Høyring av framlegg til ny forskrift om vass- og avløpsgebyr

Transkript

1 Høyring av framlegg til ny forskrift om vass- og avløpsgebyr Nye Ålesund kommune legg med dette framlegg til ny forskrift om vass- og avløpsgebyr ut på høyring. Frist for innsending av utsegner er sett til 1. september Svar på høyringa kan sendast til eller til Postboks 1521, 6025 Ålesund. 1 Bakgrunn Ålesund, Ørskog, Skodje, Sandøy og Haram kommunar slår seg saman til Ålesund kommune frå 1. januar For at nye Ålesund kommune skal kunna krevje gebyr for sjølvkosttenester må kommunen ha vedteke lokale forskrifter som fastset reglar for betaling mv. Kommunens tilgang til å krevje inn vass- og avløpsgebyr er heimla i lov om kommunale vass- og avløpsanlegg. Forureiningsforskrifta fastset ramma for gebyra og hovudreglane om utrekning og innkreving. Vatn- og avløpsgebyra i kommunane byggjar på sjølvkostprinsippet. Det vil seie at kommunen sine kostnadar med vatn og avløp skal dekkast inn gjennom dei gebyra som abonnentane betalar. Kommunen kan ikkje tene pengar på tenestene. Over- eller underskot i det enkelte år skal settast av til eller trekkast frå bundne driftsfond. Overskot frå det enkelte år skal føres tilbake til abonnentane i form av lågare årsgebyr i løpet av ein femårsperiode. På same måte vil underskot dekkes inn over årsgebyret i løpet av ein femårsperiode. Vatn- og avløpsgebyra skal ikkje brukast til å finansiere andre delar av kommuneforvaltninga. Kommunal- og moderniseringsdepartementet har gjeve kommunar som skal slå seg saman frist til 1. januar 2021 for å få nye forskrifter på plass. Viss den nye kommunen ikkje har vedteke og sett i kraft nye forskrifter før 1. januar 2020 vil dagens forskrifter i samanslåingskommunane framleis gjelde. Dette vil då skapa auka administrasjon og kommunestyret må vedta gebyrsatsar for 2020 basert på fem ulike forskrifter. Arbeidsgruppa tilrår kommunen at ny forskrift vert vedteke før nyttår med ikraftsetjing frå 1. januar Samandrag I ny forskrift foreslår kommunen at tilknytingsgebyret settast slik at abonnentar betaler ein fast sats per eigedom. Dette opplevast å vere meir rettferdig for abonnentane enn ein sats som til dømes avhenger av storleiken på bygninga. Kommunen foreslår at tilknytingsgebyret vert sett til kr inkludert moms for både vatn og avløp. Tilknytingskostnadane til kommunen er hovudsakleg knytt til administrativ registreringa av ein ny abonnent. Kommunen foreslår at årsgebyret skal vere todelt, med ein fast og ein variabel del. Det er foreslått at bustadeigedommar skal betale gebyr per bueining, medan næringseigedommar skal betala fastgebyr etter fastsette kategoriar basert på vassforsyningskapasitet. Bakgrunnen for inndelinga i kategoriar er at kommunen må ta omsyn til at infrastrukturkostnadene knytt til vatn og avløp er høvesvis høgare for storforbrukande abonnentar enn for bustadeigedommar. Den variable delen av gebyret fastsettast som hovudregel etter målt forbruk. For abonnentar som ikkje har vassmålar må ein berekne forbruket ut frå bruksarealet til eigedommen i samsvar med eit forholdstal mellom bruksareal og vassvolum. I framlegg til ny forskrift vert det foreslått ein omrekningsfaktor på 1,2 m 3 per m 2 bruksareal. Tabellane under viser ei samanlikning av vatn- og avløpsgebyra i 2019 mellom ny og gjeldande VA-forskrift. Det er tatt utgangspunkt i tre ulike nivå for målt forbruk; 120, og m 3 og høvesvis eitt, seks og femti abonnementsgebyr. Grøn bakgrunn i tabellane nedanfor tydar at abonnenten vil betale mindre etter ny forskrift enn i dag, medan raud bakgrunn tydar at abonnenten vil betale meir. Denne fargekodinga er brukt gjennomgåande i notatet. Årsgebyr vann inkl. mva m 3 Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Enebolig (Ny forskrift: 1 abo.gebyr) Lite gårdsbruk (Ny forskrift: 6 abo.gebyr) Produksjonsbedrift (Ny forskrift: 50 abo.gebyr) Tabell 1 - Simulerte vassgebyr for ulike eigedommar Årsgebyr avløp inkl. mva m 3 Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Enebolig (Ny forskrift: 1 abo.gebyr) Lite gårdsbruk (Ny forskrift: 6 abo.gebyr) Produksjonsbedrift (Ny forskrift: 50 abo.gebyr) Tabell 2 - Simulerte avløpsgebyr for ulike eigedommar

2 For samanlikningas skuld er bruk av sjølvkostfond (reduserer årsgebyra) i 2019, tatt ut av simuleringane for ny forskrift. Det heftar ei viss usikkerheit til berekningane ovanfor, da kvaliteten på innsamla data har vore varierande. Gebyrestimat for 2020 vil avhenga av sjølvkostresultata til kommunane i 2019 og planlagt aktivitetsnivå. 3 Framlegg til ny forskrift for vatn og avløp I dette kapittelet vert hovudtrekkane skisserte og spesielle forhold i framlegget til ny forskrift for vatn og avløp. 3.1 Tilknytingsgebyr Tilknytingsgebyret er utforma slik at alle abonnentar betaler ein fast sats per eigedom. Gebyret skal betalast når ein eigedom første gong koplast til kommunalt vass- og/eller avløpsanlegg. Ein fast sats er antatt å opplevast som meir rettferdig for abonnentane enn ein sats som er avhengig av til dømes bygningsstorleik. Gebyrsatsen fastsettast årleg av kommunestyret i gebyrregulativet. Særskild tilkopling av sprinklaranlegg, og dessutan permanent tilknyting av vatningsanlegg for landbruk, idrettsanlegg mv. kan gebyrleggast med ein annan gebyrsats dersom kostnaden til kommunen er større eller mindre enn for fast eigedom. Det vert ikkje tilknytingsgebyr ved til-/påbygg av eksisterande eigendom. Dersom kommunen overtek privat vass- og/eller avløpsanlegg kan kommunestyret i det einskilde tilfellet avgjere i kva grad tilknytingsgebyr skal bereknast, medrekna eventuell rabatt. Kommunen foreslår at gebyret for 2020 vert sette til kroner inkludert moms for kvar av tenestene. Eit lågt nivå på tilknytingsgebyret er i tråd med tilrådinga frå den nasjonale interesseorganisasjonen for vassbransjen, Norsk. Abonnenten står for røyrleggarkostnaden ved tilknyting til kommunalt vass- og/eller avløpsnett. Kommunen har ikkje direkte kostnadar knytt til tilknytinga. Samlede inntekter frå tilknytingsgebyr avheng av nybyggings- og etableringsaktiviteten i kommunen og vil variere frå år til år. Dersom gebyrsatsen er høg vil mange tilknytingar eit år gi store inntekter, og dermed bli ein monaleg del av gebyrinntektene det året. I så fall blir det vanskeleg å halde gebyret stabilt, sidan årsgebyret må reduserast ved overskot. 3.2 Todelt årsgebyr Kommunen foreslår eit todelt årsgebyr for både vatn og avløp, med ein fast del (abonnementsgebyr) og ein variabel del (forbruksgebyr). Ein slik gebyrmodell fangar betre opp kostnadssamansetninga til tenestene, og dessutan at det gir høve til ein trinnvis inndeling av den faste delen av årsgebyret. Samla abonnementsgebyrinntekter skal fortrinnsvis dekke gebyrtenesten sine forventa kapitalkostnader (kalkulatoriske renter og avskrivingar). Desse kostnadene kan sjåast på som faste og forbruksuavhengige. 3.3 Differensiert abonnementsgebyr Framlegget går ut på at bustadeigedom og fritidsbustad skal betale abonnementsgebyr som ein fast sats per bueining. Nærings- og kombinasjonseigedom skal betale abonnementsgebyr etter fastsette kategoriar i gebyrregulativet. Årsaka for inndelinga i kategoriar er at kommunen må ta omsyn til at kommunen sine infrastrukturkostnader knytt til vatn og avløp er relativt høgare for storforbrukende abonnentar enn for ein bustadeigedom. Då unngår ein at næringseigedom med høgt vassforbruk subsidierast av bustadeigarane. Kategoriseringa vil vere trinnvis i ni intervall og er gjort på bakgrunn av det høgaste målte forbruket til den enkelte abonnent i perioden 2012 til Sjå kapittel 0 for detaljar. Mengda fastledd følgjer ein avtakande funksjon gitt vassforbruk. 3.4 Forbruksgebyr Regelverket gir avgrensa moglegheit til å differensiere det variable forbruksgebyret. Kommunen tilrår å bruke same gebyr per m 3 for alle abonnentgrupper. Forbruksgebyret fastsettast som hovudregel etter målt forbruk og unntaksvis etter stipulert forbruk der vassmålar ikkje er installert. Ved stipulert forbruk foreslår kommunen at forbruket reknast ut frå bruksarealet til eigedommen, i samsvar med eit høvetal mellom bruksareal og vassvolum. Høvetalet kjem fram av gebyrregulativet. Areal til frittliggjande garasjar, uthus mv. inngår ikkje i berekninga av totalt bruksareal for eigedommen ved stipulert forbruk. Naust og sjøbuer vil derimot inngå i berekninga.

3 Gebyr for mellombels tilknyting er innarbeidd i føresegna om gebyr etter målt forbruk. Jamvel kan kravet om vassmålar fråvikast dersom vassforbruket kan fastsetjast på andre måtar. I tilfelle der det ikkje er mogleg å installera vassmålar kan kommunen fastsetja eit stipulert forbruk. 3.5 Omrekningsfaktor for stipulert forbruk Regelverket understrekar at det stipulerte forbruket i størst mogleg grad skal svare til reelt forbruk. I følgje Norsk (2011) bør omrekningsfaktoren for stipulert årleg forbruk ligge mellom 0,9 1,2 m 3 per m 2 bruksareal. I samanslåingskommunane er det ca. like mange abonnentar som får forbruket stipulert etter areal som har målt forbruk. Omrekningsfaktor for stipulert forbruk varierer i gjeldande forskrifter frå 0,7 m 3 per m 2 bruksareal til 1,50 m 3 /m 2. I nytt gebyrregulativ er det foreslått at denne faktoren vert sett til 1,2 m 3 /m 2. Ny forskrift legg òg til rette for at omrekningsfaktoren frå m 2 til m 3 kan endrast gjennom gebyrregulativet om det skjer endringar som gjer det naudsynt. 3.6 Særskilt om vassmålar mv. Kommunen er foreslått som eigar ved installasjon av ny vassmålar, og skal bestemme type, plassering og storleik. Dette er viktig for at kommunen skal kunne legge om til fjernleste vassmålarar som mellom anna vil gje kommunen betre kontroll med vasslekkasjar. Kostnader for installasjon dekkes av abonnenten og betalar ei årleg leige for innkjøp og vedlikehald av vassmålaren. Videre opnast det for at kommunen kan fastsette årsgebyret skjønnsmessig etter purring dersom abonnenten unnlét å foreta avlesing. Kommunen kan sjølv foreta avlesing utan ytterlegare varsel til abonnenten, og krevje særskilt gebyr for dette (oppmøtegebyr for avlesing av vassmålar). Oppmøtegebyret fastsettast årleg i gebyrregulativet. 4 Gebyrsimulering årsgebyr Den nye VA-forskrifta dannar grunnlaget for eit nytt gebyrregulativ. Regulativet vert vedteke årleg av kommunestyret og følgjande gebyrsimuleringar er berre ei eksempelvis oppstilling. Simuleringane i kapittelet viser ei samanlikning av årsgebyra i 2019 ved ny og gjeldande VA-forskrift. Alle priser inkluderer moms. Den nye VA-forskrifta belastar nærings- og kombinasjonseigedommar med abonnementsgebyr etter vekta kategoriar, som igjen er basert på vassforsyningskapasiteten til den enkelte eigedommen. Endelege kategoriar og prisar vert vedteke årleg i gebyrregulativet til kommunen. 4.1 Forbruks- og abonnementsgebyr i ny forskrift Tabell 3 og tabell 4 nedanfor visar forbruks- og abonnementsgebyr for vatn og avløp etter ny og gjeldande VAforskrift. Årsgebyr vann 2019 inkl. mva Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Abonnementsgebyr Forbruksgebyr kr/m 3 16,24 24,06 15,83 18,50 14,00 13,25 Tabell 3 - Forbruks- og abonnementsgebyr for ny og gjeldande VA-forskrifter. Årsgebyr avløp 2019 inkl. mva Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Abonnementsgebyr Forbruksgebyr kr/m 3 27,21 11,93 13,11 8,13 9,00 15,61 Tabell 4 - Forbruks- og abonnementsgebyr for ny og gjeldande VA-forskrifter. Det er lagt til grunn at abonnementsgebyret skal dekke kapitalkostnadene til vatn og avløp. Bustadeigedom, medrekna fritidsbustad, skal betale abonnementsgebyr som ein fast sats per bueining, medan nærings- og kombinasjonseigedommar skal betale abonnementsgebyr etter vekta kategoriar, som igjen er baserte på historisk vassforbruk 1. For samanlikningas skuld er bruk av sjølvkostfond (reduserer årsgebyra) i 2019, tatt ut av simuleringane for ny forskrift. Det heftar ei viss usikkerheit til berekningane ovanfor, da kvaliteten på innsamla data har vore varierande. Gebyrestimat for 2020 vil avhenga av sjølvkostresultata til kommunane i 2019 og planlagt aktivitetsnivå. 1 I avsnitt 0 er det utarbeidd eit døme på moglege næringskategoriar. Endelege kategoriar og prisar vert vedteke årleg i gebyrregulativet til kommunen.

4 4.2 Næringskategoriar Bakgrunnen for inndelinga i kategoriar er at kommunen må ta omsyn til at infrastrukturkostnadene til kommunen knytt til vatn og avløp er høvesvis høgare for storforbrukande abonnentar enn for ein bustadeigedom. I ny forskrift er gebyret for nærings- og kombinasjonseigedommar inndelt i ni ulike kategoriar som gjer frå eitt til tre hundre abonnementsgebyr. Tabell 5 viser ei oversikt over talet på abonnementsgebyr gitt høgaste historiske vassforbruk. Kategori - Næring mv. målt/stipulert Faktor m3 Lav m3 Høy Antall vann Antall avløp Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Næring mv. med kapasitetsfaktor = Antall fastledd totalt Tabell 5 - Oversikt over næringskategoriar, mengde fastledd og talet på abonnentar i kvar kategori. Den einskilde eigedommen skal betale ei gitt mengde abonnementsgebyr etter denne tabellen basert på det høgaste vassforbruket til eigedommen i åra Dette er ein god og tilgjengeleg approksimasjon på forsyningskapasitet til den enkelte eigedommen og dermed òg på infrastrukturkostnadene til kommunen per storforbrukande næringseigedom. Praksisen er i bruk i fleire kommunar. Utan ei slik vekting ville kvar næringsabonnent bere betalt eitt abonnementsgebyr uavhengig av eigedommens relative del av kommunens produksjons- /handteringskapasitet. Dette ville resultert i ei uheldig skjeivdeling av kapitalkostnadene mellom bustad- og næringseigedommar Endring av tilordna kategori for abonnementsgebyr Det er ikkje lagt opp til at tilordna kategori for den enkelte eigedommen skal kunna endrast på basis av ein midlertidig reduksjon i vassforbruket. Det er fleire årsaker til dette: Fastleddet skal dekke kommunens kostnader knytt til den teoretiske leveringskapasiteten til kvar abonnent. Infrastrukturen til kommunen avskrivast lineært over 20 år (vassbehandlingsanlegg/reinseanlegg) og 40 år (vass- og avløpsleidningar) slik at dei faste kostnadene er relativt stabile over tid og er upåverka av endringar i det varierande vassforbruket til den einskilde abonnent. Sidan kostnadene til kommunen innanfor vatn og avløp i heilskapen sin skal dekkast av abonnentane, medfører endringar av kategoritilhøyrsle ei forskyving av kostnadar frå ei gruppe abonnentar til ei anna. Dersom ein abonnent blir gitt høve til å «søke» om tilordning til ein annan kategori vil dette kunna få ein uheldig smitteeffekt samtidig som det kan føre til ein uønskt «etterspørsel» etter politisk (sær-)behandling. Stadig endring av kategoritilhøyrsle for ei stor mengde næringsabonnentar kan påføre kommunen kostnader med å oppdatere fakturasystemet. Kommunen tilrår å revidere kategoritilhøyrsle ved jamne mellomrom, til dømes kvart femte år. Ein bør då sjå på forbruksdata frå åra 2012 og fram til siste målarstand for den enkelte eigedommen. Det høgaste vassforbruket i perioden bør leggast til grunn for kategoritilhøyrsle. Einskilde næringseigedommar har ikkje vassmålar og betaler følgeleg abonnementsgebyr etter areal. Når desse eigendommane får vassmålar bør kommunen endra tilordna kategori etter to til tre år med målaravlesingar. Samla inntekt frå abonnementsgebyr skal dekka kapitalkostnadene til kommunen, dvs. kostnader knytt til infrastrukturen til kommunen. Ein abonnent kan redusere årsgebyr for vatn og avløp ved å senke vassforbruket.

5 4.3 Årsgebyr Tabellane under viser årsgebyra for vatn og avløp ved ny og ved gjeldande VA-forskrift for tre ulike typar eigedommar. Det er tatt utgangspunkt i tre ulike nivå for målt forbruk; 120, og m 3. Grøn bakgrunn i tabellane under betyr at abonnenten vil betale mindre ved ny forskrift, medan raud bakgrunn betyr at abonnenten vil betale meir. Årsgebyr vann inkl. mva m 3 Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Enebolig (Ny forskrift: 1 abo.gebyr) Lite gårdsbruk (Ny forskrift: 6 abo.gebyr) Produksjonsbedrift (Ny forskrift: 50 abo.gebyr) Tabell 6 - Simulerte vassgebyr for ulike eigedommar Årsgebyr avløp inkl. mva m 3 Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Enebolig (Ny forskrift: 1 abo.gebyr) Lite gårdsbruk (Ny forskrift: 6 abo.gebyr) Produksjonsbedrift (Ny forskrift: 50 abo.gebyr) Tabell 7 - Simulerte avløpsgebyr for ulike eigedommar Tabellen under visar samla årsgebyr for vatn og avløp. Årsgebyr vann og avløp inkl. mva m 3 Ålesund Ørskog Skodje Sandøy Haram Ny forskrift Enebolig (Ny forskrift: 1 abo.gebyr) Lite gårdsbruk (Ny forskrift: 6 abo.gebyr) Produksjonsbedrift (Ny forskrift: 50 abo.gebyr) Tabell 8 - Samla årsgebyr ulike eigedommar for vatn og avløp 5 Gjeldande lokale forskrifter Døma i dette kapittelet er basert på gebyrregulativa for 2019, eventuell bruk av sjølvkostfond eller avsetning til sjølvkostfond påverkar dermed gebyrsatsane. 5.1 Ålesund kommune Gjeldande forskrift i Ålesund kommune heiter Forskrift om vann- og avløpsgebyrer, Ålesund kommune, Møre og Romsdal og er heimla i lov 31 mai 1974 nr. 17 om kommunale vass- og kloakkavgifter. Forskrifta vart vedteke av Ålesund kommunestyre 13. desember Per har Ålesund kommune eit sjølvkostfond på vatn på ca. 14,9 millionar kroner, medan sjølvkostfondet for avløp er ca. 12,5 millionar kroner Tilknytingsgebyr Dagens tilknytingsgebyr vert fakturert for tilknyting til offentleg vass- og/eller avløpsleidningsnett og/eller ved tilbygg/påbygg til eksisterande bygningar som allereie er knytt til offentleg nett. For tilbygg eller påbygg mindre eller lik 100 m 2 bruksareal (BRA) vert det ikkje betalt tilknytingsgebyr. Eingongsgebyret for tilknytingar vert betalt per m 2 BRA med kr. 55,33. Tabell 9 nedanfor illustrerer tilknytingsgebyret for to ulike eigedommar. Tilknytningsgebyr 2019 inkl. mva. m 2 Bolig- og fritidseiendom Næringseiendom Tabell 9 - Tilknytingsgebyr 2019, Ålesund kommune Årsgebyr Etter gjeldande forskrift betaler vass- og avløpsabonnentane i Ålesund kommune årsgebyr basert på forbruk åleine. Forbruket vert fastsett på grunnlag av målt eller stipulert forbruk. Dette svarer til alternativ 1 i figur 1 på side 8. Stipulert forbruk vert basert på berekning av bruksareal i samsvar med NS-3940 og ein omrekningsfaktor som vert fastsett i gebyrregulativet kvart år. I gebyrregulativet for 2019 er denne sett til 1,50 m 3 /m 2. Tabell 10 under viser årsgebyret for Årsgebyr 2019 inkl. mva. Forbruksgebyr kr/m3 16,24 27,21 Tabell 10 - Årsgebyr 2019, Ålesund kommune

6 Tabell 11 under viser årsgebyr for målt forbruk for tre ulike abonnentgrupper. Årsgebyr 2019 inkl. mva. m 3 Enebolig Lite gårdsbruk Produksjonsbedrift Tabell 11 - Årsgebyr 2019 for tre ulike abonnentar, Ålesund kommune 5.2 Ørskog kommune Gjeldande forskrift i Ørskog kommune heiter Føresegner for vass- og kloakkavgifter i Ørskog kommune. Forskrifta vart vedteke av Ørskog kommunestyre 9. november Per har Ørskog kommune eit underskot til framføring på vatn på kr , medan på avløp er det eit positivt sjølvkostfond på kr Tilknytingsgebyr Dagens tilknytingsgebyr vert fakturert pr. eigedom. Dersom eigedommen har betalt refusjon for tekniske anlegg gjeld låg sats. Tabell 12 under viser tilknytingsgebyret for Tilknytningsgebyr 2019 inkl. mva. Høg sats Låg sats (dersom refusjon er betalt) Tabell 12 - Tilknytingsgebyr 2019, Ørskog kommune , , , , Årsgebyr Etter gjeldande forskrift betaler vass- og avløpsabonnentane i Ørskog kommune årsgebyr basert på forbruk åleine. Dette svarer til alternativ 1 i figur 1. Ørskog kommune opererer med eit minstevolum som er ulikt for ulike bygningstypar. For einebustad er dette sett til 300 m 3 per år. Det kjem ikkje fram av betalingsregulativet korleis stipulert forbruk er berekna. Tabell 13 under viser årsgebyret i Ørskog kommune i Årsgebyr 2019 inkl. mva. Forbruksgebyr kr/m3 Tabell 13 - Årsgebyr 2019, Ørskog kommune tabell 14 under viser årsgebyr for målt forbruk for tre ulike abonnentgrupper. 24,06 11,93 Årsgebyr 2019 inkl. mva. m 3 Enebolig Lite gårdsbruk Produksjonsbedrift Tabell 14 - Årsgebyr 2019 for tre ulike abonnentar, Ørskog kommune 5.3 Skodje kommune Gjeldande forskrift i Skodje kommune heiter Forskrift om vass- og avløpsgebyr, Skodje kommune, Møre og Romsdal. Forskrifta vart vedteke av Skodje kommunestyre 22. september Per har Skodje kommune eit sjølvkostfond på vatn på kr , medan på avløp er det eit sjølvkostfond på kr Tilknytingsgebyr Dagens tilknytingsgebyr vert fakturert per eigedom. Dersom eigedommen har betalt refusjon for tekniske anlegg er gebyret likt kr 0. Tabell 12 under viser tilknytingsgebyret for Tilknytningsgebyr 2019 inkl. mva. Ordinær sats Redusert sats (dersom refusjon er betalt) Tabell 15 - Tilknytingsgebyr 2019, Skodje kommune 6 250, ,00 0,00 0,00

7 5.3.2 Årsgebyr Etter gjeldande forskrift betaler vass- og avløpsabonnentane i Skodje kommune eit todelt årsgebyr, tilsvarande alternativ 2 i figur 1. Stipulert forbruk vert fastsett etter areal i trinn. Fritidsbustader betaler halvparten av forbruksgebyrsatsane ved stipulert forbruk. Tabell 13 under viser årsgebyret i Skodje kommune i Abonnementsgebyr Abonnementsgebyr fritidsbustad 2 062, ,00 Forbruksgebyr kr/m3 15,83 13,11 Tabell 16 - Årsgebyr 2019, Skodje kommune tabell 14 viset årsgebyr for målt forbruk for tre ulike abonnentgrupper. Enebolig Lite gårdsbruk Produksjonsbedrift Tabell 17 - Årsgebyr 2019 for tre ulike abonnentar, Skodje kommune 5.4 Sandøy kommune Gjeldande forskrift i Sandøy kommune heiter forskrift om vass- og avløpsgebyr i Sandøy kommune. Forskrifta vart vedteke av Sandøy kommunestyre 12. desember Per har Sandøy kommune eit underskot til framføring på vatn på kr , medan på avløp er det eit underskot på kr Døma for Sandøy er basert på gebyrregulativet for Tilknytingsgebyr Årsgebyr 2019 inkl. mva , ,25 Årsgebyr 2019 inkl. mva. m 3 Dagens tilknytingsgebyr vert fakturert pr. eigedom. Tabell 12 under viser tilknytingsgebyret for Tilknytningsgebyr 2019 inkl. mva. Ordinær sats Tabell 18 - Tilknytingsgebyr 2019, Sandøy kommune , , Årsgebyr Etter gjeldande forskrift betaler vass- og avløpsabonnentane i Sandøy kommune eit todelt årsgebyr, tilsvarande alternativ 2 i figur 1. Stipulert forbruk er basert på berekninga av bruksareal i samsvar med NS-3940 og ein omrekningsfaktor som er fastsett i forskrifta. Faktoren er sat til 1,0 m 3 /m 2 for bustader og 0,7 m 3 /m 2 for fritidsbustader. Tabell 13 under viser årsgebyret i Sandøy kommune i Årsgebyr 2019 inkl. mva. Abonnementsgebyr Forbruksgebyr kr/m3 Tabell 19 - Årsgebyr 2019, Sandøy kommune 3 350, ,50 18,50 8,13 tabell 14 under viser årsgebyr for målt forbruk for tre ulike abonnentgrupper. Årsgebyr 2019 inkl. mva. m 3 Enebolig Lite gårdsbruk Produksjonsbedrift Tabell 20 - Årsgebyr 2019 for tre ulike abonnentar, Sandøy kommune 2 Sandøy kommunes gebyrregulativ for 2019 er ikkje tilgjengeleg på nettsidene til kommunen. Regulativ for 2018 er nytta i staden for.

8 5.5 Haram kommune Gjeldande forskrift i Haram kommune heiter Forskrift om vass- og avløpsgebyr, Haram kommune, Møre og Romsdal. Forskrifta vart vedteke av Haram kommunestyre 19. desember 2003 Per har Haram kommune eit underskot til framføring på vatn på kr , medan på avløp er det eit sjølvkostfond på kr Tilknytingsgebyr Dagens tilknytingsgebyr vert fakturert per eigedom. Dersom eigedommen har betalt refusjon for tekniske anlegg gjeld låg sats. Tabell 12 under viser tilknytingsgebyret for Tilknytningsgebyr 2019 inkl. mva. Ordinær sats Redusert sats (dersom refusjon er betalt) Tabell 21 - Tilknytingsgebyr 2019, Haram kommune , , , , Årsgebyr Etter gjeldande forskrift betaler vass- og avløpsabonnentane i Haram kommune årsgebyr kommune eit todelt årsgebyr, tilsvarande alternativ 2 i figur 1. Stipulert forbruk er basert på ein omrekningsfaktor som vert fastsett i gebyrregulativet kvart år. I gebyrregulativet for 2019 er denne sett til 1,50 m 3 /m 2 for bustader, 0,75 m 3 /m 2 for fritidsbustader og 1,0 m 3 /m 2 for næring. Tabell 13 under viser årsgebyret i Haram kommune i Abonnementsgebyr Årsgebyr 2019 inkl. mva. Abonnementsgebyr næring 7 700, ,00 Forbruksgebyr kr/m3 14,00 9,00 Tabell 22 - Årsgebyr 2019, Haram kommune tabell 14 under viser årsgebyr for målt forbruk for tre ulike abonnentgrupper. Enebolig Lite gårdsbruk Produksjonsbedrift Tabell 23 - Årsgebyr 2019 for tre ulike abonnentar, Haram kommune 6 Nærare om sentrale reglar 3 975, ,00 Årsgebyr 2019 inkl. mva. m 3 Lov om kommunale vass- og avløpsanlegg, og tilhøyrande forskrift, seier at kommunane kan dekke inn inntil 100 % av sine kostnadar med vassforsyning og avløpshandtering gjennom gebyr. Vidare seier lova med tilhøyrande forskrift at gebyra skal bestå av eingongsgebyr for tilknyting og årlege gebyr. Ved berekning av sjølvkost bør dei til ei kvar tid gjeldande retningslinjer for berekning av sjølvkost for kommunale betalingstenester leggast til grunn. Dei årlege gebyra skal anten bereknast på grunnlag av vassforbruk åleine, eller ei todelt gebyrordning med ein fast og ein variabel del. Figur 1 skisserer dei to alternativa. Figur 1 - Vass- og avløpsgebyr

9 6.1 Tilknytingsgebyr Tilknytingsgebyret er eit eingongsgebyr. Det skal ikkje krevjast nytt gebyr ved ominnreiing eller bruksendring. Kommunen har høve til å vedta i lokal forskrift at det skal krevjast eit tillegg i gebyret ved tilbygg eller påbygg. Kommunen kan då bestemme at tilleggsgebyret berre skal betalast når utvidinga utgjer eit visst minsteareal Kostnadsgrunnlag I forskrifta med kommentarar er det ikkje spesifisert kva for kostnader som skal dekkast inn gjennom tilknytingsgebyret, men intensjonen er at det skal dekke ein samsvarande del av kommunen sine samla kostnadar med vassforsyning og avløp. Gebyret skal reknast ut for den einskilde faste eigedom eller for den einskilde bueining på eigedommen Høve til å krevje inn gebyret Plikt til å betala eingongsgebyr for tilknyting oppstår når ein elles gebyrpliktig eigedom blir bygd ut, eller når gebyrplikt for bygd eigedom finn stad etter lov om kommunale vass- og avløpsanlegg 3. Kommunen avgjer når gebyra forfell til betaling. Det kan ikkje stillast krav om betaling av tilknytingsgebyr før utferding av byggetillating. 6.2 Årsgebyr Berekningsmåte Årsgebyr kan bereknast på to ulike måtar. Gebyret kan bereknast på bakgrunn av vassforbruk, eller kommunen kan velje ei todelt gebyrordning der årsgebyret består av ein fast og ein variabel del der den variable delen blir berekna ut frå vassforbruk. Vassforbruket kan enten vere målt eller stipulert ut frå storleiken til busetnaden. Det er ikkje tillate å fastsetje minimumsgebyr. Dersom årsgebyret vert berekna ut frå stipulert forbruk, skal det stipulerte forbruket i størst mogleg grad svare til reelt forbruk. I tilfelle der vassforbruket vert stipulert, skal for bustadeigedommar busetnaden sitt areal leggast til grunn, då dette er anteke å gje best uttrykk for vassforbruket over ein lengre periode. Kommunen avgjer sjølv om tidlegare arealutrekningar skal nyttast, eller om det skal settast i verk ny utrekning. Kommunen må i den kommunale forskrifta gjere greie for dei berekningsprinsippa som ligg til grunn for å fastslå stipulert forbruk for ulike bruksareal. Det kan takast omsyn til busetnadens art og bruk, og dessutan eigedommens storleik og tilstand. Prinsipielt gjeld at vassmengd inn = avløpsmengde ut. Både kommunen og den einskilde gebyrpliktige kan krevje at årsforbruket vert fastsett ut frå målt forbruk. Den einskilde gebyrpliktige må sjølv koste slik måling, og målinga må utførast med vassmålar etter kommunen si tilvising Eigedom som ikkje blir brukt som bustad (næring mv.) For næringseigedom og andre eigedommar som ikkje blir brukte som bustad, er hovudregelen at årsforbruket, eventuelt den variable delen av årsgebyret, vert utrekna på grunnlag av målt vassforbruk. Er det ikkje installert vassmålar, kan det fastsetjast særlege reglar eller inngåast særlege avtalar om utrekning av gebyret. Kommunen har avgrensa høve til å sette lågare gebyr for desse eigedomane enn det som ville følge av kommunen sin ordinære utrekningsmåte for bustadeigedomar. Det er ikkje høve til å fastsette ein rein kvantumsrabatt for storforbrukarar av vatn. For gartneri, gardsbruk og anna verksemd der avløpsmengda avvik vesentleg frå vassforbruket, kan det inngåast avtale basert på avvikande avløpsmengd. Det kan gjerast frådrag for vatn som går inn i bedrifta sine produkt, eller av andre grunnar ikkje vert sleppt ut i avløpsnettet frå næringseigedomar og andre eigedomar nemnt ovanfor. For eigedom der kostnadene til kommunen ved vassproduksjonen er vesentleg lågare enn annan vassproduksjon, kan forbruksgebyret for vann reduserast etter avtale. Det kan utreknast auka avløpsvassmengd i forhold til målt vassforbruk dersom overvatn vert ført til avløp. For eigedomar med installert sprinklaranlegg kan det gjerast særlege avtalar slik at kommunen sine kostnadar vert dekte.

10 6.2.3 Fastsetjing av særlege reglar Det kan fastsettast særlege reglar til dømes for busetnad som berre er i bruk delar av året, som har eit særleg stort areal i forhold til vassforbruk og avløpsmengd eller som har tomt som medfører stort vassforbruk. Andre kriterium, som til dømes gebyrpliktige sin privatøkonomi, tal personar eller tal våtrom i huset, kan ikkje leggast til grunn for gebyrutrekninga. Føresegnene gjev høve til å fastsetje ulike utrekningsmåtar for eigedomar med ulik bruk. Dette inneber ikkje at sjølve prisen per m 3 vatn/avløp kan settast forskjellig for dei ulike eigedomane Abonnementsgebyr (fast del i todelt modell) Ein eventuell fast del (abonnementsgebyr) skal vere stabil og ikkje avspegle variasjon i forbruk. Den faste delen av årsgebyret bør ikkje hindre den einskilde abonnent i å kunne påverke sitt eige gebyr gjennom å regulere vassforbruket. Ved ressursknappheit kan kommunen vurdere å fastsette gebyret på grunnlag av forbruk åleine, det vil seie at gebyret berre er basert på ein forbruksavhengig variabel del. Generelt er det vanleg at den faste delen speglar dei faste kostnadane (typisk kapitalkostnadar) knytt til tenesta. Samstundes vert det tilrådt at abonnementsgebyret ikkje overstig 50 % av årsgebyrinntektene. Dette for å fremme sparing av vatn Ulike gebyrsatsar Utgangspunktet er at dei same gebyrsatsane skal gjelde i heile kommunen. Følgjande unntak gjeld: 1. Tilknytingsgebyret kan differensierast avhengig av om den gebyrpliktige har betalt refusjon etter plan- og bygningsloven eller andre former for opparbeidingskostnadar for tekniske anlegg som er utført etter planar godkjende av kommunen. Reglar om differensierte gebyrsatsar må fastsettast i kommunen si forskrift. 2. Det kan fastsettast ulike gebyrsatsar for tilknyting- og årsgebyr dersom eit vass- eller avløpsanlegg eller større eining av dette medfører vesentleg høgare eller lågare kostnadar enn dei andre. Det kan berre fastsettast lågare gebyrsatsar dersom kostnadane med å forsyne forbrukarane med vatn i eit vassforsyningsområde er mindre kostbart enn i eit anna vassforsyningsområde i kommunen. Med gebyrsats vert meint kostnad per måleeining for årsgebyr eller tilknytingsgebyr. Forbrukerkjøpsloven gjev likevel forbrukar moglegheit til å krevje eit passande prisavslag på levert vatn dersom vasskvaliteten er dårleg i periodar. 3. Det kan vidare verte fastsett ulike gebyrsatsar for tilknytings- og årsgebyr for ulike bustadkategoriar, der det er ulike kostnadar forbunde med betening av ulike bustadkategoriar. Til dømes kan det fastsettast lågare gebyrsatsar for blokkleilegheiter på bakgrunn av at kostnadane med leidningsnett er lågare per bueining for desse bustadkategoriane enn for meir spreidde bustadeiningar. 4. Det kan fastsettast høgare gebyrsats for avløpsvatn som er meir forureina enn vanleg kommunalt avløpsvatn, og som det kostar kommunen meir å behandle. Avgrensingar nemnd ovanfor gjeld ikkje fordelinga av den faste delen av årsgebyret ved bruk av todelt gebyrordning Andre forhold Kommunen kan ikkje krevje tilleggsgebyr eller auke gebyrsatsen ved manglande etterleving av pålegg. Likevel kan kommunen krevje dekt faktiske direkte kostnadar som kommunen har pga. manglande etterleving av pålegg knytt til den einskilde eigedom. Ved omlegging eller utbetring av avløpsleidningar kan kommunen krevje at eigar av tilknytt stikkleidning set i verk tilsvarande omlegging eller utbetring. Unnlèt gebyrpliktig å etterkome pålegg om utbetring av lekkasjar som medfører forureining kan det fastsettast tvangsmulkt. Vedtak om tvangsmulkt fastsettast i høve til forureiningslova sin 73. Kommunen har myndigheit til å vedta tvangsmulkt på dei områda der dei etter loven og forskrifter elles har forureiningsmyndigheit. Tvangsmulkta skal ha ein storleik som gjer det ulønsamt å ikkje følgje kravet. Innkravd tvangsmulkt går til staten. Sjå 9-8 i forslag til ny forskrift. Om renteplikt ved for sein betaling eller tilbakebetaling av vass- og avløpsgebyr gjeld reglane i lov 6. juni 1975 nr. 29 om eigedomsskatt til kommunane 26 tilsvarande. Forfalle krav på årsgebyr er sikra med pant i eigedomen etter panteloven 6-1.

11 Lokale forskrifter for fastsetjing av vass- og avløpsgebyr er framleis gjeldande så framt dei ikkje er i strid med krava i kapittel 16 i forureiningsforskrifta eller inntil kommunen bestemmer noko anna. Forskrifter med minimumsgebyr skulle vore endra før Arbeidsgruppa Forslag til ny forskrift for vatn og avløp er utarbeidd av dei tekniske einingane i Ålesund, Ørskog, Skodje, Sandøy og Haram kommunar. EnviDan Momentum AS har vore sparringspartnar. Målsettinga med arbeidet har vore å laga ei forskrift som er rettferdig, tydeleg og fleksibel. Rettferdig: Gebyra skal spegle dei ulike brukargruppene sitt kostnadsnivået på best mogleg måte. Tydeleg: Forskrifta skal vere lett å lese og handheva, med klart og forståeleg språk utan uklare, eller vanskelege, formuleringar. Fleksibel: Forskrifta viser til årlege kommunestyrevedtak for storleiken på gebyra. Ålesund kommune ser fram til høyringssvar. Tekniske einingar, Ålesund, Ørskog, Skodje, Sandøy og Haram kommunar.