Raudkålforsøk, ein performance-installasjon av Sinikka J. Olsen

Raudkålforsøk, ein performance-installasjon av Sinikka J. Olsen

RAUDKÅLFORSØK, EIN PERFORMANCE-INSTALLASJON Raudkålforsøk er i utgangspunktet ein sjølvutvikla teknikk og handlar kort om ein ny måte å framstille fargar, mønstre og former på. Utfør overflatekjemiske eksperiment med Raudkålbehandla fotoprintpapir som fargeindikator. Eksperimenter med sjølvvalde væsker. Raudkål (la. Brassica oleracea capitata var. Rubra) inneheld ei blanding av antocyaniner i uvanleg store mengder. Antocyaniner er ei gruppe kjemiske stoff som finns i artar av blomsterplantar, tydelegast i frukt og blomster. Dei har sterke fargar, vanlegvis raud, rosa, lilla, blå og oransje. Antocyaninane skiftar farge når dei kjem i kontakt med ulike syrehaldige væsker. Ettersom Raudkål inneheld mengder av antocyaniner kan den brukast til å indikere graden av surheit, ph-verdien. Raudkålens antocyaniner har to tydelege fargeomslag. Dei er raude i sure løysingar, lilla ved nøytrale løysingar og blå i basiske løysingar. I tillegg vert det danna ein gul farge i sterke basiske løysingar når antocyaninane vert brotne ned. I oppskrifta som følger vert forsøka utført på eit fotoprintpapir. Fotoprintpapiret har sin eigen kjemiske samansetning som saman med Raudkålen er med på å påverke sluttresultatet.

Utstyr fotoprintpapir kniv fjøl liten bolle (bør romme 1 liter) stor bolle (plass til eit A4 ark) sil 1. Skjær Raudkålen i skiver. q-tips Stoff: Raudkål vatn sjølvvalde væsker 4. Du har no fått ein fargeindikator.

2. Legg skivene i den lille bollen og hell varmt vatn over. La Raudkålen ligge i vatnbadet til vatnet har fått ein lys raud eller lilla farge. 3. Sil Raudkålbadet over i den store bollen. 5. Legg eit stykke fotoprintpapir i badet. Papiret bør ligge i 2 og 10 minutt. Det vert blåere jo lengre det vert væta. Ligg det for lenge kan det verte oppløyst. Ta opp det farga arket og tørk det. 6. Dypp q-tips i ønska væske, drypp dine Raudkålforsøk på arket og la forsøka tørke.

Fakta om Raudkål Raudkål (la. Brassica oleracea capitata var. rubra) tilhøyrer korsblomstfamilien (la. Crusiferae). Den er ein av våre eldste grønsaker og stammar frå Lilleasia. Raudkål, slik vi kjenner den i dag, kom til Skandinavia tidleg på 1700-talet. I byrjinga åt ein den berre rå. Det var ikkje før på slutten av 1800-talet at ein byrja å koke den som ingrediens i eit større måltid. Raudkål kan vekse i dei fleste jordsmonn, men trivst best i noko tyngre jord pga. betre vatn og nærings tilførsel. Den vert delt inn i typar etter dens vekst sesong: Sommar-, haust- og vinterkål. Vinterkål inneheld meir fargestoff enn dei andre kåltypane. Ein fersk Raudkål er samansett av 18% protein, 5% feitt, 77% karbohydrat + C-vitamin og kalsium. Raudkål inneheld antocyaninet flavin. Flavin er eit pigmentmolekyl og ligg i blada sine ytterste cellelag. Pigmentet finn ein og i epleskal, plommer, druer, blåbær og blå kornblomster. Avhengig av grønsaka eller frukta si ph-verdi vil pigmentet gje ulik farge. Heilt til slutten på 1700-talet mangla vitskapsmenn ein metode for å fastslå graden av surheit i ei væske. Tidleg på 1800-talet fann ein ut at saft frå Raudkål, som er spekka med pigmentmolekylet flavin, kunne brukast til å indikere ulike syreinnhald. Saft frå Raudkål har vorte brukt i betydeleg forskning til for omlag 100 år sidan. Då vart det funne ein annan ph-indikator, lakmus. Lakmus er eit blåleg og komplisert samansett fargestoff som finst i ein del lavartar. Lakmusfargen varer nesten evig, mens Raudkålfargen vert bleika etter ei tid. Raudkål vert framleis nytta i nokre eksperiment, då mest i skulekjemi. Kålhue.

SINIKKA J. OLSEN Fødd 21.09.78 i Sarpsborg. Bur og arbeider i Oslo. Stensgata 38 B, 0358 Oslo, Norge sinikkao@hotmail.com +47 41 32 83 47 UTDANNING Kunsthøgskolen i Oslo Avdeling Statens Kunstakademi 2000 2005 Asker Kunstskole, Asker 1998 2000 Nansenskolen, Billedkunstlinjen, Lillehammer 1997 1998 KUNSTNERISK UTTRYKK Installasjon, performance, teikning og blanda teknikker. Raudkålforsøk, sjølvutvikla teknikk. UTSTILLINGAR Sogn og Fjordane Kunstmuseum, Kunstsenteret Førdehuset, Raudkålforsøk 2008 Soli Brug, Jubileumsutstilling, gruppeutstilling, Sarpsborg 2008 Tegnebiennalen, Kunstnernes Hus, Oslo 2008 Østfold kunstnersenter, Galleri ØKS, Naturlig utvalg, gruppeutstilling, Fredrikstad 2008 Kabuso, Excentrum, gruppeutstilling, Hardanger 2008 Kunstverket, Nature is what surrounds us, gruppeutstilling, Oslo 2007 Sound of Mu, Pilotballonger, gruppeutstilling, Oslo 2006 Avgangsutstillingen, Stenersenmuseet, Oslo og Kulturnatt Oslo 2005 Students Digital Art Exhibition og Atelier Nord, Worms in sand, Oslo Shanghai 2003 New Media Festival Cheb og Atelier Nord, Worms in sand, Oslo Czech 2003 HAPPENINGS OG PERFORMANCES Raudkålforsøk, verkstad, Den kulturelle skolesekken i Østfold og Akershus 2007 08 Manual, eit bokprosjekt, deltaker 2006 UNDERVISNING Midtstuen Ungdomsskole, teikning, måleri og installasjon, Oslo 2004 07 Nordberg Ungdomsskole, sløyd, teikning og måleri, Oslo 2004 Kulturskolen i Moss/Rygge 2002 04 Arkitekturføredrag for lærarar i grunnskulen i Sarpsborg Publisert heftet «Stilarter i Sarpsborg»1998 STIPEND OG PRISAR Norsk kulturråd, Utstillingsstipend 2007 for Østfold 2007 Billedkunstnernes Vederlagsfonds stipend, NBK, Oslo 2007 Billedkunstnernes Vederlagsfonds prosjektstøtte 2007 Billedkunstnernes Vederlagsfonds 1-årig stipend, NBK, Oslo 2006 Blix-prisen, København, Danmark 2005 Statens etableringsstipend for kunstnere, Statens Kunstnerstipend, Oslo 2005 Stipend, Statens Kunstakademi, Oslo 2003

Sogn og Fjordane K unst- M useum www.sfk.museum.no 2008 22. august 28. september 2008 Kunstsenteret Førdehuset Foto / layout / ide: Sinikka J. Olsen. Opplag: 700 Grafisk produksjon: E. Natvik Prenteverk, Florø ISSN 0806-1998