BILDØY Fjell kommune Kulturhistoriske registreringar områdeplan nordre bildøy Rapport 66 2010
Forord Etter omorganiseringa av kulturminnevernet i 1990 vart ansvaret for automatisk freda kulturminne i plansaker overført til fylkeskommunane. I Hordaland fylkeskommune er det Seksjon for kulturminnevern og museum ved Kultur- og idrettsavdelinga som utfører det kulturminnefaglege arbeidet. Planområda vert sjekka ut i høve til arkivopplysingar om kjente automatisk freda kulturminne. Det vert og gjort ei kulturminnefagleg vurdering om det må gjerast arkeologiske registreringar i felt. Den arkeologiske registreringa i felt har som mål å finne ut om eit planlagd tiltak vil komma i konflikt med automatisk freda kulturminne (eldre enn 1537). I den grad tiltaket vil verka inn på nyare tids kulturminne vil desse bli kort omtalte. Denne rapporten er utarbeidd på bakgrunn av arkeologisk registrering i felt. Rapporten gjev opplysningar om arbeidsomfang, utstrekning og karakter av registrerte kulturminne, og om framlagde planar er i konflikt med kulturminne.
Innhaldsliste: Forord 1. Samandrag 1 2. Bakgrunn 2 3. Kulturminne og kulturmiljø - nokre sentrale omgrep 2 4. Området 3 5. Tidlegare registreringar og funn i området 5 6. Metode 5 7. Undersøkinga 7 7.1 Automatisk freda kulturminne 11 8. Konklusjon 51 Litteratur 52 Vedlegg: Oversiktsbilde av funnområdet med lok. 8, 9, 9b og 10 Terrengmodellar Bildøy (D. Simpson, Bergen Museum, UiB). For ytterlegare feltfoto viser ein til HFK sitt fotoarkiv Fotostation.
Figurliste: Figur 1. Planområdet på Bildøy aust for Sotra. s. 1 Figur 2. Arkeologiske periodar s. 2 Figur 3. Flyfoto over Bildøy med planområdet lagt inn s. 3 Figur 4. Planområdet på Bildøy s. 4 Figur 5. Kart over registrerte kulturminne i nærområda. s. 5 Figur 6. Strandforskyvingskurve for Bildøy, Fjell kommune. s. 6 Figur 7. Kart over dei undersøkte områda med alle prøvestikka markert. s. 8 Figur 8. Flyfoto med lokalitetane merka inn. s. 9 Figur 9. Kart med automatisk freda kulturminne og funnstader markert. s. 10 Figur 10.Lokalitet 1 og 2, kart.1:400 s. 12 Figur 11.Planskisse over lok. 1. s. 13 Figur 12.Flata med lok. 1 i forgrunnen. Mot NA. s. 14 Figur 13.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 1. s. 14 Figur 14.Planskisse over lok. 2. s. 16 Figur 15.Flata med lok. 2. Dei tre positive stikka er markert. Mot SV. s. 17 Figur 16.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 2 s. 17 Figur 17.Skråninga med lok. 3. Bergryggen og utkanten av hyttefeltet i bakgrunnen, og myra framfor. Mot A. s. 18 Figur 18.Planskisse over lok. 3 s. 20 Figur 19.Lokalitet 3, kart. s. 21 Figur 20.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 3. s. 22 Figur 21.Stratigrafi i det positive prøvestikket ASM25. s. 23 Figur 22.Funnstad 141409, kart. s. 24 Figur 23.Lokalitet 5 og funnstad 141429, kart 1:400. s. 26 Figur 24.Stratigrafi i dei positive prøvestikka på lok 5. s. 27 Figur 25.Stratigrafii det positive prøvestikket ASM44. s. 28 Figur 26.Lok. 7 der prøvestikket TS 26 er markert med utstyret nede til høgre. Det mest funnrike prøvestikket TS 27 ligg høgre opp, rett framfor den mørke furustammen i bakgrunnen. Mot NV. s. 29 Figur 27.Lok 7 kart 1:400 s. 31 Figur 28.Stratigrafi i prøvestikka på lok 7. Prøvestikket TS 26 var overfylt med vatn. s. 33 Figur 29.Funnområdet med lokalitetane 8, 9, 9b og 10. Mot N. s. 33 Figur 30.Området strekk seg over flata på bildet, og ned skråninga mot myra i botn av dalen nedanfor. Mot S. s. 34 Figur 31.Lok 8 kart 1:450 s. 35 Figur 32.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 8. s. 36 Figur 33.Området ligg mellom bergnabbane, og strekk seg vidare bakover ned mot myra i dalbotnen nedanfor. Mot SA. s. 37 Figur 34.Lok 9 og 9b, kart 1:450 s. 40 Figur 35.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 9. s. 41 Figur 36.Området strekk seg nedanfrå skråningane like ovanfor vatnet i bakgrunnen, og hitover gjennom daldraget, og opp til høgre på den vide terrasseflata. Mot SV. s. 42 Figur 37.Lok 10 kart 1:350 s. 45 Figur 38.Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 10. s. 46 Figur 39.Lok 11, kart 1:550 s. 49 Figur 40.Stratigrafi i det positive prøvestikket AH3 s. 50 Figur 41.Oversikt ned daldraget mot sørvest med lok. 11 ved det lyse graset i midten av fotografiet s. 50 Figur 43.Lok. 11 ligg frå einekratta i forgrunnen og over grasflata inn mot ein låg bergknatt bakanfor. s. 51
1. Samandrag I samband med kommunedelplan for Bildøyna og områdeplan for Nordre Bildøy, har Kulturog idrettsavdelinga ved Hordaland fylkeskommune gjennomført ei arkeologisk registrering på nordre Bildøy med siktemål å kartleggje eventuelle konfliktar med automatisk freda kulturminne. Registreringa gjekk i utgangspunktet føre seg i perioden 18. okt. 2. nov. 2010, og ansvarlege for gjennomføringa av feltarbeidet var Heidi Handeland, Solveig Rongved, Kjetil Østebø, Anja Melvær og Tore Slinning. Metodane som vart nytta i undersøkinga var overflatesøk og manuelt gravne prøvestikk etter steinalderbusetnader. Supplerande registreringar med vekt på meir nøyaktig avgrensing av lokalitetane vart også utførd i fleire omgangar utover våren 2011. Det vart i løpet av undersøkinga grave 172 prøvestikk, og funne 9 automatisk freda kulturminne, alle er steinalderlokalitetar. Lokalitetane er lagt inn i Riksantikvaren sin kulturminnedatabase Askeladden med id-nr 141405 (lok 1), 141406 (lok 2), 141407 (lok 3), 141410 (lok 5), 141412 (lok 7), 141414 (lok 8), 141415 (lok 9-9b), 141419 (lok 10) og 144249 (lok 11). Vidare vart det påvist funn av einskilde avslag av flint, desse er lagt inn som funnstad med uavklart vernestatus i Askeladden: id 141409 (lok 4), 141411 (lok 6). Funna frå registreringa viser for det meste til spor frå eldre steinalder, der to av lokalitetane kan daterast til tidlegmesolitikum. Mykje av materialet skriv seg frå seinmesolitikum, men funn av rhyolitt peikar også på aktivitet i byrjinga av yngre steinalder på nokre av lokalitetane. I denne undersøkinga vart det ikkje påvist nokre nyare tids kulturminne. Alle funna av automatisk freda kulturminne ligg innanfor planområdet. Figur 1. Planområdet på Bildøy aust for Sotra. 1
2. Bakgrunn Bakgrunnen for undersøkinga er områdeplan for Nordre Bildøy i Fjell kommune (saksnr. 200910741). Formålet med planen er å leggje til rette for bustader og nærings- og kulturbygg i den midtre delen av arealet. Det var frå før ikkje kjend automatisk freda kulturminne eller verneverdige bygningar i planområdet. Den 29.06.2010 gjennomførde arkeolog frå Kultur- og idrettsavdelinga i Hordaland fylkeskommune ei synfaring, og heile planområdet vart vurdert til å ha høgt potensial for kulturminne som enno ikkje er påvist og kartfesta. Det var såleis naudsynt med ei kulturhistorisk undersøking i dette området, i sær med høve til den lokale topografien og mogeligheitene for funn av bevarte steinalderbuplassar under markoverflata. Hordaland fylkeskommune gjennomførte den pliktige undersøkinga i perioden 18.10 02.11.10 og våren 2011. 3. Kulturminne og kulturmiljø nokre sentrale omgrep Kulturminne er konkrete spor etter menneske som levde før oss. Dei omfattar òg stader det er knytt historiske hendingar, tru eller tradisjonar til, jf. Kulturminneloven 2, 1. ledd. Kulturminne kan til dømes vere hus, gravhaugar, tufter, båtar og vegar. Desse kan vere frå tidlegare tider eller frå vår eiga tid. Med kulturmiljø er meint eit område der kulturminne er ein del av ein større heilskap eller samanheng. Kulturmiljø kan til dømes vere ein bydel, eit gardstun med landskapet ikring, eit fiskevær eller eit industriområde med fabrikkar og bustader, jf. Kulturminneloven 2, 2. ledd. Eit stort tal med verdifulle kulturminne er freda. Gjennom Kulturminneloven er kulturminne frå oldtid og mellomalder (inntil år 1537), ståande bygningar eldre enn 1650 og samiske kulturminne eldre enn 100 år automatisk freda. Lova inneheld òg eigne lovføresegner om vern av skipsfunn. Kulturminneloven 4 inneheld ei liste av ulike typar kulturminne som er automatisk freda. I kulturminneforvaltninga vert det også ofte skilt mellom automatisk freda kulturminne, også kalla fornminne og nyare tids kulturminne Arkeologiske perioder Ukalibrert BP Kalibrert BC / AD Eldre Tidligmesolitikum TM 10 000 9000 BP 9200 8100 BC steinalder Mellommesolitikum MM 9000 7500 BP 8100 6400 BC Senmesolitikum SM 7500 5200 BP 6400 4000 BC Yngre Tidligneolitikum TN 5200 4700 BP 4000 3300 BC steinalder Mellomneolitikum, periode A MNA 4700 4100 BP 3300 2600 BC Mellomneolitikum, periode B MNB 4100 3800 BP 2600 2300 BC Senneolitikum SN 3800 3500 BP 2300 1800 BC Bronsealder Eldre jernalder Eldre bronsealder EBA 3500 2900 BP 1800 1200 BC Yngre bronsealder YBA 3000 2440 BP 1200 500 BC Keltertid 2440 2010 BP 500 0 BC Romertid 2010 1680 BP 0 400 AD Folkevandringstid 1680 1500 BP 400 570 AD Yngre Merovingertid 1500 1210 BP 570 800 AD jernalder Vikingtid 1210 970 BP 800 1030 AD Middelalder Tidlig middelalder Høymiddelalder Senmiddelalder 1030 1150 AD 1150 1350 AD 1350 1537 AD Figur 2. Arkeologiske periodar. 2
Dei aller fleste av dei automatisk freda kulturminna er enno ikkje registrert. Det er ulike årsaker til dette. Mest vanleg er at dei ligg under dagens markoverflate, og ikkje er synlege. Det kan og skuldast at ein aldri har leita etter kulturminne i desse områda, eller at kulturminna er så overgrodd at dei ikkje lenger er synlege. Så lenge kartfesting og registrering av automatisk freda kulturminne aldri vil bli fullstendig, er ein i offentleg forvalting og arealplanlegging avhengig av den informasjonen og dei data kulturminnevernet får fram gjennom registreringsarbeidet. Ved planlegging av offentlege og større private tiltak pliktar den ansvarlege å undersøke om tiltaket vil virke inn på automatisk freda kulturminne, jf. Kulturminneloven 9. Kulturminne frå nyare tid (yngre enn 1537) har meir eller mindre stor verneverdi, men er med unntak av ståande bygningar eldre enn 1650 i utgangspunktet ikkje automatisk freda. Dei kan verte freda etter 15 i Kulturminneloven eller verte regulerte til vern med heimel i Plan- og bygningsloven. I Sefrak-registeret er kulturminne frå før 1900 (hovudsakleg ståande bygningar) registrert. I nokre områder er òg kulturminne frå etter 1900 Sefrak-registrert. 4. Området Bildøy ligg mellom Store Sotra og Litle Sotra og vert delt i nordre og søre del av riksveg 555. Det er ingen fast busetnad på Nordre Bildøy, men på nordaustsida er det eit belte med 60 fritidseigendomar. Vest for hyttene ligg kuperte utmarksområder med myrdrag mellom haugar og bergryggar, som er tilvakse med lyng, einer og blandingsskog. I vestre del ligg det også det ca. 370 m lange Holmavatnet. Sjølve planområdet strekk seg nordover over øya frå riksvegen, i ein korridor mellom hyttefeltet i aust og vatnet i vest. Arealet er nokså uberørt av moderne aktivitet. Figur 3. Flyfoto over Bildøy med planområdet lagt inn. 3
Figur 4. Planområdet på Bildøy. 4
5. Tidlegare registreringar og funn i området Det var frå før ikkje kjend automatisk freda kulturminne på Nordre Bildøy, men ei tverrøks i grønstein og ei bile i jern har vorte levert inn som lausfunn til Bergen Museum (B 11244 og B 10736). I nærområda sør på øya er det registrert to steinalderbuplassar (Askeladden id. 112462 og 95581), og like på vestsida av Bildøystraumen har ein kartfesta to gravrøyser (Askeladden id. 6307 og 16137). Like ved den eine røysa kunne ein også dokumentere to steinalderbuplassar (Askeladden id. 127359 og 127360). Desse lokalitetane kan sjåast på kartet nedanfor henta frå Askeladden. Her ser ein også fleire av dei nyfunne lokalitetane nord på Bildøy. Figur 5. Kart over registrerte kulturminne i nærområda. 6. Metode Sidan førhistoriske spor etter menneske ofte ikkje er synleg på markoverflaten, vil registreringsmetode vanlegvis innebere graving manuelt med spade, prøvestikking eller ved hjelp av gravemaskin, maskinell flateavdekking. I område kor ein reknar med funn av synlege kulturminne vert det søkt i overflata. Ofte vert fleire metodar nytta på ei og same registrering. Kva metode som er vald avheng av topografi, høgd over havet og kva type kulturminne ein reknar med å kunne påvise. Prøvestikking er den mest nytta metoden for å påvise kulturminne frå steinbrukande tid, men kan også nyttast til å påvise yngre kulturminne. Ved bruk av denne metoden sonderar ein fyrst med eit jordborr etter lausmassar. Ved påvising av lausmassar grev ein så prøvestikk med spade. Prøvestikka er om lag 40 x 40 cm. Den oppgravne massen under torva vert vassålda i såld med 4 millimeter maskevidde. Slik vil funn av reiskap og avslag etter reiskapsproduksjon vere lett å finne. Maskinell flateavdekking er ein arkeologisk registreringsmetode ofte nytta til å påvise automatisk freda kulturminne i dyrka mark. Metoden går ut på at ein fjernar jordlag med 5
gravemaskin ned til undergrunnen eller til uforstyrra lag med funn av forhistoriske spor. Når den overdekkande jordmassen blir fjerna av gravemaskina føl arkeologane maskina og reinsar fram den avdekka flata for å påvise spor etter førhistorisk aktivitet. Slike spor er til dømes stolpehol og veggriller etter hus, ulike typar nedgravingar som graver, kokegroper og eldstadar, ardspor etter førhistorisk jordbruk eller restar av kulturlag eller dyrkingslag. Ved registreringa vert det opna opp søkesjakter i ikring tre meters breidde og i varierande lengde. Ved overflateregistrering vert området som skal undersøkast synfare systematisk med tanke på synlege kulturminne. Synlege kulturminne kan vere gravminne, hustufter, helleristningar, bergmalingar, steingjerder, geilar, jakt- og fangstanlegg, kolgroper, vegar og vegfar, hellerar, runesteinar jernvinne, steinbrot, bygdeborgar. Landskapet har endra seg mykje sidan førhistorisk tid; enten ved at tidlegare tidars busetjingsområde har gått ut av bruk og grodd att, ved moderne påverking eller ved landheving. Det er utarbeidd kurver over eldre strandlinjer for Hordaland (Lohne 2006; sjå også Rommundset 2005 og Vasskog 2006). Dette kan vere ein god reiskap til å forstå landskapsendringar over tid. Strandlinekurver er også ein metode ein nyttar for å datere steinalderlokalitetar innanfor ei gjeve ramme. Ei strandlinjekurve for det gjeldande området er vist på figuren under. Strandforskyvningskurve for UTM 285172 Ø, 6697667 N 45 40 35 30 25 20 Høyde 15 10 5 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 0 Tid (ukal 14C år BP) Figur 6. Strandforskyvingskurve for Bildøy, Fjell kommune. På bakgrunn av terrenget og nærleik til sjøen kunne ein især vente å finne spor frå steinalder i planområdet. Det høgaste punktet i planområdet er 46,5 m.o.h., største delen av arealet hadde dermed svært høgt potensiale for nye funn. Ved registreringa vart det prøvestukke og søkt i overflata etter synlege kulturminne. 6
7. Undersøkinga Registreringa gjekk føre seg i perioden 18. okt. 2. nov. 2010, og ansvarlege for gjennomføringa av feltarbeidet var Heidi Handeland, Solveig Rongved, Kjetil Østebø, Anja Melvær og Tore Slinning. Metodane som vart nytta i undersøkinga var overflatesøk og manuelt gravne prøvestikk etter steinalderbusetnader. Det samla talet på prøvestikk var 172, kor 24 var positive. Etter supplerande undersøkingar og avgrensing av lokalitetane våren 2011, og ei kvalitetsvurdering av funnmaterialet og konteksten til prøvestikka, kan ein skilje ut 9 steinalderlokalitetar i planområdet. I denne undersøkinga vart det ikkje dokumentert nokre nyare tids kulturminne. Lokalitetane er lagt inn i Riksantikvaren sin kulturminnedatabase Askeladden med følgjande id-nr: 141405 (lok 1) 141406 (lok 2) 141407 (lok 3) 141410 (lok 5) 141412 (lok 7) 141414 (lok 8) 141415 (lok 9-9b) 141419 (lok 10) 144249 (lok 11) Vidare vart det påvist funn av einskilde avslag av flint, desse er lagt inn som funnstad med uavklart vernestatus i Askeladden: id 141409 (lok 4), 141411 (lok 6). 7
Figur 7. Kart over dei undersøkte områda med alle prøvestikka markert. Raud markerer funnførande prøvestikk (positive) og blå markerer dei funntomme (negative). 8
Figur 8.Flyfoto med lokalitetane merka inn. 9
Figur 9. Kart med automatisk freda kulturminne og funnstader markert. 10
7.1 Automatisk freda kulturminne Askeladden id. nr. 141405 - Steinalderbuplass Lokalitet 1 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg på vestsida av Bildøy, om lag 17 moh. øvst i eit grasvakse, NV-SA orientert daldrag med glissen blandingsskog. Lokaliteten ligg i lett skrånande terreng på sørsida av daldraget, og tvers over på nordsida ligg lok. 2. Dei lågaste grasflatane mellom desse lokalitetane er svært fuktige av vassig frå eit større myrområde like ovanfor mot aust. Lokaliteten er avgrensa av negative prøvestikk. Utstrekninga er estimert til 380 kvm. Funn: 37 funn frå 3 positive prøvestikk. Ut frå materiale og høgda over havet kan lokaliteten vere frå tidlegmesolitikum. Råstoffsamansetninga er: Flint. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 1 PS BL Funn Råstoff Merknad TS 13 3 2 avslag Flint 1 mikroavslag Flint Sum TS13 3 TS 17 1 1 avslag Flint 2 2 avslag Flint 1 brent 3 3 avslag Flint 2 mikroavslag Flint 4 3 makroavslag Flint 1 med bruksretusj 15 avslag Flint 2 mikroavslag Flint 5-3 avslag Flint Opprensing - 1 mikroavslag Flint Opprensing Sum TS17 32 SLR 7 1 2 avslag Flint 1 brent Sum SLR7 2 Lok 1 37 11
Figur 10. Lokalitet 1 og 2, kart.1:400 12
Figur 11. Planskisse over lok. 1. 13
Figur 12. Flata med lok. 1 i forgrunnen, med dei oransje markørane på lok. 2 i bakgrunnen. Mot NA. Figur 13. Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 1. 14
Askeladden id. nr. 141406 - Steinalderbuplass Lokalitet 2 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg på vestsida av Bildøy, om lag 17 moh. øvst i eit grasvakse, NV-SA orientert daldrag med glissen blandingsskog. Lokaliteten ligg i lett skrånande terreng på nordsida av daldraget, og tvers over på sørsida ligg lok. 1. Dei lågaste grasflatane mellom desse lokalitetane er svært fuktige av vassig frå eit større myrområde like ovanfor mot aust. Lokaliteten er avgrensa av negative prøvestikk. Utstrekninga er estimert til 510 kvm. Funn: 18 funn frå 3 positive prøvestikk. Ut frå materiale og høgda over havet meiner ein at lokaliteten er frå tidlegmesolitikum. Råstoffsamansetninga er: Flint, mylonitt og kvarts. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 2 PS BL Funn Råstoff Merknad TS 20 1 2 avslag Flint Sum TS20 2 TS 24 2 1 avslag Flint 1 avslag Kvarts Sum TS24 2 TS 25 1 4 avslag Flint 1 makroavslag Mylonitt Evt. grov flint 2 avslag Mylonitt 2 1 Lerbergsøks Mylonitt Evt. grov flint 2 avslag Flint 1 avslag Mylonitt - 2 avslag Flint Opprensing - 1 mikroavslag Flint Opprensing Sum TS25 14 Lok 2 18 15
Figur 14. Planskisse over lok. 2. 16
Figur 15. Flata med lok. 2. Dei tre positive stikka er markert. Mot SV. Figur 16. Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 2. 17
Askeladden id. nr. 141407 - Steinalderbuplass Lokalitet 3 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg på austsida av eit større myrområde inne på øya, tett opp mot grensa for hyttefeltet som strekk seg langs sjøsida i aust. Lokaliteten ligg mellom 15 og 20 moh. i ei lyng- og einevakse skråning, som stig opp mot ein ruvande, N-S orientert bergrygg. Lokaliteten avgrensast av negative prøvestikk i V, S og Ø. Utstrekninga er estimert til 470 kvm. Lokaliteten er ikkje avgrensa inn på hyttetomta i N, utanfor planområdet. Funn: 136 funn frå 5 positive prøvestikk. Nokre av funna indikerar aktivitet i seinmesolitikum, men den varierte høgda over havet muliggjer også eldre fasar. Råstoffsamansetninga er: Flint, kvarts, bergart og jaspis. Figur 17. Skråninga med lok. 3. Bergryggen og utkanten av hyttefeltet i bakgrunnen, og myra framfor. Mot A. 18
Funnliste - katalogisering av funn: LOK 3 PS BL Funn Råstoff Merknad HH 14 1 2 flekker Flint 3 mikroflekker Flint 22 avslag Flint 1 brent 6 mikroavslag Flint 2 biter Flint 1,5 4 mikroflekker Flint 2 fragm. sentl., 1 brent 4 avslag Flint 4 mikroavslag Flint 1 brent 5 biter Flint 1 avslag Kvartsitt 2 2 smalflekker Flint 1 med bruksretusj 1 skraper Flint Retusj, mulig brent 1 avslag Flint Med bruksretusj 12 avslag Flint 10 mikroavslag Flint 2 biter Flint 1 mikroavslag Kvarts 3 1 mikroflekke Flint 1 smalflekke Flint Sentral 6 avslag Flint 2 mikroavslag Flint 1 bit Flint 1 slipt fragment Bergart Del av slipt bergart? 4 2 mikroavslag Flint Sum HH14 96 HH 15 1 1 smalflekke Flint 3 1 mikroavslag 6 1 avslag 7 1 avslag Med retusj 8 1 mikroflekke? Jaspis Sum HH15 5 HH 16 1 2 avslag Flint 2 biter Flint 1 brent 2 4 avslag Flint 3 1 bit Flint Sum HH16 9 KØ 14 3 1 knakkestein Bergart 4 1 mikroavslag Flint Sum KØ14 2 KØ 15 2 1 endeskraper Flint 1 flekke Flint Sentral 1 smalflekke Flint 1 flekke? Flint Distal 4 avslag Flint Sum KØ15 8 Lok 3 136 19
Figur 18. Planskisse over lok. 3. 20
Figur 19. Lokalitet 3, kart. 21
Figur 20. Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 3. 22
Askeladden id. nr. 141409 - Funnstad Lokalitet 4 Skildring av lokaliteten: Funnstaden ligg rundt 20 moh. inne på øya, øvst i eit A-V orientert daldrag. Terrenget skrår ned mot sørvest, og tilvekse med gras, lyng og einer. Ytterlegare prøvestikk resulterte ikkje i fleire funn. Funn: 1 funn frå 1 positivt prøvestikk. Det er uvisst korvidt flintbiten stammar frå ein buplass/knakkeplass, men høgda over havet muliggjer aktivitet både i tidleg- og mellommesolitikum. Råstoffsamansetninga er: Flint. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 4 PS BL Funn Råstoff Merknad ASM 25 1 1 bit Flint Vannrullet Figur 21. Stratigrafi i det positive prøvestikket ASM25. 23
Figur 22. Funnstad 141409, kart. Askeladden id. nr. 141410 - Steinalderbuplass Lokalitet 5 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg mellom 10 og 15 moh. i skråninga på ein bergrygg, som strekk seg som eit nes nordvest utover mot Holmavatnet. Skråninga er tilvakse med lyng, einer og glissen blandingsskog. Lokaliteten er avgrensa av negative prøvestikk og topografi. Utstrekninga er estimert til 605 kvm.
Funn: 57 funn frå 6 positive prøvestikk. Funnmaterialet kan skrive seg både frå seinmesolitikum og tidlegneolitikum, men høgda over havet muliggjer også eldre mesolittiske dateringar. Råstoffsamansetninga er: Flint, rhyolitt, kvarts, kvartsitt og mylonitt. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 5 PS BL Funn Råstoff Merknad KØ 40 3 1 avslag Flint Brent? Sum KØ40 1 ASM 42 1 1 mikroflekke Flint Sentral 3 avslag Flint 1 brent 1 avslag Rhyolitt 1 mikroavslag Flint 2 1 avslag Flint Med bruksretusj 5 avslag Flint 1 proksimalende? 3 mikroavslag Flint 1 mikroavslag Rhyolitt 3 biter Flint 3 avslag Mylonitt 1 mikroavslag Mylonitt 1 mikroflekke Kvarts Distal 3 2 mikroavslag Flint 2 brent 1 bit Flint - 4 avslag Flint Opprensing. 1 flekke?, 1 brent Sum ASM42 31 TS 1B 1 1 avslag Flint 2 avslag Kvartsitt 2 4 avslag Flint 2 avslag Kvartsitt 3 1 mikroflekke Flint Proksimal 1 avslag Flint 4 1 avslag Kvarts Mulig skraper? Sum TS1B 12 TS 2B 1 2 avslag Kvartsitt 2 1 avslag Flint 1 avslag Mylonitt 1 avslag Kvartsitt 1 kjernefragment Kvarts Sum TS2B 6 TS 3B 1 1 avslag Kvartsitt NB: berre påvist positivt under torva, ikkje gravd til botn Sum TS3B 1 TS 6B 1 6 avslag Flint Sum TS6B 6 Lok 5 57
Figur 23. Lokalitet 5 og funnstad 141429, kart 1:400. 26
Figur 24. Stratigrafi i dei positive prøvestikka på lok 5. 27
Askeladden id. nr. 141411 - Funnstad Lokalitet 6 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg mellom 15 og 20 moh. like ovanfor lok.5, i skråninga på ein bergrygg som strekk seg som eit nes nordvest utover mot Holmavatnet. Skråninga er tilvakse med lyng, einer og glissen blandingsskog. Lokaliteten er delvis avgrensa av negative prøvestikk. Funn: 1 funn frå 1 positivt prøvestikk. Denne lokaliteten er framleis usikker, men nærleiken til lok. 5 og høgda over havet muliggjer både mesolittisk og tidlegneolittisk aktivitet. Råstoffsamansetninga er: Flint. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 6 PS BL Funn Råstoff Merknad ASM 44 1 1 bit Flint Figur 25. Stratigrafii det positive prøvestikket ASM44. 28
Askeladden id. nr. 141412 - Steinalderbuplass Lokalitet 7 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg rundt 10-15 moh. ved vestenda av ei myr i eit lågt daldrag. Tre positive prøvestikk ligg nede i myra, som her gjeng over i ein bekk som renn ned eit trongt skar mot sjøen i vest. Det mest funnrike stikket ligg like ovanfor, oppå ein lyngkledd rygg som stikk som eit lite nes sørover ut mot skaret. Lokaliteten er avgrensa av eitt negativt prøvestikk mot aust, og topografi (berg) i sør og sørvest. Utstrekninga er estimert til 455 kvm, men lokaliteten er ikkje avgrensa mot NV utanfor planområdet. Dei topografiske høva her tilseier at lokaliteten kan strekke seg lenger i denne retninga. Funn: 62 funn frå 5 positive prøvestikk. Høgda over havet sannsynleg gjer ei tidfesting til seinmesolitikum, noko som også kan stemme med funnmaterialet. Råstoffsamansetninga er: Flint, kvarts, kvartsitt, pimpstein, grønstein og mylonitt. Figur 26. Lok. 7 der prøvestikket TS 26 er markert med utstyret nede til høgre. Det mest funnrike prøvestikket TS 27 ligg høgre opp, rett framfor den mørke furustammen i bakgrunnen. Mot NV. 29
Funnliste - katalogisering av funn: LOK 7 PS BL Funn Råstoff Merknad TS 26 1 1 avslag Flint 1 kjernefragment Kvarts 1 avslag Kvarts Sum TS26 3 TS 27 1 2 smalflekke Flint 2 mikroflekke Flint 1 med bruksretusj? 1 flekke? Flint 13 avslag Flint 2 brent 3 mikroavslag Flint 4 biter Flint 1 kjernefragment Kvarts 1 mikroflekke? Kvarts 2 avslag Kvarts 2 1 øksefragment Grønnstein Slipt, fasettert 2 biter Flint 1 mikroavslag Flint Brent 1 avslag Mylonitt 1 avslag Kvarts 2 nøtteskall Hassel Fragment 3 1 avslag Flint Grov. Med retusj 1 flekke Flint Sentral 1 kjerne Flint Uregelmessig kjerne, spesiell flinttype 3 avslag Flint 3 avslag Kvarts Sum TS27 46 HH 7c 2 2 avslag Kvarts Fin 1 avslag Kvartsitt 1 pimpstein Pimpstein natur HH7c 4 HH 9c 1 1 mikroflekke Flint Med to rygger 1 mikroflekke? Kvarts 3 avslag Flint 1 avslag Kvarts 3 1 avslag Flint Sum HH9c 7 VB 6 1-2 1 avslag Flint 5-6 1 avslag Kvarts Sum VB6 2 Lok 7 62 30
Figur 27. Lok 7 kart 1:400 31
32
Figur 28. Stratigrafi i prøvestikka på lok 7. Prøvestikket TS 26 var overfylt med vatn. Figur 29. Funnområdet med lokalitetane 8, 9, 9b og 10. Mot N. Askeladden id. nr. 141414 - Steinalderbuplass Lokalitet 8 Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg mellom 12 og 20 moh. inne på øya, i nordsida av ein A-V orientert dal. Dalbotnen er prega av ei stor myr som strekk seg inn frå Holmavatnet i vest. Lokaliteten er avgrensa av negative prøvestikk, topografi og berg. Utstrekninga er estimert til 712 kvm. 33
Funn: 36 funn frå 4 positive prøvestikk. Noko av funnmaterialet kan truleg knytast til fleire periodar frå tidlegneolitikum og attende til mellommesolitikum. Ut frå høgda over havet kan ein her også vente å få eldre dateringar. Råstoffsamansetninga er: Flint, rhyolitt og kvarts. Figur 30. Området strekk seg over flata på bildet, og ned skråninga mot myra i botn av dalen nedanfor. Mot S. Funnliste - katalogisering av funn: LOK 8 PS BL Funn Råstoff Merknad KØ 36 1 4 avslag Flint 2 avslag Kvarts 1 mikroavslag Kvarts 2 1 kjernefragment Kvarts 3 1 avslag Flint 4 1 mikroavslag Flint 1 avslag Kvarts 5 1 avslag Flint Sum KØ26 12 ASM 36 1 1 avslag m/retusj Flint Bruksretusj. Mulig del av mikroflekkekjerne 1 avslag Flint 2 1 mikroflekke Flint 1 mikroflekke? Flint Har ikke rygger 6 avslag Flint 2 mikroavslag Flint 3 1 makroavslag med bruksretusj Flint 5 avslag Flint 1 brent 1 avslag Kvarts 4 1 bit Flint Sum ASM36 20 SLR 1B 1 1 mikrolitt Flint Sum SLR1B 1 HJ 1 1 1 bit Flint 2 1 flekke Rhyolitt Knekt 4 1 bit Flint Sum HJ1 3 Lok 8 36 Flekkelignende avslag med bruksretusj 34
Figur 31. Lok 8 kart 1:450 35
36 Figur 32. Stratigrafi i positive prøvestikk på lok. 8.
Askeladden id. nr. 141415 - Steinalderbuplass Lokalitet 9 og 9b Skildring av lokaliteten: Lokaliteten ligg kring 14-17 moh. midt i nordsida av ein A-V orientert dal. Dalbotnen er prega av ei stor myr som strekk seg inn frå Holmavatnet i vest. Funnområdet er avgrensa av negative prøvestikk og berg langs sør- og nordsida. Utstrekninga er estimert til 570 kvm. Funnområdet skal truleg oppfattast som 2 lokalitetar på grunn av eit funntomt strekk med negative prøvestikk og berg mellom det øvste funnførande prøvestikket KØ 31 på lok. 9b (8 funn), og samlinga med dei positive prøvestikka KØ 35, HH 2b, VB 1b, ØS 1 og ØS 2 på lok. 9 (totalt 296 funn). Funn: 304 funn frå 6 positive prøvestikk. Funnmaterialet tilseier ein tidlegneolittisk fase, samt ein eldre fase med material som mest truleg kan knytast til seinmesolittisk aktivitet. Ut frå høgda over havet kan ein her også finne spor frå tidlegmesolitikum. Råstoffsamansetninga er: Flint, kvarts, kvartsitt, rhyolitt og jaspis. Figur 33. Området ligg mellom bergnabbane, og strekk seg vidare bakover ned mot myra i dalbotnen nedanfor. Mot SA. 37
Funnliste - katalogisering av funn: LOK 9 og 9b PS BL Funn Råstoff Merknad KØ 35 1 9 avslag Flint 14 mikroavslag Flint 2 brent 1 makroavslag Kvarts 1 avslag Kvarts 1 mikroavslag Kvarts 2 1 flekke Flint 3 mikroflekker Flint Fragment, 1 m/retusj 1 smalflekke Flint Proksimal 1 kjernefragment Flint 1 avslag Flint Flekkelignende 12 avslag Flint 2 brent 8 mikroavslag Flint 2 brent 3 biter Flint 1 bipolar kjerne Kvarts 1 avslag Kvarts 1 avslag Rhyolitt 3 2 mikroflekker Flint 1 flekkefragment Flint Proksimal 2 avslag Flint Mikroflekkelignende? 10 avslag Flint 8 mikroavslag Flint 3 biter Flint 1 avslag Jaspis 1 avslag Kvarts Mikroflekkelignende? 7 avslag Kvarts 10 mikroavslag Kvarts 4 1 avslag m/retusj Flint Bruksretusj 3 avslag Flint 1 bit Jaspis 2 avslag Kvarts/bergkr. Mikroflekkelignende? 1 avslag Kvarts 1 bit Kvarts Mulig slått 5 1 mikroflekke Flint bf 1 avslag Flint 3 mikroavslag Flint 1 avslag Kvarts 6 1 avslag Flint 1 bit Flint Sum KØ31 121 HH 2b 1 3 avslag Flint 2 avslag Kvarts Bergkrystall 1 avslag Kvartsitt 2 1 avslag Flint 1 bipolar kjerne Kvarts Bergkrystall 6 avslag Kvarts 3 i bergkrystall 3 1 kjernefragment Kvarts Bergkrystall 1 avslag Kvartsitt 4 1 avslag Flint 1 avslag Kvarts Bergkrystall 1 avslag Kvarts 2 avslag Kvartsitt 6 1 avslag Flint Sum HH2b 22 VB 1b 1 4 avslag Flint 1 bipolar kjerne Kvarts Stor 38
2 avslag Kvarts 2 2 avslag Kvartsitt 3 1 kjernefragment Kvarts Sum VB1b 10 ØS 1 1 2 kjernefragment Kvarts 1 avslag Kvarts Sum ØS1 3 ØS 2 1 1 vanlig flekke flint Fragment, proksimal. Brent 18 avslag Flint 5 brent 2 avslag Kvartsitt 1 kjernefragment Kvarts Stor 2 avslag Kvarts 2 1 vanlig flekke Flint 10 mikroflekker Flint Fragment 2 kjernefragment Flint 29 avslag Flint 9 brent 6 biter Flint 2 kjernefragment Kvartsitt 6 avslag Kvartsitt 5 avslag Kvarts 1 kjernefragment kvarts 3 1 mikroflekke Flint Fragment 1 kjernefragment Flint 11 avslag Flint 2 brent 3 biter Flint 1 mikroflekke Rhyolitt Fragment 1 kjernefragment Rhyolitt 2 kjernefragment Kvartsitt 5 avslag Kvartsitt 4 kjernefragment Kvarts 9 avslag Kvarts 4 1 mikroflekke Flint 2 avslag Flint 1 kjernefragment Flint Grov (mulig svart kvartsitt) 1 bit Kvartsitt 8 avslag Kvartsitt 5 1 bit Flint 1 avslag Kvartsitt 6 1 avslag Kvarts Sum ØS2 140 Lok 9 296 KØ 31 1 4 avslag Flint 2 mikroavslag Flint 1 bit Flint 1 bit Kvarts Kjernefragment? Sum KØ31 8 Lok 9b 8 39