GARBORGDAGAR JANUAR 2015

Transkript

1 GARBORGDAGAR JANUAR 2015 «Vind i gardhol» - onsdag 21. januar (Foto: Olav Garborg) Garborgdagar opna med Vind i Gardhol- konsert på Thime Station. I år som i fjor, vart Garborgdagar opna med "Jærske ord og tonar" med den lokale viserockgruppa. Leiaren i Time Mållag, Turid Time, opna konserten med å seia litt om programmet og arrangørane av Garborgdagar, som i år har femårsjubileum. Vind i Gardhol sto så klare med alle dei kjende visene sine. Folk song med på eksempelvis "Potla å græve," "Hauglandsånå." "Di Haugland he høtt i nått." Stemninga sto i taket, og Leif Obrestad batt det heile saman med Garborgsitat og strofer frå Haugtussa. Konserten hadde to deler med ein drøsepause i midt i. Før konserten starta klokka åtte til det blei runda av klokka ti, hadde dei rundt 100 betalande fått med seg mykje god musikk og mange gode ord frå Garborg. Bandet måtte spela fleire ekstranummer før Torfinn Edland takka Time Mållag for at opninga av Garborgdagar vart lagd til Thime Station. Fleire kom og takka spesielt for den flotte opplevinga! «Arne Garborg og Asker-kretsen» - torsdag 22. januar Inger Undheim kunne ønska eit godt førtitals interesserte som hadde samla seg denne kvelden velkommen for å høyra filosof og forfattar Alfred Fidjestøl snakka om den nye boka si om den såkalla «Askerkretsen», gruppa av kunstnarar av ymse slag som over tid slo seg ned i det som vart heitande «Kunstnardalen» på Hvalstad i Asker, mellom dei Hulda og Arne Garborg. Fidjestøl har fleire bøker på samvitet, mellom dei boka om Det norske teateret og ei bok om Per Sivle, og han viste seg å vera ein like framifrå forteljar munnleg som han er det skriftleg. Han gav eit innsiktsfullt og muntert blikk inn i denne mildt sagt snodige gjengen der ute på landsbygda, både kven dei var, kva dei var, og ikkje minst korleis dei fungerte (eller ikkje) saman. Han gjorde òg grundig greie for alt det arbeidet dei stod bak på mange område, og ikkje minst om innsatsen deira for eit norsk mål, mellom anna gjennom utøvinga av dans, og skodespel på «norsk».

2 Han greidde gjennom foredraget sitt å gje tilhøyrarane lyst til å vita meir om den noko aparte gjengen av litt skjøre «sveklingar», som han sa, og alt det dei likevel greidde å få til. Han samanlikna dei med den andre samtidige og noko meir robuste «Lysakerkretsen», som hadde sjølvaste machomannen Fridtjof Nansen i sin midte. Men ånd og fysisk robustheit heng ikkje alltid saman, noko Askerkretsen måtte vera eit godt døme på, som han sa. Og rekka av forfattarar, målarar og skodespelarar m.m. i Kunstnardalen var lang. Fidjestøl var innom fleire av dei i små, innsiktsfulle glimt. Det vart ei utruleg gjevande og gild stund, der det einaste ugreie måtte vera at han kunne halde på mykje lenger. Tida flaug nemleg i selskap med denne uvanleg dyktige formidlaren, (som for den eldre garde viste seg å vera ja, nettopp: barnebarnet til den tidlegare soknepresten i dagens Hå, som han jo òg heiter etter). Mange var dei som ville ha eit signert eksemplar av boka hans, og dei har i ettertid sikkert kost seg like mykje med den som med foredraget hans denne sure vinterkvelden mellom bokrekkene i det flotte biblioteket vårt. (Fidjestøl med «Garborg-bart» under signeringa av boka) «Ta ein trall» - fredag 23. januar Fredagen arrangerte Garborgsenteret og Time bibliotek "Ta ein trall" for og saman med barnehagane i Time. Rundt 130 barn fekk vera med på forestillinga, som blei arrangert i to omgangar, ein kl. 9 og ein kl. 11.

3 Medverkande var Pia, Anette og Oddny frå biblioteket, og Ørjan frå Garborgsenteret. Pia hadde regien, bestemt scenen og handlinga, og spelte ein Garborg-fan som venta på Grand Cafe, der diktaren hadde bestilt bord og skulle feira bursdagen med komle. Anette var tilsett som pianospelar på restauranten og var også ei venninne av Pia. Ørjan var Garborg. Oddny sto for den "verkelege" bevertninga, boller og saft til ungane etter forestillingane. Forestillingane foregjekk i Storsalen, Pia og Anette hadde rigga til så det likna ein restaurant. Det heile begynte med at dei samtalte med ungane om Garborg, og forklarte at han skulle koma, og avtalte å overrekka gåve (pute, teddybjørn og komlemjøl) til bursdagsbarnet. Handlinga var såpass open at det var rom for improvisasjon. Då Garborg kom, fekk dei ta ein sjølvi med han, overrakt gåvene, og så framførte barna songar og anna som dei hadde øva på i barnehagen. Til slutt fekk dei bollar og saft i biblioteket. Begge forestillingane var vellukka. Barna var engasjerte, og me fekk tilbakemeldingar på at det var fint at me hadde endra litt på opplegget, gjort det meir komisk, i forhold til tidlegare år. «Haugtussa-dag» - laurdag 24. januar Storverket Haugtussa fyller 120 år i år, og det vart markert med ein eigen «Haugtussadag» i Time bibliotek/garborgsenteret. Inger Undheim kunne ønska 45 interesserte gjester velkomne til eit todelt program beståande av ei innføring i sjølve verket, songar frå verket av tre forskjellige komponistar, og til slutt ei orientering om korleis diktaren har vore påverka av forskjellige folkemusikk-tradisjonar i dei mange dikta. Første mann ut var Sigbjørn Reime, som i foredraget sitt, «Haugtussa eit hundreogtjueårsminne» gav ei grundig innføring i bakgrunn og tilbliing, oppbygging og

4 innhald, om korleis verket kan forståast, og til slutt kva som kan vera vegar å gå om Haugtussa skal leva i 120 nye år. Det vart ei lærerik og interessant vandring gjennom ein prosess som starta mens diktaren var gutunge og gjætte på Snòrestad til det ferdige verket kom ut i mai Tilhøyrarane fekk innblikk i kva som kunne liggja bak, kor inspirasjonen var henta, kva diktaren ville med verket sitt, og kva det kan ha å gje såkalla moderne lesarar. Til slutt kom Reime inn på kva han meiner må til om Haugtussa skal leva vidare i nye 120 år. Verket må fylgja med i tida på den måten at det vert formidla på lesarane sitt eige språk til ei kvar tid. Gammal rettskriving kan skapa ein avstand som kan øydeleggja framtida for dette eineståande verket i norsk litteratur, hevda Reime, som sjølv lever det han preikar ved å ha språkmodernisert fleire av dei viktigaste Garborgverka med tanke på komande lesarar. Foredraget vart etterfylgt av vakker song og musikk av Malin Byberg, elev veg Kongsgård vgs., akkompagnert av Kristin Hvidsten. Lyttarane fekk døme på korleis Haugtussadikt har inspirert tre forskjellige komponistar. Eit flott innslag! Etter ein liten pause var det bachelorstudent og folkemusikar Mari Ask Helland sin tur. Ho hadde kalla foredraget sitt «Haugtussa og folkemusikken». Ho fortalde levande om ein diktar som heilt frå barndommen hadde interesse og anlegg for musikk, og om korleis han spelte saman med naboguten Andreas. Så tok ho for seg ulike folkeviseformer, og korleis dei avspeglar seg i dikt i Haugtussa. Med utgangspunkt i Jon Line sin «første Haugtussasong»: «Å nei, kor du kulsar» på Torland då diktaren arbeidde med verket, viste ho den moglege inspirasjonen frå kjende folketonar og korleis dei «kjem att» i verket. Slik fekk ho på ein glimrande måte vist samanhengar som heilt klart er der, og ikkje minst: Ho song eksempla sine og viste seg dermed som ein dyktig formidlar av ein lang, og høgst levande og viktig songtradisjon. Ei spennande vinkling og eit både viktig, interessant og ikkje minst framtidsretta tiltak for å halda Haugtussa levande i åra som kjem gjennom song.

5 Eit entusiastisk og lyttande publikum fekk med seg eit godt Garborgpåfyll denne sure vinterlaurdagen. «Forteljarstund for heile familien» januar (Foto: Jorunn Osland) På Arne Garborg sin 164-årsdag inviterte me til forteljarstund med forteljar Maritha Nielsen. Ho fortalde levande frå både norrøn mytologi og eventyr, historier som Arne Garborg kjende, for eit publikum på nærare 30 personar i alle aldrar. Komitèen for Garborgdagar 2015 har vore: Aud Søyland Kristensen (Time kommune) Sigbjørn Reime (Time kommune) Inger Undheim/Ørjan Zazzera Johansen (Garborgsenteret) Turid Time (Time Mållag) Margrethe Orre (Næringslivet) Synnøve Obrestad Skrettingland (Time kommune) Janne Berit Nese (Time kommune)