SAKSDOKUMENT. Utvalsaksnr Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret

Transkript

1 VOLDA KOMMUNE SAKSDOKUMENT Sakshandsamar: Rønnaug Myklebust Arkivsak nr.: 2010/1761 Arkivkode: F30 Utvalsaksnr Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret OPPMODING OM BUSETJING AV FLEIRE FLYKNINGAR Administrasjonen si tilråding: Volda kommune kan i 2011 busette 10 ekstra flyktningar. Desse kjem i tillegg til eksisterande vedtak om å ha busett kring 140 flyktningar til ei kvar tid som utløyser integreringstilskot. Dette inkluderer også einslege mindreårige. Det er ein føresetnad for vedtaket at eigna bustad kan skaffast, at den ressursmessige situasjonen i forvaltninga er tilstrekkeleg og at førebyggjande tiltak vert vidareført. Volda kommune er positiv til å delta i pilotprosjektet for direktebusetjing av 2-3 einslege mindreårige asylsøkjar både i 2011 og 2012, innafor eksisterande busetjingsvedtak. Kommunestyret løyver kr.2,3 mill. til kjøp av bustad til einslege mindreårige flyktningar/asylsøkjarar. Utgiftene vert å finansiere ved låneopptak, bustadtilskot på 40% frå Husbanken og husleigeinntekter. Vedleggsliste: 1. Oppmoding frå IMDi datert : Status på bosettingsarbeidet i 2011 og bosettingsbehov i Oppmoding frå IMDi om deltaking i pilotprosjekt for busetjing av 2-3 einslege mindreårige asylsøkjarar. 3. Oppmoding frå IMDi datert om busetjing av 35 flyktningar i Svar til IMDi datert : Busetjing av flyktningar i Volda kommune i K-sak 93/09 handsama i møte , eksisterande kommunestyrevedtak om busetjing av flyktningar i Volda kommune. 6. Innspel frå avdelingane; helseavdelinga, barneverntenesta, skuleavdelinga og NAV

2 Samandrag av saka: I september 2010 oppmoda IMDi Volda kommune om å busetje 35 flyktningar i 2011, sjå vedlegg 3. Med grunnlag i gjeldande kommunestyrevedtak om at det kan det vere busett kring 140 flyktningar til ei kvar tid som utløyser integreringstilskot, melde kommunen tilbake at vi berre kunne busetje 15 flyktningar innafor eksisterande vedtak i 2011, sjå vedlegg 4. Grunna noko fråflytting og at to kom som familiesameint, er det busett 19 flyktningar som utløyser integreringstilskot i Volda kommune, hittil i år. Som følgje av auka nasjonalt busetjingsbehov ber IMDi Volda kommune no om å busetje ytterlegare 10 flyktningar i 2011, sjå vedlegg 1. Bakgrunnen for oppmodinga er at staten manglar kommuneplassar til 1400 busetjingsklare flyktningar i asylmottak og 250 plassar til overføringsflyktningar frå Libya. IMDi ønskjer i tillegg å inngå avtale med Volda kommune om å delta i eit pilotprosjekt om direktebusetjing av einslege mindreårige asylsøkjarar (EMA), sjå vedlegg 2. Dette inneber å direktebusetje 2-3 EMA både i 2011 og 2012, innafor eksisterande kommunestyrevedtak om busetjing av flyktningar. For å svare på oppmodingane frå IMDi om busetjing av 10 ekstra flyktningar og deltaking i pilotprosjektet om direktebusetjing av EMA, må kommunestyret ta stilling til ei auke i busetjing av flyktningar i 2011 utover ramma på 140. Saksopplysningar: Busetjing hittil i år: Hittil i år har Volda kommune busett 19 flyktningar: Fem einslege mindreårige flyktningar (EM) som er busett i SmileJbakken bufellesskap, to familiesameinte som er busett hjå herbuande familiemedlemmar, 8 einslege og ein familie på fire personar. Inkludert desse er det pr. i dag busett 143 som utløyser integreringstilskot. Det er venta at 4-6 av desse flyttar frå kommunen kring skulestart i august/september grunna utdanning. 12 av dei 19 som er busett i år var tidlegare busett på Volda asylmottak. Dette viser at asylsøkjarane trivst i kommunen og ønskjer å halde fram med å bu her etter at dei har fått permanent opphaldsløyve. Som vertskommune for asylmottak har Volda kommune signalisert både til IMDi og mottaket, at vi er positive til busetjing frå Volda asylmottak. Særleg gjeld dette familiar med små barn, men også einslege og par. Ein ventar at dei som har bak seg eit opphald ved asylmottaket i Volda og som buset seg i Volda i større grad vert buande i kommunen over tid, i staden for å flytte austover slik mange har gjort tidlegare år. For hjelpeapparatet vert busetjings- og integreringsarbeidet forenkla når flyktningar vert busett frå Volda asylmottak. Fleire i det offentlege hjelpeapparatet er allereie kjende med flyktningane frå tida dei var asylsøkjarar i Volda mottak m.a. helsestasjonen, legesenteret, barnehage- og skuleavdelinga. For flyktningane sjølve vil overgangen til å få eit meir normalisert liv i ei kommune også forenklast, og busetjings- og integreringsprosessen vil kome fortare i gang. Bustadar To av flyktningane som vart busett frå Volda asylmottak skaffa seg eigen bustad i Volda medan dei budde på asylmottaket. Dei kunne difor busetjast raskare enn om dei måtte vente

3 på at kommunen skulle finne eigna bustad til dei. Når kommunen får førespurnad om busetjing frå Volda mottak og kommunen ikkje har ledige bustader, får mottaket og den busetjingsklare informasjon om at dersom dei skaffar seg bustad på eigen hand, vil kommunen vere positiv til busetjing. Dette føreset imidlertid at der er ledige busetjingsplassar i samsvar med gjeldande kommunestyrevedtak. Dei som skaffar seg bustad sjølve vert busett etter avtale mellom IMDi og Volda kommune, og får oppfølging gjennom kommunen sitt introduksjonsprogram. Grunna vanskar med å skaffe bustader til einslege har kommunen på oppmoding frå IMDi busett fire vaksne personar i bufellesskap. Kommunen har leigd eit sokkelhusvære med ein privat huseigar, som vert leigd ut på framleige. Alle fire vart busett frå Volda asylmottak. Buforma vil vere midlertidig til eigen bustad kan skaffast. Ein av dei første som vart busett i bufellesskapet skaffa seg eiga bustad i Volda berre etter ein månad i bufellesskapet. Det er også busett ein familie på fire frå Volda asylmottak i ein kommunal bustad. Ein ventar ytterlegare førespurnad om busetjing frå Volda mottak. Til ev. busetjing av desse vil ein oppmode om at dei busetjingsklare skaffar bustad sjølve, nyttar ledige plassar i bufellesskapet for einslege vaksne, ledige kommunale bustader eller skaffar bustad på den private utleigemarknaden. Volda kommune har i 2011 motteke kr ,- til prosjektet Bustadkarriere for flyktningar. Prosjektet skal bidra med at flyktningar sjølv skal ha ei sjølvstendig bustadkarriere, og ikkje verte buande i kommunale bustadar over lang tid. Dette bidreg igjen til ein større gjennomtrekk i dei kommunale husværa. I 2010 busette kommunen 10 EM i SmileJbakken bufellesskap, som er heildøgns bemanna. I år har fleire av ungdommane fylt 18 år og har flytta ut av bufellesskapet. Hittil i år har kommunen kjøpt to bustader til EM som er klare for utflytting frå bufellesskapet, og som ønskjer vidare oppfølging frå personale som arbeidar med EM. Husbanken gav førehandstilsagn på 40% i bustadtilskot til kjøp av desse. Det er flytta inn fire nye EM i dei ledige plassane i SmileJbakken bufellesskap frå ulike asylmottak i Noreg. I løpet av hausten 2011 blir fleire bebuarar i Smilebakken bufellesskap 18 år og er klare for utflytting. Volda kommune må difor skaffe bustad til desse. I og med at Husbanken løyver 40% i bustadtilskot til kjøp av bustad til einslege mindreårige flyktningar, bør Volda kommune nytte seg av dette tilbodet. Det vert difor fremja forslag om kjøp av husvære til einslege mindreårige flyktningar, som vert fullfinansiert med låneopptak, bustadtilskot og husleigeinntekter. Pilotprosjekt om direktebusetjing av einslege mindreårige asylsøkjarar Volda kommune er ei av seks kommunar i landet IMDi ønskjer å inngå avtale med om deltaking i pilotprosjekt om direktebusetjing av einslege mindreårige asylsøkjarar (EMA). Dei andre kommunane er Bergen, Asker, Bærum, Drammen og Hammarøy. Avtalen inneber busetjing av 2-3 EMA både i 2011 og 2012, innafor eksisterande kommunale vedtaksplassar. Sidan Volda kommune ikkje har vedtak om busetjing av meir enn kring 140 flyktningar til ei kvar tid som utløyser integreringstilskot, kan ikkje IMDi få svar på si oppmoding om deltaking før kommunestyret har teke stilling til ei auke i busetjing av flyktningar i Målet med pilotprosjektet er å redusere ventetida for unge asylsøkjarar i asylmottak og raskare integrere dei i lokalmiljøet. Ordninga vil bidra til meir stabilitet og kontinuitet i omsorga for den mindreårige, som vil vere i alderen år. Det er først og fremst dei som med stor sikkerheit vil få permanent opphaldsløyve som vert direktebusett. Når den einskilde har fått opphaldsløyve vert vedkommande automatisk busett i kommunen.

4 Einslege mindreårige ventar i snitt 6,7 månader på kommuneplass etter vedkommande har fått opphaldsløyve. Dette kjem i tillegg til tida dei har venta på å få svar på asylsøknaden. Difor har mange unge vore busett på asylmottak i om lag eitt år når dei vert busett i kommunen. Ordninga med direktebusetjing vil hindre lang ventetid i mottak for dei som får delta i prosjektet. Ledige plassar i SmileJbakken bufellesskap bør nyttast til andre unge einslege mindreårige flyktningar (EM)/asylsøkjarar (EMA) som treng busetjing i ei kommune. Deltaking i pilotprosjektet er i denne samanheng drøfta med leiande miljøterapeut. Det er semje om at det er kapasitet i SmileJbakken bufellesskap til å delta i prosjektet, og at vi kan tilby eit tilpassa heilskapleg og individuelt bu- og omsorgstilbod til EMA. Dessutan meiner ein at deltaking i dette prosjektet vil vere positivt for allereie busette ungdommar og tilsette. Ein er trygg på at denne nye forma for busetjingsordning vil bidra til ei betre bu- og omsorgsløysing, og integrering for EMA, då einsleg mindreårige flyktningar og asylsøkjarar har dei same behov og utfordringar. Innspel frå andre avdelingar Barneverntenesta er i utgangspunktet positive til busetjing av 10 ekstra flyktningar i Avdelinga er sterkt involvert i det tverrfaglege samarbeidsprosjektet med busetjing av einsleg mindreårige flyktningar. Arbeidet er utfordrande og spennande, men også tidkrevjande. Barneverntenesta ser det som viktig å ha ein prosess kring bruken av midlar som kjem inn i samband med busetjing av fleire flyktningar. Helseavdelinga ser positivt på saka. Dei har gode erfaringar med førebyggjande tiltak, som mor-barn gruppe, bra mat kurs, ICDP (foreldrerettleiing)og liknande. Tiltaka har så langt vore gjennomførte ved hjelp av prosjektmidlar, men bør bli permanente. Vidare seier helseavdelinga at dei har ei utfordring med fulle fastlegelister, og dette vert jobba med. Helsestasjonen har eit tett samarbeid med legesenteret og ynskjer at flyktningane får høve til å velje fastlege i Volda. Helsestasjonen ser det som viktig å ha ein prosess kring bruken av midlar som kjem inn i samband med busetjing av fleire flyktningar. NAV-kontoret har ei auka belastning på sine tenester som ikkje er kommunale. Dette vil igjen få konsekvensar på omfang og kvalitet på tenester dei tilbyr, m.a bistand til brukarane i overgangen til arbeid/aktivitet. NAV opplever at tiltaka ikkje treff flyktninggruppa grunna svake norskkunnskapar. I tillegg vektlegg NAV at Volda kommune er dominert av offentlege arbeidsplassar som set høge krav til kompetanse. Mange av flyktningane får ikkje innpass her. NAV ynskjer å ha eit langsiktig perspektiv i busetjingsarbeidet, for å sikre overgangen til arbeid. Skuleavdelinga har plassmangel i sentrum både for grunnskulane og vaksenopplæringa, og har ei utfordring med å gi elevar frå språklege minoritetar eit kvalitativt godt tilbod. Det er starta eit kvalitetssikringsarbeid for å sikre elevane rettane dei har etter opplæringslova, for å gjere undervisninga betre og for å styrke lærarkompetansen. Skuleavdelinga ynskjer ikkje å auke talet på busette flyktningar før dei har kome lenger i kvalitetssikringsarbeidet. I tillegg er skuleavdelinga usikker på om Volda kommune er godt nok budd til å ta imot einsleg mindreårige asylsøkjarar. Økonomiske konsekvensar: Etter busetjing tel flyktningane med i folketalet som dannar grunnlag for økonomiske overføringar til kommunen. I tillegg mottek kommunen ulike typar tilskot for busetjing av flyktningar. Staten har auka satsane for 2011, sjå under, samt betra Husbanken sine

5 stønadsordningar for å sikre finansiering av busetjings-, integrerings- og kvalifiseringsarbeidet. Jf. IMDi Rundskriv 01/11 skal integreringstilskotet, saman med andre tilskot for busetjing av flyktningar, finansiere kommunen sine utgifter til introduksjonsordning, innvandrarkontor-, tolke-, sosialkontor-, barnevern-, barnehage-, skule-, helse-, bustadadministrasjons-tenester, sysselsettingstiltak, yrkeskvalifisering, arbeidstrening, kultur- og ungdomstiltak. Integreringstilskotet er ikkje øyremerka og vert i Volda kommune sett på som ein del av kommunen si rammeoverføring. Dei kommunale avdelingane må i sine budsjett- og økonomiplanforslag inkludere tenester overfor denne målgruppa, som for andre innbyggjarar. Stortinget har fastsett følgjande satsar for dei særskilde tilskota knytt til busetjing av flyktningar i 2011: Integreringstilskot kr (einslege vaksne), (vaksne i familie), (barn i familie), (einslege mindreårige), som vert fordelt over 5 år. Tilskot til norskopplæring: Persontilskot fordelt over 3 år: Lav sats kr (Afrika, Asia, Oseania (unntatt Australia og Oseania), Aust-Europa, Sør-Amerika, Mellom-Amerika). Høg sats kr (Vest-Europa, Nord-Amerika, New Zealand). Resultattilskot kr pr. beståtte munnleg og skriftleg del av Norskprøve 2 og 3. Resultattilskotet vil kunne variere frå kr til pr. person avhengig av tal prøver den einskilde går opp til og består. Grunntilskot kr til kommunar med mellom personar i målgruppa til norskopplæring. Tilskot til norsk- og morsmålsopplæring i grunnskulen kr pr. år for barn i grunnskulealder i integreringstilskotsperioden. Barnehagetilskot kr Eingongstilskot. Eldretilskot ved busetjing av personar over 60 år kr Eingongstilskot. Særskild tilskot for einsleg mindreårig (EM) kr pr. år. t.o.m. det året EM fyller 20 år. Refusjon frå Bufetat på barnevernutgifter over kr per mnd. for EM under omsorg. Tilskot for busetjing av personar med kjende funksjonshemmingar eller atferdsvanskar: Tilskot 1: Kr Eingongstilskot Tilskot 2: Inntil kr i inntil fem år. Auka busetjing på 10 ekstra flyktningar i Volda kommune i 2011, inkludert 2-3 einslege mindreårige asylsøkjarar vil gi auka inntekter på om lag kr. 1,6 mill. i integreringstilskot og kr pr. månad for kvar av dei einslege mindreårige asylsøkjarane (EMA). Sistnemnde tilskot er differensiert etter månad for busetjing. Storleiken vil difor først vere klart når ein veit kva månad EM/EMA vert busett. Auka inntekter og utgifter som følgje av busetjing av 10 ekstra flyktningar i 2011, vert teke att i ei budsjettendringssak i løpet av hausten. I forkant av ei budsjettendringssak bør aktuelle avdelingar møtast for å drøfte fordeling av auka inntekter. Helse og miljøkonsekvensar: I arbeidet med busetjing av flyktningar ser ein viktigheita av gode helseretta og førebyggjande tiltak. Volda kommune har i ulike periodar blant anna tilbode flyktningar mor-

6 barn gruppe, Bra Mat kurs, ICDP (foreldrerettleiing) og trimgruppe. Desse tiltaka er særs nyttige og bør vurderast om dei skal verte permanente. Volda kommune har i 2011 to prosjekt som skal bidra til å betre kvalifiseringa og integreringa for flyktningar i Volda. Bustadkarriere for flyktningar, som nemnt under saksopplysningar, vil bidra til at dei som skaffar eigne husvære lettare vert integrert i nærmiljøet. Prosjektet Felles mål om arbeid har som målsetting at fleire flyktningar kjem seg i arbeid, noko som vil gi auke i livskvaliteten til den einskilde og førebyggje helseproblem. Vurdering og konklusjon: Staten treng fleire kommunale vedtaksplassar for busetjing av flyktningar i For å svare på oppmodinga frå IMDi om å busetje 10 ekstra flyktningar i år, må kommunestyret ta stilling til ei auke i busetjing av flyktningar i Volda kommune har arbeidd etter intensjonane i introduksjonslova sidan 2001 og har høg kompetanse på feltet. Resultat i kvalifiseringsarbeidet viser høg måloppnåing. Styrkinga til aktuelle avdelingar som arbeidar med busetjing og integrering av nykomne flyktningar i 2010, då det vart busett 46 flyktningar, vart i all hovudsak vidareført i Sjølv om skuleavdelinga og NAV er usikker på kapasitet til å busetje fleire flyktningar, vil ei auke på 10 ekstra flyktningar totalt gi ei busetjing på 29 flyktningar i år, mot 46 i fjor. Gjennom prosjektet Bustadkarriere for flyktningar vil Volda kommune ha tilgang til fleire eigna bustadar og dermed ha kapasitet til å busetje 10 ekstra flyktningar i år. Kjøp av bustadar for einsleg mindreårige flyktningar vil ikkje gå ut over andre grupper i kommunen, men heller redusere bustadkøa. Prosjektet Felles mål om arbeid vil bidra til at overgangen frå introduksjonsprogram til arbeid/aktivitet vert styrka. NAV er ein sentral samarbeidspart i prosjektet, og ilag med næringsliv og pleie- og omsorgssektor er målsettinga å få fleire over i arbeid. 10 ekstra flyktningar i 2011 bør ikkje verte ei stor meirbelastning for avdelingane samanlikna med talet flyktningar Volda kommune har busett siste åra. For å unngå at flyktningar må vente lenge i asylmottak med dei uheldige konsekvensane dette inneber, bør Volda kommune imøtekome IMDi si oppmoding om busetjing av 10 fleire flyktningar. Dette grunngjevast også med at Volda er vertskommunen for asylmottak og at majoriteten vert busett frå Volda asylmottak. Volda kommune bør vere positiv til å imøtekome IMDi si førespurnad om deltaking i pilotprosjekt om direktebusetjing av 2-3- einslege mindreårige asylsøkjarar i For 2012 vil ein ha kapasitet innafor eksisterande kommunestyrevedtak. Kommunen har eit godt buog omsorgstiltak og høg kompetanse mellom dei tilsette, og difor bør ein prioritere å busetje EMA. Kommunestyret fatta i 2009 eit vedtak om at det til ei kvar tid kan vere busett kring 140 flyktningar som utløyser integreringstilskot. Administrasjonssjefen finn å kunne tilrå å imøtekome IMDi si oppmoding om å busetje 10 ekstra flyktningar i Jarle B Krumsvik

7 adm. sjef Utskrift av endeleg vedtak: IMDi Midt-Norge, 7005 Trondheim IMDi Vest, P.b. 159 Sandviken, 5812 Bergen Helseavdelinga, her. Barnevernavdelinga, her. NAV Volda, her. Skuleavdelinga, her. Barnehageavdelinga, her. Eigedomsavdelinga, her. Tenesta for psykisk helse, her. Seksjon innvandring, her. Økonomisjefen, her.