RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE (ROS-analyse) FOR FRETHEIMSHAUGANE - DEL 2

Transkript

1 RISIKO- OG SÅRBARHEITSANALYSE (ROS-analyse) FOR FRETHEIMSHAUGANE - DEL 2 Aurland kommune, mars 2016 Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 1

2 Innhold Innleiing... 2 Krav til tryggleik... 3 Analyse... 4 Vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar... 6 Skred/steinsprang/Ustabil grunn:... 8 Radon:... 9 Vind: Eksisterande kraftforsyning/ Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling/radio og tv mast: Oppsummering Referansar: Rapportar og planar: Relevante nettsider: Innleiing gjorde kommunestyret vedtak om å starte ein reguleringsplanprosess for Fretheimshaugane - del 2. Administrasjonen i kommunen v/ rådgjevar Jan Olav Åsarmoen Møller har utarbeidd risiko- og sårbarheitsanalyse som ein del av vedtaksgrunnlaget til reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2. Ved utarbeiding av reguleringsplanar for utbygging, skal ein risiko- og sårbarheitsanalyse(ros-analyse) gjennomførast for planområdet, jf. 4-3 i Plan- og bygningslova. Formålet med analysen er å gje ei overordna og representativ framstilling av risiko for skade på 3. person, liv og helse, materielle verdiar og miljø i høve løysingane i dei respektive reguleringsplanane. Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 2

3 Krav til tryggleik Tryggleiksklassane i TEK10 for skred (S1, S2, S3) og flaum (F1, F2, F3) skal leggast til grunn ved vurdering av tryggleik i høve dei lovdefinerte hendingar. Tryggleiksklasse Flaum (F), Skred (S) Konsekvens Sannsyn flaum Materielle verdiar Tap av liv Sannsyn - skred F1, S1 Lite 1/20 1/100 1/100 F2, S2 Middels 1/200 1/1000 1/1000 F3, S3 Stor 1/1000 1/5000 1/5000 Føremålet med planarbeidet er å legge til rette for utviding av bustadfeltet på Fretheimshaugane. Krav til tryggleiksmål i TEK10 for området sett av til bustadføremål: I høve tryggleik mot flaum, er det lagt til grunn tryggleiksklasse F2. Det inneber at utbyggingsområdet skal vere trygt mot flaum slik at største nominelle sannsyn ikkje overskrider 1/200 for materielle verdiar og 1/1000 for tap av liv Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 3

4 I høve tryggleik mot skred og ustabil grunn er det lagt til grunn tryggleiksklasse S2. Det inneber at området skal vere sikra mot skred og ustabil grunn slik at største nominelle sannsyn ikkje overskrider 1/1000 Analyse Metode for analyse er basert på hovudprinsippa i DSB sin rettleiar om «Samfunnsikkerheit i arealplanlegging» og NS 5814 «Krav til risikoanalysar». Som grunnlag ligg «Overordna ROS for Aurland kommune». Analysen omhandlar fareidentifikasjon(kartlegging av moglege uønska hendingar), sårbarheitsvurdering, evaluere sannsyn og konsekvensar, samt klassifisering av risiko, identifikasjon av behov for risikoreduserande tiltak. Fareidentifikasjonen er basert på ROS-sjekkliste i frå SIGVe-rapporten og overordna ROS for Aurland kommune. Farane vert konkretisert gjennom formulering av representative, uønska hendingar. Manglande evne hjå analyseobjektet til å motstå verknadar av ei uønska hending og til å gjennopprette sin opphavlege tilstand eller funksjon etter hendinga, definerar sårbarheit. Fylgjande kriteria er nytta som eit grunnlag for risikoanalysen i dei tilfella det dreiar seg om klare hendingar. I risikovurderinga vert uønska hendingar plassert inn i ei risikomatrise, og risikoen vert gjeven ut frå sannsyn for hending og konsekvens Sårbarheitskategori Skildring Svært robust Robust Nøytralt Sårbart Svært sårbart Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe utan at sikkerheit eller området sin funksjonalitet vert ramma. Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheit eller området sin funksjonalitet vert ubetydelig ramma. Eit vidt spekter av hendingar kan inntreffe der sikkerheit eller området sin funksjonalitet vert ramma i same grad som andre områder av same standard i Noreg. For eit vidt spekter av hendingar kan sikkerheit eller området sin funksjonalitet verte ramma slik at fare eller betydeleg ulempe oppstår. For eit vidt spekter av hendingar/tema kan sikkerheit eller området sin funksjonalitet verte ramma i betydeleg grad slik at akutt fare eller tap av vesentlege samfunnsfunksjonar oppstår. Sannsyn kategoriar 1. Lite sannsynleg (Teoretisk mogleg) 2. Moderat sannsynleg (Kan ikkje utelukkast) 3. Sannsynleg (Må påreknast) 4. Meget sannsynleg (Inntreff av og til) Skildring Sjeldnare enn ei hending pr år (> 0,1 % årlig sannsyn). I gjennomsnitt ei hending pr år I gjennomsnitt ei hending pr år I gjennomsnitt ei hending pr år 5. Svært sannsynleg (vanleg førekommande) Ei hending pr. år eller oftare. Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 4

5 Konsekvens kategoriar Skildring 1. Svært liten konsekvens - Liv og helse: - Ytre miljø: - Samfunnsverdiar: 2. Liten konsekvens - Liv og helse: - Ytre miljø: - Samfunnsverdiar: 3. Middels konsekvens - Liv og helse: - Ytre miljø: - Samfunnsverdiar: 4. Stor konsekvens - Liv og helse: - Ytre miljø: - Samfunnsverdiar: 5. Svært stor konsekvens - Liv og helse: - Ytre miljø: - Samfunnsverdiar: Ingen eller små personskader Ingen eller ubetydeleg konsekvensar Materielle skader < kr / ubetydelege skader på eller tap av samfunnsverdiar Personskader Lokale miljøskader Materielle skader kr / ubetydelege skade på eller tap av samfunnsverdiar Alvorlege, men ikkje varige personskader Regional miljøskade, restitusjonstid inntil 1 år Materiell skade 1-10 mill. kr. / kortvarige skade på eller tap av samfunnsverdiar Dødeleg skade, 1 person Regional miljøskade, restitusjonstid inntil 10 år Store materielle skader mill. kr. / skade på eller tap av samfunnsverdiar med noko varigheit Dødelege skader, fleire personar Irreversibel miljøskader Svært store materielle skader >100 mill. kr. / varige skader på eller tap av samfunnsverdiar Risikomatrisa har 3 soner: Grøn: Akseptabel risiko risikoreduserande tiltak er ikkje naudsynt. Gul: Akseptabel risiko risikoreduserande tiltak må vurderast. Raud: Uakseptabel risiko risikoreduserande tiltak er naudsynt. Dei ulike sonene i matrisa representerer risikoakseptkriteria. Kriteria er naudsynte for å prioritere tiltak for å vurdere behovet for og prioriteringa av risikoreduserande tiltak. 5. Meget sannsynleg 4. Sannsynleg KONSEKVENS 1. Svært liten 2 Liten 3. Middels 4. Stor 5. Svært stor SANNSYN 3. Moderat sannsynleg 2. Lite sannsynleg 1. Svært lite sannsynleg Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 5

6 Raude hendingar - risikoreduserande tiltak er naudsynt Gule hendingar tiltak bør vurderast Grøne hendingar akseptabel risiko Hendingar i det raude området i matrisa, er hendingar (med tilhøyrande sannsyn og konsekvens) som på grunn av akseptkriteria er uakseptable. Raude hendingar må følgjast opp med risikoreduserande tiltak. Hendingar i det gule området i matrisa, er hendingar (med tilhøyrande sannsyn og konsekvens) som på grunn av akseptkriteria er akseptable. Gule hendingar krev kontinuerleg fokus på risikostyring. I mange tilfelle er dette hendingar som ein ikkje kan forhindre, men kor tiltak bør gjennomførast i den grad det er mogleg dersom det er kost- /nyttemesseg tenleg. Hendingar i det grøne området i matrisa er hendingar som på grunn av akseptkriteria har akseptabel risiko. Dersom risikoen for desse hendingane kan reduserast ytterlegare utan at det krev vesentlege ressursar, bør det gjennomførast tiltak for grøne hendingar. Vurdering av moglege risiko- og sårbarheitsfaktorar Tema Vurdering Aktuell Ja Nei NATURRISIKO Skred/ras/ustabil grunn (snø, is, stein, leire, jord, fjell) NGI har frå før gjennomført skredfarevurderingar for området. Ustabil grunn Flaum i vassdrag erosjon og isgang Det er påvist leire i området. Geoteknisk undersøking gjennomført av Multiconsult AS. Planområdet ligg høgt i terrenget på Fretheimshaugane. Radon Aurland har høge verdiar av radonkonsentrasjon. Havnivåstigning (herunder stormflo og bølgeoppskylling) Planområdet ligg høgt i terrenget på Fretheimshaugane Vind-/ ekstremnedbør Vind utfordring med kraftige fallvindar VERKSEMDRISIKO Brann eller eksplosjon ved industrianlegg Fare for kjemikalieutslepp eller anna akutt forureining Ikkje industrianlegg i området. Ikkje verksemder med potensiale for slike utslepp i området. Farleg gods E16til Bergen går gjennom Flåm, men råkar ikkje planområdet. Forureina grunn Det er ikkje registrert ureina grunn i planområdet. Dambrot Det er ikkje dammar i området som kan påverke planområdet. Flåmsvassdraget er verna mot utbygging. Støy Vert handtert som plantema Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 6

7 BEREDSKAPSTILTAK AV BETYDNING FOR AREALPLANLEGGING Innsatstid for brannvesen og ambulanse Slukkevatnskapasitet Aurlandsvangen brannstasjonen ligg 10 min frå planområdet. Innsatstida er berekna til å vera innan 15 min. I forskrift om organisering og dimensjonering av brannvesen er kravet til innsatstid 20 min. Brannmannskap på Aurlandsvangen held seg difor godt innanfor kravet. Det er ikkje ambulanse i Aurland. Næraste ambulanse vil vera i Lærdal kommune. Pr i dag vil sløkkevatn på staden vere brannvesenet sitt materiell, dvs ein tankbil med L vatn, samt ein mindre bil med 1800 L vatn. I eksisterande bustadfelt er det uttak av sløkkevatn frå kummar. For nye uttak i dag vert det etablert brannhydrantar i staden for kummar. Det blir etablert brannhydrantar i nytt bustadfelt. SÅRBARE OBJEKT Sårbare bygg* Det ligg ikkje sårbare bygg i planområdet. Kulturminne Det ligg både arkeologiske kulturminne og bygningar frå før 1900 i planområdet. Dette vert handtert i planomtalen til planframlegget. Det er gjennomført arkeologiske registreringsundersøkingar. Det vart ikkje gjort funn av automatisk freda kulturminne. Natur Plantema som vert handtert i planomtalen til planframlegget Landbruk INFRASTRUKTUR Tilgrensande landbruksareal og avklaring av eventuelle driftsulemper. Plantema som vert handtert i planomtalen til planframlegget VA-anlegg Offentleg anlegg VA-leidningsnett Offentleg anlegg Trafikktryggleik Eksisterande kraftforsyning/ Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling/radio og tv mast Drikkevasskjelder Framkomme for utrykningskøyretøy Tilkomst er via eksisterande bustadfelt og vegsystem. Er ingen alternative tilkomstmoglegheiter til området. Norkring har oppført sjølvbærande mast med tilhøyrande utstyrshytte i planområdet Det er ikkje registrert private drikkevasskjelder i planområdet. Kommuneplanen viser heller ikkje offentlege drikkevasskjelder. Det er tilfredstillande tilgjenge for utrykningskøyretøy i området. Vurdering av aktuelle hendingar Følgjande hendingar er valt ut for nærare sårbarheitsvurdering: - Skred - Ustabil grunn - Radon - Vind/ekstremnedbør - Eksisterande kraftforsyning/ Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling/radio og tv mast Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 7

8 Skred/steinsprang/Ustabil grunn: Området er godt kjend gjennom tidlegare rapportar utarbeidd av NGI. NGI har utarbeidd «Skredfarekartlegging Aurland kommune identifikasjon av tryggeområde ut frå eksisterande faresonekart og historiske skredhendingar». Rapporten frå NGI konkluderar med at område er trygt, det vil seie robust, mot skred. Tiltaket vert ikkje vidare vurdert gjennom ein risikoanalyse. I samsvar med TEK10 fell nye einebustadar innanfor tryggleiksklasse S2, medan tett busetnad som blokker, terrassehus osv, kjem i klasse S3. Ustabil grunn: For området er det påvist leire. Multiconsult AS har gjennomført grunnundersøkingar på Fretheimshaugane del 2. Sonderingane syner eit topplag med laust til middels fast lagra materiale. Tjukna på dette laget er opptil 4 m. Laboratorieundersøkingar syner at laust lagra materiale består av sandig silt med eit naturleg vassinnhald på w=23-29 % som er svært telefarlig. Materialet er humushaldig grunna svært tynne røter. Middels fast lagra materiale består av sand og er litt telefarleg. Under er materiale fast til svært fast lagra ned til berg, tolka som sand og grus. Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 8

9 Rapporten konkluderte med at det var registrert eit topplag av vekslande sandig silt og sand ved Fretheimshaugane. Silt er ein jordart som er svært vassømfinteleg og svært telefarleg. Dette må takast omsyn til ved planlegging av utgraving i området og ved fundamentering av bustadar. Konkret inneber dette at området er eigna for utbygging av bustadar, men det må utførast geoteknisk prosjektering i detaljprosjektering. Ved detaljprosjektering ved utbygging av feltet(bustadar) vert tiltaka plassert i tiltaksklasse 2 når det gjeld geoteknikk. Dette må innarbeidast i planføresegnene til planen. Basert på det som kjem fram i rapporten til Multiconsult AS, er området vurdert som sårbart i høve ustabil grunn. Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Grøn Gul Raud Liv og helse x x x Ytre miljø x x x Samfunn x x x Risikoreduserande tiltak: Geoteknisk prosjektering i tiltaksklasse 2, med sikringstiltak, i samband med detaljprosjektering av bygg og anlegg. Radon: Vinteren 2003 vart det gjennomført ein kartlegging av radon i inneluft i Aurland kommune. 13% av kommunens husstandar deltok i kartlegginga. Resultata synte at 48% av bustadane har ein radonkonsentrasjon høgare enn 200Bq/m 3, som er tiltaksgrensa. 29% av bustadane ligg over 400 Bq/m 3. 14% høgare enn 1000Bq/m 3. I åtte bustadar vart det mål radonverdi på over 2000 Bq/m 3, noko som Statens Strålevern behandlar som svært høge verdiar. Gjennomsnittleg årsmiddelverdi av radon er berekna til 512 Bq/m 3. I rapporten vart det konkludert med at Aurland kommune har eit svært omfattande radonproblem. Tiltak mot radon: Ein tett sålekonstruksjon med membran og god ventilasjon av inneluft er i dei fleste tilfeller nok. Avhengig av kjellar- og byggematerial, er det ein rekke tiltak som kan gjerast. Dei tre vanlegaste tiltaka er innvendige tetteløysingar, betre ventilasjon av inneluft og eit punktavsug frå byggegrunnen som dannar eit undertrykk under betongsålen og ventilerer grunnen. Vurdering: I Flåm vart det fastsett at over 20% av bustadane hadde radonverdiar på over 200 Bq/m 3. Ein må difor rekne med at det innafor planområdet også kan vera høge konsentrasjonar av radon. Området er på bakgrunn av den informasjonen som ligg føre, vurdert som sårbart i høve radon. Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 9

10 Risikoanalyse: Sannsyn Konsekvens Risiko Verdi Grøn Gul Raud Liv og helse x x x Ytre miljø x x x Samfunn x x x Risikoreduserande tiltak: Innvendige tetteløysingar, betre ventilasjon av inneluft og eit punktavsug frå byggegrunnen som dannar eit undertrykk under betongsålen og ventilerer grunnen. Tiltak må gjennomførast iht 13-5 i TEK10. Det skal i reguleringsplanen settast krav om tiltak mot radon i bustadane. Tetting og ventilasjon skal dimensjonerast i tråd med krava i 13-5 i TEK10. Omsynssone for radon må innarbeidast i plankart. Vind: Flåm er utsett for kastevindar. TEK10 set krav til dimensjonering av bustadhus. Krava er langt strengare enn dei krava som gjaldt når første del av Fretheimshaugane vart bygd. Krava i byggteknisk forskrift ivaretek god nok dimensjonering av bygningar i høve vind, men det må takast særleg omsyn til sikring av bygningar, medan dei er under oppføring. Området er basert på det som kjem fram over vurdert som nøytralt. Tiltaket vert ikkje vidare vurdert gjennom ein risikoanalyse. Eksisterande kraftforsyning/ Høgspentlinjer/elektromagnetisk stråling/radio og tv mast: Norkring har oppført sjølvbærande mast med tilhøyrande utstyrshytte i planområdet. Masta må ha ein sirkulær tryggleikssone som minimum har radius lik masta si lengde. Dette i tilfelle at masta bles ned. Det kan ikkje førast opp bygningar i vegen for skyteretninga til masta sine antenner. Vert innarbeidd i plan. Tiltaket vert ikkje vidare vurdert gjennom ein risikoanalyse. Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 10

11 Oppsummering Analysen har hatt som formål å gje ei brei, overordna, representativ og vedtaksrelevant framstilling av risiko for tap av verdiar knytt til liv og helse, ytre miljø (forureining) og materielle verdiar. Gjennom analysen er det gjort funn av ei hending som må følgjast opp. Ustabil grunn Naudsynt med geoteknisk prosjektering i tiltaksklasse 2, ved detaljprosjektering av bygg og anlegg. Radon - Det må stillast krav slik at krava i 13-5 i TEK10 vert ivareteke. Det er i tillegg gjort funn som må følgjast opp gjennom HMT-arbeidet i høve kastevindar, der det spesielt må takast omsyn til trygging av bygg i utbyggingsperioden. Referansar: Tittel Dato Utgjevar NS 5814:2008 Krav til risikovurderinger 2008 Standard Norge Forskrift om tekniske krav til byggverk (Byggteknisk forskrift TEK 10). FOR Lov om planlegging og byggesaksbehandling (plan- og bygningsloven) 2010 Kommunal- og regionaldepartementet 2008 Miljøverndepartementet Brann- og eksplosjonsvernloven 2002 Justis- og beredskapsdepartementet Storulykkeforskriften 2005 Justis- og beredskapsdepartementet Forskrift om strålevern og bruk av stråling 2010 Helse- og omsorgsdepartementet Samfunnssikkerhet i arealplanlegging 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap Samfunnssikkerhet i plan- og bygningsloven NVEs retningslinjer nr : Flaum og skredfare i arealplaner Retningslinjer for Fylkesmannens bruk av innsigelse i plansaker etter plan og bygningsloven StrålevernInfo 14:2012 Radon i arealplanlegging Havnivåstigning. Estimater av framtidig havnivåstigning i norske kystkommuner. Revidert utgave. Økt sikkerhet og beredskap i vannforsyningen - Veiledning 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat 2010 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap 2012 Statens strålevern 2009 Klimatilpasning Norge 2009 Mattilsynet m.fl Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 11

12 Tittel Dato Utgjevar Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg, NA-rundskriv 2014/ Statens vegvesen Rapportar og planar: Tittel, skildring Dato Utgjevar Veileder for kartlegging og vurdering av skredfare i arealplaner Veileder for vurdering av områdestabilitet ved utbygging på kvikkleire og andre jordarter med sprøbruddegenskaper 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat 2011 Norges vassdrags- og energidirektorat GIS i samfunnssikkerhet og arealplanlegging 2011 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, FM Rogaland, FM Hordaland, FM Sogn og Fjordane, Statens kartverk Håndtering av havnivåstigning i kommunal planlegging 2015 Klimatilpasning Norge Klimahjelperen 2015 Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap Forvaltningsstrategi om magnetfelt og helse ved høyspentanlegg 2005 Statens strålevern Åpen trusselvurdering 2015 Politiets sikkerhetstjeneste Fokus Etterretningstjenestens vurdering 2015 Etterretningstjenesten Offisielle kartdatabaser og statistikk Skredfarekartlegging Aurland kommune identifikasjon av tryggeområde ut frå eksisterande faresonekart og historiske skredhendingar 2012 NGI Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap, Norges vassdrags- og energidirektorat, Norges geologiske undersøkelse, Statens vegvesen, Miljødirektoratet, Statens strålevern, Riksantikvaren, Statens kartverk, m.fl. Grunnundersøkingar Fretheimshaugane 2016 Multiconsult Relevante nettsider: NGU Nasjonal skreddatabase Se Norge Miljøstatus Direktoratet for naturforvaltning Nasjonal vegdatabank Norsk Folkehjelp Reguleringsplan for Fretheimshaugane del 2 ROS-analyse 12