RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE (ROS-analyse) FOR VINJANE

Transkript

1 RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE (ROS-analyse) FOR VINJANE Aurland kommune, oktober 2010

2 Innhald Innleiing... 3 Analyse... 4 Vurdering... 6 Skred/ras/ustabil grunn:... 7 Radon: Trafikk: Vurdering i høve Naturmangfaldlova: Landbruk Vedlegg: Skredfarevurdering for Vinjane, NOTEBY AS 15 oktober 2001.

3 Innleiing vart det gjort vedtak om å starte ein reguleringsplanprosess for Vinjane. Ved utarbeiding av reguleringsplanar for utbygging, skal ein risiko- og sårbarheitsanalyse(ros-analyse) gjennomførast for planområdet, jf. 4-3 i Plan- og bygningslova. Føremålet med risiko- og sårbarheitsanalysar er å bidra til at samfunnsikkerheit i naudsynt grad vert integrert i arealplanlegginga. Resultatet av analysen vil kome til uttrykk i reguleringsplanen. Administrasjonen i Aurland kommune v/ rådgjevar Jan Olav Møller har vore ansvarleg for arbeidet med ROS analyse for Vinjane.

4 Analyse Vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar NATURRISIKO Skred/Ras/Ustabil grunn Flaum i vassdrag, erosjon og isgang PROBLEMSTILLINGAR Arealet er innanfor fareområde for steinsprang i aktsemdskart på Aktuelt, må utgreiast meir. Skredfarevurdering ligg vedlagt. Ikkje aktuelt. Stormflo Ikkje aktuelt. Vind/ekstremnedbør/klimaendringar/havnivåstigning Ikkje aktuelt. Skog-/Gras-/Lyngbrann Ikkje aktuelt. Radon VERKSEMDRISIKO Verksemder med fare for brann eller eksplosjon Aurland har høge verdiar av radonkonsentrasjon. Aktuelt, må utgreiast meir. PROBLEMSTILLINGAR Ikkje aktuelt Verksemder med fare for kjemikalieutslipp eller anna akutt forureining Ikkje aktuelt BEREDSKAPSTILTAK AV BETYDNING FOR PROBLEMSTILLINGAR AREALPLANLEGGING Innsatstid for brannvesen og ambulanse Innsatstida er målt til å vera 10 minuttar. I forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen er kravet til innsatstid 20 min. Utrykkingstida er difor godt innafor kravet. Dette treng ein difor ikkje vurdera noko vidare. Slukkevatnskapasitet Pr i dag vil sløkkevatn på staden vere brannvesenet sitt materiell, dvs ein tankbil med L vatn, samt ein mindre bil med 1800 L vatn. Det er og tilgang til dei kommunale kummane i bustadfeltet Rygg. Det vil etter kvart bli prosjektert kommunal vassforsyning i

5 Natur Naturvern Friluftsliv Flora og fauna Landbruk Kulturminne SÅRBARE OBJEKT Smiebakken, som ligg like ved, då også sløkkevatn. Ein kan konkludera med att slukkevatnkapasitet i området er særs god. PROBLEMSTILLINGAR Nedre del av planområdet er jordbruksareal. Øvre del er utbygd med bustadhus og utleigehytter. Planen vil bli vurdert i høve Naturmangfaldlova i vurdering. Ulemper for landbruksdrifta må vurderast. Ingen synlege. Kulturlandskap Delar av området har vore nytta som landbruksareal over lang tid. Trafikk ANDRE PROBLEMSTILLINGAR Aktuelt, må utgreiast meir. Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling Ikkje aktuelt.

6 Vurdering Fylgjande kriteria er nytta som eit grunnlag for risikoanalysen i dei tilfella det dreiar seg om klare hendingar. Sannsynlegheitsgrad: Lite sannsynleg Mindre sannsynleg Sannsynleg Mykje sannsynleg Svært sannsynleg Sjeldnare enn ein hending pr 10 år 1 gong pr 10 år eller oftare 1 gong pr 2 år eller oftare 1 gong pr år eller oftare 10 gonger pr år eller oftare Konsekvensgrad: Nemning Personar Miljø Materielle verdiar/økonomiske tap Ufarleg Ingen personskade Ingen skade på miljøet/omgjevnaden Mindre alvorleg Alvorleg Svært alvorleg Mindre skade som førar til førstehjelpstiltak/behandling Ein alvorleg personskade eller skade på fleire, sjukehusopphald. Kan resultera i langvarig sjukehusopphald eller invaliditet. Ubetydelege miljøskadar som ikkje krev særskilte tiltak Utslepp til vatn, luft eller jord som kan forårsake lokale forstyrringar og som krev tiltak Utslipp til vatn, luft eller jord som kan skade på miljøet. Kritisk Kan resultera i tap av liv. Utslipp til vatn, luft eller jord som kan forårsaka varige skadar på miljøet. Ingen skade på materiell. Driftstans/reperasjonar <1 veke. Mindre lokal skade på materiell og ikkje umiddelbare behov for reperasjonar, eventuelt mogleg betring på kort tid. Reperasjonar < 3 veker. Betydelege materielle skadar. Reperasjonar < 3 veker. Alvorlege skadar på materiell. Reperasjonar < 3 mnd. Fullstendige materielle skadar. Reperasjonar > 1 år. Etter vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar har ein kome fram til at dei største problemstillingane for området er skred og radon. Ein vil samstundes vurdere om tiltaka vil føre til ulemper for landbruksdrifta.

7 Skred/ras/ustabil grunn: Skredproblematikken er tidlegare utgreidd i Risiko og sårbarheitsanalyse for Smiebakken, i samband med reguleringsplanarbeid, som ligg like ved. Det vart her satt krav om sikringstiltak før utbygging starta. I 1996 utarbeidde NGI ved Karstein Lied, Jan Otto Larsen og Carl B. Harbiz ein rapport for faresoner for området rundt Aurlandsvangen, Zoning plan for natural hazards Aurlandsvangen in Aurland county. Rapporten tok blant anna føre seg området mellom Aurlandsvangen og Vinjum, då med tanke på steinsprang og skred. Vurdering: I rapporten kom det fram att på Vinjaåsen kan det rase steinblokkar frå bergvegg mellom 200 og 250 m.o.h. Skredmaterialet nedafor berget vil sannsynlegvis stoppe dei små blokkene, men dei store kan gå vidare heilt ned til dei øverste husa på Rygg. Det største blokkene er rekna til å kunnen vera 2 m 3.

8 Det vert vidare skrive at på grunn av lengda frå øvre del av fjellsida til landbruksarealet nedafor, er det høg sannsynlegheit for at dei store blokkene vil bli knust til mindre delar på vegen ned. Analysemetoden som vart nytta synte at blokkene som gjekk frå Berget ved Vinjaåsen ikkje vil nå lenger enn like ovanfor landbuksbygningane på vinjum. Dette er synt på kartskissa, som høyrer til rapporten. Av sonekartet over kan ein sjå at plangrensa for reguleringsplanen ligg innanfor grensa for faresona. Lengst sør i planområdet er grensa på om lag 100 m, medan nord i planområdet ligg grensa på 85 m. Nøyaktigheit for faresonegrensa er i rapporten berekna å vera m. På vegne av Aurland kommune, utarbeidde NOTEBY AS 15 oktober 2001, skredfarevurdering for Vinjane, i samband med utarbeiding av kommunedelplan for Aurlandsvangen Dalen. Vurdering: I rapporten har ein blant anna teke for seg det aktuelle området, Den sørlege delen av feltet, mellom eksisterande bustadfelt og Vinjum gard. Det vert skrive at ved kote ca 120 m finns ein nord-sør gåande brattskrent over heile det sørlege området. Høgda på skrenten varierar frå 2 m til 5 m. Særskilt i den sørlege skrenten er det ein del større sprekkavløyste blokkar. Ovanfor denne skrenten ligg ein flate der høgspent traseen går. Herifrå stig terrenget mot ein høg og rasfarleg skrent mellom kote 165 m og 220 m. Det vert vidare skrive at på kote 180 m førekjem eit større fjellparti avløyst frå fjellpartiet som ligg bakom, er rekna å vera 20 m høgt, 5-15 m breitt og 5-10 m djupt. I nedre kant av denne brattskrenten er det ein svært blokkhalding ur.

9 På kartskissene er det teikna inn område som er sett på som å vera trygge eller med relativt enkle tiltak kan bli trygge for ras. Areal utanfor desse vert sett på som lite aktuelle til bustadføremål. Det er nemnt i rapporten at enkelte blokkar i urar eller frittliggjande blokkar i skråningar eller på kanten av skrentar kan i utgangspunktet vera ustabile og må fjernast på ein forsvarleg måte. Det er ikkje registrert spor etter snøras i området. I rapporten vert det konkludert med at det verken frå skrentane ved kote 120 m eller kote 180 m, vil kome ras som vil nå ned til det aktuelle området. Men det bør gjerast reinsking og noko boltesikring i den nordlege delen av det nedste brattehenget. I tillegg bør ein større sprekkeavløyst blokk litt sør for midtre delen av henget sikrast eller tas vekk. Det skal settast krav i reguleringsplan, om at reinsking, boltesikring og sikring/fjerning av blokk, skal gjerast i eit eige prosjekt før utbygging av området startar. Arbeidet skal samordnast med sikringsarbeidet for Smiebakken. Hendelse Naturbasert risiko Skred/Steinras/ Ustabil grunn Årsak Konsekve ns Sannsynleg heitsgrad Konsekvensg rad Moglege tiltak Intens nedbør, lang tid med nedbør, meir ekstremt klima, hyppige variasjonar i temperatur Mindre materielle skader Mindre sannsynleg Alvorleg Reinsing, boltesikring og sikring/fjering av blokk

10 Radon: Vinteren 2003 vart det gjennomført ein kartlegging av radon i inneluft i Aurland kommune. 13% av kommunens husstandar deltok i kartlegginga. Resultata synte at 48% av bustadane har ein radonkonsentrasjon høgare enn 200Bq/m 3, som er tiltaksgrensa. 29% av bustadane ligg over 400 Bq/m 3. 14% høgare enn 1000Bq/m 3. I åtte bustadar vart det mål radonverdi på over 2000 Bq/m 3, noko som Statens Strålevern behandlar som svært høge verdiar. Gjennomsnittleg årsmiddelverdi av radon er berekna til 512 Bq/m 3. I rapporten vart det konkludert med at Aurland kommune har eit svært omfattande radonproblem. Tiltak mot radon: Ein tett sålekonstruksjon med membran og god ventilasjon av inneluft er i dei fleste tilfeller nok. Avhengig av kjellar- og byggematerial, er det ein rekke tiltak som kan gjerast. Dei tre vanlegaste tiltaka er innvendige tetteløysingar, betre ventilasjon av inneluft og eit punktavsug frå byggegrunnen som dannar eit undertrykk under betongsålen og ventilerer grunnen. Vurdering: To av bustadane som vart målt i 2003, ligg like ved planområdet. Desse hadde 310Bq/m 3 og 510Bq/m 3 i årsmiddelverdi. Det er difor stor sannsynlegheit for at det innafor planområdet er høge konsentrasjonar av radon, og tiltak må difor utførast. Det skal difor i reguleringsplanen settast krav om radonsperre(radonmembran) i alle nye bygningar. Hendelse Årsak Konsekvens Sannsynlegheitsgrad Konsekvensgrad Moglege tiltak Naturbasert risiko Radon Områder med radiumrike bergartar(t.d. alunskifer, granitter og pegmatitter) og/eller permeable løsmassar(breelveller elveavsetningar). Kan føre til tap av liv(lungekreft). Svært sannsynleg Kritisk Innvendige tetteløysingar, betre ventilasjon av inneluft og eit punktavsug frå byggegrunnen som dannar eit undertrykk under betongsålen og ventilerer grunnen. Trafikk: Like ved planområdet ligg fylkesveg 243 mellom Aurland og Lærdal. Biltrafikken på denne vegen er spesielt høg om sommaren under turistsesongen. Biltrafikken vil og auke i tak med utbygging av Smiebakken. Det er mange born som kjem til å gå eller sykla mellom heim og skule eller barnehage. Det er i dag ikkje opparbeida nokon gang- og sykkelveg langs fylkesvegen. Samstundes som at vegen er einvegskøyrd, med få møteplassar. Det er viktig at ein knyter vegnett til eksisterande bustadfelt, slik at gang- og sykkeltrafikk kan gå her.

11 Vurdering i høve Naturmangfaldlova: Lovgrunnlag: 1. (lovens formål) Lovens formål er at naturen med dens biologiske, landskapsmessige og geologiske mangfold og økologiske prosesser tas vare på ved bærekraftig bruk og vern, også slik at den gir grunnlag for menneskenes virksomhet, kultur, helse og trivsel, nå og i fremtiden, også som grunnlag for samisk kultur. 6. (generell aktsomhetsplikt) Enhver skal opptre aktsomt og gjøre det som er rimelig for å unngå skade på naturmangfoldet i strid med målene i 4 og 5. Utføres en aktivitet i henhold til en tillatelse av offentlig myndighet, anses aktsomhetsplikten oppfylt dersom forutsetningene for tillatelsen fremdeles er til stede. 7. (prinsipper for offentlig beslutningstaking i 8 til 12) Prinsippene i 8 til 12 skal legges til grunn som retningslinjer ved utøving av offentlig myndighet, herunder når et forvaltningsorgan tildeler tilskudd, og ved forvaltning av fast eiendom. Vurderingen etter første punktum skal fremgå av beslutningen. 8. (kunnskapsgrunnlaget) Offentlige beslutninger som berører naturmangfoldet skal så langt det er rimelig bygge på vitenskapelig kunnskap om arters bestandssituasjon, naturtypers utbredelse og økologiske tilstand, samt effekten av påvirkninger. Kravet til kunnskapsgrunnlaget skal stå i et rimelig forhold til sakens karakter og risiko for skade på naturmangfoldet. Myndighetene skal videre legge vekt på kunnskap som er basert på generasjoners erfaringer gjennom bruk av og samspill med naturen, herunder slik samisk bruk, og som kan bidra til bærekraftig bruk og vern av naturmangfoldet. 9. (føre-var-prinsippet) Når det treffes en beslutning uten at det foreligger tilstrekkelig kunnskap om hvilke virkninger den kan ha for naturmiljøet, skal det tas sikte på å unngå mulig vesentlig skade på naturmangfoldet. Foreligger en risiko for alvorlig eller irreversibel skade på naturmangfoldet, skal ikke mangel på kunnskap brukes som begrunnelse for å utsette eller unnlate å treffe forvaltningstiltak. 10. (økosystemtilnærming og samlet belastning) En påvirkning av et økosystem skal vurderes ut fra den samlede belastning som økosystemet er eller vil bli utsatt for. 11. (kostnadene ved miljøforringelse skal bæres av tiltakshaver) Tiltakshaveren skal dekke kostnadene ved å hindre eller begrense skade på naturmangfoldet som tiltaket volder, dersom dette ikke er urimelig ut fra tiltakets og skadens karakter. 12. (miljøforsvarlige teknikker og driftsmetoder) For å unngå eller begrense skader på naturmangfoldet skal det tas utgangspunkt i slike driftsmetoder og slik teknikk og lokalisering som, ut fra en samlet vurdering av tidligere, nåværende og fremtidig bruk av mangfoldet og økonomiske forhold, gir de beste samfunnsmessige resultater. Det er ingen registreringar på eller innanfor planområdet. Det er registrert naturtype aust for planområdet, som synt på figurane til høgre på sida. Området innanfor planavgrensinga har vore brukt som landbruksareal.

12 Dei miljørettslege prinsippa i Naturmangfaldlova(NML) vurderar kommunen slik: 8 Kunnskapsgrunnlaget: Kunnskapsgrunnlaget vert vurdert til å vera godt nok gjennom databasane, tidlegare planarbeid, samt synfaring i området. 9 Føre-var-prinsippet, 10 økosystemtilnæring 11 og kostnadane ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar: Situasjonen vert hovudsakleg slik som det er i dag, med unnatak av ny veg, samt justering hytter. 12 Miljøforsvarlege teknikkar og driftsmetodar: Kommunen vurderar at gjennomføring av ny veg, samt flytting av hytter/nyoppføring av hytter vil skje på ei miljøforsvarleg måte. Prinsippa i 8-12 i NML er lagt til grunn i ROS analysen. På bakgrunn av dei viteskaplege data som er tilgjengeleg, finn ein å kunne konkludera med at planarbeidet ikkje kjem i konflikt med interessene som Naturmangfaldlova skal ivareta. Landbruk Felles Landbrukskontor ÅLA har gjort fylgjande vurderingar: Gardsdrifta på eigedomen er basert på turisme i form av utleige av hytter/leilegheiter. Ved flytting av hytter vil det gå med noko fulldyrka jord som ligg inntil tunet. Eigedomen grensar til areal som er disponert til bustadføremål og til fylkesvegen som går opp mot fjellet. Flytting av hyttene vil ikkje ha negativ innverknad på landbruksdrifta i området.