Detaljreguleringsplan: Markastå Bustadfelt

Transkript

1 2018 Planomtale Konsekvensutgreiing Ullensvang herad Detaljreguleringsplan: Markastå Bustadfelt PLANID: Vedteke i heradstyret

2 SAMANDRAG Reguleringsplanen søkjer å legga til rette for etablering av eit nytt bustadområde, med tilhøyrande leike- og uteopphaldsareal, trafikkareal og parkering. 1

3 Innhold SAMANDRAG PLANOMRÅDE OG BAKGRUNN FOR PLANARBEIDET PROSESS TIDLEG MEDVERKNAD & UNDERSØKINGAR Registrering av kulturminne Grunnundersøking og skredvurdering Avklaringar kring funn under arbeid med planforslag og vedtak i Plan- og ressursutvalet Oppfølging av vedtak i PRU og nytt vedtak i PRU SKILDRING AV OMRÅDET I DAG Planstatus og overordna retningslinjer Nasjonale føringar Regionale føringar Kommunale føringar Skildring av området Tilgrensande arealbruk Teknisk infrastruktur SKILDRING AV PLANFORSLAGET Plankart Arealbruk Byggjeføremål (rammer, utnyttingsgrad, byggehøgd, type) Leike- og uteopphaldsareal Trafikkareal og parkering Renovasjon Omsynsoner Faresone Støysone KONSEKVENSUTREDNING Samandrag Innleiing Grunngjeving for planarbeidet Planområdet

4 alternativet Framdriftsplan Forhold til anna planlegging Konsekvensutgreiing Beredskap og ulykkesrissiko Naturverdiar og biologisk mangfald Kulturminner og kulturmiljø Jordressursar Landskapsbilete og arkitektonisk utforming Forureining Helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår Teknisk infrastruktur transport, trafikktryggleik og energi Samvirke mellom ovannemnde forhold Datagrunnlag og skildringsmetode Vurdering av behovet for undersøkingar: Konklusjon KONSEKVENSAR AV PLANFORSLAGET Overordna planar og vedtak Nasjonale, regionale og lokale føringar Estetikk Kulturminne Trafikk og parkering Tilhøve til nabo Jordvern Naturmangfald Støy og teknisk infrastruktur RISIKO OG SÅRBARHEIT Endringar etter høyring Detaljert støyanalyse Handtering av støy i framtidige byggjesaker Illustrasjonar av bustadfeltet Vurderingar Oppsumering og vurdering av marknadane

5 8.6. Tabell med oversikt over endringar etter høyringa

6 1. PLANOMRÅDE OG BAKGRUNN FOR PLANARBEIDET Reguleringsplanen omfattar delar av følgjande eigedomar: (1) gnr. 81, bnr. 2,3,7, (2) gnr. 81, bnr. 10, 29, (3) gnr. 81, bnr. 12 og (4) gnr. 81, bnr. 50 på Sekse i Ullensvang herad. Planområdet er om lag 20,7 daa, plassert mellom Riksveg 13 og Fylkesveg 101. I nord grensar området til ein kommunal parkeringsplass (gnr. 81/ 50). I sør grensar området til eit tettgrodd Landbruks-, Natur- og Friluftsområde (gnr. 81/ 4). Planområdet har to bustadhus (gnr. 81/12 og 81/10,29), med tilhøyrande garasjeuthus. Uthus nedanfor bustadhuset på gnr. 81, bnr 12 er føresett reve før utbygging. Det er planlagt 10 nye bustadtomter, derav 9 tomter til nye einebustadar og 1 tomt til 3 rekkehus eller einebustadar i rekke. (For sistnemnde tomt vil naudsynt inndeling av tomter skje som del av byggesakshandsaminga.) Ullensvang herad er ansvarleg for utarbeiding av reguleringsplanen. Varsel om oppstart og vedtak av planprogram skjedde i Kommuneplanen sin arealdel (2011) regulerer arealet til Landbruks-, Natur- og Friluftsområde. I tillegg er gjeld følgjande føringar for området: Gjennomføringssone (ny bustadbygging) byggjegrenser frå riks- og fylkesveg faresone ras- og skredfare støysone gul omsynssone landbruk Ullensvang herad har vurdert det som naudsynt med utgreiing jamfør Forskrift om konsekvensutgreiingar. Det har lenge vore eit kommunalt ønskje å leggja til rette for meir bustadtomter på Sekse. Planprogrammet peikar Markastå som det beste alternative arealet for nytt butstafelt. Bustadfeltet vidarefører eit landskapsmønster som harmonerer med omkransande Flisabakken bustadfelt, bygdehuset Grannatun, Sekse barnehage og SFO og den framtidige småbåthamna Grannabryggjo. 5

7 2. PROSESS TIDLEG MEDVERKNAD & UNDERSØKINGAR Ullensvang herad varsla oppstart av planarbeid for Markastå bustadfelt Forslag til planprogram vart samstundes send ut på høyring. Planprogrammet vart vedteke Tabell 1: Merknadar til Planprogram (2012) Avsendar Innspel Vurdering Jorunn Børve 12/5783 May Britt Buer & Gaute Åsebø 12/5855 Åshild Ystanes Hesjedal 12/5870 Grete Lingjerde Børve 12/5209 Hordaland Fylkeskommune, Regionalavdelinga 12/5927 Ønskjer prioritering av jordvernet. Det vert argumentert for alternative bustadområde, utanfor planområdet. 1) Me vil ikkje ha offentleg veg over tomta vår i tilknyting til evt. utbygging i søndre del av feltet, areal 1. 2) Om det vert byggjefelt nord for vår tomt, vil me ha skibakken som no. Me plar å ha straum frå vårt hus til lyskastarar om kveldane, og det er alltid mange born som leikar i bakken når det er snø. Skulen har dei seinare åra hatt skidagane sine her, og det har vore mange flotte og lange hopp. Skibakken går frå postkassestativet og heile bakken ned. 3) Me er ikkje interessert i å selgja areal frå tomta vår. Me har etablert hage med åkrar og frukttrær, og har gangveg til sjøen gjennom denne. Positiv til planarbeidet. Ønskjer tilrettelagt gangsti frå sjø til fylkesveg. Ønskjer eit felles eldhus for grendene Fresvik, Espe, Sekse, Børve, med meir, i nærleiken av grendahuset Grannatun. Ønskjer prioritering av jordvernet. Positiv til planprogrammet og prosessen. Ønskjer fortetting på området. Er også positiv til ei eventuell bustadetablering på areal 2 og 3. Vi er opptekne av utbyggingsmønsteret i kommunane og rår generelt frå «satellittutbygging». Føreset at utbygginga er nøye vurdert i høve til bustadbehov og sosial infrastruktur. Vurderer for øvrig planprogrammet til å vere Ullensvang herad legg stor vekt på jordvern, og denne vurderinga kjem fram i planprogrammet. I ei heilskapleg vurdering er det likevel Markastå som peikar seg ut som det mest høvelege arealet. Sjå også Fylkesmannen i Hordaland sitt innspel nedanfor. Kommuneplanen legg opp til bustadetablering i heile heradet. Vidare tilrettelegging for bustadfelt andre stadar må koma som del av neste kommuneplanrevidering. 1) Dette gjer det vanskeleg for ei vegløysing for tomta heilt syd. Ein plan for heileplanområdet vil måtta inkludera ein tilkomst veg over tomta. Justering av plangrensa er eit alternativ, men då vert framtid utnytting av tomta vanskeleg. 2) Ved plassering av leikeareal/friluftsareal skal dette ønsket vurderast og vektleggast. 3) Tomta sitt areal skal ikkje verta råka av utbygginga mot nord. Men ei eventuell utbygging på tomta, som vil skje i privat regi, skal følgje reguleringsplanen for området. Dette er viktige innspel me ønskjer å ta med i det vidare reguleringsplanarbeidet. Ullensvang herad legg stor vekt på verdien av jordvernet, og denne vurderinga kjem fram i planprogrammet. I ei heilskapleg vurdering er det Markastå som peikar seg ut som det mest høvelege arealet. Sjå også Fylkesmannen i Hordaland sitt innspel nedanfor. Innspelet vert tatt med i vurderinga. Kommuneplanen ligg til grunn for vurderinga av bustadbehov og sosial infrastruktur. Ullensvang herad ønskjer å oppretthalde bustadtilbodet i grendene, samstundes som 6

8 Hordaland Fylkeskommune, Kultur- og idrettsavdelinga 12/5649 Noregs vassdragsog energidirektorat (NVE) 12/6014 Statens vegvesen 12/5693 Fylkesmannen i Hordaland dekkande for fylkeskommunens interesser og eit godt grunnlag for det vidare planarbeidet. I denne saka ber vi elles særskilt om at det blir lagt vekt på landskapsbilete, kulturminne og kulturmiljø samt trafikktryggleik. Vi har i dag ikkje kjennskap til automatisk freda kulturminne i nærleiken av planområdet. Arkeolog frå Hordaland fylkeskommune var på synfaring i området Hordaland fylkeskommune har vurdert planområdet til å ha potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Det må difor påreknast ei arkeologisk registrering for å oppfylle undersøkingsplikta, jf. Kulturminneloven 9. Kostnadsoverlag for arkeologisk feltarbeid er estimert til kr ,-. Kostnad til gravemaskin kjem i tillegg. Det må gjerast ei nærare vurdering av skredfaren i samband med planarbeidet. Til dette arbeidet må det nyttast tilstrekkeleg fagleg kompetanse og det må definerast faresonegrenser i samsvar med tryggleikskrava i Byggteknisk forskrift (TEK 10). Ev. fareområde må innarbeidast i planen og synast som omsynssone (jf. PBL 12-6) og ha tilhøyrande føresegner som sikrar akseptabel tryggleik før utbygging kan finne stad. Dersom det er trong for sikringstiltak eller restriksjonar på arealbruk for å oppnå tilstrekkeleg tryggleik rår vi til at det aktuelle området vert teke inn i planen. Syner til NVE retningslinje 2/2011, Flaum- og skredfare i arealplanar. KU for RV 13 bør nemnast som eksisterande kunnskap under punkt i planprogrammet. Markastå er vurdert som det beste alternativet. Her ligg det til rette for sikker tilkomst via Fv Reguleringsplanen må ta hensyn til trafikkstøy. Planområdet mot RV 13 må legga eksisterande reguleringsplan til grunn. Ta med mogleg plassering for skatebane. Ingen merknad til oppstartsmeldinga og forslag til planprogram. Me finn at vurderingane heradet har gjort i planprogrammet dekker dei hensyn Fylkesmannen skal ivareta ut ifrå statleg og regional arealpolitikk. Avvegingar er gjort, og me har inga innvending til at areal 1 på Markastå på Sekse er det arealet heradet vel å gå vidare med. Me vil minne om at det i den vidare planlegginga av området er viktig å legge særleg vekt på landskapstilpassing. For jordbruksareal som vert regulert til bustadføremål forventar Fylkesmannen at følgjande rekkjefølgjekrav vert teke inn i planføresegnene: sentruma med eksisterande kommersielle og sosiale tenestetilbod også vert styrka med bustadutbygging. Me vurderer Markastå som eit areal som stettar dette utbyggingsmønsteret. Me legg også vekt på landskapsbilete, kulturminne og kulturmiljø samt trafikktryggleik. Ullensvang herad vil ta kostnaden med å oppfylle undersøkingsplikta. Dette arbeidet skal organiserast slik at grunneigar og paktar av området får høve til å planlegga sin bruk av området. Skal takast til følgje. Dersom det er trong for siktringstiltak, vil dette tiltaket mest truleg ligge ovanfor eksisterande bustadfelt ovanfor fylkesvegen. Sikringstiltaket vil såleis vere utanfor planområdet. Eventuelle restriksjonar på arealbruk for å oppnå tilstrekkeleg tryggleik vil verte teke med i planen. Skal takast til følgje. (Statens vegvesen referer til punkt i planprogrammet. Konsekvensutgreiing for RV 13 er lagt til som eksisterande kunnskap.) Skal takast til følgje. 7

9 Før utbygging skal det gjerast greie for handtering av jordressursane. Jord frå jordbruksareal (fulldyrka jord, overflatedyrka jord og innmarksbeite) som vert utbygd skal sikrast vidare bruk, primært til jordbruksføremål. Me vil minne om at heradet har ansvar for å rapportere omdisponering av dyrka og dyrkbar mark som fylgje av vedtak av reguleringsplan. Dette skal skje gjennom KOSTRA, skjema nr 32 Forvaltning av landbruksareal Registrering av kulturminne Hordaland fylkeskommune stadfestar også i brev av at dei ikkje har kjennskap til automatisk freda kulturminne i nærleiken av planområdet. Ingen registreringar er kjend for området i Kulturminnesøk, Askeladden eller Bygningsregisteret - SEFRAK. Arkeolog frå Hordaland fylkeskommune var på synfaring i området Planområdet var vurdert til å ha potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Arkeologisk registrering vart gjennomført for å oppfylla undersøkingsplikta, jf. Kulturminnelova 9. Undersøking av Hordaland fylkeskommune fann stad 1. til 3. oktober Rapport frå Hordaland fylkeskommune (Rapport 45, 2012) var ferdigstilt april Under registreringa vart det opna 5 sjakter med gravemaskin. Det vart påvist eit dyrkingslag som strekte seg gjennom fire av sjaktene (Askeladden ID ). Det vart tatt ut tre kolprøver frå dyrkingslaget og alle tre indikerte ei datering frå eldre bronsealder. Dyrkingslaget strekker seg ut over ei flate som er 100 m i sørvest til nordaust og ca. 30 m i nordvest til sørvest, mellom m.o.h. Dyrkingslaget ligg ca. 20 cm under torva og er mellom 2 30 cm tjukt. Massane i laget er homogent over heile feltet og består av mørk kolspetta sand med noko stein. Dyrkingslaget ligg på ei flate som er vestvendt og omringa av tidligare funn som gravrøyser og bergkunst, som tolkast til å vere markørar for eit territorium (ID , , , , m.fl.). Dyrkingslaget kan dermed sjåast på som ein del av eit viktig jordbruksanlegg i Markastå, Sekse, som det i eldre bronsealder var viktig å markera kontroll over. Det arkeologiske funnet kjem inn under kulturminnelova 4. Det vart påvist eit hittil ukjend dyrkingslag frå eldre bronsealder. Slik planforslaget ligg føre er det i konflikt med automatisk freda 8

10 kulturminne. Arealet kan likevel nyttast til beite eller innmark. Det må ikkje gjennomførast pløying eller anna jordarbeid djupare enn tidlegare, dersom ikkje det er gitt løyve frå fylkeskommunen, jamfør kulturminnelova 3. Tabell 2: Ordforklaring (Riksantikvaren) Vernestatus Forklaring Konsekvenser Automatisk fredet Automatisk fredning innebærer at kulturminnet er fredet direkte etter teksten i kulturminneloven, uten særskilt vedtak. Alle faste kulturminner fra før år 1537 er automatisk fredet etter kulturminneloven 4 første ledd. Som en ekstra beskyttelse har alle automatisk fredede kulturminner en sikringssone på minimum 5 meter i alle retninger rundt det fredede objektet. Dette følger av kulturminneloven 6. Ved erklæring om at stående byggverk stammer fra perioden , blir disse også automatisk fredet, jf. kulturminneloven 4 tredje ledd. Samiske kulturminner eldre enn 100 år er automatisk fredet etter kulturminneloven 4 annet ledd. Det er forbudt å sette i gang tiltak som kan skade, ødelegge, grave ut, flytte, forandre, tildekke, skjule eller på annen måte utilbørlig skjemme automatisk fredete kulturminner. Forbudet omfatter også en 5 meter bred sikringssone rundt kulturminnet. Tiltakshaver har stanse- og meldeplikt hvis det viser seg at et igangsatt arbeid kan virke inn på et automatisk fredet kulturminne på en måte som beskrevet ovenfor. Denne plikten oppstår når en avdekker automatisk fredete kulturminner som en på forhånd ikke vet om, eller ikke har grunn til å anta er til stede. Melding om funn innrapporteres til regional kulturminneforvaltning umiddelbart. Kulturminneforvaltningen avgjør snarest mulig - og senest innen 3 uker om arbeidet kan fortsette og vilkår for dette. Dersom det foreligger særlige grunner kan 3- ukersfristen forlenges. Per telefon ( ) har Elizabeth Jan Warren ved Hordaland fylkeskommune stadfesta at tiltak i funnområdet krev vurdering av Riksantikvaren og arkeologisk utgraving i regi av Bergen Museum. Eit slikt prosjekt vil ta tid og kostnaden kan truleg koma opp i ca. kr Utfallet av ei slik undersøking er uviss, med tanke på kva grad av arealet som kan byggjast ut i etterkant. Fylkeskommunen rår til å prioritera eit anna område for etablering av bustadfelt, då dette området er vurdert å vera del av eit viktig jordbruksanlegg. Per e-post ( ) har Tore Bjørgo, Fylkeskonservator, stadfesta at saka har vore diskutert ved Seksjon for kulturminnevern og museum med den konklusjon at Hordaland fylkeskommune vil kunne senda saka over til Riksantikvaren med tilråding om dispensasjon frå kulturminnelova når planen kjem på høyring. 9

11 Ullensvang herad kontakta Riksantikvaren ( ) for å få ei vurdering av deira syn på tilrådinga frå fylkeskommunen om dispensasjon frå kulturminnelova. Riksantikvaren svara ( ) at dei handsama saka på sjølvstendig grunnlag, sjølv med tilråding om dispensasjon frå fylkeskommunen, og at eit eventuelt dispensasjonsspørsmål frå kulturminnelova vert tatt stilling til når reguleringsplanen er på offentleg ettersyn Grunnundersøki ng og skredvurdering Kommunegeolog Tore Dolvik gjennomførte synfaring og prøvegraving 1. til 3. oktober 2012, samstundes med kulturminneundersøkinga. Rapporten «Skredvurdering og grunnundersøking: Markastå bustadfelt Sekse» (12/50-62/N-860//TORDOL) er grunnlaget for konklusjonane. Bakgrunnsinformasjon var tidlegare rapportar frå NGI (1978) Flisabakken II, NGI (2011) Sekse og Den oransje stipla linja deler område i to: område A ned til parkeringsplass, og område B og C til-ogmed tomtegrense til gardsnummer og bruksnummer 81/12 og 81/29. Ut frå grunnundersøkinga og vurdering av skredfaren mot vurdert areal vert området delt inni tre. I nedre deler av vurdert areal (A) kan det vera skredfarleg og ved planlegging av bustadhus i dette område er ei utvida skredfaresonekartlegging som viser til TEK naudsynt (sjå kap. 13 i rapporten, om krav til skredfarevurdering). Ei fylling i A treng ei grundig grunnundersøking rundt ein eventuell murfot (kostnad med detaljert kartlegging og utskifting av massar er uviss). I øvre deler av vurdert areal (B og C) er konklusjonen at ytterlegare skredvurdering ikkje er naudsynt, men i C treng ein vurdering av stabilitet før utbygging. Naudsynt areal til tiltak mot overvatn og vasserosjon må settast av for heile det vurderte arealet. 10

12 2.3. Avklaringar kring funn under arbeid med planforslag og vedtak i Plan- og ressursutvalet Under arbeidet med planforslaget og konsekvensutgreiinga kom tre bandleggingar av Markastå til syne. Kombinert dekker desse bandlagte areala store delar av jordbruksarealet tenkt regulert til bustadføremål: 1. Reguleringsplanen for Rv. 13 bandlegg delar av arealet langs riksvegen. 2. Skredrapport (2012) syner ein potensiell skredfare i nedre (nordre) del av arealet. 3. Kulturminneundersøking stadfestar at store delar av det mest eigna bustadarealet er automatisk freda, jamfør kulturminnelova 4. Teikninga syner i kvitt det arealet som er att etter at andre restriktive element er gjort synleg. Skisse frå Grøn: Reguleringsplan for Rv. 13 (statens vegvesen) Gul: Automatisk freda kulturminne (Hordaland fylkeskommune) A/ Kvit med grå strek: Geologisk rapport som stadfestar at det er krav om utvida skredfaresonekartlegging og utskifting av massar. I tillegg til bandleggingane av areal vist ovanfor, gjorde arbeidet med konsekvensutgreiinga også tydleg problemstillingar knytt opp mot jordressursar og økonomisk realisme. Plan- og bygningslova 11

13 3-1 gir føringar om at kommunen skal sikra jordressursane, kvalitetar i landskapet og vern av verdifulle landskap og kulturmiljø. For det første, kulturminnerapporten stadfesta at Markastå ligg på ei flate som er vestvendt og omringa av tidligare funn som gravrøysar og bergkunst som tolkast som markørar for eit territorium. Funnet av dyrkingslaget frå eldre bronsealder kan dermed sjåast på som ein del av eit viktig jordbruksanlegg som det var viktig å markera kontroll over. Det arkeologiske funnet kjem inn under kulturminnelova 4 som eit automatisk freda kulturminne. For det andre, planprogrammet stadfestar at frå eit jordvernssyn er dette det dårlegaste valet. Det er kommunane som har hovudansvaret for å ta vare på jordressursane. Plan- og bygningslova 3-1 tredje ledd krev at planlegginga skal byggja på økonomiske og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring og ikkje vera meir omfattande enn naudsynt. Planlegging skal vera eit nyttig middel og ikkje eit mål i seg sjølv. Dette krev at den er realistisk og bygger på dei reelle økonomsike og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring innan planens tidsperiode. Utfordringa for Ullensvang herad i dette tilfellet er at det ikkje er sett av midlar til planlegging, utgreiingar, kjøp av grunn eller investeringar i infrastruktur. Slik sett er ikkje dei naudsynte føresetnadane på plass for å gjennomføra reguleringsplanen. Sjølv om planprogrammet i utgangspunktet resonnerte at jordvernssynet ville måtta vika i dette tilfellet, vart det anbefalt å avslutta denne planprosessen fordi kombinasjonen av økonomi, kulturminne og jordvern gjer at planlegginga bryt med føringane gitt i plan- og bygningslova. Det vart argumentert at Markastå ikkje høver som bustadområde. Desse funna førte til at rådmannen rådde til at heradet avslutta planarbeidet. Vidare vart det sagt at dersom eit nytt bustadområde var ønskjeleg planlagt på Sekse, burde det skje enten ved eit framlegg til privat detaljreguleringsplan eller ved at heradet på ny melde oppstart av planarbeid. Heradet hadde vedtatt bustadpolitisk strategi sidan oppstart og det vart lagt til grunn at heradet ikkje burde melda oppstart av nytt planarbeid utan ein større bustadpolitisk debatt og økonomisk forankring. Plan- og ressursutvalet var ikkje samd i framlegget frå rådmannen. I stadan vart saka utsett. PRU-032/14 VEDTAK: Saka vert utsett og administrasjonen får i oppdrag å sjå på moglegheitene for å arrangere ei utvida synfaring, temadag med politikar, administrasjonen og representantar frå Riksantikvaren, Fylkesmannen, fylkeskommunen og andre faginstansar. Representantar frå Seksekrinsen vert invitert med som observatørar. Saka kjem oppatt før handsaminga av budsjettet for 2015 tek til Oppfølging av vedtak i PRU og nytt vedtak i PRU Administrasjonen hadde ikkje kapasitet til å følgja opp saka i I februar og mars 2015 fortsette planarbeidet. Det vart vurdert å arrangere ei utvida synfaring og temadag, men dette viste seg å ikkje vere naudsynt. Dei naudsynte avklaringane med eksterne partar var dokumenterte. Det var eit forpliktande budsjettvedtak frå heradet som skulle til for å gjera planarbeidet realistisk og kunna forsvara at heradet gjekk vidare med arbeidet. PRU-21/2015 Vedtak: 12

14 Vedtak alternativ C: Plan- og ressursutvalet ønskjer ikkje å avslutta planprosessen. Heradet held fram planprosessen og inngår ein samarbeidsavtale og økonomisk samarbeidsmodell med private aktørar for å fullføra prosessen, føresett forpliktande budsjettvedtak for å gjennomføra arbeidet. Hausten 2015 vart det løyvd midlar i 2016-budsjettet til å ferdigstilla eit planforslag. Etter ein anbodsrunde vart det mars 2016 avklara at Norconsult skulle hjelpa heradet med å utarbeida eit planforslag. 13

15 3. SKILDRING AV OMRÅDET I DAG 3.1. Planstatus og overordna retningslinjer Kommuneplanen sin arealdel for vurdere tre areal på Sekse som aktuelle for ny bustadbygging Markastå, Sandstå og Stor (bilete til høgre). Heradet vurderte det slik at tiltaket måtte utgreiast med planprogram jf. 4-1 i Plan- og bygningslova (PBL) og at det skulle gjerast ei konsevensutgreiing jf. 4-2, då tiltaket kjem under vilkåra i 3 d) i Forskrift om konsekvensutgreiingar. Vedteke planprogram (2012) konkluderte med at eitt areal Markastå er best eigna til etablering av bustadfelt på Sekse (PRU-035/12 Vedtak). Kommuneplanen sin arealdel, bilete til venste, syner at arealføremålet er sett av til Landbruks-, Natur- og Friluftsområde (LNF). Området er innafor byggjegrense i strandsona (100 meter).i tillegg er gjeld følgjande føringar for området: Gjennomføringssone (ny bustadbygging) byggjegrenser frå riks- og fylkesveg faresone ras- og skredfare støysone gul omsynssone landbruk Relevante kommunale føresegner for LNF-område: 5.1.2: Innanfor LNF-område er det forbod mot spreidd bustadbygging og spreidd bygging av fritidsbustadar : Tiltak som får innverknad på jordareal skal i tillegg til plan og bygningslova også handsamast etter jordlova 9 og : Byggetiltak skal ikkje planleggast på dyrka eller dyrkbar mark. Relevante kommunale føresegner for strandsone: Byggegrense i strandsona er 100 meter dersom ikkje anna er fastsett i reguleringsplan eller kommuneplan. 14

16 5.1.4 Bygging kan ikkje gjennomførast dersom det har stor negativ konsekvens for landskapsbilete Nasjonale føringar Statlige planretningslinjer for samordnet bolig-, areal- og transportplanlegging (2014) Statlige planretningslinjer for differensiert forvaltning av strandsonen langs sjøen (2011) Statlig planretningslinje for klima- og energiplanlegging i kommunene (2009) Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unges interesser i planleggingen (1995) Regionale føringar Jamfør Hordaland fylkeskommune sin starthjelp til arbeidet med kommunale planar: Klima og energi, ROS Folkehelse, universell utforming og barn og unge Arkitektur og estetikk / Kulturminne og kulturmiljø Samordna areal og transport, samferdsel Landskap, friluftsliv, strandsone og naturmangfald Senterstruktur og tettstadutvikling Kommunale føringar Kommuneplan Energi og klimaplan Trafikksikringsplan Plan for idrett og friluftsliv Bustadpolitisk strategiplan 3.2. Skildring av området Planområdet ligg på austsida av Sørfjorden, om lag 23 km frå regionsenteret Odda og om lag 8 km frå næraste kommunedelsenter, Lofthus. Sørfjorden er av landskapstype «Middels breie fjordløp» og er vurdert å ha ein landskapsverdi av «stor verdi» (Aurland Naturverkstad, 2011). Planområdet er del av eit landbruksdominant landskap, med eit fortettande, regulert bustadmiljø. I nord vert arealet nytta til beite og grasproduksjon. Bustadtomta i midten vert nytta som bustadhus. Bustadtomta i sør vert nytta som fritidshus og har ikkje vegtilkomst. Like ved er ein barnehage med skulefritidsordning, men området er utan andre tettstadsfunksjonar av type forretning eller anna tenesteyting. Satsing på småbåthamn og sosiale møteplassar stadfestar likevel bygda sin vitalitet, og er såleis av liknande karakter som andre regulerte bustadområde vidare inn mot Odda: Hovland og Segelgjerd. 15

17 Planområdet er svakt skråande terreng frå nede med riksvegen i nord-vest og opp mot fylkesvegen i sør-austgåande retning. Terrenget er såleis nord-vest vendt, i noko større grad enn bustadområdet ovanfor. I området er busetnadane hovudsakleg einebustadar, i tillegg til fritidshus. Riksvegen er utbetra i nordre del, men ikkje mot sør der det er fjellskjering. Fylkesvegen har fartshumpar og gatelys, men sidearealet ned mot planområdet er i dårlig stand. Fylkesvegen har ikkje gang- eller sykkelveg Tilgrensande arealbruk Vidareføring av anna planlegging inkluderer reguleringsplan for Rv. 13 frå Skjelvik til Sandstå (1997), bustdfeltet Flisabakken II (1979) og Sekse småbåthamn (2015). Det er tatt høgd for dette i planarbeidet. 16

18 Rv. 13 frå Skjelvik til Sandstå (1997) 17

19 Flisabakken II (1979) 18

20 Sekse småbåthamn (2015) 19

21 3.4. Teknisk infrastruktur Planområdet er avgrensa med riksveg (vest) og fylkesveg ( aust), offentleg parkeringsplass (nord) og LNF-område (sør). Planforslaget er basert på tilkopling til fylkesvegen. Vatn og avlaup kjem frå to punkt inn i nordre del av planområdet. Bustadfeltet vil knytta seg til eksisterande vassnett, og eventuelt utbetra kapasiteten der om naudsynt. Overflatevatn er ei aktuell problemstilling i nordre del. I sør er det to mindre bekkar som kryssar planområdet. Kraftforsyninga skal vere god i området. Nord for planområdet skjer utbygging av eit nytt småkraftverk. 20

22 4. SKILDRING AV PLANFORSLAGET 4.1. Plankart 21

23 4.2. Arealbruk Arealformål Areal i m : Boligbebyggelse 13323,2 2011: Kjøreveg 1330,1 2012: Fortau 492,5 2018: Annen veggrunn - tekniske anlegg 1793,2 2080: Parkering 341,3 3040: Friområde 2408,9 3060: Vegetasjonsskjerm 358,0 Grand Total 20047, Byggjeføremål (rammer, utnyttingsgrad, byggehøgd, type) Byggjeføremål er bustadbygging. Planen omfattar 2 eksisterande bustadhus. Det er planlagt 10 nye bustadtomter, derav 9 tomter til nye einebustadadar eller tomannsbustadar. På tomt B_01 kan det tillatas ei meir konsentrert bustadform med rekkje-, kjede eller fleirmannsbustadar. Infrastruktur som veg og gangareal er lagt inn for at bustadfeltet skal forma ein naturleg del av eksisterande nærområde. I tillegg er arealet i nord nytta til offentleg parkering og friareal. Reguleringsplanen legg til rette for tre typar bustadtomter: 1) Tomter for einebustadar/tomannsbustadar: B_02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, 11, 12 2) Tomt for maks 5 bueiningar; rekkje-, kjede eller fleirmannsbustadar: B_01 (tomteinndeling skjer som del av byggjesakshandsaminga) Reguleringsplanen opnar for fylgjande møehøgd og gesimshøgd for ulike typar tak Tillate takform er saltak, valmtak, pulttak eller flatt tak. For bustader med mønt tak er tillate mønehøgd inntil 9.0 meter, og gesimshøgd inntil 7.0 meter. Gesims ved ark eller takopplett kan vere inntil 9.0 meter ved det brutte taket. For bustader med flate tak er tillate gesimshøgd inntil 7.0 meter. For bustader med pulttak er tillate gesimshøgd inntil 8.0 meter. Maksimale byggjehøgder skal målast i høve til gjennomsnittleg planert terreng. Tillaten prosent bygd areal er sett til 35 % BYA for tomt B_02-B_12 og 40 % for tomt B_01. % BYA = Bygd areal for byggeområde x 100 Tomtearealet Kommuneplanen sine føresegn for bygg og anlegg ligg til grunn for reguleringsføresegnene Leike- og uteopphaldsareal Kommuneplanen stiller krav om minimum 50 m² til leikeareal pr. bustadeining i område for frittliggjande bustader. Det er berre 600 m2 av leikearealet som ikkje ligg i støysona, og ved utbygging av meir enn 12 bueiningar må friareal som ligg i støysona støyskjermast. 22

24 Reguleringsplanen set av 2 daa til friareal. Det er lagt til rette for trafikksikre og universelt utforma tilkomstvegar. Leikeareal skal vera store nok og eigna for leik og opphald heile året, kunna nyttast av ulike aldersgrupper og sikra samhandling mellom born, unge og vaksne og vera sikre mot støy, ureining, trafikkfare og anna helsefare. Store delar av arealet har hellingsgrad mellom 1:5 og 1:3 (oransje), medan øvre del er brattare enn 1:3 (brunt). Arealet har særskilde kvalitetar, som t.d. å vera eigna til akebakke. Leikeplassen er ikkje sentralt plassert i høve til flest mogleg bustadar, men må sjåast i samanheng med området rundt uteareal ved barnehage er eit etablert nærmiljøanlegg, samfunnshuset ligg like ved, og framtidig småbåthamn med tilhøyrande uteområde er sosial møteplass for store og små. Areal med støynivå over 55 db (A) og areal sett av til køyreveg, parkering eller fareområde skal ikkje reknast som leikeareal. Støysonekart frå Statens vegvesen for Riksveg 13 ligg til grunn for støysone i kommuneplanen, og deler av friarealet er vist i gul sone. Som del av opparbeiding av leike- og uteopphaldsareal, gangveg og parkeringsplass må støyskjerming vurderast, i form av voll, muring eller anna avskjerming mot riksveg. Då akebakke er del av friarealet, vil det vere føremålsteneleg å tilpasse terrenget til alle desse omsyna. Føresegn stiller krav, så vel som rekkefølgjekrav, til opparbeiding. Støyskjermande tiltak skjer samstundes med utbygging, og det skal gjennomførast støyvurdering og eventuelle utbetringar før det kan gjevast bruksløyve til bustadhus Trafikkareal og parkering Tilkomstveg til bustadområdet er lagt til eksisterande avkjørsle og parkeringsplass frå Fv101, og fortsetter sørover gjennom bustadfeltet. Det er lagt til rette for snuhammar i kvar ende av ny veg i bustafeltet. Parkeringsplass i nord er ei utviding av eksisterande parkeringsplass, som vil vera eit gode for alle sosiale møteplassane omtala ovanfor. 23

25 Det er lagt opp til to parkeringsplassar per bustadeining, og tre parkeringsplassar for bustadeining med utleigeleilegheit. Ved felles parkeringsanleg innanfor B_01 skal det etablerast minst 1.5 biloppstillingsplass pr. bueining. Det er lagt inn 4 meter byggjegrense for bustadtomter som grensar til riksveg. Det er lagt inn 10 meter byggjegrense langs fylkesvegen. Avkøyring til bustadtomt skal primært skje frå veg i bustadfeltet. Plassering av avkøyring må tilpassast kvar tomt og avgjerast i samband med byggjesak. Unntak for B_07 som har eksisterande avkøyring frå fylkesveg. Garasje ligg også innafor byggjegrense, og kan oppretthaldast som vist i kart. B_08 har sti frå fylkesveg. Ny plan viser avkøyring frå veg inne i bustadfeltet. Stien kan oppretthaldast, men det kan ikkje lagast ny avkøyrsle for bil frå fylkesvegen Renovasjon Det er ikkje planlagt felles renovasjonsanlegg, dermed på renovasjon finne sted på eiga tomt Omsynsoner Omsynsoner Areal i m 2 Faresone 3800,9 Støysone 10943,9 Totalt 14744, Faresone Det er utført ei skredvurdering og grunnundersøking for Markastå bustadfelt av kommunegeolog Tore Dolvik. Nedre del av areralet er vurdert til at det kan vera skredfarleg, og ved planlegging av bustadhus i dette området er ei utvida skredfaresonekartlegging naudsynt. Områda som kan vera skredfarlege, er i plankartet markert med faresone - ras og skredfare. Føresegner krever skredvurdering før området eventuelt kan nyttast til bustadføremål, eller andre liknande føremål der menneske oppheld seg i området over lenger tid. I plankartet er det to bekkar, og desse er markert med faresone flaum på plankartet. Føresegner sikrar at bekk skal førast gjennom området og vidareførast til sjøen i bekkeløp med stor nok kapasitet. Bekkeløpet skal vera opent, sikra mot erosjon og skal ha høve til å flaume over si normale breidde Støysone Deler av arealet i plankartet ligg i gul støysona frå riksveg 13. Føresegner stiller krav til at innanfor fareområdet må støy nærare utgreiast og dokumenterast etter gjeldande regelverk før det blir gitt løyve til tiltak. 24

26 5. KONSEKVENSUTREDNING 5.1. Samandrag Utgangspunktet for at heradet gjekk i gang med planarbeidet var å regulera eit bustadfelt på Sekse. Konsekvensutgreiinga tar berre stilling til Markastå, jamfør PRU-035/12 Vedtak. I planprogrammet (2012) var nytt bustadfeltet på Markastå vurdert å ha meir potensiale for ein større utnyttingsgrad, med betre tilkomst og meir varierte bustadar, som er mindre framtredande og meir praktisk og økonomisk tilrettelagt for utbygging enn dei to andre områda vist i kommuneplanen. Under arbeidet med konsekvensutgreiinga har tre bandleggingar av Markastå kome til syne. Kombinert dekker desse bandlagte areala store delar av jordbruksarealet tenkt regulert til bustadføremål: 4. Reguleringsplanen for Rv. 13 bandlegg delar av arealet langs riksvegen (sjå side 8-10). 5. Skredrapport (2012) syner ein potensiell skredfare i nedre (nordre) del av arealet (sjå s. 12). 6. Kulturminneundersøking stadfestar at store delar av det mest eigna bustadarealet er automatisk freda, jamfør kulturminnelova 4 (sjå s. 13 til 15). a. Støyvurdering er ikkje gjennomført. Målet med konsekvensutgreiinga er å presentera ein detaljreguleringsplan for Markastå, dersom omsyna til miljø, naturressursar og samfunn ikkje vert sett vesentleg til side. Åtte tema er vurdert. Eitt tema gir positiv konsekvens, fem tema gir ubetydelig konsekvens, medan to tema gir negativ konsekvens. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad 1 Beredskap og ulykkesrissiko Del av arealet (A) kan vere skredfarleg. Låg Ubetyd. - Der er ikkje planlagt bustader i dette området. 2 Naturens mangfald Låg Ubetyd. 0 3 Kulturminner og kulturmiljø Stort Funn av automatisk freda Middels - negativt kulturminne. 4 Jordressursar Skrint med overflatejord. Jord frå Middels Middels - området skal sikrast vidare bruk, negativ primært til jordbruksføremål. 5 Landskapsbilete og Landskapet vil skifte karakter, men Låg til arkitektonisk utforming Ubetyd. 0 utforminga skal harmonisera med middels eksisterande bygdelandskap. 6 Forureining Låg Ubetyd. 0 Krav om støyrapport før utbygging 7 Helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår Låg Middels positiv 8 Teknisk infrastruktur Låg Ubetyd. 0 + Universell utforming i areal regulert til offentleg og fellesbruk. Krav om gatelys langs veg og ved fellesareal. 25

27 Konsekvensutgreiinga gjer tydleg at heradet sitt planarbeid for Markastå resulterer i ein meir kostbar detaljreguleringsplan enn venta. For å realisera planframlegget kan Riskantikvaren koma til å krevja ei detaljert kulturminneundersøking (kr , sjå s. 18). Utfallet av ei slik utgraving vil vera uviss. Hordaland fylkeskommune har stadfesta at dei kan rå Riksantikvaren til å gi dispensasjon frå kulturminnelova, men Riksantikvaren tar ikkje stilling til saka før heradet fremjar ein reguleringsplan. I tillegg syner skredrapporten at det er naudsynt med ein detaljert faresonekartlegging for del av området (ca. kr ) dersom dette arealet skal nyttast til bustader. Ei utbygging av bustadfeltet vil medføre middels positiv konsekvens for helse, tilgjengelighet og oppvekstvilkår. For kulturminner og jordressursar vil utbygginga medføre middels-stor negativ konsekvens for jordressursar og kulturminner For resten av dei vurderte temaene vil utbygginga få ubetydelig konsekvens. Plan og bygningslova 3-1 bokstav e) og f) gjev føringar om at kommunen skal legga til rette for gode bumiljø, gode oppvekst- og levekår, fremja befolkninga si helse og motverka sosiale helseforskjellar. Ei utviding av eksisterande bustadfelt på Sekse vil fremja helse, miljø og livskvalitet for heile Seksekrinsen. Føresegn og plankart skal sikra arealet mot forureining, støy, trafikkfare og anna helsefare. Areal regulert til offentleg skal vera universelt utforma, og det vert lagt inn krav om gatelys langs veg og ved fellesareal. Det er kommunane som har hovedansvaret for å ta vare på jordressursane, sikra kvalitetar i landskapet og vern av verdifulle landskap og kulturmiljø, jmf Pbl 3-1 b). Planområdet er hovedsakleg jordbruksareal som vert regulert til bustadføremål. Det er skrint med overflatejord i området, og arealet er primært nytta til beiteområde idag. Det vert lagt inn krav om at jorda skal sikrast vidare bruk, då primært til jordbruksføremål. Landskapet vil ikkje dramatisk skifta karakter, då utforminga skal harmonisera med eksisterande bygdelandskap. Kulturminneundersøkinga i oktober 2012 påviste eit dyrkningslag. Dette funnet kjem inn under kulturminnelova 4 som eit automatisk freda kulturminne. Planforslaget tek ikkje omsyn til automatisk freda kulturminne, og planforslaget er å oppfatta som ein søknad til riksantikvaren om dispensasjon. Truleg må området gravast ut, før det vert frigjort. Plan- og bygningslova 3-1 tredje ledd krev at planlegginga skal byggja på økonomiske og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring og ikkje vera meir omfattande enn naudsynt. Konsekvensutgreiinga tydleggjer at planarbeid resulterer i ein meir kostbar detaljreguleringsplan enn venta. Ullensvang herad har ikkje er sett av midlar til kjøp av grunn eller investeringar i infrastruktur i budsjettet for Oppsummert har planforslaget positiv konsekvens for helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår. For dei fleste tema som er vudert i konekvensutredningen medfører planforslaget ubetydeleg konsekvens. Det er negativ konsekvens for kulturminne, jordvern og økonomi. Me rår til å gå vidare med denne planprosessen, under føresetnad av at fylgjande vilkår blir tatt omsyn til: Økonomise rammer for realisering av prosjektet. Avbøtande tiltak for vern av jordmasser. 26

28 Avbøtande tiltak for kulturminner. 27

29 5.2. Innleiing Grunngjeving for planarbeidet Ullensvang herad er tiltakshavar for planlegging av nytt bustadfelt på Sekse. Kommuneplanen sin arealdel for vurdere tre areal på Sekse som aktuelle for ny bustadbygging Markastå, Sandstå og Stor. Me vurderte det slik at tiltaket måtte utgreiast med planprogram jf. 4-1 i Plan- og bygningslova (PBL) og at det skulle gjerast ei konsevensutgreiing jf. 4-2, då tiltaket kjem under vilkåra i 3 d) i Forskrift om konsekvensutgreiingar. Vedteke planprogram (2012) konkluderte med at eitt areal Markastå er best eigna til etablering av bustadfelt på Sekse (PRU-035/12 Vedtak). Føremålet med konsekvensutgreiinga (2016) er å sikra at omsynet til miljø, naturressursar og samfunn vert vurdert under førebuinga av reguleringsplanen. Konsekvensutgreiinga tar også stilling til om, og eventuelt på kva vilkår, planen skal gjennomførast. Målet med konsekvensutgreiinga er å presentera ein detaljreguleringsplan for Markastå, dersom omsyna til miljø, naturressursar og samfunn ikkje vert sett vesentleg til side. Regulering av bustadfelt er ei oppgåve Ullensvang herad prioriterer i tråd med gjeldande kommuneplan for Tiltaket stettar følgjande prioriterte satsingsområde: 1. Folketalsauke. Ungdom, tilflytting: heradet må gjera kva dei kan for å få heimatt ungdom til bygdene. Det må også arbeidast med å få nye innbyggjarar til heradet, men også taka vara på dei som er nyleg tilflytta og få dei integrert i lokalsamfunnet. 2. Utvikling av grendene: gjera tettstadane meir attraktive, for å få best mogleg tilbod i lokalmiljøet. Førre kommuneplan vedtok å først prioritera Kinsarvik og Utne, som no er ferdig regulert, før Sekse. Ullensvang herad har difor lenge venta på nytt bustadfelt på Sekse, og det er dette planarbeidet me no er i gang med Planområdet Området (Areal 1) omfattar gnr/bnr: 81/2, 81/12, 81/29, 81/50 og er plassert mellom Rv. 13 og Fv. 101, like nedanfor Flisabakken bustadfelt. 28

30 alternativet Følgjene av å ikkje realisera tiltaket (0-alternativet) er den mest sannsynlege utviklinga av området dersom tiltaket ikkje vert gjennomført. Området vert i så tilfelle ikkje regulert til boligbebyggelse, og kan fortsatt brukast til landbruksareal. Prioriterte satsingsområde i kommuneplanen vil ikkje kunna realiserast på Markastå Framdriftsplan Framdriftsplanen inneheld oversikt over to utgreiingar: Planprogram (program for planarbeidet) og Planforslag (forslag til ny reguleringsplan). Framdriftsplanen er revidert med utviding av fristane for gjennomføring av planforslaget. Dette er hovudsakleg grunna kulturminneundersøkinga, som vart 29

31 gjennomført i oktober 2012 og konkluderande rapport motteke april 2013, og at det ikkje var løyvd midlar til planlegging eller investeringar for Markastå. Plan- og bygningslova 3-1 tredje ledd krev at planlegginga skal byggja på økonomiske og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring og ikkje vera meir omfattande enn naudsynt. Planlegging skal vera eit nyttig middel og ikkje eit mål i seg sjølv. Dette krev at planlegginga er realistisk og bygger på dei reelle økonomiske og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring innan planens tidsperiode. Utfordringa for Ullensvang herad i dette tilfellet er at det ikkje er sett av midlar til planlegging, utgreiingar, kjøp av grunn eller investeringar i infrastruktur. I budsjettet for 2014 vart det ikkje løyvd midlar til planlegging eller investeringar for Markastå. Slik sett er ikkje dei naudsynte føresetnadane på plass for å gjennomføra reguleringsplanen. I budsjettet for 2016 vart det løyvd ekstra midlar til Markastå. Arbeidsoppgåve Ansvar Varigheit Frist (Veke/År) *Denne fasen kan ta lengre tid. PLANPROGRAM m/ utgreiing for val av planområde 1 Første handsaming og vedtak om offentleg ettersyn av planprogrammet Ullensvang herad / PRU 13/ Varsling og Høyringsperiode 6 veker 15-20/ Informasjonsmøte Ullensvang herad / konsulent / privat 16/2012 tiltakshavar 4 Ev. Justering av planprogrammet Ullensvang herad 1 veke 21/ Endeleg fastsetjing av planprogrammet Ullensvang herad / PRU 23/ PLANFORSLAG m/ konsekvensutgreiing for vald planområde Utgreiing og innsending av planforslag med konsekvensutgreiing Førstegangs handsaming og vedtak om offentleg ettersyn av planforslaget Ullensvang herad / konsulent / privat tiltakshavar 17/2014 Ullensvang herad / PRU 5/ Høyringsperiode 6 veker 7-13/ Informasjonsmøte Ullensvang herad / konsulent / privat tiltakshavar 7-9/ Ev. Justering av planforslaget 11 Slutthandsaming / vedtak Ullensvang herad / konsulent / privat tiltakshavar Ullensvang herad / Heradstyret 3 veker * 16/ /

32 Forhold til anna planlegging Forhold til anna planlegging var også vurdert i planprogrammet. Føresegn for bustad i Kommuneplan for Ullensvang herad er utgangspunkt for vurdering av reguleringsføresegn i ny detaljreguleringsplan for Markastå. Vidareføring av anna planlegging inkluderer reguleringsplan for Rv. 13 frå Skjelvik til Sandstå (1997), figur 1 og figur 2. Det er tatt høgd for dette i planarbeidet. Figur 1: Vidareføring av reguleringsplan Rv 13, Markastå 31

33 Figur 2: Vidareføring av reguleringsplan Rv 13, Markastå Både Fylkeskommunen 1 og Kommunal- og moderniseringsdepartementet 2 har utdjupande rettleiing for anna fylkeskommunal, regional og nasjonal planlegging. Desse kjeldene dannar del av vurderingsgrunnlaget for framlegget til reguleringsplan. I høyringa av planprogrammet kommenterte fylkeskommunen og Fylkesmannen at følgjande omsyn vert særs vektlagt: landskapsbilete, kulturminne og kulturmiljø, trafikktryggleik og handtering av jordressursane. Desse omsyna vert kommentert i konsekvensanalysen nedanfor. Reguleringsplankartet skal visa kotar, kotehøgd, målestokk og målestokklinjal. Plankart og føresegn skal stemma overeins ved utlegging til offentleg ettersyn. I reguleringsplanen skal det vera: samsvar mellom det høgste talet bustadeiningar reguleringsplanen opnar for og storleiken på areal avsett til leik i planområdet rekkjefølgjekrav som seier at leikeområde skal vere opparbeidd og ferdigstilt før det kan gjevast bruksløyve for bustader 1 Regionale plantema: 2 Planlegging: 32

34 5.3. Konsekvensutgreiing Vurderingane er på eit oversiktsnivå og gjort på tilgjengeleg kunnskapsgrunnlag. Vurderingane skildrar verknadane for miljø og samfunn av nytt område for utbygging eller vesentleg endra arealbruk i eksisterande byggjeområde. Konsekvensutgreiinga står i høve til omfanget av planområdet. Ho gjer ikkje vurderingar allereie gjort i planprogrammet. Det er vist særs omsyn til landskapsbilete, kulturminne og kulturmiljø, trafikktryggleik og handtering av jordressursane, etter uttale til planprogrammet frå Fylkesmannen i Hordaland og Hordaland fylkeskommune. Tema: Basert på planprogrammet og storleiken på planområdet. Verdi: Ei vurdering av kor verdifulle dei ulike tema er innafor planområdet. Vurdering av verdi: Låg verdi: Lokal interesse og verdi. Middels verdi: Regional interesse og verdi. Høg verdi: Nasjonal interesse og verdi. Omfang: Ei vurdering av kor stort inngrep tiltaket vil medføra for dei ulike tema. Vurdering av omfang: Stort negativt omfang: Tiltaket vil vera øydeleggande for det aktuelle tema. Middels negativt omfang: Tiltaket vil redusera verdien av det aktuelle tema. Lite eller ubetydeleg omfang: Tiltaket har ingen særskild innverknad på tema. Middels positivt omfang: Tiltaket vil betre verdien av det aktuelle tema. Stort positivt omfang: Tiltaket vil i stor grad betre verdien av det aktuelle tema. Konsekvens: Ei samla vurdering av verdi og omfang. Vurderinga brukar 3 teikn for konsekvensen: + (positiv, grøn), 0 (låg eller ubetydeleg, gul) og - (negativ, raud). Merknad: Forslag om avbøtande tiltak. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad 1 Beredskap og ulykkesrissiko Del av arealet (A) kan vera skredfarleg. Låg Ubetyd. 0 Det er ikkje planlagt bustader i dette området. 2 Naturens mangfald Låg Ubetyd. 0 3 Kulturminner og kulturmiljø Stort Funn av automatisk freda Middels - negativt kulturminne. 4 Jordressursar Skrint med overflatejord. Jord frå Middels Middels - området skal sikrast vidare bruk, negativ primært til jordbruksføremål. 5 Landskapsbilete og Landskapet vil skifte karakter, men Låg til arkitektonisk utforming Ubetyd. 0 utforminga skal harmonisera med middels eksisterande bygdelandskap. 6 Forureining Låg Ubetyd. 0 Krav om støyrapport før utbygging 7 Helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår Låg Middels positiv 8 Teknisk infrastruktur Låg Ubetyd. 0 + Universell utforming i areal regulert til offentleg og fellesbruk. Krav om gatelys langs veg og ved fellesareal. 33

35 Beredskap og ulykkesrissiko Kommunegeolog Tore Dolvik gjennomførte synfaring og prøvegraving 1. til 3. oktober 2012, samstundes med kulturminneundersøkinga. Rapporten «Skredvurdering og grunnundersøking: Markastå bustadfelt Sekse» (12/50-62/N-860//TORDOL) er grunnlaget for konklusjonane. Bakgrunnsinformasjon var tidlegare rapportar frå NGI (1978) Flisabakken II, NGI (2011) Sekse og Den oransje stipla linja deler område i to: område A ned til parkeringsplass, og område B og C til-og-med tomtegrense til gardsnummer og bruksnummer 81/12 og 81/29. Ut frå grunnundersøkinga og vurdering av skredfaren mot vurdert areal vert området delt inni tre. I nedre deler av vurdert areal (A) kan det vera skredfarleg og ved planlegging av bustadhus i dette område er ei utvida skredfaresonekartlegging som viser til TEK naudsynt (sjå kap. 13 i rapporten, om krav til skredfarevurdering; ca. kr ). I øvre deler av vurdert areal (B og C) er konklusjonen at ytterlegare skredvurdering ikkje er naudsynt, men i C treng ein vurdering av stabilitet før utbygging. Naudsynt areal til tiltak mot overvatn og vasserosjon må settast av for heile det vurderte arealet. Risiko ved havstigning er vurdert til ubetydelig. Planområdet si minste høgd over havet er 5 meter, men bustadetablering så lågt er ikkje aktuelt, grunna byggegrense til veg og andre omsyn. Heradet er ikkje kjend med at område er spesielt utsatt for vind. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Beredskap og Del av arealet (A) kan vere skredfarleg. Det er ikkje Låg Ubetyd. 0 ulykkesrissiko planlagt bustader i dette området. 34

36 Naturverdiar og biologisk mangfald Markastå ligg mellom Fv. 101 og Rv. 13 og er eit synleg område i Seksegrenda. Landskapet i planområdet består av nyoppdyrka eng (Markastå) omkransa av ein utvida riksveg, grendahus, barnehage (skulen vart omgjort til barnehage i ) og bustader. Småbåthamn er planlagt og under arbeid, dette vil vera ein sosial møteplass for seksegrenda. Konsekvensutgreiing for Rv 13: Naturmiljø (Norsk Natur Informasjon NNI, 2001, s. 40) vurderer at området nær eksisterande riksveg sannsynlegvis har ingen spesielle naturfaglege verdiar ut over dei lokale (verdinivå 1). Meir verdifulle kulturlandskap finst høgare opp i landskapet. Det er ingen registrerte artar innanfor planområdet, nokre artar er registrerte utanfor planområdet. Oransje punktmarkeringar syner artar med særleg stor forvaltningsinteresse, og grønne punktmarkeringar syner fremande artar. Kjelde: Miljødirektoratet si kartløysing miljostatus.no Tiltaket er sjekka opp mot Naturbasen til Miljødirektoratet og Artsdatabanken sitt artskart for å vurdera om det råkar naturinteresser. Det er ikkje registrert prioriterte artar, trua eller nær trua artar på Norsk rødliste for artar 2015, utvalgte naturtypar eller trua eller nær trua naturtypar på Norsk rødliste for naturtypar 2011 i planområdet eller nærleiken. Det er heller ikkje registrerte verneområdet i nærleiken. Det er ikkje kome opplysningar under planprosessen som tyder på at det kan finnes artar eller naturtypar i planområdet som ikkje er fanga opp på desse registreringane. Basert på dette har planen liten påverknad på naturmangfaldet. Kravet i naturmangfaldslova 8 om at saka hovedsakleg skal baserast på eksisterande og tilgjengeleg kunnskapar er oppfyllt. Det er ingenting som tilseier at føre var prinsippet må leggast til grunn, jf. naturmangfaldslova 9. Tiltaka detaljreguleringsplanen opnar for vil påverke naturmangfaldet i svært liten grad. Det er difor ikkje noko som tyder på at den samla belastninga på økosystemet vil bli for stor, jf. naturmangfaldlova 10. Det er svært lite potensiale for skade på naturmangfaldet, og det vert difor lagt til grunn at det ikkje er nødvendig å foreta vurderingar etter naturmangfaldlova 11 og 12. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Naturens Låg Ubetyde. 0 35

37 mangfald Kulturminner og kulturmiljø Hordaland fylkeskommune stadfestar også i brev av at dei ikkje har kjennskap til automatisk freda kulturminne i nærleiken av planområdet. Ingen registreringar er kjend for området i Kulturminnesøk, Askeladden eller Bygningsregisteret - SEFRAK. Arkeolog frå Hordaland fylkeskommune var på synfaring i området Planområdet var vurdert til å ha potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Arkeologisk registrering vart gjennomført for å oppfylla undersøkingsplikta, jf. Kulturminnelova 9. Undersøking av Hordaland fylkeskommune fann stad 1. til 3. oktober Rapport frå Hordaland fylkeskommune (Rapport 45, 2012) var ferdigstilt april Sjå vedlegg. Under registreringa vart det opna 5 sjakter med gravemaskin. Det vart påvist eit dyrkingslag som strekte seg gjennom fire av sjaktene (Askeladden ID ). Det vart tatt ut tre kolprøver frå dyrkingslaget og alle tre indikerte ei datering frå eldre bronsealder. Dyrkingslaget strekker seg ut over ei flate som er 100 m i sørvest til nordaust og ca. 30 m i nordvest til sørvest, mellom m.o.h. Dyrkingslaget ligg ca. 20 cm under torva og er mellom 2 30 cm tjukt. Massane i laget er homogent over heile feltet og består av mørk kolspetta sand med noko stein. Dyrkingslaget ligg på ei flate som er vestvendt og omringa av tidligare funn som gravrøyser og bergkunst, som tolkast til å vere markørar for eit territorium (ID , , , , m.fl.). Dyrkingslaget kan dermed sjåast på som ein del av eit viktig jordbruksanlegg i Markastå, Sekse, som det i eldre bronsealder var viktig å markera kontroll over. Det arkeologiske funnet kjem inn under kulturminnelova 4. Det vart påvist eit hittil ukjend dyrkingslag frå eldre bronsealder. Slik planforslaget ligg føre er det i konflikt med automatisk freda kulturminne. Arealet kan likevel nyttast til beite eller innmark. Det må ikkje gjennomførast pløying eller anna jordarbeid djupare enn tidlegare, dersom ikkje det er gitt løyve frå fylkeskommunen, jamfør kulturminnelova 3. Merk: Området i raudt på neste side viser dyrkingslaget frå eldre bronsealder. Svart strek rundt det raude feltet syner ei 5 m sikringssone. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Kulturminner og Stort Middels - Funn av automatisk freda kulturminne. kulturmiljø negativt 36

38 37

39 Ordforklaring (jf. Riksantikvaren): Vernestatus Forklaring Automatisk fredning innebærer at kulturminnet er fredet direkte etter teksten i kulturminneloven, uten særskilt vedtak. Alle faste kulturminner fra før år 1537 er automatisk fredet etter kulturminneloven 4 første ledd. Konsekvenser Det er forbudt å sette i gang tiltak som kan skade, ødelegge, grave ut, flytte, forandre, tildekke, skjule eller på annen måte utilbørlig skjemme automatisk fredete kulturminner. Forbudet omfatter også en 5 meter bred sikringssone rundt kulturminnet. Automatisk fredet Som en ekstra beskyttelse har alle automatisk fredede kulturminner en sikringssone på minimum 5 meter i alle retninger rundt det fredede objektet. Dette følger av kulturminneloven 6. Ved erklæring om at stående byggverk stammer fra perioden , blir disse også automatisk fredet, jf. kulturminneloven 4 tredje ledd. Samiske kulturminner eldre enn 100 år er automatisk fredet etter kulturminneloven 4 annet ledd. Tiltakshaver har stanse- og meldeplikt hvis det viser seg at et igangsatt arbeid kan virke inn på et automatisk fredet kulturminne på en måte som beskrevet ovenfor. Denne plikten oppstår når en avdekker automatisk fredete kulturminner som en på forhånd ikke vet om, eller ikke har grunn til å anta er til stede. Melding om funn innrapporteres til regional kulturminneforvaltning umiddelbart. Kulturminneforvaltningen avgjør snarest mulig - og senest innen 3 uker om arbeidet kan fortsette og vilkår for dette. Dersom det foreligger særlige grunner kan 3- ukersfristen forlenges. Per telefon ( ) har Elizabeth Jan Warren ved Hordaland fylkeskommune stadfesta at tiltak i funnområdet krev vurdering av Riksantikvaren og arkeologisk utgraving i regi av Bergen Museum. Eit slikt prosjekt vil ta tid og kostnaden kan truleg koma opp i ca. kr Utfallet av ei slik undersøking er uviss, med tanke på kva grad av arealet som kan byggjast ut i etterkant. Fylkeskommunen rår til å prioritera eit anna område for etablering av bustadfelt, då dette området er vurdert å vera del av eit viktig jordbruksanlegg. Planforslaget tek ikkje omsyn til automatisk freda kulturminne, og planforslaget er å oppfatta som ein søknad til riksantikvaren om dispensasjon. Truleg må området gravast ut, før det vert frigjort. 38

40 Alternativt kan eit alternativ vera å redusera tal på bustadtomter og endra linjeføringa til vegen. Dette reduserer talet på bustadtomter dramatisk Jordressursar Planområdet er hovudsakleg jordbruksareal som vert regulert til bustadføremål. Dyrka og dyrkbar mark er ein ikkje-fornybar ressurs. Planprogrammet stadfestar at frå eit jordvernssyn, er dette det dårlegaste valet. På den eine sida, grunna hellingsgrad og at det er eit relativt skrint jordlag, er arealet ikkje så godt egna til landbruksdrift etter dagens metodar, men det kan godt nyttast som beiteområde. På den andre sida, i landbruks- og matministeren og miljøvernministeren understreker at det er kommunane som har hovudansvaret for å ta vare på jordressursane. Plan- og bygningslova 3-1 gir føringar om at kommunen skal sikra jordressursane, kvalitetar i landskapet og vern av verdifulle landskap og kulturmiljøer. Føremålstenleg jord frå jordbruksareal som vert utbygd skal sikrast vidare bruk, primært til jordbruksføremål. Geologisk undersøking syner at det er skrint med overflatejord på området, og under er det hovudsakleg morenemassar. Det er dermed skrint med føremålstenleg jord som er av nytte for vidare bruk. Heradet skal rapportera omdisponering av dyrka og dyrkbar mark som fylgje av vedtak av reguleringsplan. Dette skal skje gjennom KOSTRA, skjema nr 32 Forvaltning av landbruksareal. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Middels Skrint med overflatejord. Jord frå området skal Jordressursar Middels - negativ sikrast vidare bruk, primært til jordbruksføremål Landskapsbilete og arkitektonisk utforming Vurderinga for planområdet er gjort med bakgrunn i «Råd om landskap i kommunal planlegging i Hordaland» frå Fylkesmannen i Hordaland og Hordaland fylkeskommune. Rettleiaren legg til grunn den europeiske landskapskonvensjonen. Det vert ikkje gjort ein uavhengig landskapsanalyse for planområdet, då planområdet er lite i omfang og godkjent som eit mogleg bustadområde i kommuneplanen. Landskapsomsynet er vurdert opp mot dei fysiske kvalitetane i grenda, i form av terreng, trafikk, landbruk, bustad og anna arealbruk. I Statens vegevesen si Konsekvensutgreiing for Rv 13: Landskapsbilete (Riss landskap AS, 2001, s ) er området som Markastå er del av, vurdert til å vera av middels til stor verdi. Plasseringa av eit bustadfelt på Markastå, like i underkant av det eksisterande bustadfeltet Flisabakken, er eit tydleg signal om at heradet ønskjer å leggje til rette for bustadetablering som utvidar, fortettar og harmoniserar med det eksisterande landskapet på Sekse. Lokal byggjeskikk og tilpassing er viktige element som skal reflekterast i planen. Dette bidrar til heilskapleg og estetisk utforma planlegging og arealforvaltning. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Landskap Landskapet vil ikkje dramatisk skifte karakter, då Låg til Middels 0 utforminga skal harmonisera med eksisterande middels positiv bygdelandskap. 39

41 Forureining Heradet er ikkje kjent med noko forureining i området. Bustadregulering er ikkje ein type tiltak som vesentleg aukar faren for forureining. Temakartet for støy i kommuneplanen, som er basert på støykart frå Statens vegvesen 3, viser at delar av planområdet ligg innanfor gul støysone. Eit mindre areal heilt nede langs bergpartiet ved vegen er innanfor raud støysone. Tiltak som ligg i arealsone gul sone skal utgreiast med alternative tiltak for å sjå om dei kan stetta krava i teknisk forskrift og Miljøverndepartementet sine retningslinjer for arealbruk i støyutsatte områder (jf. Rundskriv T-1442). Statens vegvesen påpeikar at kort veg frå Markastå til Rv. 13 gjer at det i vidare planlegging må takast spesielt omsyn til trafikkstøy. Delar av Rv. 13 er utbygt, men vidare sørover i planområdet må reguleringsplan for Rv. 13 leggast til grunn. Det er ikkje gjennomført støyvurdering for bustadfeltet. Plankartet inkluderer omsynsone for støy, basert på støykart frå Statens vegvesen. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Forureining Låg Ubetyd. 0 Krav om støyrapport før utbygging

42 Helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår Lov om folkehelsearbeid har som føremål å bidra til ei samfunnsutvikling som fremmar folkehelsa, ved å jamne ut sosiale helseforskjellar. 4 i lova stadfestar at heradet skal fremja folkehelsa innan dei oppgåver og med dei verkemiddel heradet er tillagt, gjennom lokal utvikling og planlegging, forvaltning og tenesteyting. Deltaking i planlegginga er ei form for medverknad. Plan- og bygningslova 3-1 skal også sikra at folkehelse er del av planarbeidet. Planlegginga skal leggja til rette for god forming av bygde omgjevnadar, gode bu-miljø og gode oppvekst- og levekår i alle delar av landet. Planlegginga skal også fremja befolkninga si helse og jamne ut sosiale helseforskjellar, samt bidra til å førebygga kriminalitet. Universell utforming skal liggja til grunn for all utbygging av areal regulert til offentleg og fellesbruk. Planområdet har lenge vore brukt primært til beite og slåttemark. Sekundærbruk er vinteraktivitet i form av leik, til dømes ski- og akebakke. Området er også høveleg som tilkomst mellom fylkesvegen og strandsona nedanfor riksvegen, når ikkje i konflikt med primærbruken. Tilgjenge til offentleg/felles uteområde og høveleg plassering av gang- og sykkelvegnett skal vidareførast innanfor planområdet, så langt det let seg gjera. Etter Plan- og bygningslova 3-1 bokstav f) skal planar bidra til å førebygga kriminalitet. Arealplanlegging skal så vidt råd er skapa fysiske rammer som gjer det vanskelegare å utføra kriminelle handlingar, særlig der det er fare for at ofra eller uskyldig tredjepart kan bli utsett for kriminelle hendingar med fare for liv og helse. Dette er omsyn som må vektleggast ved utforming av bustadar, bustadområde og sentrumsområde, og ved tilrettelegging for aktiv bruk og stadbunden identitet. Tiltak fattar om bruk av gatelys langs veg og ved fellesareal. Oppvekstvilkår for barn og unge er vektlagt, og føresegn og plankart skal sikra areal og anlegg mot forureining, støy, trafikkfare og anna helsefare. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Helse, Universell utforming i areal regulert til offentleg og tilgjengelegheit Middels Låg + fellesbruk. Krav om gatelys langs veg og ved og positiv fellesareal. oppvekstvilkår Teknisk infrastruktur transport, trafikktryggleik og energi Rikspolitiske retningslinjer for samordna areal- og transportplanlegging legg opp til samordning mellom arealbruk og transportsystem. Markastå ligg like ved eksisterande bustadfelt og utbygging resulterer i ei fortetting av bustadetablering nær Rv 13. Reguleringa fører til auka trafikkmengd når området er utbygd. Dette aukar også transportgrunnlaget for kollektivtrafikk og samkøyring i området. Statens vegvesen stadfestar at Markastå ligg til rette for sikker tilkomst via Fv Tilgjenge til offentleg/felles uteområde og høveleg plassering av gang- og sykkelvegnett skal vidareførast innanfor planområdet, så langt det let seg gjera. Ullensvang herad sendte i januar 2013 ein førespurnad til Hardanger Energi om deira vurdering av kraftforsyninga i området. Heradet har pr. dato ikkje fått svar på førespurnaden. 41

43 Heradet har ikkje gjennomført ei fullstending vurdering av tilgang til vatn og avløpssystem, eller korleis handtering av overflatevatn skal løysast. Dagens minimumskrav til bustadbygging er teknisk forskrift TEK 10. Tema Verdi Omfang Konsekvens Merknad Teknisk infrastruktur Låg Ubetyde. 0 42

44 5.4. Samvirke mellom ovannemnde forhold Ovannemnde forhold gjer det synleg at planarbeidet må særleg ta høgd for utfordringar kring automatisk freda kulturminne, skredfare, handtering av overvatn, støy og gjenbruk av matjord Datagrunnlag og skildringsmetode Datagrunnlaget og metoden er basert på offentleg tilgjengelege databasar for kart og litteratur. Kulturminneundersøking og skredvurdering er nye sett med datagrunnlag som sikrar korrekt offentleg forvalting. Det vart ikkje registrert nokon faglege eller tekniske problem ved innsamling og bruk av data og metode Vurdering av behovet for undersøkingar: På dette tidspunktet er det naudsynt med følgjande undersøkingar: Kulturminneutgraving (kr ). Obs. Hordaland fylkeskommune har stadfesta at dei kan rå Riksantikvaren til å gi dispensasjon frå kulturminnelova, men Riksantikvaren tar ikkje stilling til saka før heradet fremjar ein reguleringsplan. Dersom det kjem krav om utgraving, er kostnaden framleis vanskeleg å fastsetja, men Hordaland fylkeskommune sine erfaringar er at eit areal av denne storleiken kan kome opp i den viste kostnaden. I tillegg kjem investeringar som: Grunnforhandlingar Opparbeiding av naudsynt infrastruktur (veg, vann, kloakk, elektrisk, etc.) 43

45 5.7. Konklusjon Ei utbygging av bustadfeltet vil medføre middels positiv konsekvens for helse, tilgjengeligheit og oppvekstvilkår. For kulturminner og jordressursar vil utbygginga medføre middels-stor negativ konsekvens for jordressursar og kulturminner For resten av dei vurderte temaene vil utbygginga få ubetydelig konsekvens. Plan og bygningslova 3-1 bokstav e) og f) gjev føringar om at kommunen skal legga til rette for gode bumiljø, gode oppvekst- og levekår, fremja befolkninga si helse og motverka sosiale helseforskjellar. Ei utviding av eksisterande bustadfelt på Sekse vil fremja helse, miljø og livskvalitet for heile Seksekrinsen. Føresegn og plankart skal sikra arealet mot forureining, støy, trafikkfare og anna helsefare. Areal regulert til offentleg skal vera universelt utforma, og det vert lagt inn krav om gatelys langs veg og ved fellesareal. Det er kommunane som har hovedansvaret for å ta vare på jordressursane, sikra kvalitetar i landskapet og vern av verdifulle landskap og kulturmiljø, jmf Pbl 3-1 b). Planområdet er hovedsakleg jordbruksareal som vert regulert til bustadføremål. Det er skrint med overflatejord i området, og arealet er primært nytta til beiteområde idag. Det vert lagt inn krav om at jorda skal sikrast vidare bruk, då primært til jordbruksføremål. Landskapet vil ikkje dramatisk skifta karakter, då utforminga skal harmonisera med eksisterande bygdelandskap. Kulturminneundersøkinga i oktober 2012 påviste eit dyrkningslag. Dette funnet kjem inn under kulturminnelova 4 som eit automatisk freda kulturminne. Planforslaget tek ikkje omsyn til automatisk freda kulturminne, og planforslaget er å oppfatta som ein søknad til riksantikvaren om dispensasjon. Truleg må området gravast ut, før det vert frigjort. Plan- og bygningslova 3-1 tredje ledd krev at planlegginga skal byggja på økonomiske og andre ressursmessige føresetnadar for gjennomføring og ikkje vera meir omfattande enn naudsynt. Konsekvensutgreiinga tydleggjer at planarbeid resulterer i ein meir kostbar detaljreguleringsplan enn venta. Ullensvang herad har ikkje er sett av midlar til kjøp av grunn eller investeringar i infrastruktur i budsjettet for Oppsummert har planforslaget positiv konsekvens for helse, tilgjengelegheit og oppvekstvilkår. For dei fleste tema som er vudert i konekvensutredningen medfører planforslaget ubetydeleg konsekvens. Det er negativ konsekvens for kulturminne, jordvern og økonomi. Me rår til å gå vidare med denne planprosessen, under føresetnad av at fylgjande vilkår vert tatt omsyn til: Økonomise rammer for realisering av prosjektet. Avbøtande tiltak for vern av jordmasser. Avbøtande tiltak for kulturminner. 44

46 45

47 6. KONSEKVENSAR AV PLANFORSLAGET 6.1. Overordna planar og vedtak Planområdet er innafor areal sett av i kommuneplanen til gjennomføringssone for ny bustadbygging. Planforslaget er slik sett delvis i samsvar med overordna planar, men på fleire punkt legg planforslaget opp til justeringar av overordna føringar: Byggjegrenser frå riks- og fylkesveg er endra og nye grenser er vist i plankartet. Frå nordre grense til bustadtomt B_01 og nord til og med BU_02 dannar plangrensa ny byggjegrense. Faresone for ras- og skredfare er justert, jamfør skredrapport. Støysone er tatt høgd for gjennom krav om støyskjermande tiltak som del av utbygging. Omsynssone landbruk vert ikkje vidareført. Framtidig bustadfelt er planlagt på dyrka mark som av Norsk institutt for skog og landskap er registrert som fulldyrka eller overflatedyrka jord. Planarbeidet er difor i strid med jordlova 9 første ledd: «Dyrka jord må ikkje brukast til føremål som ikkje tek sikte på jordbruksproduksjon. Dyrkbar jord må ikkje disponerast slik at ho ikkje vert eigna til jordbruksproduksjon i framtida.» Fylkesmannen i Hordaland uttalte til planprogrammet at dei ikkje hadde innvending til at Markastå på Sekse er det arealet heradet vel å gå vidare med. Følgjande rekkjefølgjekrav er teke inn i planføresegnene: Før utbygging skal det gjerast greie for handtering av jordressursane. Jord frå jordbruksareal (fulldyrka jord, overflatedyrka jord og innmarksbeite) som vert utbygd skal sikrast vidare bruk, primært til jordbruksføremål. Det er fleire område i direkte nærleik til planområdet som vil kunna nytta godt av jordressursane. Heradet har ansvar for å rapportere omdisponering av dyrka og dyrkbar mark som fylgje av vedtak av reguleringsplan. Dette skal skje gjennom KOSTRA, skjema nr 32 Forvaltning av landbruksareal. Område som er automatisk freda etter kulturminnelova er ikkje vidareført, og planforslaget er å oppfatta som ein søknad til Riksantikvaren om dispensasjon. Planområdet sin vestre (nedre) avgrensing er å forstå som ei justering av den generelle byggegrensa i strandsona Nasjonale, regionale og lokale føringar Samordna bustad-, areal- og transportplanlegging Langs Sørfjorden i Ullensvang herad er bustad-, areal- og transportplanlegging samordna i stor grad. Planfagleg kan arealdisponeringa sjåast som av type «node» og «korridor», der spreidd bustad langs vegen formar korridoren medan bustadklynger og tettstadar formar noder. Ny bustadetablering på Markastå er del av ei bustadklynge og fremjar helse, miljø og livskvalitet for heile Seksekrinsen. Bustadområdet må sjåast som i rimeleg avstand til både arbeidsplassar og tenestetilbod i begge 46

48 retningar. Å leggje til rette for bustadutvikling med 10 nye tomter på denne måten, i dette landskapet, sikrar positiv, identitetsskapande utvikling som gir grunnlag for liv langs fjorden. Strandsone Planområdet er ikkje å forstå som del av funksjonell strandsone, og reguleringa må sjåast i samanheng med utviklinga av småbåthamn nedanfor som samlar og strukturerer bruken av fjorden på ein framifrå måte. Klima og energi Bustadfeltet legg opp til god arealutnytting gjennom avgrensa og variert tomteinndeling og føresegn. Type rekkehus er viktige klima- og energitiltak, så vel som for å få ein meir variert bustadmarknad for ein meir allsidig innbyggjarsamansetning. Veglys skal vera av type tidsinnstilt dimmbar, som sterkt reduserer energibehovet. Friareal kan gjennom god forvaltning nyttast delvis til kollektiv matproduksjon. Tiltak Lågenergibustader/ passivhus.ullensvang herad skal arbeide aktivt for å etablere eit attraktivt bustadområde med lågenergibustadar og passivhus, enten som eit kommunalt felt, eller gjennom avtale med private utbyggjarar. Heradet bør leggja til rette for redusert tomtepris for utbyggjar som ønskjer å byggja jamfør tiltak. Barn og unge Barn og unge sine interesser er tatt i vare gjennom krav til friareal, fartsreduserande vegløysing og gjennom trygg tilkomst til nærliggande nærmiljøanlegg. Folkehelse Bustadfeltet legg opp til eit meir variert bustadmarknad for innbyggjarane med ulike typar bustadar, og varierande storleikar. Gode og tryggje uteareal verkar positivt på folkehelsa. Det er tilrettelagt for friareal/leikearel i plankartet. I tillegg er det leikeareal ved barnehagen med ballbinge, som ligg rett oppforbi planområdet. I nærområdet er det tilrettelagt med oppmerka stiar Estetikk Det er særleg lagt vekt på landskapstilpassing ved å byggje med terrenget, fortette i ein stil som harmonerer med eksisterande landskap og byggjestil, og vidareføre møneretning langs fjorden Kulturminne Det er ikkje tatt omsyn til automatisk freda kulturminne i planen. Område som er automatisk freda etter kulturminnelova er ikkje vidareført, og planforslaget er å oppfatta som ein søknad til Riksantikvaren om dispensasjon Trafikk og parkering Tilkomstveg til bustadområdet er lagt til eksisterande avkjørsle og parkeringsplass for Fv. 101, og fortsetter sørover langs bustadfeltet. Bustadfeltet vil gje ein liten auke i trafikk for området. Deler av tilkomstvegen vil bli opparbeida med fortau som fortset ned mot Rv. 13. Ei utviding av eksisterande parkeringsplass vil vera eit gode for alle sosiale møteplassar i området. 47

49 6.6. Tilhøve til nabo Planforslaget legg opp til vidareutvikling av byggjefeltet på sekse. Sjølve planområdet er i dag ikkje bygd ut, med unntak av tomt B_07 og B_08 som har eksisterande bustader Jordvern Det er lagt inn krav i føresegnene som sikrar at jordressursane vert tekne vare på, og sikrar vidare bruk primært til jordbruksføremål Naturmangfald Planen er vurdert til å ha liten påverknad på naturmangfaldet, jf. konsekvensutgreiinga s Støy og teknisk infrastruktur Området skal nyttast til bustadar som vert kopla til offentleg vatn og kloakk. Det vert vurdert at det ikkje medfører fare for auka forureining i området. På plankartet er gul støysone langs RV 13 vist som «støysone gul sone». Arealer som ligge i omsynsone for støy må nærmare utgreiast og dokumenterast etter gjeldande regelverk før det vert gjeve løyve til tiltak. 48

50 7. RISIKO OG SÅRBARHEIT Risiko og sårbarheitsvurdering er utført som ein eigen rapport og ligg som vedlegg til planskildringa. Vurderinga er gjennomført av Omega Areal, og er basert på kunnskapar om planområdet. ROS-analysen er utført i samsvar med rettleiar «Samfunnssikkerhet i arealplanlegging Kartlegging av risiko og sårbarhet» utgitt av Direktoratet for samfunnssikkerheit og beredskap (2011), Norsk Standard 5814:2008 «Krav til risikovurderinger», «Veiledning om tekniske krav til byggverk» utgitt av Direktoratet for byggkvalitet (2010) og Fylkesmannen i Rogaland sin rettleiar «ROS-analyse til reguleringsplan» (2012), og vedteke akseptkriterium for kommunen Konklusjon av ROS analyse ROS-analysen viser jamnt over svært låge verdiar for vurdert risiko. Følgjande hendingar har risiko som er høgare enn akseptkriterium akseptabelt: Kulturminne Vassinntrenging Skred Ekstrem nedbør Støy Transport, bruk og lagring av farleg gods (gjeld rv. 13) Fartøy til kai (gjeld båthamn utanfor planområdet) Fare for øydelegging av trafikk-knutepunkt (gjeld rv. 13) Bare 3 av dei aktuelle hendigane gjeld tilhøve i sjølve planområdet, og alle desse er direkte og indirekte knytt til vatn og korleis ein legg tilhøva til rette for å ha kontroll med dette. Kulturminne er i ei særstilling når det gjeld risiko. Utbygging i samsvar med planforslaget kan ikkje gjennomførast utan førebyggjande tiltak. Planen må anten reduserast med 4 bustadtomter og lineføringa for vegen justerast eller så må kulturminnet frigjevast; truleg gravast ut. Støy er ein konsekvens av at området ligg til rv. 13 og derfor blir utsett for vegtrafikkstøy. Store deler av området ligg i gul sone på vegvesenet sitt støykart. Det er nødvendig å ta omsyn til dette når bygningane skal plasserast på tomta og ved planlegging av uteareala. Følgjande førebyggjande tiltak kan vera aktuelle : endring av planen for å unngå konflikt med kulturminne; reduksjon av talet på tomter utgraving av automatisk freda kulturminne utnytting av mogelegheiter for støyskjerming utandørs og i utfoming av bygningane eit dreneringssystem med kapasitet for ekstreme situasjonar godt vedlikehald og førebyggjande tilsyn som hindrar at det oppstår akutte situasjonar eit overvass-system med kapasitet til å ta seg av flaumsituasjonar. Her vil vegane kunna spele ei viktig rolle, t.d. med tverrprofil med omvendt takfall, tosidig kantstein og kontrollerte overløp i lågbrekk sikring av traséar for overløp like til sjøen 49

51 8. Endringar etter høyring 8.1. Detaljert støyanalyse Ullensvang herad har engasjert Norconsult AS til å greia ut støy i samband med detaljreguleringsplan for Markastå bustadfelt på Sekse i Ullensvang herad. Oppdraget femner også om visualiseringar av mogelege bustadbygg i feltet, dette for å syna mellom anna landskapsverknader. Rapporten om støyanalyse vil bli viktig i framtidige byggjesaker. Samandrag Støy er sett i ljos av nasjonale og kommunale føringar/grenseverdiar. Tilhøvet mellom føringane er kort drøfta. Det øvste friområdet vil få god støykvalitet. Uteareal / uteplassar på bakkenivå (dvs. 1,5 m over lokalt terreng) for somme tomter får langtidsmidla vegtrafikkstøy over den tilrådde grensa på Lden = 55 db. Det kan truleg lagast små lokale støyskjermar for uteplassar. Alle nye bygg vil få ei stille side, mot søraust. Det bør såleis vera uproblematisk å få plassert vindauge til soverom på to av fire fasadesider på denne stillare sida av bygga. Sekundærrom og truleg somme stover kan plasserast på støysida, mot nordvest. Eventuelle balkongar, verandaer og terrassar mot nordvest må få akustisk tette rekkverk og akustisk tette golv. Nytt i denne versjon 02 av rapporten: Støysituasjonen for øvste etasje er synt i 9 m høgd over lokalt terreng, for å betre å synleggjera korleis støyen endrar seg med høgda. Støysituasjonen utan nye bygg er også synt, i to ulike høgder. Dette m.a. for å synleggjera fylgjene av å starta utbyggjinga øvst. Einskildttomter er omtala. Omtalen av planføresegnene er oppdatert til å spegla ny utgåve av føresegnene Handtering av støy i framtidige byggjesaker Utandørs støy frå vegtrafikk Så snart det ligg føre konkrete søknader om tiltak bør utrekningane i denne reguleringsplanutgreiinga oppdaterast med t.d. bygningsomriss, gesimshøgder, osv. Det må brukast akustisk kompetanse tidleg i arbeidet med å utforma framtidig bygningsmasse for å sikra oppfylling av intensjonen bak støyretningslina T-1442 og dei kommunale føringane. 50

52 Dette gjeld spesielt plassering av bygningskroppar, storleik på bygningskroppar og overordna planløysingar. Planløysingar vil også vera viktige, reint allment er best med gjennomgåande bueiningar, der sekundærrom (t.d. kjøken, bad, gang) kan leggjast mot støykjelda, og rom med støyømfintleg bruk (soverom og stover) kan leggjast mot den stillare sida av bygningskroppen. Endring/tilpassing av terrenget kan også endra støysituasjonen utover det som er synt i denne rapporten. Med grunnlaget frå denne rapporten vil det vera overkomeleg å få utarbeidd enkle støyvurderingar for søknader om einskildtiltak. Det vil ikkje trengjast støyvurderingar for tomtene B_05 og B_06. Eksisterande bustadhus på tomta B_07 er føresett uendra. Innandørs støy frå vegtrafikk Med moderne utføring av fasadeelement (veggar, varmeisolasjon, vindauge, dører, osv.) og balansert ventilasjon etter TEK17 vil grenseverdiane i TEK17 for innandørs støy frå vegtrafikk kunne stettast for framtidige bygg. For dei mest utsette bygga kan det verta nødvendig med ekstra forsterking av fasadeelement, dette kan fyrst etterprøvast når søknader om konkrete tiltak ligg føre Illustrasjonar av bustadfeltet Norconsult AS har på oppdrag for Ullensvang herad laga illustrasjonar som visar mogelege bustadbygg i feltet for å syna mellom anna landskapsverknader av utbygginga. Mogelege nye bustadbygg i Markastå bustadfelt, sett frå fjorden. Dei nye bygga er teikna i grått for å skilja dei tydeleg frå dei eksisterande bygga i området. 51

53 Mogelege nye bustadbygg i Markastå bustadfelt, sett frå fjorden. Dei nye bygga er teikna i grått for å skilja dei tydeleg frå dei eksisterande bygga i området. Illustrasjonane over viser at bustadfeltet for Markastå er ei naturleg utviding av det eksisterande bustdfeltet på Sekse. Det er lagt inn tydelegare krav i føresegnene på utforming av tak og byggjehøgder basert på innspel i høyringa Vurderingar Samordna bustad- areal og transportplanlegging Langs Sørfjorden i Ullensvang herad er bustad-, areal- og transportplanlegging samordna i stor grad. Planfagleg kan arealdisponeringa sjåast som av type «node» og «korridor», der spreidd busetnad langs vegen formar korridoren medan bustadklynger og tettstadar formar noder. Ny bustadetablering på Markastå er del av ei bustadklynge og fremjar helse, miljø og livskvalitet for heile Seksekrinsen. Bustadområdet må sjåast som i rimeleg avstand til både arbeidsplassar og tenestetilbod i begge retningar. Å leggja til rette for bustadutvikling med 12 tomter på denne måten, i dette landskapet, sikrar positiv og identitetsskapande utvikling som gjer grunnlag for liv langs fjorden. Folkehelse og barn og unge: Bustadfeltet legg opp til ein meir variert bustadmarknad for innbyggjarane med ulike typar bustadar, og varierande storleikar. Gode og tryggje uteareal verkar positivt på folkehelsa. Barn og unge sine interesser er teke vare på gjennom krav til friareal, fartsreduserande vegløysing og gjennom trygg tilkomst til nærliggande nærmiljøanlegg.det er tilrettelagt for friareal/leikearel i plankartet. I tillegg 52