Kommunedelplan for Dale - merknad frå Fjaler sokneråd

Transkript

1 Fjaler sokneråd Fjaler kommune P.b DALE I SUNNFJORD Dale, Kommunedelplan for Dale - merknad frå Fjaler sokneråd Vår ref: 2015/20 Sak: 1/2015 Arkivkode: 561/0 Merknaden frå Fjaler sokneråd - omhandlar plassering av ny gravplass i Dale GRAVPLASS PÅ ØYRA FJALER SOKNERÅD ØNSKJER AT DEN NYE GRAVPLASSEN SKAL LIGGE PÅ ØYRA. Soknerådet har sidan 1997 støtta tidlegare kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg sitt syn på at gravplassen i Dale skal ligge på Øyra. «Det eneste området som synes skikket til formålet ligger vest for kirkegården, på motsatt side av Daleelva. Arealene må da knyttes sammen med bru». Gravplass på Øyra har òg Landskapsarkitektfirmaet Grindaker as visualisert på oppdrag av kommunen. Dale kyrkjegard har vore gravplass for Dale sokn i uminnelege tider. Etter at ein starta med graving av graver med maskin i 1996 har det vore trong for å omregulere gravplassen for å auke gravmåla frå minstemålet, nokre også under det, og opp mot det som er dagens krav. Det hastar med å få ferdig gravplassen som ein har venta på i 17 år. ØYRA Delar av arealet er allereie regulert til gravplass - rask igangsetjing og ferdigstilling Arealet er stort nok med større utnytingsgrad enn det som er anbefalt (anbefaling er ikkje krav) Ved 30 år er «nettoarealet» areal til graver rekna ut til vel 4 daa. Anna areal til vel 6 daa. 60 % av arealet som ikkje skal nyttast til graver, er for mykje med tanke på opparbeiding og vedlikehald. Arealet sett av til muslimsk felt og urnegraver kan synest litt stort. Ved detaljplanlegging vil det ikkje bli eige muslimsk felt men eitt av felta vil ha retninga som er kravd. Ei urnegrav har normalt to urner. Kravet om 3 % ledige graver til ei kvar tid / gravreserve treng ikkje berre vere kistegraver som i utrekninga.. Tilrådd av tidlegare kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg Bispedømerådet skal gje løyve til anlegg av gravplass, jfr Gravferdslova 4 første ledd Øyra vil bli godkjend jamfør anbefaling av tidlegare kyrkjegardskonsulent H. Klingberg Øyra har ikkje «problem» som vil forseinke rask sakshandsaming hos helsefagleg mynde som skal uttale seg, jfr. gravplassføreskrifta 2, 2 ledd siste punktum Nærleik til kyrkja einaste arealet som er høveleg - forsvarar også større utnyttingsgrad enn 40 % Anbefalt av landskapsarkitektfirmaet Grindaker as som har visualisert arealet «Ved befaring på stedet framstår Øyraområdet som en naturlig utvidelse av eksisterende gravplass.» Havnivåstigning er det teke høgde for i tidlegare planar Grindaker as i 2012 Gode parkeringsplassar ved kyrkja er etablert Øyra er i gåavstand Gravplass på Øyra vil ta betre vare på miljø og trafikktryggleik i bygda vår enn gravplass på Dingemoen Gangvegen langs elva vil bli bevart

2 Ekstra bonus: Tryggare skuleveg for ungar frå andre sida av elva som kan gå trygt på gangvegen over brua mellom gammal og ny gravplass Praktisk for pårørande ved stell av graver at gravplassane ligg i gå avstand frå kvarandre Mindre støy frå barnehage med ca barn der leikeplassen er på andre sida av barnehagen i høve gravplassen, enn på Dingemoen med ca. 155 elevar Slepp bygging av driftsavdeling (servicebygg/reiskapshus) Slepp bygging av klokketårn. Slepp kostnad med to driftsavdelingar meirkostnaden blir ofte undervurdert Slepp å frakte kista i bil frå kyrkja til gravplassen. Prest og gravfølgje slepp å måtte nytte bil frå kyrkja til gravplassen der gravferda vert avslutta Arealbehov Arealet på Øyra med 7 8 daa vil kunne dekke behovet for graver inntil Dale kyrkjegard vert opna att etter omreguleringa. I plandokumentet er det trong for vel 10 daa med 40 % utnyttingsgrad i 30 år. Areal til graver er rekna til vel 4 daa, anna areal til vel 6 daa. Grindaker as peika på at det med 30 % utnytting av arealet til graver vil det vere ønskjeleg med ca. 12 daa. Med større utnyttingsgrad vil arealet på Øyra dekke behovet. Dale kyrkjegard har alt for høg utnytting av arealet der det er graver på alt tilgjengeleg areal med unnatak av kyrkja og vegar inn til kyrkja. Ved omregulering er det her ønskje om noko større friareal. Trass i at det i dag er vanleg med 30-40%, er det ikkje naudsynt å ha så liten utnyttingsgrad. Ein har ikkje økonomi til å opparbeide og vedlikehalde 60 % av arealet, vel 6 daa som ikkje skal nyttast til graver. Så stort friareal vil krevje ein god del beplanting som også må haldast vedlike. Dale har mykje grønt areal, til dømes tusenårsstaden og parken. Difor har ein ikkje trong for så stort parkareal på gravplassen. Ein gravplass skal vere framtidsretta, og som det står i plandokumentet ha areal til urne, kistegraver, felt til muslimsk gravlegging og minnelund. Arealbehovet til muslimsk gravlegging er rekna ut etter gravbehov på 44 graver. Ved detaljplanlegging vil eitt av gravfelta ha retning som tilfredsstiller kravet, men ikkje bli nytta berre til muslimsk gravlegging. Arealet som er sett av kan difor synest noko høgt. Ein må ha tilbodet sjølv om behovet reelt sett ikkje er så stort. I Førde har det vore 0,3 slike gravferder i snitt pr. år. Arealet til urner kan også synest litt høgt, i ei urnegrav reknar ein at det i snitt vert sett ned 2 urner. Vedkomande gravreserven på 3 % (Gravferdslova 2, første ledd) er det ikkje krav om at det berre vere kistegraver slik det er i utrekninga, men kan også vere urnegraver. Av gravplassane i kommunen er det på Hellevik gravplass større gravareal enn det er behov for, og såleis ledige graver dersom det skulle oppstå ein krisesituasjon. «Anna areal», som ved 30 år er på vel 6 daa er alt for høgt i høve nettoarealet som er vel 4 daa. Omregulering - tidshorisont før gravlegging på gamle gravfelt. Kor lenge det er naudsynt å «stenge» eit gravfelt for gravlegging synest uvisst. Heilt stengt vil det ikkje bli då 120 graver er tinga på Dale kyrkjegard og desse må i alle høve nyttast. Ved rask omregulering teikning av nye gravkart vil lengda på stenginga vere avhengig av kor lenge eksisterande graver er ønskt festa, noko som er umogeleg å vite. Tidlegare har det normale vore at pårørande har ønskt å feste ei grav så lenge ein har høve til det, i Fjaler i 65 år. Dette er i ferd med å endre seg. Det er no ikkje uvanleg å slette ei grav tidlegare, og så eventuelt føre namnet / namna frå gravminnet over på ei nyare grav. Fredingstida i Fjaler er 25 år - kan kanskje vurderast senka til 20 år som er minimum fredingstid. Etter at planen for omregulering er godkjend, vil det kunne opnast for gjenbruk av grav når det passar inn i det nye gravkartet. Det er også ei sakte utvikling mot kremasjon, og det vil oftare kunne setjast ned urne på ei grav enn tillate gjenbruk til kiste. Havstigning flomfare Korleis dette blir i framtida er høgst usikkert. I tilfelle spådomane slår til blir dette ikkje berre eit problem for gravplassen, då vil nedre delar av Dale sentrum ligge under vatn. Ein tek høgde for det ved påfylling av jord.

3 Det vert forska på måtar å handsame kroppen på etter dødsfallet som kan gje kortare nedbrytingstid. I framtida kan difor krav om jordoverdekking bli mindre, samt at kanskje også fredingstid etter gravlegging på 20 år vert redusert. Dette er framtidsvisjonar. Landskap og estetikk Plandokumentet: «Å nytte Øyra til gravplass vil medføre ei påfylling/heving av landskapet på minimum 1,3 meter over dagens nivå. Dette vil medføre vesentleg karakterendring for elvedeltaet og betydeleg endra utsikt frå og til området. Husa og barnehagen i umiddelbar nærleik vil i stor grad miste utsyn og lys. Samstundes vil ein godt opparbeidd gravplass kunne vere ei grøn lunge i Dale.» Soknerådet støttar siste punktum, men soknerådet stiller seg spørjande til uttalen om at «Husa og barnehagen i umiddelbar nærleik vil i stor grad miste utsyn og lys.» Med tanke på at små areal i tilknyting til eksisterande kyrkjegard i 17 år har blitt vurdert, stiller ein seg også undrande til uttalen om at «Tiltaket medfører og ei uheldig samlokalisering av bustad, barnehage og gravstad.» Øyra einaste høvelege areal i nærleiken av eksisterande kyrkjegard Anna areal rundt eksisterande kyrkjegard er alle for små og vil ikkje dekkje behovet. I tillegg til at desse areala er for små, vil det øydelegge vere skjemmande for sentrum, og også vere veldig lite framtidsretta. Tidlegare signal frå bispedømerådet tilseier at desse areala ikkje ville blitt godkjende. Det er difor bra som det står i plandokumentet: Moglegheitene for utviding av eksisterande gravplass vart vurdert, men det samla arealet vart for lite og infrastrukturtiltaka for store til at ein ynskte å gå vidare med ei utgreiing her." Uttalar frå fagpersonar som støttar val av Øyra til gravplass Tidlegare kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg sitt råd vedkomande areal til ny gravplass. 1997, 28. april: Kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg var på synfaring og såg på ulike alternativ for utviding av Dale kyrkjegard. Konklusjon: Avsnitt NYTT KIRKEGÅRDSAREAL: «Dersom en båndlegger områder på den nåverende kirkegården, er det nødvendig å skaffe tilveie nytt areal, fortrinnsvis i umiddelbar nærhet. Det eneste området som synes skikket til formålet ligger vest for kirkegården, på motsatt side av Daleelva. Arealene må da knyttes sammen med bru. Det bør kunne anlegges en vakker og funksjonell kirkegård vest for elva.» 2001,18. april: Kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg brev til Fjaler kyrkjelege fellesråd. «Kyrkjegarden har i dag 1650 graver. Etter omregulering er det om lag Dersom ein reknar at ein treng om lag ei grav pr. innbyggjar, må ein sikre areal til om lag 800 graver. Det tilsvarer 5 6 daa. Sett frå gravferdsmyndigheiten si side kan det berre vere Dalsøyra som er eit teneleg utvidingsareal. Dei to delene av kyrkjegarden må da knyttast saman med bru.» 2008, 23. mai. Notat etter kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg si synfaring 23. april I notatet peikar Klingberg på at arealet på 4,6 daa som kommunen har regulert til nytt kirkegårdsareal kunne vært større, og det er difor ønskjeleg at kyrkjegarden hadde fått disponert det meste av arealet. Sidan det ikkje lenger synest aktuelt med bustadbygging på Øyra bør det vere mogeleg at arealet blir 7 8 daa , 20.sept. Grindaker AS Gravplass i Dale Visualisering Grindaker as som har lang kompetanse på planlegging av gravplassar (har planlagt Blomreina gravplass i Førde), har visualisert Øyra. Vi siterer litt frå deira konklusjon. Øyra «Ved befaring på stedet framstår Øyraområdet som en naturlig utvidelse av eksisterende gravplass. Området ligger fint plassert ved Dalselva vis a vis Dale kirke og med fin utsikt over fjorden. Arealet på Øyra er lett tilgjengelig fra eksisterende vei men det er nødvendig å bygge en bru over elva for å bedre tilgjengeligheten til eksisterende gravplass og kirke. På Øyra kan det være aktuelt med støyskjerming mot barnehagen og evt. mot friområdet dersom det her anlegges støyende aktivitet i framtiden.» Diverse

4 Bru over elva Fjaler kommune, Dale sentrum Trafikkanalyse ved Sandø Jørgen. «Det anbefales også å legge til rette for en dedikert kryssing av elva for gang- og sykkeltrafikk der en tar tak i trafikkstrømmen av myke trafikanter i aksen skolene Bjergelandet og leder denne utenom sentrumsstrukturen.» I landskapsøkologisk analyse av Økolog Christian E. Mong peikar Mong på elvedeltaet som er det landskapsøkologiske mest betydningsfulle i Dale. Mong meiner at det frå eit landskapsøkologisk synspunkt ikkje er tilrådeleg å legge gravplass i denne sonen. Dette utifrå at «Utfylling av masse, oppmuring av stein i denne sonen vil ødelegge denne sonen.» Men Øyra er allereie oppfylt og kan ikkje bli meir øydelagd enn den er. Å nytte arealet til gravplass vil snarare vere det mest fornuftige bruk av arealet. Hadde det aktuelle arealet lagt på nedsida av brua/vegen ville vi vore samde. Dette utsegnet av Mong verkar litt sjølvmotseiande på andre ting vi kan lese i rapporten. På gravplassen på Øyra og ved stien langs elva kan det plantast treslag og urter som Mong peikar på i analysen høyrer naturleg til her. GRAVPLASS VOLLAMYRA Fjaler sokneråd er glad for at det ikkje lenger er tilrådd å leggje gravplassen her GRAVPLASS MOLDBAKKANE Fjaler sokneråd har på grunn av vanskeleg tilkomst aldri vurdert arealet som reelt til gravplass GRAVPLASS DINGEMOEN Fjaler sokneråd støttar ikkje tilrådinga om at gravplassen vert plassert på fotballbana på Dingemoen Gravplass på Dingemoen vil bandleggje arealet for uminnelege tider. «Når en gravplass nedlegges, skal den være fredet i minst 40 år etter siste gravlegging.» GL 8 Drikkevasskjelda for Dale og deler av Fjaler ligg i sandmassen på Steia etiske omsyn må vektleggast. Trass i at tidlegare kyrkjegardskonsulent Helge Klingberg i Kyrkjegardsboka skreiv at «Erfaring tilseier at avløpsvann fra kirkegård verken er helsemessig eller forurensigmessig tvilsomt», må det takast omsyn til det kjenslemessige i tanken på at avrenning frå gravplassen kan sige ned i grunnvatnet. Sagt i soknerådet: «Eg trur ingen tykkjer det er kjekt å tenkje på at avrenning til grunnvatn frå gravlagde (som foreldre, besteforeldre, syskjen og andre) kan komme i drikkevatnet.» Helsefaglig myndighet skal gis anledning til å uttale seg, jfr. gravplassføreskrifta 2, 2 ledd siste punktum Grasbana sandgrunn med bratt skråning på to av sidene faren for erosjon kan vere reell Det må byggast klokketårn Det må byggast servicebygg / reiskapshus Kostnadsdrivane med gravplass på to ulike stadar. Drift av gravplassen vert dyr på grunn av flytting av utstyr mellom kyrkjegarden ved kyrkja og gravplassen på Dingemoen Tungvindt og auka kostnadar ved gravferder med å flytte kiste, tilsette og gravfølgjet frå kyrkja til Dingemoen Upraktisk for pårørande som har graver å stelle på begge gravplassane Felles parkeringsplass er ikkje å tilrå det er ein fare for at parkeringsarealet ikkje vil dekke begge sine behov. Det er også uaktuelt å parkere ved Fjalerhallen for å gå opp bakken til gravplassen Arealet på Dingemoen bør bli prioritert brukt til Dale oppvekstsenter - framtidsretta løysing der skule sfo - barnehage er plassert med felles administrasjon og felles utnytting av tilsetteressursar Dale er i vekst og snart må skulen utvidast Nærleiken til skulen er uheldig støy frå skuleklokka - støy i friminutta frå ca. 155 elevar

5 KONKLUSJON Fjaler sokneråd står framleis fast ved valet av Øyra som areal til gravplass. Soknerådet ser på arealet på Øyra som det beste og einaste alternativet for ny gravplass. Høg utnytting av arealet til graver tilseier at Øyra vil dekke behovet for graver i Dale. Med helsing Fjaler sokneråd Terje Roald Halsnes Soknerådsleiar Irene Fløde Kyrkjeverje