Avdeling for lærerutdanning Møtereferat Tilstades Rådets medlemmar: Torstein Selvik, leiar Lorentz Reitan Kåre Rugesæter Bente Brathetland Jeanette Haukeland Bakke Monica Olsen Øystein Røynesdal Frå leiinga: Per Arne Michelsen, dekan Gunnar Karlsen, senterleiar SEKKK (Sak 40 12/13) Dessutan møtte: Bård Vågsholm Husby (Sak 41 12/13) Snorre Sturla Lyngstad (Sak 41 12/13) Dato: 21.05.2013 Forfall Referent Else Berit Kyte, Oddrun Hallås og Randi Moe Håvard Ulstein Gjeld Referat avdelingsråd AL 21.05.2013 Sak 2008/3955-0 Møtetid 09.00-12.00 Møtestad: A337 Saksliste Sak 37 12/13 Godkjenning av møteinnkalling. Godkjenning av saksliste. Sak 38 12/13 Godkjenning av referat frå møtet 02.04.2013 (Vedlegg 1). Sak 39 12/13 Orienteringssaker. Orientering ved dekanen. Orientering ved studentrepresentantane. Sak 40 12/13 Doktorgradsprosjektet ved AL. Sak 41 12/13 Fråfall i lærarutdanningane. Sak 42 12/13 Eventuelt.
Sak 37 12/13 Godkjenning av møteinnkalling og saksliste. Møteinnkalling og saksliste vart godkjent. Sak 39 12/13 vart flytta til slutt. Ingenting til eventuelt. Sak 38 12/13 Godkjenning av referat frå møtet 02.04.2013. Referatet vart godkjent utan merknader. Sak 39 12/13 Orienteringssaker. Orienteringssaker ved dekanen 1. Omorganiseringsprosjektet. ALs høyringsfråsegn om forslag til framtidig studieorganisering ved HiB (Vedlegg 2). Dekanen viste først til kva som låg til grunn i avdelingas høyringsfråsegn, før han tok føre seg kva som skal skje vidare i styremøtet i juni. 2. Opptakstal 2013/14 (Vedlegg 3 og 4). Dekanen gjekk gjennom dei ulike utdanningane og særleg den nye barnehagelærarutdanninga der det totale søkartalet har gått ned samanlikna med fjoråret. Det er samtidig på linje med tala frå 2011. Dekanen uttrykte ei viss uro over store variasjonar i søkartal mellom dei fire søknadsalternativa i BLU. Søkartalet til grunnskulelærarutdanningane har samla gått litt ned, men det er ei auke i førsteprioritetssøkarar. Søkartal for masterutdanningane vart sendt ut til rådsmedlemmane i etterkant av møtet. 3. Publikasjonstal 2012 (Vedlegg 5). Dekanen understreka at AL har hatt eit godt år og fleire har publisert enn tidlegare. 4. Plassering av fagmiljø på Kronstad/Møllendalsveien (Vedlegg 6 og 7). Dekanen skal i løpet av ein månad kome med forslag til plassering av dei vitskapleg tilsette. 5. Møtedatoar hausten 2013 og rådsseminar. Forslag til møtedato for rådsseminaret blir sendt ut på sirkulasjon. Seminaret blir det første rådsmøtet for studieåret 2013/14. Orientering ved studentrepresentantane Studentparlamentet har kome med ein resolusjon om arbeid med mobbing i undervisninga. Studentrepresentantane tok deretter opp kva som kan gjerast på kort sikt. Dei ønskjer å kalle inn til møte om fagleg innhald i fadderveka med mobbing som tema. I fadderveka kan ein tilsett frå avdelinga, ein ekstern forskar og ein representant frå grunnskulen gi studentane ei innføring. Side 2 av 2
Studentane kan delast inn i tre grupper ut frå utdanningane avdelinga gir og oppmøtet må vere obligatorisk. Avdelingsrådet stilte seg bak ideen om å ha mobbing som fagleg innhald i fadderveka. Sak 40 12/13 Doktorgradsprogrammet «Studier av danning og didaktiske praksiser» Dokument i saken Vedlegg 8: Styresak 40/13. Godkjenning av søknad til NOKUT om akkreditering av ph.d.-studiet «Studier av danning og didaktiske praksiser» ved Høgskolen i Bergen. Vedlegg 8b: Studieplan for ph.d.-studiet Studier av danning og didaktiske praksiser (180 studiepoeng) ved Høgskolen i Bergen (utdrag). Vedlegg 8c: Fagmiljøets planlagte faglige bidrag i studiet. Rådet hadde invitert inn Gunnar Karlsen, senterleiar for SEKKK, til å orientere om søknaden til NOKUT om akkreditering av doktorgradsprogrammet og kva konsekvensar eit slikt doktorgradsprogram vil ha for arbeidet på avdelinga. «Studier av danning og didaktiske praksiser» Karlsen viste innleiingsvis til at «Studier av danning og didaktiske praksiser» er det første doktorgradsprogrammet HiB søker akkreditering for. Dermed vil delar av søknaden vere ein del av institusjonssøknaden til høgskulen som også vil gjelde for dei tre andre søknadane som kjem seinare. Prosessen vidare. Det vil vere ein intern prosess i NOKUT som administrativt skal gå gjennom søknaden. Det vil kunne ha to utfall: 1) Søknaden går vidare til sakkyndig komite som startar arbeidet til hausten. Komiteen kjem då på eit større institusjonsbesøk, der alle ledd i organisasjonen skal intervjuast. Den sakkyndige komiteen har eit stort spelerom og avdelinga har høve til å påverke det vidare arbeidet når komiteen kjem på besøk. 2) Søknaden blir sendt i retur og avdelinga må vente til neste søknadsfrist med å sende inn på nytt. Dersom alt går avdelinga sin veg, kan oppstartsdatoen vere tidleg i 2015. Konsekvensar på ulike nivå: Kortsiktige konsekvensar. Det er naturleg å halde fram styrkinga av den faglege kompetansen på avdelinga og ein har lyst ut fire professorområde (til saman 5 stillingar), sjølv om behovet per i dag berre er eit område. Det ligg også i korta at eit eventuelt tilbodsbrev til ein komande professor vil styrke søknaden til NOKUT. Ein annan konsekvens ligg i korleis avdelinga organiserer i forskargrupper. Det vil vere nødvendig å samle fagmiljøa i større grad for å få ein tydelegare profil. Langsiktige konsekvensar. Ved å starte opp eit doktorgradsstudium, forpliktar avdelinga og høgskulen seg til å oppretthalde kvaliteten for å kunne tilby studiet vidare. Det er viktig avdelinga får behalde professorane. Ressurssituasjonen (jf. vedlegg 8c). Karlsen viste til at det må vere minst åtte årsverk for å drifte studiet. Avdelingas tal som er sendt inn til NOKUT er 8,75. Samtidig vil dei som er med også ha eit stort ansvar innan masterutdanningane. Ei styrking av personalet må Side 3 av 3
altså til. Side 8 i studieplanen (vedlegg 8b) viser opplæringsdelen og i søknaden har avdelinga forsøkt å tematisere kva AL er gode på. Det er vidare viktig å styrke forskingsgrupper på dei valfrie områda og ikkje minst få dei tydelegare fram. Det skal vere kurs som spring ut av forskinga på avdelinga. Studentane skal ta alle dei obligatoriske kursa og eitt av dei valfrie. Desse må vere gode nok til at eksterne studentar ønskjer å ta dei. Studieplanen. Dokumentet er retta mot søkarane og er den ein må rette seg etter. Positiv konsekvens. Eit doktorgradsprogram fører til større råderett på avdelinga. Med akkreditering av PhD-studiet kan AL opprette masterstudium sjølv. Frå diskusjonen Kan den relativt høge alderen på dagens professorar gjere det vanskeleg? Karlsen viste til at det er bakgrunnen for å lyse ut fire professorområde, sjølv om det berre er behov for ein. Avdelinga er sårbar og vil nok vere betre tjent med å satse på eigenproduksjon på sikt. Å tilby dei beste førsteamanuensane midlar for å kunne rykke opp vil gi ein dobbel gevinst, både formell kompetanse og forsking på avdelingas fagfelt. Formell pedagogisk kompetanse. Kva krev NOKUT? Karlsen peika på at alle institusjonar som søker om akkreditering frå NOKUT brukar same skjema. Der er det ikkje spesifisert. Det har heller ikkje vore særleg kommentert i tidlegare fråsegner frå NOKUT. Er doktorgradsprogrammet for ope? Karlsen fortalte at innleiingsvis i diskusjonen om studiets namn og profil såg ein frå tidlegare søknader at fagkyndig komité har dissekert søknader fordi dei ikkje har vore presise nok. Både danning og didaktiske praksisar fins andre stadar i UH-sektoren, men det er brukt tre sider i søknaden på tematikken. Forskingsgrupper og forskingsleiing. Karlsen fortalte at sentra har fått 250 timar kvar til utvikling av forskingsleiing. Sentra sine program skal også kunne brukast på det. Han poengterte at ressursar til sentra, forskingsprogramma og prodekan for FoU bør samlast, i det minste snakkast om, for å nytte dei på best mogleg måte. Forholdet mellom administrativ/formell og sakkyndig godkjenning. ALs søknad om master i barne- og ungdomslitteratur gjekk gjennom den formelle, medan den sakkyndige ville endre namnet som var då. AIs søknad som kom i retur vart tatt av den formelle godkjenninga fordi det var manglande samanheng mellom delane. Det 4. doktorgradsprogrammet Dekanen tok deretter føre seg det fjerde doktorgradsprogrammet på høgskulen, der han viste til at fire program er ein premiss for å kunne bli universitet. AHS kjem til å sende søknad om akkreditering til hausten knytt til eitt miljø Senter for kunnskapsbasert praksis. AI ligg litt lengre bak, men konsentrerer seg også om eitt miljø. Skal HiB få opp eit fjerde program er det berre tida og vegen igjen. Høgskulen har invitert til eit seminar om det fjerde doktorgradsprogrammet i juni. Deretter skal ein prosess skje raskt og det er visse krav til dette programmet: Det skal vere eit område som går på tvers og som helst involverer alle avdelingane. Det kan ikkje konkurrere med dei tre andre programma. Det skal vere fagfolk med kompetanse frå eigne miljø. Ein har til no ikkje sett ut spesifikke tema, men dekanen ser ikkje vekk frå at helse og teknologi vil vere aktuelt. AL har ikkje eigne miljø direkte knytt til omsorgsteknologi, men relatert til det. Senter for entreprenørskap og nyvinning har truleg også planar om å vere med. Det blir i så tilfelle dominert av AI. Frå diskusjonen Side 4 av 4
Formelt bestemt at programmet skal gå på tvers av avdelingane? Dekanen viste til at det står som eit krav, men at det handlar i realiteten om at minst to, helst alle tre, skal vere involvert. Ressursar. Mykje av diskusjonen handla om ressursar. Det handla om det allereie er tenkt inn ressursar i det 4. programmet, noko det ikkje er, til at ein del professorar og førsteamanuensar må trekkast ut av dei oppgåvene dei har i dag. Desse må då erstattast. Det handla også om at avdelinga på sikt vil bli tilført ganske store økonomiske midlar som følgje av uteksaminerte doktorgradskandidatar. Ressursdiskusjonen handla også om dei administrative ressursane, der dekanen viste til at forskingsseksjonen har ein del, men at dei ikkje vil kunne utføre alle administrative oppgåver. Norsk eller internasjonal målgruppe? Marknaden er internasjonal. Dei robuste miljøa på dei andre avdelingane er nok meir internasjonalt retta enn AL. Sak 41 12/13 Fråfall i lærarutdanningane Dokument i saka Vedlegg 9: Fråfall i grunn- og førskulelærarutdanningane, kull 2011. I denne saka var dagens leiar for studentrådet ved AL, Bård Vågsholm Husøy, og påtroppande nestleiar, Snorre Sturla Lyngstad, invitert inn som innleiarar til diskusjonen. Innleiingsvis tok dekanen føre seg temaet ut frå avdelingsleiingas ståstad. AL har arbeidd lenge og nokså systematisk for å få ned fråfallet. Diskusjonen bør handle om korleis få ned fråfallet og kva tiltak som må til. Både nasjonalt og internasjonalt er det ein aukande fråfallstrend. Det er andre utdanningar som har eit endå større fråfall enn oss, men det er eit problem at så mange startar utan å fullføre. Ein del studentar må ein rekne med ikkje fullfører. Det som er verre er om vi mistar potensielt gode lærarar. I vedlegg 9 viser det seg at AL ligg frå 20 til over 30% fråfall. Det er visse manglar ved desse tala. AL er blant dei beste når det kjem til studiepoengsproduksjon. Ein del av dei som fell frå blir likevel lærarar gjennom andre utdanningar. Hadde slik sett vore meir interessant å sjå kvar studentane er tre år etter normert løp. Dekanen peikte vidare på nokre spørsmål som bør vere førande. Korleis held vi på dei gode studentane? Korleis kan ein snu fråfallstendensen gjennom studiekvalitetsarbeid? Bård Husby tok deretter føre seg kva tilbakemeldingar studentrådet har fått. Han understreka at ikkje alt er like konstruktivt eller like lett å ta tak i. Han starta med eit døme om totaliteten i utdanninga: Ein oppgitt student klaga over at dei enkelte delane i GLU ikkje snakkar saman, kopla med manglande rot i det ein opplever i grunnskulen. Denne studenten kom med forslag om ganske drastiske tiltak som ikkje er gjennomførlege. Opptaksgrunnlaget. Husby gjekk deretter over til utgangspunktet og utdanningas første del. Eit av søknadskrava i GLU er at kandidaten har karakteren 3 i norsk og matematikk. Spørsmålet er om det er eit godt nok grunnlag. I første studieår går studentane ganske tidleg ut i praksis og mykje av murringa kjem i etterkant av første praksisperiode. Tilbakemeldingane handlar om at det var noko anna enn det ein trudde. Med dagens opptaksordning vil ein del studentar ikkje ha «kallet» og med store opptakstal vil mange falle i frå. Side 5 av 5
Studiebelastning. Dette blir opplevd ulikt frå student til student. I seg sjølv er det eit kvalitetsteikn. Samtidig vil den store variasjonen i arbeidsbelastning i dei enkelte faga vere feil. Kunst og handverk, norsk og musikk blir ofte nemnd som fag med for stor arbeidsbelastning. Det er også skilnader mellom faga i vektlegging av teori og praksis. Rigiditet. Fleire studentar opplever at fagvalet, internasjonalisering (særleg gjeld dette for GLU5-10) og innpassmoglegheitene er for strenge rammer rundt. Arbeidskrav. Det er eit stort spenn i arbeidsbelastninga når det kjem til dei obligatoriske arbeidskrava. Blir opplevd som ei eksamensform og ikkje som ei undervisningsevaluering. Dei løpande arbeidskrava kolliderer ofte med praksis, der det siste blir nedprioritert. Samsvar mellom fag og skule. Faga har ulike prioriteringar mellom det akademiske og det profesjonsnære. Mange viser til at fag held eit for høgt fagleg nivå og at avstanden til grunnskulen blir for stor. Praksisfeltet blir for lite vektlagt i enkelte fag. Diskusjonen hadde følgjande hovudtrekk. Obligatorisk undervisning. Det er i utgangspunktet studentaktiv undervisning som kan krevje obligatorisk oppmøte. Dette skjer ikkje alltid. Det vart også vist til at obligatorisk undervisning ser ut til å vere ei norm. Det bør bli tatt opp blant dei tilsette om dette er ønskjeleg. Forsking viser til at studentar huskar berre om lag 10% av ei førelesing. Det er kollokvering som burde ha obligatorisk oppmøte. Konteeksamen. Det vart vist til at konteeksamen blir lagt til den ordinære eksamensperioden. AI legg det derimot til andre delar av året. Vil det vere mogleg på AL? For lite didaktikk i fordjupingsfaga. Enorm kompleksitet i profesjonsutdanningar. Det vart vist til at innlegget som tok føre seg tilbakemeldingar frå studentar, eigentleg er eit angrep på den integrerte lærarutdanninga. Det er vanskeleg å få til den gode koordineringa i profesjonsutdanningar. Tar ein argumenta på fullt alvor, må ein gå vekk frå integrert lærarutdanning og over til den finske modellen. Praksissjokket. Det vart vist til at ein mogleg tanke er å gjere om på fagplanen og fokusere på dei praktiske sidene ved undervisning i starten av studiet. Det vart også vist til at fleire kjem inn på lærarstudiet som andreval. For mange av desse vil praksissjokket føre til at dei sluttar. Bolkundervisning. Ein har gode erfaringar med bolkundervisning på AHS. På Kronstad/Møllendalsveien har ein høve til å tenke nytt. Fråfall vs. arbeidsbelastning. Fråfallstala er høgast i dei faga studentane melder om høgast arbeidsbelastning. Undervisningsressursar. Praksissjokk og undervisningsformer er faktorar i fråfallstala. Det har vore ein nedgang i undervisningsressursane, noko som fører til at førelesingsforma oftare blir brukt. Dette vart supplert med at studentane opplever undervisninga som lik det studentane les i førkant. Profesjonsretta og akademisk retta undervisarar. AL har mange flinke lærarar. Det er ein skilnad mellom dei som har og dei som ikkje har bakgrunn frå skulen. Akademiseringa av lærarutdanninga er ikkje hensiktsmessig over heile linja. Det er ikkje samsvarande med kompleksiteten ein møter i skulen. Dette vart vidare understreka med dei krava til tilsetting ein etter kvart har fått, der førstekompetanse som krav ikkje alltid samsvarar med praktisk erfaring frå skulen. Side 6 av 6