VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 1 kap 2 2Vaksne i vidaregåande opplæring Nesten 22 000 vaksne som er 25 år eller eldre, deltok i vidaregåande opplæring i 2013. Hovudfunn Talet på vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring auka med ni prosent frå 2012 til 2013. Talet på deltakarar med innvandrarbakgrunn aukar mest, med 16 prosent, medan veksten i talet på deltakarar frå resten av befolkninga er på tre prosent. Det er ein sterk vekst i talet på nye deltakarar (14 prosent). Dei fleste vaksne tek yrkesfag, men frå 2012 til 2013 er det størst vekst i talet på deltakarar som tek studiespesialisering. 2.1 Vaksnes rett til vidaregåande opplæring Vaksne som er 25 år eller eldre, har ifølgje opplæringslova rett til gratis vidaregåande opplæring viss dei har fullført grunnskolen eller tilsvarande grunnopplæring, men ikkje fullført vidaregåande opplæring (Opplæringslova, 4A-3). Fylkeskommunane har ansvaret for den vidaregåande opplæringa for vaksne, men kan nytte andre tilbydarar for å oppfylle dei vaksnes rett.
kap 2 2 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING Fylkeskommunen skal òg ha eit tilbod til vaksne som ikkje har rett til opplæring, men dette tilbodet skal ikkje fortrengje ungdom eller vaksne med rett (Opplæringslova, 13-3). Vaksne kan søkje opptak på lik linje som ungdom, og følgje vanleg undervisning, men vil då bli prioriterte etter ungdom med opplæringsrett. Vaksne utan rett som blir tekne opp på vidaregåande opplæring, får dei same rettane som vaksne med rett, med unnatak av retten til å bli realkompetansevurdert. Datagrunnlag Statistikken over vaksne i vidaregåande opplæring er delvis henta frå SSB sin Statistikkbank, og delvis tinga frå SSB og VIGO, fylkeskommunane sitt inntakssystem for vidaregåande opplæring. Dette er det same datagrunnlaget som SSB nyttar i publiseringane sine over vaksenstatistikk i KOSTRA (KOmmune-STat- RApportering). Rapporteringa i VIGO følgjer skoleåret. Det vi her omtalar som 2013, handlar om vaksne i vidaregåande opplæring frå 1. oktober 2012 til 31. september 2013. Den einskilde deltakaren vert registrert ved søknad om opptak til vidaregåande opplæring, og ved fullført eller avbrote opplæring. Statistikken seier ikkje noko om kor den einskilde deltakaren er i opplæringsløpet. Analysane i dette kapittelet skil ikkje mellom vaksne med og utan rett til gratis opplæring. Vi har berre med deltakarar som er registrerte i VIGO. Deltakarar som deltek i vidaregåande opplæring gjennom Nav og studieforbund, og som ikkje blir finansierte av fylkeskommunen, blir ikkje registrerte i VIGO. Deltakarar som startar etter 1. oktober, men avbryt opplæringa før dei oppnår eit resultat, blir heller ikkje registrerte. Talet på vaksne i vidaregåande opplæring er difor truleg høgare enn det som kjem fram i dette kapittelet. 2.2 Kjønn, alder, innvandringskategori og utdanningsprogram Kjønns- og aldersfordelinga var i 2013 nokså lik som i tidlegare år. Det same gjeld prosentdelen på dei ulike utdanningsprogramma. I 2013 var 55 prosent av deltakarane kvinner, og 45 prosent var menn. Dei fleste av deltakarane var i aldersgruppa 30 39 år. 37 prosent av deltakarane var i dette aldersspennet, og heile 69 prosent var mellom 25 og 39 år. Prosentdelen innvandrarar var på 28 prosent 1, og blant desse deltakarane var prosentdelen kvinner høgare enn i resten av befolkninga, og låg på 61 prosent. Ein av tre vaksne deltakarar i 2013 tok studium i helse- og oppvekstfag 2. 19 prosent tok fag som fører til generell studiekompetanse, og 14 prosent gjekk på bygg- og anleggsteknikk. Fag som gir yrkeskompetanse, bortsett frå helse- og oppvekstfag, vil i dette kapittelet verte omtala fleire gongar som «annan yrkeskompetanse». Totalt gjekk 48 prosent på fag som gir annan yrkeskompetanse. 1 Innvandrarar inkluderer her innvandrarar og norskfødde av innvandrarforeldre. Vi opererer i dette kapittelet med to innvandrarkategoriar: Vestlege innvandrarar, som inkluderer innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre frå EU/EØS, USA, Canada, Australia og New Zealand, og ikkje-vestlege innvandrarar, som inkluderer innvandrarar og norskfødde med innvandrarforeldre frå Asia, Afrika, Latin-Amerika, Oseania unnateke Australia og New Zealand og Europa utanom EU/EØS. 2 Fra hausten 2012 har Helse- og sosialfag bytt namn til Helse- og oppvekstfag.
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 3 kap 2 Tabell 1 Deltakarar*, fordelte på kjønn, alder, innvandringskategori og utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. Kjønn Tal Prosent Mann 9 877 45 % Kvinne 11 976 55 % Totalt 21 853 100 % Alder 25 29 år 7 024 32 % 30 39 år 8 155 37 % 40 49 år 4 933 23 % 50 59 år 1 630 7 % 60 år + 111 1 % Totalt 21 853 100 % Innvandringskategori Vestlege innvandrarar 948 4 % Ikkje-vestlege innvandrarar 5 196 24 % Deltakarar utan innvandrarbakgrunn 15 068 69 % Uoppgitt 641 3 % Totalt 21 853 100 % Utdanningsprogram Helse- og oppvekstfag 7 476 34 % Studiespesialisering, og andre utdanningsprogram som gir studiekompetanse 4 247 19 % Bygg- og anleggsteknikk 3 035 14 % Teknikk og industriell produksjon 2 132 10 % Elektrofag 1 206 6 % Service og samferdsle 1 924 9 % Mekaniske fag 4 0 % Restaurant- og matfag 609 3 % Andre utdanningsprogram som gir yrkeskompetanse 1 224 6 % Totalt 21 853 100 % *Deltakarar som er registrerte på fleire utdanningsprogram, blir berre talde ein gong. Det er talet på personar som vert talt, og ikkje talet på studieplassar. 2.2.1. Fleire deltakarar, fleire innvandrarar Etter ein periode med gradvis nedgang i deltakartalet frå 2009 til 2011, ser det no ut til at talet på vaksne deltakarar i vidaregåande utdanning igjen er aukande, sjå figur 1. Frå 2012 til 2013 auka talet på vaksne deltakarar med ni prosent. Veksten i 2013 var difor klart sterkare enn frå 2011 til 2012, då veksten var på berre ein prosent. Dette kjem av ein betydeleg vekst i talet på nye deltakarar på 14 prosent frå 2012 til 2013. Det inneber at to av tre vaksne deltakarar i 2013 var nye elevar. Figur 1 viser deltakarutviklinga blant vaksne i vidaregåande opplæring dei fem siste åra. Det meste av auken i talet på deltakarar har skjedd blant dei som tek studiespesialisering og helse- og oppvekstfag, der talet aukar med høvesvis 16 og elleve prosent frå året før.
kap 2 4 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING Figur 1 Deltakarar, totalt og fordelte på utdanningsprogram og år. 2009 2013. Tal. 30 000 25 000 24 996 20 000 20 623 19 861 20 090 21 853 15 000 10 000 5 000 11 927 8 563 4 506 9 683 9 688 10 130 9 163 7 025 6 755 6 728 7 476 3 915 3 943 3 674 4 247 0 2009 2010 2011 2012 2013 Helse- og oppvekstfag Studiespesialisering Annan yrkeskompetanse Tal på deltakarar totalt Sidan 2012 har talet på deltakarar med innvandrarbakgrunn auka med 867 personar, noko som tilsvarar ein auke på 16 prosent. Den største auken i deltakarar er blant vestlege innvandrarar og borna deira (24 prosent), men òg deltakarar med bakgrunn frå ikkje-vestlege land har blitt fleire (15 prosent). Frå 2012 til 2013 auka talet på deltakarar utan innvandrarbakgrunn med tre prosent. Men fleirtalet av vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring (69 prosent) er utan innvandrarbakgrunn. 2.2.2. Kvinner tek helse- og oppvekstfag, menn tek andre yrkesfag Tabell 2 viser kjenneteikn ved deltakarane på dei ulike utdanningsprogramma. Vi ser at den relativt like deltakinga for menn og kvinner skjuler store kjønnsskilnader når det kjem til val av utdanningsprogram. Innan helse- og oppvekstfag var heile 84 prosent kvinner, medan prosentdelen kvinner på fag som gir annan yrkeskompetanse, var 31 prosent. Utdanningsprogramma har litt ulike aldersprofilar. Blant dei som tek fag som gir studiekompetanse, er mest halvparten 46 prosent under 30 år. Berre ein av seks er 40 år eller meir, og så godt som ingen er over 60. På både helse- og oppvekstfag og andre yrkesfag er den største prosentdelen deltakarar mellom 30 og 39 år, men ein stor prosentdel er òg 40 år eller meir, særleg innan helse- og oppvekstfag. Dette heng truleg saman med at studiekompetansegivande fag, særleg studiespesialisering, først og fremst kvalifiserer til vidare studium, og ikkje direkte til yrkeslivet. Fordelinga av deltakarar på kjønn, alder og innvandrarkategori er i svært stor grad uendra frå 2012.
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 5 kap 2 Tabell 2 Deltakarar, fordelte på utdanningsprogram, kjønn, alder og innvandringskategori. 2013. Tal og prosent. Studiekompetanse Helse- og oppvekstfag Andre yrkesfag Kjønn Tal på deltakarar Prosent Tal på deltakarar Prosent Tal på deltakarar Prosent Kvinner 2 536 60 % 6 297 84 % 3 143 31 % Menn 1 711 40 % 1 179 16 % 6 987 69 % Totalt 4 247 100 % 7 476 100 % 10 130 100 % Alder Under 30 år 1 959 46 % 1 706 23 % 3 359 33 % 30 39 år 1 602 38 % 2 849 38 % 3 704 37 % 40 49 år 604 14 % 2 075 28 % 2 254 22 % 50 59 70 2 % 809 11 % 751 7 % 60 år + 12 0 % 37 0 % 62 1 % Totalt 4 247 100 % 7 476 100 % 10 130 100 % Innvandrarkategori Vestlege innvandrarar 167 4 % 277 4 % 504 5 % Ikkje-vestlege innvandrarar 1 693 40 % 2 082 28 % 1 421 14 % Deltakarar utan innvandrarbakgrunn 2 349 55 % 4 860 65 % 7 859 78 % Uoppgitt 38 1 % 257 3 % 346 3 % Totalt 4 247 100 % 7 476 100 % 10 130 100 % 2.2.3. Innvandrarar tek oftare studieførebuande og helse- og oppvekstfag Innvandrarar skil seg frå resten av befolkninga ved at flest tek helse- og oppvekstfag, medan i resten av befolkninga er det andre yrkesfag som trekkjer flest deltakarar. I tillegg tek mange innvandrarar utdanningsprogram som gir studiekompetanse her utgjer innvandrarane 44 prosent av deltakarmassen. På helse- og oppvekstfag utgjer innvandrarane 32 prosent, og på andre yrkesfag utgjer dei 19 prosent. Deltakarar med vestleg innvandrarbakgrunn skil seg i liten grad ut frå resten av befolkninga i valet av utdanningsprogram: Omtrent halvparten tek andre yrkesfag, medan 29 prosent går på helse- og oppvekstfag. Blant deltakarar med ikkje-vestleg bakgrunn er både helseog oppvekstfag og studiekompetanse meir populært enn blant dei andre: 40 prosent tek helse- og oppvekstfag, medan 33 prosent tek utdanningsprogram som gir studiekompetanse. Berre 27 prosent tek andre yrkesfag, altså rundt halvparten så mange som blant dei andre deltakarane, sjå figur 2.
kap 2 6 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING Figur 2 Vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring, fordelte på innvandrarbakgrunn og utdanningsprogram. 2013. Prosent. Deltakarar utan innvandrarbakgrunn (N=15 068) 32 16 52 Vestlege innvandrarar (N=948) 29 18 53 Ikkje-vestlege innvandrarar (N=5 196) 40 33 27 Uoppgitt (N=641) 40 6 54 Totalt (N=21 853) 34 19 46 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100 % Helse- og oppvekstfag Studiekompetanse Andre yrkesfag Kjelde: SSB 2.3 Tidlegare utdanning 2.3.1. Under halvparten tek vidaregåande for første gong Av dei 21 853 deltakarane i vidaregåande opplæring i 2013 hadde mindre enn halvparten 45 prosent grunnskole som den høgaste fullførte utdanninga si året før 3. 48 prosent hadde vidaregåande eller høgare utdanning frå før. Vi manglar informasjon om utdanninga til resten av deltakarane (seks prosent). Dette kan kome av at dei har utdanning frå utlandet som ikkje er blitt registrert eller godkjend i Noreg. I 2012 var prosentdelen av deltakarane med grunnskole som høgaste fullførte utdanning på 51 prosent. Tabell 3 Deltakarar totalt og nye deltakarar i 2013, fordelte på høgaste fullførte utdanning per 1. oktober 2012. Prosent. Alle deltakarar(n=21 853) Nye deltakarar (N= 14 485) Grunnskole 45 % 42 % Vidaregåande skole 40 % 42 % Universitets- og høgskoleutdanning, lavere nivå opp til 4 år 7 % 8 % Universitets- og høgskoleutdanning, høgare nivå 1 % 1 % Uoppgitt 6 % 7 % Totalt 100 % 100 % Kjede: SSB/VIGO 2.3.2. Deltakarar som har vidaregåande frå før, fullfører oftast Tabell 4 viser prosentdelen som har fullført og avbrote innanfor kvar utdanningskategori. Det er dei som har gjennomført vidaregåande skole frå før, som i størst grad har fullført og bestått. Kanskje noko overraskande er det dei med høgast utdanning som har den største 3 For at dei som byrja i vidaregåande opplæring før 2013, og som framleis er i utdanning per 1. oktober 2013, ikkje skal registrerast med vidaregåande skole som høgaste fullførte utdanning i 2013, er måletidspunktet for tidlegare utdanning sett til 1. oktober 2012, altså eitt år attende i tid.
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 7 kap 2 prosentdelen avbrot. Det er nærliggjande å tenkje at dette kan kome av at dei berre ønskjer å ta opp enkeltfag, og aldri har planlagt å ta ei fullstendig vidaregåande opplæring. Blant dei som ikkje har høgare utdanning, er det dei som har grunnskole som høgaste fullførte utdanning frå før av, som oftast avbryt utdanninga. Tabell 4 Deltakarar, fordelte på status i vidaregåande utdanning og utdanningsbakgrunn. 2013. Tal og prosent. Deltakarar, i tal Bestått i prosent Avbrote, i prosent Framleis i utdanning, i prosent Grunnskole 9 812 37 % 9 % 54 % 100 % Vidaregående skole 8 826 52 % 4 % 43 % 100 % Universitets- og høgskoleutdanning, lågare nivå opp til 4 år 1 541 40 % 7 % 53 % 100 % Universitets- og høgskoleutdanning, høgare nivå 255 32 % 11 % 57 % 100 % Uoppgitt 1 419 24 % 7 % 69 % 100 % Totalt 21 853 42 % 7 % 51 % 100 % Kjede: SSB/VIGO Totalt 2.4 Realkompetanse Den retten vaksne har til gratis vidaregåande opplæring, gjeld òg retten å bli realkompetansevurdert. Hensikten med realkompetansevurdering er å få vurdert den erfaringa og kompetansen ein har. Dersom søkjaren ikkje har fullført grunnskole tidlegare, kan vedkommande få opptak til vidaregåande opplæring viss han eller ho har tilsvarande realkompetanse som det fullført grunnskole ville gitt (Forskrift til opplæringslova, 2006, 6-10 bokstav d). Søkjarar kan òg få avkorta delar av opplæringa på grunnlag av dokumentert realkompetanse. Fylkeskommunane har litt ulik praksis når det gjeld registrering av gjennomføring av realkompetansevurderingar. Difor bør vi sjå på desse tala som eit estimat. Totalt blei 2 552 personar tolv prosent av deltakarane realkompetansevurderte i 2013 (sjå tabell 5). Dette er den same prosentdelen som i 2011 og 2012, men ein liten nedgang frå 2010, då 14 prosent av deltakarane vart realkompetansevurderte. Realkompetansevurdering var i 2013 litt meir vanleg på studieførebuande enn på yrkesfag. I 2012 var derimot prosentdelen realkompetansevurderte størst på yrkesfag. Tabell 5 Realkompetansevurderte 4 deltakarar i vidaregåande opplæring, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. I tal I prosent Realkompetansevurderte på yrkesfag 1 995 11 % Realkompetansevurderte på studieførebuande 537 13 % Totalt 2 552 12 % Kjelde: SSB Tabell 06942 og 06805 4 Dei realkompetansevurderte deltakarane er i utdanning dette året, men realkompetansevurderinga kan ha skjedd tidlegare.
kap 2 8 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 2.5 Deltakarar etter fylke 2.5.1. Hordaland har flest deltakarar Tabell 6 syner talet på vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring fordelte på fylke og utdanningsprogram. Det er i tillegg av interesse å sjå den faktiske deltakinga i vidaregåande i opplæring i høve til den primære målgruppa, som er vaksne med berre grunnskole som høgaste fullførte utdanning. Tabell 6 viser difor òg talet på deltakarar per 1 000 innbyggjarar som har grunnskole som høgaste fullførte utdanning, og prosentdelen av det totale talet på deltakarar som ikkje tidlegare har fullført vidaregåande skole. Som i tidlegare år er Hordaland det fylket med flest deltakarar, følgt av Oslo og Akershus. Ser vi på Oslo og Akershus saman, har hovudstadsområdet 19 prosent av alle deltakarane. Dette området er òg der den største delen av befolkninga bor. Dei fleste fylka har størst prosentdel deltakarar på fag som gir annan yrkeskompetanse. Buskerud, Vestfold og Hedmark har flest deltakarar innan helse- og oppvekstfag, medan Oslo har flest deltakarar på program som gir studiekompetanse. Tabell 6 Deltakarar, fordelte på fylke og utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. Deltakarar, i tal På studiekompetanse, i prosent På helse- og oppvekstfag, i prosent På annan yrkeskompetanse, i prosent Deltakarar per 1 000 innbyggjarar med grunnskole som høgaste fullførte utdanning i alderen 25 66 år* Prosentdel av deltakarane som ikkje tidlegare hadde fullført vidaregåande opplæring Hordaland 2 591 20 % 32 % 47 % 55 51 % Oslo 2 268 36 % 28 % 36 % 39 51 % Akershus 1 905 32 % 31 % 37 % 34 50 % Nordland 1 397 15 % 35 % 50 % 47 55 % Rogaland 1 386 5 % 21 % 74 % 31 47 % Sør-Trøndelag 1 227 17 % 30 % 53 % 44 49 % Møre og Romsdal 1 206 10 % 36 % 54 % 44 52 % Buskerud 1 074 21 % 51 % 28 % 33 57 % Vestfold 1 008 16 % 45 % 39 % 37 56 % Telemark 989 20 % 38 % 42 % 48 60 % Østfold 923 26 % 35 % 39 % 24 59 % Nord-Trøndelag 876 15 % 32 % 53 % 67 49 % Hedmark 839 17 % 47 % 36 % 32 54 % Vest-Agder 753 8 % 39 % 53 % 42 45 % Oppland 627 20 % 29 % 51 % 28 47 % Troms 593 6 % 41 % 53 % 32 56 % Aust-Agder 585 18 % 36 % 46 % 47 55 % Sogn og Fjordane 466 20 % 25 % 55 % 48 48 % Finnmark 450 23 % 34 % 43 % 43 52 % Uoppgitt 690 6 % 38 % 56 %.. 2 % Totalt 21 853 19 % 34 % 46 % 40 51 % *Berekna frå Statistisk sentralbyrå (SSB), tabell 07459
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 9 kap 2 I høve til målgruppa vaksne med grunnskole som høgaste fullførte utdanning skil Nord-Trøndelag og Hordaland seg ut ved å ha relativt høye deltakarratar på høvesvis 67 og 55 deltakarar per 1 000 innbyggjarar med grunnskole som høgaste fullførte utdanning. Østfold og Oppland har relativt små deltakarratar på 24 og 28 deltakarar per 1 000 innbyggjarar utan gjennomført minst vidaregåande utdanning. Ser vi på prosentdelen vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring som ikkje hadde fullført vidaregåande skole tidlegare (personar som anten har grunnskole eller vidaregåande grunnopplæring frå før), varierer dette frå 45 prosent i Vest-Agder til 60 prosent i Telemark. 2.5.2. Oslo har flest innvandrarar i vidaregåande opplæring Tabell 7 viser prosentdelen deltakarar med innvandrarbakgrunn i dei ulike fylka. Totalt har 28 prosent av dei vaksne deltakarane i vidaregåande opplæring innvandrarbakgrunn. Prosentdelen deltakarar med innvandrarbakgrunn frå EØS/EU, USA, Canada, Australia og New Zealand er ganske lik i alle fylka (han varierer mellom to og seks prosent av deltakarane), men det er store regionale skilnader når det gjeld deltakarar med bakgrunn frå Asia, Afrika, Latin-Amerika, Oseania unnateke Australia og New Zealand og Europa utanom EU/EØS (sjå tabell 7). Oslo har klart flest deltakarar med slik bakgrunn 57 prosent. Akershus har 36 prosent, medan Oppland, med ti prosent ikkje-vestlege innvandrarar, har den lågaste delen deltakarar med bakgrunn frå Asia, Afrika, Latin-Amerika, Oseania unnateke Australia og New Zealand og Europa utanom EU/EØS. Tabell 7 Innvandrarbakgrunn, fordelt på fylke. 2013. Prosent. Vestlege innvandrarar Ikkje-vestlege innvandrarar Deltakarar utan innvandrerbakgrunn Uoppgitt* Østfold (N=923) 4 % 24 % 72 % - Akershus (N=1 905) 6 % 36 % 57 % 0 % Oslo (N=2 268) 5 % 57 % 38 % - Hedmark (N=839) 4 % 14 % 82 % - Oppland (N=627) 5 % 10 % 85 % - Buskerud (N=1 074) 4 % 29 % 67 % - Vestfold (N=1 008) 5 % 19 % 76 % - Telemark (N=989) 3 % 27 % 70 % 0 % Aust-Agder (N=585) 4 % 20 % 75 % - Vest-Agder (N=753) 4 % 24 % 72 % - Rogaland (N=1 386) 5 % 14 % 81 % 0 % Hordaland (N=2 591) 5 % 19 % 75 % 0 % Sogn og Fjordane (N=466) 4 % 13 % 83 % 0 % Møre og Romsdal (N=1 206) 5 % 16 % 79 % - Sør-Trøndelag (N=1 227) 2 % 18 % 80 % 0 % Nord-Trøndelag (N=876) 3 % 18 % 78 % 0 % Nordland (N=1 397) 3 % 15 % 82 % - Troms (N=593) 3 % 16 % 80 % - Finnmark (N=450) 3 % 20 % 76 % - Uoppgitt (N=690) 3 % 2 % 3 % 91 % Totalt (N=21 853) 4 % 24 % 69 % 3 % * -: Null deltakarar 0 %: Prosentdelen er mindre enn 0,5 Kjelde: SSB
kap 2 10 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 2.6 Resultata til deltakarane I 2013 var det 9 284 deltakarar som fekk vitnemål eller fag-/sveinebrev etter å ha bestått den avsluttande prøva. Dette var færre enn i 2012, då det var 10 126 deltakarar som fullførte. Dette inneber ein betydeleg nedgang i prosentdelen som fullførte: frå 50 prosent i 2012 til 42 prosent i 2013. Reduksjonen i prosentdelen som har fullført og bestått, kan knytast til den sterke veksten i talet på nye deltakarar på 19 prosent. Dette inneber at ein aukande del av det totale talet på deltakarar ikkje avslutta utdanninga si i 2013, men framleis er i vidaregåande opplæring i 2014. Prosentdelen som framleis er i utdanning året etter, auka frå 43 prosent i 2012 til 51 prosent i 2013. Deltakarar som fullfører enkeltkurs eller kurskombinasjonar som ikkje fører til vitnemål eller fag-/sveinebrev, er ikkje rekna med i tala for bestått. Sju prosent avbraut utdanninga utan å ha bestått. Somme av desse kan ha søkt seg til vidaregåande opplæring for berre å ta enkeltfag. Dei blir likevel registrerte med avbrote utdanning fordi dei ikkje fullfører heile den vidaregåande opplæringa. 2.6.1. Menn fullfører oftare enn kvinner Figur 3 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på kjønn. 2013. Prosent. Kvinne (N=11 976) 39 8 53 Mann (N=9 877) 47 6 48 Totalt (N=21 853) 42 7 51 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fullført Avbrote Framleis i utdanning Det var ein større prosentdel menn som fullførte og besto opplæringa enn kvinner. Av alle mennene fullførte 47 prosent, medan det tilsvarande talet for kvinner var 39 prosent. Kvinner avbryt vidaregåande opplæring i litt større grad enn menn. Åtte prosent av dei kvinnelege deltakarane avbraut, mot seks prosent av mennene. 2.6.2. Prosentdelen som fullfører, aukar med alderen Prosentdelen fullført og bestått stig med auka alder. Det er deltakarane i aldersgruppa mellom 25 og 29 år som i minst grad fullførte utdanninga (32 prosent). Av deltakarar i alderen 50 år eller meir fullførte heile 63 prosent (sjå figur 4). Deltakarar mellom 25 og 29 år avbryt i litt større grad opplæringa si enn andre. I denne aldersgruppa braut ni prosent av. Av dei som var 50 år og eldre, avbraut berre tre prosent.
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 11 kap 2 Figur 4 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på alder. 2013. Prosent. 25 29 år (N=7 024) 32 9 59 30 39 år (N=8 155) 40 7 53 40 49 år (N=4 933) 54 5 41 50 59 år (N=1 630) 63 3 34 60 år + (N=111) 64 2 34 Totalt (N=21 853) 42 7 51 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % Fullført Avbrote Framleis i utdanning 2.6.3. Ein av fire ikkje-vestlege innvandrarar fullførte og besto utdanninga i 2013 Medan halvparten av dei vestlege innvandrarane og dei utan innvandrarbakgrunn fullførte vidaregåande utdanning i 2013, var det berre 26 prosent av dei ikkje-vestlege innvandrarane som fullførte (sjå figur 5). Dei ikkje-vestlege innvandrarane braut òg i større grad enn andre av den vidaregåande opplæringa. Det var høgast prosentdel av dei ikkje-vestlege innvandrarane (63 prosent) som framleis var i vidaregåande utdanning. Vi manglar opplysningar om innvandrarstatusen til 641 av deltakarane. Figur 5 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på innvandringskategori. 2013. Prosent. Vestlege innvandrarar (N=948) 50 7 43 Ikkje-vestlege innvandrarar (N=5 196) 26 11 63 Deltakarar utan innvandrarbakgrunn (N=15 068) 49 6 45 Uoppgitt (N=641) 15 1 84 Totalt (N=21 853) 42 7 51 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fullført Avbrote Framleis i utdanning
kap 2 12 VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING 2.6.4. Færrast består og flest avbryt studiespesialisering Figur 6 syner prosentdelen deltakarar som består, avbryt eller held fram i utdanninga innanfor ulike utdanningsprogram. Vi ser at desse prosentdelane varierer mellom dei ulike programma. Det er høgast prosentdel som fullfører og består fag som gir annan yrkeskompetanse (55 prosent). Prosentdelen er lågast for studiespesialisering, der berre 17 prosent av deltakarane fullførte i 2013. Figur 6 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Prosent. Helse- og oppvekstfag (N=7 476) 40 6 55 Studiespesialisering, og andre studieretningar som gir studiekompetanse (N=4 247) 17 19 64 Andre yrkesfag (N=10 130) 55 3 42 Totalt (N=21 853) 42 7 51 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100 % Fullført Avbrote Framleis i opplæring Den høgaste delen som braut av, finn vi innan fag som gir studiekompetanse. Her avbraut 19 prosent, og det vil seie at det er fleire som avbraut enn som fullførte og besto denne utdanninga. Innan helse- og oppvekstfag braut seks prosent av, medan berre tre prosent braut av fag som gir annan yrkeskompetanse. Figur 7 viser prosentdelane som fullførte, braut av og heldt fram i opplæringa innanfor ulike studieretningar som gir annan yrkeskompetanse. Vi finn størst prosentdel som består, innanfor service og samferdsle og bygg og anlegg (sjå figur 7). Her fullførte og besto høvesvis 64 og 62 prosent av deltakarane. På andre studieretningar som gir yrkeskompetanse, fullførte berre ein av tre deltakarar. Figur 7 Deltakarar på andre yrkesfag som har fullført og avbrote, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Prosent. Bygg- og anleggsteknikk (N=3 035) 62 1 37 Teknikk og industriell produksjon (N=2 132) 58 1 41 Elektrofag (N=1 206) 41 3 56 Service og samferdsle (N=1 924) 64 4 32 Restaurant- og matfag (N=609) 51 5 44 Andre studieretningar som gir yrkeskompetanse (N=1 224) 36 5 59 Totalt andre yrkesfag (N=10 130) 55 3 42 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fullført Avbrote Framleis i utdanning
VOX-SPEGELEN 2014 VAKSNE I VIDAREGÅANDE OPPLÆRING< 13 kap 2 Figurliste Figur 1 Deltakarar, totalt og fordelte på utdanningsprogram og år. 2009 2013. Tal. 4 Figur 2 Vaksne deltakarar i vidaregåande opplæring, fordelte på innvandrarbakgrunn og utdanningsprogram. 2013. 6 Figur 3 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på kjønn. 2013. Prosent. 10 Figur 4 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på alder. 2013. Prosent. 11 Figur 5 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på innvandringskategori. 2013. Prosent. 11 Figur 6 Deltakarar som har fullført og avbrote, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Prosent. 12 Figur 7 Deltakarar på andre yrkesfag som har fullført og avbrote, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Prosent. 12 Tabelliste Tabell 1 Deltakarar*, fordelte på kjønn, alder, innvandringskategori og utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. 3 Tabell 2 Deltakarar, fordelte på utdanningsprogram, kjønn, alder og innvandringskategori. 2013. Tal og prosent. 5 Tabell 3 Deltakarar totalt og nye deltakarar i 2013, fordelte på høgaste fullførte utdanning per 1. oktober 2012. Prosent. 6 Tabell 4 Deltakarar, fordelte på status i vidaregåande utdanning og utdanningsbakgrunn. 2013. Tal og prosent. 7 Tabell 5 Realkompetansevurderte deltakarar i vidaregåande opplæring, fordelte på utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. 7 Tabell 6 Deltakarar, fordelte på fylke og utdanningsprogram. 2013. Tal og prosent. 8 Tabell 7 Innvandrarbakgrunn, fordelt på fylke. 2013. Prosent. 9 Referansar Forskrift til opplæringslova. (2006). Forskrift til opplæringslova. Henta frå http://www.lovdata.no/for/sf/kd/ kd-20060623-0724.html Opplæringslova. (1998). LOV 1998-07-17 nr 61: Lov om grunnskolen og den vidaregåande opplæringa. Henta frå http://www.lovdata.no/all/hl-19980717-061.html Statistisk sentralbyrå. (2014). Statistikkbanken, Tabell: 06805: C. Vidaregåande opplæring - tenestetall - nivå 3 (F). Henta 10.09.14 frå https://www.ssb.no/statistikkbanken/selectvarval/define.asp?subjectcode=&productid=& MainTable=Kostra3F9955&nvl=&PLanguage=0&nyTmpVar=true&CMSSubjectArea=utdanning&KortNavnWe b=vgu&statvariant=&checked=true Statistisk sentralbyrå. (2014). Statistikk bestilt av Vox til denne publikasjonen.