SAKSGANG Styre, utval, komite m.m. Møtedato Saksnr Utval for Plan og Utvikling /14. Arkiv: FA-K12

Transkript

1 SAKSGANG Styre, utval, komite m.m. Møtedato Saksnr Utval for Plan og Utvikling /14 Saksutgreiing Sakshandsamar: Solfrid Trå Arkiv: FA-K12 Arkivsaknr 11/473 Fråsegn frå Jølster kommune til Naustdal - Gjengedal landskapsvernområde - forvaltningsplan Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Høyringsbrev - Forvaltningsplan for Naustdal Gjengedal landskapsvernområde.pdf VS: Naustdal-Gjengdal landskapsvernområde Framlegg til forvaltningsplan ut på høyring Forvaltningsplan for Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde Høyringsklar juni Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Jølster kommune ved Utval for Plan og Utvikling godkjenner forvaltningsplanen for Naustdal Gjengedal landskapsvernområde, men føreset at følgjande innspel vert tatt til følgje:

2 Landbruk: Det er ikkje nemnd i verneforskrifta at auke i beitedyr ikkje er ønskjeleg, og difor bør avsnittet/punktet om dette under og 3.3 verta fjerna/endra. Landbruk - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.1.5): Utarbeide tiltaksplan for beiting i området Landbruk: At det kjem fram av planen om attgroing av bjørkeskogen er ei problemstilling under status og utfordringar (4.1.1). Landbruk: At det kjem fram av planen kva mål har ein for granplantefelta under status og utfordringar (4.1.1). Dersom ein vil ha denne skogen avverka, foreslår Jølster kommune at retningslinjer for hogstform (4.1.3) endras til: o Hogstform: Plukkhogst bør nyttast, men ein kan og bruke andre hogstformer dersom dette er meir hensiktsmessig i granplantefelt. Det er høve til å nytte terrenggåande hogstmaskin på eksisterande granplantefelt. o Eventuelt må det løyvas tilskot for å kompensere for foreslått hogstform. Utmarksnæring - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.2.4): Det vil vere positivt å få utført rypetaksering i verneområdet. Dette må i so fall skje etter initiativ frå grunneigarane som har rettar til jakt, men det vil vere naturleg at verneområdeforvaltinga, saman med jaktforvaltinga, bidreg i eit slikt arbeid. Friluftsliv utheva skrift er føreslått tilleggstekst under kulepunkt to på tiltak (4.3.5): Der det vert tilrettelagt for parkering og merking/utbetring av stiar inn til verneområdet bør det setjast opp informasjon om bruken av området. Informasjonen skal utarbeidast og settast opp av verneområdestyret etter dei eksisterande skiltmalane til Miljødirektoratet. Gjere forvaltningsplanen meir brukarvennleg og tilpassa grunneigarar og brukarar av område for å fungere som rettleiar. Handsaming i Utval for Plan og Utvikling : Samrøystes i samsvar med tilrådinga. UPU-089/14 Vedtak: Jølster kommune ved Utval for Plan og Utvikling godkjenner forvaltningsplanen for Naustdal Gjengedal landskapsvernområde, men føreset at følgjande innspel vert tatt til følgje: Landbruk: Det er ikkje nemnd i verneforskrifta at auke i beitedyr ikkje er ønskjeleg, og difor bør avsnittet/punktet om dette under og 3.3 verta fjerna/endra. Landbruk - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.1.5): Utarbeide tiltaksplan for beiting i området Landbruk: At det kjem fram av planen om attgroing av bjørkeskogen er ei problemstilling under status og utfordringar (4.1.1). Landbruk: At det kjem fram av planen kva mål har ein for granplantefelta under status og utfordringar (4.1.1). Dersom ein vil ha denne skogen avverka, foreslår Jølster kommune at retningslinjer for hogstform (4.1.3) endras til:

3 o Hogstform: Plukkhogst bør nyttast, men ein kan og bruke andre hogstformer dersom dette er meir hensiktsmessig i granplantefelt. Det er høve til å nytte terrenggåande hogstmaskin på eksisterande granplantefelt. o Eventuelt må det løyvas tilskot for å kompensere for foreslått hogstform. Utmarksnæring - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.2.4): Det vil vere positivt å få utført rypetaksering i verneområdet. Dette må i so fall skje etter initiativ frå grunneigarane som har rettar til jakt, men det vil vere naturleg at verneområdeforvaltinga, saman med jaktforvaltinga, bidreg i eit slikt arbeid. Friluftsliv utheva skrift er føreslått tilleggstekst under kulepunkt to på tiltak (4.3.5): Der det vert tilrettelagt for parkering og merking/utbetring av stiar inn til verneområdet bør det setjast opp informasjon om bruken av området. Informasjonen skal utarbeidast og settast opp av verneområdestyret etter dei eksisterande skiltmalane til Miljødirektoratet. Gjere forvaltningsplanen meir brukarvennleg og tilpassa grunneigarar og brukarar av område for å fungere som rettleiar. Saksutgreiing: Innleiing Framlegget til forvaltningsplan for Naustdal Gjengedal landskapsvernområde byggjer på Forskrift om vern av Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde i Førde, Gloppen, Jølster og Naustdal kommune i Sogn og Fjordane. Forvaltningsplanen skal vere eit praktisk hjelpemiddel for å fremje verneformålet for landskapsvernområdet. I hovudsak skal planen gje utfyllande retningsliner for tolking og handsaming av verneforskrifta i samsvar med verneformålet. Dette skal danne eit felles grunnlag for utøving av skjønn i sakshandsaminga, og bidra til samordna praksis mellom forvaltingsorgana. Det overordna målet for forvalting av landskapsvernområdet er å ta vare på eit eigenarta og vakkert naturområde som er så godt som fritt for tyngre tekniske inngrep. Det er viktig å ta vare på området med stor variasjon i natur frå lågland og stølsdalar til fjellområde med brear, mange dalar med elvar og store og mindre vatn. Det er vidare eit formål å ta vare på kulturlandskapet med dei kulturminna det inneheld, og å gje høve til utøving av enkelt friluftsliv utan særleg teknisk tilrettelegging. Verneforskrifta set rammer for forvaltningsplanen og forvaltningsplanen kan difor ikkje utforme retningslinjer som går ut over det som er heimla i verneforskrifta. Forvaltningsplanen er ikkje juridisk bindande slik verneforskrifta er, men forvaltningsplanen kan vere juridisk bindande der føresegn i verneforskrifta viser direkte til forvaltningsplanen. I eit verneområde må eit eventuelt tiltak oppfylle krava både etter naturmangfaldlova og etter verneforskrifta. Ved motstrid mellom føresegner eller lovverk vil forskrifter gitt i medhald av naturvern- eller naturmangfaldlova normalt gå framfor andre føresegner og lover. Naturmangfaldlova har ei generell dispensasjonsføresegn, jf. 48. Denne dispensasjonsparagrafen skal berre brukast unntaksvis, i uforutsette eller særskilte tilfelle.

4 Planen gjev oversikt over problemstillingar knytt til vern og bruk, og skisserer tiltak som kan gjennomførast for å oppnå ei balansert forvalting innanfor rammene av verneføremålet. Planen gjev òg tilrådingar om tilretteleggingstiltak. Forvaltningsplanen er fagleg godkjent for høyring av Miljødirektoratet. Den har eit langsiktig perspektiv, men har gyldigheit på om lag 10 år. Formål med forvaltningsplanen: Samla oversikt og behandling av brukarinteresser og problemstillingar Trekke opp retningslinjer Konkretisere felles mål for forvaltninga Etablere gode rutinar for samarbeid og fordeling av oppgåver mellom aktørar lokalt, regionalt og nasjonalt. Rettleiar for brukarar av område UPU skal vurdere problemstillingar framsett i planen, om faktaopplysningar er riktige eller manglar, om tolking av regelverk er riktig, samt vurdere føreslåtte tiltak og tilrådingar til tilretteleggingstiltak. Det er mogleg å kome med nye innspel så lenge desse er i tråd med verneforskrifta. Innspel til forvaltningsplanen vert handsama etter reglane i naturmangfaldlova og forskrift om verneplan for Naustdal-Gjengedal 5. Det er arrangert opne folkemøte om saka. Administrasjonen deltok på folkemøte på Skei , og noko av innspela i saka er frå dette møtet. Grunna kort tid mellom møtet (23.09) og frist for saksutgreiing (24.09), har det ikkje vore mogleg å be om innspel i etterkant av møtet. Dette vart opplyst på møtet. Sakshandsaminga er lagd opp slik at ein skildrar kapitla «4 Brukarinteresser» og «5 Forvaltningsoppgåver og tiltak» i forvaltningsplanen, og kommenterer/kjem med innspel på det som omhandlar Jølster kommune her. For kapitla «2 Områdeskildring» og «3 Forvaltningsmål og bevaringsmål», vises det til forvaltningsplanen. Til slutt vert det gjort ei samla vurdering/prioritering av innspela for Jølster kommune. Skildring og innspel I landskapsvernområde må det ikkje settas i verk tiltak som kan endre det verna landskap sitt særpreg eller karakter vesentlig. Verneverdiane i området skal takast vare på både ved å beskytte dei mot uønskte inngrep og fremje ønskt aktivitet. Eit ledd i dette er å auke forståinga for verneverdiane og formålet med vernet, både blant grunneigarar, brukarar, lokalbefolkninga og besøkande. BRUKARINTERESSER Forvaltinga bør skje etter ein hovudregel om at brukarinteressene ikkje skal påverke verneverdiane negativt. Søknadsprosessar knytt til bruk av området skal vere brukarvenlege, tilpassa og samkøyrde. Forvaltinga bør ha ein god dialog med brukarane av området og arbeide for å finne løysingar som byggjer på vern gjennom bruk. Det er verneforskrifta som set rammene for kva som er forbode og kva som kan tillatast i landskapsvernområdet. Dette kapittelet i planen skal vere utfyllande til reglane i forskrifta og informere meir konkret om kva som er tillate og kva ein kan rekne med å få løyve til etter søknad.

5 Landbruk: Området er eit særs viktig og sentralt beiteområde for landbruksnæringa i dei tilgrensande bygdene, men talet på beitedyr i området har gått ned, som for resten av fylket. Gjennom fylkesmannen sitt regionale miljøprogram (RMP) vert det gjeve tilskot til beitedyr i verneområdet. Jølster kommune er av den oppfatning at ordninga med RMP tilskot har ei usikker framtida, samt at det ofte er vanskeleg å anslå antal beitedyr for dei som går i randsonen av verneområdet. Kartet som viser beite og skogbruk (figur 5), er ikkje heilt riktig m.h.t geit. Grensene for storfe/sau/geit på kartet viser beitelagsgrensa som har geiter, men geitene er kun lokalisert i Førs området, og slik vert kartet noko misvisande. Beite utløyser behov for tiltak og vedlikehald, som bruer, sti/veg, gjerde for sanking, mm. Regelverk og retningslinjene for beitebruk opnar opp for at ein del tiltak er tillate utan søknad; som vedlikehald av tekniske innretningar, gjerde, stiar og bruer, samt etablering av nye anlegg og gjerder i samband med sanking, og feste for saltstein. Bygging av bruer og klopper i samband med beitebruk er tillate etter søknad. I følgje forvaltningsmåla, samt vurdering av beite etter naturmangfaldlova, er det ikkje lagt opp til auke i beitebruk i planen, men å halde beitetrykket oppe på det nivået som var på vernetidspunktet. Det kom fram på folkemøtet at det var ønskeleg at denne vurderinga vart endra/fjerna, og at det må vera mogleg å auke beitebruken om dette er ønskjeleg for grunneigarar med beiterett. Planen skal i utgangspunktet ikkje vera strengare enn verneforskrifta, og det er ikkje nemnd i verneforskrifta at auke i beitedyr ikkje er ønskjeleg. Difor bør avsnittet om dette under og 3.3 verta fjerna/endra. Ingen veit kva framtida bringer, men slik tendensane er pr. i dag, kan utfordringa fort verta å få nok beitedyr i området for å oppretthalde kulturlandskapet. Jølster kommune skulle difor gjerne ha sett at det hadde vorte laga tiltaksplan eller tilsvarande for beiting i området, og vil ha dette med som eige under punkt I landskapsvernområdet er det primært bjørkeskog som er aktuell for uttak til ved, og regelverk/retningslinjene opnar opp for at hogst til bruk i verneområde, både i hytter, i stølshus og til bål er tillate utan søknad. Innanfor landskapsvernområdet er det to store granplantefelt, der det eine av desse er i Nedrebødalen i Jølster på om lag 20 daa. Det er tillate med hogst etter hogstplan, men retningslinjene er strengare enn det som er vanleg for hogst av granfelt. Blant anna skal hogstforma vera plukkhogst og lukka hogstflater bør ikkje overstige 5 daa. Det er heller ikkje tillat å nytte terrenggåande hogstmaskin. Det kjem ikkje fram av planen om attgroing av bjørkeskog er ei problemstilling i verneområdet, og difor er det vanskeleg å seie om føreslåtte tiltak er nok. Det kjem og dårleg fram av planen kva mål ein har for granplantefelta. Dersom ein vil ha denne skogen avverka, er føreslåtte retningslinjer for hogstform lite lønnsam og motiverande for grunneigar, slik Jølster kommune ser det. Punktet om hogstform bør endras for å bøte på dette. Det bør vera tillate å bruke terrenggåande hogstmaskin for granplantefelta, og å ta ut eit større område enn 5 daa om gongen for gran. Eventuelt må det løyvas tilskot for å kompensere for foreslått hogstform. Det er få vegar innanfor grensa til landskapsvernområdet, og ingen av desse ligg i Jølster kommune. Det vert ikkje gjeve tilgang til bygging av nye traktorvegar i Jølster sin del av verneområdet i verneforskrifta.

6 Det er utarbeidd tre tiltak for landbruk: Utarbeide skjøtselplanar for stølsområda i landskapsvernområdet. Utarbeide ein mal for hogstplanar Utarbeide hogstplan for avverking av planta gran. Jølster kommune seier seg einige i desse, men vil som nemnt over ha med eitt punkt til: Utarbeide tiltaksplan for beiting i området Utmarksnæring: Vassdraga i området har gode fiskevatn og storviltjakt er ein viktig ressurs i området. I tillegg til utmarksbeite og skog er jakt og fiske den største utmarksressursen knytt til landskapsvernområdet. Verneforskrifta legg ikkje restriksjonar på tradisjonell utøving av jakt og fiske som er i samsvar med viltlova og lakse- og innlandsfiskelova. Naustdal-Gjengedal ligg midt i kjerneområdet for hjort, og det vert jakta hjort innanfor og inntil store delar av verneområdet, både av grunneigarane sjølve, og som jaktutleige. Store delar av Førdefjella villreinområde ligg innanfor Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde. Villreinstamma vert forvalta av Førdefjella villreinutval med Sogn og Fjordane villreinnemnd som overordna organ som m.a. gjer vedtak om årlege fellingskvoter etter søknad. Målet i bestandsplanen er 100 vinterdyr, som skal tilsvara bæreevna for området. Stamma er no på om lag vinterdyr, og det vert tatt ut om lag 10 dyr årleg. Det er registrert relativt lite konflikt mellom menneskeleg ferdsle og villrein i området. Lirype og fjellrype er dei viktigaste småviltressursane innanfor landskapsvernområdet, i tillegg til hare og skogsfugl. Det vert rapportert om små og mindre bestandar enn det var før, og småviltjakta føregår i mindre omfang enn før. I landskapsvernområdet er det mange vatn, og det er fisk i dei fleste, men med varierande tilstand. I Jølster sin del av verneområdet vert det ikkje gjennomført organisert kultiveringstiltak for fiske. Verneforskrifta er i utgangspunktet ikkje til hinder for prøvefiske og kultiveringstiltak so lenge desse er i tråd med naturmangfaldlova, lakse- og innlandsfiskelova og ikkje strider med andre reglar i verneforskrifta. Det er utarbeidd eitt tiltak for utmarksnæring: Det vil vere positivt å få utarbeida driftsplanar for aktuelle fiskevatn. Dette må i so fall skje etter initiativ frå grunneigarane som har rettar i det eller dei aktuelle vatn, men det vil vere naturleg at verneområdeforvaltinga, saman med fiskeforvaltinga, bidreg i eit slikt arbeid. Jølster kommune støttar dette tiltaket. Det kom også fram i folkemøtet at kultiveringstiltak er ønskeleg for Kupevatnet. Administrasjonen føreslår i tillegg at rypetaksering kjem inn som eit eige punkt under tiltak (4.2.4): Det vil vere positivt å få utført rypetaksering i verneområdet. Dette må i so fall skje etter initiativ frå grunneigarane som har rettar til jakt, men det vil vere naturleg at verneområdeforvaltinga, saman med jaktforvaltinga, bidreg i eit slikt arbeid. Friluftsliv:

7 Området er viktig som friluftsområde både lokalt og regionalt, og heile verneområdet er mykje brukt til friluftsliv i form av turgåing sommar og vinter. Stølsdalane er naturlege innfallsportar til området, der to av sju som er utpeika i verneplan og fylkesdelplan ligg i Jølster; Årdal (Legestøylen) og Ålhus (Gotdalen). Verneplanen og fylkesdelplanen peikar også ut område som er aktuelle for kortare fjellturar (familieturar), og her er to av seks i Jølster; Legestøylen til Stegsvatnet/Kupevatnet og Helgheimsdalen. I innfallsportane (utanfor grensene for landskapsvernområdet) kan det vere behov for tilrettelegging i samband med parkering og informasjon om landskapsvernområdet, der det kan verte ei utfordring å prioritere midlar til tiltak mellom dei. Landskapsvernområdet vert nytta til både korte og lengre turar sommarstid, men det er mest dagsturar. Det er mange stiar i landskapsvernområdet, med eit system av merka og umerka stiar, der mange har lang brukshistorie. To av dei merka DNT rutene startar i Jølster (Ålhus og Årdal) og går til Longevasshytta. Andre mykje brukte stiar i Jølster sin del av verneområde er frå Helgheimsdalen og Førde (Førs) til Skjorta. Det kan vere behov for vedlikehald og rydding av stiar, tilrettelegging gjennom etablering av nye bruer og klopper, sikring på farlege strekningar, utbetring av myrlendte og våte parti og vanskelege strekningar. DNT-stien frå Årdal til Longevasshytta, har ei utfordrande strekning ved Stegsvatnet, der tilkomsten/stien er krevjande å forsere. Det kom fram på folkemøtet at det var ønskjeleg at denne strekninga ved Stegsvatnet vart utbetra. Dette kan krevje noko boring, om ikkje fjellkilar og liknande kan vera ei løysing. I følgje regelverket er boring/sprenging forbode i verneområdet, men planen ser ut til å opna opp for at forvaltningsstyringsmakta kan gje løyve til å gjennomføre sikringstiltak på utsette strekningar, noko Jølster kommune syns er positivt. Vinterstid vert området nytta til turgåing på ski. Ved nokre av innfallsportane vert det køyrt opp skiløyper med snøscooter. Utover det er det ikkje tradisjon for vintermerking (kvisting eller køyring av skiløyper) i verneområdet. Verneforskrifta opnar ikkje for oppkøyring av skiløyper i verneområdet. Tradisjonelt friluftsliv i tråd med allemannsretten, telting innanfor reglane i friluftslova og organisert turverksemd til fots og på ski som ikkje skadar naturmiljøet er tillate utan søknad. Det er og vedlikehald av eksisterande stiar, bruer, skilt og løyper. Dersom ein skal ha organisert bruk av hest, store idrettsarrangement, større teltleirar og likande er dette tillate etter søknad. Dette gjeld og for bygging av nye bruer, klopper, opparbeiding og merking av nye turstiar. Det er utarbeidd fire tiltak for friluftsliv: Utarbeide eit turkart for Naustdal - Gjengedal landskapsvernområde som er kvalitetssikra med omsyn til turstiar, parkeringsmoglegheiter mm. (samarbeidsprosjekt med kommunane) Der det vert tilrettelagt for parkering og merking/utbetring av stiar inn til verneområdet bør det setjast opp informasjon om bruken av området. Informasjonen skal utarbeidast etter dei eksisterande skiltmalane til Miljødirektoratet. Legge trekloppar og gjere andre tiltak som kanalisere ferdsel og skåne naturverdiane frå slitasje.

8 Få ei oversikt over friluftslivet i området både sommar og vinter. Dette kan brukast som grunnlag for prioritering av tiltak slik at dei vert gjennomført først i område med mest bruk. Dette kan og mellom anna brukast som grunnlag for å vurdere kor det skal prioriterast å tillate kjentmannskøyring, jf. kap Ei slik kartlegging kan ein mellom anna bygge på hyttebok på Longevasshytta og eventuelt på bruk av ferdselsteljar. Kommunen synes føreslåtte tiltak i planen er gode, men ynskjer å supplere på kulepunkt nr. to under Tiltak. Her er det viktig at det kjem fram at det er verneområdestyret som er ansvarleg for å setje opp informasjon om bruken av området, slik at dette ikkje vert «pålagt» grunneigarane. Forslag til ny tekst for andre kulepunkt under tiltak: Der det vert tilrettelagt for parkering og merking/utbetring av stiar inn til verneområdet bør det setjast opp informasjon om bruken av området. Informasjonen skal utarbeidast og settast opp av verneområdestyret etter dei eksisterande skiltmalane til Miljødirektoratet. Reiseliv: Det er ikkje nokon utstrakt reiselivsverksemd og marknadsføring knytt til landskapsvernområdet, og dei få aktørane som nyttar området i næring har ein bruk som ligg tett opp til det enkle friluftslivet. Det er satt i gang eit verdiskapingsprosjekt i samband med landskapsvernområdet som mellom anna skal sjå på moglegheitene for å utvikle reiselivsnæring knytt til landskapsvernområdet. Det er først og fremst eit naturvenleg reiseliv som har ein plass innanfor landskapsvernområdet. Tyngre tilrettelegging skal leggjast utanfor verneområde. Forvaltinga vil vere open for aktivitet som bidreg til styrking av lokal næring, så lenge dette skjer innanfor verneforskrifta og rammene av berekraft og vern av natur- og kulturverdiane i området. Det er utarbeidd eitt tiltak for reiseliv: Lage ein eigen brosjyre om Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde, som og kan distribuerast til reiselivsnæringa. Regelverk/retningslinjene er dei same som for friluftsliv, og Jølster kommune har ikkje nokon merknader eller tillegg til tiltak som er føreslått for reiselivet i landskapsvernområdet. Motorisert ferdsle: Motorferdsla i Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde er per i dag på eit moderat nivå. Motorferdsla er i hovudsak knytt til transport til hyttar og stølar, utkøyring av saltstein og kjentmannskøyring i regi av Røde Kors Hjelpekorps. Med mange husdyr på beite kan skader og sjukdom oppstå, og i visse tilfelle kan det verte naudsynt å transportere desse dyra ut. Innanfor verneområdet det i dag eit avgrensa omfang av køyring med snøskuter. Aktuell køyring er transport av varer til Longevasshytta og andre hytter, køyring i samband med vedlikehald av bygningar og køyring av saltstein til beitedyr. I tillegg kjem køyring i samband med oppsyn og hjelpekorpsa si køyring. Helikopter vert nytta til transport i samband med bygging, vedlikehald og varetransport til hytter og stølar. Det vert og i einskilde tilfelle nytta i samband med transport av sjuke dyr ut

9 av området. I Jølster har det i fleire år vore tilbod til turistar om rundturar i helikopter. Det er ikkje aktuelt med landing i Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde i samband med desse. All motorferdsle i utmark må skje i samsvar med motorferdslelova. Ofte må man ha løyve både frå verneforskrifta (forvaltningsstyremakta) og frå motorferdslelova (kommunen), samt grunneigar. Verneforskrifta opnar ikkje for bruk av motorkøyretøy til å preparere skiløyper, og forvaltingsstyresmakta kan ikkje gje løyve til å bruke motoriserte køyretøy i samband med reiselivsaktivitetar. Uttransport av sjuke og skada dyr, transport i samband med hogst, og motorferdsel i samband med redningsoppdrag og leiteaksjonar, er tillate utan søknad. Transport av saltstein, materiale, utstyr, ved og varer til hytter/stølar er tillate etter søknad. Det same er transport i samband med jakt og nødvendige øvingar i samband med redningstenesta. Det er utarbeidd to tiltak for motorferdsle: Forvaltingsstyresmakta skal halde god dialog med villreinutval, villreinnemnd og SNO i samband med motorferdsel. Villreinen vert lett uroa av motorferdsel og ein bør unngå at den vert uroa unødig. Forvaltinga bør ha rutinar for rapportering om flyging og annan motorisert ferdsel som går føre seg i området, og gjere jamlege vurderingar av korleis dette verker inn på verneverdiane. Jølster kommune har ikkje noko merknader/tillegg knytt transport i samband med beitebruk, hogst, frakt av utstyr mm til hytter/stølar, jakt, redning, uthenting av skadde og sjuke dyr. Og meiner tiltaka som er føreslått er gode. Bygningar: Det er ein del bygningar innanfor landskapsvernområdet, der dei fleste er knytt til tradisjonell landbruksdrift (sel, fjøs, naust og tilsynsbuer). Det er ikkje tradisjonell drift på stølane lenger og bygningane vert no brukt i samband med friluftsliv, rekreasjon, vedlikehald av stølane og tilsyn med beitedyr. Longevasshytta er ei turlagshytte som er eigd av Indre Sunnfjord Turlag. Den er open for ålmenta mot betaling for bruken. Det er og nokre få private hytter i landskapsvernområdet. Jølster har tre hytter/tilsynsbuer i landskapsvernområdet. Vedlikehald av bygningar og andre tekniske innretningar er tillate utan søknad. Ombygging, utviding, oppføring av nye bygg og naust for grunneigarar med bruksrett, samt hytter ved Arnestadstøylen kan verte tillate etter søknad. Storleiken på stølshus skal ikkje overskride 35 m 2, gjetarhytter kan vera opptil 25 m 2 og naust opp til 15m 2. Det er utarbeidd to tiltak for bygningar: For å bevare landskapskarakteren der denne blir prega av bygningar, stølsmiljø, naustmiljø m.m. bør det gjennomførast kartlegging av desse kulturmiljøa gjennom kartfesting av einskildbygg, avgrensing av kulturmiljøa på kart og fotodokumentasjon. Kartlegginga kan brukast som referanse for å vurdere om verneverdiane vert ivaretekne.

10 Det skal lagast ein byggerettleiar for landskapsvernområdet som gjev utfyllande retningslinjer om kva som kan tillatast i verneområdet, om kva for tilpassingar til lokal byggeskikk det er krav om, og om korleis søknadsprosessane føregår Jølster kommune har ikkje noko merknader/tillegg knytt bygningskapittelet eller tilføyingar på føreslåtte tiltak. Kraftanlegg/tekniske inngrep: Innanfor verneområdet er det to verna vassdrag; Ryggelva og Nausta. Kring området er det fleire konsesjonssøknader om vasskraftutbygging under handsaming og arbeid. Verneforskriftene og retningslinjene opnar ikkje for vassdragsregulering i landskapsvernområdet, med unntak av to prosjekt, der det eine er inkluderer regulering av Stegsvatnet i Jølster innafor naturleg vasstandsvariasjon. Dette er tillate utan søknad. Dersom kraftutbyggingane fører med seg fysiske inngrep eller installasjonar innanfor grensa til landskapsvernområdet, må det søkjast om. Underjordisk bergverksindustri, samt prøveboring og luftsjakter i samband bergverksindustri er tillate etter søknad. Bergverksindustri er aktuelt i samband med eit muta område ved Ålhus i Jølster. Av andre tekniske inngrep er det særleg bruer som er aktuelt, og dette er tillate etter søknad. Det er fleire bruer innanfor verneområdet, og det er behov for fleire, spesielt i samband med beitebruk og friluftsliv. Jølster kommune har ingen merknader til kapittelet om kraftutbygging og andre tekniske inngrep. FORVALTNINGSOPPGÅVER OG TILTAK Sakshandsaming: Søknader og saker som kjem inn til forvaltingsstyresmakta skal stilast til styret og sendast til sekretariatet (verneområdeforvaltaren). Forvaltaren handsamar saka, gjer dei undersøkingane og hentar inn dei opplysningane som trengst for å få handsama saka grundig. Deretter vert saka lagt fram for styret som då gjer vedtak i dei enkelte sakene. Alle vedtak gjort av styret kan klagast på, jf. reglane om klager i forvaltningslova, og alle partar i saka kan klage, og det kan og organisasjonar og liknande som har interesse i saka. Ein del tiltak og inngrep treng løyve gjennom fleire lovverk. Forvaltingsstyresmakta har berre mynde til å gje dispensasjonar med heimel i verneforskrifta og naturmangfaldlova. Det bør etablerast gode rutinar mellom verneområdestyre, verneområdeforvaltar og kommunane for søknader som treng løyve frå fleire instansar, for eksempel motorferdselssaker og bygningssaker. Dette seier Jølster kommune seg samde i. Oppsyn: Statens naturoppsyn (SNO) er miljøforvaltninga sitt operative feltorgan og utøver mynde etter lov om statlig naturoppsyn. Oppgåvene til SNO er todelte, og rettar seg både mot tilsyn med naturtilstand og tilsyn med menneskeleg verksemd i naturen. Informasjon:

11 Informasjon og formidling er naudsynt for å leggje til rette for at brukarane av området skal få gode naturopplevingar og for at dei skal ha føresetnader for å rette seg etter verneforskrifta. Det er forvaltingsstyresmakta som har ansvaret for utarbeiding av denne informasjonen. Informasjonskanalar: Internett - Naustdal - Gjengedal landskapsvernområde har si eiga nettside, og i tillegg Facebookside. Informasjonsplakatar er aktuelt på utfartsparkeringar (Årdal, Ålhus og Helgeimsdalen), og det er eit mål å ha både ein plakat om Naustdal Gjengedal landskapsvernområde og ein plakat med lokal natur- og kulturhistorisk informasjon på kvar innfallsport. Det bør òg utarbeidast nokre generelle plakatar som kan nyttast som oppslag i turistinformasjon og rasteplassar i lokalmiljø nær verneområdet Brosjyre - Det vil bli utarbeidd ein brosjyre om Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde som t.d. kan distribuerast til reiselivsnæringa og andre brukarar av området. Informasjon til reiselivsaktørar: Det bør takast kontakt med destinasjonsselskap som marknadsfører området på generell basis og be desse innarbeide informasjon om landskapsvernområdet og rammene for bruken av dette i si marknadsføring. Jølster kommune tykkjer føreslåtte informasjonskanalar er gode og har ikkje nokon tilføyingar her. Men meiner at forvaltningsplanen slik han ligg føre ikkje er brukarvennleg nok til å fungere som ein god rettleiar for grunneigarar og brukarar av området. Kartlegging: Det er kunnskapsmangel knytt til fleire av verneverdiane i området. det vil derfor vere veldig positivt å få gjennomført kartlegging som tiltak for å betre kunnskapsgrunnlaget. Jølster kommune er einige og har ikkje merknader knytt til dette. Skjøtsel: Skjøtsel av verdfullt kulturlandskap i landskapsvernområdet vil vere viktig. I særleg verdfulle kulturlandskapsområde som stølsdalane/stølsmiljøa vil det vere ei stor føremon om skjøtsel vert utført etter ein skjøtselsplan. Ingen av stølsmiljøa ligg i Jølster kommune, og kommunen har ikkje merknader til punktet om skjøtsel. Samla vurdering Forvaltningsplanen oppfyller formåla, og gjev ei oversikt over brukarinteresser og problemstillingar. Den gjev retningslinjer og mål, men manglar bevaringsmål og gode nok forvaltningsmål. Men grunnlaget er der, slik at gode rutinar for samarbeid og fordeling av oppgåver lokalt, regionalt og nasjonalt kan etablerast. Planen skal og fungere som ein rettleiar for grunneigarar og brukarar av området. Jølster kommune meiner at planen kunne vore meir brukarvennleg, og innehalde meir eksempel på søknadsprosessar, kven som handsamer desse osv., f.eks. ved motorferdselssaker. Jølster kommune har nokon innspel til forvaltningsplanen og under er desse oppsummert: Landbruk: Det er ikkje nemnd i verneforskrifta at auke i beitedyr ikkje er ønskjeleg, og difor bør avsnittet/punktet om dette under og 3.3 verta fjerna/endra. Landbruk - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.1.5):

12 Utarbeide tiltaksplan for beiting i området Landbruk: At det kjem fram av planen om attgroing av bjørkeskogen er ei problemstilling under status og utfordringar (4.1.1). Landbruk: At det kjem fram av planen kva mål har ein for granplantefelta under status og utfordringar (4.1.1). Dersom ein vil ha denne skogen avverka, foreslår Jølster kommune at retningslinjer for hogstform (4.1.3) endras til: o Hogstform: Plukkhogst bør nyttast, men ein kan og bruke andre hogstformer dersom dette er meir hensiktsmessig i granplantefelt. Det er høve til å nytte terrenggåande hogstmaskin på eksisterande granplantefelt. o Eventuelt må det løyvas tilskot for å kompensere for foreslått hogstform. Utmarksnæring - ønske om eitt ekstra kulepunkt under tiltak (4.2.4): Det vil vere positivt å få utført rypetaksering i verneområdet. Dette må i so fall skje etter initiativ frå grunneigarane som har rettar til jakt, men det vil vere naturleg at verneområdeforvaltinga, saman med jaktforvaltinga, bidreg i eit slikt arbeid. Friluftsliv utheva skrift er føreslått tilleggstekst under kulepunkt to på tiltak (4.3.5): Der det vert tilrettelagt for parkering og merking/utbetring av stiar inn til verneområdet bør det setjast opp informasjon om bruken av området. Informasjonen skal utarbeidast og settast opp av verneområdestyret etter dei eksisterande skiltmalane til Miljødirektoratet. Gjere forvaltningsplanen meir brukarvennleg og tilpassa grunneigarar og brukarar av område for å fungere som rettleiar. Dokumentliste: Nr T Dok.dato Avsendar/Mottakar Tittel 3 I Naustdal-Gjengedal verneområdestyre Naustdal-Gjengdal landskapsvernområde - Framlegg til forvaltningsplan ut på høyring