FRÅSEGN TIL REGULERINGSPLAN - JOHANNES BRUNSGATE 16 OG 16 A - NYGÅRDASGATEN 91 og 93 - BERGEN KOMMUNE

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Planseksjonen Arkivsak Arkivnr. 714 Saksh. Bjercke, Sigrid Næsheim, Per Morten Ekerhovd, Inger Lena Gåsemyr Saksgang Møtedato Kultur- og ressursutvalet FRÅSEGN TIL REGULERINGSPLAN - JOHANNES BRUNSGATE 16 OG 16 A - NYGÅRDASGATEN 91 og 93 - BERGEN KOMMUNE SAMANDRAG Bergen kommune har sendt på høyring planforslag for eit område på Nedre Nygård mellom Johannes Brunsgate og Nygårdsgaten. Planområdet er ca 3,5 dekar og ligg sentralt i Bergen sentrum i eit område med nasjonale og regionale kulturminneverdiar. Planforslaget legg opp til å rive dei eksisterande bygningane i planområdet for å legge til rette for nye bygg med formål kontor, handel og bustad, totalt ca m2 BRA ( bruksareal). Nye bygg vil vere på inntil 7 etasjar over bakkenivå mot Nygårdsgaten. Området er med i Riksantikvaren sitt NB!-register som syner områder med nasjonal kulturminneverdi kor det må visast særlege omsyn i samband med vidare forvaltning og utvikling. Fylkesrådmannen har ikkje merknader til arealbruksføremål, men er kritisk til forslag til løysing når det gjeld riving av bygg med kulturminneverdi og tilhøve til kulturmiljøet som heile. Planforslaget vil kunne få negativ visuell verknad på innfallsporten til Bergen sentrum mot sør. Hordaland fylkeskommune har varsla om mogeleg konflikt i samband med kulturminne tidleg i planprosessen. Fylkesrådmannen saknar at dette vert følgd opp i forslag til reguleringsplan og rår til at det vert fremja eit alternativ som tek meir omsyn til enkelte kulturminne og det samla kulturmiljøet. Fylkesrådmannen vil tilrå motsegn til planforslaget grunna konflikt med nasjonale og regionale kulturminneinteresse. Omsynet til både utvikling og bevaring må balanserast betre. Dersom planen vert omarbeidd i høve til kulturminne og det samanhengande kulturmiljøet, vil grunnlaget for motsegn kunne trekkjast. For meir informasjon, sjå vedlegg 1 og 2.

2 FORSLAG TIL VEDTAK Kultur- og ressursutvalet fremjar motsegn til planforslaget med konsekvensutgreiing, då det er i konflikt med nasjonale og regionale kulturminneinteresser. Motsegn kan trekkast dersom planen vert omarbeidd slik at det tek meir omsyn til kulturminne og kulturmiljø slik alternativ 2 i konsekvensutgreiing syner. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Jan Per Styve regionaldirektør Vedlegg: 1. Kart og bildedokumentasjon 2. Planforslag 2

3 FYLKESRÅDMANNEN : Bakgrunn Planforslaget vart sendt på høyring Høyringsfristen var sett til Hordaland fylkeskommune har bedt om utvida frist for å førebu politisk handsaming av saka. Ny frist er sett av Bergen kommune til Kultur- og ressursutvalet skal gje fråsegn til planforslaget. Etter høyringa skal reguleringsplanen leggjast fram for godkjenning i bystyret. Fylkeskommunen skal vurdera om konsekvensutgreiinga er tilfredstillande for dei regionale og nasjonale interessene som fylkeskommunen skal ivareta. Planforslaget vert i hovudsak vurdert ut i frå regionale interesser nedfelt i regionale planar og andre relevante fylkespolitiske dokument, samt anna forvaltningsansvar. Dersom viktige regionale og nasjonale interesse står på spel kan fylkeskommunen fremja motsegn til planen. Motsegna vert i første omgang handsama av kommunen og i dei fleste tilfelle løyst på dette stadium. Motsegn knytt til kulturminnevern vert fremma som fagleg råd frå fylkesrådmannen. Dersom politiske utval i fylkeskommune ikkje vedtek faglege råd frå administrasjonen skal saka sendast over til Riksantikvaren som gjer ei sjølvstendig vurdering av saka. Vi har gitt innspel ved melding om oppstart for planen den og i samband med krav om konsekvensutgreiing 28. desember Planforslaget Planområdet ligg i Bergen hus bydel, på Nedre Nygård, mellom Johannes Bruns gate og Nygårdsgaten og er på ca. 3,5 dekar. Delar av bygningsmassen vart råka av brann i 2008, og er i dårleg stand. Planforslaget opnar for riving av eksisterande bygningar for å legge til rette for nye bygg med føremål kontor, handel og bustad. Ferdig utbygd areal vil bestå av ca m2 bruksareal. Planforslaget viser etablering av ny bygningsmasse med inntil 7 etasjar over bakkenivå i Nygårdsgaten, og 5 etasjar over bakkenivå mot Johannes Bruns gate, der dei to øvste etasjen er trekt inn. Maksimal byggehøgde i planforslaget er +32,5meter. Byggehøgde ut frå gjennomsnittleg terreng er vist som 21 m. Det vert lagt opp til to underetasjar som skal nyttast til parkering. Krav til parkering skal vere i samsvar med ny parkeringsnorm for Bergen kommune. Som underlag for planforslaget ligg kommunedelplan for sentrum som seier "maksimal gesimshøyde 15,5 meter og maksimal mønehøyde 21 meter. Tak bør være saltak og takvinkel skal variere mellom 35 og 45 grader. Maksimal 70% av tomtearealet kan bebygges". I kommunedelplanen vert det presisert at byggjehøgder må avpassast til omkringliggjande bygg og nabolag. Vurdering Planforslaget er i hovudsak i tråd med kommuneplan og kommunedelplan når det gjelde formål og høgder, men er i konflikt med når det gjeld volum og tilpassing til omgjevnadene, særleg med omsyn til kulturminneverdiar. Det er positivt at forslagstiller utarbeider reguleringsplan og konsekvensutgreiing for eigedomen med nærområde. Fylkesrådmannen har forståing for ynskje om ei utvikling av område, der målet er ei oppgradering av eigedomene og legge til rette for nye bedrifter og bustader. Dette er i samsvar med arealpolitiske retningslinjer i fylkesplanen, der ein legg opp til å stimulere til auka verdiskaping og fortetting i sentrale område. Planområdet ligg nær bystasjonen og bybane og har godt kollektivtilbod. I og rundt planområdet er det kulturminne og kulturhistorisk miljø av høg verdi. Ved ei realisering av planforslaget kjem dei to omsyna i konflikt. Det vil difor vere viktig at ein i det vidare planarbeidet tilpassar utbygginga til det historiske miljøet. 3

4 Kulturminne Skildring av kulturmiljøet Planområdet er del av det nasjonale NB!-registeret som er eit oppslagsverk over byar og tettstader i Noreg med kulturmiljø som har nasjonal interesse. Registeret viser eit representativt utval av den bygde historia og skildrar norsk byhistorie gjennom vel 1200 år. NB!registeret angir område med nasjonal kulturminneverdi der det må visast særlege omsyn i samband med vidare forvaltning og utvikling. Kommunedelplan for Sentrum viser at planområdet ligg i eit strøk som vert karakterisert som bygningar i kvartalsstruktur og som ein del av eit samanhengande kulturmiljø. Bygningar som grenser til planområdet er merka som bygningar i verneverdig kulturmiljø. Planområde vender seg i hovudsak mot krysset Nygårdsgaten/Lars Hilles gate, som har ein spesiell transport og bilhistorisk tyding, då området var Bergens viktigaste ferdselsåre inn frå sør. Området blir difor gjerne kalla bilens bydel. Det er framleis att ein stor konsentrasjon av kulturminne knytt til transportshistorie i dette området. I planområde er det mellom anna restar etter den gamle vossebanen, det var tidlegare ein stor stallbygning i Nygårdsgaten 89 (no Autogården) og det er restar etter to gamle stallar bak Nygårdsgaten 72. Dei gamle ridehusa og vognfabrikkane vart etter kvart erstatta av bilforretningar og bensinstasjonar. Noko som kulturminna i og omkring planområdet vitnar om. Bensinstasjonen med garasjeanlegget, Nygårdsgaten 93, har høg lokal og regional kulturminneverdi. Den er meir autentisk enn den mellombels freda bensinstasjonen (MIL-stasjonen) i Lars Hilles gate 27, som er tilbakeført til Bensinstasjonen i Nygårdsgaten 93, som er frå 1923, var ein av dei første servicestasjonane til Esso i Noreg. Nygårdsgaten 91/Johannes Bruns gate 16a er òg eit verneverdig bygg med høg lokal og regional kulturminneverdi. Bygningen vart teikna av arkitekt Fredrik G. Meyer i i nybarokk stil med klassisistiske trekk, som var i tråd med dei nye byggereglande som vart gjeldande etter bybrannen i Bygningen var prosjektert for 100 bilar i tre etasjar for det største bilfirmaet i Bergen kring 1.verdskrig. Bygget vart seinare overtatt av Bergens Automobilvognmannsforrening, og seinare drosjebilsentral. I dette miljøet finns det fleire enkeltbygg med nasjonal kulturminneinteresse som Geofysisk institutt (UIB), oppført av arkitekt Egill Reimers i 1928, med sidefløyer frå Instituttbygningen var ein viktig del av utviklinga mot eit universitet i Bergen. I Lars Hillesgate ligg MIL-stasjonen. Bensinstasjonen som er teikna av Sverre Losnedahl i 1928, er no restaurert tilbake til 1928 av frivillige. Tidligare Auto 23, som i dag husar SATS treningsstudio i Lars Hilles gate 29, vart teikna av arkitekt Arent Greve i 1938 som bilforretning. Dei to sistnemnde er mellombels freda, noko som inneber at eigedommane må handsamast som freda inntil Riksantikvaren har fatta endeleg vedtak. I Nygårdsgaten 89 var det tidlegare stallar som vart rivne då Auto 23 bygde parkeringshuset Autogården i Under er det lista opp bygg med kulturminneverdi: Kulturminne med nasjonal verdi som grensar til planområdet: Geofysisk institutt, UIB Auto 23/SATS (mellombels freda etter kulturminneloven) MIL-stasjonen (mellombels freda etter kulturminneloven) Kulturminne med lokal og regional verdi i planområdet: Autogarasjen (Nygårdsgaten 91/ Johannes Bruns gate 16a), bygning i frå Essostasjon frå 1920-talet, men noko ombygd på 30- og 50 talet Vossebanen, restar etter tunnelinnslag og jernbaneline 4

5 Kulturminne med lokal og regional interesse, som grensar til planområdet: 4 og 5 etasjar mursteinsbygg for utleige frå slutten av 1800-talet Autogården, Parkeringshus frå 1961 Høgskulen i Bergen, (Ingeniørhøgskulen) teikna av arkitekt Anders Nortvedt i 1961 (For meir info sjå vedlegg til saksframlegget) Konsekvensutgreiing I samsvar med planprogrammet omtalar konsekvensutgreiinga to alternativ for utbygging av området, i tillegg til eit 0-alternativ: Alternativ 0 inneber ingen utbygging og fører vidare situasjonen i dag. Alternativ 1 baserer seg på riving av eksisterande bygningar for å legge til rette for nybygg med ein kombinasjon av kontor/handel og bustad med parkering under bakken. Utnyttingsgrad og byggehøgde ligg innafor gjeldande rammer i kommunedelplansentrum og kommuneplanen sin arealdel. Alternativ 2 tar utgangspunkt i å behalde delar av eksisterande verneverdig bygningstruktur i Nygårdsgaten 91 og 93 i kombinasjon med nybygg for kontor/handel og bustad med parkering i underetasjen. Utnyttingsgrad og byggehøgde ligg innafor gjeldande rammer i kommunedelplan sentrum og kommuneplanen sin arealdel. Fylkesrådmannen meiner at føringar som vart gjeven ved oppstart og i planprogram og i høve krav til konsekvensutgreiing, ikkje er følgt godt nok opp i planforslaget. Ein stiller spørsmål ved at 0- alternativ og 2-alternativ berre er brukt som referansealternativ i konsekvensutgreiinga, då ein tidleg har gjeve innspel om at området føreset ei forsiktig utbygging grunna mogeleg konflikt med kulturminneinteresser i området. Planskildringa syner at tiltakshavar ynskjer å fremja alternativ 1 og har difor berre gjeve ei teoretisk framstilling av alternativ 2. Det vart utarbeida tilstandsrapport i april 2008, før bygningsmassen vart skada av brann same år. Fylkesrådmannen saknar ein rapport som viser kva tilstand bygningsmassen har etter brannen. Planforslaget Hovudutfordringa i planarbeidet er knytt til volum og byggehøgde. Tillate utnyttingsgrad og høgder skal i fylgje kommuneplanen avpassast etter omkringliggande bygningsmiljø og kan ikkje sjåast på som eit carte blanch uavhengig av miljø og verdiar i det konkrete området. Planforslaget i Johannes Brunsgate / Nygårdsgaten ligg særleg eksponert som innfallsport til Bergen sentrum, og ligg midt inne i eit område som har spesiell kulturminneverdi. Høgda vil i seg sjølv verke sterkt negativt inn på opplevinga av kulturmiljøet. Dette gjeld spesielt siktlina til Geofysisk institutt og skala mot det mellombels freda bygget i Lars Hilles gate 29 (tidlegare Auto 23). Planforslaget bryt med Kommunedelplanen for sentrum sine mål når det gjeld å sikre estetisk kvalitet i fortetting, bruksendring og utvikling av nye byrom. Planforslaget bryt og med kommunedelplanen sine mål knytt til at Bergen sentrum skal ha høge estetiske kvalitetar som tek i vare tradisjonar og eigenart. Den gamle bensinstasjonen, Nygårdsgaten 93 og fasaden på Nygårdsgaten 91 må i denne samanheng sjåast som eit viktig historieforteljande element som må brukast som ressurs når ein skal utvikle ny arkitektur i området som styrkar samanhengen i kulturmiljøet, samt gjev mogelegheit til å opparbeide eit nytt byrom. Fylkeskommunen har i tidligare fråsegn lagt vekt på at det er viktig å ta vare på det autentiske arkitektoniske uttrykket i arbeidet med reguleringsplanen. Planforslaget som no er fremja er ikkje tilfredstillande når det gjeld dette. Fylkesrådmannen ber om at det vert fremja eit alternativ som tar meir omsyn til kulturminne og samanhengande kulturmiljøet. Fylkesrådmannen vil tilrå motsegn til planforslaget grunna konflikt med nasjonale og regionale kulturminneinteresser. Dersom planen vert omarbeidd i høve til kulturminne og det samanhengande kulturmiljøet vil grunnlaget for motsegn kunne trekkjast. For meir informasjon, sjå vedlegg 1 og 2. 5

6 Konklusjon Fylkesrådmannen er positiv til at det vert utarbeida reguleringsplan for området og har ikkje merknader til planføremål kontor, handel og bustad, men meiner at forslaget må omarbeidast slik at det er i mindre konflikt med kulturminneverdiar i og rundt planområdet. Planforslaget inneber riving av verneverdige bygningar og planområdet ligg i eit kulturminnemiljø med bygningar som har nasjonale og regionale kulturminneinteresser, foreslått bygningsvolum kan få negativ verknad på disse. Fylkesrådmannen vil tilrå motsegn til planforslaget grunna konflikt med nasjonale og regionale kulturminneinteresser. 6