Her er eit flott bilete av Gamleskulen i Øvre Årdal. Det er teke rett etter opninga av skulen i Til høgre skimtar ein Offerdals Landhandel.

Transkript

1 Historie :39:26 Dei første skulane i Årdal Tekstene og bileta er brukt med løyve frå Steinar Lægreid. Her er eit flott bilete av Gamleskulen i Øvre Årdal. Det er teke rett etter opninga av skulen i Til høgre skimtar ein Offerdals Landhandel. Den første skuleordninga for Årdal vart organsiert i Det skjedde på eit møte som sokneprest Jonas Leyerdal skipa til på Solvorn for "Lærdals Præstegjeld", som Årdal då høyrde under. Årdal vart då delt inn i to skulekrinsar - ein for bygder ved Årdalsfjorden og ein for øvre ovanfor Årdalsvatnet. Jens Bache vart første lærar, og hadde plikt til å gjennomføre 8 vekers skule i fjordbygdene og 16 veker i bygdene ovanfor vatnet. Årdal vart skild frå Lærdal som eigen kommune i 1860, men først ved deling av prestegjeldet i 1863 vart Årdal sjølvstendig skulekommune. Kommunen hadde to lærarar på fastskule og to omgangsskulelærarar. I dei komande åra vart omgangsskulen gradvis avløyst av fastskule i bygdene. I tillegg til hovudbygdene Tangen og Farnes, vart det etter kvart eigne skulekrinsar i grendene Ofredal, Naddvik, Ve, Utladal, Vetti, Eldegard, Bergmål, Avdal, Seimsdal, Nundal og Fardal. Det første skulehuset vart bygd på Tangen i Farnes fekk skulehus i 1876, Vikadal 1878, Seimsdal 1883 og Ofredal 1903.

2 Etter mykje strid vart det ved dei største skulane innført prøve med dagleg skule i Dei eldste elevane gjekk på føremiddagen og dei minste på ettermiddagen, men etter sterke protestar frå foreldre vart ordninga etter kort tid avvikla. Nedlegging av grendaskulane starta på 1950-talet og var avslutta i Dette biletet er teke utanfor "gamleskulen i Skulehusbakken", som det vart kalla blandt bygdefolket. Framhaldsskule i Årdal Framhaldsskule vart innført i Årdal i Kurset heldt til på Årdalstangen og varte åtte veker. Frå 1930 fekk framhaldsskulen også praktiske fag.framhaldsskulen vart gjort obligatorisk i Øvre Årdal og Årdalstangen frå 1955, og vart avvikla ved overgangen til ungdomsskule i Bilete frå framhaldskulen i Øvre Årdal tidleg i 60-åra. Elevar og lærarar sit her på trappa ved gamleskulen på Farnes. Målføret i skulen Lærar Thomas Kilen freista tidleg på 1880-talet å innføre nynorsk i undervisninga i Årdal, men kom på kant med ordførar Endre Offerdal I 1881 fekk Kilen hard refs. Men då målmannen Per Klingenberg Hestetun engasjerte seg i politikken, vart nynorsk innført som skulemål i alle

3 krinsar i Då han vart ordførar i 1908, vart nynorsk kommunalt administrasjonsmål. Den første skuleboksamlinga kom på Tangen i Støtte til skulehus på Farnes og Tangen A/S Tyinfaldene gav kommunen eit rentefritt lån på til saman kroner då skulehusa på Farnes og Tangen vart bygde i 1918 og Byggmeister for skulehusa var Ola Hestetun, som og bygde Lærdal Sjukehus Tangen fekk ny skule i 1955, og den gamle vart ombygd til helsehus. Den nye skulen fekk tilbygg i 1967 med m.a. symjehall og andre spesialrom. Farnes skule fekk nybygg i 1956, og i seinare byggjesteg i 1961 fekk skulen m.a. gymnastikksal med scene og garderobar som stetta Riksteatret sine krav. I 1962 vart symjehallen opna. Årdal realskule Årdal realskule vart starta som to-årig skule på Farnes i 1943: Seinare skuledirektør i Sogn og Fjordane, Olav Åm, var første styrar. Realskulen vart 3-årig frå 1947, og fekk eksamenrett i Kommunen finansierte skuledrifta fram til 1951, då Staten ytte tilskot. Realskulen vart lagt ned i 1961 då ungdomsskulen vart innført. Lærlingskulen i Årdal I 1947 vart det i samarbeid mellom Årdal verk og kommunen starta læringskular både på Tangen og i Øvre Årdal. Skulane hadde forutan "hovudlinene" i mekanikk og elektronikk også undervisning i andre praktiske fag. Det var tilsette ved verket som underviste. Skulen var 3-årig med to timars kveldsundervisning fem gonger i veka. Ni-årig skule i Årdal Dei første forsøka med 9-årig barne- og ungdomsskule kom i gang i Noreg i i 1957 vart Ungdomsskulesaka reist i Årdal for første gong. Årdal starta forsøk med 9-årig skule i Det siste skuleåret kunne elevane velje mellom gymnasførebuande line og ei yrkesførebuande line. Den siste fekk høgast prioritet i industrikommunen, og undervisninga vart kombinert med utplassering i yrkeslivet. Born frå dei avsides gardane Avdal, Vetti, Eldegard og Nundal vart innlosjerte på internat på Farnes. Frå 1967 vart grunnskulen organisert i ei ordning. Linedelinga fall bort og dei to hovudskulane vart Tangen kombinerte barne- og ungdomsskule og Øvre Årdal ungdomsskule, som fekk nybygg i 1962.

4 1971 hadde den niårige skulen i Årdal det høgste barnetalet med 1399 elevar. I samband med overgang til 5-dagars arbeidsveke ved Årdal verk frå 1968, vart det gjennomført 5-dagars skuleveke i grunnskulen frå I 1964 vart det starta skulehage ved Farnes skule. Her dyrka borna eigne grønsaker. Årdal kommune fekk leirskule for skuleborn i Valdres i Då gjorde Årdal avtale med Vang kommune om å leige Åsvang skule til føremålet. Åsvang vart også brukt til kurs for lærarar og idrettslag fram til den vart avvikla i Då hadde 3300 Årdalselevar hatt opphald på leirskulen i Valdres. Dei seinare åra har elevane frå Årdal hatt leirskuleopphaldet sitt ved Kringsjå i Balestrand. Yrkesskulen I 1965 vart det starta forsøksordning med yrkesskule i handel- og kontor i det gamle skulehuset på Farnes i Øvre Årdal. Skulen fekk vidaregåande rekneskaps- og økonomiklasse i Husstellskule vart starta som kommunal skule på Farnes i Fylket tok over drifta i 1978 som ein del av det vidaregåande skuleverket Pedagogisk servicesenter Årdal fekk pedagogisk servicesenter i 1974, og pedagogisk-psykologisk tenestekontor PPT har no tilhald i Gamleskulen i Øvre Årdal. Gymnas og vidaregåande skule i Årdal Ideen om eige gymnas i Årdal kom opp i 1958, då foreldrelaget ved realskulen sende ei oppmoding til kommunen. Då Årdal yrkesskule for handel og kontor starta i 1965, søkte kommunen om å få starte ein økonomisk gymnasklasse, men fekk avslag. I 1967 fekk Årdal kommune mellombels løyve til å starte vanlege gymnasklassar knytte til Sogndal gymnas. Kommunen heldt lokale og utstyr og Oskar Skaar vart dagleg leiar. Gymnasordninga vart integrert i Årdal vidaregåande skule då den kom i gang i Også dei yrkesretta skulane i kommunen vart integrert i den vidaregåande skulen, som flytta inn i nytt skulesenter i Hjelpepleiarskulen i Lærdal sorterer administrativt under Årdal vidaregåande skule.

5 Dette biletet har og blitt historie. Vi ser læraranepå "Øvre Årdal Ungdomsskule" slik dei var i Dei var litt brunare i håret den gong!