NOTAT. Justering av areal avsett til bustad og LNF. Til: Kvinnherad kommune v/karin Thauland. Dato: Vår ref.:

Transkript

1 NOTAT Til: Kvinnherad kommune v/karin Thauland Dato: Vår ref.: Justering av areal avsett til bustad og LNF Avdeling Os Hamnevegen 53, PB. 291, 5203 Os Avdeling Stord Torgbakken 9 PB. 32, 5401 Stord poststord@abo-ark.no I samband med utarbeiding av detaljreguleringsplan for del av 152/1 med fleire bustadområde Bjelland - Sunde, er det ønskeleg å gjere justeringar av arealføremål i frå kommuneplanens arealdel. Ein ser føre seg å gjere eit makebyte, der ein samla sett vil omdisponere om lag 6 daa LNF-areal til bustadføremål. På oppstartsmøte vart vi bede om å utarbeide eit kort notat om dette, som grunnlag for uttale i frå landbruksavdelinga i kommunen - til handsaming av oppstart av detaljreguleringsplanen i Forvaltningskomitéen. Ein tenkjer tilkomst via Bjellandsvegen (ev. via Jensavegen), men vil elles ikkje røre dyrka mark langs vegen. Planområdet Planområdet er i dag ikkje bygd, og ligg omkransa av etablerte bustadområde. Mot nord grensar området til Vågsvegen, mot aust Jensavegen, og mot vest Bjellandsvegen. Innanfor planområdet er det fulldyrkaog overflatedyra jord, samt innmarksbeite. Det er òg skog av høg (barskog) og særs høg (lauvskog) bonitet. Arealet har vore nytta til hestebeite dei seinare åra. Areala har ikkje vore aktivt i drift mot. maskinell hausting eller skjøtta, og ber preg av manglande drift og drenering. Basert på synfaring er jordsmonnet av varierande kvalitet og djupne, der det er stadvis fjell i dagen. Skogen mot Vågsvegen er hogd. Haugen mot vest er overgrodd av kratt og blandingsskog, der ein òg finn spor av ei leikehytte. På synfaring av området framstår vegetasjon som vanleg for regionen. I kommuneplanens arealdel er jordbruksareal omdisponert til bustad, og det ligg att eit 20 daa stort LNFareal omkransa av bustad-område. 15 av desse 20 daa er innanfor planområdet. Av desse 15 daa er 9 daa synt som fulldyrka jord, 3,5 daa som overflatedyrka jord, og 2,5 daa impediment (lauvskog) i AR5. Figur 1 Utsnitt kommuneplanens arealdel Figur 2 Utsnitt AR5, NIBIOs Kilden

2 Justering av bustad- og LNF-areal I samband med detaljreguleringsarbeidet er det ønskeleg å gjere følgande justeringar i arealføremål: 1. Regulere 5,2 daa mot Vågsvegen til LNF, som i kommuneplanen er avsett til bustad. 2. Regulere 0,7 daa mot Furenesvegen til LNF, som i kommuneplanen er avsett til bustad. Totalt 5,9 daa i frå bustad til LNF 3. Regulere 8,3 daa til bustad, som i kommuneplanen er avsett til LNF 4. Regulere 2 daa til leikeplass/uteopphaldsareal, som i kommuneplanen er avsett til LNF 5. Ev. regulere 1,7 daa i frå LNF til bustad (restareal mellom bustadområde, knytt til tilkomst) Totalt 12 daa i frå LNF til bustad og leikeplass/uteopphaldsareal SUM: 6,1 daa i frå LNF bustad og leikeplass/uteopphaldsareal Figur 3 Illustrasjon som syner ønska arealdisponering i planområdet Bakgrunn for forslag til ny arealdisponering er eigenskapar og kvalitetar knytt til dei ulike delområda, og kjennskap til tidlegare bruk av areala. Jordsmonnet med best kvalitet/størst potensiale for dyrking ligg midt i området, og er vidareført som LNF-areal (4,2 daa). Arealet ber preg av manglande drenering og bruk, men i samband med utvikling av bustadområdet ønsker grunneigar å fylle att groper i terrenget med overskotsmasse, for å drenere jordbruksarealet betre. Ein vil leggje matjorda tilbake på massane, og slik få eit jordbruksareal som kan driftast med moderne maskinar igjen. Grunneigar har nyleg kjøpt området, som høyrer til eit gammalt bruk som ligg like utanfor planområdet. Ein ønsker å restaurere gardsbygningar og setje jorder i stand (drenere) til å kunne driftast igjen. 2

3 Figur 4 Illustrasjon som syner areal i samsvar med kommuneplan, og areal ein ønsker omdisponert, med AR5 i grunn LNF B Leik B LNF Figur 5 LNF-areal med best kvalitet (vidareført som LNF) Figur 6 Illustrasjon endringar 3

4 Område nr. 1, det nordvendte arealet mot Vågsvegen, er mindre egna til bustadområde, men er derimot registrert i AR5 som skog av særs høg bonitet (lauvskog), og ein ønsker dermed å framleis kunne nytte dette arealet til skogproduksjon og/eller beite. I område nr. 2 går det ein gamal traktorveg/sti på arealet på 0,7 daa mot Furenesvegen. Denne er mykje brukt, spesielt sommarstid då den leder ned mot sjø. Ein ønsker å bevare denne i landskapet, og la den ligge i terrenget som i dag med grøne element på oppsida, som også vil fungere som ein buffer mot det nye bustadområdet. Figur 7 Gamal traktorveg/sti, ønska bevart Område nr. 3, arealet mot eksisterande bustadområde i Jensavegen på 8,3 daa, er grunnlendt med fjell i dagen, og er vurdert ikkje eigna til anna landbruksføremål enn ev. beite. Form på areal mellom fjellpartia/øyene gjer det lite eigna til maskinell drift av jorda. Her er øyene med lauvskog fine element i landskapet, og ein ønsker i utviklinga av bustadområdet å ta vare på desse. Figur 8 areal mot Jensavegen, 8,3 daa Område nr. 4, arealet på 2 daa midt i planområdet, finn ein svært godt eigna til leikeplass/uteopphaldsareal. Her er fjell i dagen, der det veks noko kratt og lauvskog, som ein ser føre seg å opparbeide som ein «naturleikeplass» med leikeapparat. Arealet er lite eigna til anna landbruksføremål enn beite. 4

5 Figur 9 Del av areal ønska nytta til leikeplass/uteopphaldsareal Område nr. 5, på 1,7 daa, er i AR5 synt som innmarksbeite. Arealet er tilgrodd med lauvskog. Etter omdisponeringa gjort i kommuneplanen er dette eit rest-areal med bustadføremål på tre sider og skogareal på den fjerde sida. Det vert slik lite nyttbart til beitebruk i framtida. Figur 10 Inneklemt areal på 1,7 daa 5

6 Konsekvens av justering av bustad- og LNF-areal Vi har lagt NIBIO sin rapport 3 nr. 108, Verdisetting og påvirkning av jordbruksareal ved konsekvensanalyser Vedlegg til Statens vegvesen håndbok V712, til grunn for vår vurdering av konsekvensar av justering av arealbruk. Arealet er ikkje kartlagt som del av jordsmonnskartlegginga i regi av NIBIO, og det er ikkje tatt jordsmonnsprøvar, og vurderingane her er tekne med utgangspunkt i synfaring og AR5. AR5 skrildrar arealressursane ut i frå produksjonsgrunnlaget for jord- og skogbruk, og skal primært dekke behov innan arealplanlegging, landbruksforvaltning, landbruksproduksjon og lovforvaltning. Det er arealet sin tilstand som skal leggast til grunn for klassifiseringa, ikkje bruken av arealet. I NIBIO sin rapport vert det tatt atterhald om at AR5 ikkje alltid er oppdatert, og at feil i kartet kan skje. For å differensiere fulldyrka jord utan jordsmonnkart, vert det i rapporten vist til informasjon om kva som vert rekna for avgrensande eigenskapar ved jordsmonnet, m.a.: - Grøftebehov: Jorda har dårlige naturgitte dreneringsegenskaper, og har behov for et fungerende grøftesystem for å lede bort overflødig vann. - Fjell i dagen: Liten dybde til fast fjell. Jorda har fast fjell innen 100 cm dybde. Begrensningen er større jo grunnere jorda er. For enkelte jordbruksvekster er fast fjell mellom 50 og 100 cm dybde ingen begrensning, og oppsprukket fjell er mindre begrensende enn fast fjell. Arealer med hyppig forekomst av fjell i dagen er derfor gitt redusert verdi. Rapporten gir at påverknad på gjenståande jordbruksareal må vurderast etter skjønn ut i frå faktorane storleik, form og tilgjenge. Som retningslinje vert det føreslått at der gjenståande jordbruksareal blir mindre enn 5 dekar vert arealet sett som sterkt forringa. Auka krav til rasjonell drift gjer at små jordstykke er ei aukande ulempe, der jordbruksareal under 5 dekar vert rekna som lite aktuelle å drive. Vestlandsjordbruk er generelt sett mindre, med meir karrige forhold enn t.d. på austlandet, Trøndelag og på Jæren. Form er avgjerande for talet snuoperasjonar per arealeining, der det ideelle er eit avlangt jorde. Tilgjenge går på avstand til kringliggjande jorde (køyrekostnadar etc.) Vurdering av omdisponering av areal til bustad og leikeplass/uteopphaldsareal tek utgangspunkt i skildring av dei ulike kategoriane knytt opp mot verdi-vurderingar i rapporten (skala; utan betdning, noe verdi, middels verdi, stor verdi og svært stor verdi). Figur 11 Tabell i frå Statens vegvesen si handbok om konsekvensutredninger (tidl. utgåve) Verdivurdering Areala ein ønsker å omdisponere i frå LNF til bustad og leik/uteopphald er vurdert å ha «noko verdi», grunna hyppig førekommande fjell i dagen og antatt grunnlendt jordlag basert på synfaring. Sett opp mot figur 12 vil ein kunne vurdere areala til å inneha «liten verdi». Areala har ikkje vore hausta maskinelt, og har berre vore nytta til beite. Form på jordstykka gjer dei lite eigna til maskinell drift/slått. I utgangspunktet er areala samanhengande, men kommuneplanen sin arealdel har omdisponert og slik splitta opp jordbruksareala. Verdien av restarealet etter omdisponeringa i kommuneplanen er vurdert til å vera liten/utan betydning, grunna storleik, form, fragmentering, samt kvalitet grunna fjell i dagen. Tilgjenge er relativt god, 6

7 med nærleik til kringliggjande jorde. Ei omdisponering av areal med hyppigast førekomst av fjell i dagen, med antatt grunne jordforhold, vil slik ikkje reelt sett ha konsekvensar for gardsdrifta. Ein vil miste om lag 12,5 daa jordbruksareal som kan nyttast til beite. Omfangs- og konsekvensvurdering Vern av dyrka og dyrkbar jord er ein viktig del av den nasjonale politikken. Ved handsaming av planar etter plan- og bygningslova der ein omdisponerer dyrka og dyrkbar jord må kommunen ta omsyn til nasjonen sitt behov for å kunne produsere mat i framtida. Kommunen må òg ta omsyn til nasjonale føringar for bruksstruktur, for å oppnå driftsmessige gode løysingar. Eit anna nasjonalt omsyn er busetting i distrikta. Planframlegget legg opp til ei omdisponering av LNF-areal til utbyggingsføremål på om lag 12 daa, vidareføringa av LNF-areal på ca. 4,2 daa, samt omdisponering frå bustad til LNF-føremål ca. 6 daa. Areala som er omdisponert frå innmarksareal til utbyggingsføremål i aust, ca. 10 daa, er område med hyppigast førekomst av fjell i dagen, og antatt grunne jordforhold. Dette er også areal som ligg tettast på eksisterande bustadområde. Området slik det er i dag og utan større tiltak for å betra forholda, er i hovudsak mest eigna som beite. Ein vurderer at omdisponering av dette arealet vil ha mindre betydning for gardsbruket og drifta av den, samt for jordbruksverksemd i Bjellandsområdet og elles i kommunen. Dette med utgangspunkt i arealet sin kvalitet, behov for tiltak for å betra tilhøva, avgrensa areal/storleik og ikkje samanheng med andre innmarksteigar, samt gardsbruket og andre gardsbruk i området sitt behov for beite. Arealet på 1,7 daa, som i AR5 er synt som innmarksbeite, er etter omdisponeringa gjort i kommuneplanen sett på som marginalt jordbruksområde, med særs låg verdi knytt til beite, grunna storleik og plassering. Dette arealet vert eit rest-areal, med bustadføremål på tre sider, og skogareal på den fjerde sida. Det kan slik ikkje sjåast i samanheng med andre jordbruksareal, med moglegheit for utviding. Ein vurderer at omdisponering av dette arealet vil ha mindre betydning for gardsbruket og drifta av den, samt for jordbruksverksemd i Bjellandsområdet og elles i kommunen. Garden har elles om lag 37 daa tilgjengeleg til beite- og grasproduksjon. Det er per i dag ingen dyr på garden, og eit tap av om lag 6 daa beiteareal i eit område omkransa av bustader er vurdert å ha mindre verknadar på framtidig jordbruksproduksjon på garden. Resterande areal tilhøyrande garden ligg skild i frå planområdet av haugen mot vest og den gamle traktorvegen/stien. Det er vurdert som ei driftsmessig dårleg løysing å ha beiteareal inne i eit bustadområde, både mot. sjølve drifta sin logistikk og potensiale for konflikt mellom gardsdrift og busetnad. Areala ein i reguleringsplanen ønsker å omdisponere er etter ei heilskapleg vurdering av området samla sett mindre nyttig som beite, og har større nytte som bustadområde. Ein vurderer at omdisponering av dette areala vil ha mindre betydning for gardsbruket og drifta av den, samt for jordbruksverksemd i Bjellandsområdet og elles i kommunen. 7