Å r s r a p p o r t 2 0 1 2
INNHALD Foto: Terje Rakke / Nordic Life / Fjord Norway Dette er Fjord1 5 Fjord1s visjon og verdiar 6 Organisasjonskart 7 Adm. direktør har ordet 8 Selskapsleiinga 9 Året som gjekk 10 Verksemdstyring 14 Årsmelding 16 Tryggleik: Færre støytskadar med fartsinformasjon 22 Aktiviteten vår 24 Ferjedrifta 26 Reiseliv 27 Catering 28 Hurtigbåt/lokalbåt 29 Andre forretningsområde 30 Kundeoppleving: Tek kundane på alvor 32 Nøkkeltal 34 Om bord: Maten er servert 38 Fjord1 og samfunnet 40 Miljørapport 44 Tryggleik 48 Miljø: Ferjeverda ser til Fjord1 50 Årsrekneskap 2012 52 Resultatrekneskap 54 Balanserekneskap 55 Kontantstraumanalyse 57 Rekneskapsprinsipp 58 Notar 63 Revisjonsmelding 78 Fjord1 in brief 81 Fartøyoversikt 82 Adresse 84 Forsidefoto: Bård Ivar Engelsås Foto: Alfred Aase, Haugesunds avis 2 3
DETTE ER FJORD1 Fjord1 er det største ferjeselskapet i Norge, med aktivitet frå Finnmark i nord til Rogaland og Buskerud i sør. Fjord1 AS er morselskapet i Fjord1, er eigd av Sogn og Fjordane fylkeskommune (59 %) og Havilafjord (41 %) og har hovudkontor i Florø. Kjerneverksemd Kjerneverksemda til Fjord1 er sjøtransport gjennom ferjedrift og passasjerbåtdrift. Statusen som det største ferjeselskapet i Norge fekk Fjord1 i april 2012, då selskapa Fjord1 MRF, Fjord1 Fylkesbaatane og Fjord1 Nordvestlandske (morselskapet) gjekk inn i det nye selskapet Fjord1 AS. Med konsolidering i bussbransjen søkte Fjord1 ein partnar som kunne sikre langsiktig lønnsemd. Denne partnaren fann konsernet i Nettbuss. Salet av 51 prosent av bussaktiviteten til Nettbuss vart effektuert ved årsskiftet 2011/12. Ved årsskiftet 2012/13 kjøpte Nettbuss dei resterande aksjane, og Fjord1 vart med dette eit reindyrka sjøselskap. Anna verksemd I tillegg driv selskapet reiseliv- og cateringverksemd i forlenging av ruteproduksjonen og har aktivitetar innanfor andre forretningsområde som reisebyrå, verkstaddrift, finans og eigedomsforvaltning. Formålsparagraf Formålet til Fjord1 er å sjølv, eller gjennom heilt eller delvis eigarskap i andre verksemder, drive transport- og reiselivsverksemd. Selskapet kan òg engasjere seg i andre forretningsområde når dette er forretningsmessig interessant og er eigna til å styrkje hovudformålet, eller når dette fører til ei meir rasjonell utnytting av ressursane i selskapet. Nøkkeltal for drifta i 2012 Årsverk 1 213 Tal på ferjer 69 Tal på hurtigbåtar og andre båtar 11 Tal på transporterte personar 21,8 mill. Tal på køyretøy på ferjene 10,2 mill. Omsetning 2,387 mrd. kroner Balanse 31.12.12 4 351 mill. kroner Eigenkapital 31.12.12 1 111,3 mill. kroner Resultat før skatt 2012-99,2 mill. kroner EBITDA 310 mill. kroner Investering 289 mill. kroner Foto: Bård Ivar Engelsås 4 5
Fjord1s visjon og verdiar Organisasjonskart per 31.12.2012 Visjonen vår Vi skal vere best på miljøvennleg og påliteleg transport Måla og styringsparametrane våre Vi skal vere best på miljøvennleg transport. Vi skal gi eigarane våre stabil, god avkastning på investert kapital. Vi skal halde det vi lover kundane våre. Vi skal behandle dei tilsette på ein slik måte at dyktige folk har lyst til å arbeide her. Vi skal vere ein føretrekt samarbeidspartnar for oppdragsgivarane våre. Kulturverdiane våre Vi legg vekt på å vere tilgjengelege, profesjonelle, offensive, ærlege og opne i samhandlinga vår med kundar, samarbeidspartar, oppdragsgivarar, eigarar og eigne tilsette. Våre 21,8 millionar reisande utgjer fundamentet i verksemda vår, og vi vil at alle som reiser med oss, skal få ei saumlaus og positiv reiseoppleving. Vi skal leggje til rette for at folk skal kunne planleggje dagen sin, komme fram i tide og kjenne seg trygge og tekne vare på anten dei reiser med ferje eller hurtigbåt. Dette skal vi gjere gjennom god informasjon, presise avgangar, korrekt opptreden og god service i alle ledd. Administrerande direktør Strategi & forretningsutvikling Økonomi og forretningsstøtte Kommunikasjon Tryggleik Prosjekt & nybygg Maritim produksjon Kommersielt område ferjer Kommersielt område gassferjer sør & hurtigbåt/lokalbåt 6 7
Administrerande direktør HAR ORDET Selskapsleiinga i Fjord1 Forutan adm. direktør Leif Øverland består selskapsleiinga av av følgjande personar: På rett kurs Leif Øverland Adm. direktør Direktør strategi og forretningsutvikling Stig Kristoffersen Økonomidirektør Stian Hårklau Kommunikasjonsdirektør (pressekontakt) Ingrid L. Færøyvik Kommersiell direktør Hallgeir Kleppe Kommersiell direktør Frode Ohr Direktør tryggleik Erling Kløvning Direktør maritim produksjon Deon Mortensen Direktør prosjekt og nybygg Arild Austrheim Eit fartøy bruker noko tid frå kapteinen plottar ny og justert kurs og gir ordrane sine til maskinrom og mannskap, til manøveren er gjennomført. Slik er det for eit enkelt fartøy Og slik er det for ein flåte på 80 fartøy som frakta om lag 10,2 millionar køyretøy i 2012. I fjoråret var Fjord1 inne i ei tydeleg kursjustering. Denne endringa vil halde fram gjennom 2013 òg. Ein gjennomgripande fusjonsprosess vart vedteken og sett i gang i året som gjekk. Det har skjedd store endringar på eigarsida, der Møre og Romsdal fylkeskommune året før selde sin del av selskapet og Havila kom inn som ein profesjonell, industriell eigar. Dertil tok konsernet tak i og effektuerte ei reindyrking av sjøverksemda gjennom sal av busstrafikken. Vi miste rimelegvis noko fart i den manøveren ei kursendring inneber. I tillegg seglar vi til dels i tung sjø. Ei viktig og nødvendig betring av rammevilkåra for forretningsverksemda vår er kommen på plass gjennom endringa av dei generelle godtgjersleprinsippa for ferjetrafikk. Frå det gamle regimet der ein gjekk ut frå at konsumprisindeksen kompenserte for veksten i kostnader ved å drive ferjene, er no eit system komme på plass som tek utgangspunkt i den reelle kostnadsveksten eit ferjeselskap vil måtte møte. Med ein konsumprisindeks som etter finanskrisa på langt nær følgde kostnadsutviklinga, var dette avgjerande. Men det nye regimet er inntil vidare berre gjort gjeldande for nye kontraktar som vert inngåtte. Og med kontraktar med løpetider på fem år og meir lir Fjord1 tungt økonomisk under å måtte bere kostnadsaukane i gjeldande kontraktar aleine, utan kompensasjon frå oppdragsgivar. I sum resulterte desse forholda i eit negativt resultat for rekneskapsåret 2012. Utsiktene for 2013 vil avhenge dels av kor godt vi manøvrerer for å fullføre kursendringa vår raskt og effektivt, og dels av at rammevilkåra vert betre for ferjebransjen. Det som uansett vil skje, er at den kursendringa selskapet no er inne i, vil verte gjennomført med stø hand, med dei nye horisontane det gir. Endrar du kurs, dukkar du òg opp på nye radarar. I Fjord1 er vi stolte over å ha posisjonen som det leiande selskapet i verda når det gjeld miljøvennlege gassferjer, og stadig fleire utanlandske sjøtransportverksemder sender no delegasjonar til det norske Vestlandet for å lære og verte inspirerte. Dette inspirerer oss òg til ytterlegare å utvikle den internasjonale leiarposisjonen vår, løysingar og tilbod. For til sjuande og sist er det ikkje at vi sjølve er så fortreffelege, men tilbodet vi skaper for oppdragsgivarane våre og våre reisande, som skal sikre eit sunt og solid Fjord1 på ny framtidskurs. Og her er det svært gledeleg som leiar å kunne rapportere om at kundane i begge grupper er svært godt nøgde. Med tanke på kor viktig tilbodet vårt er for tusenvis av menneske langs kysten kvar einaste dag, der det er lett å forstå at sjølv det minste avvik kan skape stor irritasjon i kvardagen, er det nesten så ein må klype seg i armen over kor godt tilfredse folk er med tilbodet vårt gjennom året. Særleg oppmuntrande er det at kundane er aller mest nøgde med at vi er punktlege og yter god service. Det viser at vi har skapt ein sterk servicekultur. Ein vinnarkultur er som kjend endå vanskelegare å slå enn dei fleste andre konkurranseparametrane til saman. Den kulturen skal vi aldri la utvikle seg til at vi vert sjølvtilfredse. Han skal vere ei inspirasjonskjelde til å streve endå hardare for å tilfredsstille dei reisande. Til stadig sterkare innovasjon og utvikling, som lansering av det nye ferdamatkonseptet vårt i vinter. Fjord1 er i ei kursendring. Men oppdragsgivarane våre og dei reisande skal ikkje oppleve så mykje som ei risting på dekk eller ein lyd frå motorrommet. God reise inn i framtida. Leif Øverland 8 9
Viktige hendingar i 2012 Gudmor Magnhild Meltveit Kleppa var med på jomfruturen då MF «Boknafjord» vart sett i drift på Boknafjorden. Her saman med Stig Kristoffersen. Fjord1 fekk nytt skorsteinsmerke etter fusjonen mellom Fjord1 MRF og Fjord1 Fylkesbaatane. Gudmor Helen Skogan besøkte brua på dåpsdagen av MF «Edøyfjord». Her saman med skipsførar Sigurd Slætta. I januar kom det ein ny passasjerbåt for rutefart i Gulen og Ytre Sogn. Her er gudmor Helen Skogan saman med flaggpynta båt på dåpsdagen ved Solund Bryggje i Hardbakke. Erling Kløvning - ny tryggleiksdirektør frå 2012. Det nye styret i Fjord1 AS, der Reidar Sandal er ny leiar, er samla ved hovudkontoret i Florø. Året som gjekk Fjord1 med den største gassferja i verda på Boknafjorden Tysdag 3. januar vart den største gassferja i verda MF «Boknafjord» sett i drift på Boknafjorden. Gudmor og samferdsleminister Magnhild Meltveit Kleppa var med på jomfruturen, som vart markert med overlevering av blomar til den første passasjeren i kvar retning og gratis kaffi og sveler til passasjerane. Dette er ein gledesdag for trafikantane. Med denne tredje ferja i operasjon på Boknafjorden sikrar vi avgang kvart 20. minutt samanlikna med kvar halvtime som er løysinga i dag, sa Magnhild Meltveit Kleppa. Statens vegvesen, som er kontraktsparten til Fjord1 på sambandet, bestilte den nye gassferja på grunn av stor trafikkauke i området. Den nye ferja sikra både auka kapasitet på sambandet Arsvågen Mortavika og reserveferjeløysing på Halhjem Sandvikvåg ved behov. Dermed har ei sjette gassferje i dette området òg sikra at det vart slutt på at C-ferja vart kansellert på Halhjem Sandvikvåg-sambandet og C-ferjemerkinga gjekk ut av rutetabellen frå årsskiftet. Nytt skorsteinsmerke I kjølvatnet av fusjonen mellom reiarlaga Fjord1 MRF og Fjord1 Fylkesbaatane i april fekk selskapet nytt skorsteinsmerke. Dekoren er inspirert av Fjord1-flagget, og første ferje med ny profil på skorsteinen var MF «Norangsfjord» (tidlegare «Tidefjell»), ei 120-bilars ferje som trafikkerer sambandet Magerholm Sykkylven. Ny ferje nær doblar kapasiteten på Smøla I januar vart MF «Edøyfjord» døypt og sett inn i rute på Smøla i sambandet Edøya Sandvika. Dåpen vart halden ved Edøy kai med Helen Skogan som gudmor. I tillegg til kapasitetsauken kan smølværingar òg glede seg over ein flott salong over bildekket og generelt mindre støy under overfarten. Den nye ferja har gitt brukarane av sambandet ein ny kvardag. Med denne ferja i operasjon har vi plass til 50 bilar for kvar avgang, mot 30 bilar i dag. Ferja er bygd for å gå utaskjers, og vi er trygge på at ho vil ha god regularitet i sambandet, sa Anker Grøvdal, tidlegare administrerande direktør i Fjord1 MRF. Den nye ferja, som er designa av Multi Maritime AS i Førde, har ei total lengd på 66,4 meter, ei største breidd på 13,6 meter og ein kapasitet på 50 personbilar eller fire vogntog i kombinasjon med personbilar. Ferja har plass til 146 passasjerar inkludert mannskap og er bygd i samsvar med Det Norske Veritas klasse med ein bruttotonnasje på 1634 tonn. Vidare er skipet utrusta med to Caterpillar motorar som driv kvar sin Schottel azimuth thruster. Dette gir ein servicefart på 11 12 knop. Ferja, som er levert av Fiskerstrand BLRT AS, er bygd for å gå i fartsområde C (opne havstrekk inntil 5 nautiske mil). Miljøvennleg og komfortabel passasjerkatamaran Fjord1 inngjekk i mars ein kontrakt med Brødrene Aa om bygging av ein ny passasjerbåt for rutefart i Gulen og Ytre Sogn. Båten, som vart levert, døypt og sett i rute i slutten av januar 2013, er utvikla av Brødrene Aa i tett samarbeid med Fjord1. Reisande i Gulen og Ytre Solund kan glede seg over ein sikker og komfortabel katamaran, med gode sjøeigenskapar som på mange måtar er ein miniatyr av dei store ekspressbåtane. Det er lagt stor vekt på høg reisekomfort med utsikt gjennom store vindauge og fin lyssetjing, og støy- og vibrasjonsnivået er lågt. Fartøyet er òg utrusta med fasilitetar for PC- og nettbrukarar, som inkluderer tilgang til trådlaust nettverk. Dette kan gjere reisa både effektiv og nyttig, seier direktør for prosjekt og nybygg i Fjord1 Arild Austrheim. Dette er lokalbåten for framtida. Den nye katamaranen er bygd i karbonfiber sandwich-materiale hos Brødrene Aa i Gloppen kommune, har ei hastigheit på opptil 28 knop og tek 48 passasjerar. Fjord1 tilset direktør for tryggleik I april tilsette Fjord1 den første tryggleiksdirektøren sin. Tilsetjinga var eit ledd i den auka merksemda retta mot tryggleik i det fusjonerte selskapet, og Jan Didrik Lorentz, med bakgrunn frå det internasjonale Shippingselskapet Odfjell SE, kom inn mellombels for å leggje til rette for tryggleiksarbeidet i Fjord1. Hausten 2012 vart Erling Kløvning tilsett som tryggleiksdirektør. Han har jobba med tryggleik i ei årrekkje. Som skipsførar har han segla både hurtigskip og ferjer og drive med internrevisjon og farleg last-kursing for Fjord1. Med seg som nestkommanderande i Tryggleiksavdelinga får Kløvning Bjørn Arne Eikås i tillegg til eit team med rutinerte medarbeidarar. Tryggleiksarbeid er både viktig og spennande arbeidsfelt, der vi er i nært samarbeid med dei seglande. Søkjelyset vil heile tida vere på å vidareutvikle gode tiltak som reduserer talet på kontaktskadar og uynskte uhell, seier Kløvning. Endringar i styret i Fjord1 I mai 2012, som følgje av fusjonen, valde generalforsamlinga i Fjord1 AS nytt styre i selskapet. Reidar Sandal vart ny styreleiar. Ny styringsmodell: I samband med organisasjonsendringane vart eigarane og dei tilsette sine organisasjonar einige om å leggje ned bedriftsforsamlinga. Dei tilsette får to styremedlemmer og to observatørar i det nye styret. Fjord1-styret har til saman åtte medlemmer, to tilsetterepresentantar, to etter framlegg frå Havila og fire inkludert styreleiaren etter framlegg frå Sogn og Fjordane fylkeskommune. Det nye styret består av Reidar Sandal som leiar (ny), Nils R. Sandal (ny), Eva von Hirsch (ny), Heidi-Kathrin Osland, Vegard Sævik, Lars Pamer, Arnstein Aamås (tilsetterepresentant) og Atle Trollebø (tilsetterepresentant). Per Sævik held fram i observatørrolla som representant for eigarane i det nye styret, mens Egil Kirkebø og Øyvind Oksnes er observatørar i styret for dei tilsette. 10 11
Viktige hendingar i 2012 Reisande kan no få sanntidsinformasjon om ferjerutene. I oktober erklærte Fjord1 at dei sel dei resterande aksjane sine i bussverksemda til Nettbuss. Ny app og nettsider Etter at Fjord1 lanserte nye nettsider sommaren 2012, er det enklare å finne både rutetider og reiseinformasjon. Heimesidene er meir kundeorienterte, enkle og intuitive i bruk. Den viktigaste informasjonen, som rutesøk og trafikkmeldingar, er lagd på inngangssida med betre funksjonalitet. Vidare finn du eit kundesenter med utfyllande FAQ (spørsmål og svar), informasjon om serveringstilbod om bord på kvart enkelt fartøy og samla informasjon per samband: rutetider, eventuelle trafikkavvik, prisar, serveringstilbod og kart med ferje i sanntid. For å leggje betre til rette for dei reisande som bokstaveleg talt er på farten har Fjord1 òg lansert ein mobilapplikasjon som syner i sanntid kvar ferja er, i tillegg til trafikkmeldingar og rutesøkfunksjon. Både Fylkestinget og Stamvegutvalet for E39 støttar forslaget om 20-minutten og har vedteke å spele forslaget inn til Nasjonal transportplan, som skal behandlast til våren. Fjord1 selde resten av bussverksemda til Nettbuss I oktober erklærte Fjord1 at dei sel den avtalefesta opsjonen sin på dei resterande 49 prosentane av aksjane i bussverksemda si til Nettbuss, til tidlegare avtalt pris. Nettbuss kjøpte såleis Fjord1 sine aksjepostar på 49 prosent i Fjord1 Buss Møre AS, Nettbuss Nordfjord Ottadalen AS og Nettbuss Sogn Billag AS og i tillegg aksjeposten på 34 prosent i Nettbuss Ekspress AS. Nettbuss, som overtok 51 prosent av aksjane i dei tre førstnemnde selskapa 2. januar i 2012, vart dermed eineeigar ved årsskiftet. Ferje på gass, sol og vind Då nytt anbod for ferjesambandet på E39 Lavik Oppedal i Sogn og Fjordane vart utlyst i 2011, vart det òg invitert til å konkurrere om ein utviklingskontrakt. Sambandet skal trafikkerast med tre ferjer, av dei ei utviklingsferje, og i dette høvet lanserte Fjord1 eit heilt nytt og miljøvennleg ferjekonsept for sambandet. Ferja baserer seg på LNGdriven motor for gass-elektrisk drift, kombinert med batteri som kan ladast opp, solcellepanel og delvis vinddrift av propellsystemet. Fjord1 lanserte eit heilt nytt og miljøvennleg ferjekonsept for sambandet Lavik Oppedal. Design: Multi maritime. Foto: MultiMaritime Fri flyt på fjorden Gjennom heile 2012 har konsernsjef i Fjord1 Leif Øverland jobba hardt for å unngå at ferja skal vere ei hindring for fri flyt på E39 mellom Kristiansand i sør og Trondheim i nord. Ferja er ei forlenging av vegen. Vi ynskjer at passasjerane våre skal kunne kaste ruteheftet og stole på at ferjene går ofte nok til at det er flyt i trafikken, fortel Leif Øverland, som ynskjer ein ferjefrekvens på 20 minutt. Eg er positiv til å auke ferjefrekvensen på sambanda langs E39 og registrerer med glede at det er stort engasjement for å få til dette både hos fylkespolitikarar, i Vestlandsrådet og i Fjord1, seier kommunal- og regionalminister Liv Signe Navarsete (SP) til Fjord1 Magasinet. Samla salspris for dei resterande aksjane i dei fire nemnde selskapa var 105,7 millionar kroner. Fjord1 vart med dette salet eit reindyrka sjøselskap. For å styrkje satsinga vår på sjøsida vel vi å gå heilt ut av landbasert kollektivtrafikk. Som det mest veldrivne busselskapet i Norge er Nettbuss klart beste kjøpar i denne samanhengen, og bussverksemda er såleis i dei beste hender, seier Leif Øverland, administrerande direktør i Fjord1. 12 13
VERKSEMDSTYRING Eigarstyring og selskapsleiing Standarden for eigarstyring og selskapsleiing gjeld for børsnoterte selskap. Fjord1-konsernet er ikkje børsnotert, men er stort og omfangsrikt og representerer store interesser både for eigarane og dei lokalsamfunna som verksemda opererer i. Såleis er det ynskjeleg å greie ut om konsernet si verksemdstyring. Utgreiing om eigarstyring og selskapsleiing Ei av dei viktigaste oppgåvene til konsernstyret i Fjord1 er å etablere klare linjer og rutinar for fordeling av ansvar og oppgåver mellom styre og administrasjon med utgangspunkt i eigar- og selskapsstrukturen i selskapet. Styret meiner at det er etablert ei formålstenleg eigarstyring og selskapsleiing i selskapet. Verksemd Verksemda til selskapet er presentert i vedtektene 2 på følgjande måte: «Selskapet sitt formål er sjølv, eller gjennom heilt eller delvis eigarskap i andre verksemder, å drive transport-, kommunikasjons- og reiselivsverksemd. Selskapet kan òg engasjere seg i andre forretningsområde når dette er forretningsmessig interessant og er eigna til å styrkje hovudformålet, eller dette fører til ei meir rasjonell utnytting av selskapet sine ressursar.» Innanfor ramma av vedtektene har selskapet òg utarbeidd klare mål og strategiar for verksemda i strategidokumentet «Best på miljøvennleg og påliteleg transport Strategi 2010». Styret meiner at vedtektene og strategiplanen speglar aktivitetane til konsernet på ein tilfredsstillande måte. Selskapskapital og utbytte Selskapet har no ein eigenkapital som er tilpassa mål, strategi og risikoprofil slik dei er i dag, men framtidige investeringsprogram som resultat av vunne anbodskontraktar kan endre dette. Styret har som mål å ha ein klar og føreseieleg utbyttepolitikk som grunnlag for dei utbytteforslaga som vert fremja for generalforsamlinga. Det vert likevel lagt til grunn at utbyttepolitikken må sjåast i samanheng med den eigenkapitalsituasjonen og dei finansielle utfordringane som rår til kvar tid. Likebehandling av aksjeeigarar og transaksjonar med nærståande Selskapet har éin aksjeklasse. Det er etablert rutinar for handtering av alle vesentlege transaksjonar mellom selskapet og aksjeeigar, styremedlem, leiande tilsette eller nærståande av desse. Det skal vere laga ei verdivurdering frå ein uavhengig tredjepart. Selskapet har retningslinjer som sikrar at styremedlemmer og leiande tilsette melder frå til styret dersom dei direkte eller indirekte har ei vesentleg interesse i ein avtale som vert inngått av selskapet. Generalforsamling I samband med gjennomføring av generalforsamling i selskapet er det innarbeidd rutinar som sikrar at begge eigarane skal vere representerte. Valkomité Selskapet har ingen valkomité, og det er heller ikkje vedtektsfesta at selskapet skal ha ein valkomité. Innstilling til kandidatar til styre er regulert i aksjonæravtale og avtale med tilsette. Val av styre og styreleiing Styret vert valt av generalforsamlinga (eigarrepresentantar) og dei tilsette (tilsetterepresentantar) i samsvar med aksjonæravtalen. Styret vel sjølv styreleiar og nestleiar i samsvar med reglar fastsette i aksjonæravtalen. Arbeidet til styret Konsernstyret fastset årleg ein plan for arbeidet sitt med særleg vekt på mål, strategi og gjennomføring. Styret legg òg til grunn ei årleg evaluering både av arbeidet sitt og kompetansen sin. Den valde nestleiaren i styret fungerer når styreleiaren ikkje kan eller bør leie styrearbeidet. Risikostyring og intern kontroll Styret har etablert eit formålstenleg system for risikostyring etter omfanget av og verksemda til konsernet. I informasjonsfoldaren «Slik vil vi ha det» har vi klargjort verdigrunnlaget og etiske retningslinjer i konsernet for dei tilsette og tillitsvalde. Styret meiner at det er etablert tilfredsstillande system for risikostyring og intern kontroll. Godtgjersle til styret Generalforsamlinga fastset årleg godtgjersla til styret. Denne godtgjersla reflekterer styreansvaret, kompetansen, tidsbruken og kompleksiteten til verksemda. Godtgjersla er fast og ikkje resultatavhengig. I årsrapporten vert det informert om alle godtgjersler til styret. Dersom det har vore gitt godtgjersle utover vanleg styrehonorar, vert dette spesifisert særskilt. Godtgjersle til leiande tilsette Fastsetjing av lønn og anna godtgjersle til dagleg leiar vert gjort av styret i møte. Administrerande direktør fastset lønn og godtgjersle til andre leiande tilsette. Det er ikkje etablert noko opsjonsprogram eller ordningar om tildeling av aksjar til tilsette i konsernet. Informasjon og kommunikasjon Styret har fastsett retningslinjer for korleis selskapet skal rapportere finansiell og anna informasjon. Det vert kommunisert ope om delårsrapportar. Informasjon til eigarane skjer gjennom generalforsamlingar og gjennom andre møte og fortløpande kommunikasjon på initiativ frå styret og/eller leiande eigarrepresentantar. Revisor Revisor deltek i styremøte som behandlar årsrekneskapen. I desse møta går revisor gjennom eventuelle vesentlege endringar i rekneskapsprinsippa til selskapet, vurdering av vesentlege rekneskapsestimat og alle vesentlege forhold der det måtte ha vore usemje mellom revisor og administrasjonen. I samband med dette møtet er det òg etablert ein praksis der revisor går gjennom internkontrollen i selskapet, for eksempel identifiserte svake sider og forslag til forbetringar. I ordinær generalforsamling orienterer styret om godtgjersla til revisor fordelt på revisjon og andre tenester. I sitt årlege engasjementsbrev gir revisor ei stadfesting på at han har eit uavhengig forhold til selskapet. Engasjementsbrevet gir òg ei oversikt over andre tenester enn revisjon som kan leverast til selskapet. Både revisor og styreleiar stadfester dette skriftleg. Fri omsetning av aksjar Det er inga vedtektsfesta avgrensing av omsetninga av aksjane i selskapet. 14 15
Årsmelding 2012 Fjord1 Fjord1-konsernet er eitt av Noregs største transportselskap. Konsernet omsette i 2012 for 2,4 milliardar kroner. Fjord1 AS har 1 213 årsverk og hadde ein samla trafikkoppgang på 3,4 prosent på ferjerutene samanlikna med 2011 og kunne vise til ein regularitet på 99,5 prosent for fartøya. Generalforsamlinga vedtok 20. april 2012 å fusjonere Fjord1 Nordvestlandske AS, Fjord1 Fylkesbaatane AS og Fjord1 MRF AS. Det fusjonerte selskapet blei vidareført som Fjord1 AS. Fjord1 AS sitt hovudkontor er plassert i Florø med avdelingskontor i Molde. Som eit ledd i reindyrking av selskapet med sjøverksemd som satsingsområde selde Fjord1 AS aksjane i Fjord1 Buss Møre AS, Fjord1 Sogn Billag AS og Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS til Nettbuss AS i 2012. Fjord1 AS har også selt tilhøyrande verkstadselskap i 2012. Etter desse transaksjonane har Fjord1 AS ikkje lenger aktivitet innan bussverksemd og tilhøyrande verkstaddrift. Selskapet Fjord1 Service AS, som i 2012 framleis var eit heileigd dotterselskap av Fjord1 AS, blei fusjonert inn i Fjord1 AS pr. 16. mars 2013, med rekneskapsmessig effekt frå 1. januar 2013. Fjord1 AS si kjerneverksemd er dermed konsentrert om sjøtransport gjennom ferjedrift og passasjer- og ekspressbåtdrift. I tillegg driv selskapet reiselivs- og cateringverksemd, reisebyrå, finans- og eigedomsforvaltning. Selskapet har sjøretta verksemd frå Buskerud i sør til Finnmark i nord. Innan sjøtransport utgjer ferjedrift den største verksemda. Fjord1 AS sitt engasjement på hurtigbåtområdet er etter avviklinga av aktiviteten mellom Sogn og Fjordane og Bergen (1. mai 2012) konsentrert til lokale hurtigbåtruter i Sogn og Fjordane. I tillegg er Fjord1 AS engasjert i slik drift mellom Kristiansund og Trondheim i samarbeid med Torghatten ASA gjennom det felleseigde selskapet Kystekspressen ANS. Fjord1 AS eig 49 prosent av aksjane i selskapet Fjord1 Partner AS, der svenske Keolis Nordic AB eig 51 prosent. Fjord1 Partner AS har kontrakt på drift av Bybanen i Bergen. Styret ser på reindyrking og spissing av sjøretta verksemd som eit viktig bidrag i forbetringsprosessen som framleis skal skje i Fjord1 AS. Årsrekneskapen 2012 Konsolidering av rekneskapen Det blir berre utarbeidd konsernrekneskap på Fjord1-nivå. Grunnlaget for vidare drift Den framlagde resultatrekneskapen og balansen pr. 31. desember 2012 gir etter styret sitt syn eit godt og rettvisande bilete av den reelle statusen for Fjord1 AS ved årsskiftet. Det har ikkje skjedd noko etter avslutninga av rekneskapen i det nye året som har hatt innverknad på denne vurderinga. Føresetnaden for vidare drift er til stades, og rekneskapen for selskapet er sett opp under denne føresetnaden. Styret og leiinga vil fortsetje sitt arbeid med å betre resultatet og likviditeten i selskapet og konsernet. Ein har under arbeid ein forbetringsprosess på fleire område, noko som vil kunne betre lønsemda framover. Selskapet har ein eigenkapitalprosent på 25,4 prosent ved utgangen av 2012. Stillinga til selskapet er tilfredsstillande både med omsyn til likviditet og soliditet. Konsernresultatet Resultatet før skattekostnad utgjer eit underskot på 99,2 millionar kroner for 2012. Vinst ved sal av buss- og verkstadverksemd på 52,3 millionar kroner er inkludert i dette underskotet. Tilsvarande var resultatet i 2011 eit overskot på 98,7 millionar kroner. Resultatsvekkinga frå 2011 skuldast i hovudsak svake marginar på kontraktar inngått i 2006-2009, nedskrivingar samt kostnader knytte til fusjonen mellom dei tidlegare sjøselskapa. I tillegg har bransjen eit krav mot oppdragsgivarane knytt til manglande rabattkompensasjon. Kontraktar, der Fjord1 AS på kostnadssida blir kompensert for endringar i konsumprisindeksen, er også svært utfordrande for selskapet. Driftsresultat før avskriving og nedskriving (EBITDA) for 2012 blei 310 millionar kroner, mot 484,6 millionar kroner i 2011. Styret og leiinga har gjennom året gjort vurderingar knytt til grunnlaget for nedskrivingar på skipsverdiar samt avsetjingar for mogleg framtidig tap på kontraktar. Desse vurderinga har ført til samla nedskrivingar med ein negativ resultateffekt på 20,4 millionar kroner før skatt. Det er ikkje avsett utbytte for 2012. Styret meiner at årsrekneskapen gir eit rettvisande bilete av Fjord1 AS sine eigedelar og gjeld, finansielle stilling og resultat. 16 17
Årsmelding 2012 Fjord1 Forsking og utvikling Selskapet har ambisjon om å vere best på miljøvennleg og påliteleg transport. Fjord1 AS har derfor kontinuerleg fokus på vidareutvikling av teknologi. Selskapet er i dag verdsleiande på drift av naturgassferjer og har spesielt høg kompetanse på dette området. Det blir også arbeidd aktivt med andre miljøvennlege løysingar i samarbeid med ulike leverandørar på forskings- og utviklingsområdet. I 2012 har Fjord1 AS engasjert seg i utviklingsprosjekt knytt til framtidas ferjer, med spesielt fokus på hybridferjer. Dette blei realisert i eit spesifikt prosjekt der ein hadde stort søkjelys på skrogform og energiøkonomisering og ein kombinert bruk av batteri, vindenergi og gass som energiberarar. Elles har forskings- og utviklingsrelatert verksemd dette året særleg vore knytt til kontrahering, bygging og levering av ny energisparande hurtigbåt samt nye tiltak for å redusere drivstofforbruk og utslepp. Eksempelvis sette selskapet i drift sitt første EGR- NOx- reinseanlegg om bord i MF Selje, som gir reduksjon i NOx-utslepp på 40 prosent samanlikna med tidlegare. Disponering av resultatet i morselskapet Fjord1 AS føreset i det strategiske fundamentet at det skal leggjast til rette for ein eigarvennleg, balansert og langsiktig utbyttepolitikk. På grunn av den dårlege resultatutviklinga foreslår styret at det ikkje blir utbetalt utbytte for 2012. Styret tilrår med dette følgjande disponering av årsresultatet: Overført frå annan eigenkapital -52,913 mill. kr Avsetjing til fond for vurderingsforskjellar 0,077 mill. kr Sum disponert -52,836 mill. kr Selskapet sin totale eigenkapital er etter denne disponeringa 1 106,4 millionar kroner. Den frie eigenkapitalen er pr. 31.12.2012 på 492,53 millionar kroner. Investeringar Konsernet har i 2012 investert 288,6 millionar kroner i varige driftsmiddel. Ein har i 2012 overteke ein ny hurtigbåt samt ei ferje som blei kjøpt frå Norled AS. Selskapet har selt to ferjer, to hurtigbåtar samt ein tidlegare mannskapsbustad. Kontantstraumsoppstillinga viser ein netto reduksjon av likvidar på 49,3 millionar kroner. Frå verksemda er tilført 103,6 millionar kroner. Dette er ein reduksjon på 184 millionar i forhold til 2011. Netto likviditetsendring frå investeringar er 63,16 millionar kroner, og netto likviditetsendring frå finansiering er -216 millionar kroner. I 2013 vil det bli gjort avgrensa investeringar i driftsmiddel i Fjord1 AS. Selskapet konkurrerer om nye oppdrag på sjø, og framtidig investeringsnivå vil vere avhengig av utfall av desse konkurransane. Finansiell risiko Marknadsrisiko Marknadsrisiko er definert som konsekvensen av variasjonar i oljepris, rente og valuta. Selskapet er eksponert for marknadsrisiko. Eksponeringa i valuta er direkte gjennom skipsbyggingskontraktar, teikna i EURO, og indirekte gjennom den gassoljen selskapet kjøper, notert i USD. Selskapet gjer, etter nærmare retningslinjer fastsette av styret, sikringsforretningar som reduserer konsekvensane av endringar i oljepris, rente og valuta. Innanfor kjerneverksemda har selskapet fram til i dag vore lite risikoeksponert som følgje av langsiktige kontraktforhold med offentlege transportkjøparar. Med vesentleg intensivering gjennom vedtekne og gjennomførte program for anbodsutsetjing, spesielt i ferjedrifta, har marknadsrisikoen auka tilsvarande for Fjord1 AS. Kredittrisiko Risikoen for at kundar og kontraktpartnarar ikkje har økonomisk evne til å gjere opp for seg, er vurdert til å vere låg. Historisk sett har selskapet hatt låge tap på krav. Brutto kredittrisiko pr. 31.12.2012 utgjer 89 millionar kroner for selskapet. Det er ikkje inngått avtalar som reduserer denne risikoen. Likviditetsrisiko Styret vurderer likviditeten i selskapet som tilfredsstillande basert på budsjett for 2013 og langtidsplan for perioden 2013-2016. Selskapet viser elles til informasjonen framanfor om handtering av spørsmål knytte til den kapitalmessige situasjonen. Selskapet har avslutta sin årlege fornyingsprosess knytt til avtale om bank- og finansieringstenester med Nordea. I tillegg til spesifikk prosjektfinansiering gir avtala tilgang til ei generell kredittramme på 100 millionar kroner. Fjord1 AS har rammeavtaler med sine største leverandørar der mellom anna betalingsvilkår er definerte. Selskapet har, med unntak av offentlege oppdragsgivarar, få store enkeltkundar. Kort om dei ulike forretningsområda For den underliggjande drifta på dei ulike forretningsområda kan driftsåret 2012 oppsummerast slik: Ferjedrift For det største forretningsområdet i kjerneverksemda, ferjedrifta, var dei underliggjande driftsøkonomiske resultata i 2012 svakare enn for året før. Bidraga frå dei ulike kontraktområda i ferjedrifta har vore varierande. Året 2012 har vore prega av utfordrande drift av enkeltkontraktar. Det blir arbeidd aktivt for å betre økonomien i desse kontraktane. Nedskriving på fire ferjeanbodskontraktar er gjennomført. Tilbakeføring er gjort på tidlegare tapsavsetjing i ein kontrakt. Også 2012 har vore prega av anbodsarbeid i ferjedrifta. Pr. 31.12.2012 er dei fleste ferjestrekningar i Noreg lyste ut på anbod. Fleire tidlegare utlyste anbodspakkar er no i startfasen for utlysing i runde to. Fjord1 AS er godt posisjonert for å delta i denne anbodsrunden. Det er sett i verk ei rekkje førebyggjande tiltak for å redusere risiko for uønskte hendingar og konsekvensar ved uhell gjennom året. Første kvartal 2013 har Fjord1 AS vedteke å kjøpe heile eigarskapen til MF «Fanafjord». Hurtigbåtdrift Resultata for forretningsområdet hurtigbåt var i 2012 tilfredstillande når ein tek omsyn til endring i aktivitet. Fjord1 AS driv no følgjande hurtigbåtruter: Flora, Bremanger og Vågsøy Høyanger, Balestrand, Lærdal, Aurland og Balestrand Gulen, Solund og Askvoll Catering Fjord1 AS har i 2012 vidareutvikla og stadfesta catering som eit viktig forretningsområde, både i aktivitetsvolum og i inntening for selskapet. Reiseliv 388 000 passasjerar reiste med reiselivsrutene i 2012, som er ein nedgang på 4 prosent frå 2011. For køyretøy viser trafikken ein nedgang på om lag 6 prosent for 2012 samanlikna med 2011-sesongen. Etter ein god start på sesongen med vekst i mai månad fekk selskapet merke nedgang i trafikken frå sentrale marknader og kundar, først og fremst frå Spania og Sør-Europa elles. Styret er godt nøgd med trafikk og resultat i 2012-sesongen. Selskapet har ambisjon om å utvikle reiselivssatsinga i åra som kjem gjennom samarbeid med andre aktørarar med komplimenterande aktivitet. Andre forretningsområde Det blir drive reisebyråverksemd gjennom Måløy Reisebyrå AS. Dette selskapet har levert eit godt resultat for året. Tilleggsinformasjon Styret viser elles til nærmare informasjon og kommentarar til dei ulike forretningsområda under eigne, separate avsnitt i den trykte årsrapporten for Fjord1 AS. Kvalitet, tryggleik og miljø Kvalitets- og driftsstyringssystem Fokus på tryggleik i alle ledd er grunnleggjande i Fjord1 AS. Etter ei negativ utvikling i talet på uønskte hendingar i 2010 og 2011 har selskapet positiv utvikling i 2012. Det er reduksjon i driftsavbrot og kontaktskadar (kaikollisjonar og grunnstøytingar) på over 35 prosent frå 2011 til 2012, og selskapet arbeider vidare med fleire tiltak for ytterlegare å fremje sikker drift. Selskapet har ført vidare arbeidet med å forbetre tryggleikssystema. Gjennom oppfølging av tryggleik skal selskapet identifisere risiko, analysere uønskte hendingar og gjennom målretta tiltak søkje å fjerne eller redusere desse. Gjennom forbetringsprosjekt i selskapet blir desse kvalitetssystema utvikla vidare etter ein felles mal. Ruteproduksjon og trafikkavvikling blei også i 2012 gjennomført på ein trygg og god måte. Av 21,8 millionar transporterte passasjerar på selskapet sine ferjer og hurtigbåtar blei det i 2012 registrert til saman 17 personskadar (dei fleste av desse mindre kutt-, klem- og fallskadar), mot 20 personskadar i 2011. Av vel 10,2 millionar transporterte køyretøy var det 55 bilar (97 i 2011) som fekk skadar. Dette omfattar skadar som både Fjord1 AS har eit ansvar for, og andre skadar som skriv seg frå aktlaus køyring frå trafikantar. Arbeidsmiljø og likestilling I 2012 var det 1 272 årsverk i konsernet (inkl. underliggjande selskap). Kvinnedelen av dei tilsette i Fjord1 AS var på 17,2 prosent. Tilsvarande tal for 2011 var 15,6 prosent. Arbeidet med å sikre tilgang til tilstrekkeleg og kompetent arbeidskraft krev mykje ressursar. Det langsiktige og målretta rekrutteringsarbeidet for å oppretthalde sikker og stabil drift er derfor eit satsingsområde for selskapet. I kjølvatnet av fusjonen blei det i 2012 etablert ei ny stilling som direktør for tryggleik. Vidare blei det utarbeidd eit felles tryggleiksstyringssystem og i den samanhengen også planlagt ei rekkje tiltak for kompetanseheving i selskapet. Eigne kompetanse- og opplæringsgrupper er no godt i gang med forenkling av dette tryggleiksstyringssystemet og arbeidet med å betre rutinane for opplæring og utsjekk av tilsette om bord på fartøya. Den låge kvinnedelen må sjåast i samanheng med at kvinner tradisjonelt ikkje har valt å utdanne seg i maritim retning eller til sjåføryrka. Det blir framleis arbeidd for å auke rekrutteringa av kvinner til maritime yrke. Dette er eit langsiktig arbeid. I selskapet sitt styre sit to kvinner av åtte medlemmer. 18 19
Årsmelding 2012 Fjord1 Arbeidsmiljøet i Fjord1 AS er generelt sett godt, og arbeidsstokken er på dei fleste områda stabil. Det er i 2012 registrert eit sjukefråvære på 7 prosent. Tilsvarande tal i 2011var 7,2 prosent. Fjord1 AS ønskjer å betre trivselen og arbeidsmiljøet på arbeidsplassen gjennom systematisk helse-, miljø- og tryggleiksarbeid. Verne- og miljøutvalet registrerte i 2012 til saman 12 skadar på eigne tilsette mot 17 skadar i 2011 og 33 skadar i 2010. Skadane var i stor grad fall-, skli-, klem- og kuttskadar. Det er ei prioritert oppgåve å få ned fråværsskadar. Diskriminering Formålet til diskrimineringslova er å fremje likestilling, sikre like rettar og hindre diskriminering på grunn av etnisk eller nasjonalt opphav, avstamming, hudfarge, språk, religion og livssyn. Fjord1 AS arbeider aktivt og målretta for å fremje formålet til lova. Fjord1 AS har som mål å vere ein arbeidsplass der det ikkje skjer diskriminering på grunn av nedsett funksjonsevne. Selskapet arbeider aktivt og målretta for å utforme og leggje til rette dei fysiske tilhøva slik at dei ulike funksjonane i verksemda kan nyttast av flest mogleg. For arbeidstakarar og arbeidssøkjarar med nedsett funksjonsevne blir det gjort individuell tilrettelegging av arbeidsplass og arbeidsoppgåver. Ytre miljø Transportverksemd medfører ureining av det ytre miljøet. Ureininga er særleg knytt til bruk av fossilt brensel med utslepp av NOx og CO2. Gjennom samarbeid i næringa, med motorleverandørar og forskingsmiljø, søkjer Fjord1 AS å finne tiltak som kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft. Nivået pr. i dag ligg innanfor dei formelle krava styresmaktene stiller. Fjord1 AS arbeider med desse utfordringane gjennom vidareføring av satsing på gassdrivne ferjer, etter at den første blei sett i drift i 2000. Ein er avhengig av kontraktsmessig medverknad frå oppdragsgivarane for å kunne setje denne satsinga ut i livet. Fjord1 AS har 12 store gassdrivne ferjer i drift. Selskapet har inngått avtale om levering av miljøfarleg avfall, mellom anna spillolje, til godkjende mottakarar. Sluttord Styret ser positivt på Fjord1 AS sitt utviklingspotensial framover og vil gi honnør til og takke alle tilsette for god innsats i 2012. Dette året har også vore utfordrande i forhold til arbeid med fusjonsprosessar, omorganisering, effektiviseringsprogram og anbodsarbeid i tillegg til driftsoppfølging i alle delar av verksemda. Det er god grunn for også å takke pensjonistar og tilsette i drifta som har stilt opp på ekstraordinært vis for å bidra til å handtere bemanningsmessige utfordringar både på sjø og land. Reidar Sandal Florø styreleiar Arnstein Aamås Ellingsøy styremedlem (tilsetterepresentant) Vegard Sævik Leinøy nestleiar Heidi-Kathrin Osland Sogndal styremedlem Øyvind Oksnes Hafslo observatør (tilsetterepresentant) Per Sævik Leinøy observatør Lars Jørgen Pamer Bergen styremedlem Atle Olav Trollebø Måløy styremedlem (tilsetterepresentant) Egil Kirkebø Florø observatør (tilsetterepresentant) Eva von Hirsch Bergen styremedlem Nils R. Sandal Byrkjelo styremedlem Florø, 29. april 2013 Reidar Sandal styreleiar Vegard Sævik nestleiar Eva von Hirsch styremedlem Nils R. Sandal styremedlem Lars Jørgen Pamer styremedlem Heidi-Kathrin Osland styremedlem Atle Olav Trollebø styremedlem Arnstein Aamås styremedlem Leif Øverland adm. direktør 20 21
Tryggleik Færre støytskadar med fartsinformasjon Fjord1 har satsa på fartsinformasjon ved anløp. Det meiner dei er ei vesentleg årsak til at talet på støytskadar er sterkt redusert. Tekst: Hilde Sander Meling / Cox Foto: Magne Sandnes 22 I 2012 installerte Fjord eit nytt tryggleikssystem om bord på alle ferjene. Det nye systemet kalla AISshiplog gir mellom anna automatisk avspeling av tryggleiksinformasjon i salongen når ferjene går frå kai, informasjon til passasjerane når ein nærmar seg kai, og fartsinformasjon til brua ved anløp. I tillegg får transportselskapet registrert turar, forseinkingar og talet på passasjerar. Vi er veldig nøgde med det nye systemet og ser at det er spesielt gunstig med tanke på støytskadar. Talet på støytskadar er redusert med 36 prosent etter innføringa av AIS-shiplog noko som betyr at vi sparer både tid og pengar samstundes som vi har eit endå større fokus på tryggleiken om bord, fortel tryggleiksdirektør Erling Kløvning i Fjord1. Utarbeidd med mannskapet Det heile starta med at Fjord1 ynskte å automatisere tryggleiksinformasjonen som skipper eller styrmann måtte ta manuelt samstundes som dei skulle manøvrere. No når det er automatisert, kan dei på brua konsentrere seg om manøvreringa, understrekar Erling Kløvning. I tillegg er systemet laga slik at manøvreringsdiagrammet, som er utarbeidd saman med mannskapet på den aktuelle ferja, er lagt inn elektronisk. Dersom det er avvik frå det som at farten ikkje vert sakka til rett tid når ein nærmar seg anløp kjem ei automatisert stemme på høgtalarane og gir beskjed til dei på brua om at dei har for høg fart i manøversona. Utvikla for Fjord1 Informasjonssystemet er spesialutvikla av Oddstøl Elektronikk AS i samarbeid med Fjord1 og vart i første omgang testa ut på fire ferjer i Fjord1 MRF i løpet av 2011. Den gong talte resultata for seg det vart ingen støytskadar på dei aktuelle ferjene etter at demoen vart teken i bruk. 23 Karstein Holm, kvalitetssjef i Fjord1 og prosjektleiar for AIS-prosjektet, gav Oddstøl utfordringa å finne ut korleis dei kunne setje i gang denne opplesinga av tryggleiksinformasjon på ein fastsett avstand frå land etter at ferjene legg frå kai. Sidan Oddstøl beviste at dei klarte det, meinte Fjord1 at dei òg kunne klare å få til ei varsling om kva fart eit fartøy held inn mot kai. Som tenkt så gjort. Vi er veldig nøgde med det nye systemet og ser at det er spesielt gunstig med tanke på støytskadar. Tryggleiksdirektør Erling Kløvning
Aktiviteten vår Foto: Bård Ivar Engelsås Foto: Johan Berge - Visitnorway.com 24 25 Foto: Harald NOrdbakken Haugesunds avis
FERJEDRIFTA Reiselivsrutene Verksemda vart fram til 23. april 2012 driven gjennom dotterselskapa Fjord1 Fylkesbaatane og Fjord1 MRF. Frå same dato gjekk dei to gamle reiarlaga saman med morselskapet Fjord1 Nordvestlandske inn i det nye selskapet Fjord1 AS. Også 2012 har ferjedrifta i Fjord1 vore prega av oppstart av nye anbodskontraktar og konsolidering og oppfølging av eksisterande kontraktar og tilbod. Frå 1. januar 2012 starta selskapet opp nye anbodskontraktar både på Nordmøre (fem ferjesamband) og på Indre Sunnmøre (tre ferjesamband). I 2012 fekk reiarlaget levert eitt nybygg, MF «Edøyfjord», som gjekk inn i sambandet Sandvika Edøy 20. januar. MF «Edøyfjord» tek 50 personbilar og 150 passasjerar, som er nær ei dobling av kapasiteten på gamleferja i sambandet, MF «Tustna». To ferjer vart selde i 2012: MF «Midøy» og MF «Fjalir». Den største gassferja i verda, MF «Boknafjord», vart sett i rute på sambandet Arsvågen Mortavika i Rogaland ved årsskiftet 2011/2012. Med dette er det no sikra god nok frekvens og kapasitet til å møte venta trafikkvekst ut 2016 på det nest største ferjesamband over Boknafjorden. I ein eigen avtale mellom Statens vegvesen og Fjord1 går det fram at MF «Boknafjord» òg skal fungere som ei særs nødvendig reserveferje på det tredje største ferjesambandet mellom Halhjem Sandvikvåg i Hordaland. På dei seks store gassferjene til Fjord1 i Hordaland og Rogaland vart det frakta 5,1 million reisande (+ 2,3%) og 4,3 million personbileiningar (+ 4,9%) i 2012. Attståande vart redusert frå 0,6 prosent til 0,2 prosent. Alle ferjene har i 2012 vore gjennom omfattande fem års vedlikehaldsklassing. I samband med opning av T-forbindelsen mellom Karmøy/Haugesund og E39 i mai/juni 2013 er det venta ein betydeleg vekst i trafikken over Boknafjorden, noko Fjord1 vil vere godt budd på å møte med basis i samla kapasitet på desse ferjene. Trafikkauken i 2012 i fleire av dei store ferjesambanda, som t.d Halsa Kanestraum, Molde Vestnes og Lavik Oppedal inneber at kapasiteten i dag her er sett under stort press. Omsetninga i ferjedrifta auka frå 1,83 mrd NOK i 2011 til 1,90 mrd NOK i 2012. Det samla driftsøkonomiske resultatet frå ferjedrifta i 2012 var ikkje tilfredsstillande. Fleire av anbodskontraktane har i 2012 vore både økonomisk og juridisk utfordrande. Vi arbeider kontinuerleg for å betre økonomien i dei mest utfordrande anbodskontraktane. Ferjedrift 2012 Omsetning 2012 inkl. reiseliv i mill 1 901 671 Tal på årsverk 1213 Tal på ferjer 69 PBE-plassar 5377 Driftstimar 362 000 Gjennomsnittleg alder på ferjene 22,2 Frakta tal på køyretøy (i mill.) 10,2 Frakta tal på personar (inkl. førarar) i mill. 21,5 Foto:Tor Myklebust Reiselivsområdet i Fjord1 omfatta i 2012 fire ruter: ei båtrute og ei ferjerute på Sognefjorden/Nærøyfjorden, og to turistferjeruter på Geirangerfjorden. Trafikken på reiselivsrutene toppar seg i månadene juni, juli og august med lågare trafikk i skuldersesongane mai og september. På Nærøyfjorden driv Fjord1 reiselivsrute på heilårsbasis mellom Gudvangen og Flåm. 388 000 passasjerar reiste med reiselivsrutene i 2012, noko som er ein nedgang på 4 prosent frå 2011. For kjøretøy viser trafikken ein nedgang på om lag 6 prosent for 2012 jamfør 2011-sesongen. Etter ein flott start på sesongen med vekst i mai månad fekk selskapet merke nedgang i trafikken frå sentrale marknader og kundar, først og fremst frå Spania og Sør-Europa elles. Samstundes er det svært gledelig å merke seg at trafikken i 2012 på hovudruta på Sognefjorden: Flåm Gudvangen har ei god utvikling med ny trafikkrekord i 2012. Fjord1 har dei siste åra arbeidd for å få på plass nye meir automatiserte løysingar knytte til webbasert kjøp, booking og agentbestilling. Selskapet lanserte i 2012 denne løysinga for bedrifts- og agentkundane med god effekt. Resultatet av dette er at kundane får betre tilgjenge til produkta, samstundes som at Fjord1 får meir kostnadseffektive løysingar gjennom at tidlegare manuelle prosessar er vortne automatiserte. Selskapet starta opp arbeidet hausten 2012 med å leggje til rette for å utvikle / oppgradere reiselivsproduktet både innan mat- og reiseopplevingar, eit arbeid vi har håp om at vil lyfte fram området ytterlegare i åra som kjem. Til saman frakta dei 69 ferjene i selskapet 10,2 mill køyretøy og 21,5 mill personar (medrekna sjåførar). Statistikken viser ein auke i biltrafikken på 3,4 prosent og ein auke i passasjertrafikken på 3,1 prosent samanlikna med året før. Ruteproduksjonen og trafikkavviklinga vart i 2012 òg gjennomført utan alvorlege personskadar og hendingar, og regulariteten i ferjadrifta har vore god. Av alle planlagde ferjeturar vart over 99,5 prosent gjennomførte som planlagt. I 2012 var talet på gjenståande personbileiningar på 117 473, som utgjer 0,7 prosent av alle personbileiningar for året. Talet på gjenståande personbileiningar gjekk ned med nærare 35 prosent samanlikna med 2011. Denne nedgangen skriv seg i all hovudsak frå stor kapasitetsauke i enkelte trafikksterke samband, betre rutetilbod og god driftsregularitet. Sal av mat- og kioskvarer til passasjerane er ein viktig del av operasjonen og betyr mykje for at kundane våre får ei god oppleving under overfarten. Foto: Terje Holm 26 27
Cateringdrifta 2012 Hurtigbåt / Lokalbåt Dei økonomiske resultata frå cateringaktiviteten i Fjord1 i 2012 har gjennomgåande vore tilfredsstillande. Den medstraumsaktiviteten som cateringdrifta representerer, gir ferjedrifta eit tilleggsfundament å kvile på. Ferdamatprosjektet har vorte utvikla og cateringkonseptet standardisert, med kvalitetsprodukt som samla sett gir eit betre økonomisk resultat. Vi er i ferd med å fase inn ferdamatkonseptet på alle av ferjene våre med cateringdrift. Dette arbeidet vil verte ferdigstilt i løpet av 2013. Tilbakemeldingane frå kunder og media er gode. Prosjektet lønsam catering på alle samband har handla om å tilpasse kostnader generelt og om å få nye driftsmodellar i samband der det har vore vanskeleg å få overskot på drifta. Catering er i samband med fusjonen mellom Fjord1 Fylkesbaatane AS, Fjord1 MRF AS og Fjord1 Nordvestlandske AS omorganisert for å framstå meir salsretta. Det er gjennomført kursing av alle cateringtilsette. Totalt vil denne tiltakspakken gjere cateringdrifta meir profesjonell og betre det økonomiske fundamentet. Frå 1. mai 2012 opererer Fjord1 ikkje lenger dei store hurtigbåtane mellom Bergen og Sogn og Fjordane etter at Norled AS tok over denne drifta i samband med anbodskonkurranse utlyst hausten 2010. Hurtigbåtane MS «Kommandøren» og MS «Sognekongen» vart selde til utlandet i 2012. MS «Fjordprins» og MS «Fjordtroll» ligg framleis for sal. Fjord1 eig 49 prosent i Kystekspressen som opererer hurtigbåtruta mellom Trondheim og Kristiansund. Frå 1. mai starta Fjord1 opp tre lokale anbodspakkar i Sogn og Fjordane i ein åtte pluss to års anbodskontrakt. Dette gjeld operasjon i kommunane Flora, Bremanger, Vågsøy, Askvoll, Solund, Gulen, Høyanger, Vik, Lærdal, Balestrand, Aurland og Sogndal. Fjord1 vil ha tre eigne kombikatamaranar, ei ferje i tillegg til fleire undertransportørar i operasjon i desse kontraktane. Kombikatamaranen MS "Vetlefjord" ligg for sal eller vil verte brukt i aktuelle anbodskonkurransar. Foto:Tor Myklebust Foto: Rolf M. Sørensen 28 29