, 2016 Høgt tilsig og produksjon Snøsmelting ga mykje tilsig og stor auke i magasinfyllinga i førre veke. Det førte til høg kraftproduksjon og ein uvanleg stor nettoeksport. Kraftprisane i gjekk ned i Sør-Noreg og opp i Midt-Noreg, som hadde dei same prisane som Sverige i mange timar. Revisjonar i overføringsnettet ga lågare importkapasitet til Midt-Noreg, noko som bidrog til prisforskjellen. Vêr og hydrologi I veke 22 kom det mest nedbør på Vestlandet og i Finnmark med 20-30 mm. Elles var det netto fordamping som prega landet. Medrekna fordampinga kom det i løpet av veka -0,6 TWh nedbørenergi. Sum nedbørenergi hittil i år er 42,2 TWh eller 13,0 TWh mindre enn normalen. I veke 23 er det og venta netto fordamping i heile Sør-Noreg, mens det kan komme opp mot 40 50 mm nedbør i Nord- Noreg. Prognosert nedbørenergi for veka er - 0,1 TWh. I veke 22 var temperaturen omkring 4-6 grader over normalen i Sør-Noreg og 1 2 grader over normalen i Nord-Noreg. I veke 23 er det venta temperaturar omkring som normalt i Sør-Noreg og omkring 2-3 grader under normalen i Nord-Noreg. I veke 22 har det vore snøsmelting i fjellet heile landet. Etter våre berekningar er det i sum for magasinområda ved starten av uke 23 om lag 15 TWh eller 55 prosent av normal snømengd for årstida. For fleire detaljar om snø, vêr og vatn, sjå www.xgeo.no. Berekna tilsig for veke 22 er 9,8 TWh, eller 140 prosent av normalen. Sum tilsig hittil i år er 44,0 TWh, eller 1,3 TWh meir enn normalt. Prognosert tilsig for veke 23 er 5,4 TWh, som er 70 prosent av normalen.
2 Magasinfylling Tabell 1 Magasinfylling. Kjelde: NVE og Nord Pool Veke 22 2016 Veke 21 2016 Veke 22 2015 Median* veke 22 Endring frå sist veke *Referanseperioden for medianen er 1990-2015 for Noreg, og 2002-2015 for dei fem norske elspotområda frå 7. mars 2016. Figur 1 Fyllingsgraden til vassmagasina i Noreg. Prosent. Kapasitet=84,3 TWh. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Differanse frå median Norge 55,7 46,9 35,8 47,7 8,8 19,9 8,0 NO1 61,6 49,8 38,9 56,5 11,8 22,7 5,1 NO2 63,8 55,1 40,1 52,8 8,7 23,7 11,0 NO3 51,2 40,1 42,8 48,0 11,1 8,4 3,2 NO4 57,1 52,1 41,1 46,7 5,0 16,0 10,4 NO5 38,4 26,7 17,0 35,9 11,7 21,4 2,5 Sverige 52,7 46,2 46,6 49,7 6,5 6,1 3,0 Figur 2 Vassmagasinas fyllingsgrad i Sverige. Prosent. Kapasitet=33,8 TWh. Kjelde: Svensk Energi
3 Figur 3 Vassmagasina sin fyllingsgrad for elspotområda NO1, NO2, NO3, NO4 og NO5. Prosent. Kjelde: NVE
4
5 Tilsig og nedbørtilhøve Tabell 2 Tilsig og nedbør. Kjelde: NVE TWh Veke 22 2016 Veke 22 2015 Veke 22 Normal Tabell 2a Utviklinga i tilsig og nedbør så langt i år. Kjelde: NVE Differanse frå same veke i 2015 Prosent av normal veke Tilsig 9,8 4,1 7,0 5,7 141 Nedbør - 0,6 3,0 1,2-3,6-50 TWh Veke 1-22 2016 Veke 1-22 Normal Differanse frå normal til no i år Tilsig 44,0 42,7 1,3 Nedbør 42,2 55,1-13,0 Tabell 2b Forventa tilsig og nedbør i inneverande veke. Kjelde: NVE TWh Prosent av normal Tilsig 5,4 74 Nedbør - 0,1-10 For fleire detaljar når det gjeld vassføring i Noreg sjå: http://www2.nve.no/h/hd/plotreal/ Figur 4 Nedbør i Noreg 2015 og 2016, og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: NVE
6 Figur 5 Nyttbart tilsig i Noreg i 2015 og 2016, maks, min og gjennomsnitt for perioden 1981-2010, GWh. Kjelde: Nord Pool og NVE Figur 6 Temperaturar i Noreg i 2016, gjennomsnitt og normal for veka. Kjelde: Meteorologisk institutt og SKM Market Predictor
7 Figur 7 Utviklinga av snømagasin for dei norske vassmagasina vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016 i prosent av median kulminasjon. Median er for 30-års-perioden 1981-2010, maksimum og minimum er for perioden 1981-2010. Kjelde: NVE Figur 8 Snømagasin i prosent av normalt for vintrane 2013/14, 2014/15 og 2015/2016. Kjelde: NVE
8 Produksjon, forbruk og utveksling Tabell 3 Nordisk produksjon, forbruk* og kraftutveksling. Alle tal i GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Produksjon Endring frå Endring frå Veke 22 Veke 21 førre veke (GWh) førre veke (%) Norge 2 579 2 705-126 -5 % NO1 417 423-6 -1 % NO2 824 949-125 -13 % NO3 411 389 23 6 % NO4 414 409 4 1 % NO5 513 536-22 -4 % Sverige 2 270 2 507-237 -9 % SE1 426 355 71 20 % SE2 708 805-97 -12 % SE3 1 025 1 269-244 -19 % SE4 111 79 32 41 % Danmark 325 311 14 5 % Jylland 243 255-12 -5 % Sjælland 82 56 26 46 % Finland 956 1 007-51 -5 % Norden 6 130 6 530-400 -6 % Forbruk Norge 1 937 2 107-170 -8 % NO1 472 534-62 -12 % NO2 551 585-34 -6 % NO3 420 436-16 -4 % NO4 304 312-7 -2 % NO5 189 240-51 -21 % Sverige 2 159 2 227-68 -3 % SE1 147 150-3 -2 % SE2 264 262 2 1 % SE3 1 366 1 423-57 -4 % SE4 382 391-9 -2 % Danmark 588 574 14 2 % Jylland 359 350 10 3 % Sjælland 229 224 4 2 % Finland 1 365 1 335 30 2 % Norden 6 049 6 243-193 -3 % Nettoimport Norge -642-598 -44 Sverige -111-280 170 Danmark 263 263-0 Finland 409 328 81 Norden -80-287 207 *Ikkje temperaturkorrigerte tal.
9 Vind- og kjernekraftproduksjon Figur 9 Vindkraftproduksjon i Danmark og Sverige dei siste to vekene og vindkraftproduksjon per veke for Sverige og Danmark i 2015 og 2016. (Foreløpig statistikk). Kjelde: SKM Market Predictor Figur 10: Kjernekraftproduksjon i Sverige dei to siste vekene og for same veker i 2015. Kjelde: SKM Market Predictor. (Foreløpig statistikk).
10 Utviklinga i kraftproduksjon og forbruk Tabell 4 Produksjon, forbruk og utveksling så langt i år. Kjelde: SKM Market Predictor Norge (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 71,6 66,6 7,0 5,0 Forbruk 64,7 61,8 4,5 2,9 Nettoimport -6,9-4,8-2,1 Norden (TWh) Til no i år Same periode (2015) Endring (%) Endring (TWh) Produksjon 190,1 184,5 2,9 5,6 Forbruk 185,7 179,0 3,6 6,6 Nettoimport -4,5-5,5 1,0 Utveksling Figur 11 Nettoutveksling pr. veke for Noreg og Norden, 2015 og 2016, GWh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 12 Import og eksport i dei norske elspotområda førre veke. Alle tal i GW. Kjelde: SKM Market Predictor.
11 Figur 13 Marknadsflyt mellom elspotområde i Norden førre veke, GWh. Kjelde: SKM Syspower 0(1) 51(44) 225(200) 0(1) 12(10) 7(12) 54(48) 104(42) 26(41) 12(18) 60(34) 186(183) 94(93) RU 47(4) 312(317) 35(113) 2(0) 269(286) 583(569) 3(0) EE 63(122) 4(4) 3(0) 1(0) 79(65) 93(89) NL 198(167) 3(2) 385(586) 66(47) 8(60) DE 11(5) 17(10) 80(11) 64(164) 52(31) 29(16) 12(61) 70(69) PL 0(3) LT * Tal for veka før står i parentes. Mellom Russland og Finland er det oppgjeve tal for fysisk flyt.
12 Kraftprisar Engrosmarknaden Tabell 5 Kraftprisar nordiske elspotområde*. Vekesnitt. Kjelde: SKM Market Predictor. Endring frå Endring frå kr/mwh Veke 22 Veke 21 Veke 22 (2015) førre veke (%) i fjor (%) NO1 205,0 217,6 168,1-5,8 22,0 NO2 205,0 217,6 168,1-5,8 22,0 NO3 239,3 223,0 176,4 7,3 35,6 NO4 217,1 215,8 171,6 0,6 26,5 NO5 204,5 217,6 168,1-6,0 21,7 SE1 251,6 224,4 176,3 12,1 42,7 SE2 251,6 224,4 176,3 12,1 42,7 SE3 252,4 224,4 176,3 12,5 43,2 SE4 252,4 224,4 204,3 12,5 23,6 Finland 302,1 275,3 239,4 9,7 26,2 Jylland 244,7 222,7 173,0 9,9 41,4 Sjælland 252,6 253,1 204,3-0,2 23,7 Estland 302,1 276,2 242,8 9,4 24,5 System 221,6 222,6 173,3-0,4 27,9 Nederland 269,3 281,2 276,7-4,2-2,7 Tyskland 249,1 243,0 225,6 2,5 10,4 Polen 369,9 340,7 330,8 8,6 11,8 Litauen 347,6 365,4 338,5-4,9 2,7 Figur 14 Spotprisar i Noreg (14a) og Norden, Nederland og Tyskland (14b) i førre veke, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor
13 Terminmarknaden Tabell 6 Terminprisar, nordisk og tysk kraft, samt CO 2 kvotar. Kjelder: SKM Market Predictor. Prisane i tabellen er sluttprisar fredag i den aktuelle veka. Terminprisar (kr/mwh) Veke 22 Veke 21 Endring (%) Nasdaq OMX Juni 215,6 224,7-4,0 3. kvartal 2016 203,5 211,9-4,0 4. kvartal 2016 235,6 240,0-1,8 EEX OMX 3. kvartal 2016 247,2 243,5 1,5 4. kvartal 2016 264,5 258,7 2,2 CO2 (kr/tonn) Desember 2016 55,5 56,3-1,5 Desember 2017 56,0 56,5-1,0 Figur 15 Daglege sluttprisar for enkelte typar kontraktar i den finansielle kraftmarknaden siste tolv månader, kr/mwh. Kjelde: SKM Market Predictor Figur 16 Daglege sluttprisar for utslippskvotar på CO 2, kr/tonn. Kjelde: SKM Market Predictor
14 Sluttbrukarprisar Tabell 7 Vekeutvikling i sluttbrukarprisar. Alle prisar er inkl. mva. bortsett frå spotpriskontrakt i Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet**, Nord Pool, Energimarknadsinspektionen og NVE. Øre/kWh Veke 22 2016 Veke 21 2016 Veke 22 2015 Variabelpris kontrakt* Marknadspris- / spotpriskontrakt Fastpriskontrakt Snitt frå eit utval av leverandørar Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 32,5 32,3 30,7 0,2 1,8 Veke 22 2016 Veke 21 2016 Veke 22 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor Aust-Noreg (NO1) 29,8 31,4 24,8-1,6 5,0 Sørvest-Noreg (NO2) 29,8 31,4 24,8-1,6 5,0 Midt-Noreg (NO3) 34,1 32,1 25,9 2,0 8,2 Nord-Noreg (NO4) 25,1 24,9 20,2 0,2 4,9 Vest-Noreg (NO5) 29,8 31,4 24,8-1,6 5,0 Veke 22 2016 Veke 21 2016 Veke 22 2015 Endring frå førre veke Endring frå tilsvarande veke i fjor 1 år (snitt Noreg) 36,8 35,7 35,7 1,1 1,1 3 år (snitt Noreg) 35,4 33,6 36,4 1,8-1,0 1 år (snitt Sverige) 42,7 42,2 43,2 0,5-0,5 3 år (snitt Sverige) 43,2 42,3 44,6 0,9-1,4 * Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. ** Frå og med 1. juli 2015 la Konkurransetilsynet ned sin kraftprisoversikt. Denne ble erstatta av Forbrukerrådets nye strømprisportal, strømpris.no. Figur 17 Vekeutvikling i pris på variabelpriskontrakt* og spotpriskontrakt** med eit påslag på 4,2 øre/kwh***. Kjelder: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. * Prisar for variabelpriskontraktar meldas fram i tid. Metoden for berekning av variabelpriskontrakt er gjelder gjennomsnittet av kontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. **Alle prisar bortsett frå spotpriskontrakt for Nord-Noreg inkluderer mva. *** Frå og med veke 1 2016 vart påslaget endra frå 3,8 øre/kwh (inkl. mva) til 4,2 øre/kwh (inkl. mva.) som følgje av ein antatt auke i påslaget grunna elsertifikatordninga. For meir informasjon om elsertifikatmarknaden, se www.nve.no/elsertifikater
15 Figur 18 Utviklinga dei siste 52 vekene i prisane for norske* og svenske eitt- og treårige fastpriskontraktar, basert på eit årleg forbruk på 20 000 kwh. Alle prisar inkl. mva. i norske øre/kwh. Kjelder: Energimarknadsinspektionen og Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet. * For norske kontraktar er det brukt eit gjennomsnitt av fastpriskontraktar som er tilbodne i fleire enn ti nettområder. Tabell 8 Vekeutvikling i straumkostnaden* for sluttbrukarar. Straumkostnaden er eksklusiv nettleige og forbruksavgift, men inkl. mva. bortsett frå elspotområdet Nord-Noreg. Dette er gjort for å gi eit meir korrekt bilete av kva forbrukarar i Nordland, Troms og Finnmark, som har fritak frå mva. på straum, faktisk betalar. Kjelde: Konkurransetilsynet/Forbrukerrådet, Nord Pool og NVE. Marknadspris-/ spotpriskontrakt ** Aust-Noreg (NO1) Sørvest- Noreg (NO2) Midt-Noreg (NO3) Nord-Noreg (NO4) Vest-Noreg (NO5) Variabelpris kontrakt NOK Berekna straumkost nad for veke 22 2016 Berekna straumkost nad for veke 21 2016 Endring frå førre veke Berekna straumkost nad for veke 22 2015 Berekna straumkost nad hittil i 2016 Differanse frå 2015 til no i år 10 000 kwh 38 44-6 32 1610-23 20 000 kwh 76 88-12 64 3221-47 40 000 kwh 153 177-24 127 6442-93 10 000 kwh 38 44-6 32 1543-87 20 000 kwh 76 88-12 64 3087-174 40 000 kwh 153 177-24 127 6173-348 10 000 kwh 44 45-1 33 1602-80 20 000 kwh 87 90-3 66 3204-160 40 000 kwh 175 180-5 133 6409-319 10 000 kwh 32 35-3 26 1242-96 20 000 kwh 64 70-6 52 2483-193 40 000 kwh 128 140-12 104 4967-386 10 000 kwh 38 44-6 32 1543-87 20 000 kwh 76 88-12 64 3086-174 40 000 kwh 153 177-24 127 6171-348 10 000 kwh 44 47-4 41 1686-109 20 000 kwh 83 91-8 79 3279-181 40 000 kwh 162 177-15 154 6466-324 * NVE nyttar ein temperaturkorrigert justert innmatningsprofil, basert på alminneleg forsyning i 2009-2014, for å berekna straumkostnaden til sluttbrukarane. Innmatingsprofilen er berekna av konsulentselskapet Optimeering AS på oppdrag frå NVE. Den same innmatningsprofilen er nytta for alle elspotområda og standard variabel kontrakt. I 2015 var det 53 veker, og profilen for veke 53 er berekna som eit snitt av profilane for veke 1 og 52. Profilen for veke 53 er lagt til dei andre vekene, som er uendra. Dette gir eit årsforbruk på litt over 20 000 kwh i 2015. ** NVE nyttar eit påslag på 4,2 øre/kwh inkl. mva på alle spotpriskontraktar i 2016 og 3,8 øre/kwh inkl. mva i 2015, bortsett frå spotpriskontraktar i Nord-Noreg, kor påslaget er på hhv 3,4 øre/kwh og 3,0 øre/kwh ekskl. mva.
16 Tilstanden til kraftsystemet 1 Det er vedlikehaldsarbeid på linjenett og ved kraftstasjonar fleire stader i Norden. For meir informasjon om linjer og kraftverk viser vi til heimesidane til Nord Pool. Produksjon event affected id event start event stop duration areas company name installed available type of event 86939 27.05.2016 10.06.2016 14 days DK1 Dong Energy Thermal Power A/S Studstrupværket 380 0-185 Failure 86742 24.05.2016 30.06.2016 37 days DK1 Dong Energy Thermal Power A/S Studstrupværket 380 0 Planned seasonal closing 83543 03.06.2016 27.06.2016 23 days DK1 Dong Energy Thermal Power A/S Esbjergværket 401 0 Planned maintenance 82597 04.04.2016 31.08.2016 149 days DK2 Dong Energy Thermal Power A/S Avedøreværket 254 0 Planned maintenance 2097 81893 05.03.2013 01.12.2018 days DK2 Dong Energy Thermal Power A/S Asnæsværket 640 0-640 Other 72045 29.04.2016 10.07.2016 72 days DK2 HOFOR Energiproduktion A/S Amagervaerket 250 0 Planned maintenance 81093 01.06.2016 01.09.2016 92 days FI Fortum Power and Heat OY Suomenoja 170, 64 0, 0 Planned seasonal closing 70054 04.06.2016 01.08.2016 58 days FI Fortum Power and Heat OY Meri-Pori 565 0 Planned maintenance 86224 25.04.2016 25.07.2016 91 days FI Helen Oy Hanasaari 105, 105 0, 0 Planned maintenance 86606 18.05.2016 08.06.2016 20 days FI PVO Power Management Oy Olkiluoto 1 880 0 Planned maintenance 86201 23.05.2016 01.07.2016 38 days FI PVO Power Management Oy Olkiluoto 2 880 560-830 Failure 82741 01.09.2015 01.09.2016 366 days NO2 SKL Produksjon AS Blåfalli Vik 230 0 Failure 85634 30.05.2016 24.06.2016 25 days NO2 Sira-Kvina Kraftselskap Tonstad 160, 160 0, 0 Other 86657 30.05.2016 06.06.2016 7 days NO5 E-CO Energi AS Aurland 1 280 0 Planned maintenance 86135 26.05.2016 15.06.2016 20 days NO5 Hydro Energi AS Nye Tyin 187, 187 0, 0 Planned maintenance 86744 18.05.2016 08.06.2016 21 days NO5 Statkraft Energi AS Sy-Sima 310 0 Planned maintenance 86329 18.04.2016 18.07.2016 91 days NO5 Statkraft Energi AS Jostedal 275 0 Planned maintenance 79639 28.05.2016 09.06.2016 12 days NO5 Statoil ASA Energiverk Mongstad 270 0 Planned maintenance 84525 09.05.2016 10.06.2016 32 days SE1 Vattenfall AB Ritsem 320 0 Planned maintenance 82454 01.04.2016 17.06.2016 77 days SE1 Vattenfall AB Seitevare 225 0 Planned maintenance 84593 08.05.2016 16.06.2016 39 days SE3 Forsmark Kraftgrupp AB Forsmark Block2 1120 0 Planned maintenance 81876 02.05.2016 17.06.2016 46 days SE3 Göteborg Energi AB Rya KVV 260 0 Planned maintenance 86218 28.05.2016 22.06.2016 25 days SE3 OKG Aktiebolag Oskarshamn 3 1400 0 Planned maintenance 86883 01.05.2016 18.06.2016 48 days SE3 Ringhals AB Ringhals Block1 881 0-441 Planned maintenance 85595 25.05.2016 02.07.2016 38 days SE3 Ringhals AB Ringhals Block4 1118 0-559 Planned maintenance 78220 25.07.2015 17.09.2016 420 days SE3 Ringhals AB Ringhals Block2 865 0 Planned maintenance 78369 23.05.2016 15.06.2016 23 days SE4 Sydkraft Thermal Power AB Karlshamn 335 0 Planned maintenance 1 Kjelde: http://umm.nordpoolspot.com/ ( Urgent Market Messages (UMM) ).
17 Overføring id event_start event_stop event_duration affected_areas company name installed available type of event 84704 01.05.2016 03.06.2016 33 days FI, RU Fingrid Oyj FI>RU 350 0 Failure 86836 23.05.2016 06.06.2016 14 days LT, SE4 Litgrid AB SE4>LT, 700, 0, LT>SE4 700 0 Planned maintenance 85836 23.05.2016 30.06.2016 38 days NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 Statnett SF NO1>NO3, NO3>NO1, SE2>NO3, NO3>NO4, NO4>NO3, 500, 500, 1000, 200, 1000, 300, 300, 700, 0, 700, Planned maintenance SE2>NO4, NO4>SE2, SE1>NO4, NO4>SE1 300, 250, 600, 700 100, 150, 400, 400 84911 30.05.2016 17.06.2016 18 days NO1, NO5 Statnett SF NO5>NO1 3900 2100 Planned maintenance NO1>NO3, NO3>NO1, SE2>NO3, NO3>NO4, 500, 500, 1000, 200, 300, 300, 800, 0, 85959 10.05.2016 13.06.2016 34 days NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 Statnett SF NO4>NO3, 1000, 400-600, Planned maintenance SE2>NO4, NO4>SE2, SE1>NO4, NO4>SE1 300, 250, 600, 700 200, 150, 250, 400-600 SE3>NO1, 2095, 2095, 83394 31.05.2016 01.07.2016 31 days NO1, NO5, SE3 Statnett SF NO5>NO1, 3900, 2100, Planned maintenance NO1>SE3 2145 1645 82832 12.04.2016 03.07.2016 82 days DK1, NO2 Statnett SF NO2>DK1 1632 1432 Planned maintenance NO1>NO3, NO3>NO1, SE2>NO3, NO3>NO4, 500, 500, 1000, 200, 200, 200, 700, 0, 86977 23.05.2016 13.06.2016 21 days NO1, NO3, NO4, SE1, SE2 Statnett SF NO4>NO3, SE2>NO4, NO4>SE2, SE1>NO4, NO4>SE1 1000, 300, 250, 600, 700 200-400, Planned maintenance 100, 100, 200, 400-600