Årsrapport 2018 Førde kommune. Førde kommune Ei drivkraft med menneska i sentrum

Transkript

1 Årsrapport 2018 Førde kommune Førde kommune Ei drivkraft med menneska i sentrum 1

2 Innhold Innleiing...3 Overordna...4 Måloppnåing overordna handlingsplan KOSTRA-tal...7 Kommunereform Stab og støtte Skule Barnehage Andre tenester innanfor oppvekstsektoren Helse og omsorg Kultur og kulturskulen Tekniske tenester Næringsarbeid Politikk Internasjonalt arbeid Eigarskap Interkommunalt samarbeid jf. kommunelova Interkommunale selskap (IKS) Interkommunale aksjeselskap Stiftingar Vertskommunesamarbeid Andre samarbeid Sjukefråvær

3 Innleiing Årsrapporten til Førde kommune fungerer som ei nyttig tilbakemelding frå einingane til rådmannen om status i einingane og kva resultat einingane har oppnådd det siste året. På tilsvarande måte er den også ei tilbakemelding frå rådmannen til Bystyret. Årsrapporten dannar eit verdifullt erfaringsgrunnlag når ein no tek fatt på arbeidet med etablering av Sunnfjord kommune gav eit netto driftsresultat på 1,4 % av driftsinntektene etter korrigering for kostnadar som gjeld kommunereforma. Dette er eit noko svakt netto driftsresultat. Staten og KS tilrår eit netto driftsresultat på 1,75 %. Lånegjelda er høg, men handlingsregel om å ikkje auke lånegjelda har hatt effekt sidan Eigenkapitals- og likviditetssituasjonen er god. Budsjettstyringa i einingane er stort sett god, men to einingar hadde meirforbruk på over 3 mill. kr; barnevern og VAR (vatn, avløp og renovasjon). Meirforbruket er rapportert månadleg. Det gjer at vi har god oversikt over den økonomiske situasjonen. Rutinane med rapportering av investeringsprosjekta gjev og god oversikt og styring. Folketalet i Førde kommune auka med 3 personar i 2018 og var ved nyttår personar. Folketalsauken er fallande og svak samanlikna med overordna mål om minimum 1,5 % i årleg folketalsvekst fram mot Sjukefråværet i Førde kommune auka med 0,1 %-poeng frå 7,3 % i 2017 til 7,4 % i Målet i IAavtalen er at kommunesektoren skal ha eit sjukefråvær på 6,7 % har vore eit spennande år, der særleg to saker har påverka Førde kommune. Førdepakken er godt i gong med 20 tiltak som er på ulike stadie; planlegging, regulering, bygging og ferdigstilling. Kommunereforma er den andre viktige prosessen. Vi er no i gang etter 4. år med førebuing. Sunnfjord kommune på ca innbyggarar vil bli eit betydeleg kraftsenter som vi har forventningar til at skal føre med seg vekst, utvikling og nye arbeidsplassar i heile den nye kommunen. Det største investeringsprosjektet i 2018 har vore nye lokale til kulturskulen. Likevel er det viktig å vere klar over at det viktigaste arbeidet går føre seg ute i einingane der tenesteproduksjonen mot innbyggarane er i skulane, barnehagane, helse og omsorg, teknisk, kultur og alle dei andre einingane. Her vert det lagt ned ein stor innsats og kvaliteten er god. Dette får vi stadfesta i tilsyn, brukarundersøkingar og medarbeidarkartleggingar der det kjem fram at brukarane og dei tilsette er nøgde. Førde kommune har i fleire år hatt svært god plassering i Kommunebarometeret, og i 2018 fekk Førde kommune 1. plass. Det kan vi vere stolte av. Eg kan derfor med utgangspunkt i denne årsrapporten slå fast at det vert jobba målbevisst i alle ledd for å nå visjonen vår; Førde kommune ei drivkraft med menneska i sentrum. Eg vil også nytte høvet til å takke alle tilsette og dei folkevalde for eit godt samarbeid i Førde Lise Mari Haugen Rådmann 3

4 Overordna Som det vil gå fram av sektorane og einingane sine årsrapportar har det i 2018 vore lagt ned mykje arbeid for å sikre at kommunen har eit godt tenestetilbod innanfor dei nasjonalt og lokalt prioriterte områda. Vidare har det blitt arbeidd monaleg med å sikre at kommunen har eit godt omdøme blant innbyggarane. Eit godt omdøme for Førde kommune er mellom anna viktig for å sikre framleis auke i folketal og rekruttering av naudsynt kompetanse til private og offentlege verksemder. Av viktige saker/ hendingar i 2018 kan nemnast: - Førdepakken er godt i gang med 20 tiltak på ulike stadie, planlegging, regulering og bygging - Sunnfjord Næringspark er under utbygging. Reguleringsplan og avtale med Jølster kommune var på plass i Førde kommune sin del av arealet på var ferdig opparbeidd vinter 2017/2018. Den første store etablering kom på plass i 2018 med terminal til Posten Bring. - Arbeidet med bygging av ny kulturskule ved Førdehuset starta i 2018 med mål om ferdigstilling medio august Det er stor aktivitet i ulike investeringsprosjekt; Solsida barnehage Tåene flyttane inn i nytt barnehagebygg 1. august Opprusting og utviding av Sunde skule starta opp i Fleire utbyggingsoppgåver er under planlegging t.d. Angedalsvegen 6 og avlastningsbustad har vore eit utfordrande år på flyktningområdet. Etter at det i 2015 og 2016 var stor auke i busetjingar, vart dette redusert i 2017 og I tillegg vart asylmottak nedlagde og konsekvensane av alt dette kom for fullt i 2017 og Sunnfjord kommune 8. juni 2017 vedtok Stortinget at kommunane Gaular, Naustdal, Jølster og Førde skal slå seg saman med verknad frå Namnet på den nye kommunen er Sunnfjord kommune. Mange har lagt ned eit stort arbeid inn mot ny kommune. - Førdeskulen er også i 2018 mellom dei 35 beste skulekommunane i Kommunal Rapport sitt Kommunebarometer. Skulane kan vise til gode resultat, og elevane i Førdeskulen trivast svært godt og det er lite mobbing. - I 2018 hadde alle med rett til barnehageplass fått plass før påske. Dette gjeld også dei borna som var fødde frå september til november og som fekk rett til barnehageplass i Våren 2018 vart det satt i gang førebyggande heimebesøk til alle 75 åringar - Planarbeid det er jobba med i 2018: kommuneplanen sin samfunnsdel er rullert med ambisjon om vidare folketalsvekst og sysselsetting, kommuneplanen sin arealdel, sentrumsstrategi, områdeplanar for Indre og Ytre Øyrane, reguleringsplanar og Førdepakken. Men for at det framleis skal vere slik at kommunen blir opplevd positivt, er det viktig å vere merksam på dei utfordringane som ligg framfor oss. Mange av sakene ovanfor vil krevje mykje av oss og i åra som kjem. Den største enkeltutfordringa til Førde kommune og i nye Sunnfjord kommune er folketalsvekst. 4

5 Måloppnåing overordna handlingsplan 2018 Bystyret vedtok 26. oktober 2018, kommuneplanen sin samfunnsdel Overordna mål for Førde mot 2030: Fram mot 2030 skal Førde ha ein årleg folketalsvekst på minimum 1,5 % og ein sysselsettingsvekst som ligg minst på landssnitt. For å nå det overordna målet i samfunnsplanen, er det valt 3 fokusområde som er sentrale for å oppnå vekst. Til kvart av fokusområda er det peika ut nokre område vi skal satse på for å nå målet mot 2030: For 2018 rapporterer vi måloppnåing etter overordna handlingsplan som inngår i økonomiplan , vedteke av Bystyret 15. juni 2017: Førde ei drivkraft i fylket! - I Førde vil vi vekse også for fylket o Overordna målsetting om folketalsvekst på minimum 1,5 % nådde vi i ikkje i Folketalsveksten enda på 0,0 % i Det er 0,6 %-poeng lågare enn i I Førde har vi varierte arbeidsplassar, gode utdanningstilbod og er attraktive for nyetablerarar o Førde kommune har hatt ein sysselsettingsvekst på 56 personar dvs. 0,8 %. Det er lågare enn målsetting om sysselsettingsvekst på landssnittet som var 2,1 % i o Tal arbeidsplassar i Førde er redusert med 0,5 % i 2018 hovudsakleg innan bygg, anlegg og varehandel. 5

6 - Førde er kjent som ein kompakt by med urbane kvalitetar, pulserande kulturliv og internasjonalt mangfald o Det vert jobba aktivt for å auke tal festivalar og større arrangement o Vi må framover jobbe for å organisere god tverrfagleg oppfølging og integrering av arbeidsinnvandrarar og andre med ikkje- norsk etnisk bakgrunn. o Opplevingskort er vidareført Førde for menneske i alle livets fasar! - I Førde har alle ein god stad å bu o Tal bustadar i Førde kommune auka med 141 (2,1 %) i 2018 frå til Størst auke er det i einebustad og bustadblokk. - I Førde er vi aktive og har ei meiningsfull fritid o Førde kommune scorar bra på folkehelsebarometeret. Mange indikatorar er over median. Nokre skil seg ut negativt; andel skader behandla i sjukehus og låg deltaking av ungdom i fritidsorganisasjonar. - I Førde har vi trygge og gode oppvekstvilkår o Skulane føl godt opp dei elevane som kjem frå andre nasjonalitetar og annan språkbakgrunn slik at dei føler seg inkludert i skulesamfunnet. - I Førde er vi godt rusta til å møte utfordringa med endra folkesamansetnad o Helse og omsorg arbeider aktivt med velferdsteknologiprosjekt o Vi må bli betre på tilbod som bidreg til integrering av innbyggjarar med ulike nasjonalitetar Førde kommune ein effektiv og utviklingsorientert organisasjon - I Førde kommune er vi ei drivkraft i utvikling av effektive og kvalitativt gode tenester o Netto driftsresultat korrigert for kommunereforma utgjer 1,4 % i Det er noko svakare enn måltal om minimum 1,75 %. o Førde kommune har tenestetilbod innanfor dei nasjonalt prioriterte områda som gjev innbyggjarane eit tilbod som stettar lova sine krav til kvalitet. Det er fokus på tidleg innsats. o Førde kommune gjennomfører systematisk oppfølging av brukarundersøkingar 2. kvart år. - I Førde kommune er vi kjende for å vere framtidsretta, kompetente og inkluderande o Systematiske medarbeidarkartleggingar vert gjennomført annan kvart år. Gjennomført i 2018 med bra resultat. o Det er eit godt samarbeid mellom arbeidsgjevar og tillitsvalde i Førde kommune. - I Førde kommune er vi gode på samfunnstryggleik o Oppdatert ROS (Risiko- og sårbarheits analyse) i krise- og beredskapsplanen. o Systematisk arbeid med beredskapsplanlegging og øving. Øvd på samband i

7 KOSTRA-tal Førebelse KOSTRA-tal er publisert på KOSTRA står for Kommune-Stat-Rapportering og gjev statistikk om ressursinnsatsen, prioriteringar og måloppnåing i kommunar, bydelar og fylkeskommunar. Kommunebarometeret 2019 I Kommunebarometeret 2018 (basert på KOSTRA-tal for 2017) kom Førde kommune på 1. plass. Kommunebarometeret 2019 (basert på førebels KOSTRA-tal for 2018) har Førde kommune gått frå 1. plass til 56. plass. Utdrag: Førde kommune havner på en 56. plass i den foreløpige utgaven av Kommunebarometeret 2019 fra Kommunal Rapport. Da har vi justert plasseringen med hensyn til økonomiske rammebetingelser. Nøkkeltallene er mye bedre enn hva økonomisk forutsetninger skulle tilsi. Ser vi bare på nøkkeltallene og ignorerer økonomiske forutsetninger, er kommunen på en 93. plass. Samlet sett er nøkkeltallene til Førde klart bedre enn normalen i Kommune-Norge. 7

8 Behovsprofil 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet Andel kvinner 49,5 % 49,5 % 49,5 % 49,5 % 49,0 % 49,0 % 49,6 % 49,6 % Andel menn 50,5 % 50,5 % 50,5 % 50,5 % 51,0 % 51,0 % 50,4 % 50,4 % Andel 0-åringar 1,2 % 1,2 % 1,1 % 1,0 % 1,0 % 1,0 % 1,1 % 1,0 % Andel 1-5 år 6,2 % 6,0 % 6,1 % 6,0 % 5,5 % 5,4 % 5,8 % 5,6 % Andel 6-15 år 14,3 % 14,1 % 13,2 % 13,3 % 12,7 % 12,7 % 12,0 % 12,0 % Andel år 4,2 % 4,3 % 4,0 % 3,9 % 4,2 % 4,1 % 3,7 % 3,6 % Andel år 8,8 % 8,4 % 7,6 % 7,5 % 8,0 % 7,9 % 7,7 % 7,7 % Andel år 54,0 % 54,0 % 53,4 % 53,4 % 51,5 % 51,4 % 54,9 % 54,9 % Andel år 8,2 % 8,5 % 10,6 % 11,0 % 11,6 % 12,0 % 10,6 % 10,9 % Andel 80 år og over 3,2 % 3,5 % 3,8 % 3,9 % 5,5 % 5,5 % 4,2 % 4,2 % Folketalet i Førde auka med 3 personar frå til i Dette utgjer ingen vekst i %. Folketalsvekst var i 2017 på 0,6 %. Folketalsveksten er låg i høve mål på 1,5 % årleg vekst. Førde kommune har fleire innbyggjarar i aldersgruppene frå 0 til 24 år og færre i aldersgruppa over 67 år enn det vi ser i kommunar vi kan samanlikne oss med, fylket og landet. Vi har over år sett ein tendens til nedgang i aldersgruppa 0 til 24 år og auke i aldersgruppa over 67 år, men frå 2017 til 2018 er ikkje tendensen like tydelig. Aldersgruppa 0-24 år har ein samla nedgang på 0,2 %-poeng medan aldersgruppa 67 år og over har ein samla oppgang på 0,5 %-poeng. Framstillinga nedanfor viser tal personar i kvar aldersgruppe i Førde, fordelt på menn og kvinner. 8

9 Finansielle nøkkeltal 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Netto driftresultat i prosent av brutto driftsinntekter 7,6 0,4 3,8 1,5 3,5 2,3 3,7 2,1 Årets mindre/merforbruk i driftsregnskapet i prosent av brutto driftsinntekter 3,0 0,5 2,0 1,0 1,4 1,1 1,8 1,2 Arbeidskapital ex. premieavvik i prosent av brutto driftsinntekter 34,5 29,2 21,2 21,5 19,4 19,6 21,7 21,5 Langsiktig gjeld ex pensjonsforpliktelser i prosent av brutto driftsinntekter 120,9 127,9 114,1 120,3 100,5 103,4 101,9 105,5 Frie inntekter per innbygger (kr) Brutto investeringsutgifter i prosent av brutto driftsinntekter 9,6 17,5 18,8 16,3 15,4 14,2 14,5 15,1 Egenfinansiering av investeringene i prosent av totale brutto investeringer 11,0 51,3 23,9 22,1 31,0 27,6 24,5 25,7 I rapporterte KOSTRA-tal for Førde kommune inngår tilskot og utgifter til kommunereforma. Dersom vi utelet kommunereforma er netto driftsresultat 4,2 % i 2017 og 1,4 % i 2018 for Førde kommune. Det er likevel over både KOSTRA gruppa, fylket og landet. Dette er eit tilfredsstillande netto driftsresultat. Kommuneøkonomien i Førde har vore prega av høg gjeld samanlikna med andre kommunar. Stram styring av lånegjelda gjennom handlingsregel samt auka eigenkapital i finansiering av investeringar har medført at Førde kommune nærmar seg KOSTRA-gruppa, fylket og landet. Korrigert for tilskot til kommunereforma i 2017 utgjorde lånegjelda 126 % av samla driftsinntekt i %-vis auke i lånegjeld frå 2017 til 2018 er lågare for Førde kommune enn for KOSTRA-gruppa, fylket og landet. Andel eigenfinansiering av investeringane er høgare i Førde kommune enn andre vi samanliknar oss med. Førde kommune har om lag same nivå på frie inntekter (skatt og rammetilskot) i kroner per innbyggjar som KOSTRA-gruppa og landet. Arbeidskapitalen er god. Andel netto driftsutgifter av totale utgifter (prosent) 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Sosialsektoren samlet 6,1 5,5 6,2 5,9 4,5 4,5 6,1 6,0 Barnevern 3,4 3,5 4,1 4,2 2,8 3,1 3,9 3,9 Administrasjon, kommune 6,6 7,4 6,7 6,8 7,2 8,2 6,9 7,3 Kultursektoren, kommune 3,7 3,3 3,6 3,8 3,3 3,2 3,9 3,9 Eiendomsforvaltning, kommune 8,0 7,5 8,7 8,7 8,7 8,9 8,9 9,0 Barnehage 17,8 18,2 16,1 16,0 12,1 12,4 14,4 14,3 Grunnskole 25,9 26,6 26,1 25,9 24,5 24,8 23,6 23,6 Helse- og omsorg 30,8 31,2 32,6 33,5 39,4 40,0 35,7 36,7 Tabellen ovanfor viser prioritering av midlar mellom sektorar i Førde kommune. Det er ikkje korrigert for tal brukarar innanfor dei ulike sektorane. Førde kommune har fleire barnehagebarn og skulelevar enn samanliknbare kommunar. Vi brukar og ein større del av midlane våre på desse sektorane. Tilsvarande har Førde kommune færre eldre enn samanliknbare kommunar. Vi brukar og ein mindre del av midlane våre til helse og omsorg. Alle dei store sektorane har auka sin andel av samla midlar frå 2017 til

10 Kommunereform 8. juni 2017 vedtok Stortinget at kommunane Gaular, Naustdal, Jølster og Førde skal slå seg saman med verknad frå Namnet på den nye kommunen er Sunnfjord kommune. Sunnfjord kommune eitt år igjen Arbeidet med å etablere Sunnfjord kommune går bra, og vi er godt i rute til å vere operative Vi har bak oss eit hektisk år der vi har fått på plass mykje av det som skal vere «grunnmuren» for den nye kommunen: Politisk organisasjonsstruktur Administrativ struktur Leiargruppa er tilsett Einingsleiarane er tilsett Tilsette i stabane er innplassert i nye stillingar Politiske reglement er utarbeidd Nytt kommunevåpen er vedteke Det er mange som arbeider med å organisere den nye kommunen. Ca 85 arbeidsgrupper arbeider no med ulike tema som må vere på plass om eitt år. Men hovudinntrykket mitt er at arbeidet går svært bra og at vi er godt førebudde. Eg vil gje ros til alle dei som er med i arbeidet og som nok har fått ei ekstra arbeidsbør som følgje av kommunesamanslåinga. Prosessen er prega av flinke, ivrige og spente tilsette, og eit svært godt og konstruktivt samarbeid med tillitsvalde, verneapparat og politisk leiing. For meir informasjon: 10

11 Stab og støtte Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Personal- og serviceeininga Jan Birger Moe 18, ,8 % SYS IKT Åge Klausen ,9 % Rekneskap og skatt Terje Guddal 19,1 20 5,2 % Fagutvikling og koordinering Øystein Høyvik 18,5 20 1,3 % I oversikta over stillingar og årsverk er det rekna med personar som er tilsett i prosjekt, kommunereform og hovudtillitsvalde/verneombod. Alle stabane har systematisk oppfølging av sjukefråværet i samsvar med rutinane som IA-bedrift SYS-IKT er eit interkommunalt samarbeid som leverer IKT-tenester til 10 kommunar. Felles personvernombud/rådgjevar for SYS-kommunane etablert i 2018 Rekneskap/skatt er økonomikontor for dei fire kommunane Førde, Gaular og Naustdal og Jølster frå april 2018 I Fagutvikling og koordinering inngår prosjektsekretariatet for kommunereforma og utviklingssenter for sjukeheimar og heimetenester i Sogn og Fjordane. Økonomi Eining Budsjett 2018 Rekneskap 2018 Avvik i kr Avvik i % Personal- og serviceeininga ,70 % IKT (Førde sin del av kostnad) ,23 % Rekneskap og skatt ,27 % Fagutvikling og koordinering ,51 % Samla ,19 % Stabseiningane kjem ut med mindreforbruk som samla utgjer 4,5 mill. kr. Forklaring til mindreforbruket; Digitalisering av byggesaksarkivet budsjettert med 2,156 mill. kr er ikkje starta i 2018 Vakanse i stillingar/refusjon av sjukepengar og utleige av ressursar til prosjekt/kommunereform Auke i sal av tenester t.d. skanning av faktura for Fjaler kommune Lågare kostnad i klientsak kor det blir kjøpt tenester av ekstern leverandør Viktige hendingar Inngått avtale i 2018 om interkommunalt samarbeid med kommunane Førde, Askvoll, Fjaler, Hyllestad, Gaular, Naustdal og Jølster om felles arbeidsgjevarkontroll. Jølster kommune vart frå april 2018 deltakar i felles rekneskap-skattekontor. Hektisk år med nytt økonomisystem og innføring av nye løysingar/modular. Prosjektsekretariat for Sunnfjord kommune har vore i full drift i Delteke med ressursar og kompetanse i utviklingsprosjekt og interkommunale planar. Rekruttering og følgt opp 18 lærlingar som er tilsett i einingane. 11

12 Mål som vart nådd som forventa Samfunn Planar for beredskap er ajourført og oppdatert. Kommunen sin risiko- og sårbarheitsanalyse (ROS) er oppdatert. Det er gjennomført beredskapsøving innan samband. Følgt opp vertskommunerolla for interkommunale tenester innan IKT, rekneskap/skatt og utviklingssenter for sjukeheimar og heimetenester i Sogn og Fjordane Brukarane Digitaliseringstiltak t.d. auka elektronisk kommunikasjon med brukarane gjennom bruk av digitale skjema. Nytt rekrutteringsystem Easycruit og betre tilgang til lagra informasjon i t.d. KOMTEK. Ferdigstilt handlingsplan mot vald i nære relasjonar, og følgt opp tiltak Følgt opp Bustadsosialt velferdsprogram. Nyttar Husbanken sine ordningar målretta. Etablert ny opplæringspakke for verktøy i tidleg innsats. Medarbeidarane Følgt opp gjeldande tiltak i arbeidsgjevarpolitikken. Fokus på å forenkle og effektivisere interne prosessar. Gjennomført fleire tiltak for å bygge fellesskap, kunnskapsdeling og god arbeidsdeling Gjennomført overordna opplæringsplan i kommunen Økonomi God økonomistyring i 2018 Beklageleg at vi ikkje fekk starta opp arbeidet med digitalisering av byggesaksarkivet Nyttar e-handel i dagleg rutinemessige innkjøp. Innført elektronisk konkurransegjennomføringsverktøy. Interne prosessar Innføring av Websak Fokus er gjennomført. Ein meir brukarvennleg versjon av sak-/arkivsystemet. Klart Språk-prosjekt er gjennomført. Utarbeidd teoretisk og praktisk opplæring i å risikovurdere. Oppgradering av brannmur. Pilotprosjekt skatteoppkrevjar: oppnådd både betre kvalitet og kortare sakshandsamingstid Mål som delvis eller ikkje vart nådd Arbeidsgruppe for betre integrering av innbyggjarar med ulike nasjonalitetar vart ikkje sett i gang Fleire funksjonar/program i KomTek (Kommunal Teknisk programvare for eigedom, renovasjon, vatn og avlaup) som enno ikkje er teke i bruk. Implementering av risikomodul i Rettesnora er flytta til 2019 Utfordringar framover Kommunesamanslåing vil krevje mykje av stabsfunksjonane framover både innan arkivtenesta, personalområdet, rekneskap, IKT og sentrale prosjektressursar. Samtidig med ordinære driftsoppgåver. Vår/sommar 2019 sluttar fleire tilsette, kor tre er knytt til arkivtenesta. Det vil gje oss utfordringar både når det gjeld kompetanse og kapasitet. Manglar ressursar til koordinering og kvalitetssikring av innkjøp Implementere nødvendig kompetanse og forståing om ny personvernforordning i organisasjonen 12

13 KOSTRA-tal Politisk styring og administrasjon 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Politisk styring og kontrollvirksomhet: Lønnsutgifter fratrukket sykelønnsrefusjon 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 0,7 Brutto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 0,5 0,6 0,6 0,6 0,8 0,8 0,7 0,6 Netto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 0,8 0,9 0,7 0,8 1,2 1,2 0,9 0,8 Korrigerte brutto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 0,5 0,5 0,7 0,6 0,8 0,8 0,7 0,6 Brutto investeringsutgifter på funksjon/tjenesteområde 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Administrasjon: Lønnsutgifter fratrukket sykelønnsrefusjon 5,7 6,1 5,7 5,8 6,0 6,3 5,9 6,0 Brutto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 5,8 6,6 5,6 5,9 6,3 6,6 5,6 5,7 Netto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 6,6 7,4 6,7 6,8 7,2 8,2 6,9 7,3 Korrigerte brutto driftsutgifter på funksjon/tjenesteområde 6,4 6,8 6,4 6,5 6,7 7,0 6,5 6,6 Brutto investeringsutgifter på funksjon/tjenesteområde 1,4 0,9 4,0 2,1 4,2 4,5 4,2 4,8 Tabellen ovanfor viser at Førde kommune har nett driftsutgifter til politisk styring på om lag same nivå som både KOSTRA gruppa, fylket og landet. Netto driftsutgifter til administrasjon i Førde kommune ligg noko høgare enn både KOSTRA-gruppa og landet, men lågare enn fylket. Ei årsak til dette er prosjektet kommunereforma som inngår i administrasjonskostnad i rekneskapstal for Førde kommune. Kostnaden til administrasjon av prosjektet er auka frå 2017 til Justert for kommunereforma skil ikkje Førde kommune seg frå samanliknbare kommunar for netto driftsutgifter til administrasjon. Førde kommune er vertskommune for fleire interkommunale ordningar noko som fører til høgare brutto driftsutgifter. 13

14 Skule Organisering Einig Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjukefråvær i % Flatene skule Per Inge Seime ,11 Frøysland skule Lilly Grøneng 3,6 5 0,6 Førde barneskule Therese Helland 31, ,9 Førde ungdomsskule Hallgeir Hamre ,6 Halbrend skule Åge Stafsnes 49,4 53 3,7 Holsen skule Synneve Reiakvam 5,9 7 6,3 Karstad skule Britt N.Solheim 5,6 6 18,8 Slåtten skule Turid Hatlem 45, ,0 Sunde skule Anne Midtbø 20,8 23 6,0 Samla skule 229,2 282 Økonomi Einig Budsjett 2018 (1000 kr) Rekneskap 2018 (1000 kr) Avvik i kr (1000 kr) Avvik i % Flatene skule ,2 Frøysland skule ,5 Førde barneskule ,0 Førde ungdomsskule ,7 Halbrend skule ,9 Holsen skule ,0 Karstad skule ,5 Slåtten skule ,3 Sunde skule ,3 Felles Rådmann ,0 Samla skule ,2 Viktige hendingar: Førdeskulen er også 2018 mellom dei 35 beste skulekommunane i Kommunal Rapport sitt Kommunebarometer og dette er ein liten nedgang frå tidlegare år Elevane i Førdeskulen trivast svært godt og det er lite mobbing. Førdeskulen har delteke i eit stort utviklingsarbeid om djupnelæring som ein del av fagfornyinga. Som del av dette arbeidet har vi gjennomført vurdering av undervisninga og gjennom det også hatt opplæring av leiinga på skulane i å observere lærarane si undervisning og gje dei tilbakemelding på arbeidet i klasserommet.. Alle skulane deltek i det nasjonale prosjektet «inkluderande barnehage og skulemiljø» som har fokus på elevane sitt skulemiljø og skulane sitt arbeid mot mobbing. Opprustinga og utbygginga av Sunde skule starta opp i

15 Mål som vart nådd som forventa Samfunn Alle skulane har fokus på godt kosthald Ungdomsskulane samarbeider med næringsliv og vidaregåande skule om utplassering i bedrift/skule på 9.steget for at dei skal stå betre rusta til vidare yrkesval. Dette oppfattar elevane som positivt. Brukarane Område frå Elevundersøkinga Mål 10.trinn Resultat trinn 5.2 Rådgjeving Grønt 3,93 Område frå Elevundersøkinga Mål 7.trinn Mål 10.trinn Resultat trinn 1.1 Motivasjon Grønt 4, Innsats Grønt 4,55 Resultat trinn 1.3 Mestring Grønt Grønt 4,17 4, Faglig utfordring Grønt 4, Trivsel Grønt Grønt 4,64 4, Trygt miljø Grønt 4,55 4, Støtte fra lærerne Grønt Grønt 4,72 4, Arbeidsro 3,99 3, Elevdemokrati og medverknad Grønt 4, Felles regler Grønt Grønt 4,67 4, Vurdering for læring Grønt 4, Rådgjeving 4,00 3,93 Resultata frå Elevundersøkinga syner at Førdeskulen på mange område har nådd måla vi sette for 2018 innfor det som går på elevane sin trivsel. Elevane opplever også miljøet som trygt og det er god arbeidsro i timane. Dei opplever også av lærarane har felles reglar og at dei har god støtte frå lærarane Elevane i 7.klasse er godt motiverte for skulearbeidet og yter stor innsats. Dei opplever også at dei får gode tilbakemeldingar som gjev godt grunnlag for læring Elevane opplever god mestring Elevane i 10.klasse opplever at dei nok faglege utfordringar. Eksamensresultat Mål 2018 Resultat

16 Avvik standpunkt- og eksamen - Norsk Grønt 0,0 Avvik standpunkt- og eksamen- Engelsk Grønt 0,00,0 I norsk var det stort samsvar mellom standpunkt og eksamen noko som syner at det vert jobba godt med vurderingsarbeidet i skulane. Engelsk har også samsvar mellom eksamen og standpunkt og syner god vurderingspraksis Nasjonale prøver Mål 5.klasse Mål 8.klasse Mål 9.klasse Resultat 5.klasse Resultat 8.klasse Resultat 9.klasse Rekning Grønt Grønt Grønt 53,8 56,6 På nasjonale prøver fekk vi gode resultat i rekning i 8. og 9.klasse, og nådde målsetjinga med å vere 2 poeng over landsgjennomsnittet Alle skulane har gode rutinar for å arbeide med elevane sitt arbeidsmiljø og føl opp slike saker med å gjere enkeltvedtak og fylgje opp med tiltak. Alle skulane har gode rutinar som sikrar at barn i risikosona vert fanga opp. Dei føl opp det som står i den nye planen for Spesialundervisning/tilpassa opplæring. Skulane føl godt opp også dei elevane som kjem frå andre nasjonalitetar og annan språkbakgrunn slik at dei føler seg inkludert i skulesamfunnet. Medarbeidarane Område frå Elevundersøkinga Mål 7.trinn Mål 10.trinn Resultat trinn Resultat trinn 3.1 Støtte frå lærarane Grønt Grønt 4,72 4, Elevdemokrati og medverking Grønt 4, Felles regler Grønt Grønt 4,67 4,16 Elevane oppfattar at dei har god støtte frå lærarane, at det er god arbeidsro i timane og at lærarane praktiserer stor grad av felles reglar på skulane. Dette er resultatet av at skulane har fokusert bra på utvikling av god klasseleiing. Fellesskapskulturen er godt utvikla på skulane og lærarane arbeider godt i fellesskap med opplæringa til elevane. Lærarane arbeider godt i fellesskap med å evaluere resultata og kva forbetringar som skulen må setje i gang med. Økonomi Grunnskulesektoren hadde samla eit overskot 0,2 %, og dei fleste skulane i Førde held budsjetta i 2018 og det er god budsjettdisiplin på alle skulane. Det var i 2018 sett av midlar til å få infrastruktur og nettverk på plass og alle skulane hadde dette på plass i løpet av I tillegg vart alle gamle pc skifta ut og lærarane fekk berbar pc. 16

17 Interne prosessar Skulane har god organisering av læringsarbeidet og nyttar ressursane godt for å gje elevane best mogleg læring og trivsel Alle skulane føl den felles kartleggingsplanen, drøftar resultata og set i verk naudsynte tiltak i samsvar med kvalitetsplanen. Gjennom bruken av VOKAL kan vi fylgje elevane sine resultat frå klasse. Dette gjeld også språkkartlegging av framandspråklege elevar og elevane sin symjedugleik Mål som delvis eller ikkje vart nådd Nasjonale prøver Område frå Elevundersøkinga Mål 7.trinn Mål 10.trinn Resultat trinn Resultat trinn 1.1 Motivasjon 3,7 1.4 Fagleg utfordring 4, Relevant opplæring Grønt 3, Mobbing av elevar Grønt Grønt 4,86 4, Elevdemokrati og medverking Grønt 4.1 Vurdering for læring Grønt Egenvurdering Grønt 3,04 Elevundersøkinga syner at ungdomsskulane har ein jobb å gjere i 10. klasse med å heve elevane sin motivasjon, og korleis dei arbeider med tilbakemeldinga dei gjev elevane på arbeidet. Det same gjeld å få elvane til å vurdere eige arbeid. Det er også ei utfordring at for mange elevane ikkje opplever opplæringa som relevant nok. Ungdomsskulane har også utfordringar i høve elevdemokrati og medverknad I 7.klasse opplever for mange elevane ikkje nok faglege utfordringar Førdeskulen har lite mobbing, men vi skulle ynskt at vi var enno betre sidan vi har ein nullvisjon i høve mobbing. Vi vil likevel konkludere med at vi både for 7. og 10. klassesteg berre delvis nådde måla for 2018, og at dette er eit område det må jobbast vidare med framover. Mål 5.klasse Mål 8.klasse Mål 9.klasse Resultat 5.klasse 3,7 Resultat 8.klasse Resultat 9.klasse Lesing Grønt Grønt Grønt 50 51,7 55,8 Rekning Grønt Grønt Grønt 51,5 Engelsk Grønt Grønt 51,5 49,9 Nasjonale prøver har over år, men med einskilde unnatak, synt at Førdeskulen har ei utfordring med lesing og språkforståing. Her nådde vi ikkje målsetjinga for 2018 og særleg i 5.klasse har vi utfordringar som det må arbeidast vidare med. I rekning på 5.steget har vi for første gong heller ikkje nådd målsetjinga om å ligge 2 poeng over landsgjennomsnittet. 17

18 Heller ikkje i engelsk har 5.klasse nådde denne målsetjinga I engelsk i 8.klasse har vi for første gong også kome under landsgjennomsnittet og er langt unna målsetjinga. Eksamensresultat Mål 2018 Resultat 2018 Avvik standpunkt- og eksamen - Matematikk Grønt 0,44 Eksamensresultatet i matematikk var svært godt med 4,2 noko som var 0,4 karakter over standpunkt. Utfordringar framover Vi har nådd målet om å få infrastrukturen og nye maskiner på plass. Utfordringa er no å få fornye og utvikle dei pedagogiske programvarene. For å få dette til må kompetansen på kommunenivå aukast og det må avsetjast tid/få på plass kompetanse på kvar einskild skule for å fylgje opp lærarane. I tillegg må det setjast av faste ressursar kvart år for å fornye utstyret sidan slik maskinvare har relativ kort levetid ( Maks 3-4 år) Svært knappe midlar til drift over lang tid slår no ut på mangel på læremiddel utstyr for elevane og har konsekvensar for deira læring. M.a. hemmar det den satsinga vi no gjer på Leseutvikling og veileda lesing for å rette opp dei dårlege resultata på leseundersøkingane. Satsinga vil krevje mykje meir tilgang på tilpassa lesemateriell. Ei av dei store utfordringa i norsk skule er å få auka elevane si forståing m.a. av ulike omgrep. Dette vil krevje mykje meir konkretiseringsmateriell i dei ulike faga for å få til. Det vert stadig fleire elevar med spesielle behov som krev store ekstra ressursar. Mangel på slike ressursar går kvar dag utover kvaliteten på det tilbodet vi gjev, men det aukar også slitasjen på dei tilsette og kan på sikt føre til auka sjukefråvær. Mangel på midlar til å setje inn vikarar forsterkar berre desse problema. Prosenten elevar med spes.ped. vedtak har igjen gått, og vi er no over landsgjennomsnittet. Utfordringa er at vi har altfor lite midlar til dei som treng spesialundervisning og det syner igjen i at fleire får medhald av fylkesmannen i klagesaker. Tal lærarar over 55 år som skal ha nedsett leseplikt ligg langt over landsgjennomsnittet og sidan desse midlane må takast av elevtimane, fører det til at elevane får færre undervisningstimar. Skulane må få kompensert dette for å kunne halde opp kvaliteten i Førdeskulen Alle skulane gjev uttrykk for at det administrative trykket har auka over tid utan at dei administrative ressursane har auka. Dette samsvarer med det som Tidsbrukutvalet har påpeika, og vi må sjå på korleis vi kan styrke dei administrative og pedagogiske støttesystema for å gjer rektorane våre til enno betre leiarar. I 2018 har det vore arbeidd godt med kommunesamanslåinga, men det krev også mykje ressursar og vil krevje enno meir framover. 18

19 KOSTRA-tal Førde Gruppe 8 Sogn og Fj. Landet Andel 6-15 år av 14,3 14, ,2 12,7 12, innbygg. Nettodrift 25,8 25, ,3 24,1 24,2 22,5 22,5 grunnskuleoppl. i % av samla driftsutg. Prosentelevar som 7,6 8, ,9 8,3 8,7 7,8 7,8 får spes.ped. Grunnskulepoeng 41,7 41,4 41,5 41,9 41,6 41,9 41,4 41,8 Netto driftsutg pr. innbygg 6-15 år Netto driftsutg. til lokaler og skyss pr.innb.6-15 Gj.snitt 13,6 13,2 13,7 13,8 11, ,5 13,3 gruppestorleik klasse Gj.snitt gruppe ,0 12, ,9 10,9 10,3 13,2 13,3 Gj.snitt gruppe ,1 13, ,7 10,7 10,3 13,2 12,6 Gj.snitt 14,9 14, ,2 12,1 12,2 14,5 14,4 gruppestorleik klasse Driftsutg. Inventar og utstyr pr. elev Driftsutg. underv matr. pr. elev Overgang v.g.skule 98, ,0 97,7 Andel 6-9 år i SFO 84,6 51,1 52,6 58,7 Andel SFO 100% pl 18,3 46,1 36,3 56,6 Lærarar 60 år + 17,7 10,9 13,6 10,6 Kommentarar: KOSTRA-tala syner at Førde framleis har ein mykje større del av befolkninga i alderen 6-15 år enn dei fleste andre kommunar. Førde treng difor å nytte ein tilsvarande større del av budsjettet sitt på denne gruppa enn dei fleste andre kommunar. Samanliknar vi med gruppe 8 ser vi at dei nyttar nesten like stor del til grunnskule som Førde sjølv om dei har mindre del av befolkninga i denne gruppa. Det må bety at Førde driv ein effektiv grunnskule Tala syner også at Førde framleis nyttar ein god del mindre pr. elev til grunnskuleundervisning enn gjennomsnittet. Førde har hatt ein nedgang i tal elevar pr. lærar som er større en landsgjennomsnittet. Denne nedgangen har vore størst for årssteg. Førde har no ein gjennomsnittleg gruppestorleik for årssteg som ligg under med KOSTRA gruppe 8 og noko under landet. For årssteg ligg vi under KOSTRA gruppe 8 og men over landet, medan vi for årssteg ligg under KOSTRA gruppe 8 og landet. Dette er nok eit resultat at vi har nytta dei øyremerka tidleg innsatsmidlane på steget og på steget Vi ser også at delen av elevar som får spes.ped dette året har gått opp. Førde ligg no over landet og KOSTRA gruppe 8 men framleis under Sogn og Fjordane. Dette skjer til tross for at satsinga på meir 19

20 tilpassa opplæring held fram. Grunnen er kanskje at det var ein del klagesaker som fekk medhald av fylkesmannen og som vart fylgt opp med auka ressursar. Førdeskulen har 41,4 i grunnskulepoeng, som er summen av standpunktkarakterar og eksamenskarakterar,. Dette er for første gong under både KOSTRA gruppe 8, Sogn og Fjordane og landet og det er urovekkande. Dette kanskje eit resultat av at Førde brukar mindre ressursar enn andre på skule. At vi likevel ligg så høgt som vi gjer syner at det vert jobba svært godt av alle tilsette i Førdeskulen, og at vi får mykje ut av små ressursar. 20

21 Barnehage Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Halbrend Barnehage Kari Naustdal ,3 Solsida Elin Hagen ,11 Slåttebakkane Gudbjørg Gunnarsdottir ,5 Sunde barnehage Aase Leknes 13,5 17 6,5 Vie Ann Renate Helgås 22,4 28 6,2 Førde Familiebarnehage Åse Leknes 3,5 4 3,5 Karstad barnehage Britt N. Solheim Tusenfryd Elin Røyseth 14,8 19 8,4 Vieåsen Sissel Elin Årdal 14, ,2 Holsen barnehage Synneve Reiakvam 6,5 9 6,3 Hatlehaugen barnehage Anita Bolstad Indrebø 11,2 13 7,0 Ytre Hafstad barnehage Jorunn Kleiven 15, ,4 Samla barnehage Økonomi Eining Budsjett 2018 (1000 kr) Rekneskap 2018 (1000 kr) Avvik i kr Avvik i % (1000 kr) ,0 Slåttebakkane barnehage Halbrend barnehage ,7 Vie barnehage ,3-141 Sunde barnehage , Solsida barnehage ,0 Førde familiebarnehage Vieåsen barnehage ,1 Tusenfryd barnehage , ,2 Hatlehaugen barnehage Ytre Hafstad barnehage ,9 Karstad barnehage ,5 Holsen barnehage ,5 Private barnehagar ,8 Rådmann ,7 Samla barnehagesektoren ,6 I 2018 gjekk sektoren samla med eit underskot på 4,4 mill. Tenesta private barnehagar gjekk med 1,1 mill. i underskot. Det kjem m.a av at dei private barnehagane fekk ekstra tilskot som fylgje av pedagognorma som dei fekk kompensert for heile I tillegg var det fleire med redusert foreldrebetaling som fylgje av låg inntekt som også kommunen måtte kompensere for. Men ein stor sum kom også av barn i private barnehagar i andre kommunar, m.a. Naustdal som også Førde kommune måtte dekke. Dette var ting som vi ikkje hadde oversikt over då budsjettet var vedteke. I tillegg gjekk barnehagane med underskot som fylgje av at dei måtte sette inn ekstra ressursar til hjelpetrengande barn for å gje dei eit trygt og godt nok tilbod. Det vart også større kostnader enn budsjettert for barn plasserte av barnevernet i andre kommunar. Men den største overskridinga kom av auken i barn med spesielle behov som krev ekstra oppfølging. Kostnadane kom som fylgje av at barnehagane måtte bruke ekstra personale for 21

22 å gje borna eit trygt og godt nok tilbod. Det kom også ein del kostnader i samband med avvikling av dei siste mellombelse avdelingane og nedlegging av den siste avdelinga i familiebarnehagen. Viktige hendingar Barnehageplass til alle I 2018 hadde alle med rett til barnehageplass fått plass før påske. Dette gjeld også dei borna som var fødde frå september til november, og som fekk rett til barnehageplass i Ein av grunnane til det er at nedgangen i fødselstal også held fram i 2018 Økonomiske utfordringar med auke i born med spesielle behov. Det er ein balansegang mellom å klare å halde budsjettet, og at det samstundes ikkje skal gå ut over drift/ tilbodet vi gjev brukarane. I 2018 har barnehagane ikkje klart å få dette til innanfor rammene. Utfordringa er behovet for vikar og vurderingane av når det skal setjast inn vikar. Det kan også vere vanskeleg å skaffe nok og kvalifiserte vikarar til ei kvar tid. Styrarar og assisterande styrar må ofte vere vikarar på grunn av mangel på vikarar. Det er også ei grense for kor mange vikarar ein kan nytte samstundes, for å gje eit tilfredstillande tilbod til barna. Jamt over yter barnehagane eit tilfredsstillande tilbod i periodar med sjukefråvær og mangel på vikar. Men vi ser at det pedagogiske tilbodet vert redusert, utviklingsarbeid stagnerer og personalet må prioritere tilsyn, tryggleik og grunnleggande behov. Ved fråvær og mangel på vikar maktar personalet i mindre grad å gjennomføre tiltak for barn med særlege behov, det vert vanskelegare å drive kartleggingsarbeid og å gjennomføre tiltak for å utvikle språk og sosial kompetanse, samt å førebyggje vanskar innan desse områda. Mangel på vikar fører til høg slitasje på personalet, noko som igjen kan føre til auka sjukefråvær. Arbeidssituasjonen for dei tilsette er krevjande og kan vere utfordrande, men takka vere eit positivt personale med ståpåvilje og høg arbeidsmoral har barnehagane i Førde høg kvalitet på arbeidet som vert gjort. Personalet får gode tilbakemeldingar frå brukarane. Nærleiken barnehage Førde kommune overtok frå 1.mars alle aksjane i Nærleiken/Kyrkjevegen barnehage AS, og det vart oppretta eit eige styre som fekk ansvaret for å overføre drifta av barnehagen til kommunal drift. 22

23 Mål som vart nådd som forventa Samfunn Alle barnehagane jobbar godt med å gje barna grunnleggjande kunnskap og innarbeider gode vanar for korleis dei kan ivareta eigen kropp, helse og velvære Alle barnehagane gjev barna måltid med sunne matvarer. Samarbeidet med helsestasjon og barnevern fungerer bra slik at barnehagane fangar opp dei som er i risikosonen på ein god måte. Overgangen mellom barnehage og skule fungerer bra. Brukarane I 2018 har Førdebarnehagen jobba aktivt med tidleg innsats og sikring av tilbodet til barn i risikosona Rutinar for korleis barnehagane skal arbeide med barn dei er bekymra for er på plass. I det ligg også system for å setje inn tiltak på eit tidleg tidspunkt. Vi har gjennomført opplæring for alle tilsette i korleis dei skal jobbe med barn som kjem frå ein annan kultur og språkleg bakgrunn. Systemet for overgang barnehage-skule skjer i tråd med den kommunale planen og fungerer bra. Skulane tek imot og nyttar TRAS etter intensjonane og sikrar at barna si språkutvikling vert fylgt opp. Det er ikkje registrert mobbing i Førdebarnehagen I Førde kommune har 97% av minoritetsspråklege barn plass i barnehage i 2018 og det er ein auke frå 93% i Det er også langt over snittet for landet på 84,5%. Dette er eit godt bidrag til integreringsarbeidet. Medarbeidarane Vi gjennomførte kompetansetiltak for alle pedagogane i alle barnehagane og det styrka den pedagogiske kompetansen i alle barnehagane. I medarbeidarundersøkinga vart resultatet på fagleg og personleg utvikling 5,0 Fellesprosjekt «Inkluderande barnehage og skule» i Sunnfjord kommune starta for alvor opp i 2018 med fleire fellessamlingar for alle tilsette i Sunnfjordbarnehagen og det vart også etablert leiarnettverk på tvers av kommunane. Målet er å hindre mobbing og gje eit godt og trygt miljø for alle borna i barnehagane. Dette skal halde fram ut 2019 og er eit viktig prosjekt i bygging av felleskultur i den nye kommunen. 23

24 Økonomi I løpet av mars fekk den siste med rett til barnehageplass eit tilbod. Vi hadde med det nådd målet om full barnehagedekning. I tillegg har vi gjeve plass også til dei som søkte etter fristen/var for unge slik at vi no har eit bra tilbod om barnehageplass i Førde. Samla sett har då 96,1% av alle barn mellom 1 og 5 år barnehageplass i Førde. Med dette er det 2,7%-poeng fleire enn i fylket og 3,9%-poeng fleire i landet som har barnehageplass i Førde. Særleg for dei minste borna har vi stor andel i barnehage med 90,9 % av alle 1 og 2 åringar i barnehage. Dette er ein auke på 2 % frå året før, og kjem av at no får også dei yngste borna barnehageplass. Dette er 6,9 %-poeng høgare enn snittet i landet. I gruppa 3-5 år har 99,4 % barnehageplass, og med det har alle eit likt utgangspunkt når dei kjem på skulen. Barnehageplanen vart vedteken hausten 2018 Bygginga av Solsida avdeling Toene kom først i gang i 2017 etter ein omfattande omfattande planprosess. Solsida avdeling Toene sto klar til barnehage start hausten 2018 og gjorde at vi kunne avslutte bruken av mellombelse lokaler og legge ned den siste gruppa i Førde Familiebarnehage Interne prosessar Alle barnehagane arbeider etter prinsippa for ein lærande organisasjon Alle barnehagane arbeider systematisk med korleis dei organiserer barnehagen ut frå eit heilskapleg læringssyn der omsorg, leik og læring er sentrale delar Mål som er delvis eller ikkje nådd Sjukefråværet i barnehagane gjekk opp i 2018 i høve tidlegare år og det er negativt. Målet om full dekning i høve pedagognormen vart ikkje nådd i 2018 Utfordringar framover Førde sin del av born i alderen 1-5 år er ein god del høgare enn både landet og samanliknbare kommunar. Dette gjer at vi brukar meir på barnehage enn samanliknbare kommunar. I KOSTRA samanheng vil konsekvensen av at vi særleg har større andel 0-2 år i barnehage føre til at kostanden pr. barnehageplass er større enn andre kommunar. Dersom fødselskulla held seg på same nivå som no, så vil vi ha nok midlar til å drive tilbodet framover på same nivå som no. Vi vil også ha midlar til å gje tilbod til dei som ikkje har rett på barnehageplass Vi har i 2018 ei barnehagelærardekning som ligg under nivået for resten av landet. Det betyr at vi har ei utfordring å få på plass nok barnehagelærarar til å stette krav i den nye pedagognorma som tok til å gjelde frå 1.august Fornying av driftsmidlane har ikkje halde tritt med slitasjen, og dette fører til mangel på utstyr/fornying av utstyr i barnehagane. Dette vil på sikt gå utover tilbodet til borna. 24

25 Mange av barnehagane har hatt trong for opprusting både ute og inne. Mykje er gjort, men vi må fylgje opp med oppgradering av Tusenfryd, Vieåsen og Hatlehaugen. Det ser ut til at talet på born med ekstra hjelpebehov aukar, og utfordringa vert då å ha nok midlar til å ta imot desse borna på ein forsvarleg måte. Her er vi på grensa av det forsvarlege no og utan tilførsle av meir midlar vil vi ikkje makte å gje eit forsvarleg tilbod. Vi merkar også ein auke i kostnader knytt til at barnevernet plasserer born i andre kommunar. Vi må styrke arbeidet med språkutviklinga til borna i barnehagen. Dette vert ekstra viktig for å halde kunne legge grunnlaget for å forbetre dei dårlege resultata vi har på Nasjonale prøver i lesing. I 2018 vart resultatet ekstra dårleg.. KOSTRA tal Førde Gruppe 8 Sogn og Fj. Landet Andel innb. 1-5 år 6,2 6,1 5,5 5,8 Netto driftsutg. for 17,8 18,2 16,2 16,0 12,1 12,4 14,5 14,3 barnehg. i % av tot. drift Netto drifts. utg pr. innb. 1-5 år % barn 1-5 år i b.hg 96,4 96,1 91, ,5 93,4 91,3 92,2 % barn 3-5 år i b.hg 101,2 99,4 97,1 97,1 99,2 98, ,3 % barn 1-2 år 88,9 90,9 82,1 83,7 84,6 85,4 82,5 84 i barnehage Brutto driftsutg. Pr kommunal bruker Utgifter til kom Bhg pr. opph. time Andel menn i 12,7 6,8 7,0 9,1 barnehage Andel tilsette 34 36,9 40,4 42,7 40,2 43,2 38,9 40,8 førskulelærar Tal barn pr. årsverk 5,6 5,5 6,2 5,9 5,8 5,5 6,0 5,8 kor. for alder. Kom barnehagar Tal barn pr.årsverk 5,4 6,2 5,8 6,2 kor. for alder pri barnehagar Leike og 7,0 5,7 6,7 5,7 opphaldsareal pr barn Andel 15,3 14,5 12, ,0 15,1 17,3 18,3 minoritetsspråklege barn i barnehage Andel minoritetsspråklege barn i barnehage i forhold til tal innvandrarbarn 1-5 år 94,4 97,3 768,5 83,8 88, ,5 25

26 Kommentar Førde kommune har ei dekning av barnehagelærarar som ligg 4 % under landsgjennomsnittet og har ein god del på dispensasjon Dette er ikkje bra med tanke på auken i pedagognorm frå august 2018, slik at her må det takast eit krafttak med rekruttering i åra som kjem. Førde kommune har mykje større del barn i aldersgruppa 1-5 år enn både landet og KOSTRA gruppe 8. Det er også ein mykje større prosent av barnekulla som har barnehageplass i Førde enn i resten av landet. Særleg gjeld dette aldersgruppa 1-2 år der kostnaden pr. plass er dobbelt så stor som for dei eldste. Det betyr at Førde kommune må bruke større del av budsjettet på barnehage enn andre kommunar. For å nå målet om like stor del pedagogar som resten av landet har vi prioritert løn som verkemiddel, og Ped.leiar-tillegget og leiarlønene er høgare i Førde i høve mange andre kommunar. I kostnaden pr. barn i barnehage er det i KOSTRA samanheng ikkje skilt mellom små og store barn sjølv om kostnaden med dei under 3 år er dobbel så stor. Når Førde har 6,8 % fleire barn i barnehage i alderen 0-2 år enn samanliknbare kommunar, gjev dette høgare kostnad pr. plass. Førde kommune har også halde på den bemanningsnorma som staten no føreslår å forskriftsfeste, men mange andre kommunar har redusert den. Dette gjev også høgare kostnader pr. barn. Samla sett gjev dette mykje av forklaringa på kvifor Førde har større kostnader pr. kommunal brukar enn gjennomsnittet av landet og samanliknbare kommunar. 26

27 Andre tenester innanfor oppvekstsektoren Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Førde Norsksenter Aud Sletteland Soleim 24,5/15,2 28/18 7,5 PPT Asbjørn Knapstad 14,9 17 4,3 Økonomi Eining Budsjett 2018 Rekneskap 2018 Avvik i kr Avvik i % (1000 kr) (1000kr) (1000 kr) Førde Norsksenter ,2 PPT ,0 Samla ,4 Viktige hendingar PPT har drive svært god budsjettstyring i Førde Norsksenter har hatt utfordringar med å tilpasse drifta til bortfallet av inntekter som fylgje av nedleggingar av alle asylmottak i. Førde Norsksenter fekk eit trekk på 5,4 mill. som fylgje av for mykje tilskot til norskundervisning i 2016 og Dette er direkte relatert til nedlegging av asylmottaka der kommunen hadde fått tilskot for heile året for bebuarar som vart flytta i løpet av Førde Norsksenter betalt for barnehageplass for dei som går på intro-programmet. Dette er ein del av grunnen til det store underskotet på drifta i har vore eit utfordrande år på flyktningområdet. Etter at det i 2015 og 2016 var stor auke i busetjingar, vart dette redusert i 2017 og I tillegg vart asylmottaka nedlagde og konsekvensane av alt dette kom for fullt i 2017 og PPT har fylgt opp arbeidet med meir systemretta arbeid og faste kontordagar ute på skulane. Dette er blitt positivt motteke på skulane. Vestland fylkeskommune har vedteke å opprette eiga fylkeskommunal teneste og dette vil få konsekvensar for PPT framover. Mål som er nådde PPT har hatt 2 studentar i praksis Ventetid på PPT er under 3 mnd i vidaregåande opplæring 8 tilsette har delteke i vidareutdanning i sakkunnigheitsarbeid og forvaltning PPT har faste kontordagar ute i skulane og barnehagane. Førde kompetanseteam fungere godt som lågterskeltilbod ute i barnehagane. Alle flyktningar har individuell plan Alle busette flyktningar fekk tilbod om introduksjonsprogram med IP innan 3 mnd Alle som søkjer får tilbod om grunnskuleopplæring Førde Norsksenter gjev god kvalitativ opplæring for alle asylsøkarar og busette flyktningar Vi fekk busett 24 flyktningar som var over målet på 20 27

28 Mål som er delvis eller ikkje nådde PPT har ikkje klart å redusere talet på saker pr. sakshandsamar p.g.a. ressurssituasjonen PPT klarte ikkje å halde målet om maks 3 mnd ventetid før igangsetjing av saker i grunnskule og barnehage, men alvorlege saker vert tekne med ein gong. Det vart ikkje gjeve tilbod på kveldstid til alle framandspråklege innvandrarar og arbeidsinnvandrarar som er i jobb og som ynskjer norskopplæring Utfordringar framover Det er alltid ei utfordring at elevmassen varierer og dermed er det uforutsigbart kor store dei statlege tilskota blir. Den store utfordringa i 2019 er å tilpasse drifta til det tal flyktningar som vi buset. Men dette er nok noko dei som arbeider med flyktningar må leve med. Mange flyktningar får ikkje jobb etter ferdig deltaking i introduksjonsprogrammet og må over på sosialhjelp. Her må ein sjå på måten ein driv busetjingsarbeidet og det vil kanskje krevje ein annan måte å jobbe på i framtida. Tilpasse flyktningtenesta til Sunnfjord kommune sin driftsorganisasjon. Å få heile den kommunale organisasjonen til å ta eit felles ansvar for integreringa av flyktningane. PPT har tronge rammer og utfordringa er å få forventningane frå brukarane til å gå i hop med dei ressursane tenesta rår over. Gjennomsnittsalderen i PPT er høg, og utfordringa framover er å rekruttere nok nye fagfolk med høg kompetanse. Tilpasse PPT sin organisasjon til at fylkeskommunen vil etablere eika teneste Få på plass ei velfungerande dataløysing for PPT som stettar krava til sikkerheit og tilgjenge. 28

29 Helse og omsorg Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Barnevern Ove Mjåtveit 17,3 19 5,9% Helsestasjonen Magni Håvardstun 17,1 21 5% Førde ressurssenter Lena Sørensen 17,6 20 4,7% Bu- og miljøtenesta Erik Øksenberg Wold ,5 % Bu- og Harald Bjarte Reite ,5% avlastingstenesta Legeteneste og Knut Erik Folland 19, ,5% rehabilitering Psykiatritenesta Tore Eide ,5% NAV Magne Kjetil Berg 13,5 14 1,9% Tildelingseininga Gry Aase Alnes 6,7 7 3,3% Heimetenesta Camilla Elvebakk 74, ,9% Stein Kjøkkentenesta Aud Karin Gyring 10, ,5% Skjerma eining Gunnvor Hjelkrem 25, ,3% Eining 2 langtidseining Una Holmelid 25, ,5% Eining 3 korttidseininga Gunn Beathe Bruland 15, ,1% Økonomi Eining Budsjett 2018 (1000 kr) Rekneskap 2018 (1000 kr) Avvik i kr (1000 kr) Avvik i % Barnevern ,3% Helsestasjonen ,7% Førde ressurssenter ,8% Bu- og miljøtenesta ,3% Bu- og avlastingstenesta ,8% Legeteneste og ,5% rehabilitering Psykiatritenesta ,9% NAV ,8% Tildelingseininga ,4 Heimetenesta ,4% Kjøkkentenesta ,9% Skjerma eining ,2% Eining ,3% langtidseininga Eining 3 korttidseininga ,4% Viktige hendingar Førde og Gaular barnevern vart med i rettleiingsteam frå BUFETAT våren 2018 Plan for vold i nære relasjonar vart ferdigstilt vinteren 2018 Psykiatritenesta måtte ta over eit einetiltak på 8,5 årsverk i frå Bufetat i mai 2018 Det vart tilsett utekontakt på prosjektmidlar i frå august vart det tilsett frisklivskoordinator i 100 % fast stilling Våren 2018 vart det satt i gang førebyggande heimebesøk til alle 75 åringar 29

30 Måloppnåing Samfunn Helse og omsorg har hatt nokre positive oppslag i media. Mange av einingane er aktive på Facebook Førde kommune er 1 av 9 kommunar i fylket som har vore med i nasjonalt prosjekt innanfor velferdsteknologi, der Utviklingssenteret for sjukeheimar og heimeteneste koordinerer prosjektet i fylket. Prosjektet skal no ta med seg resten av kommunane i fylket Førde kommune har i løpet av 2018 testa bruken av fleire ulike velferdsteknologiske hjelpemiddel, samt elektronisk lås og mobil pleie som er journalføringssystem på mobil. Helse og omsorg har teke imot over 40 studentar og elevar i 2018 Helse og omsorg har hatt totalt 11 lærlingar i 2018 Helse og omsorg, gjennom Utviklingssenteret, har i 2018 hatt aktivt samarbeid med Vestlandsforsking, Senter for omsorgsforsking vest og Senter for helseforsking Frisklivssentralen har vore med på å utvikle ein app «Friskus». Appen skal gi oversikt over aktivitetar i kommunen for innbyggjarane. Den vil hjelpe å koordinere og organisere aktivitetar, frivillige og deltakarar. Den vil bli offentleggjort i Førde kommune i 2019 Helse og omsorg gjennom Utviklingssenteret for heimetenester og sjukeheimar har vore med i eit prosjekt som heiter «Systematisk oppfølging etter demensdiagnose» i lag med Naustdal, Jølster og Gaular. Prosjektet vart satt i drift i Brukarane Det vart i 2018 oppretta ei stilling som utekontakt på prosjektmidlar innanfor SLT-arbeidet (Samordning av Lokale rus og kriminalitetsførebyggande Tiltak) som skal arbeide meir ut mot ungdom Senter for friskliv og frivilligheit har hatt auka aktivitet i 2018, der det har vore 140 deltakarar og 40 frivillige involvert Oppstart av førebyggande heimebesøk vart gjennomført i april 2018 Det har vore gode brukarundersøkingar i Helse og omsorg i 2018 I 2017 ferdigstilte Helse og omsorg pårørandeprosjektet for Helsetunet og Heimetenesta. Ein gjekk då igjennom prosedyrar og rutinar for å få til betre samarbeid med pårørande. Resultatet på pårørandeundersøkinga i 2018 viser at dette har gitt gode resultat Pleie og omsorg har faste møter med pårørande - og brukarutvalet Førde kommune er deltakar i pasienttryggleiksprogrammet Førde kommune er med i eit interkommunalt prosjekt «Pasientar med store og samansette behov» i lag med Flora, Eid og Helse Førde. Målet er å finne desse tidleg for å gi dei betre koordinerte tenester Medarbeidarane Einingsleiarane og kommunalsjefane i Helse og omsorg i Førde, Naustdal, Jølster og Gaular tok våren 2018 felles leiarutdanning på 7,5 studiepoeng innan kompetansekartlegging Det er fleire medarbeidarar innanfor helse og omsorg som har teke vidareutdanning, der vi har fått tilskot i frå Fylkesmannen. Sjukefråværet i Helse og omsorg har auka i frå 2017 til 2018 Einingsleiarane har fokus på å auke stillingsprosenten til dei som er ufrivillig deltids-tilsette Einingane er ikkje komen i gang med årsturnus, dette grunna at ein ikkje har vorte eining med dei tillitsvalte Fleire tilsette har teke ABC-opplæringa innanfor velferdsteknologi 30

31 Interne prosessar Ein har oppretta flexiteam i pleie og omsorg. Dette er 9 stillingar som skal vere fastevikarar som dekkar dag/kveld og helg. Pr var ikkje alle stillingane dekka inn Fleire einingar har teke i bruk tavlemøter Utfordringar framover Press på lovpålagte tenester, då spesielt nye brukarar i pleie og omsorg Å tilrettelegge tilpassa tilbod til brukarar/pasientar som har heildøgns tilbod i omsorgsbustader/institusjon. Brukarane/pasientane er meir pleietrengande. Å gi pårørande tilstrekkeleg avlasting Å gi tilstrekkeleg differensiert dagtilbod for dei med demenssjukdom Å finne tilpassa gode nok bustader til vanskelegstilte, då spesielt dei med utfordringane rus/psykiatri Å gjere rette val av teknologiske hjelpemiddel og organisering som vil gi betre og meir effektive tenester. Rekruttering innanfor eldreomsorga. Stillingane er ikkje attraktive nok. Korleis få redusert tal deltidsstillingar, samt få stillingane meir differensiert for å bruke meir rett kompetanse? Stadig auke i kostnader på tiltak i barnevernet. Å organisere oppfølging av flykningar på ein god og tverrfagleg måte KOSTRA-tal Helse og omsorg Helse og omsorg Førde Gruppe 8 Fylket Landet Utgifter kommunale helse- og omsorgstjenester per innbygger (kr) Årsverk helse og omsorg per innbygger (årsverk) 248,7 249,2 273,5 278,3 399,2 390,4 312,3 311,5 Netto driftsutgifter til omsorgstjenester i prosent av kommunens samlede netto drifts (prosent) 25,8 25,9 28,0 28,6 34,1 34,6 31,1 31,9 Andel brukerrettede årsverk i omsorgstjenesten m/ helseutdanning (prosent) 74,8 74,1 76,0 75,4 71,7 72,2 74,8 74,8 Avtalte fysioterapeutårsverk per innbyggere (årsverk) 9,6 8,8 8,7 8,6 11,1 11,0 9,5 9,5 Avtalte årsverk i helsestasjons- og skolehelsetjenesten per 10 52,2 46,7 44,4 49,1 44,7 45,4 39,4 42,1 31

32 000 innbyggere 0-20 år (årsverk) Kommentar til KOSTRA-tala: Førde kommune brukar mindre enn landsgjennomsnittet på kommunale helse og omsorgstenester pr. innbyggjar. Dette skal Førde gjere sidan vi fortsatt har ein yngre befolkning enn landet. Dette ser vi og igjen på netto driftsutgifter i prosent av kommunens samla nettoutgift Førde kommune har færre fysioterapiårsverk per innbyggjarar enn landsgjennomsnittet i 2018, noko av dette kan skyldast at ein ikkje har fått turnusfysioterapeut i 2018 Førde kommune har hatt nedgang på avtalte årsverk i helsestasjons og skulehelsetenesta frå 2017 til Dette skuldast nedlegginga av asylmottaket. Førde kommune ligg fortsatt godt over landssnittet. Barnevern Førde Kostragruppe 08 Landet uten Oslo Sogn og Fjordane Nøkkeltall barnevern Enh Netto driftsutgifter til barnevernstenesta per innbyggar 0-22 år (kr) kr Barn med melding ift. innbyggarar 0-17 år (prosent) pro 3,7 3,6 5 4,7 4,6 4,5 3,5 3,6 Prosentdelen barn med undersøking ift. innbyggarar 0-17 år (prosent) pro 3,9 3,6 5 4,9 4,9 4,8 3,7 3,6 Barn med barnevernstiltak ift. innbyggarar 0-22 år (prosent) pro 2,7 2,7 4,3 4,3 3,9 3,9 3,6 3,8 Brutto driftsutgifter (funksjon 244) per barn med undersøking eller tiltak (kr) kr Brutto driftsutgifter per barn som ikkje er plassert av barnevernet (funksjon 251kr Brutto driftsutgifter per barn som er plassert av barnevernet (funksjon 252) (kr)kr Barn med undersøking eller tiltak per årsverk (funksjon 244) (antall) ant 19 17,8 21,8 21,7 19,9 19,1 18,8 20,5 Undersøkingar med handsamingstid innan 3 månader (prosent) pro Kommentar til KOSTRA-tala: Førde kommune har mindre utgifter til barnevernstenesta per innbyggjar 0 22 år. Dette kan ha samanheng med at Førde kommune har færre undersøkingar og tiltak enn landssnittet Førde barnevern har høgare driftsutgifter pr. barn som ikkje er plassert av barnevernet. Her har Førde barnevern satsa på familieteamet som gir gode tiltak i heimane. Desse kostnadene har vore ført på feil funksjon tidlegare, då på plasserte barn. Her ser vi at utgiftene pr. barn som er plassert har gått ned frå Barn med undersøking eller tiltak pr. årsverk har gått ned frå , og ein ligg under landssnittet. Det kan tyde på at dei tilsette i Førde barnevern har færre saker per tilsett enn landsnittet. Førde barnevern ligg under landssnittet på å gjennomføre undersøkingar innan 3 månaders fristen. Dette blir jobba med for å unngå i 2019 med rettleiing i frå BUFETAT 32

33 Kultur og kulturskulen Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Kulturskulen Trude Skarvatun 12, Kultur Johan Bengtson 16, ,6 Økonomi Eining Budsjett 2018 (1000 kr) Rekneskap 2018 (1000 kr) Avvik i kr (1000 kr) Avvik i % Kulturskulen ,3 Kultur Samla Viktige hendingar Det er etablert ei eiga arbeidsgruppe for kulturskule i ny kommune og ein er samde om å etablere den allereie frå hausten 2019 Kulturskulen har vore oppteken av inkludering og har tilbydd friplassar til born som treng det. Dette må følgjast opp i ny kommune. Seniorkoret er ein nasjonal suksesshistorie med 85 medlemmer, truleg det største seniorkoret i landet. I 2018 avslutta kulturskulen eit tre år langt veiledningsarbeid gjennom Norsk Kulturskoleråd. Skuleåret jobbar kollegiet med rammeplan for kulturskular. Dette dannar grunnlag for å skrive eigne læreplanar for faga i kulturskulen. Arbeidet med bygging av ny kulturskule ved Førdehuset går nokolunde etter planen, men utfordringar knytt til ufullstendige teikningar og manglande prosjektering er krevjande både med omsyn til økonomi og oppstart. Så langt satsar vi framleis på opning til skulestart august Førdehuset er eit av dei største kulturhusa i landet med tilbod både til kultur og idrettsaktivitetar. Førdehuset hadde ope 350 dagar i året i 2018 med i alt besøkande. Fordelt på dei ulike tenestene hadde vi slikt besøk: o Kino: selde billettar o Kulturarrangement: selde billettar o Symjehallen: selde billettar, FIL trening, skuleelevar o Bibliotek: besøk, 2089 aktive lånarar (med institusjon) o Ungdom: Skrivarløa besøk Kultureininga har deltatt i ein rad samarbeid med m.a. Førdefestivalen, Rom for ord, Sogn og Fjordane teater, Kulturskulen, Norec, og mange andre Familielaurdagane har vore ein stor suksess med godt besøk, til saman ca 750 besøkande. Førde bibliotek har dei siste åra auka talet på arrangement, lesestunder for barn og vaksne, kulturkafear, «Reite i Ringen» og ikkje minst nynorsk barnebokfest (gjennom nynorsksatsinga «Rom for Ord»). I 2018 arrangerte aleine biblioteket, eller saman med andre, 112 arrangement. 79 av desse var for barn på biblioteket eller ute i skulane. Kultureininga har tatt mot ny lærling i Tidlegare lærling har gjennomført eit 4 års løp med strålande resultat. 33

34 Førde kommune er òg med og utviklar Nynorskbyen gjennom «Rom for Ord», eit regionalt tiltak for å fremje nynorsk litteratur gjennom eigne produksjonar og ein nynorsk debattarena. Tiltaket har potensiale for å utvikle seg som ei nasjonal institusjon. Førde kommune er ein SLT-kommune samordning av lokale tiltak mot rus og kriminalitet. Her er etablert ei nettverksgruppe mellom ungdomsskulane, vidaregåande skular, Skrivarløa, helsestasjonen, barnevern, nav, og politi. For 2018 vart det sendt inn mange søknader om spelemidlar til ulike nærmiljø-, idretts- og friluftslivsanlegg. Det er tilsett Utekontakt som er med å styrke SLT teamet. Det har vore arrangert fleire møte med handelstanden. Utekontakten har vore oppteken av å finne lokale til ungdom. Betre og tettare dialog med politi, skular og Nav er eit mål vidare. Kultureininga har etablert digitale informasjonsskjermar i Førdehuset Det har blir arbeidd godt med ein kulturminneplan for Førde. Den vart lagt ut på høyringa ved årsskifte og vil bli handsama i bystyret i juni Samfunn I 2018 har ein vidareført eit godt kulturskuletilbod i Naustdal og Gaular. Det er òg starta eit godt samarbeid med Jølster om framtidig samanslåing med tanke på felles kulturskule allereie frå hausten Ein har òg vidareført internasjonalt kor og Førde seniorkor samt tilbydt friplassar til born som treng det. Kulturskulen skal legge til rette for kulturdeltaking gjennom internasjonalt kor, valfag Norsksenteret og Førde seniorkor. Kulturskulen tar eit samfunnsansvar for fleire brukarar og bygger eit stadig større nettverk gjennom satsing på seniorar og det internasjonale Førde. Tiltaka er sikra gjennom kommunale midlar og sal til Norsksenteret Kulturskulen er eit sterkt ressurssenter i Førde og Sunnfjord med levering av dirigenttenester, helsetunkonsertar, musikartenester, skulesamarbeid. Det har vore eit mål å vere meir synleg i media. Dette har vi berre delvis fått til. Førdehuset er ein viktig møteplass med ei rekkje tilbod innan kultur- og idrett. Førdehuset er vertskap for større kulturproduksjonar, arrangør, produsere, og tilby profesjonelle fasilitetar. Vi utviklar den kulturelle infrastrukturen (Førdehuset og stadion) som eit grunnlag for vekst og utvikling gjennom aktiv satsing på idrett, kunst- og kulturformidling som gjer kommunen attraktiv for innbyggarane i regionen og som reisemål Kultureininga har god måloppnåing på tiltaka i fokusområde Samfunn i Bruken av Førdehuset, bibliotektenesta og nynorsk som utviklingsprosjekt er i samsvar med måla i samfunnsplanen og syner at Førde opptrer som ein god vertskommune. Brukarane Kulturskulen har gjennom elevstyringsprogrammet Speedadmin oppnådd auka kontakt med brukarane og har ein betre informasjonsflyt til heimane. Vi skulle ynskje oss at barnevern, helsestasjon, skule og barnehagar brukte kulturskulen meir til beste for både svake og sterke born/ elevar. Dette er eit ynskje å få til i Sunnfjord kommune. SLT gruppa har møte med rektorane. Ynskjeleg med tettare samarbeid med miljøarbeidarane på ungdomsskulane. Løa er opna for vgs elevar ein dag i veka. Kultureininga tilbyr gratis opplevingar for born med opplevingskort 34

35 Løa er opptatt av brukarmedverknad og har ungdom med i grupper som planlegg aktivitetstilbodet. Dans utan grenser; UBiF og UKM har ungdom med i styre og som arrangørar. Biblioteksfagleg har starta online lesegrupper med Statsarkivet i Bergen. Strømming (streeming) av «Reite i ringen», som òg er eit debattforum, er ei ny teneste. Medarbeidarane Kulturskulen skal ha høg etisk standard og dei tilsette skal trivast. Derfor har etikk har vore tema på personalmøta. Grunna arbeid med læreplanverket har det elles vore gjennomført få sosiale tiltak og pair-coaching (verktøy for å bli tryggare på kollegaer og skape fellesskap) i Kulturskulen har elles delteke i det 3-årige Nordeaprosjektet som har fokus på formidling, leiing, og produksjonskompetanse Løa drøfter etiske spørsmål med ungdomane i møter. Stolthet over arbeidsplassen (5,2 mot landssnitt på 5,0) er eit godt resultat, når det gjeld å vere fornøgd med arbeidssituasjonen (4,6), ligg vi likt med landssnitt. Det er særs lite sjukemelde i kultureininga. Økonomi Kulturskulen har god økonomistyring og har høg merksemd omkring effektiv ressursbruk og halde budsjettet. Kultureininga får samla sett eit underskot i rekneskapen for Dette skuldast at vi ikkje lenger får statstilskot på kroner, at Kino Førde fekk underskot på kroner, at filmleiga blei kroner høgare enn budsjettert, og at sal av billettar blei noko lågare enn budsjettert. Kostnader for inventar, utstyr og vedlikehald var òg høgare enn budsjettert. Resten av underskotet kjem som følgje av lønstillegg. Kommunale kulturbygg (arrangement Førdehuset) hadde vidare kroner i meirforbruk. Hovudårsaka er at kostnadene for overføringar til artistar og management blei 1, 1 million kroner høgare enn budsjettert. Billettinntektene blei elles om lag som budsjettert. På dei andre punkta får kultureininga god måloppnåing på tiltaka i fokusområde Økonomi i Prisane for utleige av Førdehuset og billettar til symjehallen og kino blei derfor auka med 10 % i Interne prosessar Kulturskulen følger lojalt opp rådmannen sin eigenkontroll. Skrivarløa evaluerer og justerer tilbodet sitt jamlege i tråd med ungdomane sine ynskjer og behov. Kultureininga bruker elles eigenkontrollen kontinuerleg Utfordringar framover Rektor for kulturskulen er bekymra for økonomien i ny kulturskule frå hausten 2019 og framover. Førde ligg på snitt i landet, men under fylkessnittet til kulturskuledrift. Jølster, Naustdal og Gaular ligg langt under både landssnittet og fylkessnittet. Dette betyr at kulturskulen ikkje vil ha kapasitet til å ta unna ventelista. 35

36 Kulturskulen sendte ut kartleggingsskjema hausten 2018 for å finne ut kva tilbod familiar i den nye kommunen ynskjer seg. Den viser stor etterspurnad etter tilbod for aldersgruppa 0-8 år og ønske om gruppetilbod dans, song, teater, kunst. Det er stadig auka etterspurnad etter musikkterapi, her kunne stillingsressursen vore større. Med to nye distriktsmusikarar i folkemusikk frå 2019 vert utfordringa å bygge folkemusikkmiljøet og skape gode rekrutteringsarenaer for nye spelemenn/kvinner. Førde og Sunnfjord sine innbyggarar treng ein ny kinosal. Med ein kinosal til vil inntektene auke for Kino Førde. Førde kommune eig nynorsksatsinga «Rom for ord». Kultureininga har vore involvert frå starten. Den treårige prosjektperioden er snart over og etableringa av ein fast organisasjon og val av organisasjonsform vert ei utfordring i På tenesta Barn og ungdom(dans utan grenser - DUG, Ung kultur møtast - UKM, Ungdommens bystyre i Førde - UBIF, Løa og Samverkande lokale tiltak - SLT (førebyggande arbeid), ligg det mange arbeidsoppgåver/ansvarsfelt fordelt på få tilsette. Storsalen i Førdehuset blei oppgradert med tekniske løysingar i For å halda oppe det tekniske nivået i dag trengst det nye investeringar i tekniske løysingar. Førde bibliotek må få på plass løysing for «meirope» bibliotek. Det inneber at låntakarar kan komme innom biblioteket utanom vanleg opetid. Det er ei eingongsinvestering som gjev større tilgjenge for brukarane. Lisjesalen treng oppgradering av lydanlegg og akustikk. Idrettshallen har behov for jamleg oppgradering av idrettsutstyret. Den økonomiske situasjonen for Førdehuset skapar store utfordringar. Arrangementsbudsjettet bør styrkast med 1 million kroner for å gå i balanse, basert på eit normalår. Det er vidare trong for ein eigen plan for oppgradering av Førdehuset både knytt til symjehallen, inngangsparti, teknisk utstyr, og kino. 36

37 KOSTRA-tal 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Netto driftsutgifter til kultursektoren i prosent av kommunens totale netto driftsutgifter (prosent) 3,7 3,3 3,6 3,8 3,3 3,2 3,9 3,9 Netto driftsutgifter til idrett (f380+f381) i prosent av kommunens totale netto driftsutgifter (prosent) 0,2 0,5 1,2 1,3 1,0 1,0 1,3 1,3 Netto driftsutgifter til barn og unge (f231+f383) i prosent av kommunens totale netto driftsutgifter (prosent) 0,8 0,9 0,8 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 Netto driftsutgifter til allmenn kultur (f370+f373+f375+f377+f385+f386) (1000 kr) Netto driftsutgifter til kultursektoren per innbygger (kr) Brutto investeringsutgifter til kultursektoren per innbygger (kr) Besøk i folkebibliotek per innbygger (antall) 6,0.. 4,2 0,0 4,7 0,0 4,7 0,0 Besøk per kinoforestilling (antall) 39,5 38,5 29,0 29,5 29,1 29,5 28,2 29,0 Barn 6-15 år i kommunens kulturskole (prosent) 15,5 16,3 14,7 14,8 20,0 19,5 13,8 13,8 Omløpshastighet for bøker (antall) 0,6.. 0,8.. 0,4.. 0,7.. Brutto driftsutgifter til folkebibliotek (1000 kr) Tabellen syner at driftsutgifter til kultur samla sett har gått ned frå i fjor. Det er litt vanskeleg å forklare. Truleg har den relative delen av midlar til kultur truleg gått ned og ikkje blitt justert opp som resten av kommunebudsjettet. Samstundes gjekk kultureininga med eit stort underforbruk i 2018, kor vidt dette er fanga opp i KOSTRA, veit vi ikkje tala viser elles at vi held jamt med kommunane i Sogn og Fjordane, men godt under landsgjennomsnittet og KOSTRA gruppe 8, som det er naturleg å samanlikne seg med. Nettoutgifter til idrett er mest oppsiktsvekkande. Her ligg vi lågast av dei kategoriane vi brukar å samanlikne oss med. Det kan skuldast fleire ting. Det eine er at subsidieringa av leige av Førdehuset til idrett kanskje ikkje er fanga opp. Det same kan gjelde investering i idrettsanlegg, her er Hafstadparken særleg viktig. Vi har elles godt besøk i biblioteka. Og vi ligg tålig jamt med landet elles med omsyn til bruk av kulturskulen. Her ligg likevel kommunane i Sogn og Fjordane klart over oss. Vi ser òg at kinoen er godt besøkt. Når det gjeld netto driftsutgifter til allmenn kultur og brutto driftsutgifter ligg vi veldig godt an. For å forstå tabellen må ein dele landsgjennomsnittet og fylket med antal kommunar. Det blir då høvesvis 3540 på nasjonalt plan og 1706 på fylket for bibliotek og tilsvarande på nasjonalt plan og 4215 på fylket for allmenn kultur. 37

38 Tekniske tenester Organisering Eining Leiar Tal årsverk Tal tilsette Sjuke-fråvær i % Byggesak og areal Odd Harry Strømsli ,6 FDV Kari Aase 53,1 64 7,9 Teknisk drift, brann og VAR Bernhard Øberg 23, (deltid brann) 5,5 Økonomi Eining Budsjett 2017 (1000 kr) Rekneskap 2017 (1000 kr) Avvik i kr (1000 kr) Avvik i % Byggesak og areal FDV ,7 Teknisk drift, brann ,7 VAR Samla Viktige hendingar Arbeid med områdeplanar og reguleringsplanar knytt til Førdepakken har vore sentral i Tiltak 5 og 16 i Førdepakken er ferdig bygd. Reguleringsplanar for tiltak 2, 3, 4, 6, 7, 10, 12, 13 og 16 er ferdig regulert. Sentrumsstrategien var òg ferdig i Den er ein viktig premiss for arealplanen, som skal vedtakast i Det er elles starta fleire planar i 2018 som gjeld ny kommune. Dette gjeld strategisk næringsplan for Sunnfjord og interkommunal plan for klimaomstilling. Areal- og byggesak får gode skore på kommunebarometeret med omsyn til fristar. FDV jobbar for sin del kontinuerleg med å halde tilstands- og vedlikehaldsplanane oppdaterte. Ein grundigare tilstandsvurdering av bygg vil vere ferdig innan påske FDV driv elles kontinuerleg kartlegging av radonnivået i dei kommunale bygga. Dette blir systematisert og gjort saman med folkehelsa i Florø. Stilling som fagleiar for veg er ikkje erstatta etter at tidlegare tilsett sa opp i Dette er ei viktig stilling og det er krevjande at vi ikkje tilsett nokon i denne funksjonen enno. Talet på unødvendige utrykkingar er høgt, men godt brannførebyggande arbeid i form av feiing og informasjon har resultert i få brannar. Førde er sjølvutnemnd sykkelby. Dette skapar forventingar blant brukarane av gang- og sykkelvegane i Førde om at vegane er framkomeleg for syklistar gjennom heile året. Mål som vart nådd som forventa Samfunn Mange av tiltaka i Førdepakken er ferdig regulerte. Sentrumsstrategien har særleg merksemd på å legge til rette for fortetting med høg kvalitet. Samarbeid og utvikling av byggesakstilsynet som Førde kommune har ansvaret for, har blitt styrka i Sykkelbyavtalen vart i 2018 overført til Fagutvikling og koordinering. FDV har stor merksemd på oppdatering av tilstands- og vedlikehaldsplanane gjennom dataverktøyet Famac Web. Dei har òg hatt tatt i mot ein lærling i byggdrift og fire personar inne på språk- og arbeidstrening. Arbeidet med kartlegging av radongass blir gjort i samarbeid med folkehelseavdelinga i Florø. Vi har god respons på FiksGataMi, det gjeld særleg mange meldingar om feil på gatelyset. 38

39 Brukarane Areal- og byggesak føl prinsipp om i alle planar om at områder for leik og rekreasjon, samt trygge ferdselsvegar til bustadområda skal sikrast. FDV sikrar områder for leik og rekreasjon, samt trygge ferdselsvegar til bustadområda gjennom reguleringsplanane våre. Vi gjennomføre elles jamleg brukarundersøkingar, dei viser at vi er lydhøyre til kundar sine tilbakemeldingar på kva som kan betre tenestetilboda våre. All vedlikehaldsbehov på fritidsanlegg vert lagt inn i Famacweb. Ved behov for nye leikeapparat, hjelper FDV barnehagar og skular i dette arbeidet. FDV har òg tett dialog med tildelingsgruppa og bustadteamet for å finne gode og eigna bustadar til sosialt vanskelegstilte og flyktningar. Vi har òg stort fokus på universell utforming ved kjøp/leige av bustadar. Kva som er god nok standard på vegvedlikehaldet, er vanskeleg å måle. Utgangspunktet er at vegen vert stilt til disposisjon for brukarane slik den til ei kvar tid ligg føre. Dette er ingen garanti for at vegen til ei kvar tid er utan feil eller manglar. Erstatningsansvar trer først inn dersom kommunen har opptredd uaktsomt det vil seie kunne ha varsla om tilhøva eller hatt tid til å utbetre eller fjerne fara. Førde har elles etter måten ein god standard på vatn- og avlaupsanlegga. Brannvesenet har kring 40 unødvendige utrykkingar av 140 utrykkingar årleg, i hovudsak frå automatiske brannalarmanlegg. Hensikta med automatiske brannalarmanlegg er at det skal registrere byrjande brannar og branntilløp så tidleg som mogleg. Dilemmaet vi står ovanfor er å vurdere å redusere utrykkingsrutinane eller akseptere at det blir ein god del bomturar. Medarbeidarane Etikk er eit viktig tema i på byggesak og areal. Målet om fagleg og personleg utvikling i eininga er bra, men må arbeidast vidare med. Målet om trivsel er òg god. Samstundes set arbeidspresset store krav til dei tilsette. Sjukemeldte blir følgt godt opp. FDV tek opp etikk på personalmøta og brukar gruppeoppgåver som tek opp både generelle og reelle etiske problem-stillingar. Dei har elles fast to sosiale arrangement i året i lag med dei tilsette, som turar, bowling, sandvolleyball etc. FDV har òg faste personal- og trekantmøter der dei tek opp tema som dei tilsette er opptekne av. Fire vaktmeistrar er i gang med å ta fagbrev i byggdrift, noko som er med på å heve kompetansen blant dei tilsette og veldig viktig for eininga. Fagområda på Teknisk drift har stabil arbeidskraft. Av tilsetjingar hadde vi ingen i 2018, før det igjen ein i 2014 og ein i Stabile arbeidstakarar har ofte erfaring frå fleire fagområde og er lojale medarbeidarar, ofte med lågt korttidssjukefråvær. Dei kan òg inneha spesialkompetanse på visse fagområder. Økonomi Vi har mindre inntekter på planavdelinga enn ønska, og meirforbruk på konsulentoppdrag. Store planar som Indre Øyrane, Sentrumsstrategien og kommuneplanen sin arealdel har kravd meir konsulentarbeid enn planlagt, og har utfordra budsjettrammene for desse prosjekta. Byggesak og areal har likevel hatt god inntening og enda opp med mindreforbruk på 10 %. Dette skuldast auka refusjon og sjukepengar. Leiar er nøgd med dei økonomiske resultata. FDV har ikkje klart å halde budsjettet i 2018 og enda opp med eit meirforbruk på 1,5 million kroner. Det er framleis straum og nettleige som er den største negative posten i rekneskapet. Vi hadde eit meirforbruk på 1 million kroner. Ein ligg òg kroner over i lønskostnadar. Har fått auka reinhaldsareal som ikkje er blitt kompensert for i lønsbudsjettet. I tillegg har FDV hatt 39

40 fleire langtidssjukemeldte i eininga som krev at ein måtte sette inn vikar i periodar. Kommunen ligg òg høgt på serviceavtalar og reperasjon av utstyr Tenestene retta mot vegvedlikehald, særleg vintervedlikehald, og gatelys er krevjande. Det kommunale vegnettet krev eit minimum av drift driftsnivået må vurderast særskilt, mellom anna opp mot forventningar om Førde som sykkelby. Meirforbruk på teknisk drift skuldast vegvedlikehald og kostnader kring kloakkslam levert til Sunnfjord Miljøverk på VAR. Meirforbruket har resultert i at det berre vert utført eit minimum av vedlikehald på veg, park og gatelys. Interne prosessar Grunna kommunereform har det vore vanskeleg å få løyst alle oppgåvene på ein god nok måte. Mange av oppgåvene er no overført til prosessar knytt til reforma. Rettesnora er etablert, men ikkje heilt ajourført. FDV involverer dei tilsette på personalmøter, der alle får komme med sine meingar og gode forslag til eventuelle forbetringar i tenesta. Det er utarbeida instruksar og prosedyrar som ligg både i Famacweb og på Innsida På teknisk drift er utfordringane å halde seg fagleg oppdatert og stadig møte nye utfordringar og krav. Målet er m.a. å effektivisere drifta og redusere forbruk. Her er det pågåande prosessar der medarbeidarane får ta del i medverknaden til kva opplæring som skal prioriterast. Utfordringar framover Vi har framleis krevjande plansaker med motsegn og krav som resulterer i at det tar lengre tid enn ønskjeleg. Fristar vert vanskeleg å halde, og vi får reduserte gebyrinntekter. Kapasiteten i planavdelinga er særs knapp og sårbar, og kommuneplanarbeidet vert råka i den form at arbeidet ikkje vert tilstrekkeleg prioritert. Behovet for å kjøpe tenester i samband med planarbeid aukar, og tildelt ramme på kjøp av konsulentteneste vert vanskelegare å halde. Utover det er ramma godt tilpassa arbeidet vi skal utføre. Det er meldt tidlegare eit ønskje om å få oppretta ei stilling til, det ønskje gjeld framleis. FDV ser at det er ein del utstyr, både nytt og gamalt, som krev store driftskostnadar. Sjølv om rådhuset er nytt er det stadig behov for dyre reparasjonar. Krav til stadig nye serviceavtalar vil merkast på eit elles trongt driftsbudsjett. Det er utfordrande å halde budsjettet når driftskostnadane aukar medan budsjettramma er den same. Det er vidare fleire skular som har dårlege tak i kommunen. Vi ser at det ikkje er lenge før vi må skifte ut taket både på Slåtten og Holsen skule, noko som vil krevje store investerings-kostnadar. Kommunen har elles to store byggeprosjekt på gong, Sunde skule og Kulturskulen. Utfordringa har vore byggeleiinga mot desse to prosjekta, då vår byggeleiar gjekk av med pensjon og ny byggeleiar jobbar i halv stilling til mai. Vi skal og i gang med Prestebøen 19 og uteområdet til Førde barneskule FDV har òg ansvar for eit eige prosjekt omkring energieffektivisering. Her er det fleire tiltak som no vert lagt ut på anbod i Doffin. Vi har m.a. nett lagt ut anbod som gjeld nye ventilasjonsanlegg ved fleire kommunale bygg, bland anna dei største bygga våre, Helsetunet og Førdehuset Utfordringa for teknisk drift er levere eit rekneskap for vegvedlikehald i samsvar med budsjett. Dagens driftsbudsjettet er i grenseland og burde vore auka. Vi møter elles utfordringar og forventningar i form av Førde som: o sykkelby o eit tilrettelagt sentrum med gangbaner for eldre og rørslehemma. o arrangementstad o ein tettstad som skal framstå velhalden, rein, og fri for søppel 40

41 Vi må syne til graden av vegvedlikehald og kva konsekvens eit mindre vegvedlikehald vil få for brukarane. Eininga må gå gjennom arbeidsrutinane sine, forbetre arbeidsplanlegginga, og auke merksemda kring intern styring. KOSTRA-tal 12295: Utvalgte nøkkeltall for plan-, byggesak og miljøområdet i KOSTRA, etter statistikkvariabel, region o 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Reguleringsplaner vedtatt i alt (antall) Andel av reguleringsplanene som ble møtt med innsigelser (prosent) Byggesøknader i alt behandlet (antall) Behandlede byggesøknader med 3 ukers frist (antall) Gjennomsnittlig saksbehandlingstid for byggesaker med 3 ukers frist (dager) Gjennomsnittlig saksbehandlingstid for byggesaker med 12 ukers frist (dager) Andel av innvilgete byggesøknader som skjer gjennom vedtak om dispensasjon fra plan (prosent) Tilsyn i ikke omsøkte byggesaker for byggevirksomhet som skulle vært omsøkt (antall) Søknader om nye bygninger i strandsonen som ble innvilget (antall) Andel av søknader om nye bygninger i LNF-/LNFRområder som ble innvilget (prosent) Andel av søknader om tiltak i freda eller verneverdige områder / bygninger som ble invilget (prosent) Selvkostgrad i byggesaker (prosent) Netto endring i antall boliger (antall) Tabellen viser m.a. at vi har opp til tre gongar så mange reguleringsplanar som kommunane i fylket og nesten dobbelt så mange som landsgjennomsnittet (her må vi dele antal i rubrikken over med 41

42 antal kommunar i høvesvis fylket og landet). Når det gjeld byggesøknader ligg vi godt over kommunane i fylket, men under gjennomsnittet i landet. Tabellen viser at netto driftsutgifter til kommunal eigedomsforvaltning per innbyggar for Førde kommune er nokså jamt med landsgjennomsnittet, kommunane i fylket og KOSTRA gruppa. Med unnatak av utgifter til vedlikehald, ligg vi nokså likt med andre kommunar : Utvalgte nøkkeltall for samferdsel, etter statistikkvariabel, region og år 1432 Førde KOSTRA-gruppe 8 Sogn og Fjordane Landet uten Oslo Andel km tilrettelagt for syklende som kommunen har ansvaret for av alle kommunale veier (prosent) 5,1 2,0 16,9 16,6 6,3 6,5 14,7 15,7 Andel kommunale veier og gater med belysning av alle kommunale veier og gater (prosent) 81,6 76,5 65,9 68,2 38,5 42,2 59,1 61,1 Utgifter til vedlikehold av kommunale veier og gater av totale nto. dr.utg. til kommunale veier og gater (prosent) 5,3 5,4 37,7 29,7 37,5 34,3 32,4 29,9 Andel kommunale veier og gater uten fast dekke av alle kommunale veier og gater (prosent) 21,4 23,5 19,3 19,5 28,0 27,4 29,1 28,2 Brutto driftsutgifter til samferdsel per innbygger (kr) Brutto driftsutgifter til gatebelysning langs kommunale veier og gater per kilometer belyst vei (kr) Brutto investeringsutgifter til kommunale veier og gater per innbygger (kr) Antall km tilrettelagt for syklende som er et kommunalt ansvar (km) Netto driftsutgifter til kommunale veier og gater per innbygger (kr) Netto driftsutgifter til kommunale veier og gater per km (kr) Det som kan verke litt oppsiktsvekkande er at vi ligg særleg lågt med omsyn til andel kilometer tilrettelagt for syklande som kommunen har ansvaret for av alle kommunale vegar. Det same gjeld brutto driftsutgifter pr. innbyggar samferdsel pr. innbyggar og brutto driftsutgifter til gatebelysning antal kilometer lang kommunal veg. Antal kilometer tilrettelagt for syklande kan sjå lågt ut, men er nokså gjennomsnittleg. Her vil det endre seg betydeleg ettersom sykkelvegane blir ferdig. 42