Politiske styringsmodellar i Hordaland fylkeskommune

Transkript

1 Politiske styringsmodellar i Hordaland fylkeskommune Utgreiing frå administrativ arbeidsgruppe Bakgrunn Fylkestinget gjorde i møte slikt vedtak: Fylkesutvalet ber om sak om styringsmodell for Hordaland fylkeskommune for neste periode. I melding 193/09 til fylkesutvalet orienterte fylkesrådmannen om si tolking av oppdraget: Dette vedtaket vert forstått slik at fylkesrådmannen har fått i oppdrag å kome attende til fylkestinget med ei sak kring ulike politiske styringsmodellar. Parlamentarisme, og ulike former innan denne styringsmodellen, skal utgreiast. I dette ligg å vurdere konsekvensar av ulike modellar m.a. styringsmessige konsekvensar, økonomiske konsekvensar, administrative konsekvensar og andre forhold som bør vere kjent før avgjersle vert tatt. Fylkesrådmannen har seinare lagt til grunn at det ikkje skal vurderast ulike styringsformer innanfor hovudmodellane. Til å utgreia spørsmålet som er teke opp, oppnemnde fylkesrådmannen ei administrativ arbeidsgruppe som fekk i oppdrag å leggja fram ein rapport til junitinget Arbeidsgruppa har sett på forskjellane mellom formannskapsmodellen og parlamentarisme. Det er innhenta opplysningar om korleis andre fylkeskommunar har organisert seg med særleg interesse for dei som har parlamentarisk styringsmodell. Erfaringar frå dei sistnemnde er omtalt i to evalueringsrapportar 1, og desse er det referert frå. Vidare har arbeidsgruppa hatt møte med administrasjonen i Bergen kommune for å få nærmare kjennskap til kommunen si organisering i ein parlamentarisk modell og om oppgåve- og fullmaktsfordeling. Hordaland fylkeskommune hadde fram til hausten 1995 ein hovudutvalsmodell. Frå valperioden vart det innført komitémodell der tverrsektorielle komitear var politikkutformande utan avgjerdsmynde. Modellen har gradvis gått over til ein formannskapsmodell med utval som har noko avgjerdsmynde. Formannskapsmodellen skulle såleis vera godt kjend og dokumentert som styringsmodell i Hordaland fylkeskommune, og arbeidsgruppa har ikkje sett behov for å gå djupare inn i formannskapsmodellen. Rapporten er inndelt i følgjande hovudområde: 1. Formannskapsmodell og parlamentarisme som styringsmodellar 2. Styringsmodellar i andre fylkeskommunar 3. Tidlegare vurderingar av parlamentarisme i Hordaland fylkeskommune 1 NIBR-rapport 2006:19 Hans Petter Saxi og Inger Marie Stigen: Jakten på den gode styringsmodell. Evaluering av parlamentarisme i Hedmark Fylkeskommune. Hans Petter Saxi: Fra konsensus til majoritetsstyre? Fylkesparlamentarisme i Nordland i komparativt perspektiv. Doktorgradsavhandling Institutt for statsvitenskap, Universitetet i Tromsø,

2 4. Konsekvensar ved innføring av parlamentarisme 5. Vidare arbeid 1. Formannskapsmodell og parlamentarisme som styringsmodellar For kommunesektoren er det gitt ei generell styringslov, lov om kommuner og fylkeskommuner (kommuneloven) av 25. september 1992 nr 107. Lova gir rammer for styringssystemet med stor grad av fridom til å organisera verksemda etter lokale forhold. Lovverket har i kommunal og fylkeskommunal organisering lagt til rette for to hovudformer - formannskapsmodell og - parlamentarisme. Parlamentarisme vart det først gitt generelt høve til å innføra då kommunelova tok til å gjelda. Oslo kommune hadde frå 1986 parlamentarisme som styringsmodell gjennom ei eiga forsøkslov. Skilnadar Ved parlamentarisme vert det utøvande organet vald som eit samla kollegium og partisamansetjinga vil enten representera eit fleirtal av partia i kommunestyret/fylkestinget eller eit mindretal ved mindretalsstyre. Formannskapsmodellen er kjenneteikna m.a. ved at det utøvande organet vert vald etter forholdstalsprinsippet og har slik i hovudsak same partisamansetjing som kommunestyre og fylkesting. Ved parlamentarisme må kommuneråd/fylkesråd gå av dersom eit fleirtal av kommunestyret/fylkestinget uttrykkjer mistillit til rådet. Rådet kan også stilla kabinettspørsmål ved å truga med å gå av dersom det ikkje får fleirtal for ei sak. Rådet vert vald som eit samla kollegium med høve for kommunestyret/fylkestinget til å skifta ut rådet eller enkeltmedlemer i løpet av perioden. Rådet og den enkelte medlemen har også høve til å tre ut etter eige ønskje. I formannskapsmodellen er det utøvande organet vald for 4 år, og det er ikkje rom for verken mistillit eller kabinettspørsmål. I ein parlamentarisk modell er det eit vald råd av politikarar som har det øvste ansvaret for den samla administrasjonen, med nokre unntak i lova. Ved formannskapsbasert styring vert administrasjonen leia av ein tilsett administrasjonssjef med ansvar for den samla administrasjonen og med iverksetjingsansvar. Ved parlamentarisme kan kommunestyret/fylkestinget delegera mynde til rådet for alle typar saker så lenge ikkje anna følgjer av lov. Rådet kan også få høve til å delegera mynde til den enkelte medlemen i rådet i enkeltsaker eller i typer av saker som ikke er av prinsipiell betydning dersom kommunestyret/fylkestinget har gitt enkeltmedlemer leiaransvar. I formannskapsmodellen kan utval få delegert tilsvarande mynde som rådet. Utvalet kan gi leiaren same mynde som enkeltmedlem i rådet kan ha med unntak for ansvaret for administrasjonen. Vervet som medlem i rådet i parlamentarismemodellen kan ikkje kombinerast med andre kommunale/fylkeskommunale verv. Medlemer i utval i ein formannskapsmodell kan ha fleire kommunale/fylkeskommunale politiske verv i tillegg. Ved parlamentarisme er regelen at rådet sine møte går for lukka dører om ikkje rådet fastset noko anna og kommunelova sine reglar er til hinder for det. I formannskapsmodellen er hovudregelen at møte i kollegiale organ vert haldne for opne dører. 2

3 Ved parlamentarisme fastset kommunelova at dei gruppene i kommunestyret/fylkestinget som ikkje er med i rådet, skal sikrast nødvendig assistanse til utgreiing og kontorhjelp. Kor stort omfang det er tale om må vurderast konkret. Assistansen må fordelast etter saklege og generelle kriterium. Noko tilsvarande er ikkje fastsett for formannskapsmodellen. Oppsummert er dei kommunale/fylkeskommunale organa dei same ved formannskapsmodell og parlamentarisme men slik at rådet erstattar formannskapet/fylkesutvalet og administrasjonssjefen. 2. Rettsleg grunnlag for fylkeskommunal parlamentarisme Kommunelova har eit eige kapittel som regulerer fylkeskommunal parlamentarisme. Her er det gitt reglar om innføring av parlamentarisme, om rådet og om ansvar og mynde. Hovudpunkt i kapittel 3 i kommunelova: 1. Organisering Det er fylkestinget sjølv som vedtek innføring av parlamentarisme gjennom vedtak i to valperiodar. Det er krav om simpelt fleirtal. Fylkestinget opprettar sjølv eit fylkesråd som øvste leiing for administrasjonen. Administrasjonssjefstillinga fell bort. Det er fastsett nærmare reglar om val av fylkesråd. Eit forslag om at rådet skal tre frå må fremjast i møte. Forslaget skal handsamast i neste møte om ikkje to tredjedelar av dei møtande krev røysting straks. Om eit medlem i rådet trer frå skal det veljast nytt etter forslag frå rådet. Dersom leiaren trer frå, skal det veljast nytt fylkesråd. Den som vert vald som medlem i fylkesrådet går ut av andre fylkeskommunale verv i funksjonsperioden. 2. Ansvar og mynde for fylkesrådet Fylkesrådet er som nemnd øvste leiinga for den samla fylkeskommunale administrasjonen, men med nokre unntak i kommunelova. Fylkestinget kan fastsetja at det skal vera høve til å tildela enkeltmedlemer av rådet leiaransvar på vegner av rådet for deler av administrasjonen. Fylkesrådet har ansvar for at saker som vert lagde fram for folkevalde organ er forsvarleg utgreidde og at vedtak vert sette i verk. Det skal og sjå til at administrasjonen vert drive i samsvar med gjeldande regelverk. Rådet kan få avgjerdsmynde i alle saker der ikkje anna er fastsett i lov. Fylkesrådet kan gi enkeltmedlemer mynde til å gjera vedtak i enkeltsaker og typar av saker som ikkje er av prinsipiell rekkevidde når fylkestinget har tildelt enkeltmedlemer leiaransvar. Medlemene i fylkesrådet skal delta i fylkestingsmøta. Leiaren har rett til å delta i møte i fylkeskommunale organ, med nokre unntak. 3. Arbeidstilhøve for opposisjonen Grupper av fylkestingsmedlemer som ikkje deltek i fylkesrådet skal sikrast nødvendig utgreiingsmessig og kontormessig assistanse. 3

4 3. Styringsformer i andre fylkeskommunar For å få eit større grunnlag for å drøfta styringsformer i Hordaland fylkeskommune, har arbeidsgruppa undersøkt kva for styringsformer som finst i dei andre fylkeskommunane i Noreg. Gruppa sende ein førespurnad med fire opne spørsmål til dei andre fylkeskommunane. Spørsmåla var: Kva for politisk styringsmodell har dykkar fylkeskommune? Har de planar om å endra politisk styringsmodell? I så fall: på kva måte? Når? Korleis føregår oppgåve- og ansvarsfordelinga hos dykk (delegasjon)? Kor mange heiltids- eller frikjøpte politikarar har de? Kva for fraksjon representerar dei (posisjon/opposisjon, majoritet/minoritet)? Det kom svar frå 15 av 18 fylkeskommunar. Med så opne spørsmål vart svara av høgst ulik karakter. Ingen gir uttrykk for at dei planlegg å byta modell. I tabellen under er det gitt eit oversyn over kva modell den enkelte fylkeskommunen har og i kva omfang dei folkevalde har heiltidsverv. Fire fylkeskommunar har parlamentarisme, dei andre har ulike variantar av formannskapsmodellen. Fylkeskommunar som har innført parlamentarisme er Nordland (1999), Troms (2003), Nord- Trøndelag (2003) og Hedmark (2003). Ei kort oppsummering med hovudvekt på dei fylkeskommunane som har parlamentarisme og Oslo kommune følgjer nedanfor. Nordland Nordland har hatt parlamentarisme sidan Etter at styringsmodellen vart innført har det ikkje vore fremja forslag om endring av styringsmodell, men det har vore gjort mindre justeringar fleire gonger. I hovudtrekk er dagens modell den same som vart innført i Fylkestinget delegerer til fylkesrådet ansvaret og fullmaktene knytt til iverksetjing av fylkestinget sin politikk og den daglege drifta av organisasjonen. Fylkesrådet med fem medlemer delegerer vidare til 6 etatsjefar. Hedmark I Hedmark vart det innført parlamentarisme i Fylkesrådet i Hedmark har fire fylkesrådar. I tillegg er politisk sekretær til fylkesrådet og fylkesordførar frikjøpt på full tid. Delegasjonsreglementet i Hedmark definerer kva rolle fylkesordførar og fylkesrådane har. Fylkesordførar sin mynde er heimla i kommunelovens 9. Fylkesrådane har overtatt alle funksjoner og mynde som elles ville liggja til administrasjonssjefen, samstundes som dei i all hovudsak har overtatt det vedtaksmyndet som elles ville liggja i hovudutvala og fylkesutvalet. Meir spesifikt er fylkesrådet gitt mynde til å utøva all daglig administrativ leiing, forvaltning, drift og utviklingsoppgåver i Hedmark fylkeskommune. Nord-Trøndelag Nord-Trøndelag innførte også parlamentarisme i Der har dei eit fylkesråd med seks medlemer. I tillegg er fylkesordførar frikjøp i 80% stilling og fylkesvaraordførar frikjøpt i 30% stilling. Alle desse er frå posisjonen. Tre komitéleiarar er frikjøpt i 30% stilling (to frå opposisjonen og ein frå posisjonen) leiar av kontrollutvalet (opposisjon) er også frikjøpt i 30% stilling. Troms Troms var ein av dei fylkeskommunane som ikkje svarte på førespurnaden vår. Vi har difor vore nøydde til å basere oss på informasjon frå nettsidene deira. Troms fylkeskommune innførte parlamentarisme i I dag har dei eit fylkesråd som består av 5 heiltidsmedlemer. I tillegg er fylkesordføraren heiltidspolitikar. 4

5 Troms fylkeskommune har to administrative einingar som er overordna dei fire fagetatane. Dette er fylkesrådsleiar sitt kontor, som har det overordna planansvaret i fylkeskommunen, i tillegg til overordna ansvar for viktige politikkområde i regionen. Den andre administrative eininga som har ei overordna rolle i høve dei andre er administrasjonsetaten. Fylkesrådsleiar er politisk leiar også her. Oslo I Oslo har dei hatt parlamentarisme sidan Oslo er i ei særstilling som både kommune og fylkeskommune. Styringsmodellen er kombinert med ei bydelsordning der betydeleg ansvar er lagt til lokale folkevalde (bydelsutval) og administrasjonar. Denne styringsmodellen har vore evaluert fleire gonger. Oslo har eit byråd på 7 medlemer (dei kan ha inntil 8 medlemer). Det er i tillegg ein eller fleire byrådssekretærar pr byråd. Alle er heiltidspolitikarar. Leiarane og nestleiarane i de fem komiteane er heiltidspolitikarar. Ordførar og varaordførar er også heiltidspolitikarar. Alle disse mottar godtgjering frå kommunen. I tillegg er det ein del ikkje-folkevalde politikarar, dvs politiske rådgivarar som er frikjøpt/løna av sine parti. I kommunen sitt felles regelverk er det gitt betydelege fullmakter. 4. Tidlegare vurderingar i Hordaland fylkeskommune I samband med at kommunelova opna for parlamentarisk styringsform i kommunar og fylkeskommunar i 1992, vart spørsmålet vurdert i fylkestingssak 101/93 Parlamentarisme i Hordaland. Fylkestinget konkluderte med at ein ikkje ville gå vidare med å vurdera bruk av parlamentarisme som styreform, men det skulle inngå som ein del av arbeidet med styringsordningar, målstyring og prosjektkomitear som var under arbeid. Fylkestinget gjorde slikt vedtak: Hordaland fylkesting finn ikkje grunn til å gå vidare med vurderingane om å ta i bruk parlamentarisme som styringsform. Ei samla vurdering av noverande styringsform vil bli gjort som vidareføring av saka om forsøk med styringsordningar, målstyring og prosjektkomitear. I fylkestingssaka har ein sett særleg på parlamentarisme kontra formannskapsmodell for å løysa problema knytt til sektorisering. Parlamentarisme er sett på som ei styreform med sterkare heilskapstenking. Som alternativ til parlamentarisme er det i saka peika på at ein modell med fylkesutval og saksførebuande komitear langt på veg kan vera ei løysing for å dempa sektoriseringstendensane. I eit temamøte 1. oktober 1993 som fylkesutvalet hadde om parlamentarisme i arbeidet med fylkestingssaka kom det fram at ein ønskte sterkare politisk styring og meir heilskapstenking. Det vart halde fram at parlamentarisme vil gje meir synleg fylkespolitikk og klarare ansvarsdeling mellom folkevalde og administrasjon. Konklusjonen etter temamøtet var at innføring av parlamentarisme som styringsform i Hordaland kan føra til sterkare politisk styring, med klar politisk ansvarsplassering og klare prioriteringar. Som bakgrunn for fylkestingssaka var det gjort ei utgreiing frå Vestlandsforsking: Konsekvensar av parlamentarisk styringsform i fylkeskommunen. Utgreiinga peikar på korleis innføring av parlamentarisme skal gjerast og konsekvensar for skiljelinene mellom administrasjon og politisk valde. Utgreiinga framhevar at viktige forventingar til parlamentarisme er styrka leiarskap og auka merksemd mot langsiktige mål. Utgreiinga viser til at det styrka leiarskapet kan føra til maktkonsentrasjon og svekking av opposisjonen sine rettar. 5

6 Då utgreiinga vart utarbeidd hadde ein røynsle med parlamentarisme frå Oslo og Hedmark. Utgreiinga slår fast at ein i desse to fylka har oppnådd konsentrasjon av makt og styrking av politikarane i høve til administrasjonen. Opposisjonen sin innverknad er samstundes redusert. Utgreiinga frå Vestlandsforsking tek opp konsekvensar for den administrative organiseringa ved innføring av parlamentarisme der ein har stor fridom korleis dette vert gjort. Utgreiinga tilrår at ein ikkje bør satsa på ein administrasjonssjef som sentralt knutepunkt, men heller leggja vekt på tverrgåande administrative leiarteam. Endeleg peikar utgreiinga på at det ikkje finst eintydige faglege råd i valet mellom parlamentarisme og ein konsensusorientert formannskapsmodell. Valet mellom desse styreformene er avhengig av kva verdiar ein ønskjer å prioritera og korleis ein vurderer at styringsproblema best kan løysast. Eit viktig moment for valet mellom styreformene er rammevilkåra for fylkeskommunane. Inntektssida er i stor grad fastsett av staten og statlege standardkrav elles, gjer det vanskelegare å plassera ansvar i ein fylkeskommune enn det ein reindyrka parlamentarisk modell legg opp til. 5. Konsekvensar ved innføring av parlamentarisme Arbeidsgruppa har som nemnd sett på kva erfaringar andre har gjort seg i ein parlamentarisk styringsmodell. I det følgjande vert konsekvensar på enkelte sentrale område trekte fram for posisjon, opposisjon, fylkesordførarrolla, fylkesting, administrasjon og openheit/offentlegheit. Posisjonen si rolle Eit grunnlag for å velja parlamentarisme kan vera eit ønskje om å klargjera og reindyrka det politiske ansvaret og tydeleggjera dei politiske skiljelinjene, og få ein meir majoritetsprega politikk. Ein føresetnad for at dette skal slå til fullt ut, er at rådet har eit fleirtal bak seg i fylkestinget og ikkje treng å forhandla med mindretalspartia. Valordninga og fleirpartisystemet er til hinder for majoritetsstyre i norske fylkeskommunar. Så lenge eitt parti ikkje har fleirtal åleine i fylkestinget, er det fleire måtar å danna fylkesråd på. Ei løysing er eit mindretalsråd, noko som vil bidra til ein konsensuspolitikk fordi rådet må forhandla med partia i fylkestinget for å få fleirtal for sin politikk. Ei anna løysing er å danna fleirtalsråd basert på ein koalisjon av parti. Dersom koalisjonen har knappast mogeleg fleirtal kan ein forventa majoritetsstyring. Har koalisjonen fleire parti enn det som må til for å få fleirtal, ein storkoalisjon, vert makta spreidd slik at politikkutforminga kan få meir konsensuspreg som i formannskapsmodellen. (Saxi, 2007:99). Storleiken på rådet har betyding for kor mykje makt som vert konsentrert i fylkesrådet. Evalueringa av parlamentarisme som styringsform i Hedmark, syner at både politikarar og administrasjon meiner at fylkesrådane får stor påverknad på fylkespolitikken pga innstillingsrett og overtaking av fylkesrådmannen sine funksjonar. Opposisjonen si rolle Fleire faktorar vil påverka opposisjonen sine moglegheiter til å ha innverknad på politikkutforminga: Opposisjonen vil ikkje kunna bruka administrasjonen til hjelp med t.d. utgreiingsoppgåver. Det er posisjonen som har den strategiske styringa over administrasjonen ved parlamentarisme. Det er likevel verd å merke seg at kommunelova 21 slår fast at: grupper av fylkestingsmedlemmer som ikke deltar i fylkesrådet skal sikres nødvendig utredningsmessig og kontormessig assistanse. Den vanlege måten å løyse dette på er at opposisjonen får løyvd midlar som dei kan nytta til å løne eige personale (t.d. slik i Bergen kommune). 6

7 Informasjonstilgangen for opposisjonen vil kunna verta redusert. Det er ein følgje av at etter hovudregelen i kommunelova er møta i fylkesrådet lukka mens det som hovudregel er opne møte i folkevalde organ i formannskapsmodellen. Konsekvensen vert at opposisjonen ikkje får innsyn i det viktigaste avgjerdsorganet sidan møta normalt er lukka. Rådet kan på nærmare vilkår fastsetja at møta skal vera opne. Interpellasjonar og spørsmål kan vera eit middel til å få fram informasjon og å skapa debatt. Erfaringar frå andre fylkeskommunar syner at opposisjonen i liten grad nyttar dette middelet, medan posisjonen til ein viss grad nyttar dette. Opposisjonen sin politiske kapasitet kan verta svekka i forhold til posisjonen i og med at opposisjonen vil ha færre folkevalde frikjøpt i forhold til posisjonen der fylkesrådar vil vera på heiltid. Også lav møtefrekvens i fylkestinget kan svekka opposisjonen i forhold til posisjonen/fylkesrådet. Opposisjonen sitt fremste markeringsmiddel vil vera mistillit til rådet. Erfaringar frå dei fylkeskommunane som har innført parlamentarisme syner at dette er eit maktmiddel som har vore lite nytta. Fylkesordføraren si rolle Med formannskapsmodellen er fylkesordføraren den øvste politiske leiaren for fylkeskommunen. Med eit parlamentarisk system vil rolla til fylkesordføraren verta endra til å vera leiar for fylkestingssamlingane og fylkeskommunen sitt ansikt utetter. Det ligg mindre politisk makt til fylkesordførarrolla under parlamentarismen. Erfaringar frå evalueringsrapportane kan tyda på at det kan vera vanskeleg å finna tilstrekkelig med oppgåver til å fylle eit 100 % stillingsverv som fylkesordførar. Fylkestinget sin påverknad I eit parlamentarisk system vil fylkestinget få ei anna rolle enn det har i formannskapsmodellen. Fylkestinget møtest sjeldan, og har ikkje lenger fylkesutvalet til å ta seg av den daglege samordninga av den fylkeskommunale verksemda. Derimot er det fylkesrådet/posisjonen som har innstillingsrett og dermed gjerne også kjenner sakene best. Evaluering av fylkeskommunar med parlamentarisk ordning tyder på at posisjon og opposisjon har ulike oppfatningar av kva påverknad fylkestinget har og korleis meiningsutvekslinga i møta fungerer. Administrasjonen si rolle Parlamentarisme som styringsform inneber at fylkesadministrasjonen vert politikarane sitt sekretariat. Administrasjonen vert organisert i høve dei politiske ansvarsområda til kvar enkelt fylkesråd. Funksjonen med administrasjonssjef går ut, og den politisk leiinga fylkesrådet får dermed den daglege oppfølginga av administrasjonen. Administrasjonen kommuniserer til fylkesrådet og vidare via fylkesrådet. Det er dei folkevalde i fylkesrådet som har innstillingsretten. For administrasjonen inneber parlamentarisme dermed at den får mindre kontakt med andre politiske aktørar. Ny styringsform kan òg medføra at administrasjonen må endra arbeidsmåte, og i større grad ta omsyn til politiske signal. Ein kan òg tenkja seg ei mogleg spenning i forholdet mellom faglege og politiske vurderingar. Det er fylkesrådet som set dagsorden. Openheit /offentlegheit Eit parlamentarisk system får innverknad på graden av openheit og offentlegheit i fylkeskommunen sitt arbeid. Dette syner seg gjennom at møta i fylkesrådet under parlamentarismen ikkje er opne for publikum, medan fylkesutvalsmøta i eit formannskapsbasert system er opne. Verken opposisjon eller presse får innsyn i fylkesrådet sine interne forhandlingar. Økonomiske konsekvensar Arbeidsgruppa har ikkje sett på økonomiske konsekvensar ved eventuell overgang til parlamentarisk styringsform. I kva grad ei endring vil føra til auka utgifter vil m.a. vera avhengig av storleiken på fylkesrådet og talet på heiltidspolitikarar. Mange på heiltid vil kunna føra til behov for at 7

8 fylkeskommunen stiller husvære til disposisjon for dei som ikkje bur i rimeleg nærleik til fylkesadministrasjonen. Godtgjerslenivået vil også ha innverknad. 5. Vidare arbeid Kommunelova fastset prosedyre for innføring av kommunal parlamentarisme. Det er fylkestinget sjølv som kan vedta å innføra parlamentarisme som styringsform. Det er krav om simpelt fleirtal. Forslag må vera sett fram og votert over innan utgangen av nest siste år av valperioden, det vil seia i løpet av Det er ikkje krav om at forslaget får fleirtal i denne voteringa. Innføring av parlamentarisk styreform kan tidlegast vedtakast i fylkestinget sitt konstituerande møte etter fylkestingsvalet i Styringsforma må vera vedtatt og sett i verk innan 1. januar Dersom innføring av parlamentarisme vert vedtatt, må det gjerast eit arbeid med omsyn til struktur og fullmakter. Forhold som må avklarast er m.a. - fylkesrådet sin storleik, - tal komitear, storleik og arbeidsmåte, - fullmaktsstruktur og reglement - tal heiltidspolitikarar og - ressursar til opposisjonen. 8

9 Styringsmodellar i norske fylkeskommunar 2009 Fylke Styringsmodell Heiltids- og deltidsverv Merknader Finnmark Formannskapsmodell. Utvalsleiar gir innstilling 4 på heiltid (fylkesordførar, fylkesvaraordførar, fylkesrådar) Troms Parlamentarisme Fylkesordførar + 5 fylkesrådar heiltid Fylkesvaraordførar 10 % Nordland Parlamentarisme frå fylkesrådar 9 årsverk til fordeling mellom partigruppene Nord- Trøndelag Parlamentarisme 6 fylkesrådar heiltid, fylkesordførar 0,8 årsverk, fylkesvaraordførar 0,3 årsverk, 3 komiteleiarar med 0,3 årsverk, leiar kontrollutval 0,3 årsverk Sør- Formannskapsmodell 8 på heiltid + nokre med mindre delar Trøndelag Møre og Formannskapsmodell 1 på heiltid Fleire på frikjøpsordning Romsdal Einskapsfylke Sogn og Formannskapsmodell Fjordane Hordaland Formannskapsmodell 2 på heiltid (fylkesordførar, Gruppeleiargodtgjersle fylkesvaraordførar) + 13 med 25 % Rogaland Formannskapsmodell 5 på heiltid (fylkesordførar, fylkesvara- 8 er frikjøpt i 3-35 % ordførar + 3 som er delvis frikjøpt %) Vest-Agder Formannskapsmodell Fylkesordførar 100 %, fylkesvaraordførar 80 %, 2 utvalsleiarar kvar med 60 %, opposisjonsleiar 50 % Aust-Agder Formannskapsmodell Fylkesordførar 100 %, fylkesvaraordførar 80 %, opposisjonsleiar 60 % Vestfold Formannskapsmodell 3 på heiltid (fylkesordførar, fylkesvaraordførar, opposisjonsleiar) + 2 på hhv 80 % og 60 % Østfold Formannskapsmodell 4,6 årsverk, av desse 4,2 til posisjon 5,25 årsverk til fordeling på partia til frikjøp Telemark Formannskapsmodell 2 på heiltid (fylkesordførar, fylkesvaraordførar) Akershus Formannskapsmodell 8 på heiltid Buskerud Formannskapsmodell Hedmark Parlamentarisme 4 fylkesrådar + 2 politiske sekretærar på heiltid Oppland Formannskapsmodell 5 på heiltid (fylkesordførar, fylkesvaraordførar, 3 komiteleiarar i posisjon) Oslo kommune Parlamentarisme Inntil 8 byrådar, ein eller fleire sekretærar pr byråd, leiarar og nestleiarar i komiteane, ordførar og varaordførar, alle heiltid Opposisjonsleiar bortimot 100 % gjennom ulike verv Politiske rådgjevarar frikjøpt/løna av partiet 9