Kjeldebruk og referanseteknikk Presentasjon på kurs i akademisk skriving 20. november 2013 Kirsti Langstøyl Biblioteket, Høgskulen i Volda
Formulere søk/søkeprofil Kva er oppgåveteksten (dersom oppgåva er gitt av andre) ev. klargjer problemstillinga (dersom du har definert oppgåva) Vel kva for ord/faguttrykk som er viktigast Finn søkeord, inkl. synonym og engelske faguttrykk (bruk ordbøker) Vurder kva for type informasjon du har behov for (norsk/utanlandsk, bøker, tidsskriftartiklar) Vel informasjonskjelder/databasar Meir på biblioteket si nettside: http://www.hivolda.no/nyn/hivolda/biblioteket/oppgaveskriv ing/formulere-sok
Døme på kjelder Lærebøker Fagbøker Fagleksika, ordbøker, handbøker Artikkelsamlingar Tidsskriftartiklar Mastergradsoppgåver, doktorgradsavhandlingar Forskingsrapportar Offentlege dokument Statistikk Avisartiklar Nettstader og nettdokument
Kvar finn vi kjelder kvar kan vi søke? Google Scholar (scholar.google.no) søk i akademisk litteratur og forsking Bibsys Ask - biblioteket sin katalog Norske/nordiske tidsskriftartiklar: Norart og Idunn.no Databasar (via biblioteket si nettside) oversikt over generelle databasar og fagdatabasar. Mange med engelskspråkleg innhald, særleg tidsskriftartiklar, mykje av det vitskapeleg artiklar Fagsider (via biblioteket si nettside) ressursar innanfor emne på HVO, Databasar
Kjeldekritikk Kjeldekritikk handlar om å vurdere kvaliteten på dei kjeldene du har funne fram til Det er viktig å sjå på kjeldene med eit kritisk blikk, og helst samanlikne fleire ulike kjelder for å vurdere kvaliteten på informasjonen Kor stor relevans har kjelda for det arbeidet du skal gjere?
Relevante spørsmål du bør stille: Kven er forfattaren? Kven er målgruppa? Når er det skrive? Kven har publisert? Verkar informasjonen påliteleg? Er det fakta eller meiningsytringar? Er teksten objektiv? Blir det referert til andre kjelder?
Kvifor bruke og referere til kjelder? Krav i akademisk arbeid Forankre eige arbeid i tidlegare forsking All forsking og alt akademisk arbeid skal kunne etterprøvast All bruk av andre sitt materiale skal dokumenterast Ved bruk av ikkje-skriftlege åndsverk som t.d. lyd og bilete må ein også ta omsyn til opphavsretten, sjå http://www.clara.no/.
Korrekt bruk av kjelder er viktig for å unngå plagiering Plagiering = feil eller manglande bruk av kjelder Plagiering er å utgi andre sitt arbeid som sitt eige Plagiering er fusk og strengt forbode! Plagiering medfører at du stryk på oppgåva, og at du kan miste retten til å ta eksamen Undervisningsinstitusjonane har skaffa seg eigne dataprogram som skal avsløre juks og plagiering
Korrekt bruk av kjelder viser at du: Anerkjenner andre forfattarar sitt arbeid Har lese litteratur om emnet Set arbeidet ditt inn i ein større fagleg samanheng Meistrar teknikken med å oppgi kjelder Minskar sjansane for å bli mistenkt for juks og plagiering
Korrekt bruk av kjelder gjer det lettare for lesaren å: Identifisere og gjenfinne dei kjeldene du har brukt Identifisere dine avsnitt, tankar og konklusjonar Kjeldelista seier ofte meir om kvaliteten på ei oppgåve enn kva tittelen gjer Hugs at kjeldene er til for lesaren!
APA-standarden Utvikla av American Psychological Association, brukt innanfor psykologi og samfunnsfag Ein anerkjend og mykje brukt refereransestil til bruk ved sitering av kjelder og oppsett av litteraturliste Biblioteket brukar APA-standarden når vi rettleier studentar om kjeldebruk Ulike fagområde brukar ulike standardar/referansestilar. Spør faglærar kva som skal brukast på ditt studium.
Kjeldetilvising/referere til kjelder i teksten Dette betyr at du i den løpande teksten viser til ei kjelde du har brukt Hovudregel: (Forfattaren sitt etternamn, publikasjonen sitt utgivingsår) Døme: (Haug, 2010)
To måtar å vise til kjelder på: Du skriv heile referansen i parentesen:... (Haug, 2010) Du nemner forfattarnamnet i teksten, og skriv deretter årstalet i parentes: Haug (2010) skriv at
Dersom vi set forfattarnamnet i parentes, ligg tyngdepunktet i høgare grad på den teoretiske diskusjonen rundt emnet. Dersom forfattaren sitt namn blir nemnt i sjølve teksten, og berre årstalet står i parentes, blir det skarpare fokus på den siterte forfattaren.
Kjelde med to forfattarar: (Heggen & Øia, 2005) eller Heggen og Øia (2005) har undersøkt Siter begge namna kvar gong dei blir nemnde i teksten Bruk «&«mellom namna når dei står inne i parentesen. I teksten brukar du «og» mellom namna.
Kjelde der forfattaren har skrive eit kapittel i ei bok med redaktør Slike førestellingar er ein del av det som vert kalla profesjonell identitet (Heggen, 2008). I teksten skal du vise til kapittelforfattaren og ikkje til redaktøren for boka
Direkte sitat Direkte sitat = ordrett attgjeving av ei kjelde Sitatet skal vere heilt likt kjelda du siterer frå, både når det gjeld ord og teiknsetjing. Ved direkte sitat skal tilvisinga i teksten alltid innehalde sidetal
Kort sitat «Enten du siterer direkte (ordrett) eller parafraserer (gjengir med egne ord) andre sine synspunkt, teorier eller resultater, skal opphavspersonen oppgis.» (Bårnes & Løkse, 2011, s. 62) eller «Enten du siterer direkte (ordrett) eller parafraserer (gjengir med egne ord) andre sine synspunkt, teorier eller resultater, skal opphavspersonen oppgis», seier Bårnes og Løkse (2011, s. 62).
Langt sitat (meir enn 40 ord) Start sitatet på ei ny linje Sitatet skal alltid skrivast med marginnrykk Bruk dobbel linjeavstand Bruk ikkje hermeteikn/sitatteikn
Litteraturliste (referanseliste) Alfabetisk oversikt over alle kjeldene/referansane som er brukte Dersom same forfattar har fleire referansar, skal dei førast opp kronologisk med den eldste først Sensor vil ofte starte med å lese litteraturlista!
Ein referanse inneheld vanlegvis desse elementa: Forfattar Utgivingsår Tittel Utgivingsstad Utgivar
Bok med éin forfattar Fet, J. (2003). Skrivande bønder: Skriftkultur på Nord-Vestlandet 1600-1850. Oslo: Samlaget. Full linjelengde på første linje Etterfølgjande linjer skal ha innrykk på 1,5 cm Boktittel i kursiv
Kapittel i bok med redaktør Heggen, K. (2008). Profesjon og identitet. I: A. Molander & L. I. Terum (Red.), Profesjonsstudier (s. 321-332). Oslo: Universitetsforlaget. Kapittelforfattar og kapitteltittel skal refererast først Tilvising til boka skjer med: «I:», deretter redaktør(ar) og boktittel (i kursiv) Sidetal for kvar kapittelet står må vere med
Tidsskriftartikkel Haugen, M. S., & Villa, M. (2005). Naboskap i bygda. Sosiologisk tidsskrift, 13(3), 213-231. Tidsskrifttittel og årgang/volum i kursiv Aldri «s.» framfor sidetala når ein refererer til tidsskriftartiklar
Nettside med personleg forfattar Ellingsen, B. (2010, 14. januar). Permisjon gir pluss. Henta 15. januar 2010 frå http://www.forskning.no/artikler/2010/ januar/239298 Den første datoen viser til når nettsida sist vart oppdatert, den andre til når informasjonen vart henta frå nettet. Hentedato skal takast med når det er sannsynleg at innhaldet endrar seg/blir oppdatert. Oppgi nøyaktig URL
Samsvar mellom referansane i teksten og litteraturlista: All litteratur som er referert eller sitert i teksten skal vere med i litteraturlista. Det skal ikkje stå noko i litteraturlista som det ikkje er referert til i teksten.
Litteraturliste - døme Fet, J. (2003). Skrivande bønder: Skriftkultur på Nord-Vestlandet 1600-1850. Oslo: Samlaget. Haugen, M. S., & Villa, M. (2005). Naboskap i bygda. Sosiologisk tidsskrift, 13(3), 213-231. Heggen, K. (2008). Profesjon og identitet. I: A. Molander & L. I. Terum (Red.), Profesjonsstudier (s. 321-332). Oslo: Universitetsforlaget.
På biblioteket sine nettsider Les meir om APA-standarden og fleire døme på ulike kjelder på biblioteket si nettside om «Oppgåveskriving»: http://www.hivolda.no/nyn/hivolda/biblioteket/oppgavesk riving
«Et plagieringseventyr» Ein film frå Universitetsbiblioteket i Bergen med humoristisk vinkling på oppgåveskriving og plagiering. Filmen hadde premiere 28. mai 2010. http://www.youtube.com/watch?v=mwbw9kf-acy