Rutineplakat for udokumentert fråvere i skulen Bakgrunn for arbeidet: Stord ungdomsskule opplevde auke i antal elevar som av ulike årsaker hadde eit stort udokumentert fråver. På bakgrunn av dette vart det sendt ei oppmoding til eining for Sosial og forebyggande tenester om å setje fokus på dette, og klargjere korleis ein betre kan arbeide tverrfagleg og samordna for denne elevgruppa. Mandat: Utarbeide rutinar for tiltak når elevar utviklar fråver Arbeidsgruppa: Det vart sett ned ei tverrfagleg arbeidsgruppe som har utarbeidd forslag til rutinar for udokumentert fråver. Desse har vore med i gruppa: John Karsten Raunholm rektor Stord ungdomsskule Brith Karin Nævdal Barnevernstenesta Gunhild Sundal skulehelsetenesta Åshild Lien BUP Stord sjukehus Jannecke Fjeldtvedt PPT og koordinator for arbeidet Barneskulane har hatt ei eiga samling med drøfting av temaet og kome med innspel til rutinar, og kontaktperson har vore Gro Dregelid, sosiallærar Hystad skule Arbeidsprosessen bak utkastet: Arbeidsgruppa har representert ulike tenester og ulike faggrupper. Kvar deltakar har drøfta problematikken ute med sine kollegaer og i dei ulike einingar. Det vil seie at det har drøfting blant fastlegane, helsesøstrene, barnehagane, sosiallærarar/rektor frå skulane, utekontakten, PPT, barnevern og BUP. Det som har kome fram gjennom desse drøftingane er så grunnlaget for forslaget til rutinar for tiltak når elevar utviklar fråver.
Innleiing: I Noreg har barn og unge rett og plikt til 13 års skulegang. Heim og skule samarbeider rundt den faglege og sosiale utviklinga til eleven, og dei fleste utviklar god livskompetanse. Samstundes ser ein at nokre elevar på ulikt vis signaliserer at dei strevar med forventningar og krav som vert stilt til fagleg og sosial fungering, og for nokre utviklar dette seg til dette seg til fråver i skulen. Ein ser også eit samfunn der fleire unge fell ut av opplæring og ikkje klarar å tilpasse seg arbeidslivet, og som vert passive trygdemottakarar med redusert livskvalitet. Dette har store personlege og samfunnsmessige kostnader. Årsakene til utvikling av fråver kan vere ulike og ofte samansette. Fråver kan vere ein indikator på mistrivsel, mobbing, utvikling av psykisk sjukdom, åtferdsproblem, rusmisbruk m.m. Å falle ut av eit sosialt system som skulen er, kan ha stor innverknad på den vidare utviklinga. Eleven får faglege hol og etterslep som kan vere tungt å ta inn att. I tillegg fell ein ut av det sosiale nettverket rundt seg. Det offentlege har ulike som skal bidra til god utvikling hos barn og unge som får vanskar. Dette gjeld som fastlegane, skulehelsetenesta, Pedagogisk Psykologisk teneste (PPT), Barnevernstenesta, Barne og ungdomspsykiatrisk poliklinikk (BUP). For å sikre at sårbare barn og unge utviklar seg best mogeleg er det viktig at vanskar blir fanga opp tidleg, og at dei som strevar mottek funksjonelle hjelpetiltak. Gjennom gode interne rutinar i skulane vil desse barna og ungdomane kunne få tidleg hjelp. Det krev samstundes at dei som skal hjelpa barn, unge, foreldre og skular er lyttande og imøtekomande når problem vert presenterte. Vidare krev det at instansane har god fagleg kunnskap, kompetanse og tverrfagleg tilnærming som arbeidsmåte. I denne samanheng vert udokumentert fråvere definert som fråvere som ikkje er grunngjeve av føresette eller faginstans (lege, barnevernsteneste, BUP, PPT eller andre). Rutinane bør også følgjast i samband med fråvere som skuldast mistrivsel, mobbing o.l. Rutinar og tiltak i Stord kommune: Førebyggande tiltak i alle skular Alle skulane lagar eit forpliktande årshjul mot mobbing. Ta gjerne utgangspunkt i kjende program som Olweus, Zero m.fl. Jmf. Ruspolitisk plan og tiltak som gjeld for barnetrinnet. Rektor og den enkelte kontaktlærar på alle skular har ansvar for å skape eit inkluderande miljø, der elevar ikkje opplever mobbing frå elevar eller lærarar. Problematikken er tema kvart år i september/oktober på foreldremøte, elevråd og FAU Alle skulane nyttar eit program for psykisk helse i skulen (Zippy`s venner, Step) Skulane gjennomfører spørjeundersøking, i tillegg til elevundersøkinga Temaet (trivsel, fråver) skal takast opp i alle konferansetimar Skulane prioriterer dialog med foreldre, slik at dei opplever å vere tekne på alvor.
Rutinar i alle skular Foreldre skal gje skulen melding (telefon, mail, SMS) om at eleven ikkje kjem på skulen i dag, og skissere kor lenge eleven truleg vert borte Det skal gjevast skriftleg melding når eleven er attende Alt fråver (dagar, timar og deler av timar) skal registrerast, og reagerast i høve til Skulane sine interne rutinar ved udokumentert fråver Fase Kjenneteikn Tiltak Ansvarleg Målsetjing 1 Etter 1-3 enkelttimar ugyldig fråver Etter 1 dag ugyldig fråver Eleven møter ikkje til opplæring, uklare årsaker Kontaktlærar tek dette opp med eleven, og kontaktar føresette Iverksetjing av tiltak Kontaktlærar Samtalen med eleven og føresette skal få fram årsaker til fråver, og tiltak i høve til dette Etter 3 dagar samanh. fråver Oppfølgingskontakt med elev og føresette 2 Ved gjenteke udokumentert fråver Eleven har gjentakande fråver, tross tiltak frå fase 1 Kontaktlærar informerer Rektor (eller den rektor delegerer til) og evt. skulehelsetenesta/ppt Kontaktlærar og rektor Få auka innsikt/kartlegge årsaker, understreke alvoret i situasjonen Elev og føresette vert kalla inn til møte Oppfølgingsmøte med elev og føresette Avtale nye tiltak og utprøving 3 Udokumentert fråver, eller fråver med uklare årsaker fortset Eleven har eit omfattande fråver, tross tiltak i fase 2 og rett/plikt til opplæring vert ikkje følgt opp Rektor vert orientert, og saka vert teke opp: - Tverrfagleg møte - evt. ekstraordinært møte Rektor Få ei tverrfagleg drøfting av problematikken eleven syner. Avklare vidare tiltak
4 Eksterne vert kopla inn Elev/foreldre/ skule har trong for eksterne Tverrfagleg møte drøftar saka, og gjev rektor råd om korleis gå vidare med saka. Rektor Sikre at eleven får nødvendig hjelp Skulen fortset samstundes med dei tiltak som er sett i verk 5 Eksterne startar sitt arbeid Når eksterne er kopla inn Fase Kjenneteikn Tiltak Ansvarleg Målsetjing Den/dei Set i verk som funksjonelle Elev, foreldre og har ansvar i saka tiltak innafor sitt Aktuelle skule mottek gjer sitt ansvarsområde, hjelpetiltak som spesifikke lovverk endrar arbeid situasjonen 6 Oppfølging av samansette hjelpetiltak Eleven mottek hjelp frå eksterne Ulike hjelpetiltak er sett i gang Jamnlege samarbeidsmøter Rektor, PPT eller annan naturleg instans Eleven mottek funksjonelle hjelpetiltak. Planlegge og evaluere hjelpetiltaka 7 Oppretting av ansvarsgruppe og Individuell plan Eleven har langvarige hjelpebehov og Trong for samordning av tenester Utarbeiding av IP, IOP m.m. Koordinator for psykisk helsearbeid i kommunen, eller andre kommunale Gje eleven funksjonelle, langvarige og koordinerte hjelpetiltak Rutinar når eksterne skal koplast inn Oppmelding til Tverrfagleg møte: Skulen melder saka opp i Tverrfagleg møte. Dette skjer på følgjande måte: Skulen sikrar seg skriftleg samtykke og inviterer evt. foreldre med i møtet Skulen tek saka opp anonymt
Avklaring: Tverrfagleg møte drøftar saka, og det kan føre til følgjande: 1. Konkrete råd i møtet evaluering neste møte 2. Den av instansane som opplagt har ansvar gjev tilbod om rask oppfølgingskontakt 3. Om ingen har eit opplagt ansvar tek PPT ansvar for nærare kontakt og utforsking av problemstillinga Oppfølging: I tidleg bekymringsfase kan aktuelle tiltak vere: Skulehelsetenesta, Barnevernstenesta og/eller PPT kartlegg gjennom samtale med eleven og/eller føresette årsaker til fråveret. Bistår i tilegg til dialog med skulen om tiltak vidare. Dette arbeidet kan gjennomførast utan tilvising og melding. Vurderer trong for tilvising til PPT og/eller melding til melding Barnevernstenesta Skulehelsetenesta bidreg til enkle helseundersøkingar, evt, kontakt til skulelege/fastlege om det er relevant i saka PPT kartlegg barnet/ungdomen sine læreføresetnader om det er relevant i saka PPT gjev råd og rettleiing til skulen i høve til tilrettelegging, kartlegging av fagleg og sosial fungering m.m. Foreldre får tilbod om deltaking i foreldrerettleiingsprogram Ved aukande og /eller vedvarande bekymring Det vert oppretta ei fast samarbeidsgruppe, der aktuelle i saka deltek. Føremålet er å få fram konkrete og forpliktande målsetjingar og tiltak. Det skal vere tett oppfølging og hyppig evaluering. Sikre grundig medisinsk undersøking hos fastlege Foreldre kan få tilbod om rettleiing PPT fortset rådgjeving knytta til tilrettelegging i skulen. I tillegg gjer vurdering knytta til om 5-1 i Opplæringslova (rett til spesialundervisning) er relevant. Tilvising til Psykisk helsevern for barn og unge om det ikkje allereie er gjort (barn og unge som vert tilvist BUP/spesialisthelsetenesta har rett til å bli vurdert innan 10 virkedagar.om dei får rett til helsehjelp vert det gjeve frist for oppstart/utredning/behandling annan 65 virkedagar/3 mnd. Høyringsnotat har forslag om at maks ventetid ved skulevegringsproblematikk skal vere 4 veker) Ved omfattande og langvarig fråver: Alle relevante vert kopla inn og deltek i arbeidet rundt eleven og foresatte gjennom ansvarsgruppemodell Det vert vurdert trong for IOP (Individuell Opplæringsplan) og IP (Individuell Plan) Det vert vurdert Trygderettar m.m. som elev og foreldre kan ha Arbeidet vert leia av oppnemnd koordinator, jmf. Retningsliner for Individuell plan i Stord kommune
Utfordringar: Få i gang tverrfagleg møte Felles forståing av problematikken i hjelpeinstansane, avklaring og lojalitet i høve til kven gjer kva Reell implementering i skulane og hjelpeinstansane Reagere tidleg nok Skilje ut alvorleg problemutvikling tidleg nok Kvalitativ betre rettleiingsmetodikk i skulane Kunnskap og tryggleik til å gjennomføre Den vanskelege samtalen Bruk av ansvarsgruppe og koordinator