Så er det høgsesong for konfirmasjonsgudstenester att. Det er fest i kyrkja

Kyrkjeblad for Sunnhordland - Nr. 2-2012 Frå sokneprest til prostiprest Side 4 Prostidag 27. september Side 5 Foto: Atle Helland Vårens vakraste eventyr Bispevisitas i Tysnes Side 6-7 Sommarens gudstenester Side 8 Så er det høgsesong for konfirmasjonsgudstenester att. Det er fest i kyrkja når me denne dagen feirar desse flotte ungdommane som allereie er godt i gong med livet. Gud stadfestar at den gåva han gav i dåpen, den står framleis ved lag for alle som vil ta imot. for å bli bedne for. Det var ulike bøner for vandringa vidare gjennom livet. Måtte desse flotte ungdommane få leva livet sitt i Guds nåde og tilgjeving. Måtte dei få leva livet sitt slik at dei kan få vera til velsigning både for Gud og sine medmenneske. Det var flott å stå der framme og sjå ut over forsamlinga etter kvart som konfirmantane kom fram. Så mange stolte og takknemlege ansikt! Det er mange som er svært glade Dette året har eg fått ha ansvaret for to av konfirmant- i dåke, ungdommar! Håpar berre de tar det til dåke, og gruppene i Husnes og Holmedal sokn. Det er ikkje vågar å kjenne på den gode opplevinga av å vera elska! alltid eg trives så godt i sjølve undervisnings-rolla, og eg føler ofte eg kjem til kort når eg skal prøve å «Så var det ikkje eit «eventyr» me fekk vera med på læra den unge den vegen han skal gå,» (Ordt 22,6). denne dagen, slik overskrifta kan antyde. Det var Men du verden kor flott det er å på denne måten få bli ikkje ei oppdikta førestilling, nei, det var heilt på ekte. litt betre kjent med nokre av konfirmantane. Og så var Gratulasjons-helsingar vart det mange av på kyrkjedet veldig flott å få vera med og ha preika under sjølve trappa. Og eg vil henge meg på med ei helsing til alle konfirmasjonsgudstenesta. som står konfirmantar denne våren: Gratulerer! Og lykke Dei to Husnes-gruppene sin konfirmasjons-dag var siste søndagen i april. Dagen kom med strålande sol, og den festkledde kyrkjelyden stråla og i kapp med hovudpersonane i gudstenesta. Høgdepunktet, slik eg opplevde det, var då to og to av konfirmantane kom fram til altarringen til vidare i livet! Med venleg helsing Jan-Ove Fagerheim Kyrkjelydssekretær For så elska Gud verda at han gav son sin, den einborne, så kvar den som trur på han ikkje skal gå fortapt, men ha evig liv. Joh. 3.16

2 Helsing frå prosten Endringar i Grunnlova Den 21. mai vart Grunnlova endra. Då gjorde Stortinget mest truleg dei største grunnlovsendringane sidan 1814. Sju grunnlovsparagrafar Etter eit grundig forarbeid med omfattande høyringsrunde, la Fornyingsadministrasjons og kyrkjedepartementet fram proposisjon til Stortinget, Prop. 71 L, godkjend i Statsråd 16. mars. Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen kom med si innstilling 15. mai, Innst. 292 L. I møte 21. mai gjorde Stortinget endringane i Grunnlova, sju grunnlovsparagrafar vart endra eller oppheva, 161 representantar stemte for og 3 i mot. Kva var det eigentleg som vart endra med desse vedtaka? Hopehavet mellom Staten og kyrkja Kommentatorane er einige om at med desse grunnlovsendringane vert tilhøvet mellom staten og kyrkja endra. Dei gamle formuleringane i 2: Den evangelisklutherske Religion forbliver Statens offentlege Religion er borte. Det same er Kongen sitt mynde og ansvar i 16: Kongen anordner al offentlig Kirke- og gudstjeneste Med dette vert ei fem hundre år lang historie endra, den strekkjer seg lenger enn 17. mai 1814, tilbake til reformasjonen og det nære tilhøvet mellom kyrkja og kongemakta. Endra relasjonar Eg har ved fleire høve gjeve uttrykk for mi prinsipielle meining når det gjeld dei formelle relasjonane mellom stat og kyrkje og arbeidd for endra relasjonar mellom kyrkje og stat. Ein kan forstå korleis hopehavet mellom stat og kyrkja har utvikla seg gjennom historia. Men ingen ville i dag utifrå våre tankar om stat og kyrkje utvikle ei statskyrkja slik vi har hatt til no. Naturleg utvikling Arbeidet med endra relasjonar mellom stat og kyrkje har ei meir enn eit hundre år historie hos oss. Allereie i 1906 kom professor Absalon Taranger med framlegg om ei folkekyrkje fri frå staten. I 1908 kom Kyrkekommisjonen, i 1945 Kyrkjeordningsnemnda og Sivertsen - utvalet stod bak NOU1975: Stat og kyrkje. Som ei naturleg fylgje av dette kom Kyrkjemøtet i 1984 og Lærenemnda i 1988. Auka mynde er dei siste åra overført til kyrkjelege organ. Slik er grunnlovsvedtaket i Stortinget 21. mai ei naturleg utvikling. Viktig etappesiger? Biskop Halvor Nordhaug omtalar Stortingets vedtak som ein viktig etappesiger på vegen mot ei varig løysing på tilhøvet mellom stat og kyrkje. Staten blir ikkje lenger knytt til ein særleg konfesjon, Den norske kyrkja får difor ei friare stilling som trussamfunn. Biskopen legg til: Vi gratulerer kvarandre med endringane i Grunnlova. Han ser fram til at arbeidet med å endra staten si rolle til kyrkja går vidare. No får vi sjølve utnemna biskopar og prostar. Det som manglar er m.a. at Den norske kyrkja får status som eige rettssubjekt. Ny verdiparagraf I tillegg til endra relasjonar mellom stat og kyrkje, har grunnlovsendringane gjeve oss ein ny verdiparagraf. Stortinget vedtok fylgjande nye 2: Værdigrundlaget forbliver vor kristne og humanistiske Arv. Denne Grundlov skal sikre Demokrati, Retsstat og Menneskerettighederne. Meiningane er delte om denne nye paragrafen. Nokon meiner han er ekskluderande sidan han lyfter fram kristne og humanistiske verdiar, andre meiner at kristendomen no er radert ut av grunnlova. Den nye verdi- og formålsparagrafen er beskrivande. No vert det vårt felles ansvar å byggje vidare på dei verdiane vi har og anvende dei i nye tider. Svein Arne Theodorsen Nytt om personell i Sunnhordland: Bømlo: Elisabeth Bjørnevik og Ola Ersland deler ei klokkarstilling på 10 % i Lykling kyrkje frå 01.04. Liv Jannikke Oldereide er tilsett som reinhaldar i 12 % stilling i Lykling kyrkje frå 25.04. Sissel Johanne Fylkesnes Våge er tilsett i 100 % stilling som diakoniarbeidar frå 01.08. Kvinnherad: Kyrkjeverja melder om desse tilsettingane av trusopplæringsmedarbeidarar frå hausten 2012: Som kyrkjelydspedagog/einingsleiar i 80 % stilling: Berta Haugland. Som trusopplærarar/kyrkjelydspedagogar: 15 % stilling: Marit Lindekleiv 30 % stilling: Toril Langeland 20 % stilling: Olaug Fagerheim Prostiet: Bjørgvin bispedømeråd har tilsett desse prestane: Gisle Sørhus, sokneprest i Sveio sokn. Innsetjing 26.08. kl. 14.00 i Sveio kyrkje Eirik Aadland Tappel, sokneprest i Stord sokn. Innsetjing 19.08 kl. 11.00 i Stord kyrkje Egil Larsen tok til som prostiprest i Sunnhordland 01.06. Kyrkjebladet «Helg og Yrke» I Sunnhordland prosti har ein lange tradisjonar for å gje ut Kyrkjelydsbladet «Helg og Yrke». Alle heimar «Helg og Yrke» vert sendt til alle heimar i Sunnhordland prosti, opplaget er no 23 000! Ein nyttar Posten. Bring til denne tenesta, bladet vert sendt som uadressert postreklame. Dette er den største utgiftsposten i rekneskapen, ein post som aukar jamt. Heile året Kyrkjebladet kjem normalt ut med fire nummer, inklusiv julenummeret «Frå Fjord og Fjære». I dei siste åra har ein nytta fargetrykk. «Helg og Yrke» vert trykt hjå trykkeriet til Bladet Sunnhordland. Sats og layout er ved Sigve Sæverud, Bømlo. Begge leverer særs gode tenester! Mykje dugnad Elles vert det meste av arbeidet med Helg og Yrke utført på dugnad. Målet er i kvart nummer å ha med noko som er aktuelt for dei som bur i dei ulike kommunane i Sunnhordland. Prostirådet evaluerar kyrkjebladet regelmessig. Trong for gåver! Bladet vert sendt gratis til alle husstandane i prostiet. Einaste inntektsposten for «Helg og Yrke» er gåver. Vi er svært takksame til alle som regelmessig gjev gåver til bladet. Samtidig ser vi at vi har trong for fleire gjevarar for framleis å gje ut bladet og senda det til fritt til alle. Vi minner difor om høve til å gje gåver til «Helg og Yrke», ein kan nytta vedlagte giro, sjå og informasjon om kontonummer nedanfor. Prostehjørnet: På avskjed for ein biskop kom det mange gode ord om ei krevjande og omfattande teneste og den gode måten biskopen hadde løyst tenesta på. Då kom fylgjande historie som dei sa ikkje handla spesielt om den biskopen som no avslutta tenesta: Kva er likskapen mellom Den heilage Ande og biskopen? Begge er overalt, men berre Den Heilage Ande er til stade. Kyrkjelydsblad for Sunnhordland Redaksjon: Svein Arne Theodorsen Hamnegata 48 5411 STORD Tlf. 53 40 34 30 svein.arne.theodorsen@kyrkja-stord.no Kyrkjelydsbladet vert sendt til alle heimar i Sunnhordland. Send di gåve til: HELG og YRKE v/helge Ottesen, Eldøyvegen 100 5411 Stord Bankgiro: 8420 05 25328 Sats, lay-out: Sigve Sæverud Telegrafveien 15 5427 Urangsvåg Trykk: Bladet Sunnhordland Stord Opplag: 23 000 Neste nummer kjem i desember. Frist for innlevering av stoff er 20. november 2012 Minnar om høve til å gje gåver, ein kan nytta vedlagt giro.

3 Pinsegudsteneste med historisk sus I all sin glans nu stråler solen» song dei over 600 frammøtte samla til pinsegudsteneste i Moster Amfi. For sol og varme skapte ei strålande ramme rundt både gudstenesta og Mostra-spelet. Biskop Halvor Nordhaug held ei engasjert og tidvis morosam preike, som traff både tanke og hjarta. Bømlo Janitsjar opna gudstenesta med å spela «Never again» av Jan Magne Førde. Aldri meir! Det er vår bøn etter 22. juli 2011. Trass i all den vondskap som finst feirar me pinse, også som ein protest, sa sokneprest Aksel Lygre. Me forsakar djevelen og alt hans vesen. Me trur på den treeinige Gud og at Anden er komen til oss. Pinsen 2012 er spesiell på fleire måtar. Etter ca 500 år med statskyrkje i Noreg vart det måndag 21. mai gjort vedtak om endra relasjonar mellom kyrkje og stat i landet vårt. Vår bøn er at banda mellom kyrkje og folk skal bli endå sterkare, og at me som nasjon og folk må halda fram med å vera prega av kristentrua. Det rike musikalske kulturlivet på Bømlo kom sterkt til uttrykk i gudstenesta søndag. Samarbeidet mellom Bømlo Janitsjar, Bremnes kantori og Moster kyrkjekor gav eit svært vakkert uttrykk, og fungerte godt som leiing for salmesongen. Mannskoret Havdur song to songar. I si preike over dagens tekst i Johs.14, 15 21 byrja biskop Halvor Nordhaug med å peika på at Jesus møter oss i noko av vår mest eksistensielle angst, nemleg angsten for å verta forlatne, åleine og hjelpelause. «Eg vil ikkje lata dykk verta att som foreldrelause born. Eg kjem til dykk.» Det gir oss tryggleik og glede. Ja, gjennom Guds Ande kjem både Faderen og Sonen til oss. Eit menneske som er døypt, signa med krossteiknet og lever i trua Biskop Halvor Nordhaug held ei engasjert og tidvis morosam preike, som traff både tanke og hjarta. på Jesus er bustad for Gud sjølv! Når Gud bur i oss myndiggjer han oss, så me får visdom, leiing og kraft til å leva etter Guds vilje. Gud gir oss det ytre ordet i Bibelen og i forkynninga. Dette er heilt naudsynt for at me skal verta frelste og kjenna Guds vilje. Men Bibelen har ikkje svaret i alle ulike situasjonar og på alle ulike utfordringar me vil møta som menneske. Fordi Gud bur i oss ved sin Ande kan han gje oss visdom og leiing innanfrå til å gjera Guds vilje, det sanne og det gode. Biskopen siterte Carl Fredrik Engelstad som har sagt at alt for mange menneske lever under sitt potensial. Men for ein kristen treng det ikkje vera slik. Pinsen fortel oss at den treeinige Gud kjem til oss og vil vera vår ressurs og hjelpar. Difor skal me også få lov til å tru på oss sjølve. Både vedtaket 21. mai om endra relasjonar mellom stat og kyrkje og det at me feira pinsegudsteneste på nettopp Moster gav høve til å reflektera over kyrkja si historie. Kyrkja har i sanning gjort mange feil, og diverre i alt for stor grad vore barn av si tid mange gonger, sa biskopen. Men det må ikkje hindra oss i å vera stolte og glade over å kalla oss kristne. For i det store biletet har evangeliet og kyrkja sitt nærvær betydd ei sterk humanisering av verda. Kyrkja starta skulen og helsevesenet! Kyrkja fekk slutt på blodhemn og gjorde at det svake livet også vart anerkjent som verdfullt. Å setja barn ut i skogen for å døy var ikkje lenger mogleg! Og så vidare. Når me i den nye verdiparagrafen i grunnlova talar om den kristne og humanistiske arv som staten sitt verdigrunnlag, står ikkje dei to uttrykka for to ulike verdisett. Humanisme er her ikkje ateisme. Nei, humanismen me her talar om er den kristne humanismen som oppstod mot slutten av middelalderen som eit uttrykk for nettopp kristne verdiar. Er kristne betre enn andre menneske? spurde biskopen. Nei! Men ein kristen blir eit betre menneske av å vera kristen, av å bli prega av evangeliet og av Guds Ande. Og medan sola held fram med å skina leia medliturgar oss i bøn og biskopen lyste til sist velsigninga over oss. Sola, salmesongen og pinsefesten stod som ein god kontrast til rettssaka i Oslo tinghus og andre vonde nyhende, mellom anna frå Syria, som nådde oss desse dagane. Me forsakar djevelen. Me trur på Gud. Me let oss utruste til kamp og teneste. Det kjendest meiningsfylt og godt å feira pinse i Moster Amfi! Frå pinsegudsteneste i Moser Amfi frå eit tidlegare år. Arkivfoto: Håvard Hammerstrøm, Bømlo-nytt

4 Frå sokneprest i Stord til prostiprest i Sunnhordland Etter 13 år som sokneprest i Stord tek Egil Larsen no til som prostiprest i Sunnhordland. Denne overgangen vart markert under gudstenesta i Stord kyrkje 1. pinsedag. Gåver og gode ord vart overrekt frå både sokneråd, soknebarn og staben på kyrkjekontoret. Soknerådsleiar Addy Anne Frisnes Langeland leste tenestebrevet frå Biskopen i Bjørgvin og soknerådsmedlem Kjetil Eldøy hadde helsinga frå Stord sokneråd. I si teneste som sokneprest har Egil undervist på mange Alfa-kurs. Åstrid Gloppestad Aase, som har vore leiar på desse kursa, bar fram ei helsing til Egil. Frå staben hadde kyrkjeverje Liv Kari Bru helsinga. Etter gudstenesta var det duka for kaffi & kringle utanfor kyrkja i det flotte sommarveret. Mange nytta høvet til å takka Egil og ynskja han lukke til i nye oppgåver. Egil Larsen kjem no til å ha heile prostiet som arbeidsplass og vert buande i Trovåg. Foto: Liv Kari Bru VEKE 34 Sett eit kryss ved det du har lese! Foto: Liv Kari Bru Vi les vidare frå Johannesevangeliet Korleis er Gud? Levande vatn Jesus kjenner deg. Korleis er Gud? Det er det mange som lurer på. Somme ser for seg ein snill, gammal mann med langt kvitt skjegg, mens andre trur han er ein streng dommar som fylgjer med på alt vi gjer. Gud og Jesus er eitt, og Jesus vart send for å vise oss korleis Gud er. Så når vi blir kjende med Jesus, blir vi òg kjende med Gud. Å bære vatn er eit slit! For denne kvinna måtte det difor vere heilt fantastisk viss ho kunne få innlagt vatn i kroppen slik at ho aldri vart tørst att! Men var det eigentlig det Jesus meinte? Det levande vatnet er et symbol på Den heilage ande og livet saman med Jesus. Jesus gjev oss si nåde og kraft, har eit svar på alle spørsmål og ei løysing på det som er vanskeleg. Og det tek aldri slutt. Om du hadde treft ein ukjend person på gata som visste alt om deg, hadde du nok vorte forskrekka, ja kanskje litt skremd. Slik var det for denne kvinna, og slik er det å møte Jesus. Han veit alt om deg, ja, til og med det du ikkje tør å fortelje til nokon. Du treng ikkje vere redd. Jesus elskar deg høgare enn du kan skjønne. Dine løyndomar er trygge hos han. Les Joh 3,31 36 Les Joh 4,1 15 Oppgåve Finn dei orda som manglar: Den som har Han skal har, eg skal Les Joh 4,16 26

5 Fitjar Barnegospel vi delta på prostidagen. Foto: Helga Rimmereid Prostidag i Sunnhordland prosti 27. september Årets Prostidag vert torsdag 27. september. Vi arbeidar no med to reformer: trusopplæring og ny gudsteneste. Dette vert tema på prostidagen i år, med vekt på samanhengen mellom reformene. Prostidagen vert på Stord. Den tek til med middag kl. 16.30 på Leirvik bedehus og held fram med program kl. 17.00. Prostigudsteneste Det vert Prostigudsteneste i Stord kyrkje kl. 18.00. Her vil mange ta del, mellom anna vil Fitjar Barnegospel syngja. Det vert Prostigudsteneste i Stord kyrkje kl. 18.00. Involvering Ei viktig side ved gudstenestereforma, er auka vekt på involvering av medarbeidarar i gudstenesta. I trusopplæringsreforma er det viktig at born og unge får ta aktivt del i trusopplæringa. Dette vil vi arbeide vidare med på Prostidagen. Målgruppe Prostidagen er for alle som er interesserte i gudsteneste og trusopplæring. Sokneråd og utval som arbeidar med trusopplæring og ny gudsteneste er hovudmålgruppe saman med løna og uløna medarbeidarar som har trusopplæring og gudsteneste som si teneste. U 2013 Biskop Halvor Nordhaug har teke initiativ til at 2013 vert eit ungdomsår i Bjørgvin bispedøme. I 2003 lanserte biskop Ole D. Hagesæther Barneåret. Dei som var barn i barneåret er no blitt ungdom. Sokneprest Arnt Johan Vistnes er tilsett som prosjektleiar. Lansering av ungdomsåret I forkant av Prostidagen torsdag 27.09 vert det ei lansering av ungdomsåret for medarbeidarar i Sunnhordland. Lanseringa tek til med lunsj kl. 12.00 på Leirvik bedehus. Både biskop Nordhaug og prosjektleiar Vistnes tek del ved lanseringa. Biskopen har spesielt bede om at prestar og medarbeidarar innan trusopplæring vert med ved lanseringa. Andre interesserte i U 2013 er og velkomne. Utvida konfirmantår I forbindelse med trusopplæringsreforma, er timetalet for konfirmantåret utvida frå 45 60 timar. Lokalt arbeidar ein no med ulike løysingar på dette. Eit viktig poeng er som nemnd ovanfor auke vekt på involvering både i gudstenesteog trusopplæringsreforma. Dette gjeld og konfirmantane. Torsdag 27.09 vert det ei samling i Sunnhordland prosti for alle som er involverte i opplegg for konfirmantar. Her vil ein arbeide med ulike løysingar på utvidinga av konfirmantåret. Samlinga vert på Leirvik bedehus kl. 10.00. SENIORHELG på HELGATUN FJELLPENSJONAT ved foten av Vikafjellet. NMS Bjørgvin inviterer til Seniorhelg på Helgatun Fjellpensjonat i tida 30. august 2.september. Rikhaldig program både inne og ute med høve til å gå lange eller korte turar i dei vakre fjellområda rundt Helgatun. Bibeltimar v/ Per Fimreite og Etiopia-informasjon ved Rannveig og Tor Dag Kjosavik. Pris: Kr. 1900,- i dobbeltrom og kr. 2150,- i enkeltrom. Påmelding til Alvhild Vassel Eide, mob. 404 06 044 e-post: ave@nms.no Fortløpande påmelding. Nærare orientering om leir og reisemåte kan ein få ved å kontakta den same. VELKOMEN til langhelg og gildt fellesskap!

6 Visitasforedrag ved bispevisitas i Tysnes 13. - 18. mars 2012 Kjære kyrkjelyd! Når ein ser Tysnes kommune på kartet, ser ein at han er hjarteforma. Det stikk djupt. Det har eg merka desse dagane gjennom den hjartelege velkomsten eg har fått over alt kor eg har vore. Takk for flotte dagar her på Tysnes! Det har vore eit godt og mangfaldig visitasprogram. I Onarheim kyrkje fekk eg oppleva kveldsbøn med historiske innslag og fekk omvising i utstillinga «Røtene våre». I Uggdal var eg med på ei flott babysonggudsteneste og fekk høyra elevar frå Uggdal skule synga om Jesus på Tanzaniansk språk. Og torsdag feira eg 75-årsjubileum for Reksteren kyrkje, fyrst med ein fest i Kultur og idrettshuset og så på festgudsteneste. I tillegg har eg har hatt gode samtalar med staben og kommunen og med lærarane og har fått helsa på og halde andakt for bebuarane på sjukeheimen. Eg har blitt utspurt grundig om mangt og mykje av 10-klassingane på Tysnes skule. Og eg har fått møtt alle sokneråda og fellesrådet på samrådingsmøte der vi snakka om strategi og planar for Tysnes framover. Takk for alle gode opplevingar under visitasen! No vil eg samle mine inntrykk i dette visitasforedraget som eg har laga i samarbeid med kyrkjefagsjef Tore Skjæveland og prost Svein Arne Theodorsen. Og eg vil ta utgangspunkt i det som er visjonen for Bjørgvin bispedøme: SAMAN VIL VI ÆRE DEN TREEINIGE GUD, VED Å: - FORKYNNE KRISTUS, - BYGGJA KYRKJELYDAR, - FREMJE RETTFERD. Bispedømet har to satsingsområde: GUDSTENESTA navet i kyrkjelyden UNGDOM vekst i trua GUDSTENESTE Det fyrste satsingsområdet, Gudsteneste, handlar om å gje Gud ære. Akkurat som det står på altertavla i Uggdal kyrkje: «Æra vere Gud!» Det er det vi gjer når vi går til gudsteneste. Då gjev vi Gud den ære han skal ha. Ved å møta opp og vera der aukar vi Guds ære mellom oss. Då biskop Hagesæther var på visitas her i 2001 sa han: «Eg er ikkje mykje imponert over gudstenesteframmøtet». Og når eg ser statistikken er det ikkje større grunn til å bli imponert på denne visitasen. Likevel ser eg at folk bryr seg om kyrkja si og møter viljug opp når det er noko ekstra. Men det kan bli for lite for trua. Trua treng gode vaner, som regelmessig kyrkjegang. Dersom trua berre er inni oss og ikkje får forma oss på utsida og bli til handling, vil ho visna av mangel på næring. Dersom vi vil vera kristne, så må vi også gjera det som kristne har gjort heilt sidan den fyrste tid og samlast til gudsteneste. Trua må få koma til uttrykk og trua må få forma oss. Regelmessig gudstenestedeltaking er viktig for trua vår. Men slik gudstenestene er fordelte vert det noko uregelmessig i kvar kyrkje. Difor vil eg at det i Tysnes skal vera gudsteneste annankvar søndag. Her i Våge bur det mest folk og avstandane her på Tysnes er ikkje så lange som folk trur, det er berre det at vegane er så smale. Men kva gjer vel det når alle køyrar same veg: til kyrkja? Biskop Nordhaug med Isabell Nordbustad på armen. Foto: Hans Ole Dalland Tysnes kyrkje egnar seg godt til felles gudstenester og gudstenester som legg vekt på trusopplæring, her er det jo til og med ein stor parkeringsplass. Det betyr at gudstenestene ikkje lenger kan fordelast likt utover og at ein må sjå på fordelingsnøkkelen og tilpassa gudstenestetalet til aktiviteten og oppslutninga lokalt. De har fått trusopplæringsmidlar, men ikkje så mykje. Det rekk ikkje til meir enn ein 40 % stilling som kyrkjelydspedagog. Det er ein liten stilling. Og det fører til at de må ta nokre grep. Korleis skal ein då fordela og kva kyrkje skal ein satsa på i framtida? Eg trur at ein skal starta med å spørja: Kva for ei kyrkje er mest egna - til kulturarrangement, til trusopplæring, til babysong, til det ein vil driva med. Her er det viktig å ha ein bevisst strategi for arbeidet. For det fyrste kan det ikkje vera slik at det skal vera fire like samlingar eller gudstenester, ein i kvar kyrkje. Det er betre å velja ei kyrkje, den som er mest egna, og samla alle i årskullet der, til dømes til Lys vaken i Reksteren kyrkje. Babysongen, som eg sjølv fekk oppleva i Uggdal kyrkje, er eit anna godt eksempel på at det går an å arrangera noko for heile øya i ei kyrkje, og folk vil koma. Det er kjekt å vera saman. De har alt gjort nokre gode grep. De har fellesgudstenester i høgtider og skriv i visitasmeldinga at det fører til meir høgtid, for ein kan samla ressursar og folk til ei skikkeleg høgtidsgudstenste. Hald fram med det. Målet er å skapa gudstenester som folk oppsøker Elles må gudstenestene fordelast slik at det tener kyrkjelydsbygginga. For det andre må de skaffa midlar til drift og utstyr. Her vil eg gje dykk skryt fordi de alt har oppe ei stor gjevarteneste til den eine prestestillinga. Det er flott! De har klart å ha eit mål for arbeidet som folk er villige til å gje pengar til. Det må de halda fram med og styrka. For det er når ein tar kontrollen over eigen økonomi at kyrkjelyden får musklar til å utretta noko. TRUSOPPLÆRING No er det særleg trusopplæringa som treng midlar til drifta for å gje eit godt tilbod til born og unge på Tysnes. Eg vil utfordra kyrkjelydane, både dykk som sit her i dag og dykk som seinare skal lesa visitasforedraget: Ver med på ei fast gjevarteneste! De har fått trusopplæringsmidlar og trusopplæringa kan bli eit vendepunkt. Det skjer jo alt så mykje godt her, Babysong, utdeling av fireårsbok, seksårsklubb, Tårnagenthelg, Lys vaken, barnekor og meir til. Og i samarbeidet med skulen er det tilbod om Vandring gjennom Bibelen. I våre dagar er gjevarteneste enkelt. Dei av dykk

7 som har nettbankar, og det har vel etter kvart ganske mange tenker eg, kan legga inn faste trekk kvar månad. Det er nemleg frykteleg vanskeleg å kvitta seg med ein tohundrelapp som er i lommeboka. Den liksom klistrar seg fast i lommeboka dersom du skal ta den ut. Men å la to hundre kroner gå ut av konto, det er mykje lettare, pengane berre ruslar stille av garde og du merkar det ikkje, men borna som er med på trusopplæringa vil merke det. For det tredje er stillinga som kyrkjelydspedagog for liten. Den burde vore 60 %. Her vil eg utfordra kommunen. Eg veit at eg treng ikkje overtala dykk til å sjå at å satse på born og unge er viktig. Det å auka denne stillinga med 20 % så kyrkjelydspedagogen kan få tre dagar i veka vil koma mange på Tysnes til gode. Dette vil vere ei investering for både nåtid og framtid. TAKK TIL KOMMUNEN Elles vil eg berre takka for den positive haldning som kommunen viser. Når ordføraren er kommunens representant i fellesrådet seier det at kyrka er viktig for kommunen. Og det har eg absolutt fått inntrykk av desse dagane, ikkje minst ved at ordføraren har vore så aktivt til stades og representert kommunen på ein god måte. UNGDOM Det andre satsingsområdet til bispedømet er ungdom. UNGDOM vekst i trua. Mange kyrkjelydar opplever det same som de her i Tysnes. Konfirmantane har hatt eit flott år og er godt nøgde med kyrkja, men likevel mister kyrkja lett kontakten med dei. Neste år, 2013, skal vera eit Ungdomsår i bispedømet, og då skal vi fokusera særleg på dette. Her vil eg utfordra dykk til å tenka på nytt gjennom kva som skal til for å nå ungdomen. Kva kan gjerast for fjorårskonfirmantane. De har ei kyrkje like ved ungdomsskulen. Korleis kan den brukast? Kva treng ungdom? KYRKJEBYGG Ser ein på kyrkjebygga ser ein at Tysnes har utvikla seg. I dag ville ein ikkje ha bygd fire kyrkje, men no er dette arven som skal takast vare på til beste for denne generasjonen. Og desse kyrkjene må brukast. I dag er ikkje tilstanden så bra. Kyrkjeverja har sett i gang arbeid med å sjekka tilstanden i kyrkjene. Men vi veit alt no at det vil bli store utfordringar til vedlikehald. Når den rapporten kjem, må ein prioritera kor ein skal starta, for økonomien i kommunen er vanskeleg. Då må ein ikkje utan vidare starta der trongen er størst reint teknisk, men heller tenka strategisk slik at ein satsar på folk og heller startar der det betyr mest for arbeidet. Oppgrader ei kyrkje fyrst, slik at det vert eit godt bygg for både trusopplæring, ungdom og fellesskap rundt gode gudstenester. GRAVPLASSAR OG GRAVFERD Det er ti gravplassar i bruk. Det er mange og det er ikkje naturleg at alle desse skal vidareførast på sikt, når det er god plass på kyrkjegardane rundt kyrkjene, og dei er fine og velhaldne. som eit kyrkjebygg. Det handlar både om storleik og rommets karakter. Difor skal frå no av alle gravferdar finne stad i kyrkjene. DIAKONI OG MISJON Eg er glad for at visitasrapporten seier at de vil vera tydelege i dykkar diakonale ansvar. De har kyrkjeskyss i Tysnes sokn, kyrkjekaffi, påskefrukost og helsingar til etterlatne. De har og eit viktig arbeid for utviklingshemma med faste gudstenester retta mot denne gruppa. Og som biskop er eg stolt over det engasjementet som sokneprest Marit og fleire har vist for å laga ein informasjonsfilm om rett til tru for å vera med å setja denne viktige saka på dagsorden. Det er og eit misjonsengasjement på Tysnes. Men ettersom foreiningslivet vert svekka, så vil eg utfordra kyrkjelydane til å få misjonsavtalar for å halda fast på den gode misjonsarven her. VISJON De har starta på arbeidet med ein visjon for arbeidet, og det er kome mange gode forslag. Det var gledeleg å sitta på møtet med sokneråda på tysdag og høyra mange som gav uttrykk for rause haldningane til å arbeida saman over tidlegare grenser. Det er framtida for kyrkja på Tysnes: Saman. Vi kan ikkje løysa utfordringane i vår tid, dersom vi ikkje løyser dei saman. Det er ikkje slik at kyrkja på Tysnes er dei mange sokna, det er dei mange sokna som er kyrkja på Tysnes. Saman er de kyrkja på Tysnes. Utfordringa i ein kommune med mange stolte bygder er at ein veit og er opptatt av korleis det har vore her på Tysnes. Men korleis skal det bli? Det er like viktig. Statistikken viser at oppslutninga omkring både bedehusarbeidet og kyrkje har minka. Skal ein berre la det minka vidare? Eller er tida inne for ein ny felles innsats der ein ser med nye auge på strukturane og arbeidet? Tida er inne, og de har alt starta på ein felles innsats. Så når de om eit år ser tilbake på dette året med visitas, gudstenestefornying og trusopplæringsreform kan de kanskje seia: Det vart eit vendepunkt! Det vart eit år då vi arbeidde saman! Det var eit år då vi våga å ta grep! Så gler eg meg til å lesa ettervisitasrapporten som de sender inn om eit års tid. TAKK Eg vil avrunda med å takka prestane, Marit og Jørgen. De gjer ein god jobb og folk er takksame for tenesta dykkar! Eg vil og takke kyrkjeverja, kyrkjelydspedagog, kyrkjemusikarar, kyrkjetenarar og alle de som sit i råda. Eg vil særskilt takke Jørgen som har skrive visitasmeldinga, ho er god og innhaldsrik og mykje derfrå er innarbeida i dette visitasforedraget. Takk til alle som har lagt visitasen til rette på ulike vis, for gode festar og mange, mange velsmakande kaloriar! Takk også til prosten som har vore med å planlegge denne visitasen og har vore med heile vegen og som held si milde hand over Tysnes når biskopen ikkje er der. De har en særs dyktig prost i Sunnhordland, det er de sikkert glade for, det er i alle høve eg! Lat meg avslutta med å minna om visjonen til bispedømet: SAMAN VIL VI ÆRE DEN TREEINIGE GUD, VED Å: FORKYNNE KRISTUS, BYGGJE KYRKJELYDAR, FREMJE RETTFERD. Og så vil eg gjenta utfordringane til dykk, som oppsummerar denne visitasen: Gå til gudsteneste regelmessig for Guds skuld og di eiga skuld! Gjer noko med gudstenestefordelinga, sats på felles gudstenester, særleg for trusopplæringa og ha gudsteneste kvar fjortande dag i Tysnes kyrkje! Styrk gjevartenesta til trusopplæringa! Ta grep for å nå ungdomen! Og til kommunen: Gje midlar slik at stillinga til Astrid som kyrkjelydspedagog vert auka frå 40 til 60 %! Og med desse utfordringane takkar eg for meg og reiser frå Tysnes med mange gode minne. Eg takkar for desse dagane og ynskjer Guds velsigning over kyrkjelydane i denne vakre, hjarteforma kommunen. Bjørgvin bispestol, 18. mars 2012 Halvor Nordhaug Det er ein gamal tradisjon, tilbake til den tid det ikkje var vegar, at ein har gravferd frå bedehus. Ein gong var dette kan hende naudsynt av praktiske grunnar, men ikkje no. Det er lenge sidan folk kjøpte seg bilar og tok i bruk vegane. Når det er flotte kyrkjer med nok plass og gode arbeidsforhold for prestane, så skal dei brukast, også til gravferd. Eit bedehus er langt frå like godt egna til gravferd Babysongen i Uggdal kyrkje Foto: Hans Ole Dalland

Gudstenester i sommar: Lykling kyrkje Bømlo: 24.06: Moster Amfi kl. 10.30 01.07: Bremnes kl. 19.00. Moster Amfi kl. 11.00 08.07: Bømlo kl. 11.00 11.07: Bremnes Middagsbøn kl. 12.00 15.07: Moster kl. 11.00 18.07: Bremnes Middagsbøn kl. 12.00 22.07: Lykling kl. 11.00 25.07: Bremnes Middagsbøn kl. 12.00 29.07: Bremnes kl. 11.00. Moster gamle kyrkje kl. 19.00 05.08: Moster kl. 11.00 12.08: Bremnes kl. 11.00 Bømlo kl. 16.00 Fitjar kyrkje Fitjar: 24.06: Fitjar kl. 11.00 01.07: Fitjar kl. 11.00 08.07: Fitjar kl. 11.00 15.07: Fitjar kl. 11.00 22.07: Fitjar kl. 11.00 29.07: Fitjar kl. 11.00 05.08: Fitjar kl. 11.00 12.08: Friluftsgudsteneste i samband med Fitjarfestivalen kl. 11.00 Uskedalen kyrkje Uskedalen: 24.06: Uskedalen kl. 15.30 05.08: Skorpo Friluftsgudsteneste kl. 15.00 Førde kyrkje Sveio: 24.06: Sveio kl. 11.00 01.07: Førde kl. 11.00 08.07: Sveio kl. 11.00 29.07: Valen kapell kl. 18.00 05.08: Sveio kl. 10.00. Førde kl. 12.00 12.08: Eikeland kl. 11.00 Kvinnherad kyrkje Kvinnherad: 24.06: Eid kl. 11.00 08.07: Eid kl. 11.00 15.07: Fjelberg kl. 16.00 22.07: Eid kl. 18.00 29.07: Halsnøy Kloster Friluftsgudsteneste kl. 17.00 12.08: Eid kl. 11.00 24.06: Åkra kl. 11.00. Kvinnherad kl. 19.30 01.07: Ølve kl. 11.00. Varaldsøy kl. 19.00 08.07: Kvinnherad kl. 11.00 15.07: Ikkje gudsteneste 22.07: Kvinnherad kl. 11.00 29.07: Åkra Vikastølen Friluftsgudsteneste kl. 15.00 05.08: Hatlestrand kl. 11.00. Kvinnherad kl. 19.30 12.08: Varaldsøy kl. 11.00. Ænes kl. 11.00 Holmedal kyrkje Nysæter kyrkje Eid kyrkje Fjelberg og Eid: Grindheim kyrkje Etne: 24.06: Grindheim kl. 11.00 01.07: Ikkje gudsteneste 08.07: Gjerde kl. 11.00 15.07: Skånevik kl. 11.00. Frette kl. 18.00 22.07: Stødle kl. 11.00. Fjæra kl. 17.00 29.07: Grindheim kl 11.00 05.08: Gjerde kl. 11.00 12.08: Skånevik kl. 11.00. Stødle kl. 18.00 Husnes og Holmedal: 24.06: Husnes kl. 11.00 01.07: Valen kl. 19.00 08.07: Holmedal kl. 11.00 15.07: Husnes kl. 11.00 22.07: Ikkje gudsteneste 29.07: Valen kl. 11.00 05.08: Husnes kl. 11.00 12.08: Holmedal kl. 11.00 Skånevik kyrkje Valen kapell Tysnes: 24.06: Uggdal kl. 11.00 01.07: Friluftsgudsteneste Solstråleøya kl. 12.00 08.07: Reksteren kl. 11.00 15.07: Mandelhuset kl. 12.00. Dagenderpå-gudsteneste i samband med Tysnesfest 22.07: Ikkje gudsteneste 29.07: Onarheim kl. 18.00 Olsokmesse saman med Onarheim bygdelag 05.08: Tysnes kl. 11.00 12.08: Solheimsdalstemne på Skartveit kl. 11.00 Stord: 24.06: Stord kl. 11.00. Nysæter kl. 11.00 01.07: Nysæter kl. 11.00 08.07: Stord kl. 11.00 15.07: Nysæter kl. 11.00. 22.07: Stord kl. 11.00 29.07: Nysæter kl. 11.00. Friluftsgudsteneste Huglo 05.08: Stord kl. 11.00 12.08: Nysæter kl. 11.00 Uggdal kyrkje