Seksuelt overførte sjukdomar

Transkript

1 Seksuelt overførte sjukdomar Status og Utfordringar Agnes Giertsen og Turid Thune Helsestasjon for ungdom og studenter Åpen for ungdom frå 13-26år Ca 6400 konsultasjoner i året De fleste i aldersgruppen Ca 31% gutter Tilbyr prevensjonsveiledning, samtale om seksuell- og psykisk helse og SOI-test (ikkje HIV) Åpent 3 kvelder i uken, drop-in tilbud Ansatte :lege, helsesøster og jordmor 1

2 Poliklinikk for seksuelt overførte infeksjonar Open spesialistpoliklinikk, treng ikkje tilvising Ca 7000 konsultasjonar i året Alle aldersgrupper, dei fleste år Like mange kvinner og menn Tilbyr alle type testar inkludert HIV-hurtigtest Mange menn som har sex med menn (MSM) Behandlar alle typar SOI med unntak av HIV Utfordring Korleis få til eit godt tilbod for menn som har sex med menn? Ikkje tilbod om blodprøvar eller testar frå hals og anus på helsestasjonar for ungdom MSM er den mest utsette gruppa, bør testast regelmessig Tilbod om hepatitt B-vaksine Skal testast regelmessig for hepatitt C, syfilis og HIV 2

3 Genital klamydiainfeksjon Genital klamydiainfeksjon Noreg rapporterte tilfelle (19 LGV) 60 % kvinner 66 % < 25 år Flest tilfelle år Tala speglar berre kven som testar seg 6. nov 2017 Turid Thune 3

4 Ungdommen sin SOI 69 % av dei som vart testa var kvinner Høgast prevalens i aldersgruppa år (66 %) Høgast testaktivitet blant kvinner år 53 % av testane tekne på kvinner > 25 år Kvinner som blir testa: 6,7 % positive Menn som blir testa: 10 % positive 6. nov 2017 Turid Thune 4

5 Klamydia Noreg strategi FHI Auka kondombruk Målretta testing i grupper i risiko for smitte (ungdom < 25 år) Behandling Smittevernrettleiing Smittesporing rundt kvart tilfelle Det er viktig at prøvetaking for klamydia blir retta inn mot grupper i risiko for infeksjon. 6. nov 2017 Turid Thune Behandling - ukomplisert genital klamydiainfeksjon Doksycyklin 100 mg 1 x 2 i 7 dager (Førsteval) eller Doksycyklin 200 mg 1 x 1 i 7 dager eller Azitromycin 1 g som eingongsdose Bør unngå Azitromycin fordi det er resistensdrivande. Mistanke om dårleg compliance ved val av doksycyklin, kan vere eit argument for å velje azitromycin. (Nasjonale faglige retningslinjer for antibiotikabruk i primærhelsetjenesten) 5

6 Utfordringar Hvordan øke kondombruk? Intensivere testing, spesielt legge til rette for gutter/unge menn alle videregående skoler i Hordaland bør tilby test Tilby hjemmetesting: Bedre smitteoppsporingen Aldri partnerbehandling uten prøve/dobbeltresept Samme strategi hos fastlege/sos-pol og HFU Behandlingssvikt. DOT-behandling? 6

7 GONORÉ Gonoré epidemiologi 1096 melde tilfelle i 2016 ( femdobla på 10 år) 876 menn (598 smitta homoseksuelt) 220 kvinner MSM (598): 20 % smitta i utlandet (Tyskland, Spania) 69 % påvist i hals og anus 61 kjent HIV-positive 7

8 Gonoré - epidemiologi Heterofile alder menn: 29, kvinner: 23 år 276 menn, 108 smitta i utlandet (45 i Thailand) 84 (av 168) smitta i Oslo 76 % tilfeldig partnar 220 kvinner, 30 smitta i utlandet (22 ulike land) 4 % tilfeldig partnar 6. nov 2017 Turid Thune 8

9 9

10 Gonoré - behandling Ceftriaxon 500 mg x 1 i.m. pluss Azitromycin 2g x 1 p.o. Skal gjevast under observasjon på kontoret Ved kjent resitensmønster kan anna antibiotikum veljast dersom det er påvist full sensibilitet, svar S frå mikrobiolog Utfordringar Ungdom har lite kunnskap om gonore Økende tall hos heterofil ungdom Unge jenter kan ha asymptomatisk infeksjon Oppdager flere tilfelle med nukleinsyretester Resistensproblematikk. Behandling hos spesialisttjenesten Skal ta dyrkningsprøve før behandling En SOI øker sjansen for å ha flere SOI Gonoreprøve skal være rutinetest hos MSM husk tonsiller og anus 10

11 SYFILIS Syfilis - epidemiologi WHO: 5,6 mill. blir smitta med syfilis kvart år gravide har syfilis Europa 2015: (63 % menn) registrert med smittsam syfilis Noreg 2016: tilfelle av primær, sekundær og tidleg latent syfilis (10 kvinner) MSM (80 %) - 38 smitta heteroseksuelt - har ingen oversikt over kor mange som har seinsyfilis 11

12 Situasjonen i Noreg tilfelle av primær, sekundær og tidleg latent syfilis (14 kvinner) 150 MSM (80 %) 38 smitta heteroseksuelt 6. nov 2017 Turid Thune Syfilis - epidemiologi Vestlege land (inkludert Noreg) epidemi blant MSM Mange har i tillegg HIV 2-5 x auka risiko for HIV-smitte når syfilis er til stades Ofte asymptomatisk: sår oppstår på stader som ikkje er synlege: anus og tonsillar Hugs! Alle MSM som kjem til rutineundersøking for SOI skal testast for HIV, syfilis, hepatitt B og C. 12

13 6. nov 2017 Turid Thune Syfilis - gravide Gravid kvinne Syfilis TP pos, TPPA pos., RPR pos. eller normal Kva skal du gjere? Ta kvinna inn til samtale (med tolk) så raskt som mogeleg - Har du fått behandling for syfilis tidlegare? Svar: Ja - Fekk du sprøyte i baken: Svar: Ja - Konklusjon: Kvinna er frisk, har fått behandling, ingen fare for barnet - Svar nei: Snakk med/henvis straks til dermatovenerolog el. infeksjonsmedisinar Kvinna skal ha behandling så raskt som mogeleg for ikkje å smitte barnet ( før veke 16) 13

14 Syfilis - behandling Spesialistoppgåve dermatovenerolog eller infeksjonsmedisinar Primær-, sekundær og tidleg latent syfilis: Tardocillin (benzatinpenicillin) 2,4 mill i.m. x 1 Sein latent syfilis og tertiær syfilis (ikkje neurosyfilis): Tardocillin 2,4 mill i.m. x 3 ( dag 1, 8 og 15) Neurosyfilis: (Benzathinpenicillin passerer ikkje blodhjernebarrieren) Penicillin 4 mill x 6 (kvar 4. time) i.v. i dagar + ev. Tardocillin 2,4 mill x 1 etter i.v. beh. Penicillinallergi: Doxycyklin Utfordringar Få tak i dei som er i risiko (MSM) Få ut bodskapen om at syfilis ikkje er utrydda Syfilistest skal vere rutinetest ved testing av MSM, like viktig som HIV-test Må ikkje slutte å teste gravide Vanskeleg å tolke prøvesvar Må framleis ha spesialistpoliklinikkar 14

15 HPV humant papillomavirus HPV genitale infeksjonar- etiologi > 120 ulike genotypar er påvist > 40 typar assosierte med genitale infeksjonar Hand- og fotvorter skuldast andre virustypar HPV 6 og 11 er årsak til > 90 % av anogenitale vorter ikkje assosierte med dysplasi Mange HPV-typar assosierte med latente og subkliniske infeksjonar: type 16, 18, 31, 33, 35, 45 m.fl. Assosierte med dysplasi, cervixcancer o.a. cancertypar (penis, anus, tonsille m.m.) 15

16 HPV - epidemiologi HPV er svært utbreidd. Den vanlegaste av alle SOI Ikkje meldepliktig, har ingen oversikt Baserer seg på tal frå studiar: > 70 % av dei seksuelt aktive vil bli smitta i.l.a. livet ca. 10 % er smitta til ei kvar tid Norsk studie uvaksinerte jenter/kvinner: Jenter 17 år: % hadde HPV Kvinner 21 år: 45 % hadde HPV HPV Smittar lett høgast prevalens år Dei fleste har latent eller subklinisk infeksjon Ofte smitta med fleire virustypar Sjølvavgrensande 80 % kvitt viruset etter to år Har ingen behandling for viruset 16

17 HPV-vaksinar Gardasil: HPV 6, 11 (kondylom), 16 og 18 (onkogene) Cervarix: HPV 16 og 18 Gardasil 9: HPV 6, 11, 16, 18, 31,33, 45, 52, 58 Utfordringar - Strategi for opphentingsvaksinering - Riktig og ny informasjon ut til alle - Høst 2018 også tilbud for gutter i 7. klasse Alle kvinner født 1991 og senere kan få gratis vaksine mot HPV-vaksine gjennom et to-årig program. 17

18 Tilbud i Bergen hos - Fastlege - Smittevernkontor (timebestilling) - Helsestasjon for ungdom og studenter, (drop-in timer hver torsdag, til dd satt 2700vaksiner) nformasjon-om-hpv-vaksine-tilunge-kvinner/ Genital mykoplasaminfeksjon Mycoplasma genitalium Seksuelt overførbar Smittemåte, symptom og komplikasjonar som ved klamydia? Ukjend prevalens Ikkje definert som allmennfarleg smittsam sj.d Ikkje tilrådd rutinetest, men testing ved symptom 18

19 Utfordringar Vanskeleg å behandle Få antibiotika har effekt Doksycyklin ca 70 % resistens Azitromycin ca 50 % resistens Kan teste for makrolidresistens, prøvane blir sende til St. Olav (kanskje test på HUS i 2018) Dersom makrolidresistens: Moxifloxacin (Avelox ), ikkje registrert, pris ca kr Takk for oss! 19