Forfall vert å melda til kundetorget på tlf 53 45 85 00, som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling.

Fitjar kommune Møteinnkalling Utval: Utval for Oppvekst og omsorg Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: 09.12.2015 Tid: 08:00 Forfall vert å melda til kundetorget på tlf 53 45 85 00, som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling. Innkalling er sendt til: Namn Funksjon Representerer Grete Marit Veka Maraas Leiar SP Vigdis Røen Leirvik Nestleiar AP Terje Træet Medlem H Ole Bergesen Medlem H Harald Rydland Medlem KRF Varamedlemar Funksjon Representerer Lisa Instefjord Gilje Varamedlem SP Åge Nesbø Varamedlem FRP Karl Magne Engesund Varamedlem AP Hilde Karin Vedøy Eiken Varamedlem KRF Grete Marit Veka Maraas Leiar Bente Fitjar møtesekretær Side1

Saksnr Innhald Lukket PS 48/15 PS 49/15 PS 50/15 Godkjenning av protokoll Oppmoding frå Fylkesmannen om å auka talet på busetjing flyktningar, november 2015. Ymse Side2

Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2015/7 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: 03.12.2015 Godkjenning av protokoll SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 48/15 Utval for Oppvekst og omsorg 09.12.2015 Vedlegg: Protokoll frå møte 17.11.15. Framlegg til vedtak/tilråding: Utval for oppvekst og omsorg godkjenner protokoll frå sist møte. Atle Tornes Rådmann Side3

Side4

Side5

Side6

Side7

Fitjar kommune Arkivkode: F30 Saksmappe: 2015/323 Sakshandsamar: Anne Berit Hovstad Johansen Dato: 25.11.2015 SAKSFRAMLEGG Oppmoding frå Fylkesmannen om å auka talet på busetjing flyktningar, november 2015. Utval sak Utval Møtedato 49/15 Utval for Oppvekst og omsorg 09.12.2015 Kommunestyret 16.12.2015 Vedlegg: Brev frå Fylkesmannen i Hordaland av 20.11.15. Oppmoding om busetting av flyktningar i 2016 Fitjar kommune. Brev frå Fylkesmannen i Hordaland av 17.11. om tilbod om møte mellom statlege etatar i Hordaland. Bakgrunn: Utvalet for oppvekst og omsorg og kommunestyret hadde i oktober/november 2015, sak føre om busetjing av flyktningar i perioden 2017, -18 og -19. Føremålet var å svare fylkesmannen på brev frå august og om tal busetjing desse åra. Under prosessen med ovannemde sak kom det 16.11 brev frå statsministeren om den auka tilstrøyminga med flyktningar, med oppmoding å hjelpe til med å skaffe både mottaksplasser og busetje fleire flyktningar. Og før saka kom til kommunestyret, var det kome eit nytt brev dagsett 20.11.15.frå fylkesmannen; med ny oppmoding om nye busetjingstal for 2016 og 2017. I brevet står det: «Med bakgrunn i det auka behovet for busettingsplasser, ber Fylkesmannen Fitjar kommune om å ta i mot 25 flyktningar i 2016, der minst sju er einslege barn og unge. Bufetat har ansvaret for busetting av dei einslege mindreårige flyktningane under 15 år. Oppmodingstalet inkluderer òg desse. Med bakgrunn i det auka behovet for busettingsplasser, ber Fylkesmannen Fitjar kommune om å leggje til grunn følgjande førebels plantal for 2017: - minst 29 flyktningar i 2017, der minst elleve er einslege barn og unge. Det er stor uvisse knytt til kor mange asylsøkarar som kjem til Noreg i 2016 og 2017. Fylkesmannen vil i løpet av 2016 oppdatere kommunen på busettingsbehovet for 2017 i det årlege oppmodingsbrevet, og så langt som mogleg gje førebels plantal for 2018 og 2019. Fylkesmannen ønskjer å understreke betydinga av presise vedtak for det talet flyktningar som kommunen skal busette. Vedtak må fattast utan atterhald. Vi ber om at det ikkje vert fatta vedtak som inkluderer familiegjenforening eller som ikkje gjer det mogleg å gjennomføre busettingsarbeidet. Skulle det av ulike grunnar ikkje la seg gjere å realisere busettingsplassane i løpet av året, ber vi om at plassar som ikkje er vorte brukte blir overførte til neste års busetting.» Det er også kome brev frå same instans, der dei tilbyr å koordinera eit møte mellom kommunane og statsetatane. Dette med tanke på at kommunane no blir bedne om å busetja fleire einslege mindreårige flyktningar, då med tanke på dette utfordringsbildet Side8

som er nytt for fleire kommunar, og med fokus på samarbeidsrutinar og vellukka integrering. Det ligg no føre slike vedtak om å busetja flyktningar i kommunen med desse tala: 2015 2016 2017 2018 2019 15 talet blir 14 15 10 10 10 Fylkesmannen ber no om følgjande auke, med tal inkludert emf (einslige mindreårige ) 2016 2017 2018 2019 Oppmoding 25 inkl 7 emf 29 inkl 11 emf Vedtak i 15 10 kommunen auke 10 inkl 7 emf 19 inkl 11 emf Fitjar kommune har vedtak om å busetja familiar. I 2015-3 familiar og i -16 vil det koma 2 eller 3 familiar. Fylkesmannen ber no og om at det ikkje skal føreliggja atterhald i vedtaka, som berre familiar t.d. slik Fitjar kommune har gjort i tidlegare vedtak. Saksopplysningar: Når det gjeld busetjing av einslege mindreårige flyktningar er det Bufetat som koordinerer dette arbeidet for IMDi for dei under 15 år. Når eit barn har fått opphald vert det Bufetat sitt ansvar å sjå etter eit butilbod i ein kommune som kan «matche» barnet i forhold til alder og behov. For born 15-17 år er det IMDI sitt ansvar å syte for busetjing. Om busetjing står det i Veilederen til dette arbeidet. BUFetats overordnede mål er å bosette barna under 15 år innen tre måneder etter at vedtaket om opphold er fattet. Barnet skal bosettes i rett kommune og med rett tiltak. Rett kommune vil si i den kommunen som i størst mulig grad ivaretar barnets omsorgsog hjelpebehov tilpasset barnets alder. Det skal også tas hensyn til barnets slekstforhold. På bakgrunn av den individuelle kartleggingen som er gjort i asylsøkerperioden avgjør kommunen hva slags bo- og omsorgstilbud den enslige mindreårige er mest tjent med. I og med at bosetting av enslige mindreårige omhandler både et flyktningfaglig og et barnefaglig perspektiv, står kommunene fritt til å selv velge hvordan de ønsker å forankre arbeidet. På den ene siden kan en argumentere for at enslige mindreårige per definisjon er barnevernets ansvar. Gruppen har behov for omsorgspersoner, og arbeidet må utføres av personer med høy barnevernfaglig kompetanse. På den andre siden kan en argumentere for at enslige mindreårige er flyktninger, og at det derfor er behov for flyktningefaglig kompetanse. Enkelte kommuner argumenterer også for at flyktningetjenesten har bedre ressurser enn barneverntjenesten og derfor bør ha dette ansvaret. Med bakgrunn i disse ulike argumentasjonsrekkene har enkelte kommuner lagt ansvaret for enslige mindreårige til barneverntjenesten, og bosetter hovedsakelig med hjemmel i barnevernloven. Andre kommuner har lagt ansvaret til flyktningetjenesten og bosetter hovedsakelig etter lov om kommunale helse- og omsorgstjenester (sosiale tjenester). Side9

Imidlertid vil barnevernet ofte være involvert også i kommuner der det er flyktningetjenesten som har ansvaret, i og med at det som regel gjøres en vurdering av hjelpebehovet til enslige mindreårige. Når den enkelte enslige mindreårige kommer til kommunen kan det sendes en melding til barneverntjenesten som gjør en første vurdering av den enslige mindreåriges behov for tiltak etter barnevernloven. Eksempel på vanlige bo- og omsorgsløsninger for enslige mindreårige Bosetting sammen med slekt eller fosterhjem. (Som regel enslige mindreårige under 15 år) Institusjon (Enslige mindreårige som har særskilte behov) Fosterhjem Bofellesskap (3-5 ungdommer bor sammen, fulltidsbemanning/turnusordning etter behov, som regel enslige mindreårige over 15 år) Hybel med oppfølging Bosetting av enslige mindreårige flyktninger er et mangesidig arbeid som omfatter alt fra boligetablering, skolegang, fritidsaktiviteter og nettverk til omsorg, voksenkontakt, bearbeiding av fortiden og planer for framtiden. Barnet har rett til å motta tjenester og tiltak etter barnevernloven uavhengig av hvordan den enkelte kommune har forankret ansvaret og arbeidet med enslige mindreårige flyktninger. Vurdering: Administrasjonen gjorde i førre saka ei grundig utgreiing på mange felt. Dersom ein no skal trappe kraftig opp med å ta imot fleire, inkl. emf, må ein sjå på saka med nye auge. Ein må vurdera kva ressursar ein treng om ein skal revurdera tidlegare vedtak, og som inneber ein større auke i busetjing av ulike grupper. Ein må og samarbeida med andre instansar så som barnevernet lokalt og statleg(bufetat) Å ta imot einslege mindreårige, emf, krev i utgangspunktet heilt andre føresetnader enn vaksne. Ein har innhenta erfaringar frå andre kommunar, og det kan synast som om bufellesskap med heildøgnsomsorg er det mest vanlege, anten born er over eller under 15 år. Dei som me har hatt kontakt med har heimla alle vedtak etter barnevernslova, fordi då kan ein søkje refusjon til Bufetat (Staten), og få dekka 80 % av lønskostnadene i bufellesskapet det vil seie omsorgsdelen. Søknad om refusjon er på etterskot. Tilboda som vert etablerte må ta vare på overgangane til vaksenlivet, for eks. i ein hybel i eller nær bufellesskapet, der ein kan gje tilsyn etter behov. Dersom me skal velja ein modell der me ynskjer at arbeidet skal liggje under barnevernstenesta, at alle vedtak skal heimlast i lov om barnevern, må ein innleia samarbeid med Stord kommune som verskommune for SIB og belyse spørsmål om kapasitet og ressursar. Ein veit at denne tenesta er hardt pressa frå før. Dersom kommunen vel å leggje emf tiltak under Flyktningtenesta, og til lov om kommunale helse- og omsorgstenester (sosiale tenester), har ein ikkje adgang til refusjon for omsorgstiltaket frå Bufetat slik det ser ut. Dette gjeld berre for dei over 15 år. Når det gjeld sjølve bustaden for bufellesskapet, bør det vera utforma slik at alle barna har kvar sitt soverom, dei kan dele bad 2 og 2, event. 3 og 3, og så må det vera rommelige fellesrom kjøkken stove og boder. I tillegg må det vera personalrom/kontor, bad og soverom til 2 om det skal vera medbuarturnus eller andre turnusar med nattevakt. Kommunar me har snakka med har erfaring med «heimar» med 4-5 barn, og medbuarturnus, med 2 på jobb til eikvar tid når borna ikkje er på skule. Side10

Slike hus er truleg ikkje å finne på leigemarknaden i Fitjar. Ein må derfor straks gjera ei avgjerd på om kommunen kan få tak i eigna husvære ved å byggje sjølve eller få private til å byggje for å leige ut, om ein vil gå inn på denne type bufellesskap. Det må og byggjast slik at det kan nyttast til andre buføremål dersom eit emf vert avvikla. Det finst nokre opningar i lovverket om off. anskaffelser sidan det er ein kritisk situasjon på flyktningfeltet no, som kanskje kan gje rom for å koma i gong raskt med ein prosess på dette. Husbanken har støtteordningar for kjøp eller bygging av husvære til flyktningar. Me har berekna ein turnus som er minste minimum i eit bufellesskap med 4-6 barn, føresetnad då er 1 bemanning til stades utanom skuletid + styrking i helgane, vil koste om lag kr. 4,5 mill fordelt på om lag 6 stillingar. Er borna under 15 år kan ein snakke om behov for forsterking av bemanninga meir enn denne summen utgjer. Det kan og vera trong for forsterking på eldste gruppa. Administrasjonen er såleis ikkje i stand til å leggje fram ei heilt konkret sak om korleis eit slik emf tiltak eller fleire kan sjå ut. Om det er politisk vilje til at ein skal jobba vidare med dette, kan ein vedta at det skal etablerast, og at ein kan få oppstart seint i 2016 eller så tidleg som mogeleg i 2017. Administrasjonen kan greia ut sak om dette, og velja modell seinare. Når det gjeld einslege mindreårige får ein følgjande tilskot. Integreringstilskot kr. 696 200 over 5 år som ved andre vaksne, trappa ned 2 siste åra. Tilskot til emf kr. 191 300 pr. år fram til ungdomen er 20 år. Elles kjem det tilskot i rammeoverføringane til kommunen til grunnskule og barnehage, dette er på etterskot, som vist til i førre sak. Det finst og ekstra tilskot til flyktningar med særlege behov. Ut frå desse tilskota ser ein at det vera vanskeleg å få dekka eit butilbod med heildøgnsomsorg berre med desse overføringane, det vil verte eit underskot. Dermed må ein gå for samarbeid med barnevernstenesta og heimla vedtaka slik at ein kan søkje refusjon for lønskostnadene hjå Bufetat, også for dei i gruppa 15-17 år. Me vil gå grundigare gjennom økonomien i prosjektet og leggja det fram i møtet. Når det gjeld å auke talet på andre bør kommunen satse på familiar vidare, med tanke på erfaring og integrering. Sjølv om ein er oppmoda om å ta imot einslege vaksne vil ein ikkje vurdera det som aktuelt på noverande tidspunkt. På førespurnaden frå Fylkesmannen trur rådmannen at ein for 2016 kan gå for å busetja 22 inkludert 4 emf. Ein vil vurdera talet på emf, med ei forplikting på 4, men sjå om me kan ta inntil 6, dersom tilhøva ligg til rette for det, men innafor ramma på 22, dersom det gjer betre totaløkonomi. Då ein har eit vedtak på 15 frå før vil det vera ein auke på 3, tar ein bort 4 emf., sit ein igjen med 18 familiefolk, noko som kan utgjera 3-5 familiar. Ein har sett at det er mange ledige husvære på leigemarknaden no, det må ein kartleggja. Men med inntil 4-5 familiar kan det vera at ein må vurdera å kjøpe bustad også. Det kan visa seg å vera eit moment at leigehusvære er svært dyre, og då vil ein leggje opp til at flyktningane ikkje klarer seg sjølve økonomisk om dei skal leige, noko som er ein føresetnad med medan dei er i introduksjonsprogrammet. Ein slik auke vil krevja at ein aukar opp flyktningetenesta med minst 80 % stilling, fordelt på programkoordinator og helsesøster. I eit bufellesskap treng ein ressursar til planlegging i første omgang, seinare må ein auke opp med miljøterapeutar og miljøarbeidarar. Framlegg til vedtak/tilråding: Utval for oppvekst og omsorg rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak. Kommunestyret vedtek å auka talet på busetjing av flyktningar i 2016 som følgjer: Kommunen kan samla sett busetja 22 flyktningar, inkludert talet på 4 (event. 6) einslege mindreårige. Side11

Fitjar kommune vil arbeida for å etablera eit bufellesskap med heildøgnsomsorg for 4 (event. 6) einslege mindreårige, med oppstart i løpet av 2016 eller så tidleg som mogeleg i 2017. Rådmannen får fullmakt til å velja modell for bustad, og vil koma attende med sak om investering. Fitjar kommune kan auka talet i 2017 frå 10 til 18. Ein vil halde fram å busetja familiar innafor denne ramma. Når det gjeld eventuelt busetjing av fleire einslege mindreårige flyktningar og utviding av bufellesskap, må ein koma attende til vedtak om det. Atle Tornes Rådmann Side12

Sakshandsamar, innvalstelefon Marianne Svege, 5557 2255 Vår dato 20.11.2015 Dykkar dato Vår referanse 2015/13528 363.3 Dykkar referanse Fitjar kommune Postboks 83 5418 Fitjar Vi ber om at brevet vert distribuert til: Ordførar Rådmann Oppmoding om busetting av flyktningar i 2016 - Fitjar kommune Fylkesmannen i Hordaland syner til tidlegare oppmoding om busetting av flyktningar i 2016 sendt 21.8.2015. Her takkar Fylkesmannen Fitjar kommune for vedtaket om å busette inntil 15 flyktningar i 2016. I dette brevet oppdaterer Fylkesmannen oppmodinga til kommunen for 2016 etter at busettingsbehovet for 2016 har auka. Flyktningkrisa og det store talet asylsøkarar som kjem til Noreg fører til eit auka behov for busetting av flyktningar generelt og einslege barn og unge flyktningar spesielt. Difor må kommunane busette langt fleire flyktningar enn det talet Fylkesmannen tidlegare har oppmoda kommunane om. Nasjonalt utval, som er samansett av representantar frå kommune og stat, har oppjustert tidlegare busettingsbehov og fastsett at det vil vere behov for å busette minst 18 000 flyktningar i 2016. Det er ein auke på nær 30 prosent samanlikna med tidlegare oppmoding på 14 000 for 2016. Førebels plantal for 2017 er oppjusterte til minst 21 000 flyktningar, som er ein auke på nær 60 prosent samanlikna med tidlegare plantal på 13 200. For meir informasjon om behovet for busetting av flyktningar, sjå IMDi sine heimesider www.imdi.no/bosettingsbehov. Det er ein særs stor auke i talet einslege barn og unge under 18 år (einslege mindreårige) som skal busettast i 2016. Oppdaterte prognosar viser at det er behov for å busette minst 4 400 einslege mindreårige i 2016. Førebels plantal for 2017 er oppjusterte til minst 7 000 einslege mindreårige. Om lag 20 prosent av de einslege mindreårige er under 15 år. Med bakgrunn i dette går Fylkesmannen ut med en oppmoding til alle busettingskommunar om òg å busette einslege mindreårige. Med bakgrunn i det auka behovet for busettingsplasser, ber Fylkesmannen Fitjar kommune om å ta i mot 25 flyktningar i 2016, der minst sju er einslege barn og unge. Bufetat har ansvaret for busetting av dei einslege mindreårige flyktningane under 15 år. Oppmodingstalet inkluderer òg desse. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Fitjar Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Utdanningsavdelinga Postboks 7310, 5020 Fitjar Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland Side13

Med bakgrunn i det auka behovet for busettingsplasser, ber Fylkesmannen Fitjar kommune om å leggje til grunn følgjande førebels plantal for 2017: minst 29 flyktningar i 2017, der minst elleve er einslege barn og unge. Bufetat har ansvar for busetting av einslege mindreårige flyktningar under 15 år. Plantalet inkluderer òg desse. Det er stor uvisse knytt til kor mange asylsøkarar som kjem til Noreg i 2016 og 2017. Fylkesmannen vil i løpet av 2016 oppdatere kommunen på busettingsbehovet for 2017 i det årlege oppmodingsbrevet, og så langt som mogleg gje førebels plantal for 2018 og 2019. Fylkesmannen ønskjer å understreke betydinga av presise vedtak for det talet flyktningar som kommunen skal busette. Vedtak må fattast utan atterhald. Vi ber om at det ikkje vert fatta vedtak som inkluderer familiegjenforening eller som ikkje gjer det mogleg å gjennomføre busettingsarbeidet. Skulle det av ulike grunnar ikkje la seg gjere å realisere busettingsplassane i løpet av året, ber vi om at plassar som ikkje er vorte brukte blir overførte til neste års busetting. Økonomi og rammevilkår I statsbudsjettet for 2016 og i tilleggsnummer om auka asyltilstrøyming føreslår regjeringa å auke det særskilde tilskotet med 100 000 kroner per einsleg mindreårige flyktning som vert busett i 2016, og eit ekstratilskot på kr. 50 000 per flyktning som kommunen busett i 2016 utover det talet kommunen vart oppmoda om for 2015. For meir informasjon om dei ulike tilskotsordningane som følgjer med busetting av flyktningar, sjå IMDi sine heimesider www.imdi.no Kontakt med Fylkesmannen om oppmodinga Fylkesmannen deltek gjerne på møter med kommunane om busetting av flyktningar. Det blir sendt eit brev til kommunane om dette i nær framtid. Om kommunen ønskjer meir informasjon om oppmodinga eller om busetting av flyktningar generelt, ta gjerne kontakt med Fylkesmannen i Hordaland. For å leggje til rette for ei mest mogleg føreseieleg busetting i 2016, ber vi om tilbakemelding frå kommunen innan 31.12.2015. Vi ber dykk sende vedtaket skriftleg og på e-post til Fylkesmannen fmhopostmottak@fylkesmannen.no med kopi til KS v/nina Gran nina.gran@ks.no. Vi ser fram til eit fortsatt godt samarbeid med Fitjar kommune! Med helsing Rune Fjeld ass fylkesmann Anne Hjermann utdanningsdirektør 2 Side14

Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Kopi til: IMDi Vest KS v/nina Gran 3 Side15

Sakshandsamar, innvalstelefon Marianne Svege, 5557 2255 Vår dato 17.11.2015 Dykkar dato «REFDATO» Vår referanse 2015/10995 363.3 Dykkar referanse «REF» Til kommunane i Hordaland Busetting av flyktningar - tilbod om møte mellom kommunen og statlege etatar i Hordaland Fylkesmannen sendte 20. november brev til alle kommunane i Hordaland med oppmoding om å auke busettinga av flyktningar i 2016 og 2017. Bakgrunnen for nye oppmodingstal er at flyktningstraumen til Noreg inneber ein kraftig auke i talet på flyktningar som skal bli busette i kommunane. Det er mange statlege aktørar som er involverte i busettingsarbeidet på regionalt nivå. Desse har ulik kompetanse på området. For kommunane kan det vere ressurskrevjande å forholde seg til mange ulike etatar. Mange kommunar har difor uttrykt eit ynskje om å møte regional stat samla. Fylkesmannen har eit regionalt samordningsansvar og tilbyr seg difor å arrangere eit møte mellom einskilde kommunar eller regionar og statlege etatar i Hordaland, der busetting av flyktningar er tema. IMDi, Husbanken og Fylkesmannen v/ embetsleiing og leier for aktuelle fagavdelingar vil vere til stades på desse møta. I tillegg vil NAV, Bufetat, Helse Bergen og andre kunne bli inviterte ved behov. Føremålet med desse møta er å ta utgangspunkt i den enkelte kommune sine behov og drøfte korleis statlege aktørar kan bidra til vellukka busetting og integrering, samt korleis ein kan få til eit meir systematisk samarbeid mellom kommunen og statsetatane. Mange nye kommunar er no oppmoda om å busette einslege barn og unge under 18 år (EM). Informasjon og etablering av samarbeidsrutiner som gjeld denne gruppa vil difor vere eit særleg aktuelt tema for eit slikt møte. Vi tenkjer oss at kommunen er representert ved kommuneleiing og etatsleiare på dette møtet. Eit resultat av møtet kan vere å opprette kontaktar og møtepunkt på sakshandsamarnivå dersom kommunen har behov for det. Kommunar som er interesserte kan ta kontakt med Fylkesmannen v/seniorrådgjevar Marianne Svege tlf. 55 572255/e-post fmhomsv@fylkesmannen.no for å diskutere tidspunkt og nærare innhald for eit møte. Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: 55 57 20 00 Telefaks: 55 57 28 51 Utdanningsavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Org.nr: 974760665 E-post: postmottak@fmho.no Internett: www.fylkesmannen.no/hordaland Side16

Med helsing Lars Sponheim fylkesmann Anne Hjermann utdanningsdirektør Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. 2 Side17

Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2015/7 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: 03.12.2015 SAKSFRAMLEGG Ymse Utval sak Utval Møtedato 50/15 Utval for Oppvekst og omsorg 09.12.2015 Bakgrunn: Vurdering: Framlegg til vedtak/tilråding: Atle Tornes Rådmann Side18