14

88 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 4 AKSJAR OG ANDELER I VARIG EIGE AKSJAR OG ANDELER PR 31/12/2017 Bokført NOK Konto Objekt Objekt (T) Beløp Endring 17 Likningsverdi Eigarandel Antal Pålydande Opero AS Fitjar Kraftlag Tide ASA , Eigedomsselskapet Gamle Fitjar Tinghus AS Fitjar Kultur-og Idrettsbygg AS A/L Biblioteksentralen Vestbo BBL Atheno AS Tysnesbrua A/S (Sunnhordlandsambandet AS) Fitjar Meieri AS Luter SIM KLP innskotskapital Sum aksjar og andelar Side 15 88

89 UDISPONERT RESULTAT FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 5 UDISPONERT RESULTAT Meirforbruk drift 31/12/17 01/01/17 Endring Avsatt Udisponert Meirforbruk tidlegare år konto Mindreforbruk Sum akkumulert meirforbruk drift Meirforbruk investering Udekka postar invest Sum akkumulert udekka invest Sum meirforbruk Drifts/investeringrekneskapen Årets mindreforbruk 580-art drift Årets meirforbruk 980-art invest Sum disponert Avsatt til dekking tidl år 530-art / drift 0 Avsatt til dekking tidl år 530-art / invest 0 Sum avsatt 0 Differanse Side 16 89

90 FITJAR KOMMUNE 2017 KOMMUNENS FONDSMIDLAR KOMMUNENS FONDSMIDLAR Note 6-1 Disposisjonsfond Disposisjonsfond pr Avsatt fra drifta Disponert til drift/invest Disposisjonsfond pr Note 6-2 Ubundne kapitalfond Ubundne kap.fond pr Avsatt fra invest.(+) (548-art) Disponert til invest.(-) (948-art) Overført til bundne inv.fond (-) Ubundne kap.fond pr Note 6-3 Bundne kapitalfond Bundne kap.fond pr Avsatt fra invest. (+) (550-art) Disponert til invest. (-) (950-art) Bundne kap.fond pr Note 6-4 Bundne driftsfond Bundne driftsfond pr Avsatt fra drifta (+) (550-art) Disponert til drifta (-) (950-art) Bundne driftsfond pr Sum fonds pr Netto disponert av fonds Side 17 90

91 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 7 KAPITALKONTO OPPSTILLING KAPITALKONTO Debetposter i året Kreditposter i året Inngåande balanse Sal av fast eigedom/anlegg (nedskriving) Aktivering fast eigedom Avdrag på utlån Kjøp av aksjar Avskrivning på utlån Utlån Bruk av eksterne lån Avdrag eksterne lån Sal av utstyr, mask. og transportmidlar Aktivering utstyr/maskinar Sal av aksjar/andeler (nedskriving) Pensjonsmidlar Avskrivning utstyr/ maskinar/ trspm Avskrivning fast eigedom Pensjonsforpliktingar Endring kapitalkonto Utgåande balanse Anleggsmidler A Langsiktig gjeld B Unytta lånemidlar C Kapitalkonto A-B+C Side 18 91

92 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 8a SJØLVKOSTOPPSETT VATN Kalkulasjonsrente: 5-årig swaprente+0,5% 1,982 % Sjølvkostoppsett vatn Teneste Avskr.tid 2017 Årlig 2017 Rentekostn. Avskrivning Sum Vassverk/vassledn år Tekn.anl. vassverk år Kjøretøy vassverk år Sum renter og avskrivninger vatn Kapitalutgifter EDB-adm.+ kopimsk.: Vatn 25% AV 33% Andel Invest. EDB adm år , Sum renter og avskrivninger edb vatn Kapitalutgifter utestasjon Årskog: Vatn 30 % Andel Investering år , SUM KAPITALDEL: VATN ART ART INNTEKTER DRIFT Avgiftsinntekter: T-3400 Gruppe Refusjonar: Gruppe Sum inntekter DIREKTE KOSTNADER DRIFT Lønskostnader/sos.kostnader 10* Varer/tenester i eiga verksemd Varer/tenester utanfor eiga verksemd Overføringar Sum direkte kostnader INDIREKTE KOSTNADER DRIFT Adm.kostnadar Husleige Sum indirekte kostnader Sum utgiftsført Brutto driftsresultat Finanskostnader/inntekter Forsinkelseserenter 312 Kalk. Rentekostnad ART Avskrivning ART Renter bankinnskot Sum finansposter Netto driftsresultat Avsetninger Avsetjing til fond Bruk av fond Sum avsetninger Sum 0 Side 19 92

93 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 8b SJØLVKOSTOPPSETT KLOAKK Kalkulasjonsrente: 5-årig swaprente+0,5% 1,982 % Sjølvkostoppsett kloakk Teneste Avskr.tid Renter Avskrivning 2017 Kloakkar år Tekn.anl. avløp år Kjøretøy kloakkar år Sum renter og avskr. kloakk Kapitalutgifter EDB-adm.+ kopimsk.: Kloakk 25% AV 33% Invest. EDB adm år , Sum renter og avskr. edb kloakk Kapitalutgifter utestasjon Årskog: Kloakk Investering år , SUM KAPITALDEL KLOAKK Art Art INNTEKTER DRIFT: T-3500 Avgiftsinntekter: Avgiftsinntekt kloakk Refusjonar: Refusjonar Sum inntekter DIREKTE KOSTNADER DRIFT Lønskostnader/sos.kostnader 10* Varer/tenester i eiga verksemd Varer/tenester utanfor eiga verksemd Overføringar Sum direkte kostn INDIREKTE KOSTNADER DRIFT Adm.kostnadar Husleige Sum indirekte kostn Sum utgiftsført Brutto driftsresultat Finanskostnader/inntekter Forsinkelseserenter 26 Kalk. Rentekostnad ART Avskrivning ART Renter bankinnskot Sum finansposter Netto driftsresultat Avsetninger Avsetning til fond Bruk av fond Sum avsetninger Sum 0 Fordelt servicepensjon AFP, er ført på teneste 1700 og avrekna mot VAR-fond. Side 20 93

94 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 8c SJØLVKOSTOPPSETT BRANNSYN Sjølvkostoppsett brannsyn INNTEKTER DRIFT: T-3380 Salsinntekter: Salsinntekter: Refusjonar: Refusjonar -673 Sum inntekter DIREKTE KOSTNADER DRIFT Lønskostnader/sos.kostnader 10* Varer/tenester i eiga verksemd Varer/tenester utanfor eiga verksemd Overføringar Sum direkte kostn INDIREKTE KOSTNADER DRIFT Adm.kostnadar Husleige Sum indirekte kostn Sum utgiftsført Tilsyn særskilte objekt Brutto driftsresultat Finanskostnader/inntekter Forsinkelseserenter Renter fond Sum finansposter 0 Netto driftsresultat Avsetninger Avsetning til fond Bruk av fond Sum avsetninger 0 Sum Fond Ikkje dekka Til dekking av tidl. Udekka Fond brannsyn Rest ikkje dekka Side 21 94

95 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 8d SJØLVKOSTOPPSETT PLAN OG BYGGESAK Sjølvkostoppsett plan og byggesak INNTEKTER DRIFT: T-3010 / 3020 Salsinntekter: Salsinntekter: Refusjonar: Refusjonar Refusjon mva Sum inntekter DIREKTE KOSTNADER DRIFT Lønskostnader/sos.kostnader 10* Varer/tenester i eiga verksemd Varer/tenester utanfor eiga verksemd Overføringar Sum direkte kostn INDIREKTE KOSTNADER DRIFT Adm.kostnadar Husleige Interne refusjonar Avskrivingar Sum indirekte kostn Sum utgiftsført Brutto driftsresultat Finanskostnader/inntekter Forsinkelseserenter 0 Andre rentekostnader 0 Renteinntekter fond 0 Sum finansposter 0 Netto driftsresultat Avsetninger Avsetning til fond 0 Bruk av fond 0 Sum avsetninger 0 Sum Fond Fond plan og byggesak Bruk / avsetjing i året 0 Fond plan og byggesak Meirforbruk Meirforbruk Meirforbruk Meirforbruk Sum Side 22 95

96 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 8e SJØLVKOSTOPPSETT OPPMÅLING Sjølvkostoppsett oppmåling INNTEKTER DRIFT: T-3030 Salsinntekter: Salsinntekter: Refusjonar: Refusjonar Refusjon mva Sum inntekter DIREKTE KOSTNADER DRIFT Lønskostnader/sos.kostnader 10* Varer/tenester i eiga verksemd Varer/tenester utanfor eiga verksemd Overføringar Sum direkte kostn INDIREKTE KOSTNADER DRIFT Adm.kostnadar Husleige Interne overføringar Avskriving Sum indirekte kostn Sum utgiftsført Brutto driftsresultat Finanskostnader/inntekter Forsinkelseserenter 0 Andre rentekostnader 0 Sum finansposter 0 Netto driftsresultat Avsetninger Avsetning til fond Bruk av fond 0 Sum avsetninger Sum 0 Fond Fond oppmåling Bruk / avsetjing i året Fond oppmåling Side 23 96

97 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 9 ANLEGGSMIDLAR Utstyr / maskinar og transportmidlar Anlegg kto Anlegg Anleggsnr. Kostpris 1/1 Tilgang/avgang Kostpris 31/12 Bokf.verdi 1/1 Årets avskr. Nedskr/oppskr Bokf.verdi 31/ Ordførarkjede IKT i skulane EDB helsest./h.b.t KomTek ipad Agresso Kvalitetslosen Trådlaust nett FBB Forprosjekt Gartnertunet IKT legesenter IKT adm Mulighetsstudie / skissep Anbodsgrunnlag Koløyve EDB-og kontormaskiner mv Utstyr P/B/O Utstyr idrettsparken Anl.mask./køyrety vatn Anl.mask./køyrety avløp Varebil m/løfterampe Traktor park og veg Beredskapsbåt Inv./utst. Adm.fellesdrift Inv./utst. Skular Inv./utst. Omsorgsten Utstyr Barnehage Inv / utstyr FBB Modellbibliotek Inv/utstyr Havnahuset Inv/Utst. Gartnartunet Inv/utst. Legesenter Tekn anl Barnehage Anl.mask./inv./utst./trspm Brannbil/redningsbil Vakt- / røykdykkarbil Utstyr brannvesen Aktivitetsplass Sælevik Ballbinge Vestbøstad Ballbinge Øvrebygda Kunstgras gl. Idr.banen Baderampe i Breiavikjo Skatepark - Rossneset Aktitetsområde ved Rådh Vegljos Parkeringsplassar Tekn.anl. Skular Tekn.anl. Vatn Tekn.anl. Avløp Tekn.anl. FBB Tekn.anl. Havnahuset Tørkelager dagtilbod Oljevern Brannbilar og tekn.anlegg EDB-admin , EDB-admin , EDB-admin , EDB-admin , EDB-admin. (anl.modul) * Sum utst./mask./trspm Side 24 97

98 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 9 ANLEGGSMIDLAR Eigedom og anlegg Anlegg kto Anlegg Anleggsnr. Kostpris 1/1 Tilgang/avgang Kostpris 31/12 Bokf.verdi 1/1 Årets avskr. Nedskr/oppskr Bokf.verdi 31/ Gymsal Øvrebygda Rimbareid skule Sælevik skule Klokkargarden Øvrebygda skule Fitjarstølane barnehage Fitjar bu- og behandlingsh Verna bustad II Tilbygg Bakken Fitjarsjøen 38 - tomt Årskog barnehage NAV-kontor Vaskeri FBB Leiligheit Havnahuset LAR-senter Bustadar Bakken Bustadar vanskelegstilte / / Gartnartunet Legesenter Bustadar rus /343/ Bustader/skular/barnehager Industritufta II Årskog Industribygg Årskog Industritufta III Årskog Industriomr. Årskog Ny Næringspark Forretn./lager/adm.bygg Sjøstrand (rest) Vestbøstad III Bustadfelt Fitjarstølane Bustadfelt Bakken Fitjar Idrettspark Smedholmen Ny næringspark Skytebane Leikeplass i Bakken Strandpromenade Årskoggarden Breiavikjo badeplass Eldøyo Parkeringsplass/torg Midts.eigedomen, 65/ Bleikjo Kultur/bibl.seksjon FKIB Elvepromenade FBB Elvar Vassverk og anlegg Vegar og gater Kloakkar og avløp Gl. Idrettsplass Fellesholmen Kaier og bryggeanlegg Håkonarparken Fredheim (rest) Pumpehustomt v/havnah Seniorsenter GFT Losjehuset Nærmiljøanlegg Selevik Gartnartunet Legesenter Leilegheit Hamn BRL Moahagen Faste eiged. og anlegg * Sum fast eigedom/anlegg *-227* Sum anlegg Side 25 98

99 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 10 LANGSIKTIG LÅNEGJELD Fitjar kommune Langsiktig lånegjeld Långjevar Fast rente Flytande rente Sum Husbanken KLP Kommunekreditt Norge Kommunalbanken Opplysningsvesenets Fond Sparebanken Vest Renteswaps Prosentvis andel 25,60 % 74,40 % 100,00 % Långjevar: Lånenr. Rentevilkår Saldo 31/12-17 Nedbetalt år Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken Flytande Kommunalbanken SUM Opplysningsvesenets Fond Flytande Opplysningsvesenets Fond SUM KLP Kommunekreditt Flytande KLP Kommunekreditt Flytande KLP Kommunekreditt SUM Sparebanken Vest Flytande Sparebanken Vest SUM Husbanken (Startlån) Flytande Husbanken (Oppf.lån) Fastrente Husbanken (Startlån) Flytande Husbanken (Startlån) Flytande Husbanken (Startlån) Fastrente Husbanken (Startlån) Fastrente Husbanken (Startlån) Fastrente Husbanken (Startlån) Fastrente Husbanken (Startlån) Flytande Husbanken SUM Langsiktig lånegjeld SUM Side 26

100 Lånegjeld vedk. sjølvfinansiert verksemd (gebyromr.) Berekningsgrunnlag for sjølvkost Vatn og Avløp er lagt til grunn for dette beløpet. Det er føresett at gebyrområda er lånefinansiert fullt ut. Berekning minimumsavdrag for budsjettåret 2017: Det vert føresett at me kan nytta følgjande modell (enklaste løysing) Sum langsiktig gjeld (eks. vidare utlån; og eks pensjonsforpliktelse)*4%= Kontrollgrense Langsiktig lånegjeld pr. 31/12/ startlån Husbanken A - refinansierte etabl.lån Komm.kreditt B1 Lån nr lån av mottekne ekstraavdrag B2 vert belasta drift + dellån HVPU B3 vert belasta drift Grunnlag %=minimumsavdrag Kontrollgrense Budsjetterte avdrag totalt Budsjettert avdrag jf. Skjema 2A (18-budsj.) Budsjetterte avdrag drift Budsjett for avdrag ligg godt over minimumsgrensa for avdrag. Side

101 FITJAR KOMMUNE 2017 NOTE 11 REKNESKAPSPRINSIPP Rekneskapsprinsipp Årsrekneskapet er sett opp i samsvar med forskrift av 15.desember 2000 om årsrekneskap for kommunar (heimla i kommunelova 48 nr. 6) og god kommunal rekneskapsskikk (GKRS). Anordningsprinsippet Kommunerekneskapet er ført etter anordningsprinsippet, som legg til grunn at alle kjente utgifter/utbetalingar og inntekter/innbetalingar skal vera med i årsrekneskapet for inneverande år Omløpsmidlar og kortsiktig gjeld Omløpsmidlar og kortsiktig gjeld omfattar normalt postar som forfell til betaling innan eitt år. Fordringar som har forfall seinare enn om eit år, vert og rekna som omløpsmidlar dersom dei er knytte til kommunen sin vare- og tenesteproduksjon. Anleggsmidlar Anleggsmidlar er vurderte til innkjøpskost. Varige driftsmidlar vert registrerte i balansen og vert avskrivne med like store årlege beløp over forventa økonomisk levetid. Anleggsmidlar som er finansierte med statstilskot eller tilskot frå andre er vurdert etter nettometoden, det vil seie at grunnlaget for avskrivning er redusert med tilskotet. Marknadbaserte finansielle omløpsmidlar Marknadsbaserte finansielle omløpsmidlar er vurdert til verkeleg verdi i balansen. Likviditetsreserve / Endring av rekneskapsprinsipp Konto for endring av rekneskapsprinsipp vart oppretta i Tilskot for ressurskrevjande tenester 2008 vart ført her. Side

102 Deloitte. Deloitte AS Sundgaten 119 Postboks 528 N Haugesund Norway Tel Til kommunestyret i Fitjar kommune MELDING FRÅ UAVHENGIG REVISOR Uttale om årsrekneskapen Konklusjon Vi har revidert årsrekneskapen for Fitjar kommune som viser kr til fordeling drift og eit rekneskapsmessig mindreforbruk på kr Årsrekneskapen er samansett av balanse per 31. desember 2017, driftsrekneskap, investeringsrekneskap, og økonomiske oversikter for rekneskapsåret avslutta per denne datoen og noter til årsrekneskapen, medrekna eit samandrag av viktige rekneskapsprinsipp. Etter vår meining er årsrekneskapen som følgjer med, gitt i samsvar med lov og forskrifter og gir i det alt vesentlege ei dekkande framstilling av den finansielle stillinga til kommunen per 31. desember 2017, og av resultatet for rekneskapsåret som vart avslutta per denne datoen, i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg. Grunnlag for konklusjonen Vi har gjennomført revisjonen i samsvar med lov, forskrift og god kommunal revisjonsskikk i Noreg, medrekna dei internasjonale revisjonsstandardane (ISA-ane). Våre oppgåver og plikter etter desse standardane er beskrivne under overskrifta Revisors oppg ver og plikter ved revisjon av rsrekneskapen. Vi er uavhengige av kommunen slik det er krav om i lov og forskrift, og har overhalde dei andre etiske pliktene våre i samsvar med desse krava. Etter vår oppfatning er innhenta revisjonsbevis tilstrekkeleg og formålstenleg som grunnlag for konklusjonen vår. Ytterlegare informasjon Administrasjonssjefen er ansvarleg for ytterlegare informasjon. Ytterlegare informasjon består av informasjon i kommunens årsrapport, men ikkje årsrekneskapen og revisjonsmeldinga. Vår uttale om revisjonen av årsrekneskapen dekkjer ikkje slik ytterlegare informasjon, og vi attesterer ikkje denne informasjonen. I samband med revisjonen av årsrekneskapen er det oppgåva vår å lese den ytterlegare informasjonen for å vurdere om det er vesentleg inkonsistens mellom den og årsrekneskapen eller kunnskap vi har opparbeidd under revisjonen, eller om den tilsynelatande inneheld vesentleg feilinformasjon. Dersom vi hadde konkludert med at den ytterlegare informasjonen inneheld vesentleg feilinformasjon, ville vi rapportert om det. Vi har ikkje noko å rapportere i så måte. Administrasjonssjefen sitt ansvar for rsrekneskapen Administrasjonssjefen er ansvarleg for å utarbeide årsrekneskapen i samsvar med lov og forskrifter, derunder for at den gir ei dekkande framstilling i samsvar med lov, forskrift og god kommunal rekneskapsskikk i Noreg. Administrasjonssjefen er også ansvarleg for slik intern kontroll han finn naudsynt for å kunne utarbeide et årsrekneskap som ikkje inneheld vesentleg feilinformasjon, verken som følgje av misleg framferd eller feil som ikkje er tilsikta. Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee ("OTTL''), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred to as 'Deloitte Global") does not provide services to clients. Please see for a more detailed description of DTTL and its member firms. Deloitte AS 102 Registrert i Foretaksregisteret Medlemmer av Den norske Revisorforening Organisasjonsnummer:

103 Deloitte. Side 2 Melding frå uavhengig revisor til kommunestyret i Fitjar kommune Revisor sine oppg~ver og plikter ved revisjonen av ~rsrekneskapen Vårt mål med revisjonen er å oppnå tryggande sikkerheit for at årsrekneskapen totalt sett ikkje inneheld vesentleg feilinformasjon, verken som følgje av feil eller misleg framferd, og å gi ei revisjonsmelding som gir inneheld vår konklusjon. Tryggande sikkerheit er ein høg grad av tryggleik, men ingen garanti for at ein revisjon utført i samsvar med lov, forskrift og god kommunal revisjonsskikk i Noreg, og ISA-ane, alltid vil avdekke vesentleg feilinformasjon som eksisterer. Feilinformasjon kan oppstå som følgje av misleg framferd eller feil som ikkje er tilsikta. Feilinformasjon blir vurdert som vesentleg dersom han, åleine eller samla, innanfor rimeleg grenser kan forventast å påverke økonomiske avgjerder som brukarane tar basert på årsrekneskapen. Som del av ein revisjon i samsvar med lov, forskrift og god revisjonsskikk i Noreg, og ISA-ane, utøver vi profesjonelt skjønn og viser profesjonell skepsis gjennom heile revisjonen. I tillegg: identifiserer og anslår vi risikoane for vesentleg feilinformasjon i årsrekneskapen, enten det skuldast misleg framferd eller feil som ikkje er tilsikta. Vi utformar og gjennomfører revisjonshandlingar for å handtere slike risikoar, og hentar inn revisjonsbevis som er tilstrekkeleg og formålstenleg som grunnlag for konklusjonen vår. Risikoen for at vesentleg feilinformasjon som følgje av misleg framferd ikkje blir avdekka, er høgare enn for feilinformasjon som skuldast feil som ikkje er tilsikta, sidan misleg framferd kan innebere samarbeid, forfalsking, bevisste utelatingar, feile presentasjonar, eller brot på interne kontrollrutinar. opparbeider vi oss ei forståing av intern kontroll som er relevant for revisjonen, for å utforme revisjonshandlingar som er føremålstenlege etter tilhøva, men ikkje for å gje uttrykk for ei meining om effektiviteten av kommunen sin interne kontroll. evaluerer vi om rekneskapsprinsippa som er brukte, er føremålstenlege, og vurderer om rekneskapsestimata og tilhøyrande noteopplysningar som er utarbeidde av administrasjonssjefen, er rimelege. evaluerer vi den totale presentasjonen, strukturen og innhaldet i årsrekneskapen, og tilleggsopplysningane, og om årsrekneskapen representerer dei underliggjande transaksjonane og hendingane på ein måte som gir ei dekkande framstilling. Vi kommuniserer med kontrollutvalet og administrasjonssjefen mellom anna om det planlagde omfanget av revisjonen og til kva tid revisjonsarbeidet skal utføres. Vi utvekslar også informasjon om tilhøve av betyding som vi har avdekka i løpet av revisjonen, samt om eventuelle svakheter av betyding i den interne kontrollen. Utsegn om andre lovmessige krav Konklusjon om budsjett Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er omtalt ovanfor, meiner vi at dei disposisjonar som ligg til grunn for rekneskapen i det alt vesentlege er i samsvar med budsjettvedtak, og at budsjettbeløpa i årsrekneskapen stemmer med regulert budsjett. Konklusjon om ~rsmeldinga Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er omtalt ovanfor, meiner vi at opplysningane i årsmeldinga om årsrekneskapen er konsistente med årsrekneskapen og er i samsvar med lov og forskrifter. Konklusjon om registrering og dokumentasjon Basert på revisjonen vår av årsrekneskapen slik den er omtalt ovanfor, og kontrollhandlingar vi har funne nødvendige etter internasjonal standard for attestasjonsoppdrag (ISAE) 3000 «Attestasjonsoppdrag som ikke er revisjon eller forenklet revisorkontroll av historisk finansiell informasjon», meiner vi at leiinga har oppfylt si plikt til å sørgje for ordentleg og oversiktleg registrering og dokumentasjon av kommunen sine rekneskapsopplysningar i samsvar med lov og god bokføringsskikk i Noreg. 103

104 Deloitte. Side 3 Melding frå uavhengig revisor til kommunestyret i Fitjar kommune Haugesund, 17. april 2018 Deloitte AS l, ~i-- Else Holst-Larsen statsautorisert revisor Kopi: Kontrollutvalet Administrasjonssjefen 104

105 Deloitte. Fitjar Kommune Att.: Kontrollutvalget Rådhuset Deloitte AS Sundgaten 119 Postboks 528 N Haugesund Norway Tel.: Postboks Fitjar 18. april 2018 Revisjonsrapport nr. 21 (journalføres) REVISJONSRAPPORT Innleiing Vi har avslutta revisjonen av rekneskapen for 2017, og vil nytt høvet til å gje ei kort tilbakemelding om revisjonsarbeidet og formidla observasjonar som det etter vår vurdering er viktig at leiinga i kommunen er informert om. Vi har gjennomført dei revisjonshandlingane vi har sett som nødvendige for å få stadfesta at årsrekneskapen ikkje inneheld vesentlege feil eller manglar og som grunnlag for vår revisjonsmelding. Deloitte utfører ein risikobasert revisjon. Dette inneber at kontrollmetodar og kontrollomfang vert tilpassa risikoen i organisasjon og rutinar. Vi kartlegg og vurderer difor dei viktigaste økonomi- og rekneskapsrutinane for å identifisera kor det er størst risiko for feil i rekneskapsrapporteringa. Vi vil presisera at det er leiinga i kommunen som er ansvarleg for å etablera og gjennomføra ein tilfredsstillande intern kontroll. Som ein del av dette skal leiinga sjå til at rekneskapsføringa er i samsvar med lover og forskrifter og at formues forvaltninga er ordna på ein trygg måte. Kommunen har gjennomgåande etablert tilfredsstillande rutinar, og det er ikkje avdekka vesentlege feil eller manglar ved rekneskapsføringa eller årsrekneskapen. Vi opplever dialogen med kommunen som svært open og god, og vi har fått tilgang til all informasjon vi har bede om. 2 Revisjonen gjennom året Ved interimsrevisjonen har vi på nokre utvalde rekneskapsområde kartlagt og testa om vesentlege interne kontrollar har fungert i heile rekneskapsperioden. I tillegg har vi nytta analysar og kontrolltestar som grunnlag for å vurdera kvaliteten på rekneskapen. Vidare har vi utført kontroll av vesentlege inntekts- og kostnadspostar i rekneskapen. Vi har ikkje avdekka forhold som var av ein slik karakter eller storleik at dei fører til uvisse med omsyn til den framlagde årsrekneskapen. Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee rdtil'1, its network of member firms, and their related entities. DTIL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTIL (also referred to as "Deloitte Global") does not provide services to clients. Please see for a more detailed description of DTIL and its member firms. Deloitte AS 105 Registrert i Foretaksregisteret Medlemmer av Den norske Revisorforening Organisasjonsnummer:

106 Deloitte. side 2 fra: Else Holst-Larsen 17. april 2018 Dokumentasjonen på årsrekneskapen som er blitt lagt fram for revisjon har hatt tilfredsstillande kvalitet. 3 Revisjonen av årsoppgjeret Revisjonen av årsrekneskapen har i stort grad vore retta mot å verifisera balansepostane pr Vi har lagt vekt på å kontrollera at inntekter og gjeld er fullstendige og at eigedelar og utgifter er gyldige. I tillegg har vi avstemt/kontrollert større inntektspostar, som skattar, rammeoverføringar og andre statlege tilskot, og vesentlege kostnader/utbetalingar, som løn, tilskot, avdrag og avskrivingar. 4 Klassifisering av fond Vi har observert at kommunen fortsatt har klassifisert midler som bundne, medan midlane etter regelverket kan disponeras av kommunestyret, og dermed er frie fond. Vi anbefalar at kommune gjer en gjennomgang av fondsmidlar og syter for korrekt klassifisering. 5 Avslutning Dersom noko skulle vere uklårt i framstillinga ovanfor, eller at det er trong for hjelp i samband med konkretisering og gjennomføring av tilrådde tiltak eller andre forhold, står vi gjerne til teneste. Med venleg helsing Deloitte AS Else Holst-Larsen statsautorisert revisor Kopi: Rådmann 106

107 Fitjar kommune Arkivkode: 250 Saksmappe: 2016/810 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: SAKSFRAMLEGG Finans- og gjeldsforvaltningsrapport 1.tertial 2018 Utval sak Utval Møtedato 39/18 Formannskapet Kommunestyret Likviditet: Fitjar nyttar ein enkel modell for å budsjettera driftslikviditeten. Utgangspunktet er likviditetsflyt førre år, korrigert for større endringar i drift- og investeringsbudsjettet. I snitt har kommunen hatt kr ,- i likvider. Lågast likviditet var 21.mars med ,-. Kommunen har ikkje nytta likviditetslån i perioden. Renteavtale Rente 2018 NIBOR 3M Bankavtale NIBOR 3M + 0,30% 1,30% 1,00% Renteinntekter: Kommunen har renteinntekter på følgjande postar utanom likvider: Rentegrunnlag Rente 2017 Grunnlag VAR 5-års swaprente + 0,5 % 2,31% ,- Kompensasjonstilskot Husbanken 1,09% ,- Startlån Husbanken + 0,25 % 1,83% ,- * Husbanken godkjende kompensasjonstilskot for dei siste 4,7 mill. for kyrkjeorgelet i januar. Finansielle investeringar: Langsiktige finansielle midlar er definert som udisponerte midlar; disposisjonsfond og ubundne drifts- og investeringsfond. Før årsavslutninga for rekneskapsåret 2017, har Fitjar kommune langsiktige finansielle midlar på kr ,- på ubundne fond. I tillegg hadde kommunen kr ,- i ubundne investeringsfond ved årsskiftet. Langsiktige finansielle midlar vert nytta som driftslikviditet. Refinansieringsrisiko: Fitjar kommune har ikkje lån som må refinansierast dei neste 12 månadane. 107

108 Gjeldsforvaltning: Det er ikkje gjort endringar i første tertial. Samansetjing av låneportefølgja: Långjevar Saldo Rente NIBOR 3M pr KBN Flytande p.t ,00 kr 1,700 % 1,11 % Flytande NIBOR ,00 kr 1,75 % KLP Flytande NIBOR ,00 kr 1,510 % KLP Flytande p.t ,00 kr 1,800 % Husbanken Fast ,00 kr 2,300 % Husbanken Flytande ,00 kr 1,581 % SpV Flytande ,00 kr 1,590 % OvF Flytande ,00 kr 0,870 % Sum ,00 kr Utvikling betalte renter: Rente 2,39% 2,18% 1,68% 1,79% 1,54% 1,72% Rentebytteavtalar: Pr ,- Innlånsrente 2,69% Utlånsrente 1,34% Skilnad 1,35% Fastrenteavtalar og rentebytteavtalar utgjer kr ,- per Det vil seia at kommunen har fastrente på 25,96 % av totale lån. Det er innanfor grensene sett i finansforvaltningsreglementet (25 % - 75 %). Utvikling i skilnad mellom innlåns- og utlånsrente på rentebytteavtalar: Renteskilnad 1,82% 1,90% 2,42% 1,32% 1,53% 1,35 Lån i underliggjande selskap (flytande rente): Havnahuset kr ,- FKIB kr ,- GFT kr ,- Sum kr ,- Kommunen sitt garantiansvar : Havn Burettslag kr ,- Havnahuset* kr ,- FKIB** kr ,- GFT*** kr ,- Sum kr ,- *Lånet i Havnahuset vert refinansiert. Låneperioden er redusert til 19,5 år ** FKIB har i 2017 nedbetalt ca 2,6 mill. av sitt lån. Fitjar kommune løyvde 3 mill. i ny aksjekapital for at lånet skulle bli heilt nedbetalt. *** Fitjar kommune har garantert for heile lånet, medan Fitjar kraftlag har gjeveeigenerklæring på 20 % til Fitjar kommune. 108

109 Vekta bindingstid på fastrenteavtalar og rentebytteavtalar: Vekta bindingstid (durasjon) er bindingstida på fastrenteavtalar, der me tek omsyn til avdrag i bindingstida. Avdrag reduserer bindingstida. Målet er å finna eit snitt for bindingstida for heile gjeldsportefølgja, og vert uttrykt i år. Eit relativt lavt tal på bindingstida viser ei relativ kort bindingstid på gjeldsportefølgja. Pr Bindingstid Durasjon Vekta durasjon Lån utan binding kr HB kr ,93 0,06 HB kr ,60 0,01 HB kr ,31 0,08 HB HB kr ,46 0,13 SWAP's kr / kr ,99 0, / kr ,58 0, / kr ,25 0, / kr ,24 0,40 Sum kr ,32 Vekta bindingstid (durasjon) var 1,32 år per 30. april. Finansforvaltningsreglementet seier at durasjonen skal vera mellom 1 og 5. Vekta bindingstid er innanfor reglementet. Utvikling vekta bindingstid: Durasjon 2,03 1,59 1,13 1,35 1,36 1,32 Risikovurdering: Fitjar kommune vil berre bli påverka finansielt av renteendringa. Stresstest for kommunen gjev slikt resultat: Aktiva Balanse Balanse Endrings Beregna % MNOK parameter tap Gjeld med flytande rente 96 % 221,8 2 % -4,4 Gjeld med fast rente 4 % 9,5 Bruttogjeld 100 % 231,3-4,4 Rentebytteavtalar 50,5 2 % 1,0 Leige Havnahuset 16,4 2 % -0,4 Utlån 11,1 2 % 0,2 Renteberande lån til VAR-sektoren * 25,3 2 % 0,5 Kompensasjonstilskot 28,2 2 % 0,6 Likvider (bankinnskot) 33,2 2 % 0,7 Mogleg tap: -1,80 * Basis Statsobligasjonar. I tider med uro på finansmarknaden kan renteutviklinga i statsobligasjonar gå motsett veg av NIBOR-renta. Eit 2%-poengs lineskift i rentekurven gjev om lag 1,80 mill. i meirkostnadar. Utvikling risiko (mogleg tap:) Mogleg tap -0,3-1,3-1,3-1,1-1,80 Risiko Låg Høg Moderat Moderat Høg 109

110 Vurdering: Det er ikkje registrert avvik frå finansforvaltningsreglementet. Den rentesikra delen av gjeldsportefølgja er framleis marginalt over minimum, og risikonivået er framleis høgt. I budsjettet for 2018 skal Fitjar auke lånegjelda netto med ca. 18 mill. I tillegg går neste rentebytteavtale ut i august (10 mill.). Ein er difor nøydd til å rentesikre minst 15 mill. i august for å halde minimumskravet. Norges Bank anslår auke i styringsrenta frå september NIBOR har frå årsskiftet hatt ein jamn stigning. Kompensasjonen er framleis godt under betalte renter. Samstundes ser me ein auke på 5-års swaprente (grunnlag for intern VAR-rente) frå ca 1,5% i januar til ca. 1,9% pr. april. Med påslaget på 0,5 %-poeng har kommunen ein margin til betalte renter. Fitjar kommune sparer på låge renter. Denne situasjonen ser ein for seg at skal halda fram. Administrasjonen vurderer løpande om det er behov for ytterlegare sikring. Framlegg til vedtak: Formannskapet rår kommunestyret til å ta finansforvaltningsrapporten til vitande. Olaug Haugen Rådmann Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 110

111 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2018/3 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: SAKSFRAMLEGG Meldingar Utval sak Utval Møtedato 40/18 Formannskapet Vedlegg: Melding om skatteinngangen april 2018 Informasjon om returordning for landbruksplast Fellesuttale nye regionale oppgåver Haugaland vekst og Samarbeidsrådet Fellesuttale E39 Hordfast og E134 Haugaland vekst og Samarbeidsrådet Tilskot trygg skuleveg og punktutbetring, tildeling frå Hordaland fylkeskommune Framlegg til vedtak: Formannskapet tek meldingssakene til vitande. Olaug Haugen Rådmann Saksframlegget er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 111

112 Fitjar kommune Notat Dykkar dato: Dykkar ref: Vår dato: Vår ref: Arkiv: Sakshandsamar: / / Trond Salmo Til: Formannskapet Skatteinngang april 2018 Fitjar kommune har budsjettert med kr ,- i skatteinntekter i Dette er ein auke på 8,5 % i høve faktisk skatteinngang i Sats for skattøyre er 11,80 %. Marginen vart endra frå 8 % til 10 % i kommunestyresak 7/18 den 28. februar. Endringa trådde i kraft på mars-avrekninga. Skatteinngang til no i år: Inntekter 2018 Budsjett 2018 Inntekter 2017 Skatt Avvik - 7,5 % 0,3 % Fitjar har fått 2,1 mill. mindre skatteinntekter enn budsjettert so langt. Kompensasjonsgraden er 60%, og 95 % for den delen som ligg under 90 % av landsgjennomsnittet. I opphavleg budsjett var skattenivået ca. 1,0 mill. over 90 %-grensa. Det vil seia at me får kompensert 60 % av første mill., og 95 % av ytterlegare svikt, under føresetnad at landsgjennomsnittet vert som anslått i statsbudsjettet. Skatteberekningar er basert på folketal per 1.januar i skatteåret. Prognosemodell med oppdaterte tal vil bli utarbeida av KS i samband med RNB og kommuneproposisjonen, som vert lagt fram 15. mai. Skatteinngang april: Inntekter 2018 Budsjett 2018 Inntekter 2017 Skatt

113 Skatteinngang 2018 Budsjett Innbetalt Samla innbet. Innbetalt Samla innbet. Innbetalt Samla innbet. januar kr kr kr kr februar kr kr kr kr kr kr mars kr kr kr kr kr kr april kr kr kr kr kr kr mai kr kr kr kr kr juni kr kr kr kr kr juli kr kr kr kr kr august kr kr kr kr kr september kr kr kr kr kr oktober kr kr kr kr kr november kr kr kr kr kr desember kr kr kr kr kr Med helsing Trond Salmo Økonomisjef 113

114 Fra: Aase Rygg H. Nøttveit Sendt: onsdag 25. april :26 Til: Olaug Haugen Kopi: Geir Røssland Kari Rydland Emne: spørsmål om landbruksplast Viser til Spørsmål om organisering av levering av landbruksplast Landbruksplast kan leverast til SIM sitt anlegg i Svartasmoget. I tilegg så har bøndene ein avtale med Fitjar Meieri (Odd Bondevik ) om at dei fritt kan lever landbruksplast på meierikaia til ei kvar tid. Fitjar Meieri har ansvar for kontakt vidare til Gangstø Transport som henter plasten. Detter fungerer som ein tillitsordning mellom bøndene i Fitjar og Fitjar meieri. I dag er det ingen sikring av plasten som vert mellombels lagra på kaia. Dette kjem Fitjar meieri til å finne ei løysing for slik at det kjem gjerde/nett som kan sikre at plasten kjem på avvege. Med venleg helsing Aase Rygg Nøttveit Rådgjevar Stord Fitjar landbruks- og miljøkontor Tlf / dir

115 Bente Fitjar Frå: Wenche Tislevoll Send: fredag 27. april :09 Til: Bente Fitjar Kopi: Olaug Haugen; Kari Rydland Emne: VS: Landbruksplast! Vedlegg: Landbruksplast brosjyre.pdf Ber om at også oppmodinga frå Kari blir lagt ved som meldingssak til formannskapet. Med venleg helsing Wenche Tislevoll Ordførar Tlf: Mobil: Fra: Kari Rydland Sendt: fredag 27. april Til: Kari Rydland Kopi: Geir Røssland Aase Rygg H. Nøttveit Wenche Tislevoll Olaug Haugen Emne: Landbruksplast! Gode bønder i Stord og Fitjar! Det er mykje fokus på plast og landbruksplast er ein del av problemet. Frå nasjonalt og lokalt hald er vi beden om å oppmoda bøndene til å følgja opp sitt ansvar når det gjeld landbruksplast. Diverre kjem landbruksplasten stundom på avvegar og hamnar i naturen. Skitten plast er restavfall og SFLMK vi oppfordra alle til at slik plast blir rydda opp og levert til godkjent mottak. Det beste er om alle som har landbruksplast nyttar seg av dei ordningane som finst, slik at den blir resirkulert og ikkje førar til forureining i naturen. Vedlagt er ein brosjyre frå Grønt Punkt AS med nyttig info. Vil du lesa meir, klikk deg inn på: Oppsamling Fitjar kommune: Fitjar Meieri sin kai Oppsamling Stord kommune: Ragns-Sells avd Stord, Eldøyane Lukke til med din innsats for neste generasjon! Med venleg helsing Kari Rydland Rådgjevar miljø Stord Fitjar landbruks- og miljøkontor (SFLMK) 1 115

116 Tlf Mobil

117 117

118 118

119 119

120 Kommunal og moderniseringsdepartementet Att: Statsråd Monica Mæland Hordaland fylkeskommune Att: fylkesordførar Anne-Gine Hestetun Rogaland fylkeskommune Att: fylkesordførar Solveig Ege Tengesdal Nye regionale oppgåver Haugaland Vekst regionråd og Samarbeidsrådet for Sunnhordland består av ordførarar og rådmenn i ein storregion på 16 kommunar og ca innbyggjarar. I eit fellesmøte 20. april 2018 vedtok råda å gje følgjande felles uttale: Regionråda merkjer seg at Rogaland og Hordaland dessverre ikkje fann saman i regionreforma. Ein sterk region mellom Stavanger og Bergen ville kunne vorte ennå sterkare om dagens politisk/administrative grenser hadde blitt viska ut. Regionråda merkjer seg også at det over tid kan vera grunnlag for å ta opp nye samtaler. Haugaland og Sunnhordland region er einaste region på Vestlandet som i tillegg til Bergen og Stavanger har reell kraft til å vera ei motor i utviklinga av eit samla Vestland. Regionråda ber spesifikt om at dei to fylkeskommunane samarbeider på tvers av grenselinene for å finna gode løysingar for å fremja vidare vekst i den samla regionen Sunnhordland-Haugalandet. Regionråda vil be om at konkrete funksjonar vert lagt til denne regionen, i første omgang ser me at det kan vera aktuelt å leggja ansvar for SIVA og Imdi til vår region. Samarbeidsrådet for Sunnhordland vil kunna stø at funksjonar som spring ut frå Hordaland kan leggjast på Hauglandet om det er mest tenleg. Haugaland Vekst vil tilsvarande kunna stø at funksjonar som spring ut frå Rogaland kan leggjast til Sunnhordland om det er mest tenleg. 120

121 Haugesund/Sunnhordland 25. april 2018 Jarle Nilsen Leder Haugaland Vekst regionråd Wenche Tislevoll Styreleiar Samarbeidsrådet for Sunnhordland Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift Kopi: Stortingspolitikarane frå Rogaland og Hordaland 121

122 Statsminister Erna Solberg Statsministeren sitt kontor Postboks 8001 Dep Oslo Statsråd Ketil Solvik-Olsen Samferdselsdepartementet Postboks 8010 Dep 0030 Oslo VIKTIGE SAMFERDSELSPROSJEKT FOR VESTLANDET Haugaland Vekst regionråd og Samarbeidsrådet for Sunnhordland består av ordførarar og rådmenn i ein storregion på 16 kommunar og ca innbyggjarar. I eit fellesmøte 20. april 2018 vedtok råda å gje følgjande felles uttale: Realisering av ferjefri kyststamveg E39 Hordfast og innkorting og utbetring av aust- vest sambandet E134 vil bety svært mykje for utviklinga av næringsliv og busetnad på Vestlandet. E39 Hordfast I Nasjonal transportplan er det lagt inn 14 mrd. kroner til bygging av E39 Stord- Os, Hordfast i siste del av planperioden, og 5 mrd. anna finansiering i første planperiode. Det er opna for ein tidlegare byggestart, kring 2022, dersom kostnadane ved prosjektet vert redusert. Statens vegvesen har no lagt fram ein ny prognose, der kostnadane er redusert til 35 mrd. kroner. Regionråda på Haugalandet og i Sunnhordland meiner at med dei nye kalkylane til Statens vegvesen er krav til kostnadsreduksjon innfridd, og at det er grunnlag for å få realisert oppstart av ferjefri kyststamveg mellom Bokn-Bergen i første fireårsperiode av NTP. Det er forventa lenger anleggstid på Rogfast enn på Hordfast. Ved oppstart av Hordfast i denne planperioden kan gjera at ferdigstilling kan koma eitt år etter Rogfast. Dette vil resultera i at ein samanhengande transportkorridor mellom Stavanger og Bergen vil kunna bli ein realitet kring

123 Regionråda ber om at fastsambandet Hordfast må fullfinansierast i første 4 års periode i neste NTP E134 E134 Haukelivegen er den viktigaste aust vest korridoren for Hordaland og Rogaland. Samfunnsnytten og verdien for næringslivet med utbetring av E134 er i fyrste omgang at transporten vert raskare, rimelegare og tryggare. Det vert mindre utslepp av klimagassar og regulariteten aukar. Det må vera eit mål at E134 over Haukelifjell må handsamast som eitt prosjekt, både planmessig og økonomisk, og realiserast så raskt som mogleg. Anleggsteknisk er det naturleg med ulike byggetrinn, men målet bør vere mest mogeleg samanhangande utbygging. For inneverande NTP blei der gjort følgjande merknad frå fleirtalet i komiteen under handsaminga i Stortinget: «viser til at det er prioritert statlige midler til å start bygging av nye tuneller på E134 over Haukelifjell i andre del av planperioden. Flertallet viser til mulighetene for å kunne framskynde byggestart med grunnlag i lokalpolitiske vedtak og forhånds- eller parallellinnkreving av bompenger. Flertallet har merket seg at en slik vilje er tilstede, noe som kan fremskynde oppstart med flere år Full utbygging av E134 med arm til Bergen kan gje ei samfunnsøkonomisk nettonytte på kr. 26.mrd. (SVV- Øst vest utredningen). Sikra prioritering av Bakka-Solheim i rullering av NTP. Regionråda ber om at det vert gjort nødvendige vedtak for oppstart av førehands- eller parallellinnkreving av bompengar for å kunna framskynda byggestart på E134 Seljestad-Vågslid. Regionråda ber og om ein oppstart på KVU på arm til Bergen, og at Bakka Solheim blir prioritert i rullering av NTP. Haugesund/Sunnhordland 25. april 2018 Jarle Nilsen Leder Haugaland Vekst regionråd Wenche Tislevoll Styreleiar Samarbeidsrådet for Sunnhordland Brevet er godkjent elektronisk og har difor inga underskrift Kopi: Stortingspolitikarane frå Rogaland og Hordaland Transport- og kommunikasjonskomiteen 123

124 124

125 125

126 126

127 127

128 128

129 129

130 130

131 131

132 132