Forfall vert å melda til kundetorget på tlf , som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling.

Transkript

1 Fitjar kommune Møteinnkalling Utval: Utval for Oppvekst og omsorg Møtestad: Kommunestyresalen, Fitjar rådhus Dato: Tid: 13:00 Forfall vert å melda til kundetorget på tlf , som syt for innkalling av varamedlemar. Varamedlemar møter kun etter særskild innkalling. Innkalling er sendt til: Namn Funksjon Representerer Thoralf Åge Røen Leiar AP Frode Pletten Nestleiar H Bente Karin Isdahl Medlem H (Permisjon) Dagfinn Brekke Medlem KRF Grete Marit Veka Maraas Medlem SP Varamedlemar Funksjon Representerer Britt Lise O. Volden Varamedlem AP Bjørn Karin Tislevoll Varamedlem AP Solfrid Sandvik Bo Varamedlem KRF Geir Arne Solbakken Varamedlem SP Konrad Westvik Varamedlem FRP Frode Pletten Nestleiar Kristin Meland Møtereferent Side1

2 Saksnr Innhald Lukket PS 20/14 Godkjenning av protokoll PS 21/14 Meldingssaker PS 22/14 Saker handsama etter delegering PS 23/14 Førebyggjande heimebesøk til eldre. PS 24/14 Omsorgsplan PS 25/14 Plan for kompetanseutvikling i grunnskulen PS 26/14 Høyring, rammeplan for kulturskulen "Mangfold og fordypning" PS 27/14 Innføring av MOT - programmet i ungdomsskulen PS 28/14 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar kommune PS 29/14 Høyringsutkast til Skulebruksplan PS 30/14 Sommarfullmakt 2014 PS 31/14 Ymse Side2

3 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: Godkjenning av protokoll SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 20/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: Protokoll frå møte Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg godkjenner protokoll frå sist møte. Atle Tornes Rådmann Side3

4 Side4

5 Side5

6 Side6

7 Side7

8 Side8

9 Side9

10 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: SAKSFRAMLEGG Meldingssaker Utval sak Utval Møtedato 21/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: Kontrollrapport frå Securitas, Kompetanseplan for barnehagetilsette i Fitjar Revidert budsjett Etablering av interkommunal legevakt og ø-hjelpesenger i tilknytning til Stord sjukehus Handsaming av søknad om skjenkeløyve for Fitjarfestivalen. Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg tek meldingssakene til vitande. Atle Tornes Rådmann Side10

11 Side11

12 Side12

13 FITJAR KOMMUNE KOMPETANSEPLAN FOR BARNEHAGETILSETTE I FITJAR Kompetanse for framtidas barnehage Fitjar kommune Side13

14 Innhold Innleiing... 2 UTVIKLINGSOMRÅDE:... 3 Pedagogisk leiing barnehagen som lærande organisasjon:... 3 Danning og kulturelt mangfold:... 4 Et godt språkmiljø for alle barn:... 4 Barn med særskilte behov... 4 Tiltak... 5 Etter og vidareutdanningstilbod Økonomi: Side14

15 Innleiing Ein god barnehage krev kompetente leiarar og fagleg reflekterte vaksne. Personalet sin kompetanse er den viktigaste einskildfaktoren for at barn skal trivast og utvikle seg i barnehagen. Strategien skal underbyggje det ansvaret som barnehageeigar har for rekruttering og kompetanseutvikling av personalet. Den skal også underbyggje kommunen sitt ansvar for at alle barn i kommunen får eit godt pedagogisk og trygt barnehagetilbod. (Fylkesmannen i Hordaland sin nettstad) «Kompetanseplan for barnehagetilsette i Fitjar» er eit oversyn over korleis føringane frå Kunnskapsdepartementet vert søkt gjennomført ut frå lokale kompetansehevingsbehov i regionen og i Fitjar lokalt. Kommunen søkjer årleg Fylkesmannen om pengar til kompetanseheving og må i den forbindelse leggja føre ein lokalt forankra plan. Desse midlane skal gå både til private og offentlege barnehagar og vert årleg nytta til stønad til vidareutdanning, kurs for assistentar og kurs/samlingar for pedagogar og styrarar, samt ein del nettverk. På landsbasis har om lag halvparten av dei tilsette i barnehagane ikkje noko som helst barnehagefagleg utdanning. Altså ufaglærte. I Fitjar har me motiverte og godt utdanna tilsette både i offentleg og private barnehagar, men ein har også her fått stadig større utfordring med å få tilsett barnehagelærarar med kompetanse. Ein har pr dags dato 2,6 dispensasjonar frå utdanningskravet i Fitjar. Nokre av desse er i gang med relevant utdanning Strategien har tre hovudmålsetjingar: Rekruttere og behalde kvalifiserte tilsette Kompetanseheving av alle tilsette Heva status for dei som arbeider i barnehagen GLØD GLØD er et prosjekt i Kunnskapsdepartementet med mål om å øke rekrutteringen av personer med høy kompetanse til barnehagen og styrke kompetansen til dem som allerede er der. Et tilleggsmål er å øke statusen for arbeid i barnehagen. Delmålene i GLØD-arbeidet er: økt kvalitet i barnehagelærerutdanningen økt rekruttering av barnehagelærere til barnehagen økt rekruttering av personer med relevant høyere utdanning til barnehagen økt rekruttering av barne- og ungdomsarbeidere til barnehagen beholde og videreutvikle kompetansen i barnehagen (Strategien) 2 Side15

16 Satsinga legg opp til at ein skal kunna gå mange «vegar» for å nå målet om høg kompetanse for dei tilsette og målgruppa er alle som arbeider direkte med barna i barnehagen. UTVIKLINGSOMRÅDE: Kunnskapsdepartementet sin strategiplanen legg føringar for kvar hovudsatsinga skal ligge. Hovudsatsingsområda dei komande åra er: Pedagogisk leiing barnehagen som lærande organisasjon: Satsinga vektar at barnehagane må vera lærande organisasjonar. For at ein barnehage skal vera ein lærande organisasjon er det viktig at leiarane i barnehagen set i gong og leier læringsprosesser på arbeidsplassen. FOS arrangerer årleg ein barnehageleiarkonferanse der ein får to dagar med fagleg påfyll til denne gruppa. I år skal Linda Fluge leia konferansen med tema: Organisasjonsutvikling og prosessleiing. 3 Side16

17 Danning og kulturelt mangfold: Danning handlar om å bli ein del av det moderne samfunnet. Barnehagen bidreg til at ein lærer meir om sin eigen kultur og gjev høve til møter med andre sin kultur. Det er mange tema ein kan arbeida med innafor dette tema. I alle kommunane i regionen har ein sett aukande behov for å heva kunnskapen vår om barn med minoritetsbakgrunn, difor har ein høve til å delta i nettverk samen med andre som arbeider med born med minoritetsbakgrunn i FOS sitt nettverk. På desse samlingane får ein høve til å utveksla røynsler, samt at ein får fagleg påfyll. Dette nettverket går vidare. Tema omhandlar også sosialt samspel og konflikthandtering. Barnehagane i Fitjar har vurdert et program som heiter Være saman ( ) som godt. Programmet gjev barnehagane eit verktøy for samhandling og oppdragelse. Dei vaksne får heva kompetansen sin gjennom ei rekkje kursdagar, samt at det fins ein del konkrete «verktøy» til bruk i barnehagen. Det er viktig at dei vaksne i barnehagen står samen i dette arbeidet og at dei har felles ståstad i høve til dette arbeidet. Programmet er relativt kostbart, så ein forsøker å få til eit «spleiselag» i kursregionen. Kurshaldarane er svært populære, så dette tema kjem tidlegast i gong hausten Et godt språkmiljø for alle barn: Eit godt språkmiljø handlar om alle omgjevnadane til borna og korleis dei vaksne kommuniserer med borna, både gjennom kropp, blikk, tale osv. Den første språkopplæringa er avgjerande for den seinare leseutviklinga i skulen. I Fitjar har ein laga eit nettverk for dei pedagogiske leiarane i barnehagane, saman med ein leserettleiar frå skulen. Her utvekslar ein informasjon (deler opplegg/kunnskap) mellom barnehagane, samt at leserettleiaren kjem med verdifull informasjon frå skulen. Barnehagane har no begynt på eit samarbeid kring språkopplæring i barnehagen som ein kan vurdera å vidareføra i ein lokal leseplan. Barn med særskilte behov Barn me særskilte behov vil seia, funksjonsnedsetting, utviklingsmessige, språklige, emosjonelle, kognitive og sosiale vanskar. Det er viktig med god kompetanse innan spesialpedagogikk for å avdekka vanskar og gje rett hjelp til dei som har behov, så tidleg som mogeleg. FOS har sett i verk ei spesialpedagogikk vidareutdanning i samarbeid med Høgskulen Stord Haugesund. Her har Fitjar to deltakarar frå to av barnehagane og tilbodet om utdanning går vidare frå hausten. Programmet Være Saman vil også vera med å førebyggja sosiale vanskar og auka toleransen for kvarandre, i barnehagen. FOS har også tilbod om nettverk for spesialpedagogar. I små kommunar har ein gjerne ikkje så mange kollegaer som arbeider med same tematikk og då kan det å delta i nettverk vera nyttig. 4 Side17

18 Tiltak Kompetanseheving føregår på fleire område: ein kan ta formell vidareutdanning som gjev studiepoeng, kortare etterutdanningskurs, delta i nettverk og fagsamlingar. Den kompetansehevinga som føregår internt på arbeidsplassen og mellom barnehagar er viktig. Rettleiing av tilsette, drøftingar og refleksjonar i fellesskapet er med å prega korleis barnehagekvardagen blir. Styrarmøte ein gong pr månad er ein god arena for refleksjon og kunnskapsdeling. Midlane som vert stilt til rådevelde kan nyttast på mange ulike måtar og det er viktig at heile personalet får høve til å delta. Dei minste borna: Talet på barn mellom 1-3 år i barnehagane har auka dei seinare åra. Fleire barnehagetilsette må tileigna seg kunnskap om dei minste borna. Dette er utheva i satsinga og skal gå som ein raud tråd gjennom alle kompetansehevingstiltak. I arrangerte FOS ei kursrekkje over 8 kveldar for tilsette i barnehage utan formell kompetanse. Dette var svært vellukka og fleire av deltakarane har signalisert at dei vil i gong å ta formell utdanning i etterkant. Liknande tilbod vil bli gjeve via HSH til hausten. Det vil bli gitt kurs for assistentar på kursdagane. Det gode samarbeidet i kursregionen (Fitjar, Stord, Sveio, Kvinnherad, Etne og Bømlo) vil halda fram. Ein har laga seg eit uoffisielt motto som heiter; «Det me kan gjera betre i lag enn kvar for oss, gjer me i lag». For små kommunar som Fitjar er dette svært godt. Ein hadde ikkje kunna tilby så gode kurshaldarar om kommunen skulle teke kostnadane aleine. Planlegginga av året er godt i gong. Både lokalt og regionalt. Skulekontoret har tett kontakt med styrarane i form av månadlege møter og forsøksvis med lokalt språknettverk. Dette skjer i alle kommunane. Barnehagegruppa får med seg ynskje og behov frå kommunane og i FOS har ein teke til å bestilla kurshaldarar, lokale mm for hausten. Likestilling i barnehagen er framleis aktuelt tema. Å rekruttera menn inn i barnehagane vil vera prioriterte område i åra som kjem også. Fleire barnehagar får no høve til å søkja midlar hjå fylkesmannen til slike prosjekt som Bakken barnehage har gåande no Samtidig må ein ha ope for at barnehagane er forskjellige og kan ha andre behov en det som har blitt fanga opp. Då kan dei nytta seg av andre kompetansemiljø og søkja stønad til dette hjå kommunen, slik praksis har vore før om åra. 5 Side18

19 Etter og vidareutdanningstilbod Etterutdanning og nettverk Tiltak Målgruppe Pedagogisk leiing:linda Fluge Barnehageleiarkonferansen i Haugesund Lesenettverk lokalt Fitjar Leiarsamling i regi av FOS Nettverk av og til med innleigd hjelp Styrarar og pedagogiske leiarar Styrar, ped.leiar + leserettleiar frå skulen Barns medverknad Nuria Moe Kurs FOS Alle barnehagetilsette Liten i barnehagen May Britt Druglid Søt eller tøff, likestilling i barnehagen (kurs) Kurs FOS Kurs FOS Styrarar og pedagogiske leiarar Tilsette i barnehage Minoritetsnettverk Nettverk via FOS Tilsette i barnehage Nettverksamling for spesialpedagoger i bhg. Leik i barnehagen Margareta Ohman Språk i barnehagen (har fleire alternative kurshaldarar her) Kurs i instrumentbruk og musikkstunder i barnehage Nettverk via FOS Kurs FOS Kurs FOS Kurs i samarbeid med Kulturskulen Spesialpedagoger Tilsette i barnehage Tilsette i barnehage Barnehagetilsette Vidareutdanning Tilbydar Målgruppe Kompetanseheving for assistenter HSH Assistentar Veiledningspedagogikk modul 1 og 2 HSH Barnehagelærarar Spesialpedagogikk emne A og C HSH Barnehagelærarar Sakshandsaming i skule og barnehage HSH Styrarar, rektorer m.fl Dersom barnehagane ynskjer å delta på andre tilbod en det ein legg opp til lokalt, så kan dei søkja midlar hjå kommunen og få stønad til dette. 6 Side19

20 Økonomi: Utviklingsområde Behov for eksterne midlar Totalt Pedagogisk leiing: Linda Fluge Lesenettverk lokalt Ymse FOS-kurs Førstehjelpskurs Tildeling etter søknad Vidareutdanningar Spesialpedagogikk Sakshandsaming i skule og barnehage «Være saman» Sum Side20

21 Fitjar kommune Arkivkode: 153 Saksmappe: 2014/241 Sakshandsamar: Trond Salmo Dato: Revidert budsjett 2014 SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato Formannskapet Kommunestyret Samandrag: Revisjonen av budsjettet i år er relativt omfattande. Hovudårsakene er omtala mellom anna i sak 39/14 i Formannskapet. Det er i tillegg komme til fleire utfordringar som krev ressursar. Nokre er skildra i 39/14, andre er komme til i etterkant. Med så stor inntektssvikt, som vart forsterka i revidert nasjonalbudsjett, har ein hatt behov for å sjå på heile budsjettet for å komma fram til ein heilskap i framlegget. Opphavleg budsjett har eit mindreforbruk på ,- sett av til skulefond. Føreslåtte endringar endrar budsjettbalansen til eit meirforbruk på ,-. Mindreforbruk opphavleg budsjett ,- Reduksjon inntekter ,- Reduksjon bevilling til drift ,- Manglande dekning før ,- fondstransaksjonar Det var føresett at måling av Øvrebygda skule skulle utførast i 2013 på særskilde midlar. Ein fekk ikkje utført målinga, som då bidrog til det positive resultatet i Ein vil difor føreslå at meirforbruk 2014 vert dekka av disposisjonsfondet. Etter fondstransaksjonar vert budsjettet endra slik: Budsjettskjema 1A Budsjett KS 12/14 Endringar Rev. Budsjett Konto 2014 FS 13, 57, 60 i revidert 2014 Skatt på inntekt og formue Inntektsutjamning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskot Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidlegere års regnskapsmessige meirforbruk Til ubundne avsetjingar 0 0 Til bundne avsetjingar Bruk av ubundne avsetjingar Bruk av bundne avsetjingar Netto avsetjingar Til fordeling drift Side21

22 Budsjettskjema 1B Budsjett KS 12/14 Endringar Rev. Budsjett Konto 2014 FS 13, 57, 60 i revidert 2014 Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø Sum VAR Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning Pensjon SUM Forbruk i driftseiningane Meir-/mindreforbruk Saksopplysningar: Drift: Frie inntekter og finans Skattesvikt ,- Inntektsutjamning ,- Eigedomsskatt ,- Rammetilskot ,- Renteutgifter ,- Ta opp lån til investeringar tidleg ,- Avdrag ,- Endring frie midlar og finans ,- Skattesvikt: Nytt estimat er skatteinngang 2013, korrigert for ekstraordinær innbetaling på ,- i januar, + 3,7 %. Dette gjev kommunen 6 mill. mindre skatteinntekter enn opphavleg budsjettert. Konsekvensen av lågare skatteinngang, er meir inntektsutjamning. Sak 39/14 legg opp til 3,5 mill. meir i inntektsutjamning. I revidert nasjonalbudsjett vart anslaget på skatteinngangen på landsbasis justert ned til 3,0 %. Justeringa, og oppdaterte folketal, gjev kommunen ,- mindre i inntektsutjamning i KS prognosemodell, sett i høve til sak 39/14. Framlegget for inntektsutjamning er i tråd med siste modell frå KS. Eigedomsskatt: Meirinntekter eigedomsskatt vert ,- når ein ser på fakturert skatt, og korreksjonar for 1. kvartal. Rammetilskot: Rammetilskotet til Fitjar vert ,- høgare enn budsjettert. Det er i tråd med utbetalingar so langt og KS prognosemodell. Finans: Rentekostnadar er budsjettert for høgt med ,-, ut frå renter til no. Rentenivå er uendra frå opphavleg budsjett. Avdrag er budsjettert for lavt med ,-. Kommunen har i dag betre rente på konsernkontoen, enn lånerente. Ein vil difor ta opp lån til investeringar før sommaren. På denne måten vil ein auke (netto) renteinntekter med ,-. Felles for einingane / endringar det fleire enn ei eining vert råka: Forhandlingane om ny hovudavtale og hovudtariffavtale er no ferdige, og alle organisasjonane, med unnatak av Skolenes Landsforbund og Musikernes Fellesorganisasjon, har godteke riksmeklaren sin skisse til avtale. Det er uvisse om uravstemming i nokre arbeidstakarorganisasjonar vil gje fleirtal for avtalen. Totalt skal oppgjeret ha ei ramme for kommunesektoren på 3,3 prosent. Fitjar kommune har lagt til grunn ei ramme på 3,5 prosent i budsjettet. Resultatet indikerer eit mindreforbruk på Side22

23 denne posten, men det er for tidleg å seie kva det prosentmessige utfallet for Fitjar kommune blir. Formannskapet har i tillegg nytta kr ,- til andre føremål frå budsjettposten. Rådmannen kjem difor ikkje med framlegg om å redusere posten i denne saka. Ny berekning av pensjonskostnadane KLP gjev meirkostnad på ,-. Arbeidsgjevaravgift kjem i tillegg på ,-. Internkostnadar Oppmåling. Dersom ein tek utgangspunkt i internkostnadar 2011 (siste heile år med oppmålar), er internkostnad oppmåling ,- for høg (økonomi og administrasjon). Dette vert ein ekstrakostnad netto for kommunen (sjå administrasjon). I 2013 var internkostnadane belasta ,- for høgt, medan 2012 var ,- for lite. Resultat ført på disposisjonsfond er totalt ,- og oppmålingsfond tilsvarande for lite. Planavdelinga: Ein har budsjettert plan, byggsak og oppmåling på nytt. Viktige føresetnadar i opphavleg budsjett ligg ikkje føre, som til dømes personell og ulovleg bygging. Det er teken omsyn til både adresseprosjekt og administrasjon. Ein ser at ein kan overføra nokre ressursar frå adresseprosjektet til planarbeid då det vart sett av bundne midlar i 2013 til prosjektet. Vidare føreset ein at byggsak leiger personell for ,- frå kundetorget. Budsjetterte inntekter på plan er vesentleg auka på grunn av fleire store planar. Trass i redusert bemanning, er inntektene på byggsak behalde på grunn av fleire store prosjekt i Politisk leiing: Endring i pensjonsordninga for ordføraren gjev ei innsparing på ,- (ref. sak 4/14 i Kommunestyret). Administrasjon: Sjukerefusjonar ,- Internkostnadar oppmåling (sjå over) ,- Bruk av avsetjing til adresseprosjektet (sjå ,- over) Ressurs overført til byggesak (sjå over) ,- Auke refusjon SFLMK ,- Redusert bevilling administrasjon ,- Kjent og forventa sjukefråvær vert om lag ,- i Det er ikkje budsjetterte refusjonar på eininga i opphavleg budsjett. Lærling IKT vert dekka på eige budsjett. Skule og oppvekst: Utgiftsauke Auke 5-1 og 5-7 vedtak ,- Kle- og telefongodtgjersle ,- Sum utgiftsauke ,- Innsparingar Meirinntekter 5-1 og 5-7 og barnehage ,- Barnehageplassar i Stord ,- Logopedi / PPT ,- Tilskot til private barnehagar ,- Sum innsparingar ,- Redusert bevilling skule og oppvekst ,- Godtgjersler vart forhandla lokalt i vår (fornying av lokal særavtale). Utgifter til logopedi og PPT-tenester er ny vurdering av forventa bruk i Side23

24 Ny berekning av tilskot til private barnehagar, når ein tek omsyn til redusert pensjonspremie og nytt anslag på lønstillegg, gjev ei innsparing på ,- Ekstrautgifter til MOT-programmet vert finansiert på eige budsjett. Vidareutdanning for to lærarar på Kompetanse for kvalitet. Utgifter på ,- vert finansiert av fondsmidlar. Plan, utvikling og miljø: Plan, byggsak og oppmåling ,- Drift og vedlikehald ,- Stord Fitjar Landbruk og Miljøkontor ,- Brann og beredskap ,- Auke bevilling plan, utvikling og miljø ,- Eining Plan, byggsak og oppmåling. Totalt får eininga tilført ,- (sjå over). Drift og vedlikehald Utgiftsauke Leiande reinhaldar Rimbareid skule ,- Måling Øvrebygda skule (auke) ,- Sum utgiftsauke ,- Innsparingar Leige Havnahuset ,- Brøyting (39/14) ,- Straum utbygging Rimbareid skule (ref. frå utbyggjar) ,- Uspes. innsparing drift og vedlikehald ,- Sum innsparingar ,- Redusert bevilling drift og vedlikehald ,- Leiande reinhaldar gjeld ei 5% stillingsauke. Dette var eit av tiltaka ein ville setje inn i samband med at ein tok reinhaldet ved Rimbareid skule ned med ei stilling, ei av reinhaldarane ved skulen har sagt seg villig til å ta denne funksjonen kostnad ca ,- Beste anbod på måling Øvrebygda skule var på ,- som er ,- meir enn budsjettert. Leige av Havnahuset for 2014 er no klar, og ein får redusert denne utgifta med ,-. Under utbygginga av Rimbareid skule vart anleggsstraum teken frå kommunen sitt abonnement. Kommunen vil få desse utgiftene refundert. Stord Fitjar Landbruk og Miljøkontor. Føresetnadar om prosjektfinansiering av delstillingar og vakansar sett i opphavleg budsjett, klarer ein ikkje å oppnå. Kontoret har behov for å få tilført ,- i midlar for 2014, dels finansiert av Stord (refusjonen er inntekt for eininga Administrasjon). Brann og beredskap Innan brann er det behov for styrking av budsjett, det var tidlegare tale om ei styrking på ,-. Ser det vert behov for ytterligare ,- grunna brann i Dåfjord; utgifter til bistand frå nabokommunar og flyplass, samt at ein truleg kjem i gang med deltidsopplæring for 2 mannskap til hausten. Vass og avlaup I 2014 er internrenta som kommunen belastar sjølvkostområda VAR valfri mellom - 3-års statsobligasjonar + 1 %-poeng (som tidlegare) Side24

25 - 5-års swaprente + 0,5 %-poeng. I første tertial var statsobligasjonsalternativet om lag 0,3 % lågare enn swaprentealternativet. Framlegget er at Fitjar vel 5-års swaprente + 0,5 %-poeng som internrente for Dette alternativet ligg noko høgare enn budsjettert internrente så langt, men usikkerheit med ny rente gjer at ein ikkje endrar budsjettet. Pleie og omsorg: Utgiftsauke Barnevern ,- Sosialhjelp ,- Refusjon anna kommune / lovendring ,- Auke behov ressurskrevjande brukarar ,- ( , ,-) Sum utgiftsauke ,- Innsparingstiltak Tilskot ressurskrevjande brukarar (39/14) ,- Uspes. innsparing helse (39/14) ,- Medfinansiering somatiske tenester ,- Vakanse heimebasert (rus) ,- Vakanse jordmor ,- Auke i forventa sjukepengerefusjonar ,- Sum innsparingar ,- Redusert bevilling ,- Barnevern utanfor familien/omsorgsbarnevern, må styrkast med ,- i forhold til dagens prognose. Desse tala kan verta større grunna saksomkostningar knytt mot ankesaker. Fitjar kommune har i år fått fleire tunge saker som gjev store kostnader. Sosialhjelp: frå kvartalsrapport: «Om utviklinga fortset vil ein gå på overforbruk på » Når det gjeld sosialhjelp vil ein etter ferien kunne starte opp med disponering av trygd og unngå mykje «naudhjelpssøknader» Ein vil også vurdera andre tiltak så som arbeid/aktivitetsplikt for sosialhjelp for unge som går på sosialhjelp. Ein burde sett av ressursar til ein person som kunne hatt ansvar for oppfølging i eit slikt prosjekt. Det er ei erkjenning frå NAV at manglande bustader til rusgruppa og har auka utgiftene monaleg. Ein vonar med tiltak at ein kan klare seg med ei styrking på kr Elles har det oppstått nye uføresette kostnader. Lovendring/fortolking frå Helsedepartementet har ført til at kommunar ikkje lenger får refusjon hjå ein anna kommune for omsorgstenester. Dette var det adgang til i den gamle Sosialtenestelova i særlege høve. Ny lov om kommunale helse- og omsorgstenester frå 2012 (erstatta den gamle), opnar ikkje for dette sjølv om det var tidsubestemt. Kommunen taper kr ,- jf. siste års tal. Vidare så er det oppstått behov for styrka tenester rundt brukarar i kategori med ressurskrevjande behov. Ein vil få om lag 1 mill. i utgiftsauke. Denne meirkostnaden vil utløyse statstilskot på ,-. Nettokostnad vil bli om lag kr ,-. Helse- og sosialsjefen vil opplyse om at det i seinare tid har vore svært mange avviksmeldingar frå demensgruppa på FBB. Dei varslar om tøffe arbeidstilhøve, grunna svært krevjande brukarar. Dei har eit behov for meir bemanning, styrke tenesta med fleire tilsette, og lage ein flyttbar vegg, få opp ei avdeling der ein kan skjerma dei mest urolege. Dette vil vera til stor nytte, og føra til mindre uro som og fører med seg utagerande åtferd. Tiltaket vil koste mellom 1 mill. (minimumsstyrking med 1,3 st.) til 2 mill. (ønska styrking). Rådmannen har ikkje funne rom for dette noverande tidspunkt. Kultur: Leige Seniorsenter ,- årleg. Dette vart ikkje innarbeida i opphavleg budsjett. Side25

26 Økonomisk forvaltning: Som følgje av at regjeringa vedtok å setje opp renta i Husbanken med 0,5 %-poeng, vil kommunen få ,- meir i rentekompensasjon. Då er og nytt kompensasjonsgrunnlag på kr ,- teken omsyn til. Avsetjingar: Som følgje av at det ikkje er budsjettert med mindreforbruk, tek ein bort avsetjinga til skule-vindkraftfond. Årets meirforbruk på ,- vert finansiert ved bruk av disposisjonsfond. For lite satt av på Oppmålingsfond 2012 og 2013 med kr ,- vert overført frå disposisjonsfond. Skule bruker ,- av bundne fond til «Kompetanse for kvalitet» til vidareutdanning av to lærarar. Bruk av bundne fond helse til kjøp av Motiview, som er eit treningskonsept (ergometersykkel med skjerm og lokalproduserte filmar) retta mot demensavdelingar med ,- Investeringar: Det vert ikkje lagt fram endringar til investeringsbudsjettet. Framlegg til vedtak: Formannskapet rår kommunestyret til å gjera følgjande vedtak: Fitjar kommunestyre vedtek å endre budsjett for 2014 i tråd med saksutgreiing, til følgjande: Budsjettskjema 1A Rev. Budsjett Konto 2014 Skatt på inntekt og formue Inntektsutjamning Eigedomsskatt Ordinært rammetilskot Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Tap finansielle instrument Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til dekning av tidlegere års regnskapsmessige meirforbruk Til ubundne avsetjingar 0 Til bundne avsetjingar Bruk av ubundne avsetjingar Bruk av bundne avsetjingar Netto avsetjingar Overf. til investeringsrekneskapen Til fordeling drift Budsjettskjema 1B Rev. Budsjett Konto 2014 Tilleggs- og nye løyvingar (A-1000) Sum politisk leiing Sum Administrasjon Side26

27 Sum skule og oppvekst Sum plan, utvikling og miljø Sum VAR Sum pleie- og omsorg Sum kultur Sum økonomisk forvaltning Pensjon SUM Forbruk i driftseiningane Meir-/mindreforbruk 0 Kommunestyret vel 5-års swaprente + 0,5 %-poeng som internrente for VAR. Kommunestyret vedtek å ikkje setje av noko til skulefondet. Kommunestyret vedtek å nytta: ,- av disposisjonsfondet ,- av bunde skulefond ,- av velferdsfond til sjukeheimen. Atle Tornes Rådmann Side27

28 Helse Fonna - - Fremme helse o livskvalitet Stord kommune Postboks STORD Dykkar ref: Vår ref: 2011/2225- Leif Terje Alvestad, tlf Haugesund, 13025/ Etablering av interkommunal legevakt og o-hjelpssenger i tilknytning til Stord sjukehus Helse Fonna synar til Dykkar skriv datert 23. april 2014 kor det opplysast at kommunen er pålagt å ha på plass eit ø-hjelps døgntilbod innan 1. jan Stord, Fitjar og Bømlo har i den samanheng etablert eit interkommunalt samarbeid i eit forsøk på å finne fram til ein felles løysning med interkommunal legevakt, øh og observasjonssengar i nær tilknytning til Stord sjukehus. I skrivet kjem det fram at ein i denne saka ønskjer nokre avklaringar i frå Helse Fonna før ein kan kome vidare i prosessen. Dette gjeld følgjande: Har styret merknader til plassering av bygg på areal som vist på vedlagte kart. Kjøp eller leie/tomtefeste av areal for bygg og parkering. Omsyn til økonomiske konsekvensar for eksisterande avtale om interkommunal legevakt. Ev deltaking i utredning av 3. etasje i plan- og designkonkurranse. Avklara forholdet til Riksantikvar vedrørande ev krav til utforming av tilbygg/påbygg. Styret i Helse Fonna HF handsama saka den 21. mai 2014 i sak 42/14A, og følgjande ble vedteke: 1. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør førebu ein avtale med Sunnhordland Interkommunale Legevakt IKS om eit nybygg ved Stord sjukehus for ø.hj. senger og interkommunal legevakt. 2. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør leggje avtalen fram for styret for endeleg godkjenning. 3. Styret i Helse Fonna HF gjer administrerande direktør i oppdrag å avklara forholda rundt eit eventuelt tomtefeste ved Stord sjukehus med Helse Vest 4. Styret i Helse Fonna HF ber administrerande direktør ha dialog med Riksantikvaren om eit eventuelt nybygg ved Stord sjukehus. På bakgrunn av styrets vedtak i punkt 1 ønskjer føretaket å innleia forhandlingar med Sunnhordland Interkommunale Legevakt om etablering av eit nybygg ved Stord sjukehus med målsetjing om å få fram ein avtale. Forhandlet avtale må leggjast fram for styret for endeleg godkjenning. Helse Fonna Kontaktinfo: Fakturaadresse: P.Boks: 2170 Sentralbord: Helse Fonna HF 5504 Haugesund Telefaks: Regnskap, P.Boks 64 Foret.nr: post@helse-fonna.no 5751 Odda Bank Tlf: Side28

29 Helse Fonna Føretaket har sendt fram eit skriv til Helse Vest RHF kor ein ber om føringar for tomtefeste og korleis føretaket må handsama forholdet i den vidare prosess. Når det gjeld punkt 4 er føretaket allereie i dialog med Riksantikvaren for å få avklart kva krav som eventuelt vil bli stilt til utforming av eit framtidig tilbygg/påbygg. Det foreligg pr. dags dato ikkje noko attermelding frå Riksantikvaren. Helse Fonna HF L if Terje Alvestad Direktør Intern service Intern kopi: Reidun Rasmussen Mjør Olav Klausen Side29 Side 2 av 2

30 Fitjar kommune Notat Dykkar dato: Dykkar ref: Vår dato: Vår ref: Sakshandsamar: / /2014, arkiv U63 Andreas Moe Larsen Til: Utval for oppvekst og omsorg Handsaming av søknad frå Fitjar Festivalforeining om skjenkeløyve under Fitjarfestivalen Fitjar Festivalforeining søkte i brev motteke 28. mai om skjenkebevilling to stadar, der søknad om skjenking utandørs ikkje er stetta i vedtekter for regulering av alkoholomsetnaden i Fitjar kommune. Det er etterspurt utfyllande informasjon frå søkjar, slik at søknaden ikkje kan handsamast i utvalet sitt siste møte før sommarferien. Etter vedteke reglement for politiske utval, har utval for oppvekst og omsorg ansvar for skjenkesaker. Punkt 5.9 skildrar utandørs skjenking: «Utandørs skjenkeløyve kan berre gis til serveringsstadar med alminnelig skjenkeløyve frå før». Fitjar Festivalforeining har ikkje alminnelig skjenkeløyve. Den 13. april 2011 gjorde kommunestyret slikt vedtak: «Kommunestyret opnar for at det kan dispenserast frå bestemmelsane i punkt 5.9 i Vedtekter for regulering av alkoholomsetnaden i Fitjar, og gjev med bakgrunn i dette formannskapet fullmakt til å avgjera dei to ovannemnde søknadane om skjenkeløyve i Moahagen 18. juni og på Larsenkaien 5. og 6. august 2011». Formannskapet gav 9. mai same år slikt skjenkeløyve. Tilsvarande løyve blei òg gjeve i Dette har danna presedens, slik at tilsvarande løyve har blitt gjeve administrativt i 2012 og Administrasjonen legg opp til lik saksgang i år. Med helsing Andreas Moe Larsen assisterande rådmann Side30

31 Virksomhetens navn Side 2 av 2 Side31

32 Fitjar kommune Arkivkode: 033 Saksmappe: 2014/24 Sakshandsamar: Bente Fitjar Dato: SAKSFRAMLEGG Saker handsama etter delegering Utval sak Utval Møtedato 22/14 Utval for Oppvekst og omsorg Følgjande er handsama etter delegering: DS 16/14 Vedtak og svar på søknad om logopedtimar DS 17/14 Fjellheim friluftsbarnehage - kommunalt tilskot drift 2014 DS 18/14 Fitjar soknerådsbarnehage - kommunalt tilskot drift 2014 DS 19/14 Dåfjorden barnehage - kommunalt tilskot drift 2014 DS 20/14 Årskog barnehage - kommunalt tilskot drift 2014 DS 21/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** våren 2014 og for heile skuleåret DS 22/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** våren 2014 og for heile skuleåret DS 23/14 Vedtak om rett til spesialundervisning skuleåret DS 24/14 Vedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 25/14 Vedtak om kommunal bustad DS 26/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 27/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 28/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 29/14 Enkeltvedtak om rett til spesialpedagogisk hjelp for **** barnehageåret DS 30/14 Enkeltvedtak om rett til spesialpedagogisk hjelp for **** barnehageåret DS 31/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 32/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 33/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 34/14 Vederlag for kommunale helse- og omsorgstenester. DS 35/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 36/14 Vedtak om vederlag for kommunale helse- og omsorgstenester. DS 37/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 38/14 Vederlag for kommunale helse- og omsorgstenester. DS 39/14 Vedtak og svar på søknad om logopedisk utgreiing DS 40/14 Vedtak om vederlag for langtidsopphald i institusjon. DS 41/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 42/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret DS 43/14 Enkeltvedtak om rett til spesialundervisning for **** skuleåret Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg tek delegeringssakene til vitande. Atle Tornes Rådmann Side32

33 Fitjar kommune Arkivkode: F00 Saksmappe: 2014/246 Sakshandsamar: Anne Berit Hovstad Johansen Dato: SAKSFRAMLEGG Førebyggjande heimebesøk til eldre. Utval sak Utval Møtedato 23/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: «Trygg Alderdom» Saksopplysningar: Det vert no lagt fram ei skisse til førebyggjande heimebesøk hjå eldre i Fitjar. Ei tverrfagleg arbeidsgruppe har i samband med implementering av heimerehabilitering, sett på korleis ein og kan få inn meir førebygging inn i helse- og omsorgstenesta. Arbeidsgruppa har hatt som føremål å utarbeida eit verktøy for å utføra førebyggjande heimebesøk til eldre i Fitjar. Arbeidet er sett på som ein viktig lekk saman med heimerehabilitering, og har mykje av dei same elementa i seg. Heile kjeda av tenester må tenke førebygging og tidleg innsats til eigen mestring. Omsorgstenestene viser og ei kraftig økonomisk utfordring, førebyggjande tenester skal motverka denne trenden. Hovudelementet i Samhandlingsreforma er at ein må snu kostnadsbildet frå reparasjon til førebygging. Arbeidet må på sikt føre til nytteverdi og ein må peika på forslag til organisering og gjennomføring. Vurdering: Administrasjonen meiner det kan vera nyttig å koma i gong med slike heimebesøk. Ikkje minst for å vera med å setja i gong ein prosess når det gjeld tankar for framtida hjå den einskilde. Det er viktig at kvar og ein tenkjer gjennom korleis ein kan halde seg frisk lengst mogeleg og om ein kan leggja til rette heimen slik at ein kan bu der også med skrantande helse. Ein vil og oppdage sårbarhet på eit tidleg tidspunkt, og kan bruke ressursar til tidleg innsats og kanskje få ein god effekt. Hovudtenkinga i rehabilitering er og, setje inn sterk ressursinnsats i starten for så å trappe ned mot mest mogeleg sjølvhjulpen. At kommunen og har ein «plan» vil styrke eventuelle søknader om midlar til ulike førebyggande tiltak. Framlegg til vedtak: Utvalet for oppvekst og omsorg vedtek at arbeidet med førebyggande heimebesøk, «Trygg Alderdom» til eldre vert prøvd ut i ei gruppe i 2014, innafor dei ressursane ein har til rådvelde. Arbeidet må evaluerast. Det må vidare setjast av ressursar til i budsjettet for 2015 til arbeidet, då dette må prioriterast. Ergoterapeutstilling må vurderast, då det vil vera avgjerande kompetanse i dette arbeidet. Atle Tornes Rådmann Side33

34 2014 «Trygg alderdom» Anne Berit Hovstad Johansen Fitjar Kommune Side34

35 Førebyggjande heimebesøk for eldre i Fitjar Kommune. Fitjar kommune har sidan 2012 vore med i eit interkommunalt prosjekt vedkomande heimerehabilitering. Prosjektet er avslutta og kvardagsrehabilitering skal implementerast som del av omsorgstenesta frå Kvardagsrehabilitering, delplan vart vedteken i Kommunestyret i april Grunntanken i tenesta er at brukarane og tenesteytarane skal ha fokus på tilrettelegging for meistring i eigen kvardag. Det vart sett av midlar til å implementera kvardagsrehabilitering som del av drifta i Fitjar kommune har hatt ei tverrfagleg gruppe i arbeid med førebyggjande heimebesøk våren Folkehelsekoordinator: Kari Raunholm Ergoterapeut: Kristin J. Vestbøstad Einingsleiar heimetenestene Iren Hamborg Saksbehandlar Astrid de Vreede Helse- og sosialsjef Anne Berit Hovstad Johansen Føremål Arbeidsgruppa har hatt som føremål å utarbeida eit verktøy for å utføra førebyggjande heimebesøk til eldre i Fitjar. Arbeidet er sett på som ein viktig lekk saman med heimerehabilitering. Arbeidet må på sikt føre til nytteverdi og ein må peika på forslag til organisering og gjennomføring. Nasjonale føringar: Omsorgsplan er under arbeid og med dei overordna politiske føringane som ligg til grunn i dei siste Stortingsmeldingingane, «Samhandlingsreforma» frå 2010/11, og «Morgondagens omsorg» frå 2012/13, er førebygging og folkehelse sterkt vektlagt. Det er ei utfordring for samfunnet at ein brukar mykje ressursar til å behandle sjukdom, og dette må snuast til førebygging av sjukdom. Det er ikkje ei samfunnsøkonomisk berekraftig utvikling å berre «pøse» pengar inn i helsevesenet. Heile kjeden av tenester må tenke førebygging og tidleg innsats til eigen mestring. Omsorgstenestene viser og ei kraftig økonomisk utfordring, førebyggjande tenester skal motverka denne trenden. Lov om kommunale helse- og omsorgstenester seier og noko om helsefremjande og førebyggjande arbeid i kommunen. Derfor er førebygging viktig heile livsfasen, også mot eldregruppa. Dette vert vektlagt i den nye omsorgsplanen. Side35

36 Det vert i rapportar vist til at 80 % av problema eldre møter i kvardagen kan knytast til 3 faktorar, fall, kognitiv svikt og einsemd, som alle gjensidig påverkar kvarandre. Då vert utfordringane at fall eller redsle for fall fører til isolasjon, at isolasjon og mangel på aktivitet kan føre til raskare utvikling av kognitiv svikt. Kognitiv svikt kan føre til at ein vert gløymske, mindre oppmerksomme som igjen kan føre til dårleg koordinasjon og fall. I tillegg kjem ernæring og medisinering viktige område å ha førebyggjande fokus på. Ein reknar med at førebyggjande heimebesøk til eldre, skal vere med å bevisstgjera og styrke den eldre sjølv til å meistre eigen kvardag og oppretthalde funsksjonsnivå lengst mogeleg. Førebyggje sjukdom og isolasjon, styrke sosialt nettverk og informera om kommunale tilbod, også hjelpemiddel og støtteordningar, er tenkt å vera viktige element under besøka. Samfunnsøkonomisk gevinst vil vera mindre bruk av sjukehus og omsorgstenester. Men dette vil vera ein gevinst som ein ser først om nokre år, då førebygging må sjåast i eit lengre perspektiv. Mange kommunar har saman med blant anna utviklingssenter for sjukeheimar, utvikla verktøy for førebyggjande heimebesøk for eldre, og nytta ulike metodar i mange år. Nokre modellar er svært omfattande og krev ressursar både når det gjeld lege og farmasøyt. Tverrfagleg tilnærming er svært viktig, men det varierer kva fagutdanna ein har nytta. Andre kommunar har nytta eldre som besøkjer eldre. Helsedirektoratet har støtta utviklingsprogramma. Mål, omfang og innhald. Heimebesøk til alle eldre i det året dei fyller 75 år, som ikkje har kommunale omsorgstenester frå før. Arbeidsgruppa drøfta først om ein skulle starte seinare, men landa på 75 då det er viktigast å tenke langsiktighet i førebyggjande arbeid. Kommunen må søkje skatteetaten om lister med namn på aktuelle aldersgrupper, på visse vilkår. Heimebesøket skal vera oppsøkjande og skal varslast. Brev med info på førehand. Berekna tid t. (+ det same til for-og etterarbeid) Besøket skal vera individretta, DIALOG; med tilpassa råd og vegleiing, knytt til drøfting av problemstillingar og ressursar, og det som opptar den einskilde i det daglege. Gjennom samtale kartlegge fysiske, psykiske og sosiale tilhøve. Ein vil og ta opp tema som ernæring, behov for hjelpemidlar/tilrettelegging og sjå etter ulykkesfeller for å førebyggje fall og brann. Gje informasjon om kva tenester kommunen som kommunen har og kor ein kan finne dei. Dele ut anna relevant info. Dele ut symbolske gåver som kan ha fokus på førebygging, t.d. batterilys som ertatning for levende lys. Side36

37 Organisering. Arbeidsgruppa føreslår organisering under heimebaserte tenester, og arbeidet bør vera hand i hand med kvardagsrehabiltering. Arbeidsgruppa bør vidare vera ei styringsgruppe. Ein ser ikkje at ein har kapasitet til dette i eksisterande drift. Det vert rekna 3 timer pr. besøk, til planlegging og etterarbeid/journalføring. Ein vil ha trong for timar pr. saksbeh., det vil seie eit månadsverk, 2 månadsverk tilsaman, då ein må vera 2 fagpersonar. Skal arbeidet ha verdi må det og vera ressurar til å følgje opp. Ein må og ha ressursar til kurs, førebyggjande kurs og anna, samla vil om lag 10 % stilling gå med. Helseopplysningskurs/undervisning. Som supplement til heimebesøk bør det i kommunen vera tilbod om helseopplysningskurs. Tilbodet vør vera ope for alle, og kommunen bør samarbeida med Seniorsenteret og lag og organisasjonar. Event bør kommunen vurdera å etablera Frisklivssentral som kan vera med i arbeidet. Journalføring. Arbeidsgruppa går inn for at kommunen registrerer i journal oplysningar som kjem fram under heimebesøket. Det vert nytta opplysningar i fastsett skjema, og den som vert besøkt må gje samtykke til registeringa. Det er vanleg å nytte elektronisk pasientjournal, men i eit sidesystem, ikkje sjølve journalesystemet, og som ikkje er ope for andre enn dei som har registrert. Kommunen må undersøkje korleis ein gjer dette formelt rett. Involvering av dei eldre. Eldrerådet har fått førebels informasjon i møte om prosjektet og slik arbeidsgruppa tenker gjennomføra det. Det må informaerast vidare til pensjonistforening og seniorsenter. Førebyggjande tiltak Fallførebyggjande kurs hausten Arbeidsgruppa ynskjer å leggja denne planen fram for politisk behandling og forankring. Side37

38 Fitjar kommune Arkivkode: F00 Saksmappe: 2014/246 Sakshandsamar: Anne Berit Hovstad Johansen Dato: Omsorgsplan SAKSFRAMLEGG Utval sak Utval Møtedato 24/14 Utval for Oppvekst og omsorg Kommunestyret Vedlegg: Omsorgsplan for Fitjar kommune for perioden Høyringsuttale frå eldrerådet. Samandrag: Det er naudsynt for kommunane å lage ein omsorgsplan for å møte både dagens og framtidas utfordringar med fleire grupper som treng omsorgstenester og helsetenester. Stortingsmeldinga: «Omsorgsplan 2015» føreset langsiktig planlegging av bygningsmessige investeringar, personellrekruttering, kompetanseutvikling, utdanningskapasitet og tilrettelegging av fysiske og sosiale omgjevnader. Samhandlingsreforma legg vekt på førebygging av sjukdom som motvekt til kostnadsutviklinga på helsesektoren. Nytt lovverk gjev kommunane meir ansvar for dette. Den siste Stortingsmeldinga frå 2013 om «Morgondagen omsorg» legg opp til å byggje vidare på det beste av dei siste 40 åra, men og tenke nytt i forhold til omsorgsteknologi, bustadløysingar i framtida, samspelet mellom off. omsorgstenester og frivillighet og pårørandeomsorg. Planarbeidet må føregå både på kommunalt og statleg nivå, og føreset eit tett samspel mellom statlege fagmynde og kommunesektoren. Fitjar kommune har diverse planar på omsorgssektoren som er forelda, og ein er samde om at endringar i nytt lovverk og samhandlingsreforma gjer at desse bør no integrerast i ein og same «Omsorgsplan». Det vart våren 2013 nedsett følgjande arbeidsgruppe for arbeidet: Frå Utval for oppvekst og omsorg Grete Marit Veka Maraas Leiar for heimbaserte tenester Iren Hamborg Leiar for Fitjar bu- og beh. senter Ellen Sandsmark Leiar Koordinerande eining/folkehelsekoordinator Kari Raunholm Tillitsvald frå Fagforbundet Turid Dalen Tillitsvald frå Sjukepleiarforbundet Trude Miland Helland Helse- og sosialsjef Anne Berit Hovstad Johansen sekretær Arbeidet har munna ut i Omsorgsplan for Fitjar kommune for perioden , som har vore lagt ut til offentleg ettersyn i perioden tom Saksopplysningar: Det har kome inn eit høyringssvar frå eldrerådet i Fitjar som lyder som følgjer: Høyringsuttale til «Omsorgsplanen»: Eldrerådet seier seg glade og takksame for alt det gode arbeidet som vert Side38

39 gjort på helse- og omsorgsfronten i Fitjar. Den nye planen er tydeleg og omfattande og krev både pengar og personell. Det er svært viktig at det heile tida er nok personell til å gjennomføra tenestene på ein god måte. Omsorg er umåteleg viktig og verdifullt, og må ha førsteprioritet i tenestene. Det må vidare jobbast aktivt med å få ned sjukefråværet på Fitjar bu- og behandlingssenter. Viktig at kartlegging av og arbeid med «Heimerehabilitering» er godt i gang. Eit «Helsesenter» i Fitjar må og vera ei prioritert oppgåve. Det er viktig å samla helsetenestene. Vurdering: Uttalen frå eldrerådet er etter administrasjonen sine vurderingar med og støtter hovedtankane i planen. At førebygging er viktig, men og at omsorg i tenestene er viktig. Fitjar kommune har mange utfordringar på omsorgssektoren i åra som kjem, især mot ulike yngre personar. Planen legg ikkje opp til noko særleg auke i eldreomsorga, då ein eventuell vekst må finne stad mot andre grupper. Dette også etter å ha vurdert framskrivingstala for eldre framover. Planen er ein rammeplan, som peikar på og den førebyggande delen som må få større fokus i åra som kjem. Kvar einskild og kommunen må spela på lag, for at tilboda skal bli kvalitativt gode innafor dei ressursane ein rår over til eikvar tid. Det må kanskje skje ei endring i haldning, at kvar og ein må tenka alternative tenlege bustadløysingar fram mot alderdomen. Planen fokuserer og på utfordringar på rekruttering og kompetanse og behov for personell, som slik det ser ut no kan verte utfordrande. Framlegg til vedtak: Utvalet for oppvekst og omsorg rår Kommunestyret til å gjera fylgjande vedtak: Omsorgsplan for Fitjar kommune for perioden vert vedteken. Planen og tiltaksdelen må verte evaluert fortløpande, også under dei årlege budsjett førehavingane. Atle Tornes Rådmann Side39

40 2014 til 2020 «Fitjar; ein god stad å leva» Omsorgsplan for Fitjar kommune Plangruppe Fitjar Kommune 2014 til 2020 Side40

41 1 Innleiing 1.1 Mandat 2 Føresetnader for omsorgsplanen 2.1 Omsorg 2.2 LEON- BEON-prinsippet 2.3 Omsorgstrappa i Fitjar 2.4 Universell utforming 2.5 Lovverk 2.5 Spesialisthelsetenester 3 Nasjonale mål og føringar 3.1 Omsorgsplan Samhandlingsreforma 3.3 Omsorgsteknologi 4 Status i dag - Utviklinga i omsorgstenesta 4.1 Dagens organisering av pleie- og omsorgstenestene 4.2 Oversikt/omfang av dagens tenesteyting. 4.3 Institusjonstenester/Fitjar bu- og behandlingssenter, kort historikk. 4.4 Heimebaserte tenester idag: 4.5 Psykisk helse 4.6 Tenester til rusavhengige: 4.7 Fysioterapi 4.8 Tilleggsfunksjonar på sektoren: 4.9 Folkehelse: 5 Utviklingstrekk og utfordringar fram mot kvalitet 6 Kompetansebehov for perioden Demografi 8 Framtidige omsorgstilbod 9 Konklusjon og tiltaksplan 10 Viktige lovverk 1 Side41

42 1 Innleiing Det er naudsynt for kommunane å lage ein god omsorgsplan for å møte både dagens og framtidas utfordringar med fleire grupper som treng omsorgstenester og helsetenester. Stortingsmeldinga: «Omsorgsplan 2015» føreset langsiktig planlegging av bygningsmessige investeringar, personellrekruttering, kompetanseutvikling, utdanningskapasitet og tilrettelegging av fysiske og sosiale omgjevnader. Planarbeidet må føregå både på kommunalt og statleg nivå, og føreset eit tett samspel mellom statlege fagmynde og kommunesektoren. Fitjar kommune har diverse planar på omsorgssektoren som er forelda, og ein er samde om at endringar i nytt lovverk og samhandlingsreforma gjer at desse bør no integrerast i ein og same «Omsorgsplan». Det vart våren 2013 nedsett ei arbeidsgruppe for arbeidet: Frå Utval for oppvekst og omsorg Grete Marit Veka Maraas Leiar for heimbaserte tenester Iren Hamborg Leiar for Fitjar bu- og beh. senter Ellen Sandsmark Leiar Koordinerande eining/folkehelsekoordinator Kari Raunholm Tillitsvald frå Fagforbundet Turid Dalen Tillitsvald frå Sjukepleiarforbundet Trude Miland Helland Helse- og sosialsjef Anne Berit Hovstad Johansen sekretær Innleiingsvis i kap. 1 til og med 3 klargjer ein ord og omgrep som er føresetnader for organisering og tenesteyting på området pleie- og omsorg. Vidare ligg lovverk, nasjonale mål og føringar til grunn. Samhandlingsreforma er ei av dei siste føringane som dannar grunnlaget for tenesteyting i planperioden frå med denne reforma kom det og nye lovverk som kommunen må forhalde seg til - Ny lov om kommunale helse- og omsorgstenester, ny lov om folkehelsearbeid og ny forskrift om ei verdig eldreomsorg (Verdigheitsgarantien, i kraft frå ). Desse vil ein sjå nærare på seinare i planen. Stortingsmelding nr. 29 om «Morgendagens omsorg» vart lagt fram i april 2013, og byggjer på dei tidlegare ovannemnde Stortingsmeldingane. Meldinga legg vekt på ein aktiv alderdom, førebygging av sjukdom, heimerehabilitering, innovasjon i omsorg, utvikling av omsorgsteknologi. Den legg vidare større vekt på samspelet mellom familieomsorg, frivillegheit inn i omsorgstenestene. Frå kap. 4 til og med 6 skriv ein om stoda i dag når det gjeld ulike deltenester, samarbeidspartar og økonomi. Dette i lag med utviklingstrekk og utfordringar er utgangspunktet vidare. Frå kap. 7 ser ein på den framtidige kommunerolla og framtidas omsorgsbehov. Til sist ser ein på rekruttering og kompetansebygging, før ein avslutningsvis summerer ein opp kva som bør gjerast i nær framtid for at vi skal få dekt våre omsorgstenestebehov. 2 Side42

43 1.1 Mandat Arbeidet med omsorgsplan skal ta utgangspunkt i statlege føringar, Stortingsmelding 25 Omsorgsplan 2015 Mestring, muligheter og mening, «Samhandlingsreforma» av 2012, og «Morgendagens omsorg» av Arbeidet må belyse følgjande punkt: Kvalitet og omfang på pleie- og omsorgstenestene i Fitjar kommune, nivå på tenestene, LEON-prinsippet, omsorgstrappa. Serviceerklæringar Brukarmedverknad/brukarråd Dagtilbod til demente Avlastningstilbod Støttekontakt/fritidskontakt/treningskontakt Psykisk utviklingshemma/funksjonshemma med behov for bustad Omsorgsbustader med heildøgns bemanning Habilitering/rehabilitering Lindrande behandling Førebyggjande tenester Framtidig kompetansebehov og rekruttering av fagutdanna personell Interkommunalt samarbeid. Aktivitet og kultur Seniortiltak Visjonen for arbeidet skal vera: «Fitjar; ein god stad å leva aktiv omsorg med livskvalitet og meistring.» 2 Føresetnader for omsorgsplanen Primærhelsetjeneste Primærhelsetjenesten er grunnmuren i helsetjenesten og skal sikre alle med behov for helse- og omsorgstjenester, tjenester av god kvalitet. Tjenestene skal være virkningsfulle, trygge, godt samordna og de skal involvere brukerne i beslutningsprosessene. Pasienter og brukere skal uavhengig av bosted ha likeverdig tilgang til helsetjenester med tilstrekkelig og rett kvalifisert personell. Kommunene må også være forankringspunktet for koordinering av individuelle planprosesser for pasienter med behov for tjenester fra flere sektorer og nivåer. Nasjonale mål og hovudprioriteringer for 2010 IS-1/2010 Helsedir. 2.1 Omsorg Omgrepet omsorg kan ha fleire dimensjoner. I tillegg til å forklare sjølve arbeidet som blir utført, står omgrepet for eit ideal, ein intensjon om å ha omtanke for og sørgje for ein annan. Omgrepet omsorg omfattar både den hjelpa som blir gjeve, måten hjelpa blir gjeve på og relasjonen mellom tenesteytar og tenestemottakar. Omsorg femner også om etikk, kompetanse og kvalitet. Kvalitet må derfor formidle omsorg både gjennom kompetent handling og haldning. I omgrepet omsorg ligg det og ein føresetnad om at tenestene skal sikre brukarane medverknad over tenestetilbodet og at dei skal ha eit aktivt og meiningsfylt tilvere. Rettsleg er omgrepet omsorg knytt til: Lov om kommunale helse- og omsorgstenester som pålegg kommunane å tilby omsorgstenester. Frå vart innhaldet i omgrepet eldreomsorg i tillegg regulert av Forskrift om ein verdig eldreomsorg (Verdigheitsgarantien) Barnevernstenestelova skal mellom anna sikre at barn og unge får nødvendig hjelp og omsorg til rett tid. 2.2 LEON- BEON-prinsippet LEON - prinsippet (Lågast Effektive Omsorgs Nivå) 3 Side43

44 BEON - prinsippet (Best Effektive Omsorgs Nivå). Norsk institutt for omsorgstenester definerer omgrepet ut frå tre forklaringar: Den geografiske, faglege og økonomiske. LEON-prinsippet sett i geografisk lys, då blir hovudvekta lagt på dei lågaste og minst ressurskrevjande nivåa. Pleie- og omsorgssektoren skil seg ut frå andre kommunale tenester ved at den er døgnkontinuerleg - 3-skiftsordning i pasientbehandling, som er dyrt. Fagleg forklaring. Pleie- og omsorgstenestene er kjenneteikna ved at dei omfattar eit stort tal pasientar og brukarar og vidare at det er svært store skilnadar i den einskilde brukar sin helsestatus og behov. Dersom det skal vera samsvar mellom behov og tenestetilbod, krev det betydeleg differensiering av tenestene. LEON-strukturen sitt kjenneteikn er at det høgaste nivået sjukeheimsnivået behandlar ein heilt annan pasient- og brukargruppe, enn dei som får berre heimehjelp. Det er opp til kommunane å bygge ut tenestetilboda og skilje mellom dei, slik at resultatet blir rett tilbod til rett brukar. Frå eit fagleg perspektiv følgjer LEON-prinsippet opp kravet om ein differensiert behandlingsstruktur tilpassa innbyggjarane sine behov. Økonomisk forklaring. Økonomien i pleie- og omsorg er prega av kompleksitet, fordi det er 3 aktørar som bidreg til finansieringa. Den enkelte brukar og pasient, kommunen som driftsansvarleg og staten som bidreg på ulike måtar, gjennom ei rammefinansiering og ulike tilskot. Det er det kommunale systemet som blir økonomisk garantist for at tilboda heng saman og at utgifter og inntekter i prinsippet skal balansere over tid. Lovgjevarane, Stortinget, gjev brukarane rettar og lovnader på vegner av leverandørane/kommunane. BEON BEON-prinsippet har avløyst LEON-prinsippet. Omgrepet er lansert i samband med Samhandlingsreforma. Kvalitet er kome inn som ein premiss for kva som gjev eit effektivt helsetilbod. Best for kven? Både for pasienten/brukaren, pårørande og tenesteytinga, men kravet om effektivitet skal og væra oppfylt. Ein ser det som fornuftig å følgje LEON/BEON-prinsipp og at det blir vektlagt/prioritert i vidare utforming av eit framtidig kommunalt tenestetilbod. 2.3 Omsorgstrappa i Fitjar pr Trinn 1 Førebyggande arbeid, helsefremjande aktivitetar, dag- og fritidstilbod, friviljug arbeid, tilrettelegging i heimen, informasjon Trinn 2. Stimulere til sjølvhjelpsferdigheiter, praktisk bistand,heimesjukepleie, avlasting, støttekontakt, omsorgsløn, fysio- /ergoterapi, BPA, sysselsetjing/dagtilbod Trinn 3 Buform med og utan heildøgns bemanning, bufellesskap, omsorgsbustader Trinn 4 Institusjon, sjukeheim, buform/omsorgsbustader med høg grad av ressursinnsats, personell og oppfylging 4 Side44

45 Alle trinna føreset bruk av ressursar, om ein tenkjer seg eitt trinn 0 -under her må det vera kategori sjølvhjulpen. 2.4 Universell utforming Universell utforming innebærer at tilgjengelighet for mennesker med redusert funksjonsevne i størst mulig grad løses gjennom ordinære, generelle tiltak som en naturlig del av produktdesign, arkitektur, planlegging og service. Stortingsmelding nr. 40 ( Offentlege myndigheiter skal arbeide aktivt, målretta og planmessig for å fremje formålet til lova. For å sikre tilgjenge og likeverd for alle innbyggarane tilrår ein at prinsippet om universell utforming skal ligge til grunn i alle kommunale planprosessar og i praktisk tenesteyting i kommunen I folkehelselova legg ein stor vekt på kommunen sitt ansvar for å legge til rette for eit godt og tilpassa fysisk miljø for alle, som skal vera med på å førebyggje sjukdom. 2.5 Lovverk Frå kom det ny folkehelselov og ny lov om kommunale helse- og omsorgstenester. Førebygging er sett på dagsorden både i eit stort samfunnsperspektiv og på individnivå. I ny lov om kommunale helse- og sosialtenester er 2 lovverk slått saman til eitt kommunen sitt ansvar for å sørgje for naudsynte helse- og omsorgstenester vert regulert og der det skal blant anna skal setjast fokus på auka samhandling, kommunanes overordna ansvar og krav til pasienttryggleik og kvalitet. «Naudsynt helsehjelp» vert no innført som ein rettsleg standard i den nye helse- og omsorgslova, og fastlegginga av standarden må overlatast til praksis og sjåast på bakgrunn av den økonomiske situasjonen i helsesektoren generelt, og i den einskilde kommunen spesielt. Kva som til ei kvar tid er naudsynt helsehjelp må avgjerast konkret i det einskilde tilfelle og vil vera avhengig av medisinsk skjønn. Det er med andre ord ein minstestandard som ei kommune ikkje kan gå under, men når det gjeld omfanget av utrykket naudsynt helsehjelp går det fram av lova sine forarbeid at kommunen sin plikt til å yte naudsynt helsehjelp vil vera avgrensa til det som økonomi, tilgang på personell og utstyr gjer mogleg. Endringar i forhold til pasientrettar vil bl.a. vera at alle rettskrav og omtale av desse vil vere samla i Pasient- og brukarrettslova. Verdigheitsgarantien, ei ny forskrift om verdig eldreomsorg- vart gjort gjeldande frå , og denne regulerer og presiserer innhaldet i uttrykket naudsynt helsehjelp ved å framheva verdigheit som eit grunnleggande element i helsetenesta. Helse- og omsorgstenestelova sitt system er vidare at ingen har rett på ei bestemt helseteneste frå kommunen, det er opp til kommunen sjølv å avgjere kva for tilbod den einskilde skal få ut frå denne sitt behov, sett i samanheng med dei tilbod og ressursar kommunen har tilgjenge til. Samstundes seier tilsynsmynda gjennom sin praksis at den einskilde kommunen ikkje kan la vera å gje sine innbyggjarar naudsynt helsehjelp av omsyn til kommunen sin ressurssituasjon. Forsvarlege tenester på minste minimum, skal leggjast til grunn. Retten til helsetenester går så langt som den einskilde sitt behov tilseier, kommunen sine forpliktingar vert etter lova sitt system utløyst av pasienten sitt hjelpebehov. Verdigheitsgarantien presiserer innhaldet i rettane til tenestetilbod for eldre, og dette fører til kommunen si moglegheit til å avslå tenestetilbod med grunngjeving i ressurssituasjon og tilgang på personell vert innskrenka. Samstundes gjev verdigheitsgarantien kommunen ei klårt definert referanseramme for kvalitet og innhald i eit verdig tenestetilbod jf. Fusa-dommen. 5 Side45

46 Tilsynsmynde Fylkesmannen er sett til å prøve kommunane om dei oppfyller krav i lov og forskrift, og har ei forsvarleg drift. Sentrale tilsynsmyndigheiter er Helsetilsynet, Mattilsynet, Arbeidstilsynet, Datatilsynet og kommunalt brannvesen. 2.6 Spesialisthelsetenester Spesialisthelsetenesta skal sørgje for diagnostikk, behandling, habilitering og rehabilitering og oppfølging av pasientar med akutte, alvorlege og kroniske sjukdomar, inkludert sjeldne tilstandar og helseplager. Tenesta skal også gje rettleiing til pasientar og kommunalt helsepersonell, drive undervisning og medisinsk forsking. Spesialisthelsetenesta løyser dei oppgåvene i helsetenesta som krev kompetanse og ressursar utover det som kommunehelsetenesta er sett opp med. Spesialisthelsetenesta skal i framtida auke innsatsen i forhold til kompetanseoverføring, råd og rettleiing som set kommunane i stand til å fylle ei sentral rolle. Innan nokre områder er det utarbeidd handlingsplanar og rettleiarar med nærare definering av tiltak. Spesialisthelsetenesta og kommunane skal etter Samhandlingsreforma opptre som likeverdige partar. Ambulante team innan ulike fagområde er ein fordel for å skape gode pasientforløp og Kompetanseoverføring og hjelp støtte til tilsette på kommunalt nivå. Kommunane og helseforetaka i heile landet, har no inngått mange detaljerte samarbeidsavtalar som regulerer samarbeidet og pliktene på båe sider. Ei rekkje forskrifter er også med på å regulera samarbeidet. 3 Nasjonale mål og føringar 3.1 Omsorgsplan 2015 For å møte framtidas omsorgsutfordringar la regjeringa den fram St.meld nr. 25 ( ) Omsorgsplan 2015 med undertittel «Mestring, muligheter og mening» framtidas omsorgsutfordringar. Det vart beskrive 5 hovudutfordringar: Kvalitetsutvikling, forsking og planlegging Kapasitet og kompetanseheving Samhandling og medisinsk oppfølging Aktiv omsorg Partnarskap med familie og lokalsamfunn Strategiane vart konkretiserte i ulike tiltak. Planen skulle bidra til å betre kvaliteten, kompetansen og kapasiteten i omsorgstenesta, styrkje kunnskapsgrunnlaget, betre det medisinske tilbodet til brukarar av omsorgstenesta, styrke sosial og kulturell aktivitet i tenestene og utvikle partnarskap med brukarar, pårørande og lokalsamfunn. Kompetanse- og rekrutteringsplanen Kompetanseløftet 2015 blir vidareført, slik at leiarutdanning og vidare- og etterutdanningstilboda blir utvida og at ufaglærte får tilbod omfagutdanning. Omsorgsplan 2015 lyfta fram fire hovudsaker: nye årsverk nye omsorgsplassar Demensplan 2015 Kompetanseløftet Det vart vedteke ei samla styrking av tiltak i Omsorgsplan 2015 for å auke kompetansen om aktiv omsorg, ernæring, nevrologiske lidingar og demens, og til utvikling av ei ny 6 Side46

47 opplæringspakke innan leiing, samt ekstra midlar til den kulturelle spaserstokken og investeringstilskot til omsorgsplassar. 3.2 Samhandlingsreforma Regjeringa la den fram St. meld. nr. 47 ( ) Samhandlingsreformen med undertittel - Rett behandling på rett sted til rett tid. Vedteken og tredde i kraft frå Helse- og omsorgsutfordringane står i fokus, og hovudutfordringane er knytt til både eit pasientperspektiv og eit samfunnsøkonomisk perspektiv. Vurdert i forhold til båe perspektiva byggjer stortingsmeldinga på at betre samhandling bør vera eit av helse- og omsorgssektorens viktigaste utviklingsområde framover. Ei anna intensjon er å skyve kostnader frå behandling til førebygging. Og det er viktig at ein tar ansvar for eige liv og førebygging. Samhandling Samhandling er uttrykk for helse- og omsorgstjenestenes evne til oppgavefordeling seg imellom for å nå et felles, omforent mål, samt evnen til å gjennomføre oppgavene på en koordinert og rasjonell måte. Stortingsmeldinga tek utgangspunkt i at samfunnet står ovarfor store helsemessige, samfunnsmessige og økonomiske utfordringar. Målet er ei helse- og omsorgsteneste som i framtida svarar både på pasientane sine behov for eit samanhengande tenestetilbod og på dei store samfunnsøkonomiske utfordringane blant anna knytt til demografisk utvikling og livsstilssjukdomar. Samhandlingsreforma skal bidra til å gje pasientane eit betre og meir heilskapleg helse- og omsorgstilbod. Kommunane må rustast opp og gjevast insitament til å fremje helse, forhindre sjukdomsutvikling, avgrense innleggingar i sjukehus, og auke den einskilde sin meistringsevne. Den nye kommunerolla inneber både eit styrka tverrsektorelt arbeid og ei styrking av førebyggande helsetenester. St.meld. 47/ (Samhandlingsreforma) trekker fram følgjande utfordringar: Pasientane sine behov for koordinerte tenester blir ikkje i møtekome godt nok og står fram som fragmenterte tenester. Det er manglande heilskap i pasientforløp mellom nivåa som yter tenester til pasient/ brukar. Tenestene blir prega av for liten innsats for å avgrense og førebyggje sjukdom. Helsetenesta har stort fokus på behandling av sjukdomar og seinkomplikasjonar, framfor tilbod innretta på å meistre og redusere kronisk sjukdomsutvikling. Vi har i dag ikkje gode nok system for å analysere og bestemme korleis ressursane bør setjast inn i dei ulike ledda i kjeda frå førebygging, diagnosearbeid, behandling og rehabilitering. Demografisk utvikling og endring i sjukdomsbildet gjev utfordringar som vil kunne truge samfunnets økonomiske bæreevne. Det blir fleire eldre og fleire med kroniske og samansette sjukdomstilstandar. Kols, diabetes, demens, kreft og psykiske lidingar er sjukdomar som er i sterk vekst, og blir samtidig grupper med store og dermed aukande samhandlingsbehov. Hovudbodskap for kommunane frå 2012 ved Samhandlingsreforma Det førebyggande arbeidet i kommunane skal styrkast, mellom anna etablere og utvikle lågterskel tilbod med lærings- og meistringsaktivitetar. LMS Kommunane får ansvar for ferdigbehandling av utskrivingsklare pasientar, og må auke kompetansen bl.a. på sjukepleiesida. Mindre kommunar bør samarbeide for å løyse kompetansekrevjande oppgåver i tenesta. Etablere samarbeidsavtaler mellom helseforetak og kommunar. Samarbeide om å etablere lokalmedisinske sentre, som skal avlaste sjukehusa. 7 Side47

48 Styrke elektronisk kommunikasjon ved å ta i bruk elektronisk pasientjournal i pleie og omsorgstenestene, utveksle info elektronisk mellom dei ulike avdelingane og helsenivå via Norsk helsenett samt å ta i bruk elektronisk signering av sjukemeldingar. Helsedirektoratet har behov for å kunne kommunisere elektronisk med aktørane i helsetenesta. Klårare pasientrolle Gode heilskaplege pasientforløp bør i større grad enn i dag bli ei felles referanseramme for alle aktørar i helse- og omsorgstenesta. «Forløps»-tenkinga har som mål å bidra til at alle system og tenester blir retta inn mot hjelp, slik at den enkelte kan meistre sitt liv eller gjenopprette funksjonar/eigenmeistring i størst mogleg grad. Regjeringa vil etablere ei lovpålagt plikt til å sørgje for at pasientar med behov for koordinerte tenester får ein person som kontaktpunkt i tenestene. Med dei utfordringane som helsetenesta står overfor, vil det bli ein viktigare del av helsepolitikken å legge til rette for det ansvar som befolkninga må ta for eiga helse. Ny framtidig kommunerolle Kommunane si rolle i den samla helse- og omsorgspolitikken vert endra, slik at dei i større grad enn i dag kan oppfylle ambisjonane om førebygging og innsats i tidlege fasar av sjukdomsforløpa. I samhandlingsreforma legg ein til grunn at den forventa veksten i behov i ei samla helseteneste i størst mogleg grad må finne si løysing i kommunane. Kommunane skal sørgje for heilskapleg tenking med førebygging, tidleg intervensjon, tidleg diagnostikk, behandling og oppfølging, slik at heilskaplege pasientforløp i størst mogleg grad kan bli ivaretekne innanfor beste effektive omsorgsnivå (BEON). Ei tilrettelegging av tenestetilbodet som medfører at sjukdomsutviklinga blir hindra, eller utsett, er bra både for folket si helse og for samfunnet sin økonomi. Ein bør identifisere behov og setja inn tenester så tidleg som mogleg. Dette vil vera med å forhindre sjukdomsutvikling og auke evna til meistring hjå den einskilde. Dette er og viktig for å redusere omfanget av personar som heilt eller delvis mistar kontakta med arbeidslivet på varig basis som følgje av helsemessige problem, jf. NAV-reforma. Oppgåvene vil måtte løysast ut frå lokale forhold der nødvendig kompetanse er ein av hovudnøklane. Det blir lagt opp til eit forpliktande avtalesystem mellom kommunar/ samarbeidande kommunar og helseforetak om blant anna oppgåvefordeling og samarbeid. Kommunane må vurdere om dei er i stand til å levere disse tenestene på eiga hand, i samarbeid med andre kommunar, eller om det er mest hensiktsmessig at dei blir utført i samarbeid med spesialisthelsetenesta. Oppgåvene kan delast i to hovudkategoriar; kompetansekrevjande funksjonar og administrasjons- og systemoppgåver. Kompetansekrevjande funksjonar er ofte av tverrfagleg art og krev i nokon grad spesialisert kompetanse for å sikre gode og effektive tenester. Dette kan vera tenester både i og utanfor institusjon. Aktuelle eksempel på framtidige kommunale oppgåver er bl.a: tilbod før, i staden for etter, sjukehusopphald døgnplassar for observasjon, etterbehandling, lindrande behandling, rehabilitering og habilitering og kommunale ØH plassar tverrfaglege team, også ambulante team lærings- og meistringstilbod og eigenbehandling For psykisk helsevern og rus: førebygging, tidleg intervensjon og lågterskeltilbod forsterka bu- og tenestetilbod i kommunen ved psykiske lidingar og rus 8 Side48

49 ambulante team lågterskel helsetilbod til rusavhengige Regjeringa legg vekt på vidareutviklinga av tydelege og strukturerte ansvars og styringssystem for å sikre ein heilskapleg og systematisk oppfølging av den enkelte brukar, og vil søke «å styrke kommunane som ein likeverdig samhandlingspartnar til spesialisthelsetenesta». Etablering av økonomiske insentiv Når det blir argumentert med at systematisk satsing på kommunehelsetenesta vil dempe presset på spesialisthelsetenesta, er dette særleg knytt til to forhold. For det først at samfunnet i dag satsar for lite på målretta og effektfulle førebyggingstiltak. For det andre at eit avgrensa tilbod av relevante kommunale tenester presser fram bruk av sjukehustenester som ikkje er nødvendig ut frå faglege vurderingar. Spesialisthelsetenesta skal utviklast slik at den i større grad kan bruke si spesialiserte kompetanse. Kommunane skal ta imot og ferdigbehandla pasientane, samt kunne gje behandling til alt som ikkje treng spesialistkompetanse. Rus- og psykisk helsearbeid Psykisk helse og rus er fortsatt høgt prioriterte områder. Betre tilgjengelegheit og fleire behandlingsplassar på rusfeltet skal vektleggast. Det er ynskt ei styrking av tilbodet til eldre og tilrettelegging av gode tilbod til personar med langvarige og samansette lidingar. Barn og unge er ei gruppe som treng tilgjengelege lågterskeltilbod i kommunane. System for heilskaplege og koordinerte tenester Samhandlingsreforma handlar om å knyte helsetenesta saman over sektorgrenser, både kommunalt og innan spesialisthelsetenesta. Slik skal helsetenesta framstå som heilskapleg og koordinert gjennom heile pasientforløpet. Koordinerande eining i kommunane skal ivareta oppgåver i samsvar med gjeldande regelverk og lover, sjå til at kommunen har eit system som ivaretek ordninga med individuell plan og planlegge fastlegetenesta i ei heilskapleg helse- og omsorgsteneste. Kommunen skal og samarbeide med tannhelsetenesta for å sikre at eldre, langtidssjuke og uføre i institusjon og heimesjukepleie får den tannhelsehjelpa dei har rett til. Internkontroll og kvalitet Det blir tilrådd å bruke kvalitetsindikatorar/iplos i planlegging og utforming av tenestetilboda. Arbeid med internkontroll og kvalitet er prioritert. Det bør opprettast kvalitetsutval i kommunane for helse- og omsorgstenesta. Nasjonal pasientsikkerheitskampanje blir i gangsett med mål om å redusere pasientskadar i Noreg. Innsatsområda er: rett legemiddelbruk, reduksjon av infeksjonar, hjerneslag og psykiatri. 3.3 Omsorgsteknologi Formålet med omsorgsteknologi er 2 delt: 1 Frå eit brukar og pårørande perspektiv: Auka sjølvhjelp (førebygging) Auka tryggleik Betre livskvalitet 2 Frå eit utøvar/tenesteperspektiv Styrke og sikre informasjonsflyt Forenkle/rasjonalisere arbeidsoppgåver/arbeidsflyt Optimalisere tenestefordeling 9 Side49

50 Omsorgsteknologi Det finst ulike IKT-baserte løsninger til bruk i omsorgstenestene. Kroppssensorer eller bisensorer kan brukes til å overvåke helsetilstand. Måling og evaluering av for eksempel hjerterytme, lungekapasitet eller blodverdier, kan auke kronikeres mulighet for hjemmebasert behandling, medisinering eller automatisk tilkalling av akutt hjelp. Smarthusteknologi er teknologi installert i boliger. Den kan brukes til å overvåke, varsle og utføre handlingar etter valgte kriterier. En Smarthus-installasjon kan f.eks styre lys, varme, dører, vinduer og varsle fall, brann eller vannlekkasjer. Sporingsteknologi. I dag finnes GPS-løsninger som kan bæres på kroppen, festes på en rullator eller liknende. Automatiserte maskiner eller roboter kan bidra til å løse praktiske oppgaver i hjemmet - som rengjøring, personlig service og hygiene, funksjonsstøtte og rehabiliteringshjelp. I tillegg finnes sosiale roboter for underholdning og stimuli. Administrativ teknologi er datasystemer som kan brukes til å forbedre arbeidsflyt med tids- og funksjonsplanlegging, forenkle samhandling mellom ulike aktører, tilgjengeliggjøre og sammenstille informasjon. Bruk av bærbare enheter muliggjør økt mobilitet. Kjelde: Teknologirådet Norge Helsenett Det har vore ein nasjonal strategi for elektronisk samhandling , og eit mål at alle kommunar i løpet av strategiperioden skal ha kome i gang med elektronisk samhandling internt, med fastlegane, med spesialisthelsetenesta og med offentlege etatar. Dette skal realiserast gjennom eit nasjonalt meldingsløft og et eige kommuneprogram og skal vera på plass i eresept Dette er noko mange kommunar allereie har hatt ei tid, men regionale helseforetaka skal bidra til å spreie elektronisk resept både i helseføretaka og i sjukehusapoteka. Nytt digitalt nødnett Innføring av første byggetrinn av nytt digitalt nødnett har vore gjennomført i nokre regionar, og det blir utrulling her i våre kommunar frå EPJ (elektronisk pasientjournal) blir brukt som dokumentasjon i pleie- og omsorgsavdelinga. Innført 2009/2010. Mobil omsorg Anten PDA ei lita bærbar datamaskin som heimesjukepleia har med seg ut til pasientane, eller no også Ipad/Iphone løysingar. Dette er framtida som mange kommunar har innført. Det er avhengig av nett dekking min 3G, og dårleg mobildekking gjer dette sårbart. 4 Status i dag - Utviklinga i omsorgstenesta Kommunane har ansvaret for tenestetilbodet til alle med behov for omsorgstenester, uavhengig av alder eller diagnose. Den kommunale helse- og omsorgstenesta har dei siste 30 åra fått tilført mange nye oppgåver og hatt ein stor tilvekst av nye brukargrupper. Kommunehelsetenestelova, sjukeheimsreforma, Reforma for menneske med psykisk utviklingshemming, Opptrappingsplanen for psykisk helse og Opptrappingsplanen for rusfeltet står som viktige milepælar i denne utviklinga, og som har lagt grunnlaget for eit omfattande tenestetilbod på lokalt nivå. Også innan helseområdet har det vore ei betydeleg utvikling i oppgåveløysinga, både i tenester som blir utført innan den kommunale forvaltninga og i tenester som blir levert av eksterne aktørar slik som fastlegane og fysioterapeutar med avtale. Samhandlingsreforma, og ein auke i aktiviteten i spesialisthelsetenesta, samt omlegging av drifta med kortare liggetid og overgang til meir dagbehandling og poliklinisk verksemd, har også medført at fleire oppgåver enn tidlegare i stor grad blir løyst i kommunehelsetenesta. 10 Side50

51 Utviklinga med fleire tilsette, og auka samla ressursbruk i kommunen siste åra har vore formidabel, ikkje minst har ein auka ressursane inn mot gruppa brukarar med ressurskrevjande behov. Dette er også funn for landet for øvrig, meir går til yngre brukarar, under 67 år, og mindre til eldre, trass i at det er fleire eldre over 80 år. 4.1 Oversikt/omfang av dagens tenesteyting. I dag er pleie- og omsorgstenestene i Fitjar kommune organisert i 2 einingar med ein leiar for heimebaserte tenester, og ein leiar for institusjonsbaserte tenester med direkte linje til Helse- og sosialsjefen. Desse leiarane har delegert det overordna faglege og personalmessige ansvaret for sine avdelingar. 4.2 Institusjonstenester/Fitjar bu- og behandlingssenter, kort historikk. I 1990 vart det bygd ein fylkeskommunal sjukeheim med 2 avdelingar - alt på eitt plan, ein avdeling for kommunal somatisk sjukeheim og ein fylkeskommunal psykiatrisk sjukeheimsdel. Fitjar kommune flytta frå då den gamle sjukeheimen frå 1953, og over i den nye institusjonen, kalla Fitjar bu- og behandlingssenter (FBB). Fylket stod for drifta dei fyrste åra og kommunen refunderte kostnadene. Som del av psykiatrireforma vart den psykiatriske sjukeheimen avvikla på midten av 1990 talet, og drifta lagt om til DPS-distriktsmedisinsk senter, og overført til Stord sjukehus. Huset vart overført til Helse Fonna, men psykiatriavdelinga vart ståande tom. Fitjar kommune inngjekk seinare leigeavtale, med opsjon på overtaking. I vart det gjort ei ombygging og betydeleg oppgradering, av den tidlegare psykiatrifløyen og i dag er drifta slik: Demensavdelinga Gr.1 har 13 pasientar fordelt på to fløyar. Brukarane har ulik utvikling og fungering med omsyn til demens. I periodar kan det være utagerande demente som treng skjerming og ekstra personalressursar. Dette er ikkje lett å få til slik avdelinga er i dag. Det er god dekning med fagpersonale, sjukepleiarar og helsefagarbeidarar. Aktivitør i 25% stilling(delt med dagavdeling). Romma er ikkje gjort større, men er pussa opp, og på den eine avdelinga er det nokre rom med felles bad mellom romma. Tre rom på demensavdelinga pr. i dag er ikkje i bruk. Langtidsplassar for eldre og kronisk sjuke som som treng døgnkontinuerleg omsorg. Gr. 2 har i alt 14 plassar ved FBB. Av desse er 3 omsorgsbustader(stove, soverom, bad) i avdelinga. Dei andre romma bygde om i 2008 og tilfredsstiller dagens krav til storleik og standard. På 3 av romma og i eine omsorgsbustaden er det pasientheisar på skinner i taka. Det er utgang til hage/uteområde frå fellesstove og frå eit pasientrom. Personalet har gode kvalifikasjonar og høg etisk standard for det arbeidet dei gjer. Elles er det tilstellingar av ulike slag v på huset, (konsertar/songstunder), grillsamling om sommaren, basar, bingo m.m). Korttidsplassar Gr. 2 har 4 korttidsplassar, dette femner om rehabilitering, terminalpleie og avlastning. Dei fleste er korttidspasientar som kjem frå sjukehuset og må ha nokre veker med fysioterapi og hjelp/tilrettelegging i stellesituasjonen før dei kan flytte heim til seg sjølve. Eller dei treng medisinsk behandling og oppfølging. Det merkast godt at ein har fått samhandlingsreforma. Pasientane vert utskrivne frå sjukehuset tidlegare enn før og skal halde fram med ulike medisinske behandlingsopplegg, og har ført til auka kostnader til medisins utstyr og medikament. Rehabilitering er eit eige fagfelt og eit satsingsområde i kommunane. 11 Side51

52 Palliativ omsorg er ein viktig del av tilbodet ved FBB. Ei av leiligheitene er øyremerka desse pasientane. Dette er kreftpasientar og andre med alvorlege sjukdommar som kjem til FBB frå sjukehuset eller heimen. Ein legg vekt på eit tilbod med profesjonell og oppdatert hjelp til smerte- og symptomlindring, psykisk støtte og omsorg, omsut og respekt for dei pårørande sin situasjon, samt gode, trivelege omgjevnader. FBB har og eit pårøranderom som kan nyttast i tillegg, slik at pasient og pårørande kan være saman så mykje som mogeleg, og at den/dei pårørande som ynskjer det kan overnatte på pårøranderommet. Rommet har eige bad/toalett. Det er kreftsjukepleiar på FBB. Ho har det faglege ansvaret for sjukepleia som vert ytt til desse pasientane. To andre sjukepleiarar har og teke eit deltidsstudium i palliativ sjukepleie, slik at kompetansen er god. Avlastingsplassar: Den tredje pasientgruppa på korttidsavdelinga, er dei som kjem for å avlaste pårørande med store omsorgsoppgåver. For at desse skal klare situasjonen i heimen, treng dei regelmessig avlastning. Eit slikt opphald er derfor mest for den pårørande sin del, som får kvile og «påfyll» av krefter til å klare ein krevjande kvardag. Men brukaren får og eit opphald som er tilpassa behova og ofte medfører trening, stimulering til nytt livsmot. Dagtilbod: Frå august 2012 har ein hatt dagavdeling for heimebuande demente og andre eldre med behov. I prosessen med etableringa av eit slikt tilbod, fall avgjerda på å nytte ledige «dagavdelingslokale» i FBB, grunna nærleik til bl.a. kjøkken og aktivitetshagen der. I 2012 var det to dagplassar fordelt på 7-9 brukarar. Eit rom med kjøkkenkrok og bad er for lite til å utvide tilbodet, og ein har hausten 13, teke i bruk den store fellesstova som bl.a. har vore nytta til kafe, og avvikla det tilbodet. Avdelinga yter viktig avlasting for fleire pårørande i dag. «Plan for Havnahuset og samordning av tenester og andre tenester til eldre og funksjonshemma» av 1994, og har danna grunnlaget for utforming av tenestetilbodet fram til no. Fitjar kommune si overordna målsetjing for omsorgstenesta vart sist sett i dette planverket og lyder slik; «Skape ei teneste der tryggleik meistring og livskvalitet for brukarane står sentralt.» Denne planen danna grunnlaget for å effektivisera tenestetilbodet, blant anna flytte brukarar frå mindre pu- bustader til Havnahuset, for å unngå konkurranse om ressursar mellom grupper og for å spare personale på natt blant anna. Den flyttinga var kontroversiell, men har på mange måtar vore ein suksess blant anna stabilitet og lite «turnover» i personalgruppa. 4.3 Heimebaserte tenester idag: Heimebaserte tenester/heimesjukepleien utfører i dag tenester til: Gruppa eldre, personar med psykiske lidingar i alle aldrar, psykisk utviklingshemma, rusmisbrukarar under LAR behandling og elles folk i alle aldrar som treng hjelp i kortare eller lengre periodar av ulike grunner. Hovuddelen av pasient gruppa i heimesjukepleien er eldre. Dei treng hjelp til primære behov, så som personleg hygiene, dusj, matlaging, medisinering ol. Ein del av dei eldre som bur heime med hjelp frå heimesjukepleien har eit stort hjelpe behov. Me ser at dei eldre bur lengre heime enn før, noko som er intensjonen jfr. LEON prinsippet, men det stiller store krav til tenesteytarane, både kompetanse, arbeidsmiljøbelastningar, også med tanke på nok bemanning til eikvar tid. Samhandlingsreforma har auka presset på heimesjukepleien. Det er kortare liggetid i sjukehus, og kommunen får pasientane tidligare heim for vidare behandling, også til alle tider av døgnet. På grunn av avgrensa med korttidsplasser på FBB i periodar, må heimetenestene utføre tenester hjå pasientar som ideelt sett skulle vore på FBB for opptrening. I heimesjukepleien er det ikkje noko «tak» på antal brukarar(senger/rom). 12 Side52

53 Har pasienten hjelpebehov og fyller kriteriene for hjelp, har dei rett på hjelp etter lova. Dette gjer det utfordrande med tanke på kor mykje personale ein må ha på vakt til eikvar tid. Tala på registrerte brukarar som mottar bistand/hjelp frå heimesjukepleia inkludert psykiatri ligg årleg mellom 90 og 100. Heimerehabilitering/kvardagsrehabilitering: Kvardagsrehabilitering handlar om å få brukarane til å meistra kvardagen mest mogeleg sjølv, ved å gje støtte og oppmuntring til eigenaktivitet i staden for hjelp. Fitjar kommune har siste 2 åra vore med i eit samhandlingsprosjekt vedkomande «heimerehabilitering» saman med Helse Fonna og nabokommunar. Prosjektet har fått statlege midlar, og gjekk først ut på å prøva ut rehabilitering i heimen på slagpasientar, men vert no overført for alle grupper brukarar og kommunen satsar på at det skal vera ei av tenestene ein tilbyr. Rehabilitering er ei tverrfagleg teneste/kompetanse, med planlage prosessar over ein periode, med klare tydelege mål, der brukaren sjølv har eit ansvar for å medverka. Og ein er avhengig av godt samarbeid med pårørande, slik at det målet pasienten set opp er realistisk å forventa. Det trengs ei haldningsendring både hjå brukar som skal vera aktivt med i rehabiliterings prosessen, og hos dei som skal yta tenester, derfor må ein ha grundig opplæring. Rehabilitering krev meir ressursar i ein innsatsfase, til brukaren vert meir sjølvhjulpen, og skal gje innsparingar på sikt. Det krev og effektiv tilrettelegging og bruk av hjelpemiddel. På den måten kan då tenestene bli meir bærekraftige i åra som kjem. Havnahuset bu og omsorgssenter 1. Omsorgsbustader med heildøgns- bemanning, ligg i Havnahuset. Heildøgns bemanning med nattpatrulje vart etablert allereie i Totalt er det 30 leilegheiter av ulik storleik. Der er 10 små eit roms leilegheiter med bad. Etterspurnaden til desse er stor, trass i at dei er små. Det er i dag stort sett eldre over 90 år som disponerer disse romma. Romma står fram som veldig nedslitne, og det er stort behov for ei oppgradering. Ved skifte av leigebuarar har ein siste tida måla veggene på ein del av romma, men golv, kjøkken benk/ oppvaskbenk og bad er det ikkje gjort noko med sidan bygget var nytt. Det er ingen kokemulighet på disse romma. I den gamle fløyen på Havnahuset er det to felles stover. Der vert det servert felles middag og kaffe til bebuarane som ynskjer det. Maten blir kjøpt fra FBB sitt kjøkken. I den nye delen av Havnahuset er det 16 leiligheter, som består av stove, soverom, bad og kjøkken. Her bur det eldre med behov for hjelp, unge og personer med ulike psykiske problem. 2. PU tenester Tenestene er organisert i eigen avdeling som held til i underetasjen på Havnahuset, med eiga personalgruppe med vernepleiarar, helsefagarbeidarar og assistentar. Her er brukarar med ulike diagnoser som treng tett oppfylging, både 1:1 og 2:1 bemanning, medan andre har mindre behov for hjelp. Det er ei utfordrande avdeling med brukarar som har svært ulike behov. Avdelinga er oppgradert ein del siste åra, men lokalitetane er tronge for ei så ulik brukargruppe. Især arbeids- og plasstilhøva til personalet som jobbar med brukarar som har 2:1 bemanning er for dårlig. Pu avdelinga har eige vaktrom og felleslokaler, stove og kjøkken. Dei har etter kvart også fått eit fantastisk fint uteområde. Det er også fellesareal for den gruppa. 13 Side53

54 3. Servicekontor: Kontordelen til heimebaserte tenester ligg i 1.etasje, hovudetasjen. Der har dei sine kontor, kommunelege 2 og helsestasjonen. Både heimetenestene, og helsestasjonen har for få kontor i høve antall tilsette idag. Havn Burettslag Havn burettslag er 12 omsorgsbustader utan heildøgns-bemanning, som ligg like ved FBB og Havnahuset. Også her er det personar som treng mykje hjelp, og desse får tenester frå heimetenesta. Dette er burettslags leiligheter som brukar kjøper, men kommunen der har tildelingsrett. Ved sal blir det behovsprøvd kven som skal få kjøpa leilighet, og det er inntaksnemda i kommunen som tek avgjerd sakene. Dagtilbod/avlastingsbustad i Bakken Kommunen har et dagtilbud for PU brukarar i avlastningsbustaden i Bakken fire dager i veka. Der har dei ulike jobb aktivitetar som vedhogst, matlaging, hagearbeid og liknande. Tilbodet har eigen leiar som står for tilbodet, og er følgjeperson for ein brukar, medan personalet i bustadene er med brukarane sine på dagtilbodet. I avlastingsbustaden er det og eit tilbod til foreldre med barn med spesielle behov. Pr. i dag har ein brukar tilbod anna kvar helg, i feriar og nokre timar etter skuletid. Det er eige personale som jobbar i bustaden. Kommunen samarbeider og med Bømlo kommune og med privat aktør, om kjøp av tenester i avlastingsbustad, etter som kommunen ikkje har kapasitet nok sjølv. 4.4 Psykisk helse Tenesta har vorte bygd opp ved hjelp av statlege opptrappingsmidlar, og i dag har ein 2 sjukepleiarar med vidareutdanning i psykisk helse, som arbeider i tenesta, der den eine sjukepleiaren er koordinator for tenesta, vedkomande har også ansvar for møter og følgje opp kriseteamet. Kommunen har og oppretta ei 80 % stilling for helsesøster mest nytta i vidaregåande skule. Arbeidet er knytt tett opp mot heimebaserte tenester, der ein har alvorleg psykisk sjuke og med PU diagnosar i omsorgsbustad med eiga bemanning, og ein har felles brukarar med både alvorlege og lettare lidingar og arbeidet er også derfor mykje vegleiing mot anna personale. Det siste halve året har den eine psykiatriske sjukepleiaren, om lag 40 %, hatt ein del oppfølging av barn og unge i skulehelsetenesta. Ein ser at behovet for hjelp er stadig aukande og problema er meir samansett enn før. Kommunane skal syte for behandling og oppfølging, medan 2. linjetenesta skal drive diagnostikk og setje i gong behandling. Ambulante team: Som del av psykisk helseteneste mot dei tyngste med dobbeldiagnosar, har kommunen inngått samarbeid mellom nabokommunar og Helse Fonna Stord DPS, om eit oppsøkjande team kalla Ytre Sunnhordland Samhandlingsteam (YSS). Dette teamet er førebels delfinansiert av statlege midlar, og kjem i tillegg til eit anna ambulant rehabiliteringsteam ved DPS. Elles har DPS «utedag» i kommunen der ein har pasientmøter og vegleiing til personale. Alt dette er med på å styrka tenesta mot brukarane, stabilisera og unngå re-innleggingar. 4.5 Tenester til rusavhengige: Arbeidet er organisert under NAV Fitjar, og har vore ein del av sosialtenesta. Fitjar kommune starta opp arbeidet med ekstra ressursar til denne brukargruppa i 2010, og fekk då og midlar frå opptrappingsplanen på rusfeltet til først ei stilling, og i 2011 ytterlegare ei stilling til som vart oppretta som prosjektstilling. Kommunen har ei stor LAR gruppe mot andre samanliknbare kommunar, dei er krevjande og har dårleg buevne. Kommunen ikkje eigen husvære, noko som gjer tenesta ekstra sårbar då ein nyttar tid og krefter på å skaffe bustad. Tenesta involverer i stor grad og heimetenestene til medikamentutdeling, og tenesta er no under omorganisering. 14 Side54

55 Den eine stillinga er knytt opp mot førebygging og jobbing med unge som droppar ut av skule/utdanning. Ein ser i dag at fleire utviklar rusproblem i kommunen. 4.6 Legetenester. Fitjar kommune har 2 heimlar for fastlegar, med basistilskot. Dei driv praksis i dag på 2 ulike kontor, Kommunelege 1 har kontor på Rådhuset. Han har ansvar for 2 kommunale område, tilsynslegefunksjonen på FBB, og kommuneoverlegeoppgåver. Den andre legen har ansvar for helsestasjonslegetenesta i sin avtale. Når det gjeld legevakt har Fitjar hatt felles vakt med Stord i mange år lokalisert til sjukehuset på Stord. No er den utvida til ei ny interkommunal ordning med tilstadesvakt på natt, der også Bømlo er med. Ordninga skal organiserast som eit IKS og skal vera i drift frå februar 14. Den nye ordninga vil bli ein kvalitetsauke. 4.7 Fysioterapi Kommunen har 2,2 driftstilskot fordelt på 3 fysioterapeutar. I tillegg har ein 100 % kommunefysioterapistilling. Samanlikning mellom kommunar syner at kommunen ligg høgt på fysioterapidekking, men likevel ser ein at det kunne vore trong for meir aste ressursar især ergoterapistilling. 4.8 Tilleggsfunksjonar på sektoren: Konsulent /Sakshandsamar: Her har ein 80 % stilling i staben til heimetenestene. Vedkomande er sjukepleiar med lang røynsle, og det er ein viktig basisfunksjon. Ho har hovudansvar for å innhenta opplysningar og utforma alle vedtak om kommunale pleie- og omsorgstenester. Vedtaka byggjer på IPLOS kartleggingar (statlege standardar på funksjonsnivå), som avdelingsleiarar er med på, og elles tverrfaglege vurderingar både i Koordinerande Eining, KE, (sjå def. under) og av inntaksnemda. Einingsleiar heimetenestene er delegert mynde til å gjera vedtak om tildeling av alle helse- og omsorgstenestene. Tildeling skjer ut frå tverrfaglege vurderingar. Inntaksnemda: Består i dag av tilsynslegen, leiarane ved FBB og heimetenestene, og kommunefysioterapeut. Nemnda gjev endeleg innstilling til vedtak om opphald i institusjon og om tildeling av omsorgsbustad. Det er viktig at desse sakene har tverrfagleg vurdering og avgjerd og følgjande vilkår vert nytta for tildeling av plass i sjukeheim: Søkjaren har svært omfattande tilsyns- og hjelpebehov som fylgje av sjukdom, og er ikkje i stand til å bu i sin eigen heim med tilrettelagte hjelpetiltak. Pleie- og omsorgsbehovet må vera så stort at andre hjelpetiltak samla sett ikkje vil gje brukaren eit forsvarleg medisinsk/omsorgsmessig tilbod, og kor potensialet for brukar om rehabilitering synes svært lite. Søknad om plass vert vurdert ut frå IPLOS, det vil seie ei rekkje kriterier som bl.a. evne til sosial deltaking, ivaretaking av dagleglivets eigenomsorg og gjeremål, hukommelse, evna til å bevega seg inne og ute. Medisinske diagnoser/rapporter frå sjukehus osb. vert vurdert individuelt. Alle andre relevante tenester/hjelpetiltak skal på førehand væra dokumenterte som utprøvde og eller vurderte, før ein fattar vedtak om langtidsopphald. KE/Koordinerande eining: Koordinerande eining(ke) : Er (skal vera) ein stad å venda seg til når ein har trong for langvarige tverrfaglege tenester. Målet er å sikre at brukarane får koordinert sine tenester på ein god måte. I samhandlingsreforma er avgjerda om KE i kommunane og i spesialisthelsetenesta løfta frå forskrift til lov. Det kjem og tydeleg fram at eininga skal ha eit overordna ansvar for 15 Side55

56 arbeidet med individuell plan, og for oppnemning, opplæring og vegleiing av koordinator. ( 7-3 i Helse- og omsorgstenesteloven) KE i Fitjar er sett saman av rehabiliteringskoordinator og sakshandsamar for pleie og omsorg. Når KE mottar søknad om tenester, har dei ansvar for å ta kontakt med brukar/pårørande og kvalitetssikra søknad. Dette for å hjelpa dei vidare i prosessen og sikra at det vert søkt om rett teneste. Det er einingsleiar sitt ansvar å utpeika koordinator. Det er og KE sitt ansvar å sjå til at brukarar vert vurdert tverrfagleg, og at det ved heimebesøk hos nye brukarar alltid er to ulike faggrupper med. KE skal arbeide for: At tenester til brukarar som treng tverrfaglege tenester vert sett i samanheng Sikra kontinuitet i tenesteytinga Bidra til at tenesteytarane samarbeider om organisering av tilbod Leggje til rette for brukarmedverknad IT support: Ei 80 % stilling (sjukepleiar) på IT avdelinga, har i dag hovudansvaret for alle program som gjeld helse, vedlikehald, planlegging og hjelper også til med opplæring. Vedkomande er og prosjektleiar for det elektroniske meldingsløftet. 4.9 Folkehelse: Fitjar kommune har oppretta stilling som Folkehelsekoordinator i 50% stilling, og har inngått partnarskap med Hordaland Fylkeskommune. Stillinga er organisert under helse, med Helse- og sosialsjef som næraste overordna. Folkehelse er eit uttrykk for helsetilstanden i befolkninga, og korleis helse fordeler seg mellom ulike sosiale lag i befolkninga. Folkehelsearbeid er kommunen sin innsats for å utjamne helseskilnader, og å påverka faktorar som kan fremja innbyggjarane si helse. Det er oppretta ei styringsgruppe for folkehelse, som består av kommunelege I, rådmann, skulesjef, helse- og sosialsjef og kultur- og informasjonssjef. Ein er samde om å ikkje laga ein eigen plan for folkehelse, men at folkehelse blir arbeidd inn i alle planar kommunen har. Det er utarbeida ein Kommunehelseprofil/helseoversikt for kommunen, som gjeld fram til Denne peikar på utfordringar som kommunen har når det gjeld utvikling av helseskilnader i befolkninga. Psykiske/psykososiale utfordringar og rus skil seg ut som satsingsområde for kommunen. Rapporten skal liggje til grunn for tiltak, og vera styringsdokument for politikarar når det gjeld tiltak for folkehelse. Læring og meistring (LM) Folkehelsekoordinator er pr idag LM kontakt, og er med i eit nettverk for dette arbeidet i Sunnhordland, som er styrt frå Helse-Fonna. Læring og meistring er avtalefesta satsing innafor Samhandlingsreforma, der kommunane saman med spesialisthelsetenesta har ansvar for å få på plass ein handlingsplan, og etterkvart oppretta eigne lærings- og meistringskurs eller i samarbeid med andre kommunar Kommunen har samarbeida med Stord om bl.a. røykesluttkurs og «Bra mat» kurs. Samarbeid med andre tenesteområde og friviljuge aktørar Fitjar Frivilligsentral er ein sentral aktør og medspelar for pleie- og omsorgstenestene. Sentralen organiserer friviljuge til ulike oppdrag, bl.a. middagsutkjøring. Andre lag og organisasjonar lagar tilstellingar på «institusjonane» Brukarundersøkingar er anbefalt som verkemiddel i kvalitets og tenesteutforming. Kommunen har hatt ei undersøking fleire år tilbake. Ein har ikkje prioritert dette, då det er vanskeleg ovafor brukargrupper som ikkje er i stand til å gjera reie for seg. NAV utfører årlege undersøkingar. Det blir heller satsa på pårørandemøter regelmessig, for dei brukarane med mest omfattande behov. 16 Side56

57 5 Utviklingstrekk og utfordringar fram mot 2020 Utfordringane er mange og krevjande for kommunane inn i framtida. Det vil verta spørsmål om ressursutnytting kontra mange brukargrupper. Det vil verta naudsynt å ha fokus på maksimal ressursutnytting, kostnadseffektivitet og kvalitet. Likeeins vil det i framtida vera viktig med Folkehelsearbeid, all type førebygging, for å hindre sjukdomsutvikling som gjev trong for pleie- og omsorgstenester. Folkehelse må derfor inn som del i kommunale overordna og sektorplanar. Hovudutfordringane kan vurderast slik: Faglege utfordringar; kvalitet og omfang på tenestene, serviceerklæringar og brukarmedverknad Rehabilitering/habilitering Dagtilbod demente og andre Hospice, «Omsorg ved livets slutt» Omsorgsbustader med heildøgns bemanning til eldre Omsorgsbustader med heildøgns bemanning til yngre over 18 år med funksjonshemming og PU diagnose Avlasting både i heim og institusjon Psykisk helse Rustenester/miljøarbeid og bustader for vanskelegstilte Tenester til utviklingshemma Aktiv omsorg-kulturbasert Legetenester i omsorgstenesta Framtidig kompetansebehov, tilgong til nok arbeidskraft, og rekruttering av fagutdanna personell Interkommunalt samarbeid. Første steget i samhandlingsreforma var pålegg til kommunane å ta imot ferdigbehandla pasientar for vidare behandling medisinsk oppfølging og rehabilitering i kommunane. Dette krev kompetanse på sjukepleiesida, legebehov også andre faggrupper fysio- og, ergoterapeut for optimal rehabilitering. Likeeins gjev palliativ/lindrande omsorg det same behovet, då også kommunane skal tilby dette på ulike nivå. Det finst i dag i tillegg til eldre, fleire grupper som treng omsorgstenester, blant anna psykisk sjuke og rusavhengige, også dobbeldiagnosar. Også fleire psykisk utviklingshemma unge skal etablerast i eigen bustad og har behov for tenester i ulik grad, dei næraste åra. Det blir behov for meir demensomsorg, med fleire ulike tilbod, dette grunna fleire demente. Stortingsmeldinga som ligg til grunn for framtidas omsorg, strekar også under at omsorgstenestene skal vera prega av aktiv omsorg og kultur. Det vil også vera trong for meir fellestenester blant anna innafor IT support. Vidare må ein peika på utfordringar knytt til bustader/bygg/areal: bustadprosjekt psykiatri/rus, bustader til psykisk utviklingshemma. areal for aktiv omsorg, jfr. plan for bustader til vanskelegstilte. Ei av dei største utfordringane ein ser framover, er rekruttering av personale, fleire tenesteytarar, fleire med sjukepleiefagleg god kompetanse innafor fleire spesialområde, eldreomsorg, diabetes, KOLS, kreftomsorg, fleire helsefagarbeidarar, kompetanse innafor feltet psykisk helse, psykisk utviklingshemming og rus. 17 Side57

58 5.1. Kvalitet Den siste Stortingsmeldinga held vidare fram at tenestene skal byggje på kvalitetsutvikling i dei kommunale helse- og omsorgstenestene. Regjeringa og KS har inngått avtale med hovudstrategiar som er naudsynte for å møte framtida sine utfordringar. Desse er tverrfagleg kompetanseheving, lokalt utviklingsarbeid, kommunal planlegging og organisasjons- og leiingsutvikling. Dette for å sikre kvalitet i omsorgsarbeidet og ein meir aktiv omsorgsprofil. Kommunestyrer bør fastsetja kvalitetskrav, for å gjera tydeleg ansvaret for tenestene, ved at desse krava blir undergitt grundig politisk drøfting. Kommunane skal også dyktiggjera seg i forvaltningskompetanse, som blir ein viktig del av tenestene i åra framover. Omsorgsforskinga skal styrkjast gjennom regionale FoU sentra, og dette skal skje i samspel med kommunane. Undervisningssjukeheimar er ein del av dette samarbeidet. Pasient- og brukarombod. Pasientombodsordninga er utvida, før galdt den berre spesialisthelsetenester no gjeld den også brukarar av kommunale helse- og omsorgstenester og er no kalla pasient- og brukarombod. 6. Kompetanseløftet Det er ei stor utfordring i åra framover å skaffe nok fagpersonell i helsesektoren. For ein mindre kommune som Fitjar, er det ekstra utfordrande. Unge sjukepleiarar /fagarbeidarar som ikkje er etablert med familie eller har tilknyting til bygda, vel gjerne å busetja seg i meir sentrale strøk. Dette er ei problemstilling som har vorte synleg spesielt dei siste åra. Når vi så veit at utdanningskapasiteten, særleg for fagarbeidarar, er for liten, vil det være naudsynt med ekstra gode tiltak. Mange som går på helsefag, vel påbygging og høgare utdanning. Slik at søkjarar til lærlingplassar vert få, sjølv om me siste 2 åra har hatt større tilfang igjen. Mange av kommunen sine eigne tilsette assistentar har teke fagbrev som vaksne. Samhandlingsreforma krev god sjukepleiarkompetanse, spesialistkompetanse, på mange felt. Fleire og fleire pasientgrupper vert behandla i kommunen. I dei seinare åra har kommunen teke tak i deltidsproblematikken. Ved ledige stillingar har ein tildelt auka stillingsprosentar slik at i dag har dei aller fleste stillingsstorleiken dei ynskjer. Det er ein bakdel med dette at det bli mange små reststillingar på helg, og ein har store vanskar med å få folk til å dekka helg, og såleis er det mange vikarar som er ufaglærde, noko som er sårbart. 6.1 Kompetansebehov for perioden Kompetanseløftet 2015 har vore ei statleg satsing der kommunane har kunna søkt midlar til kvalifisering, å auka talet på vaksne helsefagarbeidarar, vidareutdanning for både høgskuleutdanna og fagarbeidarar. Det har også vore kjørt rekrutteringskampanjar for unge, og det har vore mål å få fleire over frå deltid til heiltid. Alt dette med mål om auka kompetanse og kvalitet. Også vår kommune har søkt og fått midlar til skolering siste åra. Mange av våre ufaglærde, også innvandrarkvinner har teke fagbrev. Men det vil vera kontinuerleg behov for å vidareutdanna tilsette der ein treng meir kompetanse på desse områda: 18 Side58

59 1 Kreftsjukepleie/palliasjon (lindrande pleie) Fitjar kommune har pr. i dag 2 kreftsjukepleiarar, ei inne på institusjon og ei ute i heimetenestene. Vidare har 2 sjukepleiarar palliasjon som (kortare)vidareutdanning. Det er viktig å halde på/auke denne kompetansen i åra framover. Det betyr at fleire må få ta denne utdanninga. Ein veit at talet på krefttilfelle aukar, og det er kommunen som er ansvarleg for tenestene det meste av sjukdomsperioden. Dei fleste har berre korte opphald på sjukehus, evt. poliklinisk behandling. Difor er kompetansen viktig for å følgje opp behandling og gje rett og god hjelp og omsorg, innanfor dei ulike einingane. 2 Rehabilitering Eit anna område som er fokus på i dag, er rehabilitering. Når det gjeld rehabilitering/habilitering treng ein auka kompetansen. Det er i dag ein sjukepleiar som har starta på vidareutdanninga, som blir ein ressursperson for tenestene, brukarane og kollegaene. Andre faggrupper som t.d. helsefagarbeidarar må få styrka sin kompetanse gjennom utdanning og kurs, evt. hospitering på rehabiliteringseining. Prosjektet heimerehabilitering som er i gong skal styrkja framtidas omsorgstenking, og leggje til rette for rehabilitering i heimen som beste omsorgsnivå. Aktiv meistring skal gjera brukarane meir sjølvstendige og mindre avhengige av hjelp, og såleis lette presset på tenestene. 3 Omsorgsteknologi Det finns mange løysingar som gjev brukarane auka sjølvstende og fridom. Eit område som har vore i fokus dei siste åra, er ulike teknologiske hjelpemiddel som kan takast i bruk i heim og institusjon, og må bli ein del av «morgondagens omsorg» Eit svært viktig satsingsfelt vil derfor være ei vidareutdanning for sjukepleiarar. Helsepersonell må samarbeida bl.a. med ingeniørar og næringslivet, for å få kompetanse på dette feltet, for utvikling av desse hjelpemidla. Omsorgsbustader og andre bustader må byggjast med Smarthusteknologi. Hjelpemiddelsentralen er viktige medspelarar og alt dette må tidleg inn i ein planprosessar ved bygging, og tilpassast einskilde brukarar i størst mogeleg grad. 4 Sårsjukepleie/diabetessjukepleie. Eit anna viktig felt som ein treng å spesialisere seg på i kommunen, er sårbehandling. Diabetes 2 er aukande i deler av verda, ein såkalla livsstilssjukdom. Med den fylgjer ulike komplikasjonar, ein av dei er dårleg blodsirkulasjon og sår især på føter/legger. Det er tungvint og dyrt om ein må til poliklinikk for sårstell, og det er viktig med førebygging. Utdanning innan diabetesomsorg vil og være viktig for å kunne følgje opp diabetespasientar på ein god måte. 5 Rekruttering sjukepleiarar og helsefagarbeidarar. Det er heile tida naudsynt med ny tilførsle av denne kompetansen. Ein står framføre eit generasjonsskifte. Godt samarbeid med både vidaregåande og høgskule om utdanning er viktig. Ein må og satse på kompetanseoppbygging til ufaglærte som har jobb i kommunen. Helsefagarbeidarar er ei gruppe det truleg vert stor mangel på framover. Slik at det må leggjast planar for kva som kan gjerast lokalt for å bygge opp kompetansen blant eigne tilsette. Få støtte til utdanning, evt. bonus til lærlingar som vel Fitjar kommune. Ein er i konkurranse om lærlingane, no også med lokalsjukehuset. Ein bør satse på fleire lærlingar i dei næraste åra. Stipend og anna må vurderast. Og dei tilsette og politikarane må syte for godt omdømme om denne type stillingar. 6 Fagskuleutdanning innan ulike tema. Fitjar vidaregåande skule har vidareutdanning tetta mot helsefagarbeidarar, fagskule i omsorgsfaget. Fagarbeidarar som ynskjer fagskuleutdanning, må få støtte og permisjon, slik dei har fått hittil når det gjeld relevante fag. Det er viktig med godt kvalifiserte tilsette på alle område. Aktuellt framover kan vera «aktiv omsorg», rehabiliering el.a. i Fagskulen. 19 Side59

60 7 Målretta miljøarbeid. Nemninga vert nytta mot tenesteytarar i PU omsorga. Det vil vera viktig at fagarbeidarar i denne tenesta tek vidareutdanning. Det vert jobba for eit fagskuletilbod i regionen. 8 Intern oppbygging av kompetanse Det vert stadig viktigare å ha både spisskompetanse og brei kompetanse. «Spesialistar på kvar sine felt, både sjukepleiarar, helsefagarbeidarar og andre må få opplæring ut frå eigen funksjon slik at dei igjen kan være interne ressurspersonar, som kan ha intern opplæring. Her kan ein og få hjelp frå E-læringskurs som er enkle å gjennomføre på arbeidsplassen. I denne tenesta er kurs om lovverk og bruk av tvang, samt TMA, terapeutisk metode mot aggresjon svært viktig å gjennomføra regelmessig. 9 Vidareutdanning i tverrfagleg psykisk helsearbeid og eller rusarbeid. Kommunen har fleire som har teke vidareutdanning innafor psykisk helsearbeid, dette ved hjelp av midlar frå den statlege opptrappingsplanen for psykisk helse, og ein har 2 sjukepleiarar no med denne utdanninga. Det vil vera trong for fleire utdanna her. Når det gjeld rus er det trong for at me utdannar sosionomar eller sjukepleiarar her og. Kommunen bør stimulera interesserte, eventuelt søkje om statlege midlar viss ordninga ikkje vert avslutta før. Kompetanseplan. Oppsettet over ovannemnde vidarutdanningar skal gje grunnlag for søknad om kompetanseplanmidlar og vera styrande for tilsette sine val og søknad om finansiering. Det må til eikvar tid vurderast kor mange som får ta del og får dekka utdanning pr. år. 7. Demografi. Siste par åra har det vore ei positiv folketalsutvikling i kommunen, auke i 2013 til 3009, auka frå 2980 året før. Vidare her har me sett på framskrivingar av eldre over 75 år. Å år år år år Over 95 år Her ser me ein markant auke i gruppa år. Ut frå kva ein ser i dag er det tendens at i denne gruppa er det fleire som har demens også plass i institusjon. Når talet på eldre aukar, aukar talet på demente, ein reknar i dag at 80 % av dei i institusjon har demens, og ein reknar at 40 % av dei over 90 år har demens. Når det gjeld planlegging av institusjonsplassar/plassar med heildøgn omsorg så reknar ein 25 % av dei eldre over 80 år. KOSTRA tala, sjå Fig. 1, for Fitjar syner at Fitjar kommune i 2013 ligg på 42 % dekking då er tala for heildøgns-omsorgsplassar, det vil seie i Havnahuset tekne med. Talet på gruppa år held seg ifølgje tabellen ovafor stabilt fram til 2025, då aukar det kraftig mot år 2030, då talet samla vil vera 188. Fram til dess bør me ha tilstrekkeleg kapasitet med dei plassane med har med heildøgnsomsorg, og då vil behovet auka til 47 plassar. Gruppa er aukande fram til 2025 og det kan vera av betydning for 20 Side60

61 kapasitet og tilbod til demente. Mest truleg vil ein då vil ha trong for alternative heildøgnsplassar, bufellesskap eller anna Andel plassar i institusjon og heildøgnsbustad i prosent av bef Fitjar Kostragruppe 2 Hordaland Fig Framtidige tenestetilbod: Framtidige behov heng saman med kva kompetanse kommunane treng. Ein viser difor til kompetansedelen også når det gjeld framtidige behov. Eldreomsorg/Demensomsorg. Dei eldste eldre har og ofte mange diagnosar, og mange ulike medikament. Dette set krav til god kompetanse i tenesta, og kommunane skal handtera dette sjølve. For demenspasientar må ein ha fleire differensierte tilbod, for dei som har lett grad og for dei meir pleietrengande ofte svært urolege. Tenke ein omsorgstrappa må ein ha tiltak på dei ulike nivåa for heimebuande tiltak informasjon, pårørandeskule, utgreiing, dagtilbod, avlastingsopphald i institusjon, støttekontakt, opplæring. Musikkterapi er for tida eit godt utprøvd verkemiddel for å handtera tenester til denne gruppa. Det kan gje aktivitet og gode opplevingar. Det blir beskrive at kommunane vil få fleire yngre demente i åra framover, noko av dette vert sett i samanheng med auka forbruk av alkohol og kontinentale drikkevanar, kanskje i tillegg til «helgefylla». Unge demente må og ha tilpassa tilbod både i og utafor institusjon, dette er ressurskrevjande oppgåver. Det same gjeld rusmisbrukarar som er sjuke både fysisk og psykisk etter år med tungt narkotikaforbruk, dei treng tilrettelagde tilbod i institusjon då ei ikkje er i stand til å ta vare på seg sjølv. Det er ikkje sikkert at alle kommunane kan laga «alle» ulike tilboda som må tilbydast dei ulike gruppene, her må ein søkje samarbeid mellom kommunar for å byggje opp gode stabile fagmiljø. Fitjar er også ein «hyttekommune», der ein både i lengre og kortare periodar kan måtte yte tenester helse- og omsorgstenester i større og mindre grad. Dette må ein og ta høgde for under planlegging. 21 Side61

62 Kommunale ØH(Øyeblikkeleg hjelp plassar). I samband med samhandlingsreforma er det vedteke at kommunane skal ha slik plassar frå seinast Statistisk sett skal vår kommune ha trong for ei halv slik seng i døgnet. Plassane er tenkt til observasjon og behandling som i dag skjer på sjukehus, men som kan skje på eit lågare nivå, såkalla halvanna-linje nivå. Kommunen har vore med og utgreidd eit slikt tilbod ilag med nabokommunane, Bømlo og Stord. Det vil krevja lett tilgjengeleg legeteneste og sjukepleiarressursar. Det er vedteke at eit slikt tilbod må etablerast i samband med den nye legevakta. Ein må vidare finne fram til den mest kostnadseffektive modellen på tal senger for ei slik avdeling. Styrkja den kommunale rehabiliteringstenesta. Definisjonen som vert nytta mest er: Habilitering og rehabilitering er tidsavgrensede, planlagte prosesser med klare mål og virkemidler hvor flere aktører samarbeider om å gi nødvendig bistand til brukernes egen innsats for å oppnå best mulig funksjons-og mestringsevne, selvstendighet og deltakelse sosialt og i samfunnet. Habilitering er dei tiltaka som er naudsynte for at barn og unge med funksjonshemming/kronisk sjukdom skal få ei diagnose, behandling og ein kvardag heime, i barnehage, skule/arbeid og fritid som er lagt til rette. I den tidlegare rehabiliteringsplanen for kommunen står det Rehabilitering kan skje i institusjon, og i heimebaserte tenester. Habilitering skal og skje i barnehagar, skular, heime og i samband med fritidsaktivitetar Fysioterapeutane skal yte behandling i eigne lokale, i institusjon eller heime. Ein skal også kunne nytte Fitjar treningssenter i samband med oppatt trening. Fitjar kommune har siste 2 åra vore med i eit samhandlingsprosjekt vedkomande «heimerehabilitering» saman med Helse Fonna og nabokommunar. Prosjektet har fått statlege midlar, og går ut på å prøva ut rehabilitering i heimen på slagpasientar, men vert no overført til alle grupper og kommunen satsar på dette som del av tenestene. Mål for Kvardagsrehabilitering: Attvinne funksjon Utvikle funksjon Vedlikehalde funksjon Hjelpemiddelbistand Utprøving Korttidsutlån Søknad om varig utlån Oppfølging Kvalitetskrav Definerte behov Planlegging og gjennomføring av tiltak Dokumentasjon av tiltak/rehab.plan i Gerica Oppfølging og utvikling av arbeidet Heimetrenarane får vegleiing av Kvardags Rehabiliterings Teamet (KRT) i korleis utføre ulike kvardagsaktiviteter saman med bruker. Vegleiinga er i forhold til måla som er sett for kvardagsrehabiliteringa. Under vegleiinga blir tiltaka sjekka og kvalitetssikra slik at dei vert utført så korrekt som mulig. Dette vert opplevd trygt av brukarane. Rehabilitering krev meir ressursar i ein innsatsfase, til brukaren vert meir sjølvhjulpen, og skal gje innsparingar på sikt. Slik kan tenestene bli meir bærekraftige i åra som kjem. 22 Side62

63 Når det gjeld rehabilitering i institusjon så nyttar kommunen korttidsplassar på FBB til dette. For å få ei optimal rehabilitering så er det behov for ein forsterka avdeling, for også her trengs det meir ressursar i ein innsatsfase. Ein treng og her å snu tenkinga frå å gjera for til å venta på at pasienten skal klare sjølv. Ein treng meir ressursar til å følgja opp og å trena aktivt med pasienten. Det er også trong for å tilføra rehabiliteringstenesta ergoterapi stilling, dette ikkje minst med tanke på tilrettelegging før tilbakeføring til heimen. Plangruppa ser for seg at ein del av gruppe 2 på FBB, kunne vore ei forsterka avdeling, Dei skal ha eit ekstra fokus på rehabilitering, avlasting, og palliativ behandling Både pasientane og pårørande her har trong for ekstra ressursar. Kommunale bustader, Bustadsosial handlingsplan. Det fins ulike grupper som vil kunne ha trong for kommunal bustad i kommunen, gjerne i samband med omsorgstenestetilbod. Bustader til unge med psykisk utviklingshemming. Fitjar kommune har 7-8 utviklingshemma som i løpet av få år skal ha eigen bustad. Dei er i alder år, og med ulike bistandsbehov. Nokre av dei krev bemanning rundt seg heile tida, og 3 treng bustad ganske snart. Føresette ynskjer at kommunen skal koma opp med prosjekt som dei kan ta stilling til, og det finst og dei som vurderer bustad i Stord. Det er og føresette som er innstilt på å byggje sjølv, og at brukarar skal ha BPA ordning som dei vil ha ansvar for sjølve. Kommunen slit i dag med rekruttering av tenesteytarar til denne tenesta, slik at ein må tenkje nøye gjennom korleis ein byggjer og drifter bustadene. I framtida vil det vera trong for fleksible arbeidstidsordningar, til dømes «medlevar turnus», eller kombinasjon av «nordjø» turnus og vanleg turnus. Dette må ein ta høgde for i planlegginga. Slik det er no er det ikkje plass til fleire psykisk utviklingshemma i Havnahuset der dei er samla i dag, og det er heller ikkje ynskjeleg å flytta fleire yngre dit. Kommunen bør vurdera å byggje bustad til 4-6 bebuarar, med kvar si leilighet og fellesareal. Det bør og vera fasilitetar til personalet også for medbuarturnus. Om ein skal skilje ut dei mest ressurskrevjande som har 1:1 bemanning eller 2:1 bemanning må ein vurdera. Om åtferda både til brukarar og naboar vert utfordra av å bu nær kvarandre må ein ikkje gå inn for «naboskap», men vurdera mindre bueiningar. Det bør vera like viktig for brukar/pårørande som for kommunen å byggje opp gode tilbod, som har bærekraftige tenester både når det gjeld økonomi og kompetanse. Omsorgsbustader til unge t.d. med fysisk og psykisk funksjonshemming I dag har ein fleire unge med behov for heildøgnsomsorg i Havnahuset. Det er ikkje ei optimal løysing å blande eldre, unge og PU. Især føler nokre av dei unge at dei bur på ein «gamleheim». Så lenge PU avdelinga er samla i underetasjen fungerer det greitt. Ein har ei stabil personalgruppe og fellesareal, samt fint uteareal. Dei andre unge burde fått tilbod om andre omsorgsbustader. Det vil sjølvsagt vera eit økonomisk spørsmål kor sterkt omsorgstenestetilbod som må byggjast opp. Bustader til vanskelegstilte. Fitjar kommune har vedteke ein bustadsosial handlingsplan med ein del tiltak som skal følgjast opp. Behovskartlegginga som vart gjort i samband med planen synte at 6-8 husstandar ville ha vanskar med å få tak i husvære å leige privat. Dette er stoda og i Dette er brukarar i LAR for det meste med dårleg eller ingen buevne og dårleg helse, som i tillegg til bustad vil ha trong for til dels oppfølging i bustaden. Gruppa økonomisk vanskelegstilte er ei anna gruppe som kan ha vanskar med leige på ein 23 Side63

64 pressa leigemarknad. Kommunen treng difor å satse på også leigebustader for denne gruppa. Arbeidet med denne type bustader må intensiverast. Det må også satsast meir på tenester til denne gruppa for å stabilisera dei. Når denne gruppa vert «institusjonspasientar» vil det vera naudsynt med eit eige tilbod. Her må kommunane samarbeida for gode og eigna tilbod. «Eldre/seniorbustader» Mange eldre bur i dårleg tilpassa bustader i dag. Gjerne store hus med bad og soverom på ulike etasjenivå. Den nye byggjeforskrifta med livsløpsstandard vil gje mindre behov for bustadtilpassing i framtida. I dei næraste åra vil det derfor vera trong for at kommunen hjelper med råd, vegleiing og Husbanken sine støtteordningar for ombygging/tilpassing. Innbyggjarane må også i denne samanhengen oppmodast til å ta ansvar for gode val med omsyn til eigen busituasjon i eit livsløpsperspektiv, for kommunen og leigemarknaden elles vil ikkje kunne stette behovet for at alle kan flytte til «senior- eller omsorgsbustad» Tannhelsetenester. Den offentlege tannklinikken i Fitjar er lagt ned. Siste åra har det ikkje vore tannlege her. Dette er svært lite gunstig for barna våre samt alle som får omsorgstenester som har rett til fri tannlege, fordi dette er grupper som har vanskeleg å reisa til tannlege utan følgje. Tenesta burde derfor vore styrka, då eldre i framtida vil ha eigne tannsett i stor grad vil det vera behov for meir kontrollar og tannbehandling. Samarbeid med frivillige Fitjar Frivilligsentral har i fleire år vore ein god samarbeidspart for især heimetenestene. Dei organiserer i dag frivillige til mange oppdrag så som; middagsutkjøring, hjelp til bebuarar på Havnahuset og andre heimebuande, til handling, småreparasjonar av tøy, følgje til lege-tannlege, kaffistund på Havnahuset, «besøksvenn». o.s.b. På FBB er det yngre frivillige som har ein del sosiale aktivitetar, tur, handling, lokale filmkveldar osb. Diakoninemnda har eiga besøksteneste, og prestane har faste andaktstunder på institusjonen og Havnahuset. Ein musikkpedagog arbeider friviljug med «helsedans» for psykisk utviklingshemma, og på institusjonane. Andre lokale lag og organisasjonar held også tilstellingar for brukarane. Kultur. Fitjar kommune har eit rikt kulturliv, der mange tar del også eldre. Kultur skal vera ein del av omsorgsplanen, og «Den kulturelle spaserstokken» er eit statleg satsingsområde som har som mål å: å sørgje for profesjonell kunst- og kulturformidling av høg kvalitet til eldre å leggje til rette for auka samarbeid mellom kultursektoren og omsorgssektoren, slik at det vert utvikla gode kunst- og kulturprosjekt lokalt innafor et mangfald av sjangrar og uttrykk å bidra til at eldre får et tilpassa kulturtilbod på arenaer der dei eldre er i dagliglivet Det er kommunane som har høve til å søkje om midlar frå Den kulturelle spaserstokken. Ordningen ble etablert i 2007 og er en oppfølging av St.meld.nr. 25 ( ). Økonomi. Pleie- og omsorgstenesta i kommunen har vore styrkt kraftig siste åra. Styrkinga har vore retta mot såkalla brukarar med ressurskrevjande behov, der kommunen statistisk sett har særlege utfordringar med mange, i høve til samanliknbare 24 Side64

65 kommunar. Denne påstanden vert underbygt av siste års KOSTRA tal om ressursbruk pr. mottakar av heimetenester. Vidare så har ein opna 4 nye plassar i sjukeheim i 2011, og dermed har ein ikkje funne rom for å styrka heimesjukepleien den generelle delen. Deloitte gjorde i 2011 ein forvaltningsrevisjon, som konkluderte med at me hadde dyre plassar i institusjon og mange fekk «heil-døgns omsorg». Med utvida drift på sjukeheimen har ein kome ned kostnader pr. plass, og ligg no på snittet i fylket jfr. KOSTRA. Men med fleire korttidsplassar så er det og mindre inntekter. Når det gjeld Havnahuset så har ein der både yngre og eldre med store omsorgsbehov, og har avlasta sjukeheimen så dei kan drive med rehabiliteringsopphald avlastingsopphald og omsorg ved livets slutt. Dette er i tråd med tenkinga om både Lågast og Best effektive omsorgsnivå, og at ein skal få hjelp etter behov jfr. omsorgstrappa. KOSTRA tal frå ,8 Del av alle brukarar som har omfattande bistandsbehov 26,1 25, ,6 22,8 25, , Fitjar Kostragruppe 2 Hordaland Netto driftsutgifter pr. innbygger i kroner, pleie-og omsorgtjenesten Fitjar Kostragruppe 2 Hordaland 25 Side65

66 Kommunen vil ha særlege utfordringar med omsyn på økonomi dei næraste åra, og ein må dreie profilen til meir førebygging, og meir tenester på LEON/BEON nivå. Førebygging på systemnivå vil ha lengre perspektiv enn konkrete tiltak ein set raskt i verk mot einskilde grupper. WHO definerer dei største helseutfordringane som kols, psykisk helse og rus. I tillegg til livstils sjukdommar som overvekt fedme og utvikling av diabetes. Nye behandlingsmetodar gjev gode resultat, t.d. slagramma får no sjeldan sterke funksjonstap, dersom dei kjem til sjukehus raskt nok. Ein vekst i kommunen sine pleie- og omsorgsutgifter vil ut frå behov måtte finne stad i PU tenestene dei næraste åra. 9. Konklusjon og tiltaksplan Plangruppa konkluderer med følgjande tiltak: Det må vera ein overordna visjon for folkehelsearbeidet og helse- og omsorg tenestene, og ein føreslår følgjande. «Fitjar ein god stad å leva aktiv omsorg med livskvalitet og meistring.» Fitjar kommune må leggje til rette for at folk kan gjera val som tar vare på eiga helse, og arbeida for å redusera sosiale skilnader i helse,(i tråd med Folkehelsemeldinga) Dei som treng helse-, sosiale og omsorgstenester skal få tenester på best effektive omsorgsnivå. Tenestene skal ha auka fokus på aktiv omsorg, der målet er at brukarane kan få oppleva livskvalitet og meistring. (lengre) Det skal leggjast vekt på brukarmedverknad og samhandling. Kommunen må medverka til utvikling av gode interkommunale, event. private tilbod, der ein ikkje kan levera tenesta i eigen kommune. Ein vil føreslå tiltak på ulike område Tiltaksplan i perioden : Tiltak Helsefremjande og førebyggjande arbeid: Folkehelsearbeid må setjast i system og styrkast i tverrfagleg perspektiv Førebyggjande tenester må sjåast saman med Folkehelsetiltak i eit livsløpsperspektiv Ein må utvikle førebyggjande tenester mot eldre Periode 2015 og vidare Bustader: Planleggje og byggje bustader til psykisk utviklingshemma Planleggje og byggje/kjøpe bustader til vanskelegstilte, med ulike tiltak retta mot ulike grupper Starte planlegging 2014, bygging frå Side66

67 Institusjonsplasser / «Heildøgnsomsorg» Oppretta ei skjerma gruppe for dei mest urolege demente med utfordrande åtferd, ved å dele fysisk den eine gruppe 1 ved FBB Utvide demensgruppa med 2-3 plasser (viss utbygging skjerming mulig med 2 plasser) 2015 Perioden Ved KRISE/for få plasser i ein periode kan det vurderast å bruke 2 midlertidige plassar ved at 2 leiligheter vert omgjort til dobbelrom til korttidsplassar på gruppe 2. Dette er ikkje ynskjeleg då det er vanskeleg organisatorisk og bygningsmessig. Det vil bli meir uro for pasientane. I perioder med fleire rehabiliteringsplassar vil det vera trong for meir personellressursar, meir kompetanse tid til oppfølging og trening med pasientane. Dette kan organiserast med eit team gjerne sjukepleiar/fagarbeidar og Ergoterapeut som arbeider i heile omsorgsfeltet. Perioden I perioden Ein må vurdera om det er mogeleg å byggje ein fløy til på FBB arealet, gjerne mindre bustader for eldre/bukollektiv for psykisk sjuke eller demente grunna nærleik til andre tenester t.d på natt. Vurdera om mulig å utnytte tannlegefløyen til omsorgsføremål ØH plassar; Utvikle kommunale øyeblikkeleg hjelp plasser, senger, i interkommunalt samarbeid. «Institusjonsplassar»/bu og omsorgstilbod for ruspasientar. Rusomsorgstilbod til «pleietrengande» tunge rusmisbrukarar med stor fysisk og psykisk helsesvikt. Vurdere mogeleg i Interkommunal løysing I perioden , oppstart 2016 seinast Starte planlegging 2015 Tenester Helsestasjon; Styrka førebyggingsarbeidet tidlegast mogeleg i livsløpet, styrkje lågterskel tilboda for barn og unge, og tverrfagleg samarbeid. Utvikle kompetanse i kommunen/interkommunalt samarbeid. Mot foreldre og barn i risikogrupper Mot skule og barn/unge hindre «drop out» frå skule Ny helsesøsterstilling 20 %, statlege midlar til styrking Nytte IP som verktøy for brukarar som har trong for langvarige koordinerte tenester Folkehelse Folkehelse skal inn som ein del av alle planer LMS (Læring og meistring) tilbod skal skje både i Fitjar kommune og i samarbeid i Helse Fonna og nabokommunar Arbeida tverrsektorielt på systemnivå og tiltaksnivå Samarbeida med nabokommunar om lågterskel førebyggande tiltak/frisklivstiltak Frå Side67

68 Legevakt; er interkommunal, ny modell vedteke med tilstadesvakt for lege for Bømlo, Fitjar og Stord. Kommunalt IKS Legeteneste; fleire kommunale oppgåver, truleg også trong for fleire legar i kommunen t.d. for øh-senger, ved meir medisinsk behandling i sjukeheim. korttidsbehandling samt og for sjukeheimane som får meir krevjande oppgåver. Ein bør vurdera om kommunale legeoppgåver kan verte løyst som interkommunalt. Styrke legetenesta samla. Heimebaserte tenester Implementera Heimerehabilitering Styrka førebyggande arbeid mot eldre slik at dei kan halda seg friske lengst mogeleg, t.d. fallførebygging Utvide dagtilbod og avlastingstilbod til demente, støttekontakt bl.a. Styrka utesona i heimetenestene Havnahuset, gamledelen må opprustast på pasientromma Og skal nyttast til å Avlaste sjukeheimen med pleiepas. ikkje demente Heildøgns omsorg PU tenester dette gjeld tenester både til lettare og såkalla «Særleg ressurskrevjande tilbod». Arbeida for meir interkommunale løysingar, for å byggje opp gode sterke fagmiljø. Dette kan gjelda butilbod for krevjande psykisk utviklingshemma, utagerande demente, gode avlastingstiltak. Rusomsorg; Utvikle LAR utdeling, vurdera interkommunalt ambulant team for utdeling, og styrke buoppfølgingstenesta Kvalitet Ein bør utvikle kvalitetskriterier Det bør opprettast ei kvalitetsgruppe Tenestelokaler Utbygging helsesenter; Nytt legesenter for å samle legetenesta, helsestasjonstenesta og fysioterateutane. Meir lokale ved FKIB må vurderast i ei prosjektutgreiing. Omsorgsteknologi/Omsorgstiltak Må vurderast inn i alle nye bygg Må elles vurderast i tenestene Omsorgstiltak som «Motiview» trenings/-aktivitetstiltak Arbeid saman med frivillige og andre Samarbeid om og med seniorsenter med tanke på aktivitetar av førebyggande art. Fallførebygging o.a. Og tiltak innan «den kuturelle spaserstokken» Arbeidstilbod for ulike grupper Behov for å utvikle dagtilbod bl.a for dei i LAR Behov for å utvikle dagtilbod for fleire med PU diagnose gjerne intekommualt. Avlasting funksjonshemma Ved nye behov vurdera å kjøpe tilbod i andre kommunar som har tilbod(bømlo) til nye brukarar, då ein erfaringsvis har lite personell å byggje på i eigen kommune. Starta 2014 I løpet av I perioden Frå 2014/ / Side68

69 10. Viktige lovverk Det er mange særlover/forskrifter/rundskriv m.m ein må følgje med omsyn til drift av pleie- og omsorgsavdelinga. Nokre av dei mest sentrale er: Lov om kommunale helse- og omsorgstenester - Samhandlingsreformen St.meld.nr. 25 ( )Omsorgsplan Mestring, muligheter og mening. Framtidas omsorgsutfordringer. St.meld.nr. 47 ( )Samhandlingsreformen. Rett behandling på rett sted til rett tid Prop. 1 S ( ) Ot.prp. nr. 10 ( ) Om lov om endringer i forvaltningslovgivningen mv. (gjennomføring av forvaltningsreformen) Lov om helsetjeneste i kommunene ( , nr. 66) Endra ( ) Sosialtjenesteloven ( , nr. 81) Endra ( , nr. 131) Lov om helsepersonell m.v. ( , nr. 64) Endra ( , nr 110) Lov om tannhelsetjeneste ( , nr. 54) Endra ( , nr. 100) Lov om pasientrettigheter ( , nr. 63) Endra ( , nr. 131) Lov om etablering og gjennomføring av psykisk helsevern ( ) Endra ( ) Lov om vern mot brann, eksplosjon og ulykke med farlig stoff og om brannvesenets redningsoppgaver ( , nr. 20) Lov om vern mot smittsomme sykdommer ( , nr. 55) Endra ( ) Ny plan- og bygningslov (plandelen) Lov om forbod mot diskriminering på grunn av nedsatt funksjonsevne ( ) Lov om helsemessig og sosial beredskap ( , nr 56) Lov om vern mot smittsomme sykdommer ( , nr. 55) Lov om opplæring Spesialisthelsetjenesteloven ( , nr. 61) Forskrift om habilitering og rehabilitering ( nr 765) Forskrift om individuell plan ( , nr.1837) Forskrift om systematisk helse, - og sikkerhetsarbeid i virksomheter Forskrift om internkontroll i sosial- og helsetjenesten ( , nr. 1731) Forskrift om pasientjournal ( , nr. 1385) Forskrift om legemiddelhandtering ( , nr. 320) Forskrift om smittevern i helsetjenesten ( ) 29 Side69

70 Fitjar kommune Arkivkode: A29 Saksmappe: 2013/618 Sakshandsamar: Kristin Skare Dato: SAKSFRAMLEGG Plan for kompetanseutvikling i grunnskulen 2014 Utval sak Utval Møtedato 25/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: - «Plan for kompetanseutvikling i skulen 2014» - «Kompetanse for kvalitet» strategi for etter- og viderautdanning Saksopplysningar: "Kompetanse for kvalitet - strategi for vidare og etterutdanning " er Kunnskapsdepartementet si vidareføring av Kompetanse for kvalitet. Denne strategien har dei seinare år vorte grunnlaget for eit varig system med vidareutdanning av pedagogisk personale i grunnskulen. Den statlege satsinga har som overordna mål å styrka elevens læring og motivasjon i grunnopplæringa ved å auke lærar og skuleleiars kompetanse. Kompetanseutvikling er i tillegg et lokalt ansvar som skal vera forankra i lokale behov i den einskilde kommune og på den einskilde skule. Kvalifisering av lærarar og assistentar må vera kontinuerleg prosess då krav til fagleg og metodisk undervisningskompetanse stadig aukar. I opplæringslova står det: 10-8.Kompetanseutvikling Skoleeigaren har ansvar for å ha riktig og nødvendig kompetanse i verksemda. Skoleeigaren skal ha eit system som gir undervisningspersonale, skoleleiarar og personale med særoppgåver i skoleverket høve til nødvendig kompetanseutvikling, med sikte på å fornye og utvide den faglege og pedagogiske kunnskapen og å halde seg orienterte om og vere på høgd med utviklinga i skolen og samfunnet. Tidlegare fekk kommunane tildelt kompetansemidlar gjennom tilskot frå Fylkesmannen. Desse midlane er no trekt inn og samla inn under ungdomsskulesatsinga Gnist. Her har Rimbareid skule meldt si interesse for å delta frå hausten Satsingsområda vert klasseleiing og lesing. Gjennom den nasjonale satsinga kompetanse for kvalitet får kommunane tilskot til vidareutdanning for lærarane. I dei fleste tilfella får lærarane løn i 37,5 % av stillinga si for å gå på vidareutdanninga. I faga naturfag og matematikk dekkar tilskotet kr ,- nesten vikarutgiftene. For resten av fagfelta må kommunane sjølv dekka inn vikarutgifter for kvar lærar tilsvarande om lag kr ,-. Den enkelte kommunen må i alle alternativa dekka kostnadar til reise, opphald, faglitteratur m.m. (Om lag kr ,- pr. lærar) Fitjar kommune gjev dette året 6 tilsette tilbod om vidareutdanning på staleg/kommunal avtale. Side70

71 Skulebasert kompetanseutvikling var svært vellukka gjennom prosjektet vurdering for læring. Denne måten å arbeida på involverer heile personalet ved den enkelte skulen og vil bli modell for for dei vidare utviklingsarbeida m.a. for ungdomsskulesatsinga Gnist i Forum for oppvekst i Sunnhordland (FOS) legg også opp til eit samarbeid om vidareføring av vurdering for læring-satsinga. FOS har ved fleire høve greidd å få hand om midlar til nettverksarbeid og desse vil bli nytta i det arbeidet. Vurdering: Den auka statlege satsinga på vidareutdanning for lærarar er positiv for kommunen. Dette gjev kommunen høve til å vidareutvikla skulen og stimulera tilsette til å søkja vidareutdanning og til å læra i fellesskap. Gjennom FOS har Fitjar kommune saman med kommunane i regionen fått til eit godt samarbeid kring nettverk og kurs. Planen er utarbeidd med grunnlag i faglege vurderingar og i samarbeid med skulane. Den vil bli iverksett innafor dei økonomiske rammer som ligg i budsjett 2014, supplert med fond og ekstra statlege midlar. Sidan planen slik det ligg føre ikkje legg opp til auke i kommunale midlar utover det som er budsjettert for 2014, meiner rådmannen saka kan endeleg vedtakast i fagutvalet utan å gå vidare til kommunestyret. Framlegg til vedtak: 1. Utval for oppvekst og omsorg godkjenner «Plan for kompetanseutvikling i skulen» Atle Tornes Rådmann Side71

72 Plan kompetanseutvikling i skulen 2014 Fitjar kommune FITJAR KOMMUNE January 1, 2014 Side72

73 Innhold Innleiing og bakgrunn... 1 Mål:... 1 Kompetanseutviklingstiltak i Strategiar... 2 Tiltaksplan for kompetanseutvikling Vidareutdanning... 3 Etterutdanning... 4 Samarbeidspartnarar... 5 Økonomi... 5 Innleiing og bakgrunn "Kompetanse for kvalitet - strategi for vidare og etterutdanning " er Kunnskapsdepartementet si vidareføring av Kompetanse for kvalitet. Denne strategien har dei seinare år vorte grunnlaget for eit varig system med vidareutdanning av pedagogisk personale i grunnskulen. Kompetanseutvikling er i tillegg et lokalt ansvar som skal vera forankra i lokale behov i den einskilde kommune og på den einskilde skule. Kvalifisering av lærarar og assistentar må vera kontinuerleg prosess då krav til fagleg og metodisk undervisningskompetanse stadig aukar. Mål: Formålet med kompetanse for kvalitet er å styrka elevens læring og motivasjon i grunnopplæringa ved å auke læarar og skuleleiars kompetanse. Lærarars faglege, fagdikdaktiske og pedagogiske kompetanse skal vidareutviklast gjennom å gje målretta og landsdekkande tilbod om vidareutdanning. Den nasjonale rektorutdanninga vidareførast som ein del av strategien. Det skal samtidig gjevast tilbod om etterutdanning innan statleg prioriterte fag og kompetanseområde. Strategien skal bidra til å auka lærarar og skuleleiarars status og styrke tilliten til skulens kvalitet. Delmål for perioden Satsingen på videreutdanning har som mål å bedre elevenes resultater i prioriterte fag ved å auke antall lærere som har faglig og fagdidaktisk kompetanse opp til 60 studiepoeng. 2. Satsingen på etterutdanning har som mål å øke lærernes kompetanse gjennom etterutdanning på prioriterte fag og områder 3. Satsingen på rektorutdanningen har som mål å styrke skolelederes kompetanse gjennom det nasjonale rektorprogrammet Som føregåande år er det også i sett av midlar til vidareutdanning i grunnopplæringa. Denne potten er auka og kommunane har fått reduserte utgifter til vikar Kompetanseutviklingsplan for tilsette i skulen 2014 Side 1 Side73

74 Som eit ledd i å få skulane til å bli lærande organisasjonar har styresmaktene sett i verk fleire typar kompetanseheving enn etter- og vidareutdanningar i fag. Denne forma vert kalla Skulebasert kompetanseheving og er omtala i Stortingsmelding 22( ) Motivasjon mestring muligheter: Skolebasert kompetanseutvikling innebærer at skolen, med ledelsen og alle ansatte, deltar i en utviklingsprosess på egen arbeidsplass. Hensikten er å utvikle skolens samlede kunnskap, holdninger og ferdigheter når det gjelder læring, undervisning og samarbeid Forsking syner at dei skulane som greier å gjera god praksis til felles praksis i skulen og som aukar kompetansen sin internt ved kollegarefleksjon, utprøving og deling greier betre å løfta elevresultata enn om ein baserer Kompetansehevingsstrategien kun på einskilde kurs, eller at nokre lærarar tek vidareutdanning. Satsinga Vurdering for læring, var ei slik satsing som også har ført til endra praksis i klasseromma. Hausten 2015 kjem Rimbareid barne- og ungdomskule truleg med i Ungdomstrinnsatsinga og får såleis tilgang til ein del ekstra kompetanseheving der. Vurdering for læring er utvida i regionen og det vil bli tilbod om kurs og nettverk for Sælevik og Øvrebygda i samband med det. Kompetanseutviklingstiltak i Fitjar kommune har over tid, hatt nokså høg deltaking på vidareutdanningar i statleg regi. Ein har dei to siste åra fått lærarar med vidareutdanning, samt at ein i kursregionen (FOS forum for oppvekst i Sunnhordland) har gjeve tilbod om kurs og nettverk innafor ei rekkje område. Lista under gjev eit oversyn over hovudtiltak: 5 lærarar har i perioden delteke på vidareutdanning under felles statleg/kommunal strategi. 4 skuleleiarar har delteke på rektorskulen. I tillegg har fleire lærarar fått kommunal støtte til gjennomføring av vidareutdanning. Nettverkssamlingar gjennom FOS i samband med prosjektet vurdering for læring. Gjennom FOS har mange lærarar delteke på diverse dagskurs/samlingar. Strategiar Fitjar kommune byggjer på desse strategiane i sitt arbeid med kompetanseutvikling: Fitjar kommune vil arbeida for og støtta opp om at det vert teke initiativ til og gjennomført ulike kompetanseutviklingstiltak for skuleleiarar, lærarar o.a. i regi av Forum for oppvekst. I ein liten kommune som Fitjar er det viktig å søkja samarbeid i regionen for å få til eit godt tilbod. Fitjar kommune gjennomfører kvart fjerde år nødvendig kartlegging av behov for kompetanseutvikling i grunnopplæringa. Strategiar og tiltak for kompetanseutvikling og skuleutvikling vert sett på dagsorden i felles kommunale møter for skuleleiarane Fitjar kommune vil halda god kontakt med utdanningsavdelinga hjå Fylkesmannen Kompetanseutviklingsplan for tilsette i skulen 2014 Side 2 Side74

75 Både kommune- og skulenivå vil delta på ulike nasjonale og regionale kurs og konferansar om skuleutvikling og skulevurdering Vidareutdanning kombinert med arbeid i nettverksgrupper gir god læringseffekt for deltakarane og gjer at skular har gjensidig nytte av den kompetanse og dei røynsler som er på andre skular. Studiereiser og personalsamlinga og deltaking i større prosjekt er gode læringsarenaer for å utvikla skulen som lærande organisasjon. Fitjar kommune vil arbeida for i aukande grad å realisera kompetanseutvikling gjennom vidareutdanning og utviklingsarbeid over tid. Dette gjev betre effekt enn tradisjonelle kortkurs. Kompetanseutviklingstiltaka må gå i djupna, vera forskingsbaserte og vera knytt til praksis. For Fitjar kommune er kompetanseutvikling også viktig i høve til rekruttering av personale til skulen Alle skulane har eige kursbudsjett til rådevelde. Gjennom desse strategiane vil Fitjar kommune leggja grunnlag for vidareutvikling av ein god skule. Skuleverket i Fitjar har mange dyktige og kompetente skuleleiararar og lærarar. Gjennom kompetanseutvikling, utviklingsarbeid på den einskilde skule og regionalt samarbeid vil me sjå at skuleleiararar, lærarar og assistentar får fagleg påfyll, høve til etter- og vidareutdanning og innsikt i utviklingsarbeid. Kommunen sine hovudstrategiar må realiserast gjennom skulane sine utviklingsplaner, god tilrettelegging og oppfylging frå skulekontoret og interkommunalt samarbeid. Tiltaksplan for kompetanseutvikling 2014 I høve til kompetanseutvikling skil ein mellom tre hovudtypar: 1. Vidareutdanning vert avslutta med eksamen og gjev formell kompetanse (studiepoeng) 2. Etterutdanning kurs, konferansar. Dette fører ikkje til formell kompetanse, men er eit verkemiddel i høve til oppdatering og fagleg påfyll. 3. Skulebasert kompetanseheving - Skolebasert kompetanseutvikling inneber at: skulen, med leiing og alle tilsette deltek i ein utviklingsprosess på eigen arbeidsplass over tid. Føremålet er å utvikla skulens samla kunnskap, haldningar og ferdighetar når det gjeld læring, undervisning og samarbeid. Vidareutdanning (Utdanning som gir formell kompetanse og studiepoeng) Kompetanseutviklingsområde Målgruppe Type tiltak organisering Merknad utfyllande opplysningar Leseopplæring Lærar barnetrinn NLA Høgskulen 1 lærar fullfører våren 2014 Andrespråksped. Lærar ungdomstrinn Høgskulen i Bergen 1 lærar fullfører Våren 2014 Stipulerte kostnadar Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- (Statleg støtte kr Kompetanseutviklingsplan for tilsette i skulen 2014 Side 3 Side75

76 Nasjonal skuleleiarutdanning Nasjonal skuleleiarutdanning Naturfag Matematikk Sum vidareutdanning Inspektør Haugesund Inspektør fullfører hausten 2014 Skulekonsulent Haugesund Skulekonsulent fullfører hausten 2014 Lærar ungdomstrinn Lærar ungdomstrinn Universitetet i Bergen Høyskolen i Bergen Oppstart haust 2014 Oppstart haust ,-) Staten betalar utdanninga. Reise opphald, bøker etc. kr ,- Staten betalar utdanninga. Reise opphald, bøker etc. kr ,- Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- Etterutdanning (kurs, konferansar, nettverksgrupper, utviklingsarbeid, prosjekt etc) Kompetanseutviklings område fagområde Opplæring i It`s learning Målgruppe Lærarar og skuleleiarar på alle skulane. Om lag 60 stk. Munnleg eksamen Lærarar på 10. trinn Skuleleiarkonferanse i Haugesund Nettverksamling vurdering for læring Diverse kurs gjennom FOS for lærarar og assistentar Alle skuleleiarane Sælevik og Øvrebygda Assistentar og lærarar Type tiltakorganisering Kurs Fos- kurs Kurs nettverk Kurs nettverk Etterutdanning Merknad utfyllande opplysningar Som ein del av opplæringa i høve ny læringsplattform Førebuing til munnleg eksamen Samarbeid i FOS på tvers av kommunar Samarbeid på tvers av kommunar Ulike emner og fag Stipulerte kostnadar Kr ,- Kr 2.000,- Kr ,- Skjønnsmidlar frå FOS dekker utgiftene Kr ,- Lokalt læreplanabeid Skuleleiarar Kurs nettverk I regi av Kr 5.000,- fylkesmannen Sum etterutdanning Kr ,- Kompetanseutviklingsplan for tilsette i skulen 2014 Side 4 Side76

77 Samarbeidspartnarar I arbeidet med kompetanseutvikling er det viktig at Fitjar kommune opprettar og går inn i samarbeid med andre kommunar og ulike utdanningsinstitusjonar. I denne planen legg ein til grunn at dei eksterne hovudsamarbeidspartnarane skal vera: Forum for oppvekst i Sunnhordland (FOS) Utdanningsavdelinga hjå Fylkesmannen i Hordaland Høgskulen Stord-Haugesund samt andre høgskular og kompetansesentra som kan tilby relevant etter og vidareutdanning Andre tilbydarar av kompetanseutvikling Økonomi Fitjar kommune får, etter søknad tilført statlege midlar til kompetanseutvikling. Staten tek no større del av kostnadane til vidareutdanning av lærarar, men noko fell likevel på kommunen sjølv. Det er ein føresetnad at kommunen går inn med eiga finansiering og at denne vert synleggjort i søknader, planer og rapporter. Det er også ein føresetnad at kommunen utarbeider og vedtek plan for kompetanseutvikling. Fitjar kommune har søkt om kr ,- i midlar til vidareutdanning I Våren 2014 deltek 4 på vidareutdanning. Frå hausten har 3 lærarar søkt på vidareutdanning. 2 av desse har fått plass. Det er ein føresetnad at kommunen overfører ubrukte statlege midlar frå eit budsjettår til neste. Bruken av både statlege og kommunale midlar skal rapporterast og dokumenterast. Dei økonomiske rammene vil og i noko grad kunne supplerast av ubrukte øyremerka staglege midlar frå tidlegare år. Kompetanseutviklingsplan for tilsette i skulen 2014 Side 5 Side77

78 Fitjar kommune Arkivkode: A30 Saksmappe: 2011/79 Sakshandsamar: Anne Lene Ø Jordåen Dato: SAKSFRAMLEGG Høyring, rammeplan for kulturskulen "Mangfold og fordypning" Utval sak Utval Møtedato 26/14 Utval for Oppvekst og omsorg Dokument i saka: Høyringsnotat og forslag til ny rammeplan ligg på Norsk kulturskoleråd si internettside på adresse: Bakgrunn: Norsk kulturskoleråd har sendt utkastet til del 1 (kapittel 1 og 2) av ny rammeplan for kulturskulen ut på høyring. Høyringsfristen er 20. juni Rammeplanen «Mangfold og fordypning» er utarbeida av rammeplanutvalet som styret for Norsk kulturskoleråd sette ned i tråd med vedtak frå Norsk kulturkoleråds landsmøte i Utvalet har vore leia av Eirik Birkeland. Høyringsutkastet omhandlar del 1 av rammeplanen, den generelle delen og delast inn i 2 kapittel: 1. Kulturskulen sitt samfunnsoppdrag 2. Prinsipp og rettingsliner for kulturskuleverksemd I kapittel 1 definerast kulturskulen sitt formelle oppdrag, formål, organisering og inndeling av kulturskulen sine tre undervisningsprogram (grunn-, kjerne- og fordjupingsprogram). Kapittel 2 skildrar dei ulike ansvarsområda som er knyta til verksemda og det vert sett fokus på skuleeigarskap, kvalitet og kompetanse. Arbeidet med rammeplan for kulturskulen vil halde fram etter Norsk kulturskuleråd sitt landsmøte Det skal da utarbeidast fagplanar for kulturskulen og ein implementeringsstrategi. Vurdering: Fitjar kommune ser positivt på at Norsk kulturskoleråd ynskjer å utarbeida ein Rammeplan for kulturskulen. Fitjar kommune sluttar seg til skildringa av kulturskulen sitt samfunnsoppdrag Fitjar kommune sluttar seg til innføring av dei tre definerte programma; Grunnprogrammet, kjerneprogrammet og fordjupingsprogrammet. Når det gjeld grunnprogrammet vil Fitjar kommune definere det som eit tilbod for barn i alder 0 10 år. Fitjar kommune, som skuleeigar, tek ansvar for at kulturskulen sitt tilbod er i tråd med nasjonale føringar. Kulturskulen inngår i kommunen sine plandokument og er ein del av kommunen sitt strategiarbeid både innan utdanning og kultur Fitjar kommune sluttar seg til rammeplanutkastet om utvikling av felles standariserte kvalitetskriterier for undervisningstilbodet og interne kvalitetssikringssystem i verksemda. Side78

79 Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg vedtek uttalen slik den ligg føre. Atle Tornes Rådmann Side79

80 Fitjar kommune Arkivkode: Saksmappe: 2014/349 Sakshandsamar: John Karsten Raunholm Dato: SAKSFRAMLEGG Innføring av MOT - programmet i ungdomsskulen Utval sak Utval Møtedato 27/14 Utval for Oppvekst og omsorg Kommunestyret Vedlegg: «Hvordan bli et lokalsamfunn med MOT/nærmiljø med MOT?» Samandrag: MOT programmet vert av mange kommunar nytta som ein viktig del av det førebyggjande arbeidet. Utval for oppvekst og omsorg har hatt vitjing av MOT informatørar frå Stord saman med elevar som har vore igjennom programmet. Dei uttrykte seg svært positivt til programmet som gjennom lokal evaluering har vist høg grad av effekt. Saksopplysningar: Fitjar kommune har ved fleire høve vurdert dette programmet opp mot andre førebyggjande program. Ut frå ei samla vurdering (tidsbruk, lokal forankring, fokusområde og effekt) ynskjer kommunen no å ta i bruk MOT programmet - lokalsamfunn med MOT. Skulesjef John Karsten Raunholm vert MOT leiaren i Fitjar kommune. Målet er at programmet i første omgang vert kopla opp mot ungdomstrinnet ved Rimbareid skule. På litt lengre sikt skal dei same grunntankane og verdiane som MOT representerer inn på dei andre fritidsarenaene til ungdom i kommunen. I oppstartsfasen, skuleåret , vil kommunen leiga inn 2 MOT informatørar frå Stord som gjennomfører MOT programmet for elevane på ungdomstrinnet. I løpet av denne tida vil Fitjar kommune sjølv utdanna MOT informatørar som vil overta denne rolla frå hausten Kostnadane ved innføringa av dette programmet vil som tidlegare signalisert årleg liggja på om lag Lisenskostnadar pr. år kr ,-. Bruk av MOT informatørar (kr ,- ved kjøp frå Stord kommune. Gjeld for hausten 2014 og våren 2015). Diverse materiell kr ,-. Vurdering: Ut frå tilbakemeldingar ein har fått frå tidlegare SLT koordinator i Stord så «framtonar» ein del ungdom frå Fitjar seg litt annleis enn andre ungdomar. Dette gjeld m.a. i høve til språkbruk, alkoholdebut, kvinnesyn og omtale av andre. MOT programmet set fokus på alle desse problemstillingane. Skulesjefen har gjennom mange år følgt MOT programmet i ungdomsskulen på nært hald. Når verdiane til MOT vert forankra i heile skulen (elevar, tilsette og leiing) så gir det positive resultat. Ved å ta i bruk MOT programmet vil ungdommane i Fitjar bli meir robuste til å møta dei utfordringane som ungdomstida fører med seg. Dei får MOT til å bry seg, MOT til å leva og MOT til å seia nei. Saka vert lagt fram for Kommunestyret fordi kostnadane med programmet vil bli om lag kr ,- kvart år framover. Framlegg til vedtak: Side80

81 Utval for oppvekst og omsorg rår kommunestyret til å gjera slikt vedtak: 1. Fitjar kommune innfører MOT programmet som ein del av det førebyggjande arbeidet mot ungdom med verknad frå Kostnadane for hausten 2014 kr ,- vert finansiert innafor ramma av skulebudsjettet grunna auka inntekter. 3. Finansiering av MOT programmet for 2015, kr ,-, vert lagt inn i budsjettet for Atle Tornes Rådmann Side81

82 Side82

83 Side83

84 Side84

85 Side85

86 Fitjar kommune Arkivkode: B00 Saksmappe: 2009/105 Sakshandsamar: Kristin Skare Dato: SAKSFRAMLEGG Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar kommune Utval sak Utval Møtedato 28/14 Utval for Oppvekst og omsorg Kommunestyret Vedlegg: - «Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar kommune 2014» Saksopplysningar: Opplæringslova seier i 13 m.a.: Ansvarsomfang Som ein del av oppfølgingsansvaret skal det utarbeidast ein årleg rapport om tilstanden i grunnskoleopplæringa og den vidaregåande opplæringa, knytt til læringsresultat, fråfall og læringsmiljø. Den årlege rapporten skal drøftast av skoleeigar dvs. kommunestyret, fylkestinget og den øvste leiinga ved dei private grunnskolane. 13 i Opplæringslova sikrar at styringsorgana i kommunen har eit informert tilhøve til kvaliteten i grunnopplæringa. Dette er nødvendig for å fylgja opp utviklinga på sektoren på ein god måte. Dette krev at både fagutvalet og kommunestyret har denne rapporten til handsaming. Saman med annan informasjon, saker og dokument om grunnopplæringa vil denne rapporten vera viktig i det politiske arbeidet. Både fagutval og kommunestyre har interesse både av rammefaktorar og innhald i grunnopplæringa. Innhaldet i den rapporten som vert lagt fram her, er i all hovudsak henta frå opne opplysningar som er å finna samt tal innhenta frå Hordaland Fylkeskommune. I saka frå vart tilstandsrapporten døypt om til Kvalitetsmelding. Dette for å tydleggjera fokuset på kvifor ein årleg handsamar resultata frå Skoleporten. Fokuset skal vera å nytta resultata til å betra kvaliteten på opplæringa. Ein har no med resultat frå Elevundersøkinga og dei nasjonale prøvane som vart gjennomført i inneverande skuleår. Skulekontoret har i arbeidet med skulebruksplan hatt ei omfattande drøfting med skuleleiarane om målsetjingar for skulen i komande planperiode. Dette er omtala i kvalitetsmeldinga og vil danna grunnlag for dialogane med skulane om skuleutviklinga. Eit årshjul for plan, vurdering, dialog, korrigering m.v er under utarbeiding. Det er utarbeidd rutiner for korleis skulane skal gjennomføra og evaluera resultata i Skoleporten. I mellomtida har skulekontoret motteke varsel om tilsyn frå Fylkesmannen. Det om handlar elevane sitt utbyte av opplæringa. Det vil nok også vera ei hjelp i arbeidet med å få på plass eit fullgodt system. Resultata i rapporten har vore drøfta i personala på skulane, men ein har ikkje fått på plass den formelle dialogen med skuleeigar enno. Vurdering: I kvalitetsmeldinga for grunnskulen i Fitjar 2014, er teke med dei moment som Opplæringslova krev skal vera med. Rapporten skal omhandla læringsmiljø og Side86

87 læringsresultat ut frå gjennomførte undersøkingar og innhenta resultat. Viktig å hugsa er det då at ikkje berre alt som kan teljast er det som betyr noko i høve til ein god skule, men noko både kan og bør målast og talfestast. Fitjar kommune har framleis god lærartettleik og godt kvalifiserte lærarar. Det er framleis kvalifiserte søkjarar til lærarstillingar og ein får framleis tilsett lærarar med godkjent utdanning og relevant kompetanse. Dei elevane som ikkje har, eller kan få tilfredstillande utbyte av det ordinære opplæringstilbodet, har rett på spesialundervisning etter opplæringslova 5.1 I Fitjar utgjer dette om lag 9,5% av elevmassen. Samla sett er resultata i Fitjar om lag som før. Det er framleis utfordringar knytt til analyser på så lågt talgrunnlag som ein har i Fitjar kommune. Nokre få elevar sine resultat kan slå veldig ut på målingane våre samanlikna med større kommunar. Fitjar ligg for andre år på rad godt over både land, Hordaland og samanliknbare kommunar på grunnskulepoeng. Det er også gledeleg at 100% av elevane i Fitjar tek til på vidaregåande utdanning etter at dei avsluttar grunnskulen. Framlegg til vedtak: Utval for oppvekst og omsorg rår kommunestyret til å gjera slikt vedtak: 1. Kommunestyret tek «Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014» til vitande. 2. Kommunestyret tek meldinga med i sitt grunnlag for vidare arbeid med utvikling av eit godt grunnskuletilbod i Fitjar kommune Atle Tornes Rådmann Side87

88 2014 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar kommune Side88

89 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Innhold Samandrag... 2 Hovudområde og indikatorar... 3 Ressursar til undervisning... 3 Elevar og undervisningspersonale... 4 Talet på elevar og lærarårsverk... 4 Lærartettleik... 4 Spesialundervisning... 5 Læringsmiljø... 6 Elevundersøkinga... 6 Historikk:... 7 «Nye elevundersøkinga»... 8 Oversyn 7.trinn:... 9 Oversyn 10.trinn: Mobbing på skolen Ståstadanalysen Læringsresultat/fagleg utvikling Lesing: trinn: trinn: Rekning: trinn: trinn: Engelsk: trinn: trinn: Karakterer: Grunnskulepoeng: Overgang til vidaregåande skule Gjennomføring vidaregåande skule Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 1 Side89

90 Vaksenopplæringa Arbeidsinnvandrarar Innvandrarar med rett og plikt til opplæring i norsk og samfunnsfag Kompetanseutvikling og rekruttering av personale Vidareutdanning (Utdanning som gir formell kompetanse og studiepoeng) Etterutdanning (kurs, konferansar, nettverksgrupper, utviklingsarbeid, prosjekt etc) Kvalitetsarbeid i skulen Bakgrunn: Fitjar sitt kvalitetssystem: Sikringssystem: Lokale utviklingsmål for skulen i Fitjar: Kvalitetsarbeid lokalt Samandrag Kvalitetsmeldinga i år tek føre seg noko meir en føregåande år. Målsetjinga er at ein skal ha mest mogeleg informasjon om tilstanden i skulen, som grunnlag for å ta avgjerder i høve til sektoren. Hovudområde og indikatorer: gjev informasjon om lærartettleik og ressursar som vert nytta til undervisning. Tala er henta frå Skoleporten, samt SSB og GSI der skulane rapporterer inn årleg. Læringsmiljø: gjev informasjon om elevane sitt læringsmiljø og peikar på nokre utfordringar som ein lyt ha fokus på. Herunder ligg også informasjon om Ståstadanalysen som førebels er gjennomført på Rimbareid skule. Læringsresultat: informasjonen i dette kapittelet er henta frå skoleporten og fortel om i kor stor grad elevane i Fitjar meistrar dei grunnleggjande dugleikane. Vidare tek ein for seg noko om overgang til vidaregåande skule, gjennomføringsgrad på vidaregåande, samt litt om vaksenopplæringa. Personalet er den viktigaste faktoren vår og ein har difor teke med noko om rekruttering og kompetanseheving av personale. Til slutt får ein litt meir informasjon om kvalitetsarbeid og kvalitetssystem innafor skulesektoren nasjonalt og lokalt, samt målsetjingar i komande planperiode for skulebruksplanen. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 2 Side90

91 Hovudområde og indikatorar Ressursar til undervisning Det er politikarane som fordelar dei økonomiske ressursane til skulesektoren etter innspel frå administrasjonen. Den enkelte rektor organiserer elevane ut frå det som er mest hensiktsmessig jf. Opplæringslova: 8-2. Organisering av elevane i klassar eller basisgrupper I opplæringa skal elevane delast i klassar eller basisgrupper som skal vareta deira behov for sosialt tilhør. For delar av opplæringa kan elevane delast i andre grupper etter behov. Til vanleg skal organiseringa ikkje skje etter fagleg nivå, kjønn eller etnisk tilhør. Klassane, basisgruppene og gruppene må ikkje vere større enn det som er pedagogisk og tryggleiksmessig forsvarleg. Nøkkeltal grunnskule Fitjar Fitjar Fitjar Kostragruppe 2 Landet u/oslo Korrigerte brutto driftsutgifter til grunnskuleundervisning per elev. Driftsutgifter til inventar og utstyr per elev i grunnskulen Driftsutgifter til undervisningsmateriell per elev i grunnskulen Antal elevar Gjennomsnittleg gruppestorleik ,8 10,8 11,2 11,4 12,9 trinn Gjennomsnittleg gruppestorleik ,4 12,2 13,2 12,8 14,3 trinn Andel elevar i grunnskulen som mottek 9,5 9,1 5,9 10,1 8,4 spesialundervisning i % Timar spesialundervisning i % av totale lærartimar 23,1 26,1 21,6 19,3 17,8 Gjennomsnittlege grunnskulepoeng 43,1 42,9 39, ,1 Kjelde: SSB For å kunna gje ei best mogeleg tilpassa opplæring må den enkelte skulen ha ein fri ressurs/delingstimar som gjer skulen i stand til å gje einskildelevar/klassar/grupper ekstra hjelp og styrking i kortare eller lengre periodar. Denne ressursen vert også nytta som styrking på dei første trinna i høve til grunnleggjande ferdigheiter for på den måten unngå behov for spesialundervisning seinare. Me ser også at det er ein auke i talet på barn og unge som slit med ulike psykiske vanskar. Dei kan ha behov for tilpassingar som også krev ressursar. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 3 Side91

92 Elevar og undervisningspersonale Om Elevar og undervisningspersonale Utdanningsdirektoratet tilrår at skoleeigarane tek med desse indikatorane i tilstandsrapporten: talet på elevar og lærarårsverk (sum årsverk for undervisningspersonalet) lærartettleik (lærartettleik steget, lærartettleik steget) Talet på elevar og lærarårsverk Talet på elevar Indikatoren opplyser om talet på elevar som er registrerte ved grunnskolar per 1. oktober det aktuelle skoleåret. Indikatoren omfattar barn og unge som etter opplæringslova 2-1 har rett og plikt til grunnskoleopplæring, og som får denne opplæringa ved ein grunnskole. Tala omfattar ikkje vaksne elevar som får grunnskoleopplæring. Årsverk for undervisningspersonale Indikatoren viser summen av årsverk for undervisningspersonalet. Summen inkluderer berekna årsverk til undervisning og berekna årsverk til anna enn undervisning. Årsverka er berekna ved å dividere årstimar på årsramma. Det er brukt 741 timar på barnesteget og 656 timar på ungdomssteget. I denne indikatoren høyrer følgjande delskår med: Årsverk til undervisning. Fitjar kommune skoleeier Fordelt på periode Offentleg Alle Begge kjønn Grunnskole Indikator og nøkkeltall Talet på elevar » Årsverk for undervisningspersonale 47,9 51,0 48,3 50,9 53,2 Fitjar kommune skoleeier, Grunnskole Ein har framleis ein auke i undervisningspersonale. Dette må sjåast i samanheng med at ein har ein auke i antal elevar med spesialundervisning. Lærartettleik Lærartettleik steget Indikatoren viser gjennomsnittleg lærartettleik på steget ned på skolenivå. Lærartettleik er rekna ut med utgangspunkt i forholdet mellom elevtimar og lærartimar, og gir informasjon om storleiken på undervisningsgruppa. Indikatoren inkluderer timar til spesialundervisning og til andre lærartimar som blir tildelte på grunnlag av individuelle elevrettar. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 4 Side92

93 Lærartettleik steget Indikatoren viser gjennomsnittleg lærartettleik på steget ned på skolenivå. Lærartettleik er rekna ut med utgangspunkt i forholdet mellom elevtimar og lærartimar, og gir informasjon om storleiken på undervisningsgruppa. Indikatoren inkluderer timar til spesialundervisning og til andre lærartimar som blir tildelte på grunnlag av individuelle elevrettar. Fitjar kommune skoleeier Samanlikna geografisk Illustrasjonen er henta frå Skoleporten Fitjar kommune har framleis høgare lærartettleik en både kommunegruppe 2, Hordaland og nasjonalt. Noko av årsaka er at ein har dei to små skulane, men også på ungdomstrinnet har ein høg tettleik av lærarar. Spesialundervisning 5-1.Rett til spesialundervisning Elevar som ikkje har eller som ikkje kan få tilfredsstillande utbytte av det ordinære opplæringstilbodet, har rett til spesialundervisning. I vurderinga av kva for opplæringstilbod som skal givast, skal det særleg leggjast vekt på utviklingsutsiktene til eleven. Opplæringstilbodet skal ha eit slikt innhald at det samla tilbodet kan gi eleven eit forsvarleg utbytte av opplæringa i forhold til andre elevar og i forhold til dei opplæringsmåla som er realistiske for eleven. Elevar som får spesialundervisning, skal ha det same totale undervisningstimetalet som gjeld andre elevar, jf. 2-2 og 3-2. Det er ei målsetjing at talet på elevar som får spesialundervisning skal ned. (Skuleåret får 9,5 % av elevane spesialundervisning. Timar til spesialundervisning i % av det totale lærartimetalet ligg for høgt i høve til samanliknbare kommunar.) Det har kome nye presiseringar frå sentralt hald i høve til Opplæringslova som forsterkar denne føringa. Dette fører til at ein må betra kvaliteten i den tilpassa opplæringa. Når talet på elevar som får spesialundervisning går ned vil det bli frigjort ressursar som må bli verande i skulen som frie midlar. Her er det viktig å framheva behovet for tidleg innsats som vil vera Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 5 Side93

94 eit viktig førebyggjande tiltak for å hindra at elevane i framtida vil ha rett til spesialundervisning. Å nytta meir midlar til styrking på dei lågare trinna, vil vera langt betre økonomi enn spesialundervisning på eit seinare tidspunkt og er ei god investering. Dessverre kjem utgiftene før innsparinga. Læringsmiljø Elevundersøkinga Om Læringsmiljø Det er obligatorisk for skoleeigarar og skoleleiarar å gjennomføre Elevundersøkinga kvar haust for elever på 7. og 10. steget og for Vg1. Ein del av spørsmåla i Elevundersøkinga er sett saman til indeksar som blir viste i Skoleporten. Resultata for alle spørsmåla i Elevundersøkinga blir viste i ein eigen rapportportal. I tilstandsrapporten er desse læringsmiljøindeksane obligatoriske: Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 6 Side94

95 Støtte frå lærarane Vurdering for læring Læringskultur Meistring Elevdemokrati og medverknad Mobbing på skolen Andel elevar som har opplevd mobbing 2-3 gonger i måneden eller oftare (prosent) Om tolking av resultata i små utval seier udir: Hvis du sammenligner resultater over tid må du huske på at størrelsen på utvalget, dvs antallet elever som har deltatt i Elevundersøkelsen, har betydning for resultatene. Det er for eksempel vanligvis større spredning eller variasjon i svarene jo mindre utvalget er. Det betyr at jo mindre utvalget er, desto større bør forskjellene være for at du kan feste lit til at det har skjedd en reell endring i elevenes læringsmiljø. Det betyr imidlertid ikke at du skal bagatellisere endringer i resultater som oppstår i mindre grupper. Endringene kan være reelle, men det må eventuelt sannsynliggjøres ved å vise til annen relevant lokalkunnskap om elevenes læringsmiljø som støtter en slik tolkning Historikk: 7.trinnet: Det har vore nokre endringar i korleis spørsmåla er formulert og tala er såleis ikkje samanliknbare frå år til år. Det er likevel grunn til å sjå litt på korleis elevane i Fitjarskulen har trivast dei siste åra. Undersøkinga har vore gjort årleg frå Ein har såleis ein viss historikk i desse tala. Elevane på 7.trinnet har stort sett trivast godt, med nokre svært «gode» år og nokre år med lågare trivsel. 3 av 5 år har elevane lagt på, eller over landssnitt i trivsel. Elevane på 7.trinn trivast jamt over noko dårlegare med lærarane sine en landet elles. Dei svarer at lærarane ikkje i tilstrekkeleg grad (altså på nasjonalt nivå og samanliknbare kommuner) gir dei lyst til å arbeida med faga og at dei generelt ikkje trivst med lærarane. På spørsmålet om lærarane er hyggelege mot dei, svarer dei derimot over landssnittet. Totalt har trivselen med lærarane hatt ei synkande kurve dei tre siste åra. Dei tre siste åra har elevane svara på korleis dei meiner dei meistrar skulen. Fitjarelevane svarer at dei opplever at dei meistrar skulen dårlegare en landssnittet i to av åra. Eitt år opplevde dei betre meistring en landssnittet. Når elevane sjølve skal uttala seg om sitt fysiske miljø, har elevane i Fitjar rapportert godt under landssnittet i alle åra. Dette har nok samanheng med tilhøva på Rimbareid og vil forhåpentlig bli betra når elevane får teke i bruk nyeskulen. Når det kjem til motivasjon i høve til skulearbeid varierer dette frå år til år. Dei svarer at dei gjer leksa, føl med på det lærarane seier, er interessert i skulearbeid og har lyst å læra, i noko mindre grad en landet for øvrig. Når ein spør om dei får fagleg rettleiing, om lærarane fortel kva som skal til for at dei skal bli betre mm, så er dei meir positive en snittet i landet. Elevane svarer og under landssnittet på Elevdemokrati over tid, men var nøgd ved siste måling. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 7 Side95

96 Elevane i Fitjar ligg på landsnitt eller under, når det kjem til mobbing. Eitt år låg ein over landssnittet i høve til mobbing. 10.trinn 10.trinn rapporterer at dei trivast over landssnittet med medelevar, i friminutta og totalt. To år rapporterer dei under snitt om korleis dei trivast generelt, men dei andre åra ligg dei godt over landssnittet. Når det kjem til trivsel med lærarane, så er det litt større variasjon. To av åra rapporterer dei under snitt, men dei tre andre åra ligg dei godt over landssnittet. Særleg syns dei lærarane er hyggelege, dei har litt mindre score på om lærarane gjev dei lyst til å læra, men det samsvarer med landet. Tre av åra har dei blitt spurt om korleis dei opplever at dei meistrer skulen. To av desse åra rapporterer dei over landssnittet på at dei meistrar skulen. Tre av åra har dei blitt spurt om korleis dei opplever at dei får nok fagleg utfordring. To av åra rapporterer dei under landssnittet på dette, medan siste året dei vart spurt svarer dei likt som landssnittet. Elevane på 10.trinn var ikkje nøgd med elevdemokratiet. Dei rapporterer under landssnittet at elevrådet fungerer (minus siste måling som er på snitt) og at dei ikkje vert lytta til. Dette har betra seg no. Når det gjeld fysisk læringsmiljø, så rapporterer 10.trinnet at dei ikkje er nøgd med det, slik som 7.trinn. Her ligg ein under landssnitt kvart år, men er noko meir nøgd i Året og året etter rapporterer 10.klasse om mykje mobbing. Desse to åra har slått dårleg ut i folkehelserapporten. Dei to påfølgande åra rapporterer dei om like mykje mobbing på skulen som landssnittet. 10.klassingane i Fitjar er motiverte over landssnittet alle åra dei har svara på dette. Dei svarer at dei gjer leksene, høyrer på læraren og er interessert i skulearbeidet. Dei svarer noko lågare på at dei likar skulearbeidet. Dei rapporterer også over landssnittet på spørsmålet om dei får god nok fagleg rettleiing. 10.trinnet vert også oppmoda om å svara på kor nøgd ei er med karriererettleiinga dei får på skulen. Elevane svarer under landssnittet i to av åra, medan dei svarer på, eller over landssnittet, dei to siste åra undersøkinga vart gjennomført. «Nye elevundersøkinga» I år hadde udir utarbeidd ei ny elevundersøking som er meir nyansert i høve til spørsmåla. Grøn farge indikerer på, eller over nasjonalt snitt (0,1 under nasjonalt snitt er ikkje ei signifikant endring). Gult er ei endring i høve til nasjonalt snitt og det kan vera grunn til å sjå meir på desse resultata. Raud er grunn til bekymring og krev tiltak. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 8 Side96

97 Oversyn 7.trinn: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Offentlig, 7.Trinn, Begge kjønn, Indikator og nøkkeltall Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Trivsel 4,3 4,4 4,3 4,4 Støtte fra lærerne 4,1 4,3 4,3 4,3 Støtte hjemmefra 4,4 4,3 4,2 4,3 Faglig utfordring 4,1 3,9 3,8 3,9 Vurdering for læring 3,7 3,8 3,7 3,8 Læringskultur 3,6 3,7 3,6 3,8 Mestring Motivasjon 3,7 3,9 3,8 3,9 Elevdemokrati og medvirkning 3,7 3,7 3,6 3,7 Felles regler 4,2 4,3 4,2 4,3 Mobbing på skolen 1,4 1,3 1,3 1,3 Andel elever som har opplevd mobbing 2-3 ganger i måneden eller oftere (prosent) 11,1* 6 5,4 5,3 *Prosentdelen Mobbing på skolen viser den prosentdelen elevar som opplever å bli mobba 2 eller 3 gonger i månaden eller oftare. Prosentdelen elevar som opplever mobbing på skolen, er summen av den prosentdelen elevar som har kryssa av på svaralternativa «2 eller 3 gonger i månaden», «Omtrent 1 gong i veka» og «Fleire gonger i veka». Prosentdelen Mobba på skolen seier med andre ord ingen ting om kor ofte elevane opplever å bli mobba. På trivsel, fagleg utfordring, meistring, elevdemokrati er det relativt stabilt. På mobbing har landet gått ned 0,1, medan Fitjar ligg på 1,4. Alvorleg er det at 11,1% av våre elevar på 7.trinn melder frå at dei vert mobba 2-3 gonger i månaden eller oftare. I vårt «utval» utgjer dette fire elevar i kommunen av dei som har svara på undersøkinga. I samtale med rektorane har me fått rede på at dei veit kven desse borna er og at det har vore betring. Meir om mobbing lenger nede. Her ser ein litt meir på dei spørsmåla der elevane rapporterer lågare en snitt: Støtte frå lærarane: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Støtte fra lærerne, Offentlig, 7.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 9 Nasjonalt Opplever du at lærerne dine bryr seg om deg? 4 4,2 4,2 4,2 Opplever du at lærerne dine har tro på at du kan gjøre det bra på skolen? 4,3 4,4 4,4 4,4 Opplever du at lærerne behandler deg med respekt? 4,1 4,3 4,2 4,3 Når jeg har problemer med å forstå arbeidsoppgaver på skolen, får jeg god hjelp av lærerne Lærerne hjelper meg slik at jeg forstår det jeg skal lære 4,1 4,5 4,4 4,4 3,9 4,3 4,2 4,3 Side97

98 Elevane på 7.trinn rapporterer at dei i mindre grad en landet får støtte frå lærarane sine, men at lærarane har tru på at dei kan gjera det bra. Dette er eit resultat som har vore over noko tid. Læringskultur: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Læringskultur, Offentlig, 7.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Det er god arbeidsro i timene 3 3,4 3,2 3,4 I klassen min synes vi det er viktig å jobbe godt med skolearbeidet Mine lærere synes det er greit at vi elever gjør feil fordi vi kan lære av det 3,6 3,8 3,7 3,8 4,1 4,1 4 4,1 Elevane våre rapporterer om meir uro i klasserommet, en landet for øvrig. Dei rapporterer også signifikant under på at det er viktig å arbeida med skulearbeidet. Likevel er det rom for å gjera feil og læra av desse. Motivasjon: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Motivasjon, Offentlig, 7.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Er du interessert i å lære på skolen? 4,2 4,2 4,2 4,3 Hvor godt liker du skolearbeid? 3,4 3,6 3,5 3,7 Jeg gleder meg til å gå på skolen 3,7 3,8 3,7 3,9 Spørsmåla som er valgt ut fortel at elevane er interessert i å læra om lag som på snitt, medan dei ikkje likar skulearbeidet og gleder seg mindre til å gå på skulen en landet for øvrig. Elevane på 7.trinnet får god støtte heimefrå, dei trivast på skulen og dei meiner dei veit reglane på skulen. Dei opplever at dei har medverknad på skulen no. Dei svarer også på landssnitt på vurdering for læring. Dette har noko samanheng med at lærarane har hatt særleg fokus på dette dei seinare åra. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 10 Side98

99 Oversyn 10.trinn: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Offentlig, 10.Trinn, Begge kjønn, Indikator og nøkkeltall Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Trivsel 4,1 4,1 4,2 4,2 Støtte fra lærerne 3,7 3,9 3,8 3,9 Støtte hjemmefra 3,7 3,8 3,8 3,9 Faglig utfordring 4 4,1 4 4,1 Vurdering for læring 3,1 3,2 3,2 3,2 Læringskultur 2,9 3,4 3,3 3,4 Mestring 3,7 3,9 3,9 3,9 Motivasjon 3,5 3,5 3,5 3,5 Elevdemokrati og medvirkning 3,1 3,1 3,1 3,2 Felles regler 3,9 3,8 3,8 3,8 Mobbing på skolen 1,4 1,3 1,3 1,3 Andel elever som har opplevd mobbing 2-3 ganger i 4,2 5,9 5,2 5 måneden eller oftere (prosent) Utdanning og yrkesveiledning 3,6 3,8 3,6 3,7 Prosentdelen Mobbing på skolen viser den prosentdelen elevar som opplever å bli mobba 2 eller 3 gonger i månaden eller oftare. Prosentdelen elevar som opplever mobbing på skolen, er summen av den prosentdelen elevar som har kryssa av på svaralternativa «2 eller 3 gonger i månaden», «Omtrent 1 gong i veka» og «Fleire gonger i veka». Prosentdelen Mobba på skolen seier med andre ord ingen ting om kor ofte elevane opplever å bli mobba. Trivsel, fagleg utfordring, vurdering for læring, motivasjon, medverknad, felles reglar, mobbing og utdanning og yrkesrettleiing er på landssnitt eller over. Ein ser at dei to siste åra er ein nøgd med elevdemokrati og yrkesrettleiing. Under ser ein litt meir på dei som ikkje er markert med grønt: Støtte frå lærarane: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Støtte fra lærerne, Offentlig, 10.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Opplever du at lærerne dine bryr seg om deg? 3,8 3,8 3,8 3,8 Opplever du at lærerne dine har tro på at du kan gjøre det bra på skolen? 3,9 3,9 3,9 4 Opplever du at lærerne behandler deg med respekt? 3,7 3,9 3,9 3,9 Når jeg har problemer med å forstå arbeidsoppgaver på skolen, får jeg god hjelp av lærerne Lærerne hjelper meg slik at jeg forstår det jeg skal lære 3,7 4 3,9 4 3,4 3,7 3,6 3,7 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 11 Side99

100 Støtte heimefrå: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Støtte hjemmefra, Offentlig, 10.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Hjemme viser de interesse for det jeg gjør på skolen 3,8 3,9 3,9 4 Jeg får god hjelp til leksene mine hjemme 3,6 3,6 3,7 3,7 Hjemme oppmuntrer de voksne meg i skolearbeidet 3,6 3,8 3,9 3,9 Elevane rapporterer at støtta frå dei heime er mindre når dei går på ungdomsskulen en på barnetrinnet. Det er vanleg også på nasjonalt nivå. Men, i Fitjar rapporterer dei over landssnitt på støtte heimefrå på barnetrinnet og synk meir en nasjonen på ungdomstrinnet. Læringskultur: Skoleporten Enhet: Fitjar kommune skoleeier Grunnskole, Læringsmiljø, Læringskultur, Offentlig, 10.Trinn, Begge kjønn, Delskår Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Det er god arbeidsro i timene 2,6 3,3 3,2 3,3 I klassen min synes vi det er viktig å jobbe godt med skolearbeidet Mine lærere synes det er greit at vi elever gjør feil fordi vi kan lære av det 2,7 3,3 3,3 3,4 3,5 3,6 3,5 3,6 Mobbing på skolen Gjennomsnittsverdien for indikatoren Mobbing på skolen er berekna ut frå kor mange som opplever at dei blir mobba, og kor ofte dei blir mobba. Verdien viser ikkje talet på elevar som i snitt blir mobba. Ein og same verdi kan anten indikere at mange kryssar av at dei blir mobba sjeldan, eller at færre kryssar av at dei blir mobba hyppig. I Skoleporten tyder eit gjennomsnitt ned mot verdien 1 på lite mobbing i skolen. Vurdering: Snittscoren på mobbing ligg på nivå med landet, det har det gjort over tid, med nokre unntak på 10.trinn. Ein variasjon på 0,1-0,2 opp og ned vil vera dei små variasjonane som vil oppstå når ein måler så små elevgrupper som ein har i Fitjar. Såleis vil det vera viktig å henta inn anna informasjon en resultata som vert presentert på Skoleporten. I rapportportalen finn ein mykje meir informasjon om mobbing og krenkjande åtferd. Elevane vert spurt om svært Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 12 Side100

101 mykje som omhandlar negativ åtferd. Her finn ein oversyn over alle spørsmåla til eleven: Når skulane analyserer elevundersøkinga i sin heilskap finn dei ut meir. Kva type mobbing/krenkjing er det tale om (på nettet, fysisk, utestenging m.m), kor skjer det (ute i friminuttet, i klasserommet, på skuleveg m.m), kven gjer det (medelev i klassen, andre elevar, tilsette m.m). Det er såleis grunnlag for å kunna arbeida svært systematisk både i høve til klassemiljø, tiltak ute, nettvett, samarbeid med foreldra osv. Skulane må nytta resultata i Elevundersøkinga i dialog med elevane, foreldra og dei tilsette slik at ein samen kan koma fram til tiltak som kan betra elevane sitt læringsmiljø. Alle skulane har lokalt planverk som skal sikra at det vert sett inn tiltak mot krenkjande åtferd. I skulebruksplan er det også laga skisse til korleis arbeida med elevane sitt læringsmiljø (og psykiske helse) for alle trinn. I tillegg nyttar skulane ulike program for å sikra at det vert arbeidd systematisk med læringsmiljøet. Skulane sitt arbeid mot mobbing vert etterspurt og vil vera ein del av den årlege kvalitetssamtalen med skuleeigarnivå. I skulebruksplanen legg ein fram følgjande tiltakspakke som del av arbeid med elevane sitt psykososiale miljø: Framlegg til tiltak for å arbeida systematisk med elevane sitt læringsmiljø: 1. Kommunen kjøper inn MOT-tenestene desse arbeider særleg opp mot u-trinnet og det vil vera naudsynt å sjå på andre løysingar for barnetrinnet. 2. Elevane på 1.-4.trinn held fram med Zippy-programmet 3. Elevane på mellomtrinnet tek i bruk «Det er ditt val» som ei forsøksordning 4. Ei nærare analyse av «nye» elevundersøkinga, samt ståstadanalysen dannar grunnlag for heilskapleg satsing på læringsmiljø på alle trinn. Dette vert greidd ut i eiga sak i juni. (Skulebruksplan for Fitjar kommune ) Ståstadanalysen Skulane i Fitjar gjennomfører våren 2014 Ståstadanalysen. Dette er eit refleksjons og prosessverktøy og eit hjelpemiddel for skulebasert vurdering. Målet med denne er å skapa felles refleksjon over skulen sin praksis og prioritera kva for område skulen skal arbeida vidare med. For å få til eit vellukka utviklingsarbeid på skulen er det viktig at personalet er involvert i vurderingsarbeidet når det gjeld eigen praksis. (Kjelde Udir). Ståstadanalysen er eit digitalt verktøy der dei tilsette vurderer seg sjølve på følgjande område: kompetanse og motivasjon, tilpassa opplæring og rådgjeving, Kultur for læring, leiing, Profesjonsutvikling og samarbeid, læreplanarbeid, grunnleggjande ferdigheitar, Undervegsvurdering, Klasseleiing. Det samla resultatet kjem ut med fargekodar på raud (krev tiltak), gul (må arbeidast med) og grøn (praksis ok). Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 13 Side101

102 Deretter arbeider personalet samen med å finna nokre innsatsområde der ein ser ein må auka fokus. Denne undersøkinga vert sett i samanheng med Elevundersøkinga. Rimbareid skule har gjennomført undersøkinga i vår. Øvrebygda er i gong. I Sælevik vil ein nytta verktøyet som samtalegrunnlag i utviklingstida, då her er få lærarar tilsett. Kort oppsummering frå Ståstadsanalysen. Pedagogisk personale på Rimbareid skule gjennomførde ståstadsanaylsen tysdag 1. april I forkant hadde me hatt oppe i plenum ei orientering om analysen, samt fått samtykke hjå lærarane til å delta i undersøkinga. I etterkant av undersøkinga, på planleggingsdagen , arbeide me, etter kafemodellen, med å drøfta resultata. Dette var ein særs god arbeidsmetode, alle fekk ytra seg og alle fekk drøfta kva dei tenkte og korleis dei tolka dei ulike påstandane og resultatet. Resultatet er i grunnen som forventa. Lærarane saknar at leiinga ikkje er tettare på og me manglar struktur på ein del områder. Dette kan forklarast ut frå fleire tilhøve, mellom anna kan ein sjå det som eit resultat av at skulen har vore inne i ei stor ombygging. Ein konsekvens av resultata bør også bli at ein set i gong med skulevandring. I skulevandring er metoden at leiinga ved skulen skal vera tett på undervisningspraksis i eit fastlagt mønster, men vandring er meir enn teknikk og system. "Tett-på leiing" handlar om synleg, tilretteleggjande og støttande leiing for å utnytta skulen sine største ressursar - medarbeidarane! Vidare kjem det tydeleg fram at skulen slit med felles lojalitet. Resultata fortel at ikkje alle føl opp og etterlever det som er bestemt. Dette handlar om kulturen på skulen. For å endre på dette treng ein tid. Det kan vera naudsynt å arbeide med felles forståing, haldningar til fellesskapet og felles visjon. Vidare har plangruppa og personalet, ut frå drøftingar kring resultata, prioritert å arbeida vidare med VFL, lesing, klasseleiing. Dette er tre felt som vil bidra til utvikling både av skulen som organisasjon, arbeidet retta mot eleven sitt læringsutbyte og felles forståing Siv Grete Stamnes rektor Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 14 Side102

103 Læringsresultat/fagleg utvikling Opplæringslova pålegg pålegg kommunen å ha eit forsvarleg system for å vurdera om krava i opplæringslova vert følgt. Før ein ser på tala frå Skoleporten er det likevel viktig å presisera følgjande: I all statistikk vil små skoler og kommuner være sårbare for enkeltprestasjoner. Én enkelt elev som presterer svært godt eller svært dårlig vil påvirke gjennomsnittet mye mer på en liten skole enn på en stor skole. Tall for små skoler må derfor tolkes med ekstra varsomhet. Et svært godt eller svært dårlig gjennomsnitt for en liten skole, kan være et utslag av én eller noen få elever og dermed gi mindre informasjon om årets elevkull. Det er alltid viktig å se tallene i sammenheng med det man vet om skolen og kommunen fra før.(udir) Hva sier forskningen? God lesekompetanse er helt avgjørende i et moderne, demokratisk samfunn. Norske ungdommers leseferdighet måles blant annet med PISA-testene. Andelen elever på de laveste nivåene har gått ned fra Dette er en positiv utvikling, men det er likevel grunn til bekymring når resultatene viser at Lesing: Nasjonale prøver i lesing kartlegg i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita lesing, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dei nasjonale prøvene i lesing omfattar tre aspekt: Elevane skal vise at dei kan: 1. finne informasjon 2. forstå og tolke 3. reflektere over og vurdere form og innhald i teksten Resultata til elevane på nasjonale prøver på 5. steget er presenterte ved ein skala med tre meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. 5.trinn: Fitjar kommune har lagt under og på nasjonalt nivå på lesing over tid: Lesing Nasjonalt Fitjar 1,8 1,8 2,0 1,9 1,9 Fitjar har jamt over lagt under nasjonalt snitt, men ein har hatt ei betring dei tre siste åra og 1,9 mot 2,0 er i seg sjølv ikkje ei signifikant ulikhetene mellom kjønn er større i Norge enn i de fleste land. Guttene ligger mer enn et skoleårs progresjon bak jentene. andelen elever som skårer høyt er lavere enn i tidligere PISAundersøkelser. norske elever ser ut til å bruke et begrenset repertoar av læringsstrategier og arbeidsformer. De ser også ut til å mangle trening i å lese tekster i et mer akademisk språkregister og tekster som krever forståelse av mye og detaljert faktakunnskap. flere gutter enn jenter har negative holdninger til lesing og rapporterer at de leser kun hvis de må og bare for å hente den informasjonen de trenger. lav leseskår korrelerer i stor grad med negative holdninger til lesing og lite tid brukt på lesing på fritiden. (Lie m.fl, 2001, Kjærnsli m.fl, 2004, Kjærnsli og Roe, 2010) Utdanningsdirektoratet Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 15 Side103

104 skilnad. Det har vore fokus på lesing på 1.-4.trinnet dei seinare år og det kan ha vore årsak til betring i resultata. Det som har drege ned er at Fitjar har hatt ein relativt stor andel elevar som scorer på nivå 1 (av 3 nivå på 5.trinn) i høve til nasjonen. Fordeling på dei ulike nivåa over tid: Mestringsnivå 1 Mestringsnivå 2 Mestringsnivå Det som er gledeleg er at ein har ein nedgåande kurve på nivå 1 og den nærma seg ei slik fordeling som udir tilrår (25% på nivå 1 og 3, og 50% på nivå 2). Me har framleis ein jobb å gjera med å få fram fleire lesarar på nivå 3. Her vil samarbeid med foreldra kunna spele ei stor rolle. Det er viktig å sjå nærmare på resultata kvart år; Kor mange scorer på nivå 1, samt setja inn tiltak der ein har låg score. 8.trinn: Nasjonale prøver i lesing skal kartleggje i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med måla for den grunnleggjande ferdigheita lesing, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i lesing ikkje er ei prøve i norskfaget. Dei nasjonale prøvene i lesing omfattar tre aspekt ved lesing. Elevane viser at dei kan: 1. finne informasjon 2. forstå og tolke 3. reflektere over og vurdere form og innhald i teksten Resultata til elevane på nasjonale prøver på ungdomssteget er presenterte ved ein skala med fem meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. Lesing Nasjonalt 3,1 3,1 3,1 3,1 3,1 Fitjar 3,2 3,3 3,2 3,1 2,8 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 16 Side104

105 Fitjar har lagt over nasjonalt snitt i lesing over tid, men årets resultat er 0,3 under snitt. Dette fortel oss at det føregår mykje godt arbeid på mellomtrinnet. Årets kull har utfordringar i både lesing og rekning. Fordeling på meistringsnivå: Mestringsnivå 5 Mestringsnivå 4 Mestringsnivå 3 Mestringsnivå 2 Mestringsnivå Det skal være om lag 10 % på mestringsnivå 1, om lag 20 % på mestringsnivå 2, om lag 40 % på mestringsnivå 3, om lag 20 % på mestringsnivå 4 og om lag 10 % på mestringsnivå 5. Mestringsnivå 1 er lavest og mestringsnivå 5 er høyest (Kjelde Udir). Men ein lyt heile tida ha i bakhovudet at antalet elevar er lågt. Ei av dei overordna målsetjingane i Fitjar vil dreia seg om lesing Lesing er ein av dei viktigaste dugleikane elevane får i grunnskulen og fleire forskarar både norske og internasjonale peikar på: Hvis du ikke har løst lesekoden til du er åtte år vil du store problemer med å bli en funksjonell og god leser (Hattie 2012) Tiltak for å betra lesedugleiken er alle som har med barn å gjera sitt ansvar, frå dei er små og oppover i skuleløpet og må også sjåast i samanheng med språkopplæringa i barnehagen. Eit nettverk for pedagoger i barnehagen, saman med ein leserettleiar frå skulen er oppretta i Fitjar. Samarbeid med heimen er også sentralt. Eit aktuelt tiltak kan vera å laga ein leseplan som frå barnehage til 10.trinn. Fleire undersøkingar (m.a PIRLS 2004) har stadfesta at det er klart samsvar mellom foreldra sine lesevanar og barnas. Det å ha bøker heime, å bruka bøker og lesa jamt er ein nøkkel for barnas språkutvikling, leseutvikling og ein døropnar til skulekulturen Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 17 Side105

106 Rekning: Nasjonale prøver i rekning skal kartleggje i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita rekning, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i rekning ikkje er ei prøve i matematikk som fag. Dei nasjonale prøvene i rekning dekkjer tre innhaldsområde: tal måling statistikk Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane bruker rekning i ulike faglege og daglegdagse samanhengar. Dette inneber at elevane forstår korleis dei: kan løyse ei gitt utfordring kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjonar kan vurdere om svara er rimelege kan ha effektive strategiar for enkel talrekning Resultata til elevane på nasjonale prøver på 5. steget er presenterte ved ein skala med tre meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. 5.trinn: Rekning Nasjonalt 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Fitjar 2,0 1,6 1,4 2,2 2,1 Ein lyt sjå vekk frå resultatet i då det var store tekniske problem og ein stor del av elevane ikkje fekk gjennomført alle oppgåvene på prøva. Fitjar har, med unntak av eitt år, lagt på eller over nasjonalt snitt i rekning. 8.trinn: Nasjonale prøver i rekning kartlegg i kva grad ferdigheitene til elevane er i samsvar med mål for den grunnleggjande ferdigheita rekning, slik ho er integrert i kompetansemål i læreplanar for fag i LK06. Dette inneber at nasjonale prøver i rekning ikkje er ei prøve i matematikk som fag. Dei nasjonale prøvene i rekning dekkjer tre innhaldsområde: tal måling statistikk Prøvene i rekning tek utgangspunkt i korleis elevane bruker rekning i faglege og daglegdagse samanhengar. Dette inneber at dei: Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 18 Side106

107 forstår og kan reflektere over korleis dei best kan løyse ei gitt utfordring, kan løyse problemet ved hjelp av rekneoperasjonar kan vurdere om svara dei får er rimelege kan vise effektive strategiar for enkel talrekning Resultata til elevane på nasjonale prøver på ungdomssteget er presenterte ved ein skala med fem meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. Rekning Nasjonalt 3,1 3,1 3,1 3,1 3,1 Fitjar 3,2 3,1 3,2 3,1 2,8 Fitjar har lagt på, eller over nasjonalt snitt i rekning også på 8.trinnet. Årets kull ser ein att i resultata frå 5.trinn året Engelsk: 5.trinn: Engelsk er ikkje ein del av dei grunnleggjande ferdigheitene som er integrerte i kompetansemål i læreplanane i alle fag i LK06. Prøvene tek utgangspunkt i kompetansemål i eitt fag engelsk. Oppgåvene (på 5. steget) er knytte til desse ferdigheitene: finne informasjon forstå hovudinnhaldet i enkle tekstar forstå vanlege ord og uttrykk knytte til daglegliv og fritid forstå kva ord og uttrykk tyder ut frå samanhengen dei er brukte i bruke vanlege grammatiske strukturar, småord og enkle setningsmønster Resultata til elevane på nasjonale prøver på 5. steget er presenterte ved ein skala med tre meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. Engelsk Nasjonalt 2,0 2,0 X 2,0 2,0 Fitjar 1,8 1,6 X 2,1 1,9 Året hadde udir datatrøbbel og landet fekk ikkje gjennomført nasjonale prøver. Fitjar har lagt under nasjonalt snitt over tid i engelsk, men hatt framgang dei to siste år i høve til tidlegare. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 19 Side107

108 8.trinn: Engelsk er ikkje ein del av dei grunnleggjande ferdigheitene som er integrerte i kompetansemål i læreplanane i alle fag i LK06. Prøvene tek utgangspunkt i kompetansemål i eitt fag engelsk. Oppgåvene for ungdomssteget er knytte til desse ferdigheitene: finne informasjon forstå og reflektere over innhaldet i tekstar av ulik lengd og forskjellige sjangrar rå over eit ordforråd som dekkjer daglegdagse situasjonar forstå kva ord og uttrykk tyder ut frå samanhengen dei er brukte i forstå bruken av grunnleggjande reglar og mønster for grammatikk og setningstypar Resultata til elevane på nasjonale prøver på ungdomssteget er presenterte ved ein skala med fem meistringsnivå, der meistringsnivå 1 er lågast. Presentasjonen viser ei oversikt over prosentvis fordeling av elevar på meistringsnivåa. Engelsk Nasjonalt 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 Fitjar 3,1 3,0 2,9 3,0 2,8 8.trinnet ligg tett rundt nasjonalt snitt i engelsk, med unntak av årets kull. Ser ein betring i resultata på 5.trinn over tid, kan ein håpa at denne trenda held fram. Karakterer: Standpunktkarakterar og karakterar frå eksamen i grunnskolen og i vidaregåande opplæring utgjer sluttvurderinga. Denne vurderinga gir informasjon om kompetansen eleven har oppnådd i faget. Vurderinga skal ta utgangspunkt i måla i læreplanverket. Graderinga beskriv at karakteren: 1 uttrykkjer at eleven har svært låg kompetanse i faget 2 uttrykkjer at eleven har låg kompetanse i faget 3 uttrykkjer at eleven har nokså god kompetanse i faget 4 uttrykkjer at eleven har god kompetanse i faget 5 uttrykkjer at eleven har mykje god kompetanse i faget 6 uttrykkjer at eleven har framifrå kompetanse i faget Karakterskalaen er 1-6. Beste karakter er 6. Karakterane er viste som gjennomsnitt. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 20 Side108

109 Standpunktkarakterer våren 2013 Fitjar kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Alle Begge kjønn Periode Grunnskole 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Engelsk skriftlig standpunkt Engelsk Matematikk muntlig standpunkt standpunkt Norsk hovedmål standpunkt Norsk sidemål standpunkt Norsk muntlig standpunkt Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Figuren syner at fjorårets kull hadde gode standpunktkarakterer samanlikna med andre. Standpunktkarakterer over tid: 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Engelsk skriftlig standpunkt Engelsk muntlig standpunkt Matematikk standpunkt Norsk hovedmål standpunkt Norsk sidemål standpunkt Norsk muntlig standpunkt Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 21 Side109

110 Eksamen Fitjar kommune skoleeier Over tid: Offentleg Alle Begge kjønn Periode Grunnskole 4,5 5 3,5 4 2,5 3 1,5 2 0, Eksamen våren 2013 Fitjar kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Alle Begge kjønn Periode Grunnskole Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke Nasjonalt Grunnskulepoeng: Grunnskolepoeng er eit mål for det samla læringsutbyttet for elevar som får sluttvurdering med karakterar. Karakterane blir brukte som kriterium for opptak til vidaregåande skole. Grunnskolepoeng er rekna ut som summen av dei avsluttande karakterane til elevane, delt på talet på karakterar og gonga med 10. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 22 Side110

111 Dersom det manglar karakterar i meir enn halvparten av faga, skal det ikkje reknast ut poeng for eleven Grunnskolepoeng er presentert som karaktergjennomsnitt med ein desimal. Grunnsk.poeng Nasjonalt 39,5 39,9 39,9 40,0 40,1 Fitjar 40,2 40,7 39,5 42,9 43,1 Fitjar har over tid lagt på eller over snitt på grunnskulepoeng og det er dette som legg grunnlag for å bli teke opp ved vidaregåande skule og det er såleis gledeleg. Årets resultat var sers godt. Overgang til vidaregåande skule Prosentdelen av elevkullet som er registrert i vidaregåande opplæring hausten etter uteksaminering frå grunnskolen. Fitjar kommune skoleeier Samanlikna geografisk Offentleg Alle Begge kjønn Periode 2012 Grunnskole Indikator og nøkkeltall Elever (16 år) som er registrert i videregående opplæring samme år som avsluttet grunnskole Fitjar kommune skoleeier Kommunegruppe 02 Hordaland fylke 100,0 98,7 98,5 97,8 Nasjonalt Fitjar kommune skoleeier, Grunnskole, Fitjar har kvart år hatt 100% overgang til vidaregåande skule over tid. Betre kan det ikkje bli. Gjennomføring vidaregåande skule I år har me fått tilgang til ein del resultat frå Hordaland fylkeskommune når det gjeld gjennomføring i vidaregåande skule. Tala frå fylket viser korleis det går med elevane våre som tek til i vidaregåande skule i Hordaland. Dei fangar ikkje opp dei som startar på privatskule eller i andre fylke. Desse tala er meir informative en dei som folkehelsemeldinga bygde på, då dei først og fremst synte gjennomføring på Fitjar vidaregåande. Her går det også elevar frå andre kommune, så tala var upresise i forhold til kommunens ungdommar. Materialet er omfattande og vil bli lettare å analysera når ein ser tendensar over tid. Likevel les me ut frå tala at dei elevane som gjekk ut i 2011 hadde nokså høg drop-out for Fitjar (truleg 3-4 stk). Medan 2012-kullet har fleire som går vidare i vg-systemet. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 23 Side111

112 Vaksenopplæringa Arbeidsinnvandrarar Fitjar kommune gir norskopplæring til arbeidsinnvandrarar som kjem til kommunen. Opplæringa vert organisert gjennom skulekontoret og vert gitt i modular a 30 timar. Dei som er med på opplæringa betalar kr 1.650,- for kvar modul. I tillegg betalar dei for lærebøker og nettressurs. Opplæringa går føre seg på nynorsk. Innvandrarar med rett og plikt til opplæring i norsk og samfunnsfag For andre innvandrarar med rett og plikt til 600t med opplæring i norsk og samfunnsfag vert tenestene kjøpt ved vaksenopplæringa på Stord. For kvar deltakar får Fitjar kommune eit pr. capita tilskot som finansierer denne opplæringa. Kompetanseutvikling og rekruttering av personale Opplæringslova: Krav om kompetanse ved tilsetjing av undervisningspersonell Den som skal tilsetjast i undervisningsstilling i grunnskolen og i den vidaregåande skolen, skal ha relevant fagleg og pedagogisk kompetanse. Departementet gir nærmare forskrifter om krav til utdanning og praksis for den som skal tilsetjast i undervisningsstillingar på ulike årstrinn og i ulike skoleslag. I Fitjar kommune er det viktig å ha skuleleiarar med gode leiareigenskapar, god skulefagleg kompetanse og med god pedagogisk bakgrunn. Det vert også stilt høge kompetansekrav til pedagogar, assistentar og barne- og ungdomsarbeidarar. Dette vil ein også i framtida kunna sikra gjennom gode tilsetjingsprosessar, god personalpolitikk og kontinuerleg kompetanseutvikling. Ved den enkelte skulen er kompetansen til personalet kartlagt slik at ein ved tilsetjingar veit kva for kompetanse ein søkjer etter. Lærarane er tilsett i Fitjar kommune med arbeidsstad ved. skule. Dette gir rom for å flytta på personale dersom det er manglande kompetanse innafor eit fagfelt på ein annan skule. I åra som kjem vil mange av dei eldre pedagogane gå av med pensjon. Om lag 20 % av lærarane er i dag over 60 år. Av den grunn vert det svært viktig å erstatta den kompetansen som no går ut med nye kompetente medarbeidarar Kompetanseutvikling Skoleeigaren har ansvar for å ha riktig og nødvendig kompetanse i verksemda. Skoleeigaren skal ha eit system som gir undervisningspersonale, skoleleiarar og personale med særoppgåver i skoleverket høve til nødvendig kompetanseutvikling, med sikte på å fornye og utvide den faglege og pedagogiske kunnskapen og å halde seg orienterte om og vere på høgd med utviklinga i skolen og samfunnet. Tidlegare fekk kommunane tildelt kompetansemidlar gjennom tilskot frå Fylkesmannen. Desse midlane er no trekt inn og samla inn under ungdomsskulesatsinga Gnist. Her har Rimbareid skule meldt si interesse for å delta frå hausten Satsingsområda vert klasseleiing og lesing. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 24 Side112

113 Gjennom den nasjonale satsinga kompetanse for kvalitet får kommunane tilskot til vidareutdanning for lærarane. I dei fleste tilfella får lærarane løn i 37,5 % av stillinga si for å gå på vidareutdanninga. I faga naturfag og matematikk dekkar tilskotet kr ,- alle vikarutgiftene. For resten av fagfelta må kommunane sjølv dekka inn vikarutgifter for kvar lærar tilsvarande om lag kr ,-. Den enkelte kommunen må i alle alternativa dekka kostnadar til reise, opphald, faglitteratur m.m. (Om lag kr , ,- pr. lærar) Fitjar kommune har som mål dei komande åra å gje 3-5 lærarar tilbod om vidareutdanning på staleg/kommunal avtale. Skulebasert kompetanseutvikling var svært vellukka gjennom prosjektet vurdering for læring. Denne måten å arbeida på involverer heile personalet ved den enkelte skulen og vil bli modell for for dei vidare utviklingsarbeida m.a. for ungdomsskulesatsinga Gnist i Gjennomføringa av ståstadsanalysen, evaluering av resultata frå nasjonale prøvar og elevundersøkinga vil også vera grunnlag for å arbeida med skulebasert kompetanseutvikling som del av kvalitetsarbeidet til skulen. Vidareutdanning (Utdanning som gir formell kompetanse og studiepoeng) Kompetanseutviklingsområde Målgruppe Type tiltak organisering Merknad utfyllande Stipulerte kostnadar opplysningar Leseopplæring Lærar barnetrinn NLA Høgskulen 1 lærar fullfører våren 2014 Andrespråksped. Nasjonal skuleleiarutdanning Nasjonal skuleleiarutdanning Naturfag Matematikk Sum vidareutdanning Lærar ungdomstrinn Høgskulen i Bergen 1 lærar fullfører Våren 2014 Inspektør Haugesund Inspektør fullfører våren 2014 Skulekonsulent Haugesund Skulekonsulent fullfører våren 2014 Lærar ungdomstrinn Lærar ungdomstrinn Universitetet i Bergen Høyskolen i Bergen Oppstart haust 2014 Oppstart haust 2014 Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Staten betalar utdanninga. Reise opphald, bøker etc. kr ,- Staten betalar utdanninga. Reise opphald, bøker etc. kr ,- Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- (Statleg støtte kr ,-) Kr ,- Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 25 Side113

114 Etterutdanning (kurs, konferansar, nettverksgrupper, utviklingsarbeid, prosjekt etc) Kompetanseutviklings område fagområde Opplæring i It`s learning Målgruppe Lærarar og skuleleiarar på alle skulane. Om lag 60 stk. Munnleg eksamen Lærarar på 10. trinn Skuleleiarkonferanse i Haugesund Nettverksamling vurdering for læring Diverse kurs gjennom FOS for lærarar og assistentar Alle skuleleiarane Sælevik og Øvrebygda Assistentar og lærarar Type tiltakorganisering Kurs Fos- kurs Kurs nettverk Kurs nettverk Etterutdanning Merknad utfyllande opplysningar Som ein del av opplæringa i høve ny læringsplattform Førebuing til munnleg eksamen Samarbeid i FOS på tvers av kommunar Samarbeid på tvers av kommunar Ulike emner og fag Stipulerte kostnadar Kr ,- Kr 2.000,- Kr ,- Skjønnsmidlar frå FOS dekker utgiftene Kr ,- Lokalt læreplanabeid Skuleleiarar Kurs nettverk I regi av Kr 5.000,- fylkesmannen Sum etterutdanning Kr ,- Kvalitetsarbeid i skulen Bakgrunn: I Norge har ein hatt lite tradisjon for å vurdera kvaliteten på opplæringa som vert gitt i grunnskulen. I 2001 ein fekk ein det såkalla PISA-sjokket. Norge presterte middels og under middels i nokre høve. Dette var bakgrunn for at ein innførte Kunnskapsløftet nasjonal læreplan i Peder Haug har lenge peika på at den styrande tankegangen har vore: «I Norge går alt bra, berre dei økonomiske rammene er sikra». Resultata frå PISA, TIMMS m.fl synte noko anna. Til tross for at ein i Norge nytta relativt mykje ressursar (klassestorleik, lærartettleik m.m) var resultata ikkje så gode som ein skulle ønska. Dette gjeld framleis jf Utdanningspeilet Dei etterfølgjande åra gjekk resultata noko nedover, men dei seinare år har Noreg vore i framgang og det kan ha samanheng med m.a Kunnskapsløftet og fleire andre statlege satsingar i forlenging av det. I gjennomgang av OECD rapporten om Vurdering og kvalitetsystem i Norge, gjev dei tre råd: 1. Tydeleggjera mål og kriterie for kva som er god kvalitet. 2. Fullfør Nasjonalt kvalitetsvurderingssystem (NKVS) slik at det framstår som eit samanhengande system. 3. Halde fram å bygge evaluerings- og vurderingskompetanse blant lærarar, skoleledere og skoleeigarar. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 26 Side114

115 gjev grundig informasjon om tilstanden i den norske skulen og på lokalt nivå. Tala frå denne dannar grunnlag for den årlege tilstandsrapporten i Fitjar. I pkt 2 frå OECD vert det sagt at ein må fullføra nasjonalt kvalitetsvurderingsystem. Ein har pr dags dato tilgang til svært mykje informasjon, men ein har ikkje vore god nok på å nyttiggjera seg informasjonen i læringsarbeidet. Det vert også vekta at skuleeigar må vera tydligare på kva dei forventar seg av skulen. Altså utforma lokale mål for opplæringa. St.mld 20: «På rett vei» kap 7 omhandlar kvalitetsutvikling i den norske skulen. Denne peikar på at det er det lokale nivå som skal konkretisera og gjennomføra dei nasjonale satsingane og seier m.a: Kvalitetsvurderingssystemet gir blant annet kunnskap om læringsresultater, gjennomføring og læringsmiljø. Formålet er å legge et godt grunnlag for å fastsette mål og prioritere tiltak for å utvikle kvaliteten på opplæringen, både nasjonalt og lokalt. Kunnskap om tilstanden i sektoren og i den enkelte kommune og skole er grunnlaget for å vurdere forholdet mellom tilstand og mål for opplæringen, og om det er behov for endringer og utviklingstiltak. Målsettingen er å skape en kultur som setter læring og utvikling på dagsordenen på alle nivåer i sektoren. Meldinga peikar også på at dei mindre kommunane har vore mindre flinke til å laga gode system for kvalitetsutviklinga en dei større kommunane. Dette vert gjenteke i Utdanningspeilet 2013: Dei fleste skoleeigarane vurderer resultata frå nasjonale prøver som viktige for utviklinga av grunnskolen. Likevel er det først og fremst dei store kommunane og skolane på Austlandet, særleg i hovudstadsområdet, som har det største engasjementet for kva resultata har å seie Eit stort fleirtal av kommunane drøftar jamleg resultat frå obligatoriske kartleggingsprøver, nasjonale prøver og Elevundersøkinga, medan ein noko mindre del bruker resultata i styringa av skolane. Vi har eit nasjonalt tilsyn når det gjeld etterleving av regelverk, men kvalitetsvurderingssystemet vårt er først og fremst basert på tillit, og det er difor viktig med gode vurderingsprosessar lokalt. Å nytta undersøkingane meir aktivt for å betra elevane sitt læringsutbyte har ein ikkje vore gode nok på og det er dette det vert peika på i rapporten frå OECD; altså at ein må fullføra kvalitetsvurderinga og sikra ei læringsløyfe (sjå fig. ) I Skoleporten ligg det i tillegg til resultat mange verktøy både for skuleeigar, rektor og lærarane t.eks ein del rettleiingar i høve til nasjonale prøver. Desse kan nyttast i arbeidet med å vurdera eigen Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 27 Side115

116 praksis både på elev-lærar nivå, skulenivå og kommunenivå. Meldinga peikar på at det er opp til den enkelte kommune å nytta seg av verktøya og ta i bruk det handlingsrommet som er gitt. Tilsyn vil gå vidare som før og fylkesmannen har varsla tilsyn på eleven sitt utbyte av opplæringa og kjem til Fitjar hausten Her vil ein få tilgang til mykje rettleiing og høve til å retta opp dersom det er behov for det. På neste side ligg figuren frå St.mld 20 «På rett vei». Denne illustrerer korleis styresmaktene tenkjer at ein bør arbeida på alle nivå med å heva kvaliteten på alle nivå i skulen, frå nasjonalt til lokalt nivå. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 28 Side116

117 Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 29 Side117

118 Fitjar sitt kvalitetssystem: Ein forsøker å ivareta to område; altså å sikra at kommunen driv innafor lovkrava etter opplæringslova, samt å ivareta skuleeigar sitt ansvar for å betra kvaliteten på opplæringa til elevane Sikringssystem: Fitjar kommune har mykje på plass og driv forsvarleg innafor dei fleste lovkrava. Systemet som er utarbeidd skal sikra at lovkrava vert følgt opp og at ein har rutinar for å avdekka eventuelle avvik. Her har kommunen kjøpt inn kvalitetslosen, der rutinebeskrivingar vert lagt ut. Sikringssystemet har som føremål å sikra at elevane og foreldra får rettane sine oppfylt. Det skal vera med å sikra at skulen føl lovverket når det gjer vedtak som påverkar elevar og foreldre. Kommunen har rutinar for mange av lovkrava og vil i forlenging av denne planen, samt etter tilsynet utarbeida rutinar på område som er mangelfulle. Skulekontoret og politikarane drøfter også årleg tilstandsrapporten, men har tidlegare ikkje utarbeidd lokale målsetjingar for opplæringa som følgje av det rapporten fortel. Ein har heller ikkje nytta resultat frå målingane systematisk nok, som verktøy for å auka elevane sitt læringsutbyte. Skulesjefen har gjennom vinteren hatt fleire møter og dialogar med skuleleiarane der ein har drøfta seg fram til følgjande utviklingsmål for skulen i Fitjar. Desse finn ein att i Skulebruksplanen: Lokale utviklingsmål for skulen i Fitjar: I førre skulebruksplan vart det vist til følgjande overordna lokale mål for grunnskulane i Fitjar: Skulen i Fitjar skal medverka til at elevane blir fagleg og sosialt kompetante menneske som er førebudde til å leva og arbeida i framtidssamfunnet Skulen skal leggja vekt på å ha gode samarbeidsrelasjonar i høve til heimen Skulen skal vera open mot samfunnet og leggja vekt på informasjon, samarbeid og medverknad Skulesektoren skal på alle nivå vera oppteken av å kvalitetssikra opplæringa og vera i ein kontinuerleg betringsprosess. Desse måla vert vidareført i denne skulebruksplanen. Måla tek opp i seg det breie mandatet som ligg til skulen sine oppgåver. Vidare har skulesjefen definert fire hovudområde som spissar målsetjingane: Som rammefaktorar for alt utviklingsarbeid er det nødvendig å setja av tid, ressursar og gode mogelegheitar for kompetanseheving. Arbeidet må så langt det let seg gjera byggjast på forskningsbasert kunnskap. Alle ledd i organisasjonen må tilpassa seg dette. Alt utviklingsarbeid må sjåast i ein tidshorisont på 3 5 år for å sikra ein solid forankring i organisasjonen. Elevane sitt læringsmiljø Læraren som leiar og rollefigur Med i ungdomsskulesatsinga Gnist frå hausten 2015 eller 2016 Opplæringslova 9a. Nulltoleranse for krenkjande åtferd Lesing Krafttak på 1. og 2. trinnet Raud tråd gjennom resten av skuleåra Fokus på læringsstrategiar og lesestrategiar Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 30 Side118

119 Kvaliteten i elevane sitt læringsutbyte Varierte arbeidsmetodar. Jf. Ny Giv Vurdering for læring It`s learning Kvalitativ tilpassa opplæring færre enkeltvedtak 5-1 Kompetanseheving for personalet Skulebasert vurdering I høve til målsetjingar Nasjonale prøvar Elevundersøkinga Ståstadsanalyse Kommunen som skuleeigar skal vera meir synleg ut mot skulane i form av «minitilsyn» der kommunen etterspør kvaliteten i det arbeidet som vert utført på den enkelte skulen. Rektorane på kvar av skulane skal syta for at det vert gjennomført skulebasert vurdering og det skal gjennomførast skulevandring på den enkelte skulen. Kvalitetsarbeid lokalt Jf 2-1. Skolebasert vurdering Skolen skal jamleg vurdere i kva grad organiseringa, tilrettelegginga og gjennomføringa av opplæringa medverkar til å nå dei måla som er fastsette i Læreplanverket for Kunnskapsløftet. Skoleeigaren har ansvar for å sjå til at vurderinga blir gjennomført etter føresetnadene. I Fitjar kommune har ein ikkje vore gode nok på det systematiske kvalitetsarbeidet og skulekontoret har kanskje i for liten grad, etterspurt korleis skulane arbeider lokalt. Likevel kan ein visa til gode resultat på fleire område. Det føregår svært mykje godt arbeid på skulane. Det er ønskeleg å vidareutvikla dette systemet for å auka kvaliteten i Fitjarskulen på dei områda det trengs: Skulekontor må i større grad etterspørja korleis skulen arbeider med resultata frå undersøkingane. Det er og viktig å drøfta dette i samanheng med anna informasjon ein har om skulen t.eks eigne kartleggingar, kompetanse hjå lærarane, forhold i elevmassen, klassestorleik osv. Dette skal gjerast ved at skuleeigar har årlege dialogmøter med skulen kring utvalde tema. Skuleeigar skal vera støtte i høve til å laga lokale utviklingsplaner/mål for skulen, dersom naudsynt. I neste omgang skal ein drøfta/justera dei lokale målsetjingane i dialog med skulen. Skuleleiarane held i desse dagar på med Utviklingsplaner for neste år. Desse er forankra lokalt (gjennom arbeidet med ståstadanalysen) og i skulesjefen sine målsetjingar. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 31 Side119

120 Rektor må sikra at alle lærarane drøftar resultata med elevane, foreldra og på teamet. Resultata frå undersøkingane inneheld mykje informasjon som kan vera med å betra kvaliteten på opplæringa og auka elevens læringsutbytte. Eigne rutinar er utarbeidd for dette føremålet. Tilstandsrapporten må danna grunnlag for lokale målsetjingar slik at ein får ei kontinuerlig læringssløyfe som botnar i solid vurdering og analyse av resultata. Politikarane må få betre innsyn i tilstanden i skulen og det ein veit om læringsresultata. Ikkje berre via nasjonale målingar, men også basert på informasjon og analyser innhenta frå skulane lokalt. Rektor og lærarane sine vurderingar må lyttast til og sjåast i samanheng med resultata frå Skoleporten. Det er viktig at ein har eit heilskapleg syn på kva som skal kjenneteikna ein god skule. Ein skal ikkje berre ta omsyn til det som «kan teljast», men også dei verdiane som omhandlar heile mennesket. I tillegg er det viktig at ein ikkje berre nyttar Skoleporten sine resultat i kvalitetsvurderinga, men også eigne brukarundersøkingar, lærarane, elevane og foreldra sine synspunkt må også vera med i totalbildet. Arbeidet med ståstadanalysen, felles analyse og refleksjon på skulane er gode verktøy i så måte. Tilsynet frå Fylkesmannen vil også gje oss god tilbakemelding på kva område Fitjar treng å auka fokus i kvalitetsarbeidet sitt dei komande åra. Kvalitetsmelding for grunnskulen i Fitjar 2014 Side 32 Side120

121 Fitjar kommune Arkivkode: A20 Saksmappe: 2013/501 Sakshandsamar: Kristin Skare Dato: SAKSFRAMLEGG Høyringsutkast til Skulebruksplan Utval sak Utval Møtedato 29/14 Utval for Oppvekst og omsorg Vedlegg: - «Skulebruksplan » Høyringsutkast Saksopplysningar: I møte drøfta ein det første framlegget til Skulebruksplan. Utgreiingsarbeidet hadde avdekka ein del utfordringar som måtte arbeidast meir med. For å få ein brei politisk og administrativ prosess som munnar ut i ein plan det er tverrpolitisk semje om, valde ein å nytta metodikken frå barnehagestrukturen, der ein sette ned ei gruppe med medlemmar frå administrasjon og politikarar som ser på dette i lag. Denne gruppa kjem med framlegg til endeleg planutkast. Utvalet gjorde følgjande vedtak: Vedtak: (Samrøystes) 1. Ei arbeidsgruppe med medlemmar frå administrasjon og politikarar vert sett ned for å arbeida vidare med problemstillingane. 2. Arbeidsgruppa består av: Medlemane i Utval for oppvekst og omsorg. 1 representant frå FRP 2 Representanter frå administrasjonen 1 Representant frå Utdanningsforbundet Skulesjef kallar inn arbeidsgruppa. Skulesjefen kalla inn gruppa til møte og ein drøfta følgjande problemstilling: Utfordringa som gruppa må ta stilling til er korleis ein kan handtera ein framtidig situasjon der elevtalet og rammetilskotet går ned. Skulesjefen kan leggja fram ulike alternativ om det er ynskjeleg. I møtet la skulesjefen, etter oppmoding frå politikarane, fram fleire alternativ for skulestrukturen i Fitjar kommune. Dei ulike løysingane vart drøfta. Gruppa bestemte vidare at: Fleire alternative løysingar vert skrive inn i planen under kapittelet «Skulestrukturen i planperioden» og planen vert lagt ut på høyring. Gruppa var oppteken av at prosessen skal vera så open som mogeleg. Framlegg til vedtak: 1. «Skulebruksplan » vert lagt ut på offentleg høyring med høyringsfrist 15. september. 2. Administrasjonen vil halda informasjonsmøter i alle krinsane. Side121

122 Atle Tornes Rådmann Side122

123 Høyringsutkast FITJAR KOMMUNE SKULEBRUKSPLAN Foto: Siv Grete Stamnes Side123

124 Innhald Innleiing og bakgrunn for skulebruksplanen... 3 Planprogram for ny skulebruksplan... 3 Prosess og medverknad... 3 Overordna føringar for skulebruksplanen:... 3 Lokale utviklingsmål for skulen:... 3 Faktainformasjon om skulane... 5 Rimbareid... 5 Standard... 5 Kapasitet... 5 Økonomi... 5 Universell utforming... 5 Elevtalsutvikling og klassar dei komande åra... 5 Sælevik skule... 6 Standard... 6 Kapasitet... 6 Økonomi... 6 Universell utforming... 6 Elevtalsutvikling og klassar dei komande åra... 7 Øvrebygda... 7 Standard... 7 Kapasitet... 7 Økonomi... 7 Universell utforming... 7 Elevtalsutvikling og klassar dei komande åra... 8 Fitjar kulturskule... 8 Standard... 8 Kapasitet... 8 Økonomi... 8 Tilbod... 9 Elevtalsutvikling (elevplassar)... 9 Elevbetaling... 9 Konsertar, framsyningar og utstillingar... 9 Tenesteomtale Side124

125 Opplæringslova og rammeplan... 9 Utviklingsplan... 9 IKT Nærmiljøprinsippet krinsgrenser Sælevik Øvrebygda Rimbareid Skulestrukturen i planperioden Økonomiske utfordringar Redusert elevtal mindre rammetilskot Ressursar til undervisning Spesialundervisning Skuleskyss / skuleveg / trafikksikring Skuleskyss Rett til skyss i grunnskulen går fram av opplæringslova 7-1 : Skuleveg Trafikksikring Skulefritidsordning og leksehjelp Skulefritidsordning Leksehjelp Foreldresamarbeid Skulens innhald: Elevane sitt fysiske og psykososiale miljø Tiltak for å betra elevane sitt psykososiale miljø: Fysisk helse Kompetanseutvikling og rekruttering av personale Kvalitetsarbeid i skulen Vaksenopplæring Arbeidsinnvandrarar Innvandrarar med rett og plikt til opplæring i norsk og samfunnsfag Konklusjon / vurdering INVESTERINGSYNSKJE VED SKULANE I PLANPERIODEN Side125

126 Innleiing og bakgrunn for skulebruksplanen Gjeldande skulebruksplan vart vedteken i kommunestyremøte og var verksam fram til og med I kommunens planprogram vart det sagt at det skal utarbeidast ein ny plan. Sidan 4-1 i plan-og bygningslova, krev planprogram med høyring, har arbeidet med ny plan teke noko lenger tid en førre gong. I Fitjar har skulebruksplanen tradisjonelt hatt eit noko breiare innhald en andre kommunar. Dette er m.a av di ein ikkje har hatt ein eigen plan for pedagogisk utvikling og systemarbeid. Denne forma er vidareført i denne omgang. Utvalet har starta ein prosess der ein skal laga eit meir heilskapleg kvalitetssystem og det vil på sikt innebera ein plan som skal sei noko meir om innhaldet i skulen og kva for område ein skal utvikla seg på. Denne planen inneheld difor ein del om skulens innhald og nokre førebels framlegg til hovudsatsingsområde i åra som kjem. Nærare utgreiing vil bli ivareteke i Kvalitetsmeldinga (tidlegare Tilstandsrapport). Planprogram for ny skulebruksplan Det vart lagt ut eit høyringsframlegg med 6 vekers høyringsfrist. Det kom ingen framlegg til endring på planprogrammet. I planprogrammet er det fastsett kva for hovudemne skulebruksplanen skal omhandla. Nokre av tema i denne planen må handsamast i eigne saker parallelt med og i etterkant av vedtak av ny skulebruksplan. Noverande plan vil difor innehalda føringar for vidare arbeid med nokre saker. Prosess og medverknad Planen har vore utarbeidd av skulekontoret i samarbeid med skuleleiarane. Ein har ikkje hatt eksterne aktørar inne i arbeidet med planen, slik ein del kommunar har brukt å gjera. Skulekonsulent har hatt ei auka stilling (40%) som mellom anna skulle nyttast til planarbeidet. Utvalet har vore orientert om arbeidet undervegs. Overordna føringar for skulebruksplanen: Dei overordna føringane for grunnskulen er Opplæringslova med tilhøyrande forskrifter, samt ei rekkje tilstøytande lovverk. Lokale utviklingsmål for skulen: I førre skulebruksplan vart det vist til følgjande lokale mål for grunnskulane i Fitjar: Skulen i Fitjar skal medverka til at elevane blir fagleg og sosialt kompetante menneske som er førebudde til å leva og arbeida i framtidssamfunnet Skulen skal leggja vekt på å ha gode samarbeidsrelasjonar i høve til heimen Skulen skal vera open mot samfunnet og leggja vekt på informasjon, samarbeid og medverknad Skulesektoren skal på alle nivå vera oppteken av å kvalitetssikra opplæringa og vera i ein kontinuerleg betringsprosess. Desse måla vert vidareført i denne skulebruksplanen. Måla tek opp i seg det breie mandatet som ligg til skulen sine oppgåver. 3 Side126

127 Som rammefaktorar for alt utviklingsarbeid er det nødvendig å setja av tid, ressursar og gode mogelegheitar for kompetanseheving. Arbeidet må så langt det let seg gjera byggjast på forskningsbasert kunnskap. Alle ledd i organisasjonen må tilpassa seg dette. Alt utviklingsarbeid må sjåast i ein tidshorisont på 3 5 år for å sikra ein solid forankring i organisasjonen. Elevane sitt læringsmiljø Læraren som leiar og rollefigur Med i ungdomsskulesatsinga Gnist frå hausten 2015 eller 2016 Opplæringslova 9a. Nulltoleranse for krenkjande åtferd Lesing Krafttak på 1. og 2. trinnet Raud tråd gjennom resten av skuleåra Fokus på læringsstrategiar og lesestrategiar Kvaliteten i elevane sitt læringsutbyte Varierte arbeidsmetodar. Jf. Ny Giv Vurdering for læring It`s learning Kvalitativ tilpassa opplæring færre enkeltvedtak 5-1 Kompetanseheving for personalet Skulebasert vurdering I høve til målsetjingar Nasjonale prøvar Elevundersøkinga Ståstadsanalyse Kommunen som skuleeigar skal vera meir synleg ut mot skulane i form av «minitilsyn» der kommunen etterspør kvaliteten i det arbeidet som vert utført på den enkelte skulen. Rektorane på kvar av skulane skal syta for at det vert gjennomført skulebasert vurdering og det skal gjennomførast skulevandring på den enkelte skulen. 4 Side127

128 Faktainformasjon om skulane Rimbareid Standard Rimbareid skule har i tidsrommet vore under ombygging. Det har kome opp ein ny fløy med nye klasserom, kantine, læringssenter, amfi, nytt personalrom, Foto: Håkon C. Hartvedt spesialrom for naturfag og mat og helse. Helsesøster har fått eige kontor og behandlingsrom og kulturskulen har fått eigne lokale. Resten av bygningsmassen har blitt malt og delar av golvbelegget har blitt skifta. Lærarane har fått nye arbeidsplassar. Bygningsmassen er no av god standard. Barneskulen er etter 60 års drift blitt riven. Kapasitet Skulen har kapasitet til å ta imot 20 klassar av ulik storleik. Med dei fødselstala ein ser i dag, så vil ein ha nok kapasitet i planperioden. Økonomi Budsjettmessig utvikling i perioden (Totalbudsjett, minus bygg og skyss) , , , , ,- Byggkostnadar(reinhald, straum, forsikring, reparasjonar, pensjon,) kr ,- (ca. tal) Universell utforming Rimbareid skule har universell utforming. Det er installert heis i nybygget slik at rørslehemma kan koma seg opp og ned mellom etasjane. Det er også installert «løftebord» på dei ulike spesialromma slik som t.d. naturfag og mat og helse. Elevtalsutvikling og klassar dei komande åra K tyder talet på klassar. Utviklinga syner at elevtalet vil gå ned. Talet på klassar vil også avta etter kvart utover i perioden. Mange av klassane vil dei komande åra liggja i eit grenseland med tanke på deling. Gamalt delingstal på barnetrinnet var 28 av den grunn vil ein auke/reduksjon på nokre elevar få konsekvensar for talet på klassar. Det er mest truleg at talet på elevar vil auka. 5 Side128

129 Trinn Elevtal K Elevtal K Elevtal K Elevtal K Elevtal K Elevtal K 1. trinn trinn trinn trinn trinn trinn trinn trinn trinn trinn Totalt Sælevik skule Standard Sælevik skule har ein god bygningsmasse. Undervisningsromma har god kvalitet. Men, deler av innreiinga byrjar å bli slitt m.a. er kjøkkeninnreiinga av eldre dato. Kapasitet Skulen har god kapasitet til å ta imot dei barna som soknar til skulen dei komande åra. Skulen har plass til å ta imot mange fleire elevar. Økonomi Budsjettmessig utvikling i perioden (Totalbudsjett minus bygg og skyss) , , , , ,- Byggkostnadar(reinhald, straum, forsikring, reparasjonar, pensjon,) kr ,- (ca. tal) Universell utforming Delar av bygget har universell utforming. Det gamle bygget går over fleire etasjar og her har ikkje rullestolbrukarar mogelegheit for å koma seg fram. Nybygget har universell utforming, 6 Side129