HOVUDUTSKRIFT. År 2016, den 26.mai, hadde Fusa sokneråd møte på kyrkjekontoret, Fjord n senter, Eikelandsosen.

Transkript

1 FUSA SOKNERÅD HOVUDUTSKRIFT År 2016, den 26.mai, hadde Fusa sokneråd møte på kyrkjekontoret, Fjord n senter, Eikelandsosen. Møtet tok til kl og var slutt kl Innkallinga var sendt representantane og vararepresentantane den 18. mai Desse har meldt forfall til møtet: Hans Inge Berge Kommunal representant Magne Djuvik Følgjande vararepr. møtte: 1. vara Torill Hjartåker Hauge Komm. vararepr. Ranveig Næss Kommunal representant Ranveig Næss hadde røysterett i sakene 2016/ /047. Dessutan møtte: kyrkjeverje Harald Geir Sæther. SAKSLISTE: Saksnr.: Sak Tekst: Arkivkode SKRIV/MELDINGAR S-SAKER 2016/030 S KONFIRMANTPLAN 2016/ /031 S UNGDOMAR TIL ENGLAND SOMMAREN /032 S CD-PROSJEKT TRUSOPPLÆRING /033 S BIBEL HALVMARATON JUNI - STATUS /034 S SAMARBEID MED DR. EINAR ERIKSEN OM BRANNSKADDE BARN I SØR-ETIOPIA /035 S GUDSTENESEPLAN FOR 2. HALVÅR TIL ORIENTERING /036 S STRATEGIDOKUMENT SKRIV/MELDINGAR A-SAKER 2016/037 A REKNESKAPEN GODKJENNING /038 A REKNESKAP PR 30.APRIL /039 A DUGNAD PÅ KYRKJEGARDANE VÅR OPPSUMMERING /040 A AAKRE OG STRANDVIK KYRKJEGARD - AKTUELLE SAKER /041 A BALDERSHEIM GRAVPLASS - REDSKAPSROM/TOALETT - STATUS /042 A BALDERSHEIM GRAVPLASS - GODKJENNING AV PLAN FOR UTVIDING 511

2 Fusa sokneråd - side 2 - Utskrift frå møte 26. mai /043 A FESTEAVGIFER FRÅ DRØFTING /044 A AKTUELLE SAKER A REPARASJON AV RINGEMASKINANLEGGET I STRANDVIK KYRKJE /046 S STATUS EIKELANDSOSEN KU /047 S OPPSUMMERING KYRKJELYDSMØTE 10. MAI Hildegunn Myrlid Eide opna møtet med å lese frå 2. Mos 14,14: "Herren skal strida for dykk, og de skal vera stille" Kyrkjeverja sine fem minutt: - orienterte kort om kyrkjelydsturen til Finnamrk - Fusa sokn er no på Facebook Møtet vart avslutta med å be "Fader Vår" Rett utskrift, Fusa kyrkjekontor, 5649 EIKELANDSOSEN den 27. mai 2016 Harald Geir Sæther kyrkjeverje

3 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S KONFIRMANTPLAN 2016/2017 Saksnr.: 2016/030 Ark.nr. 332 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Konfirmantplanen for 2016/2017 vert vedteken slik som tilrådd. Framlegg til vedtak: Konfirmantplanen for 2016/2017 vert vedteken slik som tilrådd. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Skisse for konfirmantåret 2016/ Informasjon som skal ut til konfirmantane vart lagt fram i møtet. Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Der er ein del omleggingar når det gjeld konfirmantarbeidet frå hausten Her kan nemnast: - all undervisning er utanfor skuletida - det leggjast opp til noko meir lokal undervisning - der er ulike leirtilbod Soknepresten vil orientere meir i soknerådsmøte. Nokre konsekvensar: - der vert meir driftsutgifter for soknerådet med tanke på oppvarming av kyrkjer; forventa kr ,-, då kyrkjene vil bli noko meir nytta. - kostnaden med konfirmantundervisninga er ikkje tilrådd endra enno. Den har vore på kr.800,- i mange år. Men der er ulike tilbod som konfirmantane kan vere med på, og dei har noko ulike prisklassar. Der er ein valfridom i dette.

4 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S UNGDOMAR TIL ENGLAND 2016 Saksnr.: 2016/031 Ark.nr. 331 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Turen er avlyst. Framlegg til vedtak: Saka vert teken til etterretning. VEDTAK I SOKNERÅDET: Turen er avlyst. Trykte saksdokument: Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: I vinter var om lag 10 ungdomar og unge vaksne på inspirasjonsopphald i England. Desse utgjer i dag ein del av leiarane i ungdomsarbeidet i Fusa. Arbeidet held fram no der ein inviterer ungdom som vart konfirmert sist år og eldre ungdom med til leiropphald i England i juli/august månad. Dette er samlingar som samlar fleire tusen ungdomar. Soknepresten vert med som leiar. Der er så langt 5-7 ungdomar som har meldt si interesse. Fusa sokneråd søkte Opplysningsvesenets Fond om tilskot til tiltaket i vinter, og ein har fått løyvd kr ,-. Utgiftene denne gongen er i all hovudsak basert på at ungdomane sjølv skal dekke utgiftene. Soknepresten vil orientere meir om planane og stoda pr dato i soknerådsmøte.

5 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S CD-PROSJEKT TRUSOPPLÆRING Saksnr.: 2016/032 Ark.nr. 331 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Fusa sokneråd løyver inntil kr ,- til innspeling av CD. Budsjettdekning: Fond Barn og ungdom. Framlegg til vedtak: Fusa sokneråd løyver inntil kr ,- til innspeling av CD. Budsjettdekning: Fond Barn og ungdom. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Budsjett for prosjektet - utarbeidd av ungdomsarbeidar Endre Tveit Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Det har i fleire år vore tankar om å få laga ein CD som skal leverast ut saman med dåpspermen. Det er no teke initiativ til å få dette gjort. Skodespelar Anderz Eide har lese inn Bibeltekstar frå permen. Dette er gjort for ei tid tilbake. Så gjeld det songar og produksjon av CD-prosjektet. Vi har vore i kontakt med fleire kor og grupper for om mogleg å få dei til å spele/syngje inn songar som står i permen. Det har kome mange positive tilbakemeldingar.

6 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - CD-prosjekt - innspeling Ein ønskjer å lage ein CD med god kvalitet. Produksjonskostnaden med honorar til teknikar, leige av lokale og utstyr samt avgifter reknar ein med vil passere kr ,-. Ein ser føre seg å lage 1500 Cdar. Dei som er med og syng vil ikkje få honorar, men kvar sin CD. Dette har vore tenkt på gjennom mange år, har vore tatt opp me jamne mellomrom og drøfta administrativt, men no først har ein sett på realitetane kring tiltaket. Kyrkjeverja rår til at ein gjennomfører dette, og at soknerådet løyver inntil kr ,-. Får ein laga desse CDane, vonar ein at dei kan verte til glede i mange heimar kring i Fusa - som ein del i trusopplæringsarbeidet vi driv hos oss. Kyrkjeverja vil presisere at det er ikkje lenge før ein må ha eit nytt opplag med dåpspermar, og då vil ein truleg enno ein gong sjå eit seks-sifra tal i kostnader. Ein må forvente å passere kr ,- om ein skal ha eit opplag på t.d. 500 eks. Der kan vere inntekteskjeldar på dette også, noko ein kan orientere om i soknerådsmøte. Det må også nemnast at Fusa sokneråd har om lag kr ,- på fond til trusopplæring (barn og unge), slik at ein har økonomi til dette om ein vil prioritere det.

7 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S BIBEL HALVMARATON JUNI - STATUS Saksnr.: 2016/033 Ark.nr. 369 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Saka vart teken til orientering. Framlegg til vedtak: Det ligg ikkje føre framlegg til vedtak. VEDTAK I SOKNERÅDET: Saka vart teken til orientering. Trykte saksdokument: Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Det nærmar seg Bibel Halvmaraton. Det skal gjennomførast fredag 3. og laurdag 4. juni. Arbeidsgruppe: Hans S Vindenes og Roald Samnøy frå soknerådet, og staben Der er ulike undergrupper. Lokalet vert gjort klart torsdag kveld, og ein ryddar opp sundag. Bibelfesten laurdag 4. juni kl vert leiar av Ella Marie Brekke Vangsnes Pr 11. mai har vi følgjande status på nokre viktige område: Bibellesarar: 52 - bør ha om lag 70 Eldste Bibel: 23 har teke kontakt. Alder u.off. Vert informert om på festen! Mest brukte Bibelvers: Har fått inn 29 bibeltekstar. Meir informasjon i soknerådsmøte. Ein tar ein gjennomgang i møtet, og skisserer evt behov ein har rett i forkant av Bibel Halvmaraton.

8 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S SAMARBEID MED DR. EINAR ERIKSEN OM BRANNSKADDE BARN I SØR-ETIOPIA Saksnr.: 2016/034 Ark.nr. 362 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: 1. Fusa sokneråd tar stilling til om ein vil sjå om der er grunnlag for å hjelpe til med arkitekt og bygningsfolk til bygging av rehabiliteringssenter for brannskadde born i Sør-Etiopia 2. Fusa sokneråd set seg som mål i denne omgang å samle inn minimum kr ,- over to år til bygging av rehabiliteringssenter inkl operasjonsstove i byen Hagere Mariam i Sør-Etiopia- med tanke på hjelp til brannskadde born. Om bygget av ein eller annan grunn ikkje skulle bli bygd, går midlane til Children Burn & Wound Care Foundation, eit brannskadearbeidd blant barn som dr. Einar Eriksen driv. 3. Fusa sokneråd kan ikkje garantere for drift av rehabiliteringssenteret når det er ferdig bygd. Framlegg til vedtak: 1. Fusa sokneråd tar stilling til om ein vil sjå om der er grunnlag for å hjelpe til med arkitekt og bygningsfolk til bygging av rehabiliteringssenter for brannskadde born i Sør-Etiopia 2. Fusa sokneråd set seg som mål i denne omgang å samle inn minimum kr ,- over to år til bygging av rehabiliteringssenter inkl operasjonsstove i byen Hagere Mariam i Sør-Etiopia- med tanke på hjelp til brannskadde born. Om bygget av ein eller annan grunn ikkje skulle bli bygd, går midlane til Children Burn & Wound Care Foundation, eit brannskadearbeidd blant barn som dr. Einar Eriksen driv. 3. Fusa sokneråd kan ikkje garantere for drift av rehabiliteringssenteret når det er ferdig bygd. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke.

9 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - Samarbeid med dr. Einar Eriksen om brannskadde barn i Sør-Etiopia Trykte saksdokument: 1. Prosjektbeskrivelse av Hagere Mariam Rehabiliteringssenter 2. Følgjebrev med viktig informasjon! Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Innleiing: Fusa sokneråd har vore kjend med dr Einar Eriksen sitt arbeid i ein del år. Det er særleg gjennom Bruktbuo sitt engasjement der halvparten av nettoinntektene går til Childrens Burn & Wound Care Foundation der Einar Eriksen er engasjert med sitt arbeidd for å hjelpe brannskadde barn og vaksne. Delegasjonar frå Fusa har møtt Einar Eriksen og kona Lillian- Rose Eriksen i Etiopia både i 2013 og Og den 11. februar d.å. møtte soknerådet desse to der rådet fekk informasjon om arbeidet dei står i, og ikkje minst planane om rehabiliteringssenter og operasjonsstove i byen Hagere Mariam i Sør-Etiopia. Soknerådet ønskte meir informasjon om m.a. tal/kostnadar, og at saka kjem opp att i soknerådet. Status no: Det vert vist til vedlegga i saka. Det ligg ikkje føre noko økonomisk kalkyle for prosjektet enno. Det trengs meir tid til det. Men i sin prosjetkbeskrivelse/skisse omtalar Eriksen følgjande: Historia bak bygget som skal rehabiliterast Status for bygget Kvifor ein ønskjer ombygging og gjere dette til ei nyorientering innan moderne helsestell i Sør-Etiopia Kva fasilitetar og funksjonar eit rehabiliteringssenter treng Infrastrukturen kring rehabiliteringssenteret Framdriftsplan som omhandlar byggjeteknisk vurdering, arkitekt, estimerte byggjekostnadar og driftsbudsjett Kyrkjeverja vil særleg peike på det som gjeld innhaldet i framdriftsplanen. Der er usikre faktorar i dette. Men samstundes så vil det ved eit kvart prosjekt, ikkje minst i eit land så langt borte, vere mange usikre moment. Utfordringar frå dr Einar Eriksen Særleg vedlegg 2 syner utfordringar som Einar Eriksen kjem med til Fusa sokneråd. Desse kjem nok med tanke på å forankre prosjektet og arbeidet med brannskadde born i Fusasamfunnet i større grad enn i dag. Eriksen kjem slik eg ser det med fire utfordringar: 1. Arkitekt - kan vi bidra med det? Er der folk eller firma i Fusa som vi kan engasjere i dette?

10 Fusa sokneråd si sak held fram - side 3 - Samarbeid med dr. Einar Eriksen om brannskadde barn i Sør-Etiopia 2. Byggjefolk - har vi folk i Fusa som kan vere med å byggje rehabiliteringssenteret i Sør- Etiopia? 3. Det blir store utgifter til investeringar, sikkert ein del hundre tusen kroner! Kva kan vi bidra med på dette området? 4. Driftskostnader når bygget er etablert - korleis kan vi i Fusa vere med på det? Når det gjeld dei to første punkta, trur eg det vil vere nyttig med ei grundig drøfting i soknerådet. Vil ein prøve å få dette til, bør ein kanskje setje ned ei gruppe av og evt blant soknerådet sine folk - for å sjå om der er mogleg å få ei lokal deltaking - arkitekt og bygningsfolk Pkt 3 gjeld investeringar. Dette er kanskje det enklaste. Her kan soknerådet seie at dette blir vi med på, og t.d. set seg eit mål om å samle inn ein bestemt kronesum - over eit år eller to år. Pkt.4 gjeld driftskostnadar. Kyrkjeverja er noko skeptisk til å binde seg til å dekke faste driftsutgifter. Då vil det vere vanskeleg å lausrive seg frå prosjektet i framtida - om ein ønskjer å gå inn på eit nytt tiltak. Her legg ein til grunn m.a. erfaringar frå andre stadar. Det betyr ikkje at ein ikkje kan vere med i ein oppstartfase, men det må setjast klare vilkår om avgrensing i tid! Kyrkjeverja er gjort kjend med at der er to familiar som skal feire runde dagar i år og som har sagt at dei ønskjer gåver til dr Einar Eriksen sitt arbeid, så ein ser at der er interesse/engasjement kring det viktige arbeidet Einar og Lillian-Rose står i. Og det er gledeleg og eit godt utgangspunkt... Oppsummering Kyrkjeverja rår soknerådet til følgjande 1. Arkitekt og bygningsfolk. Soknerådet vurderer om ein skal gå inn for å hjelpe til her. Der er masse dyktige fagfolk i kommunen både når det gjeld arkitektar og bygningsfolk. Vil soknerådet jobbe litt med det dette? 2. Kyrkjeverja rår til at ein har som mål i denne omgang å samle inn minimum kr ,- over to år til byggjeprosjektet. Skulle det ikkje bli noko av prosjektet, rår ein til at dei innkomne midlane går til det eksisterande arbeidet med brannskadde born. Soknerådet må ta stilling til om ein ønskjer å setje seg eit høgare eller lågare mål enn tilrådinga. 3. Når det gjeld driftsutgifter, vil soknerådet kome tilbake til det seinare. Men ein må presisere allereie no at soknerådet ikkje kan love tilskot til faste driftsutgifter når anlegget er ferdig.

11 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S GUDSTENSTEPLAN FOR 2. HALVÅR TIL ORIENTERING Saksnr.: 2016/035 Ark.nr. 311 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Gudstenesteplanen vart teken til etterretning. Framlegg til vedtak: Gudstenesteplanen for 2. halvår 2016 vert teken til etterretning. VEDTAK I SOKNERÅDET: Gudstenesteplanen vart teken til etterretning Trykte saksdokument: 1. Gudstenesteplan for 2. halvår Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Gudstenesteplanen for 2. halvår er utarbeidd. Dette er eit omfattande arbeid og eit puslearbeid. Når det gjeld talet gudstenester, ligg det framleis ein god del under det biskopen har forordna. Det ansvaret ligg ikkje til soknerådet, men til biskopen. Samstundes har ein med dei presteressursane vi har tilgang til mange gudstenester i soknet. Soknepresten orienterer om dette i møtet. Kyrkjeverja vil også gjere soknerådet merksam på alle detaljane i ein slik gudstenesteplan. Forutan prest, skal ein ha både organist, kyrkjetenar, frivillig klokkar og frivillig kyrkjevert på plass. Det skal merkast av kor tid det skal vere nattverd og kva tid der er høve for dåp. Oversikten viser kva kyrkjeofferet skal gå til og om der er kyrkjekaffi. Dessutan viser den kva tid kyrkjekoret skal delta, når det er søndagsskule i Fusa kyrkje og ikkje minst kva tid der er ulike "tema" som t.d. 4-5-åringar, familiemix, misjon m.v. Dette blir gjerne sett på som detaljar, men i så fall VIKTIGE detaljar! Julaftan er det lagt gudstenester til Fusa sjukeheim, Strandvik kyrkje, Hålansdal kyrkje og Sævareid kapell. I Holmefjord vert det evt lek gudsteneste.

12 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: S STRATEGIDOKUMENT GODKJENNING Saksnr.: 2016/036 Ark.nr. 360 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Fusa sokneråd vedtek strategiplanen for for Fusa sokneråd si verksemd. Framlegg til vedtak: Fusa sokneråd vedtek strategiplanen for for Fusa sokneråd si verksemd. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Strategiplan Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Fusa sokneråd vedtok strategiplan for perioden 2011 til 2015, og den vart då vedteken etter ein lengre prosess. Vi har hatt ei drøfting både administrativt og i AU. I staben har vi ingen særlege merknadar til dokumentet då det er ein generell plan. Samstundes er det viktig å vere klar over innhaldet i den ved at satsingsområda skal vere gudstenesteliv, medarbeidarskap, soknefellesskap og barn og unge i fokus som skal vere grunnpilarane i det daglege arbeid for kyrkjelydsbygging i Fusa. Kyrkjeverja rår til at strategiplanen vert fornya for perioden

13 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A REKNESKAP GODKJENNING Saksnr.: 2016/037 Ark.nr. 133 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Fusa sokneråd godkjenner rekneskapen slik den ligg føre. Merknaden som er kome vedr. avskrivingar vert teke omsyn til ved framtidige rekneskapsavslutningar. Framlegg til vedtak: Fusa sokneråd godkjenner rekneskapen slik den ligg føre. Merknaden som er kome vedr. avskrivingar vert teke omsyn til ved framtidige rekneskapsavslutningar. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Årsmelding for rekneskapen Revisjonsrapport 2015 og evt andre dokument frå revisjonen vert ettersendt, evt lagt fram i soknerådsmøte 3. Hovudoversikter for Fusa sokneråd sin rekneskap 2015 Ikkje trykte saksdokument: 4. Rekneskapstala 2015 SAKSUTGREIING: Innleiing: Revisjonen har fått tilsendt sine dokumenter i april månad. Alle tal vedr rekneskapen er sendt frå rekneskapskontoret medan årsmeldinga for rekneskapen er utarbeidd av kyrkjeverja. Ein har på e-post den 12. mai fått opplyst at det kjem ein merknad knyt til avskrivingar, elles ingen feil eller manglar slik ein har forstått det. Det vil kome skriftleg revisjonsrapport som vert sendt ut til soknerådet sine medlemer i forkant av møtet, evt lagt fram i møtet.

14 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - Fusa sokneråd sin rekneskap godkjenning Det vert vist til årsmeldinga i rekneskapen (vedlegg 1) som gir meir informasjon om kvifor rekneskapsresultatet er som det er. Resultat: Reelt resultat for ansvarsområda: Sokneråd/Administrasjon + kr ,- + kr ,- 3.2 Kyrkjer + kr ,- - kr ,- 3.3 Kyrkjegardar + kr ,- - kr ,- Resultat: + kr ,- + kr ,- Overskotet frå sokneråd/administrasjon er overført "Disposisjonsfondet", overskotet for kyrkjer til "Kyrkjefondet" og overskotet frå kyrkjegardsverksemda til "Kyrkjegardsfondet". Det skal vere i tråd med Fusa sokneråd sitt vedtak i sak 2015/059. Med desse avsetjingane går driftsrekneskapen i balanse. Når det gjeld investeringane, syner ein udisponert kr ,- til orgel i Strandvik kyrkje. Det er sett av på "Fond kyrkjer". Det er udisponert kr ,- til Baldersheim gravplass. Dette er sett av på "Fond kyrkjegardar". For kyrkjelydsarbeidet syner rekneskapen eit overskot på kr ,- (kr.0,- i 2014). Dette er sett av til "Fond barn/ungdom" Evt disponering av renteinntekter i 2015 Fusa sokneråd har dei seinare åra, om den samla rekneskapen har tillate det, løyvd 20% av dei frie renteinntektene til eit nødhjelpsføremål eller liknande. Soknerådet avgjer om ein vil halde fram med denne ordninga. Her kan soknerådsmedlemene kome med framlegg om eit slikt prosjekt i møtet. Alternativt tek ein det opp som eiga sak i seinare møte. Tidlegare år har 20% av renteinntektene utgjort om lag kr ,- Summen utgjer i 2015 kr ,-. Oppsummering: Ein må ta atterhald om at saksutgreiinga vert noko endra om der kjem merknader frå revisjonen som gir grunnlag for det.

15 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A REKNESKAP PR 30. APRIL 2016 Saksnr.: 2016/038 Ark.nr. 133 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Rekneskapen pr 30. april 2016 vert teken til etterretning. Framlegg til vedtak: Rekneskapen pr 30. april 2016 vert teken til etterretning. VEDTAK I SOKNERÅDET: Saka vart teken til etterretning. Trykte saksdokument: Ikkje trykte saksdokument: 1. Rekneskapstal pr 30.april 2016 SAKSUTGREIING: Kyrkjeverja har hatt ein gjennomgang av rekneskapstala pr 30. april. Det er tidleg på året, og det er tidleg å fastlså prognosar. Ansvar 100 Sokneråd og administrasjon Så langt er der små avvik. Noko høgare løn enn budsjettert, og avgifter/gebyr har ein brukt nesten 100%. Samstundes er der andre postar som der er underforbruk på pr dato. Forventar framleis balanse. Ansvar 200 Kyrkjer Det har vore eit noko høgare straumforbruk i år samanlikna med Så her kan forventast noko overskridingar. Elles er der alltid usikkerheit kring vedlikehaldsbudsjettet. Her og kan nemnast at mykje godt dugnadsarbeid vert gjort, også i saker der ein kunne ha kjøpt inn tenester. Pr dato syner ansvarsområde balanse.

16 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - Rekneskap pr 30. april 2016 Ansvar 300 Kyrkjegardar Når det gjeld kyrkjegardar og gravplassar har vi i år nytta mykje ressursar på trepleie. Så vi får overskridingar på vedlikehaldsposten. Dessutan er det på dugnadane gitt løyve til å kjøpe inn singel og ein del materiell. På Baldersheim gravplass vil det også kunne bli noko nettoutgifter i samband med bygging av redskapshus/toalett på dugnad, men her ser ein føre seg å kunne bruke ein del fondsmidlar som var tenkt til utviding av Baldersheim gravplass. Dei har samla inn om lag kr ,- sjølv til dette arbeidet. Festeavgiftene blir kravd inn 2. halvår, og summen av inntektene vil vere avgjerande om ein får balanse på dette ansvarsområde. Men i vedtaket om trepleie vart det presisert at evt kyrkjegardsfondet måtte nyttast om der vert rekneskapsunderskot. Ansvar 400 Kyrkjelydsarbeid Her har ein i denne samanheng sett for det meste på lønsutgifter, og her held ein budsjettramma så langt. Oppsummering Kyrkjeverja ser ingen grunn til å tilrå noko grep enno, men det er viktig å halde ei fast hand om økonomistyringa samstundes som at ein er raus på område der det er mykje frivillig arbeid. Ein vonar dette vil fungere godt også i tida som kjem.

17 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A DUGNAD PÅ KYRKJEGARDANE VÅR OPPSUMMERING Saksnr.: 2016/039 Ark.nr. 510 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Soknerådet takkar alle som har vore med på dugnad kring på kyrkjegardar og gravplassar i Fusa. Dugnadsinnsatsen er heilt avgjerande for å ha ein såpass bra standard som vi har. Der er mange uløyste oppgåver for soknerådet å ta tak i, og vi vonar at ved hjelp av bygdefolket framleis skal kunne gjere gode tiltak for kyrkjegardar og gravplassar kring i kommunen vår. Framlegg til vedtak: Soknerådet takkar alle som har vore med på dugnad kring på kyrkjegardar og gravplassar i Fusa. Dugnadsinnsatsen er heilt avgjerande for å ha ein såpass bra standard som vi har. Der er mange uløyste oppgåver for soknerådet å ta tak i, og vi vonar at ved hjelp av bygdefolket framleis skal kunne gjere gode tiltak for kyrkjegardar og gravplassar kring i kommunen vår. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Oppsummering av arbeid utført på kyrkjer og kyrkjegardar/gravplassar så langt i Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Kyrkjeverja viser til vedlegget i saka. Det er eit imponerande arbeid som har blitt lagt ned i dugnadsarbeid i vår. I mars var nærare 50 personar på dugnad i alle kyrkjene våre. I april har meir enn 50 personar vore med på dugnad kring på ni av våre ti kyrkjegardar og gravplassar. Forutan å takke alle som har bidrege i dette flotte arbeidet ligg det også eit ansvar for soknerådet i det forvalte alt det gode arbeidet som er utført på ein rett og god måte - for folket i Fusa og brukarane av både kyrkjegardar/gravplassar og kyrkjer - og at ein heller ikkje nedprioriterer anlegga våre i budsjettsamanheng!

18 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A AAKRE OG STRANDVIK KYRKJEGARDAR - AKTUELLE SAKER Saksnr.: 2016/040 Ark.nr. 511 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Fusa sokneråd ber Fusa kommune om: 1. - at der vert lagt til rette for parkeringsplassar ved Strandvik kyrkje. Desse må merkast med striper og med skilt. Det vert vist til pkt 1 i saksutgreiinga at ein vurderer om kyrkjegarden ved Strandvik kyrkje kan utvidast ved å bonitere området. Det vert vist til pkt.2 i sakutgreiinga. Det vert i denne samanheng også vist til Fusa sokneråd si sak at det vert laga tilkomst frå idrettsbana i Strandvik opp til gravplassen. I dag er vegen rundt skule og barnehage for lang med tanke for eit gravfølgje. Det vert vist til. pkt.3 i saksutgreiinga 4. - at vegen rundt skule og barnehage vert asfaltert, og at det vert lagt til rette for nokre parkeringsplassar slik at eldre og rørslehemma lettare kan få tilkomst. Det vert vist til pkt. 4 i saksutgreiinga. Fusa sokneråd vil presisere at punkt 3 og 4 må prioriterast, og helst i Framlegg til vedtak: Fusa sokneråd ber Fusa kommune om: 1. - at der vert lagt til rette for parkeringsplassar ved Strandvik kyrkje. Desse må merkast med striper og med skilt. Det vert vist til pkt 1 i saksutgreiinga at ein vurderer om kyrkjegarden ved Strandvik kyrkje kan utvidast ved å bonitere området. Det vert vist til pkt.2 i sakutgreiinga. Det vert i denne samanheng også vist til Fusa sokneråd si sak at det vert laga tilkomst frå idrettsbana i Strandvik opp til gravplassen. I dag er vegen rundt skule og barnehage for lang med tanke for eit gravfølgje. Det vert vist til. pkt.3 i saksutgreiinga 4. - at vegen rundt skule og barnehage vert asfaltert, og at det vert lagt til rette for nokre parkeringsplassar slik at eldre og rørslehemma lettare kan få tilkomst. Det vert vist til pkt. 4 i saksutgreiinga. Fusa sokneråd vil presisere at punkt 3 og 4 må prioriterast, og helst i 2016.

19 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - Aakre og Strandvik kyrkjegardar - aktuelle saker VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Notat etter synfaring i Strandvik 14. april vedr. parkeringsareal m.v for kyrkje og kyrkjegardar. 2. Fusa sokneråd si sak 2000/028 vedr uttale frå soknerådet før utviding av idrettsanlegget. Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Innleiing Fusa sokneråd gjorde vedtak i sitt møte den 26. januar 2016, sak 2016/012, om at ein kan tilrå løysinga om parkeringsplan for Strandvik om det vert merka opp og skilta for offentleg parkering for til saman parkeringsplassar ved Strandvik kyrkje. Med bakgrunn i dette vedtaket vart det gjennomført synfaring der leiar Roald Samnøy, nestleiar Randi Hauge og soknerådsmedlem Hans S Vindenes var med saman med lokalt engasjerte personar i Strandvik. Aktuelle utfordringar Ved synfaringa tok ein tak i fleire aktuelle saker som gjeld framtida for både tilhøve for kyrkjegardar og kyrkja. 1. Parkering 2. Utviding av kyrkjegarden 3. Tilkomst til Aakre gravplass frå idrettsbana 4. Tilkomst til Aakre gravplass med bårebil og for andre som treng bil heilt fram. 1. Parkering Soknerådet har skissert eit behov for parkeringsplassar så nær kyrkja som mogleg. Tar ein med aktuelle parkeringsplassar på kommunalt område på andre sida av elva i høve kyrkja, parkering ved grendahuset og ved forretninga er der mellom 60 og 70 plassar. I tillegg er der plass til om lag 8 bilar rett utanfor kyrkja. I dag er det merka for parkering alle stadar med unnatak av utanfor kyrkja. Utanfor kyrkjegardsmuren kan det vere mogleg med skråstilt parkering med plass til nokre bilar, men då er vi på privat grunn. Kyrkjeverja rår til at soknerådet tek initiativ ovanfor Fusa kommune for å leggje til rette for offentleg parkering med plass for bilar - der det vert merka med striper og med skilt.

20 Fusa sokneråd si sak held fram - side 3 - Aakre og Strandvik kyrkjegardar - aktuelle saker 2. Utviding av kyrkjegarden På sikt må ein av kyrkjegardane i Strandvik utvidast. Der er areal kring kyrkja som kan vere eigna til utviding av kyrkjegarden. Kyrkjeverja rår til at soknerådet tek initiativ til Fusa kommune om at dei kontaktar grunneigar med spørsmål om ein kan bonitere området med tanke på evt utviding. Viss det lar seg gjere utan for store behov for sprenging kan det vere ei god løysing. Alternativet er utviding av Aakre gravplass. Det vert i samband med dette vist til Fusa sokneråd si sak der ein uttala seg før kommunen ga løyve til idrettslaget om å få nytte kommunalt areal ved gravplassen til idrettsanlegg - at mellom må kommunen sjå på ny løysing for gravplass viss arealet skulle nyttast til idrettsanlegg. 3. Tilkomst til Aakre gravplass frå idrettsbana Etter at det kombinerte skule- og barnehagebygget vart utvida er vegen frå kyrkja til Aakre gravplass blitt vesentleg lenger. Fusa sokneråd fekk ikkje nabovarsel før utvidinga skjedde. Ein ville ved eit slikt høve ha kome med nokre merknadar, m.a. at ein får tilkomst frå idrettsbana og opp til Aakre gravplass. Det er Fusa kommune som har ansvar for veg fram til gravplassen, og ein ber difor om at dette vert prioritert frå kommunen si side då tilkomsten i dag er dårleg. Det dreier seg her om eit vegstykke på ca 30 meter og som har ei breidde på om lag 2,5 meter. 4. Tilkomst til Aakre gravplass for bårebil i dag - og for andre bilar i framtida. Der går i dag ein veg rundt skule og barnehagebygg. Denne vegen vart mykje lenger ved endringane som Fusa sokneråd ikkje vart gjort merksam på før arbeidet tok til. Vegstykket som i dag går rundt bygget er mogleg også på privat grunn, og soknerådet er ikkje kjend med bruksretten. Fusa sokneråd ber Fusa kommune om å asfaltere vegstykket, og at ein legg til rette for inntil fem parkeringsplassar, om mogleg slik at også ein større bil kan snu der. Eldre og rørslehemma er avhengig av denne tilkomsten for å kome fram til gravplassen. Det er denne gravplassen i Strandvik som i dag er i aktiv bruk. Det er denne tilkomsten som i dag vert nytta for gravfølgje, og ein opplever at dette no er i svært dårleg løysing Oppsummering: Desse oppgåvene som må gjerast på Strandvik som gjeld tilhøva kring kyrkje og kyrkejgardar må Fusa kommune ta tak i: 1. Sjå til at der er nok merka parkeringsplassar Sjå om det let seg gjere å leggje til rette for fleire parkeringsplassar ved sidan av kyrkja 2. Vurdere om der er høve til å utvide kyrkjegarden ved Strandvik kyrkje ved å bonitere aktuelt område. Dialog med grunneigar. 3. Det må leggjast til rette tilkomst til Aakre gravplass frå idrettsbana, og dessutan må vegstykke fram til gravplassen utbetrast. Desse oppgåvene må prioriterast.

21 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A BALDERSHEIM GRAVPLASS - REDSKAPSROM/TOALETT - STATUS Saksnr.: 2016/041 Ark.nr. 511 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Fusa sokneråd er imponert over dugnadsinnsatsen som vert vist av bygdefolket på Baldersheim når det gjeld bygg av kombinert redskaphus og toalett. Soknerådet tek saka til etterretning i denne omgang. Framlegg til vedtak: Fusa sokneråd er imponert over dugnadsinnsatsen som vert vist av bygdefolket på Baldersheim når det gjeld bygg av kombinert redskaphus og toalett. Soknerådet tek saka til etterretning i denne omgang. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING: Det har dei siste vekene vore eit aktivt dugnadsarbeid med å få sett opp kombinert redskapshus og toalett. Det har vore utført sprenging, oppsett av grunn og no er bygget sett opp. Ein viser til vedlagte bilete som vart teke torsdag 12. mai. Lokalt har dei samla inn midlar til bygget i 2013 og 2015, stort kr ,-. Dei har fram til no brukt om lag kr ,-. Soknerådet må vere førebudd på at noko utgifter kjem på soknerådet. Kyrkjeverja følgjer opp dette, og ein meiner at ein må sjå dette i samanheng med kostnadane med utviding av gravplassen. Men lokalfolket er aktiv for å få gode priser på alt materiale m.v. dei treng.

22 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A BALDERSHEIM GRAVPLASS - GODKJENNING AV PLAN FOR UTVIDING Saksnr.: 2016/042 Ark.nr. 511 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: 1. Fusa sokneråd godkjenner planen, datert 2.mai 2016, for utviding av Baldersheim gravplass. 2. Soknerådets vedtak vert lagt ved søknad om Bjørgvin bispedømmeråds godkjenning av plan for utviding av gravplassen. Framlegg til vedtak: 3. Fusa sokneråd godkjenner planen, datert 2.mai 2016, for utviding av Baldersheim gravplass. 4. Soknerådets vedtak vert lagt ved søknad om Bjørgvin bispedømmeråds godkjenning av plan for utviding av gravplassen. VEDTAK I SOKNERÅDET: Framlegget vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Kart over eksisterande situasjon 2. Kart over ny situasjon der det er teikna inn 102 graver Ikkje trykte saksdokument:

23 Fusa sokneråd si sak held fram - side 2 - Baldersheim gravplass - godkjenning av plan for utviding SAKSUTGREIING: Saksutgreiinga er utført av Akasia i Bergen. Baldersheim gravplass vart etablert i 1941 og har sidan hatt fleire små utvidingar. Tida er komen for neste steg og soknerådet har kjøpt areal for utviding. Føreliggjande situasjonsplan tek utgangspunkt i nytt areal på nordvestsida av eksisterande gravplass. Det nye arealet er allereie opparbeidd til dyrka mark og undersøkingar syner at der er tilstrekkeleg djupne til føremålet kistegraver. Planen (L202) er laga med tanke på god utnytting av areal, ressursar, lokal skikk og omsyn til framtidig utviding. Planen syner ei utforming med plass til 102 kistegraver som er orientert annleis enn på eksisterande gravplass. Dette er gjort av omsyn til sjølve gravminna som er greiare å plassere den vegen i skrånande terreng. Kyrkjeverja i Fusa ber om stadfesting frå soknerådet på at gravplassutvidinga vil vere i samsvar med dei gjeldande ynskje.

24 MØTEBOK Fusa sokneråd Møtedato: Sak: A FESTEAVGIFTER FRÅ DRØFTING Saksnr.: 2016/043 Ark.nr. 154 Sakshandsamar: HGS Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak: Saka vert utsett. Framlegg til vedtak: Det ligg ikkje føre framlegg til vedtak. Framlegg frå Hans S Vindenes Saka vert utsett. VEDTAK I SOKNERÅDET: Hans S Vindenes sitt framlegg vart samrøystes vedteke. Trykte saksdokument: 1. Kompetanse ved kyrkjekontoret 2. Oversikt over festeavgifter i forskjellige kommunar Ikkje trykte saksdokument: SAKSUTGREIING:

25 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 2 - Festeavgift frå drøfting A. Innleiing Kyrkjeverja legg i denne saka fram ei orientering om festeavgifter i Fusa pr i dag, kva vedtak som vart gjort i 2014, og tankar om alternative måtar å evt endre festeavgifta frå Dette er ei omfattande sak. Soknerådet må sjølv vurdere om ein vil gjere eit vedtak i dette møtet om festeavgifter frå 2017, eller ha ei drøfting no med tanke på å få saka lagt fram att i møte evt. 2. halvår Festeavgifter er eit tema som vert drøfta med jamne mellomrom. Avgiftene vert fastsett av kommunestyra etter tilråding frå fellesråd (hos oss: sokneråd). Det er stor forskjell i festeavgifter kring i kommunane. Fusa sokneråd gjorde følgjande vedtak i sitt møte 9. september 2014, sak 2014/041: "Fusa sokneråd vedtek at festeavgifta frå 2015 vert kr.300,- pr grav pr år. Avgiftene skal vurderast på nytt med tanke på opptrappingsplan og auke i avgifta att frå Samstundes skal ein i denne perioden vurdere nærmare behovet for auka ressursar administrativt/betre kompetanse til å følgje opp alle sider ved kyrkjegardsverksemda i tråd med dei behov der er for både planar og utbyggingsoppgåver, og oppfølging av enkeltpersonar som tar kontakt med kyrkjekontoret. For andre avgiftsgrupper vedtok soknerådet følgjande: Reservasjon av grav: kr.300,- pr år Gravlegging av utanbygds: kr.400,- pr år for kistegrav og kr.250,- pr år for urnegrav. Fusa sokneråd vil presisere at ein føresetnad for auka avgift er at dette må kome til styrking av administrative ressursar og betre standard på alle sider ved kyrkjegardsverksemda til nytte". Avgifta vart auka til kr.300,- pr år f.o.m 2015, og i vedtaket står det m.a. at ein skal vurdere ny opptrapping frå Inntektene som følgje av den auka avgifta har i stor grad gått med til å auke dei administrative ressursane ved kontoret, for å få ei betre oppfølging ovanfor alle som vi er i kontakt med i løpet av eit år, jfr. vedlegg 1. Det er i tråd med soknerådet sitt vedtak. I tillegg har ein t.d. nytta store ressursar til utviding av eksisterande kyrkjegard på Eide i Hålandsdal i 2015, og i 2016 har ein nytta store ressursar til trepleie på tre av våre kyrkjegardar. Slik avgiftssystemet fungerer i dag, kan ein oppsummere det slik: Feste av grav skjer etter 20, 30, 40 og 50 år. : kr.300,- pr grav betalast for ti år; dvs. vi sender ut rekningar på kr.3.000,-. Er det dobbelt grav, er avgifta kr.6.000,-. Reservasjon av grav skjer når t.d. ein person fell vekk, og der er attlevande ektefelle/sambuar som vil reservere grav ved sidan av: Kr.300,- pr grav. Reservasjon av grav må skje for ein 20- årsperiode; dvs. kr.6.000,-. For gravlegging av utanbygds er avgifta kr.400,- pr år. Her må både den som vert gravlagd samt evt reservasjon betalast frå dag 1 og for 20 år. Det vil seie kr.8.000,- pr grav. Dobbeltgrav: kr ,-. For urnegrav er avgifta kr.250,- for utanbygds, dvs. kr.5.000,- pr

26 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 3 - Festeavgift frå drøfting grav for 20 år. For urnegraver operer ein ikkje med reservasjon av grav då der er plass til fire urner i ei urnegrav. I siste avsnittet i vedtaket i sak 2014/041 står det at soknerådet skal utarbeide ein ytterlegare opptrappingsplan for festeavgiftene for åra som kjem og på same måte som kommunale avgifter skal ein arbeide for å oppnå mest mogleg sjølvkost på festeavgiftene. Lovgrunnlag for innkrevjing av festeavgift er heimla i gravferdslova kapitel 3 og våre lokale kyrkjegardsvedtekter. Det er kommunen som fastsetter storleik på festeavgifter. Vedlagt følgjer oversikt over priser i ein del av kommunane kring oss som kyrkjeverja har innhenta informasjon frå Frå Fjell og Bergen har eg henta informasjonen over internett. Som ein ser varierer avgiftene frå kr.75,- pr år til kr.545,- pr år (Vedlegg 2). B. Korleis ein legg til grunn festeavgifta Kyrkjeverja har i denne saka teke utgangspunkt i den vurdering m.a. Bergen kirkelige fellesråd gjorde i 2011, Os sokneråd gjorde i 2013 og Fusa sokneråd i Forutsetningar: Fri-periode for nye graver er 20 år i Fusa. Andre må betale festeavgift frå første dag. Det er og lov å reservere/feste ei grav ved sidan av ei frigrav. Desse to gravene utgjer da ein gravstad der den eine grava er frigrav første 20 åra, medan den andre betaler ein feste for frå dag éin. I Fusa varierer ei kistegrav frå 2,88 til 4,5 kvm. Ei urnegrav er 2,25 kvm. Ein har urnefelt på Aakre gravplass og Nye Fusa kyrkejgard. Kostnadene kan delast i tre: Etablering av gravstad - investeringar (avskriving) Vedlikehald av gravplassane/kyrkjegardane Administrasjon Etablering/avskriving av gravplass Kostnad med etablering av gravplass må fordelast på antall graver og ein rimeleg avskrivingstid. Over tid vil gravanlegget utsetjast for slitasje og ulike delar av gravplassen må bytast ut. Kostnad med å etablere grav. Det er avgrensa kor mange investeringar vi har hatt i Fusa dei seinare åra, men på Nye Fusa kyrkjegard utgjorde kostnaden overkant av kr ,-. Det vil seie om lag kr ,- pr grav. Dei utbyggingane som har vore i Os dei seinare åra har vist at kostnaden pr grav ligg på nær

27 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 4 - Festeavgift frå drøfting kr ,- pr grav (info henta inn i 2014). Avskrivingstid Anleggsmidlar som har avgrensa økonomisk levetid, skal avskrivast etter en tenleg avskrivingsplan; jfr rekneskapslova 5-3. Trygve Nedland skriv i «økonomiarbeid i den lokale kyrkje» at ved avskriving av gravplassar bør ein ta omsyn til gjenverande «oppfyllingstid» Skattelova opererer med ein avskrivingssats på 4 % på bygg og anlegg m.v. og 2 % på forretningsbygg. Når det gjeld avskriving av ein gravplass vil dei ulike delane (vegar, bygg, vassforsyning, osb.) ha ulik levetid. Etter kvart som tida går vil dei ulike områda som nyttast til gravlegging måtte masseutskiftast (eller takast ut av bruk) da jorda endrar karakter og den naturlege nedbryting stopper opp. Skal ein likevel kome fram til eit årleg anslag på kostnad pr gravstad må vi sette ei felles avskrivingstid for heile gravplassen. I Bergen og Os har ein vald 60 år, og kyrkjeverja legg til grunn same tid. Med bakgrunn i dette vert kostnaden for ei kistegrav kr ,- og for ei urnegrav kr.8.450,-. Fordelt over 60 år vert kostnaden kr.280,- pr år for kistegrav og kr.140,- for urnegrav. Vedlikehald av gravplass Klipping av gras, brøyting, bosstømming, vatn, straum osb Vedlikehald av vegar, kantstein, vannpostar, bed, hekker, tilhøyrande driftsbygningar, gjerde og portar m.v. graving av graver I Fusa har vi pr dato eit system der ein kjøper tenester til vedlikehald og graving av graver. Desse utgiftene vert lagt til grunn saman med andre faste utgifter. I Bergen kalkulerer ein med kr.142,- pr grav (2011) og i Os kr.120,- pr grav (2013). Kyrkjeverja legg i denne saka kr.170,- pr grav (2016-budsjett)). Bakgrunnen for at vi har høgare kostnader er truleg at vi har færre graver å dele talet på samstundes som at vi har ein desentralisert kyrkjegardsdrift (10 gravplassar).

28 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 5 - Festeavgift frå drøfting Administrasjon Utsending av melding til den ansvarlege for grava om kven som skal vere festar og vedtak om dette Kontinuerleg oppfølging av dataprogram der ein legg inn alle gravlagde, festarar, endringar som skjer heile vegen når det gjeld festarar og reservefestarar. Godkjenning av gravminne og oppfølgjing/kontroll av dette Avklåre fornying av vidare feste og fakturering. Kontroll av gravminne, oppfølging av enkeltpersonar sine henvendelsar om feste, spørsmål om graver, gravminne, sikring m.v. Dette er og vanskeleg å gje nøyaktig kostnad da dette er del av mange ulike oppgåver som løysast fortløpande. I Bergen og Os legg ein til grunn kostnad på 55,- pr grav/år. I Fusa i dag reknar vi med at om lag 60% stilling vert nytta til administrativ oppfølging. Pr grav utgjer det om lag kr.100,-. Forutan at vi har ei desentralisert verksemd har ikkje soknerådet eigne tilsette til å utføre ein del av oppgåvene som må gjerast på kyrkjegardane. Mange frivillige er med og gjer at vi får lågare utgifter til vedlikehald. Korrekt festeavgift. Fusa har no ein festeavgift på 300,- pr grav. Den festeavgifta vi no har dekker derfor ikkje dei utgifter Fusa sokneråd har til drift/vedlikehald av gravene. Skal vi legge overnemnde utrekning til grunn vert festeavgift slik: Kistegrav: (280, , ,- =) kr 550,-/år Urnegrav: (140,- + 85, ,-=) kr 325,-/år C. Utfordringar i åra som kjem I åra som kjem vil vi få ein del utfordringar, og dessutan er der ein del moment som er uavklara: - kva skjer med Fusa kommune i framtida? Blir vi eigen kommune? - vi er ein liten og sårbar organisasjon som har eit svært omfattande ansvarsområde og geografisk spreidt område å handtere. 10 gravplassar i ein kommune med 3800 innb krev ressursar og kompetanse. - i løpet av nokre år vil vi få ei ny ordning med både gravlegging og stell av kyrkjegardane då noverande ordning med kjøp av tenester vil opphøyre.

29 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 6 - Festeavgift frå drøfting Kyrkjeverja er av den oppfatning av at ein må vurdere ei endring som legg til grunn ein større eining for å kunne gjennomføre stell og gravleggingsteneste på ein meir framtidsretta måte. Samstundes er det svært viktig med lokal forankring som gjer at den flotte dugnadsinnsatsen som vert synt kring i bygdene vil halde fram. D. Moment å leggje til grunn ved fastsetjing av avgifter Der er mange oppgåver å ta omsyn til. Kontoret er styrka administrativt det siste året, men mykje tid har gått med til andre nødvendige oppgåver. Men vi har lukkast med ei noko betre oppfølging ovanfor festarane, noko som har vore eit viktig mål. Men vi må framleis innsjå at vi manglar ein del godkjente gravkart, og vedlikehaldet er framleis ikkje godt nok. Der er mykje som står att når det gjeld t.d. både ordinært sommarvedlikehald, portar, gjerde, reiskapshus m.v. Men som tidlegare nemnt er det dugnadsinnsatsen som gjer at ein har fått til så masse dei seinare åra. Det er dessutan heile tida saker som går på å frigjere graver med tanke på oppattgraving, og dessutan stort sett alltid planar om utviding av ein kyrkjegard eller to. Det er viktig at enkeltmenneske skal få vidareført minne om sine avlidne kjære. For mange er grava ein viktig stad og minnast sine. Dette må kunne gjerast til ein kostnad som verkar akseptabel. Festarane sin økonomi er som elles i samfunnet vårt variabel, og det bør vere eit argument at "lommeboka" ikkje må vere avgjerande i slike saker. Ein av fordelane med å auke avgift vil, isolert sett, vere at færre festar gravene sin lenge og gravene kan fortare takast i bruk på nytt. Dette vil redusere trykket på utviding av kyrkjegardar/gravplassar. Samfunnsøkonomisk kan det vere eit godt sakleg argument. I dag er festeperiodane 10 år. Før hadde vi festeperiodar på 20 år. Vi ser at fleire fellesråd/sokneråd innfører periodar på 5 år. Det er Fusa kommunestyre som skal fastsette festeavgift; Fusa sokneråd skal fremma forslag/gje råd. E. Ulike alternativ ved fastsetjing av festeavgift 1. Festeavgift frå Festeperiodar på 5 eller 10 år? Festeavgifta kan stå på noverande nivå med kr.300,- pr år og med festeperiodar på 10 år. I dag fungerer det greitt, men ein har gitt opning for om folk som har sterke ynskje om det kan få betale for 5 år. Festeavgift er ei avgift som vert betalt etter at frigravperioden på 20 år har gått ut.

30 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 7 - Festeavgift frå drøfting Ser ein noko fram i tid, så meiner kyrkjeverja at ein må vere førebudd på auka utgifter til både vedlikehald og gravlegging. Om ein ønskjer økonomisk inndekning til dette, er det mogleg å gjere på minst to måtar. Det eine er å auke festeavgiftene det året dei auka utgiftene kjem, men då kan ein ikkje redusere festesperiodane til t.d. fem år. For då vil ein i ein femårsperiode få lågare inntekter. Det andre alternativet er at ein allereie no aukar festeavgiftene samstundes med at ein reduserer festeperiodane til t.d. fem år. Då vil ein i så fall redusere inntektene for ein femårsperiode, men frå og med sjette året vil inntektene auke att. Rekneskapen for 2015 syner at ein fekk eit plussresultat i høve budsjett på gravferdsområdet. For ei kistegrav reknar vi med at det pr dato har ein årleg kostnad for soknerådet på minimum kr.550,- pr år. Ønskjer ein sjølvfinansiert avgift slik som ein gjer for kommunale ytingar, har ein absolutt eit potensiale her. Legg ein t.d. til grunn ei festeavgift på kr.500,- pr år f.o.m 2017 og med festeperiode på 5 år, vil rekningane for festeavgift bli kr.2.500,- for ein femårsperiode. I dag er som før skrive rekningane kr.3.000,- og for tiårsperiode. Fusa sokneråd sine inntekter vil ved ei slik endring truleg gå ned med om lag kr ,- kvart år dei neste fem åra. Då legg ein til grunn ca 200 graver a kr.500,- i mindre avgift. Kyrkjeverja vil rå til at om ein går for å auke festeavgifta, bør festeperiodane reduserast til 5 år. 2. Reservasjon av grav Når ein person dør, har ein rett på frigrav i tjue år. Det vil difor ikkje bli krevd festeavgift før etter tjue år. Samstundes er det vanleg at ein ektefelle eller sambuar ønskjer å reservere grav ved sidan av, og det vert ikkje sett på som frigrav. Det er vanleg at ein må betale for reservasjon av grav. Det har vore praksis i Fusa og dei fleste andre kommunar i mange år. I dag er avgifta for reservasjon av grav kr.300,-, og den må betalast for 20 år - for same periode som frigravperioden. Det vil seie at avgifta er kr.6.000,-. Med ei auka avgift til kr.500,- pr år vil avgifta bli kr ,- for reservasjon av grav. Ein vil presisere at reservasjon av grav er ei frivillig ordning. Nokon tenkjer at det er ei dårleg løysing økonomisk å reservere grav. Men tek ein utgangspunkt i at det skal nyttast to graver på ulike stadar på ein gravplass, treng ein gjerne to gravminne og det er behov for to plantefelt. Difor er det ut frå ei økonomisk vurdering rimelegast å reservere grav. Det kan også nemnast at ei kistegrav ikkje kan nyttast opp att som kistegrav før tidlegast tjue år, men at det er høve til å grave ein eller fleire urner i ei kistegrav før tjue år. Dette er ei løysing nokon velgjer. Då treng ein ikkje reservere grav. 3. Gravlegging av utanbygds Det er eit prinsipp at alle skal ha rett til fri gravlegging i den kommunen ein har budd i. Det er

31 Fusa sokneråd si sak 2016/043 held fram - side 8 - Festeavgift frå drøfting vanleg at fellesråd/sokneråd tek betalt for utanbygds gravlegging, og at desse også betaler festeavgift frå dag ein. Nokre gongar kvart år får vi førespurnad om utanbygds gravlegging, anten kiste eller urne. Det er gitt opning for det ved dei høve avdøde har budd i Fusa i ein periode av sitt liv. Desse har rett på fri grav i den kommunen dei budde, men må betale om gravlegging skjer i Fusa. Ein rår til at betaling skjer frå første år av slik som har vore praksis i Fusa i fleire år. Om ein utanbygds vert gravlagt i Fusa, er avgifta no kr.400,- pr år. For ein tjueårsperiode vil det bety kr.8.000,- for ei grav. Ønskjer ein dessutan å feste ei grav ved sidan av, vil det til saman utgjere kr ,-. I tillegg kjem utgifter til sjølve gravinga; om lag kr.5.500,-. Om det dessutan er ønskje om gravferd frå ei kyrkje i Fusa, må det betalast for både personale og leige av kyrkja i tillegg til administrasjonsutgifter. Ein samla kostnad kan bli opp mot kr ,- for dobbeltgrav, gravlegging, bruk av kyrkje i Fusa og personell og administrasjonskostnader. Aukar ein avgifta frå kr.300,- til kr.500,-, vert det for utanbygds å betale kr ,- pr grav. 4. Urnegrav Det er på Aakre gravplass og Nye Fusa kyrkjegard at ein har urnefelt. I ei urnegrav er det plass til fire urner. Her er friperioden tjue år, og ein har ikkje kome dithen at vi krev festeavgift for desse. Men for utanbygds vert det krevd avgift frå fyrste dag, og avgifta er kr.250,- pr år. For ei urnegrav vil det difor koste kr.5.000,- for tjue år. Dette er rimelegare då det er bruk av mindre areal til ei urnegrav enn til ei kistegrav. Set ein t.d festeavgifta for urnegrav til kr.300,- pr år, vil avgifta bli kr.6.000,- for 20 år. F. Oppsummering Ein ser i saka at det kan vere mange omsyn å ta. Kyrkjeverja rår til at ein har ei generell drøfting i soknerådsmøte. Dette er eit nytt tema for soknerådet, men samstundes eit område som er viktig både med tanke på menneska som er opptekne av sine kjære som er gravlagde. Men samstundes må ein også kunne tenkje på det økonomiske aspektet ved å både drifte og investere i kyrkjegardane og gravplassane våre - til det beste for innbyggjarane. Soknerådet må vurdere om ein har informasjon nok til å fatte vedtak om festeavgift frå 2017 av, eller om ein ønskjer å nytte saksdokumentet og drøftingane i dette møte som grunnlag for ny handsaming 2. halvår 2016.