Budsjett 2014 og økonomiplan

Budsjett 2014 og økonomiplan 2014-2017. Innhold 0. Innleiing... 2 1. Mål:... 2 2. Fylkesmannen sitt budsjettrundskriv for 2013.... 6 3. Rådmannen sine kommentar til nokre av punkta i skrivet frå Fylkesmannen.... 11 5. Rådmannen sine kommentarar til dei einskilde endringane ved rammeområda:... 15 6. Utvikling i netto driftsresultat:... 19 7. Investeringar:... 19 8. Vurdering:... 20 9. Økonomiplanen 2014-2017.... 22 10. Rådmannen sine konklusjonar:... 22 11. Formannskapet sine tilrådingar på rammetildelingane... 24

0. Innleiing Dette dokumentet er rådmannen sin gjennomgang av budsjettet for 2014 og økonomiplanen 2014-2017. Det inneheld rådmannen sine prioriteringar for 2014 og åra framover. 1. Mål: Austrheim har utarbeidd fylgjande slagord som er utvikla saman med logoen. Kommunen har fylgjande visjon: Austrheim opne landskap, ope sinn Vår visjon er: Handling og samhandling med fokus på gode tenester Visjonen er basert på fylgjande kjerneverdiar. Våre kjerneverdiar skal vera: Tydeleg, ansvarleg og raus For å kunna gjera framlegg om riktige økonomiske rammer for den kommunale drifta, er det vesentleg å vita kva som er dei overordna måla for drifta. Desse måla skal gjenspeila seg i korleis rammene vert fordelt og korleis midlane vert prioritert innafor kvar einskild ramme. Dei fylgjande måla vart vedtatt i perioden 2005-2008. Det vart vedtatt at i løpet av første delen av 2013 skulle det arbeidast med evaluering og rullering av målformuleringane. Dette arbeidet har vorte utsett og er ikkje kome i gang enno. Austrheim kommune har fylgjande 2 offensive hovudmålformuleringar: a) Austrheim Kommunen skal eksistere som eigen kommune b) Austrheim Kommune skal vera eit regionsenter i nord for ein eventuell storkommune i Nordhordland eller i ein samanslutning av fleire kommunar med nær geografisk tilknyting. Deretter vart alle dei overordna hovudmålsetjingane vedteke i K-sak 092/05 og sist justert, rullert og stadfesta av Kommunestyret juni 2011: Hovudmål 1 - Austrheim vil framleis vera eigen kommune o Dei kommunale tenestene skal ha best mogleg kvalitet. Kostnadseffektivitet skal ikkje svekka kvaliteten på tenestene o Gjennom kompetanseheving og god personalomsorg utvikla gode kommunale leiarar og kommunalt tilsette o Gjennom god økonomistyring skal kommunen til ei kvar tid ha ein god økonomisk handlefridom o Søkja å oppnå forpliktande interkommunalt samarbeid, der dette er mest tenleg o Syte for at politisk nivå til ei kvar tid har eit best mogleg avgjerslegrunnlag 2

Hovudmål 2 - Austrheim vil tilrettelegga for auka folketal o Gjennom godt samarbeid med næringslivet vil vi tilrettelegga for fleire arbeidsplassar o Gjennom arealplanlegging og i god dialog med innbyggjarane, vil tilrettelegga for eit differensiert bustadtilbod o Gjennom ulike samarbeidstiltak vil vi tilrettelegga for auka trivsel Hovudmål 3 - Austrheim vil vidareutvikla seg som ein livskraftig kommune o Gjennom effektivisering, omstilling og modernisering gi best mogleg service til informasjon til innbyggjarane. o Gjennom bruk av prosjektmidlar få til ei utvikling som fokuserer Austrheim som attraktiv og særeigen o Marknadsføra og profilera Austrheim kommune i samarbeid med næringslivet og organisasjonane o Gjennom fokus på miljø og berekraftig utvikling, framstå som ein kommune med klårt framtidsretta perspektiv Hovudmål 4 - Austrheim vil utvikla endå betre kommunale tilbod o Vi vil vidareutvikla og forbetra oppvekstvilkåra for barn og unge o Vi vil vidareutvikla og forbetra pleie- og omsorgstenestene o Vi vil vidareutvikla og forbetra dei andre kommunale tenestetilboda o Vi vil prioritera rask og rettvis sakshandsaming for innbyggjarane Hovudmål 5 - Austrheim skal ha ei tenleg ordning for beredskap og samfunnstryggleik o Beredskapsplanar skal til ei kvar tid vera oppdatert og kjent for impliserte aktørar o Gjennomføra øvingar regelmessige og elles etter behov o Sikre at risiko- og sårbarheitsanalysar vert ein naturleg del av planlegginga o Sikre eit best mogleg nivå på brann- og redningstenesta o Søkje interkommunale samarbeid, der dette er tenleg for innbyggjarane Mange av desse måla er naturleg knytt til den daglege drifta og til det å vera ein dynamisk og servicevenleg organisasjon. Andre er meir spesifikke og krev særskilt prioritering og fokus for å nå. Alle måla vil likevel vera ei rettesnor for drifta av kommunen i heile planperioden. Tilliks med hovudmåla, så vart rådmannen sine delmål stadfesta i økonomiplanvedtaket i juni 2011. Under følgjer ei opplisting av desse. Reduksjonar skal ikkje svekka kvaliteten på tenestene o Finne nye samarbeidskonstellasjonar internt og eksternt o Prøva ut nye måtar å løyse oppgåvene på m.m. Prioritering mot kompetent og synleg leiing o Gjennomføra kontinuerleg leiarutvikling der OU-midlane vert nytta i størst mogleg grad o Vektlegga leiing i kvardagen 3

Generell kompetanseheving o Medvitne og planmessig opplæringsprogram o Personalet vert oppmoda og stimulert til fagleg og personleg utvikling o I den grad det er mogleg, vert arbeidstilhøva lagt til rette for personleg utvikling Ta vare på og auka den økonomiske handlefridomen o Fokus på prosessar, økonomireglement, økonomisk planlegging, rapportering og budsjettdisiplin o Det skal arbeidast for til ei kvar tid å få eit driftsresultat på min. 3% av samla driftsinntekter. o Kommunen skal ikkje hamna i Fylkesmannen si betinga kontrolliste (ROBEK). Økonomien skal planleggast og styrast slik at det ikkje vert naudsynt med driftsreduksjonar for driftsåra 2014-2018 o Utvikla tenestetilboda med utgangspunkt i ei nøktern økonomisk ramme o Styre drifta slik at ein unngår bruk av overtidsbetaling Auka fokus på prosjektarbeid o Samarbeid med t.d. næringslivet om utvikling av tenesteyting o Fokus på nye metodar for oppgåveløysing. Finna positive prosjekt og alternative finansieringskjelder Hente ut rasjonaliserings- og effektiviseringsvinstar o Etablering og utvikling av elektroniske betalings- og informasjonsformidlingssystem o Kople saman fagsystem mot sentralt saksbehandlingsverkty, personal- og økonomisystem o Gjennom ei samla kommunal prosjektsatsing, søke å fjerne all unødvendig papirflyt o Gjennom ei samla kommunal prosjektsatsing, utvikle ulike ENØK-tiltak o Søkje å vri stønadsutbetalingar frå sosialhjelp/sosiallån til bustønad/startlån Samle organisasjonen opptre samla o Få to-nivåmodellen til å fungera etter intensjonen o Gjennom medvitne handlingar, skape felles møteplassar, felles mål og felles identitet o Auka fokus på samarbeid mellom avdelingar i eigen kommune Samle kommunen profilere positivt o Utvikla og gjennomføra felles profileringsprogram o Spreie positive saker og omtale gjennom dei ulike informasjonskanalar som er til rådvelde o Opptre med ei røyst i media og på innbyggjarane sine møteplassar o Vera medviten og spreie positiv omtale om medarbeidarar og sambygdingar o Ta i bruk og tilby rasjonelle, moderne og tilpassa tenester til våre ulike typar av brukarar o Gjennom god og tidsriktig miljøfokus, verte profilert som ein kommune som søkjer å oppnå ei berekraftig utvikling 4

o Setje auka fokus på kulturlandskapet Vera eigen kommune o Syte for at det til ei kvar tid er rett og tilstrekkeleg kompetanse o Tilby omliggande kommunar naudsynte tenester og høg kompetanse o Vera ein positiv aktør og premissleverandør i interkommunale samarbeid, uavhengig av kven som er vertskapskommune o Framstå samla og med felles mål o Arbeide for å ta vare på naturressursane i eigen kommune, herunder utvikla nærmiljø og aktuelt kystkulturlandskap Personalomsorg o Unngå oppseiingar i nedskjeringsprosessar o Gjennomføra ein god seniorpolitikk, stimulera til å stå løpet ut o Gjennomføra medarbeidarsamtalar og lønssamtalar o Legge til rette for nyrekruttering, m.a. med auka bruk av lærlingar o Styre drifta slik at ein unngår bruk av unødig overtid Syte for at politisk nivå har eit best mogleg beslutningsgrunnlag o Til ei kvar tid halde oversiktar over kommunale eigedomar og vedlikehaldsbehov, personell og rekrutteringsbehov m.m. o Utvikla vidare og gjennomføra vedlikehaldsplan, rekrutteringsplan m.m. o Utarbeide andre planar som syner forventa bruk av mindre årvisse budsjettpostar i investeringsbudsjettet o Vera forutsjåande på kva som vert dei største utfordringane for vår kommune, etter kvart som utviklinga i Mongstad-område går fram o Klargjere forventningar til levering av kommunale tenester i samfunnet vårt. Synleggjere samanhengar mellom økonomisk behov og kvalitetsnivå / tenesteomfang Førebuing til ei dobling av tal eldre i kommunen o Prioritering av Omsorgsplan 2015 o Prioritering av å få til ei i deltaking internt- og ei god implementering av Samhandlingsreforma o Finne den optimale vektinga for bruk av institusjonstenester og heimebasert omsorg o Legge handlingsplanar som er realistisk for gjennomføring og som samsvarar med økonomiske føresetnader Med basis i dei hovudmål som kommunestyret har vedteke, den visjonen som er fastsett, samt dei delmål som vert utleda av hovudmåla, vert verksemdsplanar utarbeidd for den einskilde avdeling. Det må vera ein intensjon at målformuleringane i størst mogleg grad skal vera SMARTE : Spesifikke Målbare Aksepterte Realistiske Tidsbestemte Essensielle 5

2. Fylkesmannen sitt budsjettrundskriv for 2013. Fylkesmannen skriv fylgjande i sitt rundskriv: Kommunane i Hordaland Revidert nasjonalbudsjett 2013 og kommuneopplegget for 2014 Fylkesmannen vil gi eit oversyn over hovudpunkta i framlegget til revidert nasjonalbudsjett 2013 og kommuneopplegget for 2014. I brevet betyr «kommunane» primærkommunane utan at fylkeskommunane er med. Endringar i det økonomiske opplegget for 2013 - generelt: Kostnadsvekst Pårekna kostnadsvekst (prisindikatoren) for kommunesektoren for 2013 var i statsbudsjettet 3,3 prosent. Pårekna lønsvekst var ein del av denne kostnadsveksten med 4,0 prosent. I revidert nasjonalbudsjett er den pårekna kostnadsveksten redusert til 3,0 prosent som følgje av lågare lønsvekst. Det er no rekna med at lønsveksten blir redusert til 3,5 prosent. Løn tel om lag 2/3 i kostnadsveksten. Den opphavlege prisindikatoren på 3,3 prosent er brukt i statsbudsjettet til prisjustering av øyremerka tilskot og statleg rammeoverføring (ramma for innbyggjartilskotet). Denne prisjusteringa vil framleis stå ved lag, det vil seie at rammeoverføring for i år blir ikkje justert ned som følgje av lågare pårekna kostnadsvekst. Dette inneber ei innsparing for kommunane når det det no blir rekna med lågare kostnadsvekst. Innsparinga kan reknast til om lag 0,8 mrd. for kommunane i høve til statsbudsjettet. Skatteinntekter Pårekna skatteinntekter er no uendra i høve til nivået i statsbudsjettet. Det vil seie at pårekna skattevekst i 2013 i høve til innkomen skatt i 2012 er 5,0 prosent. I vurderinga av pårekna skatt i år er det teke omsyn til både auka skatt mot slutten av 2012 (bidreg positivt) og lågare lønsvekst i år (bidreg negativt m.o.t. skatteinntekter). I totalvurderinga er dei pårekna skatteinntektene oppretthalde uendra på om lag same nivået som i statsbudsjettet. Kommuneopplegget for 2014 - generelt: Det er gitt signal om ein realvekst i dei frie inntektene for kommunane på mellom kr. 4,0 mrd. og kr. 4 ½ mrd. frå 2013 til 2014. Veksten er rekna i høve til det inntektsnivået for i år som no blir lagt til grunn i revidert nasjonalbudsjett. Dersom skatteveksten i år blir større enn pårekna, blir inntektsveksten frå 2013 til 2014 tilsvarande lågare. Veksten i dei frie inntektene på mellom kr. 4,0 mrd. og kr. 4 ½ mrd. er realauke, det vil seie at prisjustering til 2014-kroner vil kome som eit tillegg. Prisindikatoren som vil bli nytta ved prisjustering av bl.a. dei frie inntektene, vil bli kjent i statsbudsjettet til hausten. Skatteøyret blir fastsett først i statsbudsjettet for å tilpassa inntektsveksten til det inntektsnivået for 2014 som det no blir lagt opp til. 6

Det er lagt opp til at auken i dei frie inntektene frå 2013 til 2014 skal dekka auka ressursinnsats i kommunane til: 1. Auka utgifter som følgje av befolkningsvekst. Dette er i stor grad knytt til veksten i talet på eldre, men det er også vekst blant dei unge. Det er pårekna at av veksten i dei frie inntektene vil om lag kr. 2,5 mrd. gå til auka utgifter knytt til befolkningsutviklinga for primærkommunane (kr. 2,8 mrd. for heile kommuneforvaltninga). 2. Kommunane sine pensjonspremieinnbetalingar vil vere høge i 2013 som følgje av at Finanstilsynet har kravd at det blir teke omsyn til auka levealder i pensjonssparinga. Det høge premienivået i 2013 bidreg til ein vekst i dei utgiftsførte pensjonskostnadene for 2014. Det er ei uvisse knytt til kor stor veksten i pensjonskostnadene vil bli i 2014. Kostnadsveksten avheng av m.a. ei innstramming i berekningsgrunnlaget for dei rekneskapsførte pensjonskostnadene for 2014, som departementet vil ta stilling til seinare i år. 3. Kr.180 mill. av veksten i dei frie inntektene for kommunane vil gå til ei styrking av helsestasjons- og skulehelsetenesta, som ei oppfølging av Folkehelsemeldinga. Midla vil bli utbetalt til kommunane gjennom rammetilskotet, innanfor veksten i dei frie inntektene på mellom kr. 4 og 4 ½ mrd. Den konkrete fordelinga i beløp mellom kommunane er førebels ikkje endeleg avklart. Som følgje av uvissa knytt til auka pensjonskostnader i 2014, er det også uvisse knytt til kor mykje av veksten i dei frie inntektene som vil bli igjen etter auka utgifter til befolkningsutvikling, pensjon og dei nemnde styrka helsetenestene. Det er likevel lagt til grunn i opplegget at det skal vere attståande inntekter av realveksten frå 2013 til 2014. Auka minimumstilskot til ikkje - kommunale barnehagar i 2013 I statsbudsjettet blei minimumstilskotet til ikkje-kommunale barnehagar auka frå 92 til 94 prosent frå 01.august 2013, av det dei kommunale barnehagane i gjennomsnitt får i offentleg finansiering. Det er no framlegg om å auka tilskotet ytterlegare til 96 prosent frå 01.august 2013. I kompensasjon for dette blir rammetilskotet til kommunane justert opp med kr. 60 mill. i år i høve til statsbudsjettet. Tilskot til utleigebustader Tilsegnsramma for 2013 for tilskot til utleigebustader er i framlegget auka med kr. 33 mill., til totalt kr. 522 mill. for i år. For 2014 er det framlegg om å auka tilsegnsramma med ytterlegare kr. 67 mill. Målsetjinga er at det skal bli lagt til rette for fleire utleigebustader for flyktningar og andre vanskeligstilte grupper. Regjeringa har varsla at den vil endre reglane for utmåling av tilskot ved å opna for inntil 40 prosent tilskot til utleigebustader for m.a. flyktningar. Frisklivssentralar I revidert nasjonalbudsjett er det framlegg om å auka tilskota til frisklivssentralar for 2013 med kr.14 mill. Det er ei målsetjing at fleire kommunar skal etablera frisklivssentralar, jf. 7

Folkehelsemeldinga. Dette tilbodet er no etablert i 150 kommunar i landet. Tilskotet skal kunne bli gitt både til etablering av nye sentralar og til utviding av eksisterande tilbod. Folkehelsenettverk Det er framlegg om å auka løyvinga til KS i 2013 med kr. 6 mill. for å etablera eit folkehelsenettverk mellom kommunar og fylkeskommunar. Samhandlingsreforma Førebelse tal syner at dei reelle utgiftene til kommunal medfinansiering var om lag kr. 5,1 mrd. i 2012. Dei reelle utgiftene til medfinansiering var med dette om lag kr.120 mill. høgare enn det som er overført frå sjukehusa til kommunane gjennom rammeoverføring. Regjeringa legg ikkje opp til noko etterskotsvis kompensasjon til kommunane som følgje av at dei reelle utgiftene i 2012 var høgare enn dei pårekna utgiftene som er kompensert gjennom rammeoverføring. Bakgrunnen for at det ikkje er lagt opp til kompensasjon er at skilnaden mellom reelle og pårekna utgifter blir vurdert som relativt liten og at skatteinntektene i 2012 blei høgare enn det som opphavleg var lagt til grunn i statsbudsjettet. I revidert nasjonalbudsjett for 2012 blei kommunane sine skatteinntekter vesentleg oppjusterte. Det blir ein plikt for kommunane frå 1.januar 2016 å tilby døgnopphald for personar med behov for slik hjelp, med ein gong. Det øyremerka tilskotet til føremålet blei auka til kr. 270 mill. i 2013. Finansieringa er delt mellom halvdelen som øyremerka tilskot og halvdelen frå dei regionale helseføretaka. Det er lagt opp til ei gradvis utviding av tilbodet til alle kommunane. I 2012 tok 111 kommunar imot tilskot til føremålet. 1 2013 er det utbetalt tilskot til 63 nye kommunar. På sikt er målsetjinga at kommunal medfinansiering og betaling for utskrivingsklare pasientar skal bli innført også for psykisk helsevern og rus. Det står att arbeid før dette lar seg innføra. Inntektssystemet i 2014 Inntektsutjamninga er 60 prosent av skilnaden mellom kommunane sitt skattenivå og gjennomsnittleg skattenivå for landet. Tilleggskompensasjon en 35 prosent under 90 prosent av landsgjennomsnittet. Kommunar med under 3200 innbyggjarar får eit småkommunetilskot, dersom kommunen sitt skattenivå er under 120 prosent av landsgjennomsnittet. Ordninga med inntektsgarantitilskot (INGAR) gir kompensasjon for ei utvikling i rammetilskotet meir enn kr. 300,- pr. innbyggjar under landsgjennomsnittet frå eit år til det neste. INGAR tek ikkje omsyn til endring i skatt, inntektsutjamning, veksttilskot og skjønstilskot. INGAR tek omsyn til endringar i inntektssystemet, innlemming av øyremerka tilskot i rammeoverføring, oppgåveendringar og endringar i kriteriedata. Telletidspunkt for innbyggjartal og aldersfordeling som grunnlag for rammeoverføring i 2014 vil vere 01.07. i år. For inntektsutjamninga i 2014 er telletidspunktet innbyggjarar pr. 8

01.01.2014. For andre kriterium i utgiftsutjamninga enn aldersfordeling er telletidspunktet 01.01.2013 for rammeoverføring i 2014. Tilskotsordningane med distriktstilskot, for kommunar over 3200 innbyggjarar i Sør - Noreg i sone IV eller sone III for distriktspolitiske område, og veksttilskot blir vidareført i 2014. Skjønstilskot for 2014 Basisramme skjønstilskot for kommunane samla i landet blir vidareført på same nominelle nivå i 2014 som i 2013. Ramma blir m.a.o. ikkje prisjustert. Frå 01.januar 2007 blei ordninga med differensiert arbeidsgivaravgift teken opp att. Fleire kommunar blei difor frå og med 2007 ført tilbake til sone med lågare arbeidsgivaravgift. Det er blitt gitt kompensasjon gjennom skjønsmidlane til dei kommunane som fekk høgaste arbeidsgivaravgift frå og med 2004 og som ikkje er blitt tilbakeført til sone med lågare arbeidsgivaravgift seinare (2007). Fylkesmannen tek omsyn til dei aktuelle kommunane gjennom skjønsfordelinga også for 2014, men Fylkesmannen er ikkje bunden til å gi same kompensasjon som opphavleg. Kr.100 mill. i skjønstilskot blir vidareført til inntektssvake kommunar i Sør - Noreg utan regionalpolitiske tilskot. Kommunaldepartementet vil som tidlegare fordela denne ramma mellom fylka på grunnlag av inntektsnivå. Fylkesmennene vil deretter fordela rammene mellom kommunane som del av den ordinære fordelinga av skjønsmidlane. Kr.400 mill. i årleg skjønstilskot blei innført frå og med 2011 til kommunar som årleg taper meir enn kr. 100,- pr. innbyggjar på endringane i inntektssystemet frå 2011. Denne ramma blir fordelt av Kommunaldepartementet mellom kommunane. Fordelinga ligg fast med same beløp årleg til dei aktuelle kommunane til neste revisjon av kostnadsnøklane i inntektssystemet. Neste oppdatering av kostnadsnøklane for kommunane kjem i kommuneproposisjonen for 2016. Fylkesmennene gir tilskot etter søknad frå kommunane til fornying og utviklingsprosjekt. Dei siste åra er det årleg utbetalt i overkant av kr. 100 mill. til kommunane samla i landet. Frå 2014 vil innovasjonstiltak bli prioritert innafor denne ramma. For at fylkesmennene skal ha same grunnlaget for å gi tilskot, vil kr. 100 mill. av den samla skjønsramma i landet bli fordelt med 50 prosent etter innbyggjartal i fylket og 50 prosent etter talet på kommunar i fylket. Dette er berre ei omfordeling av totalramma mellom fylka, ikkje auke i denne ramma. Busetjing av flyktningar Det er behov for å auka busetjinga av flyktningar i kommunane. Busetjinga blir i hovudsak finansiert gjennom integreringstilskotet. I 2013 er samla løyving til integreringstilskotet kr. 5,1 mrd. Regjeringa legg opp til ein realauke i integreringstilskotet på kr. 250 mill. i 2014 med sikte på å betre rammevilkåra for busetjing av flyktningar. Det blir som nemnd lagt opp til auka ramme for tilskot til utleigebustader i 2013 og 2014. Dette er eit tiltak som også vil omfatta busetjing av flyktningar i tillegg til andre vanskelegstilte grupper. 9

Tigging I dei seinaste åra har det vore ein auke i talet på EØS-borgarar som kjem til Noreg for å tigge. Dette fører til utfordringar for kommunar, og det vil kunne vere aktuelt med særskilte tiltak med sikte på helsemessige og humanitære tilhøve. Det blir etablert ei tilskotsordning for 2013 kor aktuelle kommunar og organisasjonar kan søkje om tilskot til humanitære tiltak for tiggarar, t.d. helsehjelp og rettleiing. Justis- og beredskapsdepartementet vil i prøveprosjektperioden ha hovudansvaret for tilskotsordninga. Det er framlegg om ei løyving på kr. 10 mill. for 2013. Utviklingssentre for sjukeheimar og heimetenester Løyvinga til særskilte utviklingstiltak (kap.761, post 67) blir auka med kr. 10 mill. for 2013 knytt til sjukeheimar og heimetenester. Føremålet er m.a. utvikling og gjennomføring av prosjekt for velferdsteknologi. Verjemålsreform Ny verjemålslov skal etter planen tre i kraft 1.juli 2013 med overføring av ansvar og oppgåver frå kommunane til fylkesmennene. Det er lagt til grunn at kommunane årleg har utgifter på kr. 103 mill. til verjemål. I 2013 er det difor gjort trekk frå kommunane sitt rammetilskot på kr. 38 ½ mill. I 2014 vil ytterlegare kr. 64 ½ mill. bli trekt frå kommunane sitt rammetilskot. Nytt valfag i ungdomsskulen Det blir innført 1 ½ time valfag (to «skuletimar») i veka pr. årstrinn i ungdomsskulen. Dette blei innført på 8.trinn frå hausten 2012 og blir innført på 9.trinn frå hausten 2013. Det er teke sikte på å utvide tilbodet til 10.trinn frå hausten 2014. Kompensasjon til kommunane blir trappa opp gjennom rammeoverføring i samsvar med den planlagde utvidinga av tilbodet. Ressurskrevjande tenester I 2013 er kompensasjonsgraden 80 prosent for netto utgifter utover kr. 975.000,- pr. brukar. Tilskotsordninga er for personar under 67 år. Tilskot gjennom rammeoverføring for psykisk utviklingshemma blir trekt frå i berekningsgrunnlaget. Tilskot ressurskrevjande tenester er det største øyremerka tilskotet (kr. 5,85 mrd. i 2013) og utgjer 1/3 av dei øyremerka tilskota samla i kommuneopplegget. Det er førebels ikkje lagt opp til endringar i ordninga. Eldreomsorg - demente Det er ei målsetjing at alle kommunar innan 2015 skal kunne tilby dagaktivitetstilbod for demente. Det blei i 2012 oppretta eit eige øyremerka tilskot for å stimulera til utbygging av tilbodet, kr. 150 mill. Tilskotet blei styrka med kr. 100 mill. i 2013. Etter oppbyggingsperioden vil det øyremerka tilskotet bli lagt inn i rammeoverføring som frie inntekter. 10

Det er planlagt å innføre ein lovfesta plikt til å tilby dagtilbod til personar med demens når tilbodet er bygd ut. Årsverk knytt til tilbodet må bli finansiert gjennom veksten i dei frie inntektene. Det er etableringskostnadene med tilbodet som kan bli finansierte av det øyremerka tilskotet. Finansieringa av vidare utbygging blir vurdert nærare i statsbudsjettet. Statsbudsjett 2014 Statsbudsjettet for 2014 blir lagt fram måndag 14. oktober. Med helsing Else-Kristin Foss Vikenes e.f. avdelingsdirektør Håvard Rød seniorrådgjevar Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 3. Rådmannen sine kommentar til nokre av punkta i skrivet frå Fylkesmannen. Kostnadsvekst Kostnadsveksten i budsjettet rådmannen legg fram er lagt opp til 3,5 % på lønn og 2,0% på pris. I gjennomsnitt blir dette 3,0 % på grunn av at lønn er største delen av budsjettet. Dei frie inntektene er i rammeoverføringane frå staten er auka med 4,1 % i gjennomsnitt. Dette gjev eit gjennomsnitt på alle kommunar på 1,1% når kostnadsveksten på 3,0% vert rekna frå. Austrheim har ein auke på 3,8%. Frårekne 3 % løns- og prisauke, vert Austrheim sin realvekst 0,8% som er 0,3 lågare enn gjennomsnittet for landet. Skatteinntekter. Rådmannen legg inn 2,2 mill. i auka skatteinntekter over det som er lagt inn i statsbudsjettet. Grunnen er at skatteanslaget vart auka med 2,0 mill i løpet av 2013, denne auken ligg ikkje til grunn for Finansdepartementet sitt anslag. I tillegg er det rekna med meir skatteinntekter frå revisjonsstans på Mongstad. I økonomiplanen låg denne på 0,8 mill. Eigedomsskatt. Denne er fast nominell på 12,6 mill. Barnehagar. Avtalen Austrheim har med Lindås, er basert på tal for overføring til ikkje-kommunale barnehagar, det fører til at tilskotet pr. plass vert auka til 96% for heile 2014. I framlegget frå den nye regjeringa er dette auka til 98 %. Dette vil gi ein liten auke i inntekter for Kaland barnehage. 11

Tilskot til utleigebustader Kommunen bør vurdera å byggja utleigebustader i løpet av 2014, dersom ein kan oppnå opptil 40% tilskot frå Husbanken. Dersom kommunestyret vedtek å ta i mot fleire flyktningar, kan dette verta aktuelt. I tillegg bør ein fylgja tiltaka i Bustadsosiale handlingsplan om utleigebustader til andre grupper med spesielle behov. Friskluftsentraler og folkehelsa Det bør setjast ned ei arbeidsgruppe rundt folkehelsekoordinatoren for å vurdera om dette er tiltak som kan startast opp i Austrheim. Samhandlingsreforma Medfinansiering av sjukehusa har i 2012 og 2011 ført til at Austrheim kommune har hatt ledige midlar til andre tiltak innan reforma. Desse midlane har vore nytta til innkjøp av utstyr og til auka bemanning. I løpet av 2013 har kommunane i regionen i fellesskap opna øyeblikkelig-senger(øh-senger) i Knarvik. Kommunen oppfyller såleis dette kravet som blir ei plikt frå 2016. Inntektssystemet Kommunen får ikkje småkommunetilskot i 2014. Kommunen får auka tilskot gjennom INGAR (ordninga med inntektsgarantitilskot), som litt kompenserer dette. I tillegg gir det nye tilskotet utgiftsutjevning noko kompensasjon for Austrheim. Skjønnstilskot I 2014 er det to skjønnstilskot frå Fylkesmannen, begge på 1,6 mill. Det eine er kompenasjon for endring av arbeidsgjevaravgifta. Dette skal vurderast på nytt i 2015. Det andre er eit generelt skjønnstilskot på bakgrunn av søknad. Austrheim søkte om over 4 mill. I tillegg har Fylkesmannen andre skjønnsmidlar som kan søkjast i løpet av 2014. Det er særleg innovasjonstiltak som er prioritert. Austrheim bør vurdera å søkja midlar inn i AHLprosjektet frå denne budsjettsummen. Busetjing av flyktningar Kommunestyret skal i eiga sak ta stilling til om Austrheim skal busetja fleire flyktningar. All den tid kommunen byggjer opp ein del kompetanse på dette feltet, vil det vera rasjonelt å ta imot fleire flyktningar i åra framover. Utviklingssentre for sjukeheimar og heimetenester Austrheim bør i løpet av 2014 vurdera om det skal satsast på velferdsteknologi.lindås kommune har hatt eit prøveprosjekt gåande, kommunen kan såleis få tilgang på erfaringane dei har hatt. Valfag i ungdomsskulane. Frå hausten 2014 vil alle trinna i ungdomsskulen ha valfag innført. Dette er kostnadskrevjande for skulane. 50 000 av auken i ramma for kvar av skulane er øyremerkt til dette føremålet. Ressurskrevjande tenester. Tilskot til dette føremålet er redusert i det framlagte statsbudsjettet. Dette kan føra til reduksjon i ikkje lovpålagte tenester innan Heimeteneste II. 12

Eldreomsorg demente. Austrheim starta opp eit dagsenter tre dagar i veka i februar 2013. Det er ikkje tilført spesifikke lønsmidlar til dette tiltaket. Avdelinga må såleis henta inn tilsette-ressurs innad i avdelinga til dette. 13

4. Økonomisk oversikt historisk. Historikk 2003-2011. Økonomiske oversikter i heile 1000 kr. Økonomiske oversikter Hele 1000 kr 2012 2011 2010 2009 2 008 2 007 2006 2005 2004 Økonomisk oversikt - drift Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Regnskap Driftsinntekter Brukerbetalinger 12 297 12 050 11 328 10 795 10 460 9 353 8 470 8 358 7 434 Andre salgs- og leieinntekter 13 436 12 870 12 176 11 665 11 001 11 539 8 672 8 013 8 327 Overføringer med krav til motytelse 39 919 37 164 44 413 40 391 37 551 50 932 31 246 28 616 26 848 Rammetilskudd 65 401 61 407 39 020 39 676 32 676 30 815 25 058 26 067 25 100 Andre statlige overføringer 1 511 1 683 4 005 4 831 4 376 4 350 3 955 3 281 3 298 Andre overføringer 3 11 15 8 5 6 4 7 Skatt på inntekt og formue 81 797 75 512 78 176 69 157 61 305 57 725 58 343 51 110 50 000 Eiendomsskatt 11 354 12 949 12 814 13 279 7 429 8 078 7 116 7 094 7 094 Sum driftsinntekter 225 719 213 645 201 947 189 802 164 802 172 797 142 866 132 546 128 128 Driftsutgifter Lønnsutgifter 129 593 123 325 113 290 105 980 95 962 93 761 82 015 78 185 76 031 Sosiale utgifter 32 612 31 438 28 630 27 364 24 779 23 628 20 928 21 768 20 492 Lønn og Sos Kostnader 162 205 154 764 141 920 133 344 120 741 117 389 102 943 99 953 96 522 Kjøp av varer og tj som inngår i tj.produksjon 25 853 25 714 26 956 23 714 21 196 19 019 15 098 13 416 13 231 Kjøp av tjenester som erstatter tj.produksjon 9 315 7 875 6 675 5 860 5 768 14 128 5 734 4 907 15 399 Overføringer 16 427 10 143 10 312 8 386 7 954 6 704 6 345 5 884 7 091 Avskrivninger 10 507 10 079 8 853 8 231 7 413 6 909 6 733 6 134 5 497 Fordelte utgifter -10 535 Sum driftsutgifter 224 307 208 575 194 716 179 536 163 072 164 148 136 854 130 294 127 206 Brutto driftsresultat 1 413 5 069 7 231 10 267 1 730 8 649 6 013 2 252 922 Finansinntekter Renteinntekter og utbytte 5 787 5 819 4 939 5 478 6 697 4 896 3 633 2 008 2 646 Mottatte avdrag på utlån 101 153 446 212 260 242 437 241 226 Sum eksterne finansinntekter 5 888 5 972 5 385 5 690 6 957 5 138 4 070 2 249 2 873 Finansutgifter Renteutgifter og låneomkostninger 5 085 5 727 3 748 4 275 7 719 5 511 3 467 3 439 4 373 Avdrag på lån 8 068 7 698 6 308 5 133 4 603 4 415 3 818 2 324 3 638 Utlån 118 152 103 481 253 175 353 289 409 Sum eksterne finansutgifter 13 271 13 577 10 159 9 889 12 575 10 100 7 637 6 052 8 420 Resultat eksterne finanstransaksjoner -7 382-7 605-4 774-4 199-5 619-4 962-3 568-3 804-5 547 Motpost avskrivninger 10 507 10 079 8 853 8 231 7 413 6 909 6 733 6 134 5 497 Netto driftsresultat 4 537 7 544 11 310 14 299 3 525 10 596 9 178 4 583 872 Interne finanstransaksjoner Bruk av tidligere års regnsk.m. mindreforbruk 570 9 1 301 110 Bruk av disposisjonsfond 6 065 302 1 533 350 400 100 882 Bruk av bundne fond 998 768 1 805 458 1 219 1 829 329 487 254 Sum bruk av avsetninger 7 063 1 069 3 908 808 1 628 3 230 440 487 1 136 Overført til investeringsregnskapet 4 562 5 799 11 079 7 898 1 166 6 771 660 2 512 Dekning av tidligere års regnsk.m. merforbruk 2 676 5 879 1 200 1 266 Avsatt til disposisjonsfond 134 2 588 3 543 4 300 1 792 2 442 100 Avsatt til bundne fond 1 009 226 596 2 340 2 195 566 1 677 1 248 743 Avsatt til likviditetsreserven 1 362 Sum avsetninger 5 705 8 613 15 218 14 537 5 154 13 817 8 316 4 960 2 009 Regnskap mer/mindreforbr. 5 895 570 9 1 301 110 Figuren viser hovudpostar i rekneskap for åra 2004 2012. 14

5. Rådmannen sine kommentarar til dei einskilde endringane ved rammeområda: Dekning av løns- og prisvekst: Alle rammeområda får dekt den forventa gjennomsnittlege løns- og prisveksten på 3,0%, der lønsveksten vert rekna til 3,5% og prisveksten til 2,0%. Ansvar 100 - Rådmannen: Det er lagt inn ein auke på 150 000 til stillingsannonsar. Det gjer at samla sum for annonsar er lågare enn forbruket har vore i 2013. Det er lagt inn auka lønn grunna at økonomisjefstillinga får heilårsverknad i 2014. Det er behov for å setja i gang med kostnadsreduserande tiltak innanfor ansvarsområde 100-190. Denne oppgåva må prioriterast i 2014. Ansvar 101. På dette ansvarsområdet er godtgjersle til ordførar og andre politikarar ført. I tillegg ligg budsjett for desse her: Ungdomsrådet Stønad til dei politiske partia Kontrollutvalet Frikjøp tillitsvalde Eldreråd Det ligg inne kompensasjon for pris- og lønnsvekst. Det er lagt inn 150 000 til TAF/lærlingar. Dette er ei halvering frå utgangspunktet der det var ynskje om å auka satsinga. Med den summen som no står er det ikkje høve til å auka talet på lærlingar. Austrheim kommune er ein av eigarane i Nordhordland Revisjon IKS. Frå 1.7.2015 skal revisjon av det kommunale rekneskap konkurranseutsetjast. Rådmannen rår til at Austrheim kommune seier opp avtalen med Nordhordland revisjonsdistrikt med verknad frå den dato. Rådmannen har mynde til å setja i gang anbodsprosessen. Sekretariatet til kontrollutvalet for alle kommunane i regionen er i dag ei 50% stilling knytt opp til Nordhordland Utviklingsselskap IKS. Ein del andre kommunar nyttar Fylkesmannen som sekretariat. Økonomisk ser det ikkje ut til å vera noko å henta på kvar sekretariatet ligg. Kommunestyret bør vurdera om avtalen med sekretariat skal seiast opp parallelt med revisjonen. Rådmannen har ingen tilråding om ei slik oppseiing i denne omgang. Ansvar 190. Fylgjande ligg i dette ansvarsområdet: Lærlingar Servicekontoret Det er lagt inn kompensasjon for pris- og lønnsvekst. Ansvar 200 Administrasjon undervisning: Området femnar om utviklingsprosjekt for skulane og barnehagane, etterutdanningsprosjekt for lærarane, morsmålsopplæring og vaksenopplæring. 15

Det er lagt inn 300 000 som auke for norskopplæring for flyktningar. Resten av behovet må finansierast gjennom tilskot for norskopplæring og flyktningemidlar kommunen får overført. Ansvar 201 Familiekontor: Det har vore ein auke dei to siste åra som skuldast tiltak innan barnevernet. Det er lagt opp til at denne kostnaden skal ned i 2014. Ansvar 210 Årås skule/sfo: Ekstra kostnad ved deling av klasse vert vidareført i 2014. Det er lagt inn auke for innføring av valfag på heile ungdomssteget frå august 2014. Skulen har fått lagt inn auke i lønsutgifter som m.a. følgje av auke i talet på elevar med spesielle behov og vidareføring av delt klasse. Det er ein føresetnad at skulen søkjer flyktningsmidlar til mottak av nye elevar. Tildelt ramme ligg ca 1,1 mill under det avdelinga bad om. 950 000 av desse bør søkjast flyktningemidlar til. Ansvar 211 Kaland skule/sfo: Skulen har fått kompensert for auka lønn. Det har vore eit etterslep på lønn i løpet av 2013. Det er lagt inn auke for innføring av valfag på heile ungdomssteget frå august 2014. Det er lagt inn kompensasjon for lønns- og prisauke. Tildelt ramme ligg ca 0,4 mill. under det det vart bede om frå avdelinga. Ansvar 220 Årås barnehage: Det er ein føresetnad at barnehagen søkjer flyktningsmidlar til mottak av nye barn. Det er lagt inn auke i lønnsmidlane på grunn av nye tilsetjingar på grunn av ei ny avdeling. Tildelt ramme ligg ca. 1,2 mill under rammeynskjet. Ansvar 221 Kaland barnehage: Det er tilført auka lønnsmidlar til barnehagen. Tildelt ramme ligg 415 000 under den ramma barnehagen ynskte. Auken i kostnadene for plassar for Lindås-barn vil ikkje oppvega heile denne skilnaden. Ansvar 250 Kulturskule Det er tilført 125 000 slik at kulturskulen slepp å redusera drifta i 2014. Det er ikkje lagt inn midlar til auke i tilbodet slik avdelinga ynskte. Ansvar 251 Bibliotek Det er lagt inn ein liten auke på 15 000 til prosjekt e-bøker. Utover dette er det ikkje auke i ramma. Budsjettsummen for innkjøp av bøker har i løpet av dei siste åra vorte redusert med om lag 40%. Ansvar 255 Anna kultur Det er ingen annan auke enn kompensasjon for lønns- og prisvekst. Ansvar 290 Undervisnings- og arbeidssenter: Det er ingen annan auke enn kompensasjon for lønns- og prisvekst. Ansvar 300 Administrasjon helse- og sosial: Det er ein nominell reduksjon frå 2013 på 34 000. Overføringane frå fylket til folkehelse vert redusert med 75 000 i 2014. For at dette ikkje skal føra til ein reduksjon i folkehelsestillinga, 16

må det nyttast midlar frå fond for folkehelse. I dag står det ca 370 000 kr. På øyremerka fond for folkehelse. Ansvar 301 Helseavdelinga: Det er lagt inn ein auke på 300 000 til auka stilling i avdelinga. Tildelt ramme ligg 675 000 under ramma avdelinga ynskte. Ansvar 302 NAV/Sosiale tenester: Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Auka aktivitet grunna mottak av flyktningar er vidareført frå 2013 med 200 000 i lønn og 100 000 i kostnader. Det må tilførast flyktningemidlar frå fond for å dekka opp heilårsverknad med auke i stilling. Ansvar 330 Nordliheimen Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Avdelinga ynskte ei ramme som ligg 2,7 mill over den tildelte. Det er såleis ikkje lagt opp til auke i aktiviteten på Nordliheimen. Ansvar 331 Kjøkken (herunder Vaskeri) Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Tildelt ramme ligg om lag på det nivået avdelinga ynskte. Ansvar 332 Heimeteneste I (Heimehjelp og Heimesjukepleie) Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Det er ikkje lagt opp til auke i stillingar slik avdelinga bad om. Kommunen vil i åra framover få ein auke i talet på innbyggjarar mellom 67 og 79 år. Statistisk sett har denne aldersgruppa eit større behov for heimetenester. Ansvar 333 Heimeteneste II (ulike tiltak PU-tenesta) Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Tildelt ramme ligg om lag 200 000 under den som var ynskt. Dersom Stortinget vedtek reduksjon i utrekningsgrunnlaget for ressurskrevjande brukarar, kan dette føra til ein reduksjon i tenester inn mot brukarane. Ansvar 500 Plan, byggesak, miljø Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. I tillegg er det lagt opp til 200 000 i reduserte gebyr i 2014. Ansvar 501 Interkommunal landbruk/veterinær Det kan bli eit utvida interkommunalt landbrukskontor i 2014. Kommunane Lindås, Meland og Modalen har søkt seg inn i samarbeidet. Kommunestyra i desse kommunane i tillegg til Austrheim, Fedje og Radøy skal ta stilling til ei eventuell utviding. Kostnaden for Austrheim blir om lag på same nivå som i 2013. Ansvar 600 Tekniske tenester Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Det er lagt inn at avdelinga skal auka inntening av gebyr med 400 000 i 2014. Fleire abonnentar på vassverket utgjer noko av dette. 17

Ansvar 604 Bygg og anlegg Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Det er lagt inn ein auke på husleigeinntekter med 250 000, dette skuldast nye kommunale bustader m.a. flyktningebustader. Ansvar 605 Reinhald Dette ansvarsområdet får kompensasjon for lønns- og prisvekst. Ansvar 800 Tilleggsløyvingar Næringsutvikling Løyvinga til næringsutvikling er bunde opp til den felles satsinga saman med Lindås kommune. Det er lagt inn som ein føresetnad at det vert henta inn 0,1 mill. i ekstern finansiering kvart år. Totale kostnader til prosjektet er kr. 1.075.000,-. Radøy kommune vil avklara i sin budsjettprosess om dei skal vera med i denne satsinga. Dersom det vert tilfelle, rår rådmannen til at ein held dagens bemanning slik at utgiftene for Austrheim kan bli redusert. Overskytande midlar kan nyttast til andre ansvarsområde i budsjettet. Ansvar 801 Tilleggsløyvingar formannskapet: Formannskapet si løyving står med 0,2 mill. Dette er ein reduksjon frå 2013 med 0,5 mill Ansvar 802 Tilleggsløyvingar - Kommunestyret Kommunestyret si løyving står med 0,4 mill. Dette er reduksjon frå 2013 med 0,35 mill Ansvar 803 Tilleggsløyvingar Rådmann På dette ansvarsområdet er ført fleire større og mindre driftspostar. Nye postar i 2014 er: Markering av 200-års jubileet 200 000 Fotobok med bilete frå Austrheim 40 000. Denne kan nyttast til gåve og kan leggjast ut som sal. Næringsforum 50 000 Dette er midlar til det nyoppretta næringsforumet, eit samarbeidsorgan mellom kommune/næringsliv Andre postar er: Kulturlandskap 50 000 Denne posten bør kunna nyttast til restaurering av kulturminner for å oppnå stønad frå fylkeskommunen eller til andre tiltak i kulturlandskapet Tilskot landbruk 100 000 Summen er redusert frå 300 000 i 2013 Til kurs- og velferdsmidlar 50 000 Summen er redusert frå 100 000 i 2013 Diverse seniortiltak og arbeidsmiljøtiltak 600 000 Summen er uendra Diverse planarbeid og havsport 400 000 Summen er uendra Ansvar 804 Tilleggsløyvingar Til ordførar sin disposisjon Summen på 50 000 vert vidareført. Ansvar 899 Andre overordna utgifter og inntekter: Det er vedteke eit årleg tilskot på kr. 200.000,- til Furuly eldresenter til bygging av 4 leiligheter. 2013 var første året dette tilskotet vart ytt. Kompenasjonstilskotet til Sætremarka 18

Burettslag vert ført her med 200 000. Premieavviket på KLP vert ført som ei inntekt i dette ansvarsområdet, mot ei utgift art 15400. Ansvar 900 Samhandlingsreformen Her vert medfinansieringa til sjukehusreformen ført som kostnad. 6. Utvikling i netto driftsresultat: Oppsummert viser rådmannen til tabellen frå årsmeldinga for 2012, der utvikling i netto driftsresultat er synleggjort: Som det går fram av denne tabellen, har Austrheim kommune hatt gode kår og/eller rimeleg bra kontroll på økonomien i ein god periode. Målet er å aldri hamna i same situasjon som i første del av 2000-talet. Derfor har budsjettsaka også fokus på det signaliserte inntektsnivået for heile planperioden. Gjeld og rentenivå: Austrheim kommune har pr. 31.12.12 kr. 38 121 871,- i forvaltningslån og kr. 179.629.480,- i eigne lån gjennom Kommunalbanken. I dag ligg Husbanklåna på 2,182% rente medan låna i Kommunalbanken ligg på 2,06% rente. Snittnivået på lånerenta i Kommunalbanken har på 2000-talet vore svært varierande: 2002 = 6,9% 2005 = 2,2% 2008 = 6,0% 2011 = 2,9% 2013 = 2,2% 2014 = 2,2% Norges Bank sine siste rentesignal tyder på at dagens rentenivå vert oppretthalde ei stund til. Både renteutgifter- og inntekter i økonomiplanen er etter dette basert på følgjande snittrentenivå: 2011 : 3,25% 2012: 3,50% 2013: 3,75% 2014: 2,20% 2015: 2,50% I budsjettplanen har vi ingen buffer for 2014, men i åra 2015-2017, har vi gradvis auka rentene. Kvar 0,5% auke utgjer om lag 1,0 mill. i endra renteutgifter. For 2014 er det lagt opp til ei rente på 2,2 %. 7. Investeringar: Investeringane var høge i 2013, noko som m.a. skuldast bygging av ny barnehage. Rådmannen vil med bakgrunn i det allereie høge vedtekne investeringsnivået, tilrå at ein er varsam med å legge opp til nye større investeringar i åra som kjem. Investeringar som kan 19

føre til meir effektivisering og rasjonell drift må vurderast. Å forhindre at bygg og anlegg forvitrar, må også sjåast på som ei naudsynt investering. Det vert vist til tabelloppsettet som følgjer denne saka, når det gjeld framlegg til investeringsprosjekt. Fylgjande investeringar ligg inne: Skulane treng løpande IKT-investeringar, og det vert øyremerkt 150 000 av den årlege IKT-løyvinga til dette føremålet. I 2014 bør skulane vurdera å kjøpa inn og bruka Smart-tavler. Der lagt inn 150 000 til anna IKT-investering. Det er lagt inn kr. 240.000,- til investering i IKT- Nordhordland. Det er lagt inn 150 000 til skogrydding og gjerde ved Kaland barnehage og hinderløypa ved Kaland barne- og ungdomsskule. Dette er tiltak som FAU ved skulen og barnehagen har engasjert seg i. Personalrom Årås får ein sum på 125 000 til fornying. Mesteparten av inventaret der er frå skulen vart opna. Det vert sett av 200 000 for å flytta deler av skulemuseet til Årås skule. Kyst- og sogelaget har peika på at det er for dårlege lokale til oppbevaring av samlinga i skulemuseet. Meininga er å få kjøpt inn glasskap til historiske gjenstandar og ramma inn ein del av dei gamle plansjane. I tillegg bør noko av pultane og utstyret få plass i samlinga. Det bør seinare vurderast om delar av samlinga kan bli overført til Kaland barne- og ungdomsskule og/eller Rongevær Kurs- og fritidssenter. Programmet for vedlikehald av skulane er vidareført med 3,5 mill. Det er ventilasjon Årås skule som vert prioritert i 2014. Samstundes vil det bli utarbeidd anbodsmateriale til ventilasjon på Kaland skule og barnehage. Omsorgsbustadene på Kaland er sett opp med 3 mill. i 2014 og 4 mill i 2015. Tekniske tenester som generell byggutbetring, asfaltering og trafikksikring er lagt inn med tilsaman 1,9 mill. AHL-prosjektet kaiar i Austrheim har fått tildelt 343 000 Vatn og avløp er tildelt 3 mill Klubbhus AIL har fått tildelt 300 000 til kjøp av materialar til dugnadsarbeid Det er lagt inn investeringstilskot til Soknerådet med 100 000 Det ligg inne 100 000 til utsmykking i kommunale bygg. Det er ei oppgåve at fleire av bygga våre vert utsmykka over denne budsjettposten. Sum investeringar er 14,158 mill. kr. Kommunen har til gode ca 3 mill frå statleg lånemidlar til skulebygg. Desse bør nyttast på tiltak som ikkje kan dekkast inn under investering. 8. Vurdering: Kommunen har slikt mål for økonomien: Ta vare på og auka den økonomiske handlefridomen o Fokus på prosessar, økonomireglement, økonomisk planlegging, rapportering og budsjettdisiplin o Det skal arbeidast for til ei kvar tid å få eit driftsresultat på min. 3% av samla driftsinntekter. o Kommunen skal ikkje hamna i Fylkesmannen si betinga kontrolliste (ROBEK). Økonomien skal planleggast og styrast slik at det ikkje vert naudsynt med driftsreduksjonar for driftsåra 2014-2018 20

o Utvikla tenestetilboda med utgangspunkt i ei nøktern økonomisk ramme o Styre drifta slik at ein unngår bruk av overtidsbetaling Gjennom 2013 har avdelingsleiarane, dei andre budsjettansvarlege og rådmann arbeidd fram månadlege rutinar for budsjettrapportering. Dette har ført til endå betre budsjettstyring enn tidlegare. Kommunen har gjennom dei siste åra investert i mykje bygg som t.d. Nordliheimen, Vestlia, oppussing av Kaland skule, Arbeidssenteret og Kystbarnehagen. Lista er ikkje uttømmande, men investeringane gir dei tilsette og brukarane betre arbeidstilhøve. I perioden 2009-2012 er det overført ca. 29,2 million frå drift til investering. Systemet med mva-refusjon er noko av forklaringa på dette. Sentio har gjennomført brukarundersøkingar i kommunen i 2011 og i oktober 2013. Den siste undersøkinga er ikkje klar enno, men undersøkinga frå 2011 syner at innbyggarane gir positiv tilbakemelding på dei fleste tenesteområda i kommunen. Dette er viktig å kommunisera innad i organisasjonen. Det er og viktig å finna dei fokusområda ein som organisasjon kan vidareutvikla. Rådmannen har ein god organisasjon å spela på i dette arbeidet. Hovudmål 2 og 3 vektlegg: Hovudmål 3 - Austrheim vil vidareutvikla seg som ein livskraftig kommune o Gjennom effektivisering, omstilling og modernisering gi best mogleg service til informasjon til innbyggjarane. o Gjennom bruk av prosjektmidlar få til ei utvikling som fokuserer Austrheim som attraktiv og særeigen o Marknadsføra og profilera Austrheim kommune i samarbeid med næringslivet og organisasjonane o Gjennom fokus på miljø og berekraftig utvikling, framstå som ein kommune med klårt framtidsretta perspektiv Hovudmål 4 - Austrheim vil utvikla endå betre kommunale tilbod o Vi vil vidareutvikla og forbetra oppvekstvilkåra for barn og unge o Vi vil vidareutvikla og forbetra pleie- og omsorgstenestene o Vi vil vidareutvikla og forbetra dei andre kommunale tenestetilboda o Vi vil prioritera rask og rettvis sakshandsaming for innbyggjarane Desse to måla er grunnlaget for måten organisasjonen arbeider med å utvikla tenestetilbodet til innbyggarane. Rådmannen understrekar at ein samarbeid med næringslivet inngår i hovudmål 3. Det må heile tida vera eit mål å samarbeida godt med det lokale næringslivet. Austrheim heile livet: Ein del av måloppnåinga vert og lagt inn i Austrheim heile livet. Kommunen har gjennom dette samfunnsutviklingsprogrammet, sett i gang ein del prosjekt og fått tilført ein del prosjektmidlar. Eit av kommunen sine mål er: Auka fokus på prosjektarbeid o Samarbeid med t.d. næringslivet om utvikling av tenesteyting o Fokus på nye metodar for oppgåveløysing. Finna positive prosjekt og alternative finansieringskjelder 21

Denne utviklinga er såleis i tråd med dei vedtekne måla. Det vil i 2014 bli arbeidd med andre slike samarbeidsprosjekt der ein finn eksterne finansieringskjelder. Det vil alltid vera ei oppgåve å finansiera den kommunale eigendelen i slike prosjekt. Rådmannen meiner at dersom vi klarar å stå saman og samhandla, vil vi klara å løysa utfordringane i åra som kjem, sjølv med den høge lånegjelda. Budsjettet for 2014 er rimeleg godt, men det er viktig at vi har fokus på god styring av pengebruken vidare. Presset på drifta skal etter planen dempa seg i dei komande åra. Då spørs det om ein maktar gjennomføra parallelle driftsreduksjonar. Budsjett vert vurdert til å vera ein handlingsplan som er knapp i ressursane, men til det går an å leva med. 9. Økonomiplanen 2014-2017. Budsjettrammene i økonomiplanen frå 2015 til 2017 på om lag same nivået som i 2014. Det er lagt opp til ein auke i renteutgiftene i åra framover. Dersom rentene ikkje aukar, vil det vera ein «reserve» i økonomiplanen. Dersom renta stig meir enn lagt inn, vil det på same vis bli trongare rammer til fordeling. Det må bli ei oppgåve framover å rasjonalisera drifta. Ei utfordring som kommunen vil oppleva, er krav til utbygging av eldretenesta. Det vil vera behov for auke i heimetenestene knytt til eldre. Det vil og vera eit behov for tilrettelagde, rimelege og sentrumsnære senior- og omsorgsbustader både i kommunesenteret og på Kaland/Fonnes. Austrheim kommune har satsa og må satsa spesielt på oppvekstsektoren. Gode barnehagar, gode skular og gode kultur- og fritidstilbod er grunnsteinane i det å få til ein god oppvekstkommune. Det vert jobba godt i å utvikla alle desse delane av organisasjonen. Utviklingsarbeidet som skulane driv gjennom PALS, Gnist (vidareutdanning), skulebasert kompetanseutvikling og leseprosjektet SOL vil gi skulane ei verdifull kompetanseauke. I tillegg har kommunen store oppgåver gjennom vedlikehalds- og rehabiliteringsprogrammet for skulane. Det ligg store utbyggingsoppgåver framover i VA-planen som skal opp til politisk handsaming. Rådmannen vil vektleggja at den kommunale organisasjonen har store oppgåver framføre seg i økonomiplan-perioden. Til å få løyst desse oppgåvene har kommunen ein godt fungerande organisasjon som grip fatt i dette på ein god måte. 10. Rådmannen sine konklusjonar: Rådmannen rår til fylgjande: 1.Budsjett 2014 Økonomiplan 2014-2017, vert vedteke slik det ligg føre i vedlagde tabelloppsett, med fylgjande endringar på driftsrammene for dei einskilde åra: Rammeområde 2014 2015 2016 2017 22