Kommunebudsjettet 2017 Fedje kommune. Rådmannen sitt framlegg

Transkript

1 Kommunebudsjettet 2017 Fedje kommune Rådmannen sitt framlegg

2 Innhald 1 Innleiing Om budsjettdokumentet Føresetnader Budsjettprosessen i kommunen Rammer, mål og satsingsområde Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret Viktige konsekvensar for Fedje, av regjeringa sitt framlegg Dei store linjene i budsjettet for Fedje kommune Oversikt Investeringsbudsjettet Driftsbudsjettet Satsingsområde Bemanningssituasjonen Disponible fondsreservar Gjeldsbyrde Budsjettkommentarar ansvarsområder Ansvar 1000 rådmann Ansvar kultur Ansvar biblioteksjef Ansvar 1300 IT-konsulent Ansvar tiltakssjef Ansvar 2000 driftssjef helse, omsorg og oppvekst Ansvar 2100 rektor Ansvar 2200 barnehage Ansvar 2300 pleie og omsorgsleiar Ansvar 2400 leiande helsesøster Ansvar 2500 lege Ansvar 2600 sosiale tenester Ansvar 3000 teknisk sjef Ansvar 4000 finansiering Investeringsbudsjett rådmann Samfunnstryggleik og beredskap Taldel i

3 1 Innleiing 1.1 Om budsjettdokumentet Tekstdelen av budsjettframlegget liknar på forma det hadde i fjor. Der er ingen endringar i taldelen av budsjettframlegget. Det som er nytt er at det i tekstdelen er teke inn i si heilheit dei statlege rammene og føresetnadene. Dette er gjort i avsnitt 2.1. Etter dette kjem det eit avsnitt om dei store linjene, etterfølgt av budsjettkommentarar for dei respektive ansvarsområda. Budsjettkommentarane frå dei ulike einingsleiarane har ei noko ulik form, då det ikkje finst nokon tydeleg mal for kommentarane. Dette er noko vi ikkje har prioritert å gjere noko med i år, på grunn av bemanningssituasjonen. 1.2 Føresetnader Budsjettet byggjer på rammene som er nedfelte i kommunelova 45 ff. Der framgår det, mellom anna, at årsbudsjettet skal vere realistisk og fastsetjast på grunnlag av inntekter og utgifter som kommunen kan vente i budsjettåret. Vidare byggjer budsjettet på kommunen sine prioriteringar nedfelte i det kommunale planverket. 1.3 Budsjettprosessen i kommunen På bakgrunn av utsendt budsjettrundskriv har einingsleiarane utarbeidd budsjettframlegg og kommentarar. Vi har overlate til einingsleiarane å avgjere på kva steg i prosessen dei involverer relevante aktørar, som til dømes FAU, SAU osv. Vi har, i motsetnad til mange andre kommunar, valt å ta i bruk ebudsjettmodulen i økonomiprogrammet. Dette har gått smertefritt og det har spart oss for mykje arbeid. I etterkant har vi, der det har framstått som naudsynt, hatt ein prosess der vi har drøfta prioriteringar og posteringar. Einingsleiarane har etter dette levert sine endelege budsjettkommentarar, slik dei ligg føre i dette dokumentet. Om ein tek omsyn til at rådmann er ny, og at økonomiansvarleg har arbeidd i 40 % stilling i denne perioden, er vi relativt nøgde med årets budsjettprosess. Kva gjeld neste års budsjettprosess kjem vi likevel til å gjere visse endringar, mellom anna for å sikre tilstrekkeleg med tid og at alle impliserte partar får uttale seg på eit optimalt tidspunkt i prosessen. Vi kjem dessutan til å starte ein prosess på utvikling av økonomifunksjonen, men det er uvisst kor stor innverknad dette får allereie på neste års budsjettprosess. 1

4 2 Rammer, mål og satsingsområde 2.1 Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2017 Det er rekna med ein nominell skatteauke for kommunane frå 2016 til 2017 med 2,3 prosent. Den relativt låge pårekna skatteveksten frå 2016 til 2017 skuldast den ekstraordinære skatteveksten i Pårekna skatteinntekter i 2017 byggjer blant anna på pårekna sysselsetjings-vekst (0,7 prosent) og lønsvekst (2,7 prosent). Skatteøyret for kommunane er i ,8 prosent. Det er i statsbudsjettet lagt opp til at det kommunale skatteøyret blir 11,8 prosent også for Det er lagt opp til at skattedelen av kommunane sine samla inntekter skal vere om lag 40 prosent også for Den samla pris og kostnadsveksten i kommunane (kostnadsdeflatoren) er i framlegget 2,5 prosent. Pårekna lønsvekst inngår i deflatoren med 2,7 prosent for 2017 og tel om lag med to tredelar i den samla kostnadsdeflatoren. Pårekna prisvekst på varer og tenester vil inngå i deflatoren med knapt 2,2 prosent. Deflatoren blir nytta til prisjustering av statlege rammetilskot og øyremerka tilskot i statsbudsjettet. Frie inntekter - skatt og rammeoverføring samla Vedlagt tabell syner rammeoverføring og pårekna frie inntekter for Pårekna skatt og inntektsutjamning i tabell byggjer på kommunane sin reelle skatteinngang i Når det gjeld dette grunnlaget, er det justert for pårekna skatteutvikling i 2016 og I berekning av skatteprognose for 2017 er det justert for same endring i prosent i høve til rekneskap 2015 for alle kommunane uavhengig av den lokale utviklinga i kvar kommune etter Denne skatteprognosen er nytta som grunnlag for pårekna inntektsutjamning. Kommunane må justera for lokale tilhøve knytte til skatteutviklinga. Folketalsutviklinga fram til vil dessutan påverka inntektsutjamninga i rammeoverføring. Veksten i rammeoverføring frå 2016 til 2017 vil variera mellom kommunane. Hovudårsakene er følgjande punkt som påverkar kommunane ulikt: - verknad av omlegginga av inntektssystemet - oppdatering av kostnadsnøklane i utgiftsutjamninga - endra kriteriedata (t.d. talet på eldre) og talet på innbyggjarar samla - endring i fordelinga av skjønstilskot - bortfall av ekstraordinært skjønstilskot frå perioden endring i veksttilskot - endring i distriktstilskot. Priskompensasjon frå 2016 til 2017 er innarbeidd i oversynet for dei frie inntektene. 2

5 Samla vekst i frie inntekter Det er lagt opp til ein realvekst i dei frie inntektene for kommunane frå 2016 til 2017 med om lag 3,6 MRDNOK. Denne veksten er rekna frå inntektsnivået i år som var lagt til grunn i revidert nasjonalbudsjett. Veksten i dei frie inntektene på 3,6 MRDNOK er realauke slik at priskompensasjonen frå 2016 til 2017 vil kome som eit tillegg i inntektene. Det er lagt opp til at auken i dei frie inntektene frå 2016 til 2017 skal dekka auka ressursinnsats i kommunane til: 1. 2,0 MRDNOK i pårekna meirutgifter som følgje av befolkningsutviklinga, både med omsyn til folkevekst og alderssamansetjing ( 2,1 MRDNOK for heile kommuneforvaltninga). 2. Det er venta at pensjonskostnadene for kommunane vil auke ut over det som blir kompensert gjennom prisjustering av inntektene. For kommunane kan denne realveksten i utgiftene omtrentleg reknast til 0,75 MRDNOK (0,85 MRDNOK for heile kommuneforvaltninga). Auken i pensjonskostnadene skuldast låg avkastning på pensjonsmidlane på grunn av det låge rentenivået. I tillegg er det rekna med auka amortiseringskostnader i 2017 på grunnlag av pårekna premieavvik i Delar av veksten i dei frie inntektene kan dessutan knytast til følgjande satsings-område: -150 MNOK til tidleg innsats i grunnskulen -300 MNOK til auka satsing innan rusomsorg -100 MNOK til opptrappingsplan for rehabilitering og habilitering -50 MNOK til auka satsing på helsestasjon og skulehelsetenesta. Det er rekna med ein nominell vekst i kommunane sine samla frie inntekter på landsbasis frå 2016 til 2017 med 2,7 prosent. Kommunalt vedlikehaldstilskot Sør- og Vestlandet i 2017 I revidert nasjonalbudsjett for 2016 vart det på bakgrunn av auka arbeidsløyse vedteke eit vedlikehaldstilskot til kommunar på Sør- og Vestlandet med 400 MNOK. Det er for 2017 framlegg om 650 MNOK i øyremerka tilskot til vedlikehald og rehabilitering for kommunar på Sør- og Vestlandet. MNOK 400 av tilskotet vil bli fordelt til kommunar som ved utgangen av august 2016 hadde arbeidsløyse over landsgjennomsnittet, det vil seie over 3,1 prosent. Det blir ikkje lagt opp til søknader frå kommunane. Kommunane vil få eit likt tilskot per arbeidslaus person ut over landsgjennomsnittet på 3,1 prosent, per utgangen av august i år. Fordelinga av dei attståande 250 MNOK vil bli vurdert nærare over nyttår i lys av den faktiske utviklinga i arbeidsløysa. Det er difor ikkje teke stilling til den konkrete fordelinga av denne delen av ramma. Skule 150 MNOK av veksten i dei frie inntektene til kommunane er knytte til ei styrking av arbeidet med tidleg innsats i skulen. Regjeringa vil senda på høyring eit lovframlegg om tidleg innsats. Fagleg svake elevar skal få tilbod om tidsavgrensa intensivopplæring. Helse og omsorg 3

6 Opptrappingsplan for rus Det har vore ei opptrapping i løyvingane til rusområdet i perioden Det er fram-legg om ei ytterlegare opptrapping for 2017 med MNOK 345. Av dette kjem MNOK 300 gjennom ei styrking av dei frie inntektene. Helsestasjon og skulehelseteneste Det er framlegg om ein auke i rammetilskotet på MNOK 50 knytt til satsinga på helsestasjon og skulehelsetenesta. For 2017 vil rammetilskotet knytt til føremålet kome opp i samla MNOK 734,4, medrekna opptrappinga frå åra før Midlane blir fordelte mellom kommunane på grunnlag av talet på innbyggjarar i alderen 0-19 år, med eit minstenivå på NOK ,- per kommune. I tillegg er det framlegg om øyremerka tilskot på MNOK 101 over Helse- og omsorgs-departementet sitt budsjett til kommunar som kan dokumentera at midlane over ramme-tilskotet er brukt til denne tenesta. Opptrappingsplan for rehabilitering og habilitering 100 MNOK av veksten i dei frie inntektene er knytt til auka satsing på rehabilitering og habilitering. I tillegg er det framlegg om å øyremerka MNOK 100 til opptrappingsplanen, av dettemnok 91 i eit nytt øyremerka stimuleringstilskot for kommunane over Helse- og omsorgsdepartementet sitt budsjett. Dagaktivitetstilbod demente Kommunane vil frå 01. januar 2020 få plikt til å tilby dagaktivitetstilbod til heimebuande personar med mild til moderat demens. Det er lagt opp til utbygging av tilbodet fram mot år Sjukeheimsplassar og omsorgsbustader For 2017 er det framlegg om å gi tilsegn om tilskot for om lag 1800 nye einingar med heil-døgns omsorg, fordelte mellom omsorgsbustader og sjukeheimsplassar. Maksimalt berekningsgrunnlag av investering for kvar eining er i 2016 NOK ,-. Dette grunnlaget blir prisjustert til 2017-kroner. I 2016 er tilskotssats 55 prosent av godkjent investeringsgrunnlag for sjukeheimsplassar og 45 prosent av godkjent investeringsgrunnlag for omsorgsbustader. Det er lagt opp til dei same tilskotssatsane i 2017 som i Målgruppa for ordninga er personar med behov for heildøgns helse- og omsorgstenester uavhengig av alder, diagnose og funksjonshemming. Tilskotet kan gå til bygging, kjøp eller ut-betring. Regjeringa gjer framlegg om ei gradvis endring i investeringstilskotet slik at det berre blir gitt tilskot til investeringar som aukar det samla talet på plassar i kommunen. Framlegget legg opp til at det ikkje vil bli gitt tilskot til rehabilitering av eksisterande plassar etter ein overgangsperiode. Aktivitetsplikt for mottakarar av sosialhjelp Det er framlegg om ei løyving på MNOK 60 i kommunane sitt rammetilskot for meirkostnader som følgje av innføring av aktivitetsplikt for mottakarar av sosialhjelp som er under 30 år. 4

7 Døgnopphald - hjelp Frå 2017 får kommunane ein plikt til å tilby augeblikkeleg døgnopphald også for per-sonar med psykisk helse- og rusproblem. Den kommunale plikta skal berre omfatta personar som det for kommunen er mogleg å utgreie, behandla eller yta omsorg til. Det er framlegg om å innlemma MNOK 86,5 i kommunane sitt rammetilskot knytt til dette føremålet. Ressurskrevjande helse- og omsorgstenester Ordninga med øyremerka tilskot for ressurskrevjande helse- og omsorgstenester gjeld for tenestemottakarar til og med det året dei blir 67 år. Utbetaling av tilskot til kommunane i 2017 er basert på direkte lønsutgifter i 2016 knytte til tenestemottakarar. Det er lagt opp til følgjande for 2017: - Kompensasjonsgraden blir vidareført med 80 prosent av netto utgifter ut over innslagsnivået. - Innslagsnivået for å få kompensasjon blir auka per brukar frå MNOK 1081 til MNOK 1157 mill. for netto utgifter i Det er med dette lagt opp til ein auke i innslagsnivået på NOK ,- utover prisjustering. Det inneber difor ei innstramming i tilskotsordninga. - Kompensasjonen som blir utbetalt frå staten til kommunane i 2017 skal kommunane inntektsføra i sine rekneskap for Kommunane skal inntektsføra den pårekna kompensasjonen i rekneskapen for det same året som utgiftene har vore. - Tilskot for psykisk utviklingshemma (16 år og eldre), som del av rammetilskotet, blir trekt frå nettoutgiftene i berekningsgrunnlaget. Eventuelle øyremerka tilskot blir også trekt frå berekningsgrunnlaget. Frivilligsentralar Ansvaret for tilskot til frivilligsentralar skal frå bli overført til kommunane. Regjeringa gjer framlegg om at tilskot til føremålet blir innlemma i kommunane sitt ramme-tilskot. Det øyremerka tilskotet frå Kulturdepartementet var i 2016 MNOK 127,8, som prisjustert til 2017 blir MNOK 131. Dette tilskotet blir i 2017 innlemma i rammetilskotet. I tillegg er det framlegg om å auka løyvinga med MNOK 20, slik at samla ramme til fordeling i rammetilskotet blir MNOK 151. Det blir lagt opp til at tilskot blir fordelt særskilt innafor rammetilskotet i ein overgangsperiode på fire år. Fordelinga av tilskot for 2017 vil byggje på Kulturdepartementet si fordeling av det øyremerka tilskotet i Inntektssystemet i 2017 Inntektssystemet for 2017 går fram av kommuneopplegget for 2017, slik det vart lagt fram i mai. Det er ikkje lagt opp til endringar i inntektssystemet knytt til: - inntektsutjamning - overgangsordninga INGAR (inntektsgarantiordning) - telletidspunkt For veksttilskotet er det framlegg om å redusera vekstgrensa for tilskot frå 1,5 prosent til 1,4 prosent. Tilskotssats per innbyggjar ut over vekstgrensa blir NOK ,-. 5

8 Nytt inntektssystem for kommunane vil vere knytt til - gradering av basistilskot på grunnlag av strukturverdi - distriktstilskot Sør - Noreg - småkommunetillegg - oppdatering av kostnadsnøklane Det blir lagt opp til at halvdelen av basistilskotet skal vere eit like stort tilskot per kommune. Den andre halvdelen av basistilskotet vil bli gradert etter strukturverdi i høve til grenseverdi. Grenseverdien blir 25,5 km. Det vil seie at ein kommune som har strukturverdi lik eller meir enn 25,5 kilometer vil få fullt basistilskot. Dersom strukturverdien er lågare enn 25,5 km, vil basistilskotet bli mindre enn fullt tilskot. Fullt basistilskot i 2017 vil vere om lag MNOK 15 per kommune. For distriktstilskotet og småkommunetillegget vil det bli lagt til grunn nyare distriktsindeksar enn det som var kjende i mai i år. Grunnlaget for begge tilskota vil vere distriktsindeksane for Fylkesmannen har motteke brev av 01.juli d.å. frå departementet om ordinært skjønstilskot for Fylkesmannen har fordelt MNOK 95,3 av ei ramme på MNOK 127,7. Det vil seie at det er ei attståande ramme med MNOK 32,4. I den attståande ramma inngår midlar til uventa økonomiske utfordringar i året med minst MNOK 6,4, som utgjer fem prosent av ramma. Uventa økonomiske utfordringar omfattar også naturskade. Fylkesmannen vil fordela attståande skjønsramme gjennom året både til prosjektskjøn, uventa hendingar og generelt. I den grad det ikkje er behov for å gi tilskot knytt til uventa økonomiske utfordringar og hendingar, vil midlane bli fordelte til andre føremål eller generelt hausten Kommunereform Tilskot mellomstore kommunar Det vil bli gitt tilskot til mellomstore kommunar der det er gjort nasjonalt vedtak om samanslåing i perioden for kommunereforma. Ny kommune må ha meir enn 9000 innbyggjarar etter samanslåing og ikkje få storbytilskot. For landet er det ei ramme på MNOK 100 for 2017, som svarer til andre halvår I 2018 blir ramma til føremålet, med heilårsverknad, MNOK 200. Det er lagt opp til at 60 prosent av ramma skal bli fordelt med ein sats per samanslåing. 40 prosent av ramma skal bli fordelt med ein sats per innbyggjar. Fordelinga vil bli gjort våren Kompensasjon for redusert basistilskot Kommunar som slår seg saman, og som mellombels får redusert basistilskot i perioden fram til samanslåinga trer i kraft, vil få ein eigen kompensasjon frå og med Kompensasjon for redusert basistilskot vil bli gitt av ei ramme på MNOK 300 av departementet sine skjønsmidlar i

9 Fordelinga av dette tilskotet mellom kommunane vil bli gjort etter Stortinget si handsaming av kommunereforma våren Denne kompensasjonsordninga omfattar ikkje endringar i distriktstilskotet og småkommune-tillegget. Kompensasjon knytt til reduksjon i basistilskot (MNOK 300) og tilskot mellomstore kommunar (MNOK 100) erstattar ekstraordinært skjønstilskot frå departementet i perioden Denne kompensasjonen vart gitt til kommunar som tapte mykje på omlegginga i inntektssystemet i Inndelingstilskot og eingongstilskot Kommunar som slår seg saman vil få erstatta bortfall av basistilskot og eventuelle bortfall av småkommunetilskot/reduksjon distriktstilskot gjennom årlege inndelingstilskot ( år), på grunnlag av inntektssystemet og kriteriegrunnlaget for Inndelingstilskot blir gitt frå og med året når samanslåinga blir sett i verk. Det blir gitt årleg priskompensasjon slik at real-verdien blir oppretthalde dei første femten åra. I 2016 er basistilskotet om lag MNOK 13,2per kommune. 2.2 Viktige konsekvensar for Fedje, av regjeringa sitt framlegg Fedje kommune får vekst i dei frie inntektene i Hovudårsaker til dette er: - verknad av omlegginga av inntektssystemet - oppdatering av kostnadsnøklane i utgiftsutjamninga - endra kriteriedata (t.d. talet på eldre) og talet på innbyggjarar samla - endring i veksttilskot - endring i distriktstilskot Fedje kjem godt ut hovudsakleg fordi vi ikkje får redusert basistilskotet. Samla sum frie inntekter er estimert til MNOK , noko som utgjer ein vekst i høve til 2016 på 4,8 %. 2.3 Dei store linjene i budsjettet for Fedje kommune Oversikt 2016 ser ut til å bli eit bra år, og der er relativt gode utsikter også for Viktige årsaker til dette er at vi kom relativt godt ut av inntektssystemet, at vi har motteke 19 flyktningar så langt, samt folketalsauke (frå 566 til 587 ved utgang 2. kvartal 2016). Vi har budsjettert med 2 % prisauke og ein lønsvekst på 2,5 %. Prisauken på 2 % er litt lågare enn dei 2,2 % statsbudsjettet legg opp til, og representerer såleis ei innsparing. Kostnadene til pensjon og KLP er erfaringsmessig svært vanskelege å spå, så vi har brukt dei tala som økonomisystemet genererer. Kommunen sine tenester vert vidareført slik vi kjenner dei i dag. Ved endringar i behov og etterspurnad, vert det gjennomført driftsmessige tilpassingar på ein føremålstenleg måte. 7

10 Utvikling i driftsresultat R 2014 R 2015 B 2016 Netto driftsresultat -374(444) (843) Alle tal er i heile tusen. Tala i parentes viser budsjettert resultat for same periode Investeringsbudsjettet Investeringssida er sterkt prega av bygging av bustader i dei gamle butikklokala. Diverre er det mykje som tyder på at tilskotet frå Husbanken, som var budsjettert med 40 % av investeringa, vert redusert. Kor mykje dette vil bli redusert veit ein ikkje før i beste fall eit stykke ut i Vi har budsjettert med eit tilskot på 25 %. Resterande legg vi opp til å finansiere gjennom lån i Husbanken og gjennom bruk av årets driftsoverskot. For øvrige investeringar, sjå budsjettkommentarane Driftsbudsjettet Kommunen sine frie inntekter for perioden : R 2014 R 2015 B 2016 B 2017 Kommunens frie inntekter (50 796) (50 671) Sum driftsinntekter Alle tal er i heile tusen. Tala i parentes viser budsjetterte inntekter for perioden. Driftsutgifter historikk: R 2014 R 2015 B 2016 B 2017 Lønsutgifter ekskl. sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester Sum driftsutgifter Alle tal er i heile tusen. Lønsveksten for Fedje ligg innanfor dei lønsrammer vi har hatt dei seinare år. Driftsresultat R 2015 B 2016 B 2017 Brutto driftsresultat Netto driftsresultat Nettoresultat i % 1,5 % 2,3 % 2,8 % Alle tal er i heile tusen. Krav til netto driftsoverskot Minimum 1,75 % 8

11 Forklaring Brutto driftsresultat Netto driftsresultat Sum driftsinntekter sum driftsutgifter Brutto driftsresultat korrigert for finansinntekter/finansutgifter og avskrivingar Satsingsområde På dei fleste områda er det ingen vidare endringar i drift eller satsingsområde. Vi viser til budsjettkommentarane for detaljar. I kommuneadministrasjonen, derimot, er det gjort visse prioriteringar, som enten har fått, er i ferd med å få, eller vil få, konsekvensar både for fokus og organisasjon. Satsingsområda kan delast inn i 3 grupper: 1. Stadutvikling 2. Næringsutvikling 3. Kommunalt planarbeid I 2017 er det ikkje venta at satsinga får verknad for anna enn bemanningssituasjonen, jf. rett nedanfor. Øvrige forventa budsjettmessige verknader framgår av økonomiplanen. 9

12 Satsingsområde 1: Stadutvikling Frå sentrale styresmakter er det eit sterkt fokus på folkehelsearbeid. Det typiske fokuset er på møteplassar og anna førebyggjande arbeid. Dette gjev oss utfordringar, men også ei rekkje mogelegheiter. I den hensikt å gjere oss best nytte av mogelegheitene, har nokre medarbeidarar fått nye oppgåver innan stadutvikling. Innan dette området ligg oppgåver som særleg utvikling av møteplassar, samt bistand til dei som vil gjere frivillig arbeid det vere seg organisert i lag/organisasjon, eller meir lausleg. Vi har, slik gjort greie for i økonomiplanen, konkretisert to prosjekt vi vil fokusere på. Det eine er etablering av eit kulturhus i Hjartebankjen, og det andre er utvikling av sentrum/steinborg, med nytt kommunehus. Satsingsområde 2: Næringsutvikling Utviklinga av sentrum er vel så mykje eit ledd i næringsutvikling som eit ledd i stadutvikling. Tilsvarande kan ein sei om ein film vi er i ferd med å lage, for å promotere Fedje som stad å bu og å besøkje. Ut over dette er det frå kommunen si side ingangsett ulike tiltak, mellom anna for å kunne imøtekomme ønskje frå folk i regionen om å bruke Fedje som stad for seminar. Arbeidet med næringsplanen er ikkje meint å skulle starte i 2017, men sentrale problemstillingar vil nok likevel bli identifiserte i løpet av året. Satsingsområde 3: Kommunalt planarbeid Det er trong for ei viss styrking innan arbeid med planar, i tråd med nyleg vedteken planstrategi. Eit sentralt utviklingstrekk er at det skal satsast sterkt innan helseområdet, jf. blant anna gjennomgangen ovanfor under punkt 2.1. For å kunne klare å levere på kvalitet, organisering og tverrfagleg tilnærning til kommunen sitt planarbeid, treng vi å styrke kompetansen innan helse på det administrative området. Det må lagast ein helse- og omsorgsplan, helsesektoren må organiserast meir føremålstenleg, og folkehelseperspektivet skal inn i alle planverk. Av denne grunn ynskjer vi i løpet av første halvår 2017 å tilsetje kommunalsjef i helse og omsorg. Då det ligg til kommunestyret å opprette nye stillingar på kommunalsjefnivå, ber ein om at dette blir teke stilling til i budsjetthandsaminga. Rådmannen vil ha ein prosess med tillitsvalde og leiing på tittel, arbeidsoppgåver og plassering i organisasjonen etterpå Bemanningssituasjonen Vi har nyleg fått vite at det ikkje er sikkert at får mottak av flyktningar i Vi hadde lagt opp til mottak av inntil 10 flyktningar også dette året, men det er det liten grunn til å rekne med at vi får etter dei siste signala som har kome frå styresmaktene. I verste fall får vi ingen, men vi har budsjettert med 3. 10

13 Vi har vedtak på ei 50% stilling som flyktningkonsulent. Denne står ledig. Oppgåvene innan området vil bli løyste med dei ressursane vi har, samt bruk av ekstraordinær arbeidskraft for å ta unna praktiske oppgåver i kortare periodar, i den grad dette er naudsynt. Reint praktisk vil desse oppgåvene, samt oppgåvene innan stadutvikling, bli løyste gjennom frigjering av ressursar som følgje av ny kommunalsjef helse og omsorg. Viss ein legg til grunn tidlegare bemanning med ordførar i 100 % stilling, vil opplegget for 2017 innebere ei auke i stillingsstorleik tilsvarande 10 %. Men på grunn av fleire utskiftingar på personalsida dei siste månadene, legg vi opp til ein auke i første halvår 2017, tilsvarande ein stillingsstorleik på 30 %. Fordi ordførarrolla frå og med 2016 er løna med 80 %, mot 100 % tidlegare, representerer dette ein auke, samanlikna med 2016, estimert til NOK Vi meiner vi likevel at dette representerer ei lita auke sett i høve til dei oppgåvene som må løysast, og den utskiftinga og omstillinga vi har på personalsida. Eit viktig moment her er at det viste seg i inneverande planperiode, at vesentlege deler av planarbeidet ein hadde vedteke å gjennomføre, rakk ein ikkje ein gong å starte på. Årsaka kan kanskje vere at det er lett å undervurdere arbeidsmengda. Kva gjeld skulen, så har dei fått tilført 120 % stilling for skuleåret 2016/17. Barnehagen har tilsett pedagogisk leiar, og tilfredsstiller dermed lovkrava til pedagogisk kompetanse. I psykisk helse har vi auka stillingsstorleiken med 10 %. Dette hadde mest praktiske grunnar, då det baud seg eit høve til å gjere om to stillingar på høvesvis 40 og 50 %, til ein stor stilling. Vi lyste då ut ein heil stilling, i staden for 90 %. I tillegg til dette har vi fått psykolog i 20 % stilling. Sjå elles budsjettkommentarane frå einingsleiarane. Ut over dette er der ingen nemneverdige endringar i bemanningssituasjonen, frå 2016 til Sjå budsjettkommentarane for detaljar. Historisk oversikt R 2015 B 2016 B2017 Lønsbudsjettet i % av sum driftsutgifter 69,5 69,7 69,5 Denne prosentsatsen har vore stabil i mange år og resultatet ligg i same område som andre kommunar. Sosiale utgifter er inkludert. Det er ingen endringar i dette biletet neste år Disponible fondsreservar R 2015 Kommentar Bundne driftsfond Næringsfond (NOK 20), bustadtilskot husbanken, kulturminneplanen etc. Disposisjonsfondet Går litt ned (om lag NOK 100). Vedvarande tendens Bundne investeringsfond Ekstraordinære avdragsmidlar Ubundne investeringsfond Dette fondet er nesten halvert sidan 2012 Samla fondsreserver Markant nedgang 1 Det er mogeleg at det heilt eksakte talet er 106 %, men dette framstår som noko uklart og er ikkje avgjerande her. Sjå K-vedtak 004/16. 11

14 Alle tal er i heile tusen Gjeldsbyrde R 2013 R 2014 R 2015 Lånegjeld Alle tal er i heile tusen. Vi har 2 nye låneopptak i 2016 (MNOK 2 631). Lånegjelda utgjer om lag NOK per innbyggjar ved utgangen av I tillegg kjem lån til vidare utlån. Ein legg opp til å ta opp inntil MNOK 11,6 i nye kommunale lån i 2017, for kjøp av gamle butikken. For ytterlegare kommentarar, viser vi til investeringskapitlet i kommentarane nedanfor under avsnitt 3. 12

15 3 Budsjettkommentarar ansvarsområder 3.1 Ansvar 1000 rådmann Ansvarsområdet omfattar administrasjon, politiske utval, revisjon, val, personalavdeling, økonomiavdeling, fellesfunksjonar, personalpolitiske tiltak, premieavvik og amortisering, eldreråd, bedriftshelseteneste og kyrkjeleg administrasjon og andre religiøse føremål. Stillinga som samfunnsutviklar er gjort til ei stilling som sakshandsamar plan og utvikling. Grunnen til dette er at vi som allereie nemnt ynskjer å satse meir på stadutvikling og næringsutvikling, samt at beredskap ligg under rådmannen sitt ansvarsområde. Kva gjeld stadutvikling så allokerer vi eigne ressursar til dette, i den forstand at området blir skilt ut frå stillinga som samfunnsutviklar. Det same gjeld næringsutvikling, som vert lagt til rådmannen. Då vi er organisert slik at også beredskap ligg under rådmannen sitt ansvarsområde, har vi kome til at stillinga som sakshandsamar plan og utvikling skal liggje under rådmannen. Som nemnt innleiingsvis har vi vore lågt bemanna på økonomi, samt at rådmannen er ny. Ideelt sett skulle rådmannen si løn ha vore fordelt på ulike funksjonar innan for plan og utvikling, men dette får vi ikkje optimalisert på noverande tidspunkt. Det same kunne ha vore sagt om andre felt. Som ein konsekvens ser det ut som om at vi er mykje tyngre bemanna administrativt enn det vi i realiteten er. Ikkje alle nødvendige prosessar blir gjennomførte innanfor Dermed er det ikkje opplagt på kva funksjon dei ulike lønnsmidlane burde ha vore førte. Vi har prioritert å berekne ein realistisk kostnad, heller enn å bruke tid på å flytte summar mellom funksjonar. 3.2 Ansvar kultur Ansvarsområdet omfattar kulturskule, Fedje fleirbrukshall, kulturadministrasjon, ungdomsråd og ålment kulturarbeid. Kulturminneplanen vert ikkje ferdigstilt i 2016, slik ein hadde planlagt. Dette skuldast utskifting av personale innan kultur og samfunnsutvikling. Planen ligg an til å kunne bli vedteken i første halvår Fedje kommune har fått NOK i stønad frå Hordaland fylkeskommune til arbeidet. Den summen er delvis tenkt nytta til konsulenthjelp for å systematisere og gjennomgå det materialet Fedje kommune har. Resten er tenkt til registreringsarbeidet som må gjerast, skriving og visuell utforming av endeleg plan. Tilbodet i kulturskulen er redusert fordi kultursekretæren har permisjon. Samarbeid med kulturskulane i nabokommunane om tilbod bør og vere med i reknestykket, særleg på enkelttilbod der me ikkje har kompetanse lokalt. Det blir lagt opp til ei vesentleg styrking av det friviljuge arbeidet i kommunen, jf. kapittel 2. Innsatsen skal rettast mot å hjelpe folk til sjølvhjelp. I dette biletet er det å søkje midlar til ulike tiltak ein vesentleg del. 13

16 3.3 Ansvar biblioteksjef Vidareføring av dagens drift. Revitalisering av barneavdelinga til biblioteket. Samarbeid mellom fylkesbiblioteket og Fedje kommune, med innsats på NOK av kommunen og tilsvarande i stønad. 3.4 Ansvar 1300 IT-konsulent Ansvarsområdet omfattar IKT i Fedje kommune og samarbeidet med IKT NH. Endring Inga endring ut over kjøp frå IKS. Dette er dei estimerte kostnadane med eit interkommunalt IKTsamarbeid. Mål for 2017 Fortsatt utvikling innan IKT. Forbetra tenester og tilgang for brukarar og tilsette. 3.5 Ansvar tiltakssjef Ansvarsområdet omfattar nærings- og trivselsskapande aktivitetar i eigen eller felles regi, kontingentar, lokale stimuleringstiltak og støtte til næringslivet. Ordninga med pendlarstøtte vert vidareført slik ho er i dag, dvs. inntil NOK i året. Endring Oppgåva næringsutvikling har fått større ressursar i administrasjonen, og mykje tyder på at dette kan føre til auka aktivitet i kommunen. Må for 2017 er å få godt i gang arbeidet med stadutvikling, å halde fram med arbeidet innan næringsutvikling som nemnt ovanfor, samt å ta heilt konkrete initiativ som kan skape arbeidsplassar på kort eller lang sikt. 3.6 Ansvar 2000 driftssjef helse, omsorg og oppvekst Ansvarsområdet omfattar administrasjon, jordmorteneste, teknisk hygienisk ingeniør, førebyggjande helsearbeid, fysioterapiteneste og tannklinikk. Nytt i 2016 som får konsekvensar vidare framover Det er oppretta stilling som kommunepsykolog i samarbeid med Austrheim kommune. Psykologen tok til i stillinga og har 20 % av stillinga si på Fedje. Det ligg føringar om at 14

17 kommunepsykolog vil bli ei lovpålagt teneste frå Kommunane får ( etter søknad) NOK i årleg tilskot for psykologtenesta. Resten må kommunane sjølv dekke ( 80/20) I inneverande års budsjett er vår del av summen ( NOK ) fordelt slik : psykisk helse, barnevern og helsestasjon (om lag 30/30/30). Endring i tannhelsetilbodet Fylkestinget i Hordaland vedtok at den lokale tannklinikken vert lagt ned med verknad frå Innbyggjarane får tannhelseteneste frå Lindås og Knarvik tannklinikk. Det er arbeid i gang med å få til nye felles løysingar saman med andre kommunar som vart råka av nedlegging, førebels er det ikkje råd å seia noko konkret mogelegheita for å få til tannhelsetilbod på Fedje. Det er ikkje sett av pengar til tannhelse i framlegg til 2017 budsjett. I oppgåvemeldinga ligg det forslag om at tannhelsetenesta med verknad frå 2020 skal overførast frå Fylkeskommunen til kommunane. Om det blir slik og i så fall korleis det blir for oss, er for tidleg å seia noko om. Folkehelseoversikt Det er krav til kommunane å utarbeide ein folkehelseoversikt som skal danne utgangspunkt for alt planarbeid og planstrategi. Kommunen skal ha ei skriftleg oversikt over helsetilstanden hos innbyggjarane og dei positive og negative faktorane som kan verke inn på denne. Forankringa ligg blant anna i folkehelseloven og folkehelseforskrifta. Ved fastsetjing av overordna mål og strategiar for folkehelsearbeidet skal kommunen ta utgangspunkt i folkehelseoversikta. Hausten 2016 låg rapporten for Fedje ferdig. Formålet med folkehelserapporten er at kommunen ut frå kunnskapsbasert datagrunnlag kan planlegga konkrete effektive tiltak for å fremja helsa til befolkninga. Rapporten skal gje kunnskap om folkehelsa og levekår i vår kommune. Ansvaret for utfordringsområda i rapporten går på tvers av ulike fag- og tenesteområde i kommunen. I tillegg til kommunestyret sitt arbeid med planstrategi bør rapporten nyttast i tverrfaglege samarbeid, møter og fagforum i einingane. Mål for 2017 Få den nyoppretta psykologtenesta godt etablert og tilgjengeleg for dei som treng det mest. Tenesta er eit lågterskeltilbod og vil samarbeida breitt med andre tenester. Fortsetja gode samarbeidsløysingar med Austrheim både om jordmorteneste og psykolog. Arbeida vidare for å få på plass lokale tannhelseløysingar. Ta i bruk den kunnskapen som er tilgjengeleg i folkehelserapporten i alt planarbeid framover. Fysioterapi : Ha eit framleis sterkt fokus på førebygging, habilitering og rehabilitering. 15

18 3.7 Ansvar 2100 rektor Mål for skulen Elevane sitt skulemiljø Organisasjonsutvikling Språkopplæring for minoritetar Digital kompetanse Praktisk undervisning Skulen skal oppretthalde eller gjere det betre på undersøkingar som gjeld det psykososiale miljøet. Skulen skal nytte og vidareutvikle sin kompetanse på Vurdering for læring, skriving, arbeide med å gjere undervisninga meir praktisk, variert, relevant og utfordrande. Framandspråklege skal i løpet av eitt år med norskopplæring fasast fullt inn i sine ordinære klassar. Elevane skal kunne nytte digitale verktøy i undervisninga på alle nivå. Elevane skal få over gjennomsnitt mestring i praktisk-estetiske fag. Dei store linjer framover Utgifter til lønningar vil auke meir enn lønsauke då kravet til kvalifikasjonar er heva. Dette skuleåret har vi tre lærarar med master (femårig). Det er stor fokus på etterutdanning, i år har vi to lærarar på denne ordninga, dette vil vedvare framover. Oppgåvene som skulen er satt til aukar. For eksempel opplæring for framandspråklege som må delast i fleire grupper då vi har born frå og med 1. klasse til og med vaksenopplæring. Eit anna eksempel er pålagt veiledning for nyutdanna. Dette krev tidsressursar og ny kompetanse som i dag ikkje finst formelt på skulen. Krav til dokumentasjon, planarbeid, utviklingsarbeid og liknande, krev auka kompetanse hjå leiinga og auka bruk av tid for å utføre desse oppgåvene. For å halde ein god kvalitet på forvaltning ser eg det som naudsynt at ressursar vert tilført skulen. På utstyr er det pcpark og prosjektorar/smartboard som er i fokus. Det er kostbart å følgje med i den tekniske utviklinga og den går også fort! Sløydbenkane må skiftast ut, dei vi har no er frå skulen vart bygd og dei fleste er ikkje mogleg å bruke som sløydbenk. Skulen har avviksmeldingar på dette. Bygningsmasse/uteområde: Store prosjekt som er påtenkt over lengre tid, men som ikkje er påbegynt er renovering av naturfagsal, tekjøkken på nyeskulen, tekjøkken knytt til kantina på gamleskulen, lyddemping i klasserom (dette vart gjort i haustferien), oppjustering av bygningsmasse for å verte godkjend etter branntilsyn, og oppjustering av bygningsmasse for å verte godkjend etter reglane om miljøretta helsevern. Leikeapparat ute på nyeskulen vert ferdigstilte i november

19 3.8 Ansvar 2200 barnehage Foreldrebetaling For 2017 er det forventa NOK i foreldrebetaling. Våren 2017 er det forventa 28 barn, der 10 er under 3 år. Det er 7 barn som går utav barnehagen våren 2017, og det vert lagt inn ei forventing om 3 nye barn frå hausten Dette gjev eit tal på 23 barn, der 7 er under 3 år. Store delar av barnehagen sitt driftsbudsjett omhandlar lønn og sosiale omkostningar. For våren 2017 vert personalet slik; Stilling Prosent Tal personar Styrar Pedagogisk leiar Barnehagelærar Fagarbeider Reinhaldar 36 1 Hausten 2017 vert personalet slik; (med atterhald kring tal barn og barnegruppa si samansetjing) Stilling Prosent Tal personar Styrar Pedagogisk leiar Barnehagelærar 0 0 Fagarbeider Reinhaldar 36 1 Det vert frå barnehagen si side lagt inn ,- til fast lønn. Dette inkluderer 2,5% lønnsauke for Matpengar vert budsjettert med NOK Her er det lagt inn 2% årleg auke. Frå hausten 2017 tek vi sikte på å utvide tilbodet om varm lunsj frå ein dag pr. veke til to dagar pr. veke. Matgruppa held fram som i dag, medan dag to vert laga av kokken utan hjelp frå barn. Ferievikarar er stipulert, då ein ikkje veit om barnehagen skal vere sommaropen, sommaren Ferievikarar for reinhald er ikkje stipulert enno. Det ligg ikkje tal for 2016 føre. Barnehagen har behov for ekstra areal, slik at ein kan ta imot fleire barn. Det har vore auke i tal barn dei siste åra, og det ser ut til at tala vi no har er stabile. Barnehagen kjem difor til å ta i bruk idrettslaget sin arealdel av barnehagen, og gjere dei naudsynte byggtekniske endringane som må til for at arealet skal kunne nyttast i sin heilskap til barnehage. 17

20 3.9 Ansvar 2300 pleie og omsorgsleiar Ansvarsområdet omfattar administrasjon av pleie og omsorg, drift av sjukeheim, heimesjukepleie, praktisk bistand, dagtilbod til heimebuande mildt til moderat demente, tryggleiksalarm, matombringing, samt handtering av Fylkesmannen si tilskotsordning «kommunalt kompetanse- og innovasjonstilskot». Prognose for 2016 Budsjettet er balansert ved utgangen av tredje kvartal, og det vert forventa eit balansert resultat også ved utgangen av året. Endringar Vi hadde underbelegg på sjukeheimen i byrjinga av året, fullt belegg siste halvåret, og til tider kortvarig overbelegg. Vi har observert fleire som kan få behov for døgnkontinuerleg pleie i institusjon innan kort tid. Der er ei kraftig auke i omfanget av heimebaserte tenester, særleg i heimesjukepleien. Pleietyngda har auka med over 30 % i høve til 2015, basert på IPLOS 2. Dette betyr at nesten alle som per i dag mottek heimesjukepleie treng hjelp fleire gonger om dagen, og i større omfang enn tidlegare, samt at de fleste bebuarane på sjukeheimen har fullt bistands- og assistansebehov i alle aktiviteter av dagliglivet. I 2016 har der vore ingen brukarar av dagtilbodet. Kvantitative utviklingstrekk Tala omfattar perioden , og er absolutte tal målte på samme tidspunkt i slutten av året. Tala for sjukeheim er gjennomsnittstal per årsbasis Sykehjem Hjemmesykepleie Praktisk bistand Trygghetsalarm Matlevering IPLOS er nemninga på eit sentralt helseregister med data som på ein standardisert måte skal beskrive bistandsbehov til personar som søkjer om eller mottek pleie- og omsorgstenester, og kva tenester kommunen gir. IPLOS er ein individbasert pleie- og omsorgsstatistikk. 18

21 Alternativkostnader for gratis tryggleiksalarm Gratis tryggleiksalarm (K-Sak 085/15) har medført eit inntektstap på NOK. Dette tilsvarar summen kommunen betaler for drift av alarmsystemet. Kommunalt kompetanse- og innovasjonstilskot Satsingsområda for 2016 var blant anna helsefagarbeidarutdanning, leiarutdanning, vidare- og etterutdanning, samt ernæring. Vi har motteke midlar for lærlingordningen i helsefag, leiarutdanning i helseøkonomi, vidareutdanning innan gerontologi, samt implementering av nasjonal fagleg retningslinje for førebygging og behandling av underernæring. Tilskotet skal stimulere kommunar til ulike tiltak innanfor satsingsområdet og dekkjer omtrent 50% av dei totale kostnadene her. Framtidige utviklingstrekk Ny forskrift om leiing og kvalitetsforbetring erstattar internkontrollforskrifta i Forskrifta er omfattande og inneber blant anna systematisk kvalitetsarbeid, tiltak for å auke brukar- og pasienttryggleik, kompetansekartlegging og -planlegging, innhenting og bruk av kunnskap både frå vitskapelege databaser og frå brukarar og pårørande, kontinuerleg måling og evaluering av praksis, opplæring i lover og forskrifter for hele personalet, samt utarbeiding og etablering av et heilskapleg styringssystem for verksemda. Dette arbeidet krev tids- og personalressursar som per i dag ikkje eksisterer. Oppfølging av samhandlingsreforma krev at pleie- og omsorgstenesta til ei kvar tid kan ta imot utskrivingsklare pasientar, noko som kan medføre overbelegg på sjukeheimen eller behov for å leige plassar i andre kommunar. Den generelle pleietyngda samt kompleksiteten i pasientbehandlinga er aukande, og krev kontinuerleg oppfølging og omstilling av personalet. Bemanninga vert vurdert til å vere i underkant av tilstrekkeleg per i dag. Ei ytterligare auke i oppgåvene sin art og sitt omfang kan imidlertid lett føre til underbemanning og uforsvarleg drift, som igjen vil påverke tenesta sin kvalitet og det psykososiale arbeidsmiljøet. Tal brukarar med demenssjukdom er aukande. Sjukeheimen har per i dag inga skjerma eining for demente, og det manglar ressursar til å kunne tilby optimale tenester til denne brukargruppa. Velferdsteknologi som sengesensorar og GPS som er planlagt etablert tidlig i 2017 vil kunne påverke situasjonen positivt og må sjåast på som eit supplement innan auka pasientsikkerhet og effektivisering, men kan ikkje erstatte arbeidskraft. 19

22 3.10 Ansvar 2400 leiande helsesøster Ansvarsområdet omfattar Helsestasjon og skulehelsetenesta, samt psykisk helse/hjartebankjen. Endring i 2016 Psykiatri: Frå vart stillingane innan psykisk helse redusert med 40 %, og tilbodet til innbyggjarane vart tilpassa til den nye bemanninga. Stillinga som leiar for tenesta er mellombels og vil vere mellombels vidare ut året Det er no utlyst ei heil stilling som både er ansvarleg leiar for psykisk helse og for dagaktivitetstilbod for mildt til moderat demente, som organisatorisk vil vere knytt til pleie og omsorgsleiar. Psykisk helse ønskjer at stillinga som vart redusert i 2016 skal koma inn att i 2017, men med dei endringar som nå ligg føre og grunna påtenkt arbeid med ein heilskapleg helse- og omsorgsplan blir det ikkje lagt inn fleire ressursar i psykisk helse no. Mål for 2017 Helsesøster Følgje opp nasjonale mål for gode tenester til alle i målgruppa, tidleg innsats med råd, rettleiing og nærvær og samarbeid med andre avdelingar/instansar. Følgja opp nasjonale retningsliner i vaksineprogramma. Psykisk helse Bruka aktivt den nye psykologressursen til både å auka kompetanse for dei tilsette og til å gje brukarar som treng det ei god og tett oppfølging. Tett samarbeid til 2. linje teneste, og til andre tenesteområder. Driva vidare eit godt og variert førebyggjande lågterskelarbeid for fleire ulike aldersgrupper. Saman med resten av helse og omsorgstenesta ta del i plan- og utviklingsarbeid Ansvar 2500 lege Omfattar administrasjon, miljøretta helsevern, smittevern, førebyggjande legetenester, legetenester ved sjukeheimen, helsestasjonen, legevakt på Fedje, vikarordningar for lege, deltaking i Nordhordland legevakt, delfinansiering av akuttsenger ved Nordhordland legevakt, fastlegeordninga. Omfattar også pålagte ordningar Norsk Helsenett, Norsk Pasientskadeerstatning og Helfo krav/avrekning for gjesteinnbyggjarar. Mål for 2017 Å sikre stabile tenester til befolkninga på Fedje heile året. Ha vikarordning om sommaren. Saman med resten av helse og omsorgstenesta ta del i plan- og utviklingsarbeid. 20

23 3.12 Ansvar 2600 sosiale tenester Ansvarsområdet omfattar edruskapsvern, servicetenester*, barnevern, omsorgsløn, kvalifiseringsprogram, introduksjonsprogram flyktningar, NAV med m.a. økonomisk sosialhjelp. (*Servicetenester er m.a. krisesenter (lovpålagt), Aufera, syns- og audiopedagogisk teneste, kjøp av teneste v/ arbeidssenteret Austrheim, logopedteneste m.v. ) Samarbeidet med Austrheim på barnevernsområdet er ei praktisk og grei løysing og vert vidareført på same nivå som i dag. Arbeidsomfanget på Fedje er aukande og økonomien må justerast i tråd med dei saker og erfaringar som no ligg føre. Det må setjast av ein høgare sum til tiltak enn i inneverande år. Kommunalt tilsett NAV leiar vert vidareført refusjonsordning frå NAV på 75 % av stillinga. NAV har på generelt grunnlag varsla endringar for organisering i NAV, og det er grunn til å tru at det kan koma konkretisering av kva det kan innebere lokalt i næraste framtid. Yting til livsopphald har i 2016 auka ein heile del og må sjåast i samanheng med inntektene i introduksjonsordninga. Dei nyankomne får sosialhjelp til introduksjonsprogrammet kjem i sving, (innan 3 månader) og mykje her handlar om praktiske forhold som å få personnummer og kontonummer o.s.v. Det er også andre mottakarar av sosialhjelp. Introduksjon av flyktningar Så langt har vi busett 19 syriske overføringsflyktningar i kommunen; 5 vaksne og 14 barn. Det vil venteleg ikkje bli busett fleire før eit stykke ut i 2. halvår I dei økonomiske føresetnadene er det forsiktig budsjettering på tal flyktningar som skal busetjast. Alle inntekter for introduksjonsprogrammet vert ført under ansvar 4000, medan utgifter til språkopplæring for vaksne vert ført på ansvar rektor (vaksenopplæring). Introduksjonsstøtte vert ført som utgift under ansvar Det vil også i 2017 vere behov for midlar til klargjering av bustader (inventar og utstyr). Introduksjonsprogrammet = tilskot og ytingar for flyktningteneste. Tilskotsordninga er fastsett i rundskriv 01/2015 frå IMDI. Signala frå Fylkesmannen og IMDI er no at det for neste år vil bli eit lågare tal flyktningar fordelt til kommunane. Det blir sagt at det kan bli kommunar som kan rekne med å ikkje få flyktningar. Kriterier for kven som eventuelt ikkje skal få, er ikkje klare. Det blir lagt inn eit forsiktig anslag på tal flyktningar i 2017 og tilhøyrande inntekter( om lag NOK ). Introduksjonsstøtta er på om lag NOK per person. Av dette skal kvar vaksen person over 18 år ha utbetalt integreringstøtte med NOK per år (tilsvarar 2G). Språktilskot blir fastsett i to kategoriar. Den eine er «inntil 4 personar» og den andre «frå 4 til 150 personar». Innan den siste kategorien mottek vi eit årleg tilskot på NOK I tillegg er der eit mindre tilskot per person. Integreringstilskot og språktilskot vert ført under to ulike ansvarsområde ( ansvar 2600 og 2100). 21

24 På utgiftsida er løn for flyktningmedarbeidar, til språkopplæring/skule og til drift av tenesta elles, mellom anna til inventar i umøblerte husvære og diverse som t.d. telefontolketeneste, transport o.l. Endring Busetjing av flyktningar gjev nye oppgåver og utfordringar, og arbeidsomfanget er samansett og utfordrande. IMDI har teke omsyn til våre innspel om å få barnefamiliar og alle frå same landet. Utfordringa no er å få fleire frivillige til å hjelpa til med integreringsarbeidet og få møteplassane vi har, til å vera interessante for dei nyankomne. Om det blir slik at sentral mynde fastset nye føresetnader for busetjing av flyktningar, og det blir ein vesentleg reduksjon, kanskje opphør av busetjing, kan dette endra bilete framover, og trongen for konsulent og tolk vil reduserast, eventuelt falla bort på sikt. Bedrifta Aufera lever under store utfordringar med endra rammevilkår frå NAV som gjev økonomiske utslag, og kan føra til konsekvensar for eigarkommunane. Kva neste år kan by på er enno ukjent. Mål for 2017 Arbeida systematisk og tverrfagleg med å gje dei nyankomne god inngang og framgang i samfunnet vårt. Arbeidsområde inkluderer alle kommunale einingar, men også alle innbyggjarane i kommunen blir utfordra til å ta del i, og ansvar for, at dei nyankomne vert ein naturleg del av samfunnet vårt. Flyktningarbeidet er komplekst og det er difor naudsynt med deltaking i så vel regionale som nasjonale samarbeid og konferansar, om ein skal lukkast i flyktningarbeidet. Ei utfordring vert å få arbeidsplassar for dei vaksne, slik at dei etter fullført norskopplæring kan ha reelle mogelegheiter til å verta sjølvhjelpne i samfunnet Ansvar 3000 teknisk sjef Ansvarsområdet omfattar administrasjon, driftsavdeling, bygg, bustader, plan, byggesak, oppmåling, helikopterplass, vegar, landbruk, brannvern, feiing, kommunalt oljevern, statleg oljeverndepot, vatn, kloakk, slamtømming, renovasjon, friluftsføremål og fotballbane. Ansvarsområdet omfattar og tenester utført for soknerådet : Vedlikehald kyrkje og gravplass samt kyrkjetenar. Tilhøve som ikkje vert endra frå 2016 til 2017 Årsgebyr for feiing. Ordninga med tilskot til rehabilitering av bustadhus held fram. Summen til rådvelde er NOK Tilskotsummen er på same nivå som tidlegare; NOK

25 Inntektene på oppmåling vart nærast borte i Berre NOK kom inn. Gjennomsnittet for dei 10 åra før 2014, var NOK Inntektene for 2015 og 2016 vart difor sett til NOK Inntektene har teke seg opp att og i 2015 kom det inn NOK Per 19. september 2016 er det kome inn NOK Inntektene for 2016 er likevel sett til NOK Endringar Inntektene frå byggesaksgebyr vart redusert frå NOK i 2014 til NOK i 2015 og Årsaka var færre saker. Inntektene på byggesaksgebyr har teke seg opp att og pr. 19. september 2016 er det inntektsført NOK Er sett til NOK i Vi kan ikkje ta meir i gebyr for vatn enn kostanden med drift og investeringar. År 2004 var første år med overskot. Etter 2004 har det vore 7 år med overskot og 5 med underskot. Gebyr for vatn vart sist auka ved handsaminga av budsjettet for Pr 1/1-16 har vi eit overskot på NOK Gebyr for vatn vert sett ned med 10 % til neste år. Når det gjeld kloakk har vi ikkje kostnadsdekning. Gebyr for kloakk vert difor auka med 5 %. Gebyr for renovasjon vert redusert med 1 % i Gebyr for slam vert redusert med 2 %. Husleigene i kommunale bustader aukar med 4,4 % frå 1. juli. For dei som har låg sats, aukar husleiga med 6,3 %. Begge i samsvar med konsumprisindeksen. Mål for 2017 Kvar månad sender vi ei vassprøve til analyse. I 2017 skal alle prøver stetta krava i drikkevassforskrifta. Dette er same mål som for Fire 4 gongar i året sender vi ei vassprøve frå symjebassenget til analyse. I 2017 skal alle prøver stetta krava i forskrift om bassengvatn Ansvar 4000 finansiering Skatteinntekter, eigedomsskatt på verk og bruk, rammetilskot, andre statlege overføringar, finansinntekter og finansutgifter. Gjeldsbyrde Kommunen sin gjeldsbyrde er akseptabel. Vi ligg godt under snittet, men vi har heller ikkje ekstraordinære inntekter som kan forsvara eit høgt gjeldsnivå. Vi er sårbare for endringar i inntektsgrunnlaget. Brutto lånegjeld er i dag NOK per. innbyggjar. Ny lånegjeld per innbyggjar blir om lag NOK

26 Nye lån Låneobjekt Inntil 11,6 MNOK Kjøp av gamle butikken. Lån i Husbanken. Skatt Skatteøren aukar frå prosent til 11.8 i Målet er at skattinngangen åleine skal utgjera 40 % av kommunesektoren sine frie inntekter. Rammetilskot 2017 Anslaget for 2017 er basert på Regjeringa sine tal. Forventa vekst i frie inntekter er 6,4 %, eller om lag 3,4 MNOK. 3 B 2016 B 2017 Frie inntekter 51.5 MNOK 54,9 MNOK Skatt 14.9 MNOK 15,9 MNOK Rammetilskot 36.6 MNOK 39,0 MNOK 3 Regjeringa seier 4,8 %, men det er berekna ut frå anslag på regnskapet 2016 ikkje budsjett

27 4 Investeringsbudsjett rådmann Investeringsplan 2017 alle tal i heile tusen. Tiltak Kostnader Moms Finansieringsplan 1200 Administrasjon EK (220) - Egenkapitaltilskudd KLP 1203 Fellesfunksjonar EK (200) - IKTNH 1300 Administrasjonslokale EK (150) - Ny kledning og vindauge på kommunehuset 2210 Barnehagelokale - Nye leikeaparat. Ventilasjon EK (130) F (570) 2220 Skulelokale - Opprusting naturfagsal. Nye vindauge på T (230) F (420) nye-skulen 2541 Heimesjukepleie EK (200) - Ny bil 2610 Sjukeheimen EK (100) - Prosjektering ventilasjonsanlegg 2650 Kom. disponerte bustader - Gamle butikken L (11 625) T (3 875) 2830 Etabl./ oppretthalding eigen bustad EK (450) - Avdrag formidlingslån 3250 Tiltaksføremål EK (250) - Reklamefilm om Fedje 3390 Brannvern EK (400) - Ny mannskapsbil 3701 Bibliotekbygg T (100) EK (100) - Opprusting 3812 Fleirbrukshall EK (100) - Bord og stolar i sosialt rom Totalt Forklaring: EK F Eigenkapital Bruk av fond (Her inngår mottatte avdrag på utlån og overføring frå drift) T Tilskotsmidlar L Bruk av nye lån Total finansiering Moms Momsrefusjon 688 Det samla investeringsnivået neste år ligg innanfor dei rammer økonomiplanen legg opp til. 25

28 5 Samfunnstryggleik og beredskap Beredskapsarbeidet vert oppdatert kontinuerleg. I år har vi ferdigstilt ROS-analysen, som har vore ein stor og tung prosess. Vi kan forvente tilsyn i Mannskapsbil blir ikkje kjøpt inn i 2016, slik føresett, men først i

29 6 Taldel 6.1 DRIFT Budsjett Budsjett 2017 v / Rådmann Kultursekretær Bibliotekstyrar IT-konsulent Tiltakssjef Miljøvernleiar Driftssjef oppvekst og omsorg Rektor Barnehagestyrar Pleie-og omsorgsleiar Helsesøster Lege Sosialkontor Teknisk sjef Avskrivinger Finansiering T O T A L T

30 6.1.1 INVESTERING Budsjett Budsjett 2017 v / Rådmann Finansiering T O T A L T