FORSLAG TIL KOMMUNEPLAN FOR SVEIO KOMMUNE FRÅSEGN

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Planseksjonen Arkivsak Arkivnr. 713 Saksh. Matre, Arnold; Jensen, Atle; Henjum, Hans Christian; Bjerga, Magnar Ragnhildstveit Jomar; Korsøen Endre; Ekerhovd, Per Morten; Rødseth,Marit; Saksgang Møtedato Kultur- og ressursutvalet FORSLAG TIL KOMMUNEPLAN FOR SVEIO KOMMUNE FRÅSEGN SAMANDRAG Sveio kommune har sendt framlegg til kommeplanen for på høyring. Planen innehelt både arealdel og samfunnsdel. Dette gjev kommunen og høyringsinstansane eit godt grunnlag for etterprøva om det er samanheng mellom strategiar i samfunnsdelen og handling i arealdelen. Hovudføremålet med rulleringa er å vera à jour med utviklingstrendar og utviklingstrong, samt tilpassa seg ny plan og bygningslov. Det er lagt ut mykje nytt areal til byggjeområde. I høve heilårsbustader er grunnlaget for omfang og lokalisering av nye områder ikkje dokumentert godt nok. Sett i samanheng med store areal til næringsføremål og offentleg og privat tenesteyting, er planframlegget ikkje i samsvar med regional politikk i høve samordna areal- og transportplanlegging. Fylkesrådmannen tilrår motsegn på dette punktet. Kommunen har lagt ut rikeleg med areal til heilårsbustader. Det kunne med fordel vore prioritert hardare i samsvar med samfunnsdelen sine signal om auka vekt på fortetting langs eksisterande tettstader. Slik kan ein redusera tal på nye felt,samt talet på område der det er tillate med spreidd bustadbygging. Sveio har mange varig freda kulturminne og andre kulturmiljø. Det er tilrådd fleire motsegn, mellom anna til nytt næringsområde på Tjernagel samt i høve krav til føresegner for å sikra kulturminne. Kommunen vert oppmoda til å gjennomføra ei kartlegging av funksjonell strandsone. Dette vil sikra ein betre forvaltning av ein stor og viktig ressurs for Sveio. Kommunen kan ikkje oppheva 100 meters regelen utan ei detaljkartlegging av funksjonell strandsone. Det er rådd til motsegn til dette punktet.

2 FORSLAG TIL VEDTAK 1 Sveio kommune har gjennomført ein grundig planprosess. Dei har levert eit omfattande materiale med både samfunnsdel, arealdel og ein grundig konsekvensutgreiing. 2 Samordna areal- og transportplanegging Arealbruken i kommuneplanen er ikkje i samsvar med regional politikk for samordna areal- og transportplanlegging. Planen må endrast i høve til: a) Lokalisering og omfang i høve areal til heilårsbustader b) Føresegner som hindrar etablering av detaljhandel og kjøpesenter i næringsområda. c) Lokalisering og omfang av areal til offentleg eller privat tenesteyting Det er knytt motsegn til pkt a), b) og c). 3 Samferdsle Kultur- og ressursutvalet har fylgjande merknader i høve samferdsle: a) Rammeplan for avkøyrsle for riks- og fylkesvegar i Region Vest ( ) skal leggjast til grunn ved handsaming av søknader om avkøyrsle og byggegrenser. Dette må verta endra frå retningslinjer til generelle føresegner. b) Som ein del av arbeidet med revisjon av kommuneplan skal kommunen vurdera vegnettet i kommunen med føremål å fastsetja byggjegrense mot veg. 4 Kulturminne a) Alle automatisk freda kulturminne med 5 meters sikringssone må visast med rune-r i plankartet, eventuelt markert med omsynssone d). Føresegn 7.0 omsynssoner må endrast i høve til dette. b) Byggjeområde B_12 Økland Øvre, Tveita/Valestrand må takast ut av planen grunna konflikt med automatisk freda kulturminne. Motsegn vert fråfalle om kulturminne vert lagt i omsynssone c) og d), eller at den sørlege grensa til byggjeområde vert trekt lenger nord. c) Næringsområde N_6 Tjernagel og hamneområde HAMN_2 må takast ut av planen. Innanfor planlagt industri- og hamneområde på Tjernagel finst det automatisk freda kulturminne. d) Føresegnene for LNF-områda med høve til spreidd utbygging tek ikkje nok omsyn til verneverdige kulturminne eller kulturmiljø, og potensiale for funn av hittil ikkje kjende automatisk freda kulturminne. Motsegn fell bort dersom kommunen innarbeider i føresegnene følgjande punkt: Det skal dokumenterast at nye tiltak ikkje skiplar verneverdige kulturminne og kulturmiljø. Dersom kulturminne vert råka skal saka verta lagt fram for kulturvernmynde. Kvar einskild byggjesak innanfor LNF-område med høve til spreidd utbygging skal sendast kulturvernmynde for avklaring i høve til Kulturminnelova, alternativt at det vert stilt krav om utbyggingsplan. e) Det vert tatt atterhald om alle byggjeområda i planen inntil undersøkjingsplikta etter 9 i Kulturminnelova er oppfylt. Dette gjeld både land- og sjøområde. Det er knytt motsegn til punkta a), b) c) og d). 2

3 5 Strandsone Planen tek ikkje tilstrekkeleg omsyn til strandsonevernet. Oppheving av strandsonevernet kan ikkje gjerast utan at det gjennomført ein detaljkartlegging av strandsona. Det er knytt motsegn til dette punktet 6 Skjelsand Hordaland fylkeskommune har sektormynde for skjelsand etter kontinentalsokkellova. For å sikra forvaltninga av skjelsandressursane ber om følgjande endringar i føresegnene til planen: a) Føresegnene frå til bør ikkje gjelda for skjelsand b) Føresegnene vert ikkje å gjelda for skjelsand c) Følgjande framlegg til føresegn vert teken inn i planen: Konsesjonsområde for opptak av skjelsand frå sjøbotn i medhald av kontinentalsokkellova skal visast som område for råstoffutvinning i arealdelen. Konsesjon for opptak av skjelsand frå sjøbotn i medhald av kontinentalsokkellova kan ikkje gjevast utan at kommunen har gitt samtykke. Ved opptak av skjelsand frå konsesjonsområda skal konsesjonshavar ha prioritet på det sjøarealet som er nødvendig for opptaket. 7 Omstruktureringa i Akvakulturnæringa har ført til endra krav til arealbruk, både i storleik og lokalisering. Kommunen vert oppmoda til å vurdera akvakultur på nytt i lys av denne bruken. Paul M Nilsen Jan Per Styve Vedlegg: Plankart. Informasjon om kommuneplanen med samfunnsdel, planskildring, førsegner og konsekvensutgreiing, finn ein på heimesida til Sveio kommune: ck=1 3

4 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Bakgrunn og prosess Sveio kommune har i skriv av sendt framlegg til kommuneplan med samfunnsdel og arealdel, på offentleg høyring med frist Det er gjeve allmenn utsett høyringsfrist til , medan Hordaland fylkeskommune har fått utsett frist til slik at saka kan handsamast av kultur- og ressursutvalet i møte Om handsaming i fylkeskommunen Fråsegn vert gjeve i tråd med vedteken praksis i hovudsak ut frå: 1. Regionale interesser slik dei er nedfelt i fylkesplanen, fylkesdelplanar og andre fylkespolitiske vedtak. 2. Forvaltningsansvaret for ulike sektorområde. Dersom viktige regionale og nasjonale interesser står på spel kan fylkeskommunen fremja motsegn til arealdelen av kommuneplanen. Dersom det er gjeve faglege råd om motsegn på bakgrunn av nasjonale kulturminneinteresser og desse ikkje vert fylgt opp i politiske organ i fylkeskommunen, pliktar fylkeskommunen å gje melding om dette til Riksantikvaren som kan fremja motsegn i saka (jamfør forskrift i Kulturminnelova kap. 1, 3. Det kan vera potensiale for funn av hittil ukjende automatisk freda kulturminne i byggjeområda i planen og fylkeskommunen må difor ta atterhald inntil undersøkingsplikta etter 9 i Kulturminnelova er oppfylt. Planprosess Sveio kommune melde oppstart av arbeidet med revisjon av kommuneplanen i skriv av og Hordaland fylkeskommune gav fråsegn til planprogrammet i skriv av Generelle kommentarar Kommuneplan for Sveio består av strategisk samfunndel og arealdel og inneheld følgjande deler: Kommuneplan for Sveio Samfunnsdel Planskildring med føresegner Plankart (arealdelen) Konsekvensutgreiing Matriser for ROS- analyser (vedlegg til Konsekvensutgreiinga) Samfunnsdelen Samfunnsdelen refererer til visjonen for Sveio som er vilje til vekst ein god stad å bu. Kommunen har sett opp fire stasingsområde for å nå visjonen: Tenester med kvalitet Offensiv næringsutvikling Areal utvikling og miljø. Demokrati, deltaking og kultur Samfunnsdelen gjev ei grei oversikt over status i Sveio i inngangen til ein ny planperiode. Den gjev i stikkordsform retninga for kvar Sveio som kommune og samfunn vil orientera seg. Den er skrive i ein positiv tone og gjer det klart at Sveio er medviten sin sentrale lokalisering mellom aksane Stord - Haugesund, og Bergen Stavanger. Samordna areal- og transportplanlegging Under målsetjingar i kapittel 3 i samfunnsdelen skriv kommunen mellom anna: arbeide for fortetting og sentrumsutvikling, gjennom ein medviten miljøpolitikk oppnå ei berekraftig utvikling og arbeid for å redusera kommunen sitt totale energiforbruk og klimautslepp i kommunen. Kommentar: 4

5 Det er i plankartet lagt ut mykje nytt areal til byggjeføremål. Det meste er lagt ut til kategoriane heilårsbustad, næringsareal og offentleg (eller privat) tenesteyting. Kommunen har også to hovudvegar som går gjennom heile kommunen. Kyststamvegen E39 og rv 47 mot Haugesund. Denne aksen ligg godt til rette for kollektivtransport. Kommunen elles er i mindre grad dekka opp med bussruter og /eller gang- og sykkelstiar. Det er lagt ut areal til bustadføremål som er upresist både når det gjeld lokalisering og omfang. Samla i eksisterande felt, nye felt og i LNF-område tillate med spreidd bustadbygging er det lagt ut i overkant med areal, samtidig som ein del ligg uheldig lokalisert ut frå eit mål om å redusera trongen for transport. I tråd med at Sveio er ein utpendlingskommune er det lagt ut mange område for næring, der fleire er lokalisert langs hovudvegane. Dette er positiv. Det er likevel for mange næringsområde som det ikkje er dokumentert trong for i planskildringa. Langs rv 47 mellom Sveio og Vikse er det lagt ut 3 store område til offentleg eller privat tenestyting /offentlege føremål. Ingen av felta er grunngjeve med konkrete tenester eller funksjonar så skulle tilsei så store areal. Tilsaman utgjer dei over 700 daa. Samla sett er dette ikkje ein berekraftig arealbruk og strir såleis mot regionale politikk for samordna areal- og transportplanlegging. Nye kjøpesenter og/eller bilbasert detaljhandel bør ikkje kunne etablera seg på desse areala. I fylkesplanen er det eit mål at lokalisering av bustader, næringsverksemd og tenesteyting skal skje med omsyn til effektiv arealutnytting og energibruk og lagast mogeleg transportbehov. Ein skal fremja samordna areal- og transportplanlegging på tvers av kommunegrensene. For Sveio er dette særleg aktuelt sidan dei grenser til regionsentra både i nord (Stord) og sør (Haugesund). Fylkesrådmenn rår til fylgjande endring i planen: Arealbruken i kommuneplanen er ikkje i samsvar med regional politikk for samordna arealog transportplanlegging. Planen må endrast i høve til: a) Lokalisering og omfang i høve areal til heilårsbustader b) Føresegner som hindrar detaljhandel c) Omfang og lokalisering av areal til offentleg eller privat tenesteyting. Fylkesrådmannene rår til at det vert knytt motsegn til dette punktet. Senterstruktur- og tettstadsutvikling I samfunnsdelen syner kommunen til at hovuddelen av veksten er komen i nærleiken av Sveio sentrum og i Vikse skulekrins. Veksten heng saman med at søre del av kommunen ligg nær Haugesund. Kommunen legg opp til ein todelt politikk der ein freistar å styrkja fortetting kring Sveio sentrum samstundes som ein ynskjer å ta vare på høve til å byggja spreidd. Kommentar: Fylkesdelplan for areal og transport på Haugalandet blei vedteken av Fylkestinga i Rogaland og Hordaland i Føremålet med planen er å integrere omsynet til berekraftig utvikling på Haugalandet ved at ein ser samanhengen mellom utbygging, transport, og energi-, verne- og miljøomsyn i eit langsiktig perspektiv. Dei viktigaste sentra på Haugalandet har her blitt delt inn i kategoriane regionsenter, kommunesenter, kommunedelsenter og lokalsenter. I tillegg til Sveio som kommunesenter er det berre Førde som er trekt fram som eit kommunedelsenter i Sveio kommune. Retningslinene i Fylkesdelplan for senterstruktur og lokalisering av service og handel framhevar at senterstrukturen på kommunenivå skal fastsetjast i kommuneplanen. Me kan ikkje sjå at Sveio kommune har gjort nokon overordna vurderingar i kommuneplanen som endrar senterstrukturen som er gjeven i Haugalandsplanen. Fylkesdelplan for Haugalandet definerar ulike utviklingsaksar og nye utbyggingsområde omkring Haugesund. Nord for Haugesund er det foreslått å byggja bustader omkring Fagerheim og næringsareal omkring Tornesvatnet. Det blir framheva at desse områda skal vera utbygde før ein 5

6 bygger vidare ut nordover. Grunnen til dette er at ein einsidig utbygging nordover vil auka transportbehovet unødig. Utviklinga utover dette ser ein for seg skal skje innanfor dei definerte senterstrukturane. I planforslaget legg kommunen ut eit større tenesteområde på Vikse/Ekrene. I fylkesplan for Hordaland heiter det at kommunen som hovudregel bør lokalisere større tenesteområde med kommunedekkjande funksjoner, i kommunesenteret. I planskildringa skildrar kommunen ei målsetting om å etablere offentlege verksemder som kan dekke behov både i Sunnhordland og på Haugalandet. Me kan ikkje sjå at kommunen har gjort nokon vurderingar korleis dette vil påverka transportomfanget i regionen. Dette er vurderingar som det kan vere naturleg å gjera i samband med regionalplan for Haugalandet. Nye bustadområde og tenesteytingsområde saman med eksisterande næringsområde på Vikse/Ekrene, dannar konturane av eit nytt kommunedelsenter. I lys av Fylkesdelplan for Haugalandet og Fylkesdelplan for senterstruktur og lokalisering av handel bør Sveio kommune sjå nærmare denne utviklinga, og spesielt vurdere om utbygginga det blir lagt opp til vil føre til ein uheldig auke av transportbehovet i regionen. Dersom kommunen ønskjer ei senterutvikling på Vikse, bør dette takast opp som eit tema når fylkesdelplanen for Haugalandet no vert revidert. På denne måten vil ein kunne sjå utviklinga i eit regionalt perspektiv. Fylkesrådmannen vil rå til fylgjande endring i planen: Senterstrukturen må verta definert meir eintydig i tekstdelen. Samferdsle/ transport I samfunnsdelen skriv kommunen at eit betre kollektivtilbod er viktig både av omsyn til klima, men og for å betra mobiliteten for grupper som ikkje disponerer bil og for å gje eit alternativ til dei som har bil. Kommunen driftar ikkje bussane, og ein auka kollektivfrekvens krev i hovudsak auka løyvingar frå stat og fylkeskommune. Kommunen peikar på at dei likevel påverka indirekte ved ein arealpolitikk som konsentrerer framtidig busetnad om hovudvegane. Kommentar: Planframlegget legg opp til nye areal til bustader, næring og tenesteyting som ikkje er lokalisert langs noverande og framtidige hovudaksar for kollektivtransport. I høve utbyggingsareal langs vegar med dårleg utbygde gang- og sykkelstiar, er det viktig at føresegnene er gode i høve plankrav og rekkefølgekrav. Dette er delvis teken omsyn til i føresegnene til planen. Byggegrense mot veg er viktig mellom anna i høve seinare vegutvidingar og utbygging av gang- og sykkelstiar. Slike byggegrenser skal verta vurdert for heile vegnettet i samband med rullering av kommuneplanen. Rammeplan for avkøyrsler for riks- og fylkesvegar i Region Vest ( ) er teken med som retningslinje under kapittel 2 i føresegnene til planen. Dette må bli tatt inn som ei føresegn, og skal leggjast til grunn ved handsaming av søknader om avkøyrsler og byggjegrense. Lokalisering av nye utbyggingsområde kan ha mykje å seia i høve den lokale vegtryggleiken. Generelt er det uheldig med utbygging i nye områder utan etablering frå før. Generelt er det også uheldig med spreidd utbygging då dette ofte fører til mange og dårlege avkøyrsler. Desse områda vil også ofte verta liggande utan gang- og sykkelveg og tilknyting til kollektivnettet. Nokre av dei nye områda i kommuneplanen er uheldig i høve samferdsle/transport. Sveio er ein kommune som ligg til rette for sykling sett i høve til landskapsformer. Dersom tilhøve vert lagt til rette med gang- og sykkelstiar kan mange nytta sykkel til skule/arbeid og til rekreasjon. Med to vegar med stor gjennomgangstrafikk er tilrettelegging for gang- og sykkelstiar og utbyggingsstruktur viktige moment i høve trafikktryggleik. Fylkesrådmannen rårt til fylgjande endringar i planen: 6

7 Som ein del av arbeidet mede revisjon av kommuneplanen skal ein vurdera heile vegnettet i høve byggegrense mot veg. Rammeplan for avkøyrsle for riks- og fylkesvegar i Region Vest ( ) må verta innarbeida i føresegnene, og skal leggjast til grunn ved handsaming av søknader om avkøyrsle og byggjegrense. Nye utbyggingsområde som ligg lausrive frå eksisterande busetnad, gang- og sykkelvegar og kollektivnett bør verta tatt ut av planen. Klima /energi I plandokumentet er det gjort relevante vurderingar i høve klima- og energispørsmål. I lista over vedlegg er det synt til energi- og klimaplan for Sveio kommune. Det går ikkje fram av plandokumenta, eller heimesida til kommunen, om og eventuelt korti denne planen vart vedteken. Hordaland fylkeskommune vedtok Klimaplan for Hordaland Denne inneheld både ein generell del og ein handlingsdel. Denne bør verta ført opp i kapittel 1.3 i planskildringa under avsnittet regionale føringar. Som ein oppfølging av klimaplanen har Hordaland fylkeskommune arbeidd med å utvikla regional planretningslinje for byggjehøgde over havnivå. Eit utslag av forventa endringar i klima vil vera auke i havnivået fram mot Det er såleis viktig at plan- og bygningsmynde alt no har ei medviten haldning til arbeidet med klimatilpassing. Sveio kommune har ei lang kystline og det vil såleis vera aktuelt å syna til arbeidet med å innføra nye regionale (nasjonale) planretningslinjer for byggehøgde over havnivå. I framlegget som skal handsamast av Hordaland fylkesting er det gjort framlegg om å innføra ei byggegrense på 2.5 meter over dagens havnivå. Strandsona Kommeplanen omtalar i liten grad temaet strandsone. Det vert framført at stort sett heile kommune er omgjev av strandsone. Det vert peikt på at det har vore mykje aktivitet og næringsverksemd knytt mot sjøen. I planskildringa vert det under overskrifta småbåthamn skrive at det er kommunen sitt utgangspunkt at dei mange småbåthamnene vil dempa presset på den urørte strandsona i kommune. Kommentar: Kommunen har ikkje utarbeida temakart for funksjonell strandsone. Strandsone er tatt med som eit vurderingskriterium i konsekvensvurderinga av dei einskilde områda. I fylkesplan for Hordaland ( ) vert det slått fast at viktige areal for friluftsliv skal sikrast og at ein skal hindra nedbygging av strandsona. Kommunen har i føresegnene fastsett ei byggegrense mot sjø på 25 meter for heilårsbustader og fritidsbustader. For næringsområde vil føremålsgrensa utgjera byggjegrense, medan byggjegrensa i LNF- område (med spreidd utbygging) er sett til 50 m. Kva gjeld strandsone så er byggjeforbodet på 100 meter mot sjø, gjennom 1-8 i plan- og bygningslova, både vidareført og innskjerpa i høve til den gamle Det skal takast særlege omsyn til natur- og kulturmiljø, friluftsliv, landskap og ålmenne interesser ved vurderingar i høve utbygging. I områder med sterk tevling om strandsona er det spesielt viktig å unngå bygging av omsyn til ålmenne interesser. Fylkesrådmannen er ikkje kjent med at Sveio har kartlagt funksjonell strandsone. Det er på denne bakgrunn uheldig at kommunen i 2-2 i føresegnene innfører særs korte faste byggjegrenser mot sjø. Dei byggjegrensene som er sett er ikkje i samsvar med regionale føringar for forvaltninga av strandsona og kystnære område. Fylkesrådmannen har fylgjande merknader i høve strandsona: Planen tek ikkje tilstrekkeleg omsyn til strandsonevernet. Opphevinga av strandsonevernet kan ikkje gjerast utan at det er gjennomført ein detaljkartlegging av strandsona. 7

8 Funksjonell strandsone bør kartleggjast i kommunen som grunnlag for å vurdera byggjegrense kommuneplanen og som grunnlag for avvik i einskildplanar eller søknader. Fram til kommunen har kartlagt funksjonell strandsone bør byggjegrense for nye heilårsbustader og fritidsbustader vera 100 meter. Funksjonell strandsone bør vera utgangspunkt for byggjegrense i eksisterande byggeområde, medan 25 meter byggjegrense bør vera ein absolutt minimumsgrense i særskilt grunngjeve område. Fylkesrådmannen rår til at det vert fremja motsegn til dette punktet. Friluftsliv Kommunen har lagt inn dei viktigaste frilufts- og naturområda som omsynssoner. I samfunnsdelen er det sett opp at Sveio kommune skal arbeida for ein arealpolitikk som sikrar eit rikt friluftsliv i kommunen. Kommentar: Sveio kommune har store verdiar knytt til friluftsliv. Dette gjeld både på fastlandet og i strandsona. Kommunen er registrert med 2 særs viktige (Mølstrevåg-Ryvarden og Vigdarvatnet) og 7 viktige regionale friluftsområde. Gjennom planarbeidet er det viktig å sikra at det er tilgang på gode, store, varierte og tilgjengelege friluftsområde. Friluftsområde i strandsona er tilgjengelege for eit stort omland kring Sveio. Kulturmiljø og kulturminne I samband med konsekvensutgreiinga, har eksisterande registreringar av automatiske freda kulturminne, Sefrak-registrerte bygningar og andre kulturminne vore nytta. I tillegg har ein under synfaring også vurdert andre kulturminne. Dette kan vera kulturminne som er viktige for lokalmiljøet, eller moderne kulturminne utan juridisk vern. Kommentar: Kulturminne er ein viktig, ikkje fornybar ressurs som gjev andre dimensjonar og perspektiv om korleis menneska har levd og verk opp gjennom tida. Kulturminne er ein viktig del av vår felles kulturarv, og representerer ei levande historie i våre omgjevnader. Det er positivt at Sveio kommune har valt ut viktige kulturminne og kulturmiljø som finst i kommunen, og lagt dei i omsynssoner i kommuneplanen. Her det tatt med alt frå førhistoriske kulturminne til kulturminne og kulturmiljø frå nyare tid. At Sveio kommune og har valt å ta omsyn til militærhistoriske kulturminne gjennom kommuneplanen er positivt. Det har tidlegare i liten grad bore fokus på denne typen kulturminne i Noreg, noko som har resultert i at mykje har gått tapt. Positivt er det og at det vert vist omsyn til Kongevegen, som ligg nord i Sveio. Vegar er ein kulturminnekategori som er vanskelege å datera. Mykje kan tyde på at Kongevegen i Sveio kan ha vore nytta heilt attende til førhistorisk tid. Hordaland fylkeskommune meiner at det er fleire viktige kulturminneområde som burde ha vore lagt i omsynssoner, som til dømes områd kring dei førhistoriske gravfelta på Eilerås (Askeladden id. Nr ) og Apeland (Askeladden id. Nr ). Dette er store og imponerande gravfelt, som begge ligg i velhaldne kulturlandskap. Hordaland fylkeskommune saknar ei skildring av Sveio kommune sine tankar kring kulturminna i kommunen, korleis dei skal takast vare på for framtida og korleis dei kan verta nytta aktivt innanfor satsingsområde som reiselivsnæring, utdanning, fysisk miljø, utvikling av attraktive tettstader, marknadsføring og identitetsskaping i kommune. Hordaland fylkeskommune oppmodar Sveio kommune til å får utarbeida ein kommuneplan for kulturminne. Ein kommunedelplan for kulturminne vil gjera kulturminna meir tilgjengelege for innbyggjarane, synleggjera verdiane og styrka identiteten. Ein kulturminneplan vil og vera eit godt sakshandsamingsreiskap og ein kunnskapsbase om viktige ressursar i kommunen. 8

9 Me vil elles minne om samarbeidsplikta etter 25 i Kulturminnelova, og at kommunen har plikt til å sørgje for undersøkjingsplikta etter 9 i Kulturminnelova er oppfylt uansett om tiltaket er i tråd med kommuneplanen eller ikkje. Dette gjeld både land- og sjøområde. Automatisk freda kulturminne Det er uheldig at Sveio kommune ikkje har markert dei automatisk freda kulturminna i kommunen på plankartet. Riksantikvaren har i samband med ny plan- og bygningslov tilrådd at alle automatisk freda kulturminne må verta markert med rune-r på kommuneplankart. I lista over symbol som kan brukast i kommuneplanen har denne fått nummer Bruk av omsynssoner i plankartet er og eit viktig verkty for å syna kulturminne og kulturmiljø. Viktige og prioriterte kulturminne og kulturmiljø kan markerast som omsynssone c) (omsynssone kulturmiljø) (SOSI-kode H_570). Omsynssone d) (SOSI-kode H_730) skal nyttast dersom eit område er bandlagt eller skal bandleggast etter anna lov, i dette tilfellet Kulturminnelova. Om dette ikkje er hensiktsmessig i høve målestokk og grafisk framstilling, bør det ved tekstinformasjon på kommuneplankartet visast til eit eige temakart som gjengir denne informasjonen. Freda bygningar og anlegg kan markerast med FKM (freda kulturminne) på plankartet. Alle automatisk freda kulturminne med 5 meters sikringssone må synast med rune-r i plankartet, eventuelt verta markert som omsynssone d). Føresegn for omsynssoner må verta endra i høve til dette. Fylkesrådmannen tilrår motsegn til dette punktet. Fylgjande byggjeområde er i konflikt med freda kulturminne: B_12 Økland Øvre, Tveita/ Valestrand Like i utkanten av det planlagde byggjeområde B_12 er det eit automatisk freda kulturminne (Askeladden id. nr ). Dette er ein heller beståande av to store steinblokkar, førhistoriske bustadspor. Det er uheldig at det vert planlagt nytt bustadområde like inntil dette automatiske freda kulturminne. Kulturminne sjølv, og naturmiljøet det ligg i, må sikrast gjennom plan. Dette kan gjerast ved at kulturminnet og eit områd kring dette vert lagt i omsynssone c) og d), eller ved at grensa for B_12 vert trekt lenger mot nord og vest. Fylkesrådmannen tilrår motsegn til dette punktet. B_25 Våga Dette bustadområde er med frå førre rullering av kommuneplan for Sveio. Det er enno ikkje utbygd, og er vist som framtidig byggjeområde i ny kommuneplan for Sveio. Fleire automatisk freda steinalderbuplassar (Askeladden id. nr ) ligg delvis inne i byggjeområde B_25. Desse må verta sikra i omsynssone c) og d). Føresegnene er i strid med freda kulturminne i høve LNF- område der det er tillate med spreidd bustadbygging: Kriteria for lokalisering av utbygging i LNF-område der spreidd utbygging er tillate, må verta avklart i høve til Kulturminnelova. Sidan den konkrete lokaliseringa av tiltak ikkje er vist på arealplankartet, kan kulturvernmynde ikkje ta stilling til om eventuelle tiltak innanfor området kjem i konflikt med hittil ukjende kulturminne. Dette kan løysast gjennom at kommunen anten tek med i føresegnene at kvar einskild byggjesak innanfor desse områda må sendast til kulturvernmynde for avklaring i høve Kulturminnelova, eller at det vert stilt krav om utbyggingsplan for desse. Retningslinjer og føresegner for LNF-område der spreidd bustadbygging er tillete, er ikkje tilstrekkeleg i høve til verneverdige kulturminne og kjende freda kulturminne. Retningslinene bør seia at utbygging må ta omsyn til byggjeskikk og kulturlandskap på staden når det gjeld utforming og plassering i landskapet. Dei juridisk bindande føresegnene bør stilla krav om dokumentasjon på at nye tiltak ikkje skiplar verneverdige kulturminne og kulturmiljø. Dersom kulturminne vert råka, skal saka verta lagt fram for kulturvernmyndet. Kommunen må ta omsyn til kulturminne ved søknadspliktige tiltak i områda. Verdfulle kulturminne og kulturlandskap skal vera ivareteke av føresegnene for LNF-områda der spreidd bustadbygging er tillate. 9

10 Fylkesrådmannen tilrår motsegn til dette punktet. Fylgjande framtidige næringsområde og hamneområde er i konflikt med automatisk freda kulturminne: N_6 Tjernagel /Hamn_2 Innanfor det planlagde industri- og hamneområdet på Tjernagel låg tidlegare to førhistoriske gravminne, mellom ann den kjente Tjernagelhaugen (Askeladden id. nr ). Dette var ei av dei største og mest kjente gravrøysene i Hordaland, og låg som eit landemerke ved Bømlafjorden. Gravminnet er og kjent i eldre kjelder, mellom anna av skalden Torarin lovtunge i skildringa av Knut den mektige. Begge gravrøysene vart grave ut og fjerna då Teledirektoratets kortbølgjesendar vart bygd på 1980-talet. I samband med dette prosjektet registrerte Bergen Museum 38 automatisk freda steinalderplassar innanfor planområdet i tillegg til dei to gravrøysene som var kjent frå før (Askeladden id. nr , , , , , ). Nokre av dei vart delvis grave ut og seinare fjerna, men storparten er framleis intakte. Som gravminnet på Tjernagelhaugen i si tid var eit landemerke, har no dei store kortbølgjemastene vorte landemerke. Som tekniske kulturminne frå nyare tid har dei stor verd, og ein bør vurdera vern av anlegget. Heile området for kortbølgjesendaren på Tjernagel er i framlegg til ny kommuneplan for Sveio foreslått endre frå offentleg byggjeområde (O) til nytt industriområde (N_6). I tillegg er det planlagt djupvasskai (HAMN_2) nord for Tjernagelhaugen, og i tilknyting til N_6. I framlegg til ny kommuneplan for Sveio er områda med kjente kulturminne tenkt lagt inn i omsynssone c) (H570_30). Ein ynskjer her å kombinera føremåla industri, hamn og omsynssone c). Hordaland fylkeskommune meiner at det vil vera vanskeleg å kombinera desse føremåla, og på det viset få sikra dei automatisk freda kulturminna og kulturmiljøet på Tjernagel. Fylkesrådmannen tilrår motsegn til dette punktet. Fylgjande planlagde områd for fritids- og turistføremål er i konflikt med automatisk freda kulturminne: FT_6 Fjon. Inne på område for Fjon Camping finst det to automatisk freda steinalderbuplassar (Askeladden id. nr og ). Nordgrensa til området FT_6 er i kommuneplanen trekt sørover for å unngå konflikt med dess to kulturminna. I dag vert området kor dei to steinalderbuplassane ligg allereie nytta til campingføremål. For å sikra kulturminna gjennom kommuneplanen, må dei verta lagt i omsynssoner c) og d). I dette området kan det ikkje gjerast fysiske inngrep som kan skada dei to automatisk freda kulturminna. Det er fylgjande merknader i høve Marine kulturminne: Sveio kommune er ein kommune med mange viktige og interessante område når det gjeld marine kulturminne. Delar av planområdet utgjer prioritert marinarkeologisk område, det vil seia at her vert potensialet for automatisk freda eller verna kulturminne i sjø vurdert som større enn i andre område. Dette skuldast mellom anna at me har fleire skildringar om skipsforlis ved innseglinga til Bømlafjorden. I tillegg har det og vore hamner som blei nytta langt attende i tid. Til dømes var det i Mølstravågen ein handels- og gjestgjevarstad frå slutten av 16-tallet. Området ved Tjernagel er nemnt i Snorres kongesaga som ein god hamn. Her var det og skysstasjon frå 1700-tallet. Også i Valevågen har det vore ein handels- og gjestgjevarstad frå 1600-tallet. I samband med marine kulturminne vert Sveio kommune oppmoda om: Å sørgja for at planlagde områdedisponeringar som omfattar sjøareal har ein klausul i føresegnene til kommuneplanen om at dei skal utredast med regulerings- eller byggjeplan, og dermed verta lagt fram for Bergen Sjøfartsmuseum for fråsegn via Hordaland fylkeskommune. 10

11 Å sørgja for at føresegnene til kommuneplanen har eit påbod om at alle planlagde einskildtiltak som skal utførast i sjø skal leggjast fram for Bergens Sjøfartsmuseum for fråsegn via Hordaland fylkeskommune. 3. Arealplanen inklusive føresegner /retningslinjer og konsekvensutgreiing. Byggjeområde (11-7) nr 1 NYE BYGGJEOMRÅDE DAA Heilårsbustad 1296 Fritidsbustad 14 Næring 1393 Offentlege føremål 752 Kombinert næring/bustad 6 Småbåthamn 122 Naust 16 Fritids- og turistføremål 61 Masseuttak 263 Energiproduksjon 2534 Vassforsyning 227 Hamn 227 Skytebane 312 SUM HEILE KOMMUNEN 7223 Byggjeområde for heilårsbustad I plandokumentet er det referert til at Sveio har hatt ein folkeauke på 300 siste 3.5 år. Det også synt til at raten i folkeveksten er aukande. Kommunen føreset ei framskriving ut frå høg nasjonal vekst, og kjem då til eit folketal på om lag 6150 i I statistisk sentralbyrå (SSB) sine framskrivingar av folketalet er det estimert at folketalet vil vera om lag ut frå middel nasjonal vekst. Kommunen har argumentert for at det dei siste åra har vore ein auke i folketalet som gjer det riktig å nytta høg nasjonal vekst som rate for folkeauken. Sveio kommune har rekna ein bustadtrong på om lag 1000 bustader i planperioden, nokon som tilsvarar om lag 83 bustader i året. Dette er dobbelt så mykje som i inneverande periode, men i samsvar med reelle tal siste åra. I plankartet er det lagt ut om lag 1300 daa til nye bustadføremål. I tillegg har kommunen rekna ut at det er ledig areal i regulerte/ uregulerte felt tilsvarande 200 bueiningar. Planlagde nye heilårsbustader i nye felt er fordelt på 557 einebustader og 91 tomannsbustader. Ut frå erfaringstal er det i planen lagt opp til at det vert bygd 60 einebustader i LNF område der det er høve til spreidd bustadbygging. Totalt opnar planen for over 200 einebustader Lfn- område der det er tillate med spreidd bustadbygging (vedlegg 2 b til føresegnene). Kommunen vil både fortette i tettbygde strøk, samt leggja til rette for at alle bygdelaga skal ha tilgang på nytt areal til heilårsbustader Sett saman med nye areal til næring og offentleg og privat tenesteyting er arealbruken ikkje i samsvar med regional politikk for samordna areal og transportplanlegging Kommentarar: Kommunen grunngjev det store omfanget på nye heilårsbustader mellom anna med stigande folkeauke, intern flytting mot meir sentrale deler av kommunen samt ynskje om ha tomter til heilårsbustader i alle delar av kommunen. 11

12 For å koma fram til trong for samla areal til heilårsbustader ut frå eit gjeve folketal i slutten av planperioden, må ein ta ein del prinsipielle val. Kommunen må fastsetja bu-tettleik, bustadrong og type bustad. Type bustad er viktig då arealkrava pr innbyggjar er ulik alt etter om ein byggjer ut einebustad, rekkehus (småhus) eller lavblokk. Dersom ein monaleg del av dei som søkjar bustad i planperioden er einslege, vil det vera uheldig å i hovudsak berre ha tomter for einebustader å tilby. Det manglar analyser/data på fortettingspotensiale i mellom anna Førde, Sveio og Vikse. Det same gjeld ei vurdering av kor mange som ynskjer seg ein mindre leiligheit i staden for ein stor einebustad. Dette heng saman med alderssamansetning og snittal for tal personar pr hushaldning. Av bustader i nye felt er det lagt opp til eit høgt tal på einebustader. Over 85 % av bygningane i nye felt er planlagt for einebustader, dei resterande 15% er tomannsbustader. Desse tala tyder på at det ikkje er samsvar mellom dei overordna strategiane i samfunnsdelen/planskildringa, og dei konkrete areala som er lagt ut til heilårsbustad. Kommunen argumenter sjølv for ei fortetting i Sveio sentrum og Førde. Fylkesrådmannen rår Sveio kommune til å vurdera ei høgare utnyttingsgrad i sentrale deler av kommunen. Det føreliggande grunnlagsmateriale for å fastsetja omfanget av heilårsbustader er ikkje godt nok. Det byggjer på høg norm for folkevekts, ingen analyse av fortettingspotensiale og fleire felt plassert langt frå gang- og sykkelsti og kollektivaksar Sett saman med areal til næring og offenttleg- og privat tenesteyting er arealbruken ikkje i samsvar med regional politikk for samordna areal- og transportplanlegging. Det vert tilrådd motsegn i høve til brot på samordna areal- og transportplanlegging. Byggjeområdar for fritidsbustader Innhald: Det er berre lagt inn eitt nytt byggjeområde for fritidsbustader i plankartet. Dette er på 14 daa. Utover dette vert dei ubygde og delvis utbygde byggjeområda for fritidsbustader frå gjeldande kommuneplan ført vidare. I framlegg til nytt plankart vert det ikkje opna for spreidd hyttebygging. Kommentarar: Plankartet syner at det ligg etter høve mange område for fritidsbustader som ikkje er bygd ut i planperioden, særleg i søraustre del av kommunen. Fylkesrådmannen saknar eit oversyn over kva felt i gjeldande kommuneplan som det enno ikkje er utarbeida reguleringsplan for, samt ei overslag over ledige tomter i regulerte felt. Eit slikt oversyn kunne kanskje gjeve grunnlag for å vurdera å ta nokre område ut av planen. Fylkesrådmannen finn det positivt at Sveio kommune er varsame med å leggja ut nye område til fritidsbustader. Næringsføremål Innhald: Det er foreslått å leggja inn 12 områder for næringsføremål. 10 av områda er nye, eitt er endring frå offentleg areal (Tjernagel) og eitt er utviding av eksisterande næringsområde. Til saman er det lagt inn om lag 1400 daa areal for næringsverksemd i planperioden, der Tjernagel utgjer nær 800 daa. Kommentar: Fylkesrådmannen ser positivt på at Sveio kommune har ein aktiv haldning til å leggja til rette for eksisterande og framtidig næringsliv i kommunen. Kommunen syner til at dei ligg sentralt plassert mellom Stord - Haugesund og Bergen Stavanger, og at det er naturleg å leggja til rette for tomter til næringslivet langs denne aksen. Sveio har ein klar netto utpendling og vil såleis vera interessert i tiltak som kan skapa arbeidsplassar. Det er då viktig at det ikkje vert opna for detaljhandel i strid med regional politikk og ein samordna areal- og transportplanlegging. 12

13 Når det gjeld konsekvensutgreiinga hadde det vore ei føremon om det var skildra kva type næring det er planlagt for på dei ulike areala. Fylkesrådmannen rår til fylgjande endringar i planen: Områda N_6 Tjernagel og Hamn_2 må verta tatt ut av planen. Dei er i konflikt med automatisk freda kulturminne (jamfør kapittelet om kulturminne) og kulturmiljøet på Tjernagel. Det vert tilrådd motsegn til dette punktet. Område N_11 bør veta tatt ut av planen. Arealet ligg langt frå annan infrastruktur og vil ha negative fylgjer for landskapsverdiar. Energiproduksjon Planen legg opp til energiproduksjon og det er lagt ut eit stor område ved Nordskog Hovda. Kommunen har fått innspel frå store aktørar innanfor kraftbransjen, og det er tale om fornybar energi. Kommentarar: Fylkesrådmannen føreset at det er mogeleg produksjon av vindkraft som er tenkt på dette arealet. Fylkesrådmannen er positiv til at mogelege lokalitetar for fornybar energiproduksjon som vindkraft vert sikra gjennom overordna plan. Slik kan ein førebyggja at eigna lokalitetar vert øydelagde av tilfeldige einskildsaker. Fylkesrådmannen vil likevel understreka at den dokumentasjonen som ligg føre er alt for tynn, samt at konsekvensutgreiinga på langt nær avklarar dei potensielle konfliktane opp mot andre forvaltningsområde. Fylkesrådmannen rår til at det vert gjort fylgjande endringar Område E_1 Hovda-Nordskog vert endra frå energiproduksjon til omsynssone etter 11-8 d, sone for bandlegging i påvente av vedtak etter plan- og bygningslova eller andre lover, eller som er bandlagt etter slikt rettsgrunnlag, med angivelse av formålet. Dette grunna trong for nærare konsekvensutgreiingar. Offentleg eller privat tenesteyting (Offentleg føremål) Innhald: Det er foreslått 10 områder for offentleg tenesteyting, der 4 av desse er areal til eksisterande gravplassar. Samla utgjer dette eit areal på 752 daa. Kommentarar: Kommunen skriv i konsekvensutgreiinga at det er trong for store offentlege areal i regionen, utan at dette vert nærare skildra. Det går heller ikkje fram av plandokumenta kva dei nye områda ( O_17, O_18 og O_20) er tenkt nytta til. I planskildringa er det referert ein pågåande sentraliseringsdebatt i høve somme offentlege verksemder i regionen. Det er ikkje eintydig bruk av arealkategori mellom teiknforklaring og konsekvensutgreiinga. I teiknforklaringa på plankartet vert O_ områda kalla for offentleg eller privat tenesteyting, medan det i konsekvensutgreiinga konsekvent er nytta offentlege føremål på alle O_ områda. I det endelege planvedtaket må kommunen vera eintydig på innhaldet i denne arealkategorien. Fylkesrådmannen syner til fylkesdelplan for senterstruktur og lokalisering av service og handel, og særleg kapittel 6; framlegg til fylkespolitiske retningslinjer for senterstruktur og lokalisering av service og handel. Handelsverksemd, offentlege regionale service og andre publikumsretta og trafikkskapande tiltak skal som regel lokaliserast i senter som tilsvarar nivå i senterstrukturen, dersom ikkje særskilte tilhøve tilseier noko anna. Senterstrukturen på lokalt nivå skal fastsetjast i kommuneplanen. I dag er det Sveio og Førde som er definert som kommunedelsenter. Tre av områda, O_17, O_18 og O_20 ligg langs rv. 47 på strekninga mellom Sveio sentrum og Vikse. Det er vanskeleg å gje ein konkret uttale når det ikkje er klart kva områda er tenkt nytta til, eller grunnlaget for leggja ut tre område til offentlege føremål (eller offentleg eller privat tenestyting) så 13

14 tett. Dei tre områda utgjer samla eit for stort areal til dette føremålet innanfor eit avgrensa område. Lokaliseringa av område O_20 bryt etter fylkesrådmannen sitt syn med viktige føringar både i Fylkesdelplan for Haugalandet og Fylkesdelplan for senterstruktur og lokalisering av service og handel. Ut frå ei overordna vurdering rår fylkesrådmannen til fylgjande endringar i planen. Areal til offentleg eller privat tenesteyting,o_ 19 og O_20 vert teken ut av planen. Arealet er i strid med regional politikk for senterstruktur, Regional plan for Haugalandet Areal til offentleg eller privat tenestyting O_18, bør verta vurdert teken ut av planen. Utbygging her vil gje store landskapsinngrep. Sett i samanheng så utgjer dei tre områda ein overkapasitet på areal til offentleg tenesteyting. Det er uklart kvar områda er tenkt nytta til. Ein slik arealbruk vil vera i strid med ein overordna areal- og transportplanlegging. Det vert rådd til å fremja motsegn i høve brot på samordna areal- og transportplanlegging. Fritids- og turistføremål Innhald Eksisterande campingplassar og område for utleigehytter vert lagt ut med føremålet fritids- og turistføremål. Det vert stilt krav om reguleringsplan for alle nye tiltak på både eksisterande og nye campingplassar. Planen legg opp til nokre få nyetableringar innanfor fritids- og turistnæringa. Områder for råstoffutvinning (samt skjelsand) Innhald: Kommunen legg opp til å vidare utvikla ein del av dei masseuttaka som allereie finst i kommunen, og at nye uttak vert plasser i tilknyting til eksisterande. For alle nye masseuttak vert det stilt krav om reguleringsplan med driftsplan godkjent av kommunen og Direktoratet for mineralforvaltning. Kommentarar: I planskildringa til kommuneplanen sin arealdel er det vist til at næringsverksemd av masseuttak/steinbrot er med på å auke verdiskapinga i kommunen, samtidig som det dekkjer eit stort behov i regionen. Planskildringa seier lite om kommunen sitt behov for byggjeråstoff i forhold til kva som er avsett i arealdelen. Skulle det bli behov for meir byggjeråstoff har NGU peika på fleire potensielle pukkførekomstar. Generelt vil det vere viktig å prøve å unngå at potensielle framtidige mineralførekomstar vert nedbygd. Til dømes har NGU med støtte frå fylkeskommunen funne at fleire høg-reine kvartsførekomstar frå pegmatittar i kommunen kan tenkjast å ha kommersiell interesse, sjå NGU rapport ( Skjelsand: I statleg regi er det kartlagt i alt 16 område i kommunen som kan vere aktuelle for skjelsandopptak, sjå NGU rapport nr Den aktive skjelsandkonsesjonen i området Smørsund-Hillesvågen, har etter søknad vorte forlenga i fleire 5-års bolkar, sist til , med høve til å søkje om ytterlegare forlenging. I følgje planskildringa skal arealdelen vise alle område for steinbrot og masseuttak, dette også i samsvar med fylkespolitiske retningsliner nemnt over. Føresett at konsesjonsområdet i Smørsund-Hillesvågen difor vert vist på arealkartet som område for råstoffutvinning, vurderer vi at føresegnene for masseuttak, dvs føresegn til 3.9.5, ikkje bør gjelde for skjelsandopptak i medhald av kontinentalsokkellova og tilhøyrande retningsliner. Uansett vurderer vi at føresegn nr , som seier at kommunen skal krevje konsekvensutgreiing for nye tiltak, er overflødig, ut frå forskrift om konsekvensutgreiing som slår fast kven som er ansvarleg mynde for ulike tiltak. Ut frå den nye plan- og bygningslova, der det kan knytast føresegner til sjøområda ( 11-7, nr. 6), vil vi be om at kommunen tek inn ei føresegn heimla i 11-11, nr. 3, for i nødvendig utstrekning å ivareta samverknad med kontinentalsokkellova og tilhøyrande retningsliner for sakshandsaming og tildeling av konsesjonar fastsett i rundskriv frå Nærings- og handelsdepartementet I følgje lovkommentar til er det med omgrepet i nødvendig utstrekning meint at det kan gjevast føresegner som det ut frå eit samfunnsmessig synspunkt er eit sakleg grunngjeve behov for å vedta. Vi 14

15 vil som utgangspunkt føreslå følgjande relativt overordna føresegner til 11-7 nr. 6, med heimel i nr. 3: Konsesjonsområde for opptak av skjelsand frå sjøbotnen i medhald av kontinentalsokkellova skal visast som område for råstoffutvinning i arealdelen. Konsesjon for opptak av skjelsand frå sjøbotnen i medhald av kontinentalsokkellova kan ikkje gjevast utan at kommunen har gitt samtykkje. Ved opptak av skjelsand frå konsesjonsområda skal konsesjonshavar ha prioritet på det sjøarealet som er nødvendig for opptaket. Fylkesrådmannen rår til at det vert gjort fylgjande enderingar i føresegnene: Føresegnene frå til bør ikkje gjelda for skjelsand. Føresegnene vert ikkje å gjelda for skjelsand. Følgjande framlegg til føresegn vert teken inn i planen: : Konsesjonsområde for opptak av skjelsand frå sjøbotnen i medhald av kontinentalsokkellova skal visast som område for råstoffutvinning i arealdelen. Konsesjon for opptak av skjelsand frå sjøbotnen i medhald av kontinentalsokkellova kan ikkje gjevast utan at kommunen har gitt samtykkje. Ved opptak av skjelsand frå konsesjonsområda skal konsesjonshavar ha prioritet på det sjøarealet som er nødvendig for opptaket. Grønstruktur Tema grønstruktur er i liten grad omtala i plandokument. Fylkesrådmannen saknar ein overordna analyse av viktige grøne korridorar i og dei ulike bygdene. Grønstruktur vert markert med heimel i 11-7, pkt 3. Føremålet skal ivareta kommunen sit trong for å avgrensa hovudstrukturen av naturområde i og ved tettstader, med grøntområde langs elver og vassdrag, mønsteret av einskildområde og samanhengande parker, større samanhengande friområde og leikeområde, turstiog løypesamanhengar, snarvegar og samband mot større naturområde og viktige landskapsdrag og einskildområde. Grønstrukturen kan også synast som omsynssone etter 11-8 bokstav c. Fylkesrådmannen rår Sveio kommune til å gjennomføra ei analyse av grønstrukturen i kommune. Særleg viktig vil dette vera i dei etter kvart monaleg utbygde bygdene Førde, Sveio og Vikse. LNF- område Innhald: Lnf- områda i arealdelen er delt opp i 2 hovudkategoriar: 1. Lnf- område utan føresegner for spreidd bustadbygging, reine LNF område 2. Lnf- område med føresegner om spreidd bustadbygging, SB-område, Det er ikkje lagt inn nye område for spreidd bustadbygging i kommuneplanen, men nokre eksisterande område vert utvida for å sikra framleis grunnlag for landbruket og dei spreidde bygdene. Kommentar: Sveio kommune er ein kommune i vekst, og som planlegg for vidare høg vekst i folketalet fram til Kommunen er også klar på at dei vil freista å fortetta i dei sentrale bygdene i kommunen. På trass av dette er det frå gjeldande kommuneplan vidareført mange og store område me d LNF-sb, også i meir sentrale deler av kommunen. Kommunen oppgjer at det truleg vert bygd om lag 60 bueiningar i desse områda i planperioden. Ved å summera områda i vedlegg 2b til føresegnene kjem ein til at det er mogeleg å byggja over 200 bueiningar i planperioden. Med ein så stor arealreserve for bygginga av heilårsbustad i Lnf- spreidd har kommunen gjeve frå seg ein viktig reiskap for å styra bustadbygginga til områder med skule /barnehage, gang- /sykkelvegnett og kollektivnettet. Fylkesrådmannen rår til at kommunen går igjennom områda for LNF- der det er tillate med spreidd bustadbygging med tanke på å redusera omfang og tal på desse områda. Bandlagde område Etter ny plan- og bygningslov er det slutt på bandlagde område som eigen kategori. Desse områda skal no sikrast gjennom bruk av omsynssoner 11-8 bokstav a), b) og d). 15

16 Bruk- og vern av sjø og vassdrag Hordaland fylkeskommune forvaltar akvakulturlovverket i Hordaland fylke. Hordaland fylkeskommune ser det som særleg viktig at kommunen gjennom arealplanlegging legg til rette for ei berekraftig og lønnsam utvikling innafor akvakulturnæringa. I framlegg til ny plan er alle eksisterande godkjente akvakulturlokalitetar vist som AK-område. Dette området omfattar overflateanlegget inklusiv 20 meter ferdselssone. Området utafor dette er sett av til fleirbruksområde med akvakultur. Slik vi les plankartet har ein kome fram til storleiken på dette området ved å sjå på omfanget av fortøyingane i gjevne lokalitetsklareringar. Dette gjeld både overflateanlegg og fortøyingar. Det er positivt at kommunen i planen har synleggjort alt areal som vert nytta til akvakultur på ein klarert lokalitet. I høve til gjeldande plan syner planframlegget langt færre akvakulturområdar. Det er og gjort endringar på omfanget av AK-områda som vert vidareført. Vi tolkar dette som at kommunen har hatt ein prosess kring dette temaet, og at kommunen har kome fram til at ein ikkje ønskjer etableringar utover allereie gjevne løyver. Dette kan vera til hinder for havbruksnæringa si framtidige utviklingspotensiale. Med bakgrunn i næringa sine behov for å skifte ut og justere anleggsplassering på gjeldande lokalitetar ser vi at nokre av områda er særs små, noko som vil vanskeleggjare anleggs- og fortøyingsutskifting innanfor arealplanen. Dette vil vera uheldig i tilfeller der verksemder vil skifta ut eldre anlegg med nyare og meir rømmingssikre installasjonar. Hordaland fylkeskommune har to søknader i Sveio kommune til handsaming etter laksetildelingsforskrifta. Dette gjeld ny lokalitet ved Kvernaneset og utskifting av anlegg ved Raunevågen. Desse søknadane er ikkje i strid med gjeldande plan. Søknaden ved Kvernaneset er tilråd av kommune i uttale av , men omsøkt areal er teken ut av framlegget til ny plan. Det er her soleis ikkje samsvar mellom den konkrete uttalen og framlegget til ny plan for dette området. Når det gjeld lokalitet Raunevågen er det eksisterande anleggsplassering som er teke inn i planen. Vi ber om at plankartet vert justert i samsvar med nytt løyve dersom det vert ein realitet. Konsekvensutgreiing med ROS-analyse Kommunen har lagt opp til ein konkret konsekvensvurdering (og ROS- analyse) av kvart felt. Det er i mindre grad vurdert den samla konsekvensen av mange endringar i arealbruk innan eit område. Med mange nye områder i eit plankart er det nyttig at kvart område har ein konkret identifikasjon og konkret vurdering opp mot gjevne kriterium. Kartreferansane var definert med liten skrift og vanskelege å finna att både på plankart og på skjerm. Ved neste revisjon bør kommunen utvikla konsekvensutgreiinga slik at den også som vurderer konskvensar for endra arealbruk samla for ein større del av kommunen. Vilt: Som følgje av forvaltingsreforma overtok fylkeskommunen frå dei fleste av Fylkesmannens oppgåver innanfor haustbare, ikkje trua viltartar. Fylkeskommunen har som planmynde ei viktig rolle i å ta vare på viltet sine leveområde, samt bidra til at den kommunale forvaltinga av hjortevilt ivaretek bestandane og leveområda sin produktivitet og mangfald. Gjennom konsekvensutgreiinga er planutkastet sine konsekvensar for viltet vurdert på ein systematisk måte, opp mot viltkartlegginga som er gjort i kommunen (MVA-rapport 3/2007). For fleire av byggjeområda der konsekvensane for mellom anna viltet er vurdert å vere negative, er det i konsekvensutgreiinga tilrådd å ta området ut av planen. I konsekvensutgreiinga er det ikkje peika på endringar i arealbruken som er vurdert å vere negativt for leveområde eller trekkvegar for hjort. 16

17 Radon I ROS-analysen, i kap. 3.3 i konsekvensutgreiinga, er det vist til at kommunen ikkje har vore med på nokon av dei landsomfattande radonmålingane, og at det difor ikkje finst data som grunnlag for vurdering av radon. I ROS-analysen er det likevel vurdert at førekomsten av radon er avgrensa i kommunen, ut frå berggrunn og samanlikning med radonmålingar i relativt nærliggjande kommunar, og det er snittverdien for radon som synest å vere vurdert. Etter vår vurdering bør det i utgangspunktet ikkje vere overraskande om ein lokalt vil finne ein del relativt høge førekomstar av radon (> 200 Bq/m3) der det er granitt og særleg der det er granittpegmatitt. Sveio er eit område med relativt mange granittpegmatittar, særleg i sørlege delar av kommunen, sjå NGU berggrunnskart i målestokk 1: Sjå også lokalisering av fleire av pegmatittane i NGU rapport I 2010 har NGU fått utført gammaspektrometriske flymålingar på Hordalandskysten m.m., som dekkjer dei vestlege delane av Sveio kommune. Ferdigprosesserte data er venta våren 2011 og vil vere med å danne grunnlag for meir detaljerte vurderingar av radonfaren i kommunen. Slike data har t.d. vore viktig for utarbeidinga av aktsemdkart for radon i Osloregionen. I første omgang kunne det vere interessant for kommunen å forhøyre seg om det er gjort høge radonmålingar lokalt i kommunen. Oppsummering Kommunen har lagt fram framlegg til kommuneplan for Den inneheld både arealdel og samfunnsdel. Kommunen legg opp til ein auke i folkeveksten, samt at dei ynskjer å leggja til rette for busetjing og trivsel i alle bygdelaga. Kommunen understrekar at hovudsatsinga skal skje langs dei to hovudvegane i kommunen E39 og RV 47, samt i dei etablerte tettstadane Førde, Sveio og Vikse. Det er lagt ut mykje nytt areal til byggjeområde. I høve heilårsbustader er grunnlaget for omfang og lokalisering av nye områder ikkje dokumentert godt nok. Sett i samanheng med store areal til næringsføremål og offentleg og privat tenesteyting er planframlegget ikkje i samsvar med regional politikk i høve samordna areal- og transportplanlegging. Fylkesrådmannen tilrår motsegn på dette punktet. Sveio lagt ut rikeleg med areal til bustadtomter, hovudsakleg einebustader. Fylkesrådmannen har utfordra kommunen til å gjera eit analysearbeid i høve kva type bustader det er etterspurnad etter i tettstadane i kommunen. Kommunen vert oppmoda til å gjennomføra ei kartlegging av funksjonell strandsone. Dette vil sikra ein betre forvaltning av ein stor og viktig ressurs for Sveio. Kommunen kan ikkje oppheva 100 meters regelen utan ei detaljkartlegging av funksjonell strandsone. Det er rådd til motsegn til dette punktet. Sveio har mange viktig kulturminne og kulturmiljø. Det er positivt at fleire av desse er framheva ved å nytta omsynssoner. Det er vert gjort framlegg til fleire motsegner der området på Tjernagel utgjer eit stort areal, men dei fleste av motsegnene kan opphevast ved å endra føresegnene. Kommunen har vore restriktiv med å leggja ut nye områder til fritidsbustader. Det er likevel areal til framleis hyttebygging i gjeldande plan. Desse vert vidareført i ny plan. Kommunen legg stor vekt på å leggja til rette for næringsutvikling både gjennom samfunnsdelen og arealdelen. Kommunen må utarbeida føresegner som regulerer etableringane slik at det ikkje vert opna for detaljhandel eller kjøpesenter på næringsareal utanfor kommunesenteret. Sveio har areal som frå naturen si side truleg eignar seg godt til vindkraft. Det gjeld i det vidare planarbeidet å finna og kartlegga eventuelle motstridande interesser på desse lokalitetane. Kommunen har gjort eit stort og omfattande arbeid med konsekvensutgreiinga i høve dei einskilde områda som er lagt ut i planen. 17