ELEVTALSUTVIKLINGA

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Opplæringsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 111 Saksh. Haukeli,Per Viken,Karl Saksgang Opplærings- og helseutvalet Fylkesutvalet Møtedato ELEVTALSUTVIKLINGA SAMANDRAG Denne saka tek for seg elevtalsutviklinga i Hordaland for perioden Målet er å få fram korleis situasjonen er i dag og kva utviklinga i åra framover kan ha å seie for korleis ein skal dimensjonere det offentlege tilbodet innanfor vidaregåande opplæring. Forutan at det skal vera eit passeleg tal på elevplassar i fylket totalt, må ein også sjå på om det er regionar og kommunar som har for få eller for mange elevplassar. Tabellen bygger på tre føresetnader: 1) Elevtala i denne perioden er basert på Statistisk Sentralbyrå (SSB) sine befolkningsframskrivningar (middels vekst og middels tilflytting.) 2) Det vert lagt til grunn at det private tilbodet i perioden vert som i dag. 3) Kapasiteten i fylkeskommunen sine skular vert slik som planlagt i perioden. Hordaland - elevplassar og ungdom mellom år for perioden Elevplasser: Ungdom år: For få/ for mange elevpl Private elevplassar For få/ for mange elevpl Tabellen viser at det i dag er cirka elevplassar for lite i den offentlege skulen i høve til talet på åringar. Dette er i utgangspunktet uproblematisk i og med at tabellen viser at talet på private elevplassar er større enn fylkeskommunen sitt underskot på elevplassar. For å få ei betre dimensjonering dei neste femten åra er det tre geografiske område som fylkeskommunen bør setje fokus på.

2 1)I Bergen sentrum er det eit overskot på elevplassar, og dette vil auke når ein reknar med dei private elevplassane. 2) På Voss er det om lag 1200 elevplassar, og det vil seia eit overskot på cirka 300 elevplassar i dag i høve til talet på åringar. Voss tek imot elevar frå heile fylket og har dette skuleåret elevar. 3) På Askøy og Sotra er det for få elevplassar i høve til talet på åringar. I 2025 vil det vere over 800 elevplassar for lite. På Sotra vil det alt i 2014 vere over 700 for få elevplassar. FORSLAG TIL INNSTILLING Fylkesutvalet tek Elevtalsutviklinga for perioden til orientering. Paul M. Nilsen Svein-Erik Fjeld 2

3 FYLKESRÅDMANNEN, : Hordaland - dimensjonering av elevtalet I Skolebruksplanen som vart utarbeida i mai 1999 nyttta vi Statistisk sentralbyrå sin befolkningsframskriving. I denne prognosen brukte vi elevtal for Hordaland på for Faktisk tall i 2008 er Dette gir eit avvik på berre 51 elevar. Med bakgrunn i Statistisk Sentralbyrå si befolkningsframskriving kan vi gi slik oversikt over utviklinga av talet på personar mellom år i høve til talet på budsjetterte elevplassar i Hordaland. I framskrivinga er det nytta tal frå Statistisk Sentralbyrå (SSB) alternativ M, (middels vekst og middels tilflytting).: Elevplasser: Ungdom år: For få/ for mange elevpl Private elevplassar For få/ for mange elevpl Tabellen viser at det i 2010 vil vera 852 elevplassar for lite i den offentlege skulen i høve til talet på åringar. Dette er i utgangspunktet uproblematisk i og med at tabellen viser at talet på private elevplassar er større enn fylkeskommunen sitt underskot på elevplassar. I dimensjoneringa av det offentlege tilbodet må ein ta omsyn til dei private aktørane for å ikkje få ein unødig stor overkapasitet på elevplassar. Samstundes må fylkeskommunen ta omsyn til at det offentlege skal kunne tilby ein skuleplass til alle åringar i fylket. I åra framover vil elevtalet auke lite samstundes som fylkeskommunen byggjer ut sitt tilbod, blant anna med to nye moderne skular. Dette fører til at fylket i 2016 har elevplassar til alle åringar i Hordaland. Under føresetnad av at dei private opprettheld sitt tilbod i same målestokk som no vert det dermed ein aukande overkapasitet. I 2020 vil det vera ein overkapasitet på 2830 elevplassar. I og med at dei fleste private elevplassane er i Bergen sentrum, så er det her denne overkapasiteten vil finnast. I høve til den aukande overkapasiteten i Hordaland totalt må ein ta omsyn til eit par moment. For det fyrste er det slik at ein aldri vil få eit eitt til eitt tilhøve mellom elevplassar og elevar i Hordaland. Berre det at vi har fritt skuleval gjer dette umogeleg i praksis. For det andre er det som tidligare nemnt slik at fylkeskommunen berre til ein viss grad kan ta omsyn til det private tilbodet. Dette varierer frå år til år, og er avhengig av signala som til ei kvar tid vert sendt ut frå gjeldande politiske regime. Difor bør fylkeskommunen oppretthalde ein viss overkapasitet. For det tredje må fylket ta regionale, og til ei viss grad kommunale omsyn. Sjølv om det er fritt skuleval, så er det slik at ein ønskjer at elevane skal kunne få eit tilbod om elevplass lokalt. I tillegg bør det innanfor ulike regionar vera tilbod innan ulike utdanningsprogram. Dette fører til at det innanfor nokre regionar og kommunar er eit overskot på elevplassar. I fleire av nabokommunane til Bergen som opplever sterk befolkningsvekst, er situasjonen omvendt, her har fylkeskommunen altfor få elevplassar og dette underskotet vil vekse dei neste 15 åra. Samla sett for heile perioden er det slik at underskotet på elevplassar rundt Bergen vert utlikna ved at det er overskot på elevplassar i Bergen sentrum. Det negative er at dette medfører store transportkostnader. I tillegg kan ein spørje seg om det er ønskeleg å transportere ungdomar til Bergen på grunn av at vi ikkje kan gje desse ungdommane eit tilbod i deira kommune eller region. 3

4 Av tabellen ovanfor går det fram at Hordaland fylkeskommune manglar 886 elevplassar i Situasjonen betrar seg for kvart år, og i 2016 vil det vere nok elevplassar. Legg vi til dei private skoleplassane, får vi eit overskot på elevplassar. Ved dei private vidaregåande skulane er det godkjent 2562 elevplassar. Hovudtyngda av dei private elevplassane finn ein i Bergen sentrum på studiespesialiserande utdanningsprogram. Av tabellen går det fram at i 2011 har Hordaland 1539 ledige elevplassar. Det kan synast mykje. Men dersom ein deler dette talet på alle klassane i Hordaland så er ikkje talet for ledige elevplassar høgt. Det er 1058 klassar i Hordaland skuleåret 2008/2009. Dersom det er ledig ein plass i minst 1000 av desse klassane, vil vi ha ledige plassar Private vidaregåande skolar Det private tilbodet innan vidaregåande opplæring i Hordaland femner om 13 private skular av ulik karakter. Tabellen under syner alle desse skulane og elevtalet ved desse skulane. Skulenamn Elevtelling 2007 Elevtelling 2008 Godkjent elevtal Danielsen videregåande skole Danielsen Intensivgymnas (175) (181) (250) Akademiet i Bergen Bergen Private Gymnas (John Bauer Bergen) Sonans Bårdar Akadmiet Bergen Kristianborg vgs 46 0 * Steinerskolen i Bergen Kunstskolen i Bergen (54) (49) ** Levende Ord Bibelskole Kongshaug musikk gymnas Krokeidesenteret (144) (142) (145) Hop videregående skole (23) (28) (32) Framnes kristne vidaregåande skole Sum elevplassar Sum elevar mellom år Sum elevar mellom år i Bergen *Kristianborg vgs er lagt ned frå hausten 2008 ** Kunstskolen i Bergen er godkjent som fagskole frå 1 januar Tabellen er laga ut frå godkjent kapasitet pr 1. januar 2008 og syner at det totalt er godkjent 2989 elevplassar på desse 13 skulane. Av desse er det mange som ikkje er mellom år, og som difor ikkje er å rekna med blant dei elevane som elles ville gått på ein vidaregåande skule. Skular som ein difor ikkje skal rekne med i denne samanheng er Hop videregående skole, Danielsen intensivgymnas, Krokeidesenteret og Kunsthøyskolen i Bergen, med til saman 427 elevar. Ein står då igjen med 2562 elevar som er av interesse i høve til dimensjoneringa av det offentlege tilbodet. Den største private aktøren er Danielsen vidaregåande skule. John Bauer, som no har skifta namn til Bergen Private gymnas, og Akademiet ligg i Bergen sentrum og tilbyr studiespesialisering. Desse to har til saman 935 godkjente elevplassar. Av andre private skular av ein viss storleik kan ein nemne Framnes kristne vidaregåande skule med 270 godkjente elevplassar. Denne skulen konkurrerer om elevane med dei to andre vidaregåande skulane i Kvam. I tillegg rekrutterer dei elevar frå andre kommunar i fylket grunna det kristne verdigrunnlaget. Når fylkeskommunen dimensjonerer skular og elevplassar i Hordaland kan han berre delvis ta omsyn til kapasiteten ved dei private skulane. Det går ikkje an å heilt sjå bort frå desse elevplassane då dette ville ført til ein unødvendig stor overkapasitet i dei offentlege skulane. Samtidig er det slik at fylkeskommunen skal kunne tilby ein skuleplass til alle åringar i fylket. I tillegg varierer talet 4

5 på private elevplassar frå år til år. Dette har samanheng med gitte rammer og signal frå styrande politiske regime. Tilhøvet mellom yrkesfag og studiespesialiserande 53 % av elevane i skoleåret 2008/2009 vel fag innanfor studiespesialiserande utdanningsprogram. Idrettsfag og Musikk, dans og drama høyrer til studiespesialiserande utdanningsprogram. Etter første inntak til skuleåret 2008/2009 fekk 96 % sitt første ønske oppfylt. Bergen kommune Elevplasser: Bergen år: For få/ for mange elevplassar I Bergen kommune er det overskot på elevplassar i høve til talet på åringar. Legg vi til elevplassar ved private vidaregåande skular vert overskotet større. Talet på åringar stig fram til Etter 2014 går talet noko ned. Talet på elevplassar i Bergen vil stige frå etter som vi får ein ny skule som er ferdig i 2010 og ein som er ferdig i I Bergen sør får vi 878 nye elevplassar. Nordahl Grieg vgs, vil ta i mot den store veksten på elevar frå Steinsvik Sandsliområdet. Amalie Skram videregående skole som får 903 elevar, vert erstatning for Tanks videregående skole og Lønborg videregående skole. Desse skulane har stor trong for nye lokale. Netto auke vert 400 elevplassar. Det er ein klar tendens til at mange elevar søkjer seg til Bergen sentrum. Dei private skulane plasserar seg difor i sentrum. Fylkeskommunen må også ha eit godt tilbod i sentrum. Så lenge det er fritt skuleval må vi godta at elevane flyt rundt i systemet. Bergen kommune inkl. private Elevplassar ved private vgs i Bergen Fylkeskommunale elevplasser: Sum elevplassar Bergen åring For få/ for mange elevpl Av tabellen går det fram at det isolert sett vil vere eit overskot på elevplassar i Bergen sentrum i heile perioden Dette vert forsterka når vi legg til dei private elevplassane. Når vi ser på Bergen og omegn endrar biletet seg. Bergen /omegn åringar Bergen åringar Lindås åringar Fedje åringar Meland åringar Radøy åringar Askøy åringar Sotra Sum åringar

6 Elevplassar Bergen Elevplassar Knarvik Elevplassar Askøy Elevplassar Sotra Elevplassar totalt Mangler elevplassar Private elevplassar Bergen For få/ for mange elevplassar Når vi tar med dei private skulane, har vi overskot på elevplassar i Bergen med omland. Utan private skolar ville Bergen med omeign mangla elevplassar Askøy kommune Askøy vgs Askøy år: For få/ for mange elevplassar: Av tabellen går over det fram at Askøy kommune har for få elevplassar. Elevtalet som det ikkje er plass til ved Askøy vidaregåande skoler utgjer ein stor vidaregåande skule etter Hordaland-standard. Då Olsvik videregående skole vart bygd og dimensjonert for om lag 500 elevplassar, gjorde fylkestinget mellom anna eit slikt vedtak i pkt 2: I tillegg skal skolen kunne ta imot elevar frå Askøy og Sotra som ikkje får skuleplass ved skulane der. Frå inntaksstatestikken for skuleåret 2008/2009 viser det seg at det er eit fåtal av elevane som ønskjer å gå på skule i andre regionar. Ved Askøy videregående skole var det 80 % som hadde eigen skule som første ønskje. Det vil i 2009 utgjere 774 elevar. I 2020 utgjer 80 % 1012 elevar. Skulen har 598 plassar. Sotra, inkludert Sund vgs Sund åringar Fjell åringar Øygarden åringar Sotra åringar Elevplassar/ Sotra vgs åringar For få/ for mange elevpl Av tabellen går det fram at kommunane Fjell, Øygarden og Sund manglar elevplassar tilsvarande ein middels stor skule i Hordaland. Frå inntaksstatistikken for skuleåret 2008/2009 viser det seg at det er eit fåtal av elevane som ønskjer å gå på skule i andre regionar. Ved Sotra videregåande skule var det 76 % som hadde eigen skule som første ønskje. Det vil i 2009 utgjere elevar. I 2020 utgjer 80 % elevar. Skulen har 921 elevplassar. 6

7 Område Voss/omegn Voss/Omeign Elevplasser: Voss/Omegn16-18 år For få/ for mange elevplassar: Voss/omeign omfattar kommunane Granvin, Ulvik, Eidfjord, Vaksdal, Modalen og Voss. Av tabellen over går det fram at det dei komande åra., vil vere om lag 300 til 400 fleire elevplassar enn åringar i Voss/omegn. Voss tek imot elevar frå heile Hordaland, og dette skuleåret er det 1011 elevar ved dei vidaregåande skulane på Voss. Nordhordland/omeign Område Nordhordland omfattar kommunane Radøy, Lindås, Austrheim, Fedje, Masfjorden og Meland Elevplasser: år For få/ for mange elevpl Av tabellen går det fram at området har fleire åringar enn det er vidaregåande elevplassar. Om lag 100 elevar må gå på skule i andre område enn i Nordhordland. Etter som det er fritt skoleval i Hordaland fylke må vi rekne med noko flyt i elevmassen mellom regionane. Dei vidaregåande skolane i Nordhordland har heller ikkje alle tilbod, slik at nokre elevar søkjer seg til skular i andre regionar. Osterøy Elevplasser Tal ungdomer år For få/ for mange elevpl Osterøy vidaregåande skule har for få elevplassar til å kunne gi tilbod til alle mellom år som bur i kommunen. I 2009 vil det mangle 253 plassar. Elevane har tradisjon for å søkje seg ut av kommunen og til andre vidaregåande skular. Det er planlagt at Osterøy videregåande skule skal få nytt skulebygg som skal stå ferdig hausten Den nye skulen er dimensjonert for 214 elevar og vil gi tilbod innan elektrofag, helse og sosialfag, teknikk og industriell produksjon og studiespesialisering. Omlag 110 elevar må ut av kommunen for å ta vidaregåande opplæring. Tilbodet ved Osterøy vidaregåande skule må vi sjå i sammenheng med dei øvrige skulane i Nordhordlands-regionen. Sunnhordland Sunnhordland omfattar kommunane Stord, Fitjar, Tysnes, Kvinnherad, Sveio, Bømlo, Etne og Austevoll. Elevplasser Region år totalt For få/ for mange elevplassar

8 Av tabellen over går det fram at regionen Sunnhordland har om lag like mange elevplassar som det er åringar. Skulane i denne regionen har eit variert fagtilbod og kan gi tilbod innan dei fleste studieprogram. Fusa/Os/ Austevoll Elevplasser Region år For mange/ for få elevplassar Av oversikta går det fram at det er omlag like mange elevplassar som det er åringar. Bergen Sør Ny skule Elevplassar i vidaregåande skular i Ytrebygda/Fana Fana gymnas Slåtthaug vgs Sandsli vgs Stend vgs Nordahl Grieg vgs Sum elevplasssar Elevar i ungdomsskulen i Ytrebygda/Fana Ytrebygda Fana Sum år Elevplassar For få/ for mange elevpl I Bergen sør (Fana og Ytrebygda) er det mange ungdommar mellom år. Fylkeskommunen har difor starta bygging av Nordahl Grieg vidaregående skole med 878 elevplassar. Skulen skal stå ferdig til skulestart i I område Fana/Ytrebygda er det om lag 3000 elevar i ungdomsdskulen. Nordahl Grieg videregående skole vil betre tilgangen på elevplassar merkbart. Når skulen er fullt utbygd, vil talet på elevplassar i vidaregåande skule i Fana /Ytrebygda vere Bergen sentrum ny skule på Nygårdstangen Av prognosane går det fram at det er noko minkande elevtal i kommande 15 års periode. Det betyr at Bergensregionen har ein begynnande overkapasitet som vil verte større. Forutan elevtalsutviklinga er det to hovudfaktorar som gjer at ein vil få ein overkapasitet på elevplassar i sentrum. 1)Privatskulane som ligg i sentrum 2) Amalie Skram videregående skole, som skal stå ferdig i Til saman kan dette måtte krevje ei viss neddimensjonering av tilbodet på elevplassar i sentrum. Det er allereie ein oppfyllingsgrad på cirka 95 prosent i bergensregionen, og ein må ta grep i høve til dimensjonering av skular og elevplassar for at overskotet av elevplassar i sentrum ikkje skal auke. Overskotet på elevplassar i Bergen kommune vert fylt opp med elevar heimehøyrande i Bergen sine nabokommunar der det er underskot på elevplassar. Vidare ønskjer mange elevar å gå på skule i sentrum. Dette er ein av hovudgrunnane til at Amalie Skram videregående skole no skal byggast. I 8

9 tillegg vonar fylkesrådmannen at den nye og moderne skulen i sentrum skal vera eit attraktivt tilbod for elevar som vel private tilbod. Amalie Skram vgs vil ha ein kapasitet på 903 elevplassar samstundes som 500 elevplassar vert borte når Tanks vgs og Lønborg vgs vert lagt ned. Dermed får ein 403 nye elevplassar. 9