Bryne ungdomsskule ÅRSPLAN. FAG: Mat og helse. Trinn: 9. trinn

Transkript

1 ÅRSPLAN Bryne ungdomsskule FAG: Mat og helse Trinn: 9. trinn

2 Periode: veke Tema: Kjøkkenet som arbeidsplass Kompetansemål Informera andre om korleis matvanar kan påverka sjukdommar som heng saman med livsstil og kosthald. Læringsmål Vita kva god hygiene er. Vita kva vurderingskriteria for faget er. Kunna fortelja om korleis me skal oppføra oss på kjøkkenet. Innhald/ Kva skal eleven Vita kva god bordskikk er. Teori: Leksjon 1 kjøkkenet som arbeidsplass Gå gjennom hygienereglar, korleis me skal oppføra oss på kjøkkenet og vurderingskriterier. Ikkje praktisk matlaging denne perioden. Delta i ein munnleg diskusjon der me snakkar om god hygiene og kva ei god åtferd på kjøkkenet vil seia. Elevane vert vurdert i desse vurderingskriteria under kvar praktiske økt: Lesa ei oppskrift og følgja denne. Mål og måleeiningar. Kva reiskapar vert brukt til kva. Kunna endra oppskrifta der det er formålstenleg. Samarbeida om å løysa oppgåvene. Visa initiativ og ta ansvar for fellesoppgåver.

3 Halda god hygiene på kjøkkenet; hender, utstyr, kjøkkenet, oppvasken. Rydda og halda god orden undervegs. Dekka eit fint bord og visa bordskikk. Periode: veke Tema: Mat for glede og god helse Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Informera andre om korleis matvanar kan påverka sjukdommar som heng saman med livsstil og kosthald. Læringsmål Fortelja litt om dei ulike næringsstoffa som finst. Vita kva kostråda frå helsesstyresmaktene inneheld og kva dei er til for. Kunna trekkja fisk. Kunna smuldra margarin skikkeleg inn i mjøl og laga ein paibotn ut frå dette. Forstå bakepulveret sin funksjon som hevemiddel. Kunna laga suppe frå botnen av. Innhald/ Kjenna til framgangsmåten for gjærbakst. Teori: Leksjon 2 mat for glede og god helse Supersize me film og oppgåver

4 Kva skal eleven Matlaging: tomatsuppe og grove scones Fisk i lauk og paprikasaus og bollar Ulike typar pai og bollar Faglærar vurderar måloppnåinga undervegs i dei praktiske øktene på kjøkkenet. Elevane vert vurdert i desse vurderingskriteria under kvar praktiske økt: Lesa ei oppskrift og følgja denne. Mål og måleeiningar. Kva reiskapar vert brukt til kva. Kunna endra oppskrifta der det er formålstenleg. Samarbeida om å løysa oppgåvene. Visa initiativ og ta ansvar for fellesoppgåver. Halda god hygiene på kjøkkenet; hender, utstyr, kjøkkenet, oppvasken. Rydda og halda god orden undervegs. Dekka eit fint bord og visa bordskikk. Periode: veke Tema: Norsk tradisjonsmat

5 Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. Gje døme på korleis kjøkkenreiskapar, tillagingsmåtar eller matvanar har endra seg over tid eller flytta seg geografisk, og forklara korleis det har verka inn på livet til folk. Læringsmål Vita litt om norsk kosthald før i tida. Fortelja om då poteta kom til Noreg, og om korleis det verka inn på den norske folkehelsa. Vita kva konservering tydar, og gje døme på ulike konserveringsmiddel. Gjera rede for korleis mat kan vera ein tradisjonsbærar. Kunna laga ulike typar norsk tradisjonsmat frå botnen av. Kunna dekkja eit fint buffètbord. Innhald/ Teori: Leksjon 6 mat og kultur Leksjon 14 mat som tradisjonsbærar Matlaging: Komla med kålrotstuing Grove rundstykker og kuvertbrød med ulike typer pålegg, dekker til buffèt Kva skal eleven Risgrøt og julekaker Faglærar vurderar måloppnåinga undervegs i dei praktiske øktene på kjøkkenet. Elevane vert vurdert i desse vurderingskriteria under kvar praktiske økt: Lesa ei oppskrift og følgja denne. Mål og måleeiningar. Kva reiskapar vert brukt til kva. Kunna endra oppskrifta der det er formålstenleg. Samarbeida om å løysa oppgåvene. Visa initiativ og ta ansvar for fellesoppgåver. Halda god hygiene på kjøkkenet; hender, utstyr, kjøkkenet, oppvasken. Rydda og halda god orden undervegs. Dekka eit fint bord og visa bordskikk.

6 Periode: veke Tema: Nedvask og rydding av kjøkkenet Kompetansemål Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke, og gjera seg nytte av resultata når ein lagar mat. Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Læringsmål Vita kva ein god måltidsrytme er. Forklara kvifor det er viktig å eta frukost. Fortelja litt om korleis blodsukkeret bør vera i løpet av ein dag. Sjå verdien og betydinga av å ha eit variert kosthald. Innhald/ Kva skal eleven Delta i nedvask av skulekjøkkenet på ein god måte. Praktisk: me ryddar og vaskar ned kjøkkenet til jul. Teori: Leksjon 19 Måltidsrytme og næringsberekning Introduksjon av og presentasjon av innleveringsoppgåve som vert vurdert med karakter. Innlevering Kosthaldsplanleggjaren, levering i veke 2. Læringsmål Karakter 5-6 Karakter 3-4 Karakter 1-2

7 Reflektera over eige matinntak Eleven reflekterar over sitt eige matinntak. Eleven tenkjer over sitt eige matinntak. Eleven kan seia litt om sitt eige matinntak. Vurdera sitt eige kosthald opp mot helsestyresmaktene sine anbefalingar Eleven vurderer og klarar å tilpassa sitt eige kosthald opp mot anbefalingane. Eleven vurderer og tilpassar sitt eige kosthald til ei viss grad opp mot anbefalingane. Eleven kan seia litt om sitt eige kosthald opp mot anbefalingane. Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren til å vurdera energi- og næringsinnhaldet i mat og drikke. Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren. Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren til ein viss grad. Periode: veke 1-4 Tema: Me tek vare på maten og brukar ulike råvarer Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld.

8 Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Bruka digitale verktøy til å vurdere energi- og næringsinnhald i mat og drikke, og gjera seg nytte av resultata når ein lagar mat. Vurdera og velja varer ut frå etiske og berekraftige kriterium. Skapa og prøva ut nye retter ut frå ulike råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. Læringsmål Reflektera over eige matinntak. Vurdera sitt eige kosthald opp mot helsestyresmaktene sine anbefalingar. Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke. Vita korleis ein best mogleg kan utnytta restemat. Kunna laga nye rettar ut frå restar. Innhald/ Teori: Leksjon 16 God mat av rester Leksjon 12 Kor lenge held maten seg? Matlaging: Lasagne og lapper, halvfabrikat og heimelaga Kva skal eleven Fiskegrateng og kanelbollar Innlevering Kosthaldsplanleggjaren, levering i veke 2. Vurderingskriterier for innleveringsoppgåva: Læringsmål Karakter 5-6 Karakter 3-4 Karakter 1-2 Reflektera over eige matinntak Eleven reflekterar over sitt eige matinntak. Eleven tenkjer over sitt eige matinntak. Eleven kan seia litt om sitt eige matinntak.

9 Vurdera sitt eige kosthald opp mot helsestyresmaktene sine anbefalingar Eleven vurderer og klarar å tilpassa sitt eige kosthald opp mot anbefalingane. Eleven vurderer og tilpassar sitt eige kosthald til ei viss grad opp mot anbefalingane. Eleven kan seia litt om sitt eige kosthald opp mot anbefalingane. Bruka digitale verktøy til å vurdera energi- og næringsinnhald i mat og drikke Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren til å vurdera energi- og næringsinnhaldet i mat og drikke. Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren. Eleven klarar å bruka kosthaldsplanleggjaren til ein viss grad. Periode: veke 5-8 Tema: Norsk tradisjonsmat Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Gje døme på korleis kjøkkenreiskapar, tillagingsmåtar eller matvanar har endra seg over tid eller flytta seg geografisk, og forklara korleis det har verka inn på livet til folk. Vurdera og velja matvarer på ein mangfaldig varemarknad når ein planlegg innkjøp.

10 Læringsmål Vita kva tradisjonsmat tyder. Vita kva som er typisk norsk tradisjonsmat. Vurdera kva matvarer som skal kjøpast inn. Kunna rensa og filetera fisk. Vita korleis fersk fisk skal oppbevaras. Kunna laga til ein fiskefarse ut frå rein fiskefilèt. Kunna laga til ein kjøttfarse. Laga saus frå botnen av. Innhald/ Teori: Leksjon 7 norsk tradisjonsmat Leksjon 18 fiskerinasjonen Noreg Matlaging: Kjøttkaker i brun saus med ertestuing, gulrot og potet. Sjokolademousse. Kva skal eleven Heimelaga fiskekaker i brun saus. Rullekake med syltetøy. Faglærar vurderar måloppnåinga undervegs i dei praktiske øktene på kjøkkenet. Elevane vert vurdert i desse vurderingskriteria under kvar praktiske økt: Lesa ei oppskrift og følgja denne. Mål og måleeiningar. Kva reiskapar vert brukt til kva. Kunna endra oppskrifta der det er formålstenleg. Samarbeida om å løysa oppgåvene. Visa initiativ og ta ansvar for fellesoppgåver. Halda god hygiene på kjøkkenet; hender, utstyr, kjøkkenet, oppvasken. Rydda og halda god orden undervegs. Dekka eit fint bord og visa bordskikk.

11 Periode: veke Tema: Internasjonal mat Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Skapa og prøva ut nye rettar ut frå ulike råvarer, matlagingsmetodar og matkulturar. Laga mat for ulike sosiale samanhengar og drøfta korleis mat er med på å skapa identitet. Gje døme på korleis kjøkkenreiskapar, tillagingsmåtar eller matvanar har endra seg over tid eller flytta seg geografisk, og forklara korleis det har verka inn på livet til folk. Læringsmål Kjenne til ulike måtar å bruka fisk Vita kva dei vanlegaste sushibitane består av. Kjenna til japansk matkultur. Kunna rulla ein makirull. Få eit innblikk i ulike matkulturar rundt om i verda. Vita kva smakssansen er og kva den består av. Innhald/ Teori: Leksjon 10 - smakssansen Leksjon 21 maten i verda Matlaging: Sushi (nigiri, maki og uramaki) og sjokoladekake/krydderkake/gulrotkake/eplekake i muffinsformer. Mat frå ulike land: Asia - india (tikka masala), Sør-Amerika (chili con carne, chilenske kyllingspyd), Europa (Calzone, croissant), Afrika (kyllinggryte frå Kamerun).

12 Kva skal eleven Teoriprøve frå alt som er gjennomgått til nå. Alle klassane har prøva på likt. Periode: veke Tema: Å vera vertskap Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Planleggja og gjennomføra måltid i samband med høgtider eller fest og ha ei vertskapsrolle. Vurdera kosthaldsinformasjon og reklame i media. Drøfta korleis ulike marknadsføringsmetodar kan påverka vala av matvarer som forbrukarane gjer. Utvikla, produsera, gje produktinformasjon og reklamera for eit produkt. Læringsmål Kunna laga til eit måltid. Dekkja eit fint bord. Planleggja eit måltid. Vita kva det vil seia å vera ein god vert. Vita kva som meinast med «fingermat».

13 Innhald/ Kva skal eleven Produsera eit eige tapasprodukt og reklamera for det. Vita forskjell på fint og grovt mjøl. Kunna fortelja om kornets oppbyggjing. Leksjon 15 å vera vertskap Leksjon 11 korn er basismat Matlaging: Tapas og fruktsalat Ulike typar brødmat og pålegg invitera til måltid Faglærar vurderar måloppnåinga undervegs i dei praktiske øktene på kjøkkenet. Elevane skal skapa eit eige tapasprodukt i den eine praktiske økta og laga eit reklameinnslag for å selgja dette inn. Dette vert vurdert med godkjent/ikkje godkjent. Elevane vert vurdert i desse vurderingskriteria under kvar praktiske økt: Lesa ei oppskrift og følgja denne. Mål og måleeiningar. Kva reiskapar vert brukt til kva. Kunna endra oppskrifta der det er formålstenleg. Samarbeida om å løysa oppgåvene. Visa initiativ og ta ansvar for fellesoppgåver. Halda god hygiene på kjøkkenet; hender, utstyr, kjøkkenet, oppvasken. Rydda og halda god orden undervegs. Dekka eit fint bord og visa bordskikk. Periode: veke Tema: Planleggjing og gjennomføring av praktisk prøve

14 Kompetansemål Planleggja og laga trygg og ernæringsmessig god mat, og forklara kva for næringsstoff matvarene inneheld. Samanlikna måltid ein sjølv lagar, med kostråda frå helsestyresmaktene. Læringsmål Kunna arbeida sjølvstendig på kjøkkenet. Kunna laga ein tidlegare kjent/gjennomført rett. Reflektera over kva ein sit igjen med etter eit år med mat og helse som fag i skulen. Innhald/ Kva skal eleven Bruka kunnskapen om mat og helse vidare i livet. Teori: Leksjon 25 mat og helse vidare i livet Praktisk: Planleggjing og førebuing til praktisk prøve. Praktisk prøve som vert vurdert med karakter. Praktisk prøve der elevane trekk ein rett me har laga i løpet av skuleåret, som dei skal laga.