Faun rapport

Transkript

1 Faun rapport Tiltaksanalyse for Tokke-Vinje vassområde Del II dei enkelte vassførekomstane Oppdragsgjevar: Tokke og Vinje kommunar Helge Kiland

2 Faun rapport : Tittel: Forfattar: Tilgang: Tiltaksanalyse for Tokke-Vinje vassområde del II Helge Kiland Fri Oppdragsgjevar: Tokke og Vinje kommunar Prosjektleiar: Helge Kiland Prosjektstart: Prosjektslutt: Referat: Denne rapporten er del II i Tiltaksanalysen for Tokke-Vinje vassområde og tek for seg vassførekomstar som er under risiko eller mogleg risiko for ikkje å oppnå målet i Vassdirektivet om god kjemisk og økologisk tilstand innan Del I er den generelle delen, med oversikt over miljøtilstand, miljømål, tiltak, prioritering og verknader av tiltak. Tiltaksanalysen skal gje grunnlag for Forvaltningsplanen for vassregion 2 Viken Vest, som skal ut på høyring frå Forvaltningsplanen blir utarbeidd i samsvar med EU sitt vassdirektiv og skal vera retningsgjevande for all sektoriell forvaltning som har verknad for tilstanden i vassdraga. Samandrag: I Tokke-Vinjevassdraget er det karakterisert 166 vassførekomstar. 61 av dei er nærare omtala i denne rapporten. 42 av dei er under risiko og 13 under mogleg risiko for ikkje å nå målet om god økologisk tilstand. 45 av førekomstane er karakterisert som sterkt modifiserte pga vassdragsregulering. Minstevassføring, fysiske forandringar i elvane og fyllingskrav i magasina er nokre av dei mest aktuelle tiltaka for å nå ein betre tilstand. Dato: Tal sider: 86 Kontaktopplysningar Faun Naturforvaltning AS: Post: Fyresdal Næringshage 3870 FYRESDAL Internet: E-post: post@fnat.no Telefon: Telefax: Kontaktopplysningar forfattar: Namn: Helge Kiland E-post: hk@fnat.no Telefon:

3 Tiltaksanalyse for Tokke-Vinje vassområde, del II Forord Faun Naturforvaltning ved underteikna er engasjert av Tokke og Vinje kommunar til å bistå kommunane under revisjonssaka for Tokke-Vinjevassdraget, som blei opna i Norges Vassdrags- og Energidirektorat har godkjent at saka blir samkøyrt med Forvaltningsplanen etter Vassdirektivet, som skal vera godkjent hausten Forvaltningsplanen byggjer på tiltaksanalysar for vassområda, og underteikna blei hausten 2008 også engasjert til å skrive tiltaksanalysen for vassområdet. Tiltaksanalysen skal ikkje formelt vedtakast, men har vore til behandling i Arbeidsgruppa for vassdirektivet og i Kraftutvalet for Tokke og Vinje kommunar. Med i arbeidsgruppa har vore Olav Bjørn Bakken, Sverre Bakke og Helen Kvåle frå Tokke kommune, Hans Kristian Lehmann og Jon Tvitekkja frå Vinje kommune, Jostein Kristiansen og Arne Erlandsen frå Statkraft, Grethe Helgås frå NVE Sør og Arne Kjellsen frå Fylkesmannen i Telemark. Fyresdal, Helge Kiland 3

4 Innleiing Denne delen er del II i Tiltaksanalysen for Tokke-Vinje vassområde. Her blir det gitt ein omtale av eit utval vassførekomstar. I Vann-Nett ( er det karakterisert 166 vassførekomstar i vassområdet. Alle vassførekomstane med risiko eller mogleg risiko er valde ut for nærare omtale. Risikoen er vurdert i høve til sjansen for ikkje å nå målet om god økologisk tilstand i løpet av fyrste planperiode ( ). Enkelte førekomstar under kategorien ingen risiko er også tekne med. Det er førekomstar som på eit eller anna vis er påverka av kraftutbygginga i Tokke-Vinjevassdraget, der det kan bli registrert krav under vilkårsrevisjonen. Typiske døme på slike førekomstar er vatn som er oppdemt, men som ikkje blir regulert (permanent oppdemming). Kvar vassførekomst har fått eit nummer, som er det nummeret førekomsten har fått i Vann- Nett. I tillegg har kvar førekomst også eit vassdragsnummer som ikkje er attgjeve her, men som også kan hentast frå Vann-Nett. I enkelte tilfelle har ein funne det føremålstenleg å dele ein vassførekomst i fleire avsnitt. Krav om god økologisk tilstand skal i følgje Vassdirektivet gjelde for alle naturlege vassførekomstar. For sterkt modifiserte vassførekomstar (SMVF) gjeld målet om godt økologisk potensial, som er definert som det beste ein kan oppnå etter at realistiske avbøtande tiltak er gjennomført. I tillegg til generelle mål (godt økologisk potensial eller god økologisk tilstand) er det i mange tilfelle sett opp meir spesifikke miljømål. Krava i Vassdirektivet gjeld tilstanden i vatnet (økologisk/kjemisk tilstand). Under revisjonsprosessen har det kome inn mange andre innspel og krav som strengt teke ikkje høyrer med her. Døme landskapsestetiske tilhøve. Me har likevel vald å ta med slike mål og tiltak også, for at dokumentet skal ha meir nytte under revisjonssaka. 4

5 Vurderte vassførekomstar Namn Tilstand SMVF Liåi Mogleg risiko Sauråi Mogleg risiko Lognvikvatn Risiko Tansvatn Mogleg risiko Tansåi Ingen risiko Kroktjønnbekken Mogleg risiko Skogstøylbekken Mogleg risiko Bitdalsvatn Risiko X Bitu Risiko X Kvikkevatn Ingen risiko Kvikke Risiko X Vååi Risiko X Songavatn Risiko X Songa Risiko X Årmotvatni Ingen risiko Bora 1 Risiko X Bordalsvatn Risiko X Bora 2 Risiko X Venemo Risiko X Bora 3 Risiko X Rafdøla Risiko X Ståvatn/Ulevåvatn Risiko X Kjela 1 Risiko X Kjelavatn Risiko X Eivindbuvatn Mogleg risiko Arbuvatn Mogleg risiko Vågslivatn Mogleg risiko Kjela 2 Risiko X Hyljelihylen Risiko Kjela/Flothylåi Risiko X Langesæ Risiko X Langesæåi Risiko X Førsvatn Risiko X Førsvassåi Risiko X Grunnevassåi Risiko X Gurivatn Ingen risiko Vrångevatn Ingen risiko Langeidvatn Risiko X Vatjønn Mogleg risiko X Kuvad Mogleg risiko X Vae Risiko X Kolldalsbekken Risiko X Tveitevatn Mogleg risiko X Grungevatn Mogleg risiko X Smørkleppåi Mogleg risiko X Vinjevatn Risiko X Våmarvatn Risiko X Kåvsåi Risiko X Totak Risiko X Tokke Risiko X Tokkeåi/Vinjeåi Risiko X Tokkeåi frå Lio Risiko X Berdalsåi Risiko X Byrtevatn Risiko X 5

6 Mosåi/Rukkeåi Risiko X Bessåi Risiko X Strandstøyldalsvatnet Ingen risiko Smogåi Risiko X Botnedalsvatnet Risiko X Frolandsåi Risiko X Dalåi Risiko X Vassførekomst: R Liåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, humuspåverka Tilstand 2008: Mogleg risiko Området: Elva renn ut i Podden på nordsida av Tansvatn og er ca 10 km lang. Øvre del av vassdraget er mest prega av myrar med noko spreidd hyttebygging. Resipient for avløp frå spreidd hyttebygging Nedre del av elva renn gjennom Rauland sentrum og kan her vera påverka av episodar med overløp frå pumpestasjonar i det kommunale avløpsnettet. Riksveg 37 Rauland sentrum (kommunale avløp) Ingen tydeleg fysisk påverknad. Elva er ikkje regulert Prøver viser noko kolibakteriar (dårleg tilstand). Normale verdiar for fosfor og nitrogen. Mykje ørekyt etter at arten fyrst blei påvist tidleg på 1980-talet Ikkje målt. Det er ingen potensielle kjelder for slike utslepp God økologisk tilstand Etter ei sanering av private avløp, synes vasskvaliteten i Liåi å vera stort sett under kontroll. Tilgroing i våtmarksområdet Podden kan delvis skuldast tilførsel av næringsstoff med Liåi Kontroll med kommunalt avløpsnett Vinje kommune Fylkesmannen i Telemark Resultat frå vasskjemisk overvaking

7 Liåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Sauråi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, humuspåverka Tilstand 2008: Mogleg risiko Området: Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark.. Elva, som er ca 25 km lang, kjem frå platået mot Møsvatn. Nedbørfeltet er prega av tyngre reiseliv, med hotell, skianlegg og mange hytter. Turisme Tyngre reiseliv Landbruk Vassforsyning (drikkevatn, uttak Oksatjønn) Jordbruk Avløp frå spreidd busetnad/hyttefelt Reiseliv (Rauland høgfjellshotell, Vierli) Riksveg 37 Nedre del av Sauråi har særleg høge verdiar av lettilgjengelege næringssalt, noko som medfører sterk algevekst i denne delen av elva. Ørekyt God økologisk tilstand Intensivt jordbruk med avrenning gjennom kanal ut i Sauråi synes å ha ein klar verknad på vasskvaliteten i elva. Drikkevassreservoaret i Oksatjønn er bandlagt med vernesone. 7

8 Oppfølging av Forskrift om handtering og bruk av husdyrgjødsel Vinje kommune Berge, D Rapport fra befaring ved Lognvikvatnet i Vinje kommune 18. august Brev med kopi til Vinje kommune, Fylkesmannen og SFT, 8 s. Sauråi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Lognvikvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko Området: Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Granskog i sør, jordbruk på nordsida av vatnet. Småkupert terreng. Vatnet er ca 4000 da stort. Skogbruk Turisme Jordbruk/beite Bading/friluftsliv Jordbruk/skogbruk Avløp frå spreidd busetnad/hyttefelt Reiseliv Fylkesveg 801 8

9 Vassprøver viser høge verdiar av fosfor og klorofyll a. Ørekyt og stingsild God økologisk tilstand God vasskvalitet, dvs fosforinnhald under 10 mikrogram/l Reine strender og god badekvalitet Overforbruk av husdyrgjødsel på jorde med dårleg drenering og høgt grunnvatn har påverka vatnet sterkt og gitt sterk algevekst, særleg i området mellom Hamarsnes og Laupet. Badestrender blir øydelagde, og i periodar med intensiv gjødselspreiing kan tarmbakteriar gje helserisiko ved bading. Kravet til spreieareal og handtering av husdyrgjødsel må følgjast opp. Oppfølging av Forskrift om handtering og bruk av husdyrgjødsel Vinje kommune Berge, D Rapport fra befaring ved Lognvikvatnet i Vinje kommune 18. august Brev med kopi til Vinje kommune, Fylkesmannen og SFT, 8 s. Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet Lognvikvatn. Frå Vann-Nett Vassførekomst: L Tansvatn 9

10 Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko Området: Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Granskog, noko jordbruk. Småkupert terreng. Vatnet er 1150 da stort. Skogbruk Turisme Jordbruk/beite Våtmarksområde Jordbruk/skogbruk Avløp frå spreidd busetnad/hyttefelt Påverka av avrenning frå jordbruk og spreidde avløpsanlegg Ørekyt God økologisk tilstand Godt fiske Ta vare på våtmarksområdet Pollen for fuglelivet Redusere tilgroing Tansvatn heng saman med Lognvikvatn, og blir også påverka av vasskvaliteten i det vatnet. Prøvefiske i 2000 synte relativt god vekst og kondisjon hos auren. Også noko røye. Våtmarksområdet i Podden dreg truleg fordel av tilførsla av gjødselstoff og tilgroing. Miljømål kan derfor vera i konflikt med kvarandre. Tiltak overfor jordbruksavrenning Vinje kommune Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Rapport Statkraft, 54 s + vedlegg. Kiland, H Ei vurdering av fisken i Tansvatn og Lognvikvatn ut i frå prøvefiske, Sørnorsk Økosenter. 10

11 Tansvatn. Frå Vann-Nett Vassførekomst: R Tansåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klar Tilstand 2008: Ingen risiko Området: Elv frå Tansvatn til Totak, ca 1 km lang. Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Sauebeite Nærturområde Fiske Rasteplass/riksveg 37 Jordbruk Avløp frå spreidd busetnad/hyttefelt Riksveg 362 Noko påverka av avrenning frå jordbruk/spreidde avløpsanlegg Ørekyt (mykje) God økologisk tilstand Ta vare på gytevilkåra for storaurestamme i Totak 11

12 Opplysningar om vasskvaliteten i Tansåi er ikkje gitt. Viktigaste gyteelv til Totak. Også gytebestand av storaure. Fiskereglar med fredingssone blei innført som ei prøveordning. Bør evaluerast og eventuelt fornyast. Naturleg elv med stor gyteaktivitet. Tiltak overfor jordbruksavrenning Fiskereglar Vinje kommune Fylkesmannen Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Rapport Statkraft, 54 s + vedlegg. Tansåi, frå Vann-nett Vassførekomst: 016.BG112 Kroktjønnbekken og Skogstøylbekken Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klar Tilstand 2008: Moderat Området: Bekkar på Raulandstronda. Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Sauebeite Nærområde for tur med vidare Jordbruk Avløp frå spreidd busetnad Riksveg 362 Ingen prøver er tekne 12

13 Ørekyt God økologisk tilstand Ingen merkbare påverknader er registrert, men bekkane ligg sentralt til og kan vera utsette for ei viss tilførsle frå landbruk (diffus avrenning) og frå spreidd busetnad Kopling til kommunalt reinseanlegg Vinje kommune Kroktjønnbekken og Skogstøylbekken, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Bitdalsvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Bitdalsvatn (5500 da) er langt og smalt og omgitt av bratte fjell på båe sider. Elva Bitu renn inn i vatnet frå vest. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Vasskraft Sauebeite/beite for storfe Rypejakt Fiske 13

14 Bruk av beite Noko bruk av hytte tilhøyrande Telemark landbruksselskap Bitdalsvatn er regulert 35 m (27 m opp, 8 m ned). Vatnet blir overført til Songavatnet. God Oppretthalde grunnlaget for ein god kvalitet på fisken i vatnet Godt økologisk potensial Tidlegare fiskeundersøkingar har konkludert med at fisken har god kvalitet og god vekst, men at bestanden synes noko tynn. Ei god gyteelv i vest. Utsetting årleg i sørenden av vatnet. Skjoldkreps er ikkje påvist. Ca 50 % av fisken var utsett fisk. Ingen Saltveit, S. J.og Å. Brabrand Fiskeribiologiske undersøkelser av Songa og Bitdalsvatn i Rapp. 263, Lab. ferskv. økol. innlandsfiske, 27 s. Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Bitdalsvatn, frå Vann-Nett 14

15 Vassførekomst: R Bitu Vassområde: Tokke- Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Vinjevassdraget Tilstand 2008: Risiko, SMVF. Området: Elva er ca 13,3 km lang, kjem frå Bitdalsvatn og renn ut i Totak i Raulandsgrend. Det er relativt slakt terreng med mykje myrar. Minstevassføring er ikkje pålagt. Det er bygd 12 tersklar pålagde gjennom skjønn. Elva ligg lett tilgjengeleg frå vegen over til Kråmviki, og frå reiselivet i Rauland er det uttrykt stor interesse for å gjera noko med elva som sportsfiskeelv. Noko jordbruk med fellesbeite på Englandsmoen Hytter Alpinanlegg Avløp frå spreidd busetnad Vassføringa er sterkt redusert som følgje av reguleringa av Bitdalsvatn. Riksveg 362 kryssar elva i bru i Raulandsgrend. Ingen verdiar utover kravet til god tilstand er registrert Ørekyt Ikkje målt. Det er ingen potensielle kjelder for slike utslepp God økologisk tilstand Gjera elva attraktiv som gyteområde for auren i Totak Ei lita vassmengde spreidd utover eit relativt breitt elvelaup gjev få standplassar og leveområde for større fisk. Undersøkingar gjort for Statkraft konkluderer med at elva har eit stort forbetringspotensiale når det gjeld habitatforbetrande tiltak. Pålegg om minstevassføring Fysiske tiltak i elvelaupet, som innsnevring av elva, graving av kulpar, utlegging av stor stein med vidare Tilrettelegging for sportsfiske gjennom fiskekortordningar og informasjonstiltak NVE gjennom vilkårsrevisjonen Statkraft i samarbeid med NVE. Eventuelt etter pålegg gjennom vilkårsrevisjonen Rauland Turist i samarbeid med grunneigarane 15

16 Statkraft Status for Tokke-Vinjereguleringa. Tranmæl, E. og Midttun, L Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft. Bitu, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Kvikkevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite vatn, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Ingen risiko Området: Kvikkevatn er under 500 da stort og ligg 1150 moh i fjellet nord for Totak. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Vasskraft Sauebeite Liten aktivitet Kvikkevatn er oppdemt og vatnet overført til Bitdalsvatn. Vatnet blir ikkje manøvrert. Vassprøver har synt varierande ph, frå 4,7 til 6,1. Ingen kjente God økologisk tilstand 16

17 Tilsynelatande gode gyte- og oppvekstvilkår i Kvikkeåi oppstraums vatnet. Men klimatiske tilhøve kombinert med periodevis surt vatn kan ha redusert rekrutteringa. Forsøk med andre aurestammar som har betre toleranse for surt vatn har vore tilrådd. Ingen Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Kvikke, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Kvikke Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Elv på nordsida av Totak. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Bratt elv, nokre kulpar heilt nedst mot vatnet. Lengde ca 4 km. Vasskraft Sauebeite Riksveg 362 langs Totak Sterkt redusert vassføring. Riksveg

18 God Ørekyt Godt økologisk potensial Elva er truleg av liten verdi for auren i Totak grunna lita vassføring og stort fall + mykje stor stein. Vandringshinder ved bru riksveg 362. Ingen Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vassførekomst: R Vååi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Elv på nordsida av Totak. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Bratt elv, mange parti med stryk. Lengde ca 3 km. Vasskraft Sauebeite Hytter Riksveg 362 langs Totak Gardsbruk på Vå Uttak av masse frå Våtippen Sauebeite Sterkt redusert vassføring. Riksveg 362 God 18

19 Godt økologisk potensial Elva er truleg av liten verdi for auren i Totak grunna lita vassføring og stort fall. Ingen Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vååi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Songavatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Songavatnet (974 moh) er 30 kvadratkilometer stort og skapt ved oppdemming av fleire vatn til eitt stort magasin. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Nær vatnet er det ein del bjørkeskog, elles snaufjell. Viktige gyteelvar er Songa/Storhelleråi, Sterra, Valasjååi og Grønåi. Vasskraft Fotturisme Fiske Reinsjakt og rypejakt 19

20 Veg til Songadammen. Kurssenter/brakkeleir tilhøyrande Statkraft. Hyttebygging. Båttrafikk/fiske på vatnet Villreinjakt/rypejakt Turisthytter (Tri opne hytter i Berunuten, høyrer til Vinje kommune) Vatnet er regulert 35 m (opp 34,5 m, ned 0,5 m). Skal ha vore ein særs flott dal, med noko av det beste fisket i Sør-Noreg. God Ørekyt Godt økologisk potensial Ta vare på næringsgrunnlaget for aure Ta vare på bestand av skjoldkreps Redusere inntrykket av skjemmande eroderte strender i turistsesongen Songavatnet blir mykje bruka til fiske og som innfallsport for vidda vidare innover. Kommunen har ein større eigedom, Berunuten, på nordsida av vatnet. Anna fyllingsmønster i kan ha redusert innslaget av skjoldkreps betydeleg. Ved låg vasstand fungerer dei tidlegare oppdemte vatna som eigne vatn, med dei gamle elvestrekningane imellom. Desse strekningane kan også gje vilkår for gyting i magasinet. Ulik reguleringsgrad frå vatn til vatn kan gje grunnlag for bevaring og ny kolonisering av skjoldkreps i resten av magasinet. Prøvefiske har konkludert med at rekrutteringa av aure er god. Fleire innspel om betre vilkår for ferdsel på magasinet og for utsetting og bruk av båt, manøvreringsreglement, merking og informasjon, opprydding, eroderte strender/skjemmande inntrykk. Fyllingskrav NVE/Vilkårsrevisjonen Brabrand, Å Virkning av lav sommervannstand på fisk i reguleringsmagasiner. LFI, Rapport 249, 54 s. Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 20

21 Songavatnet, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Songa Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Songa kjem frå Songavatnet og renn ned til Totak. Fyrst gjennom eit platå med mykje myr, deretter det siste stykket gjennom ein trong og bratt dal. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Vegetasjonen er dominert av myrar og bjørkeskog. Vasskraft Fotturisme Beite Veg til Songadammen. Riksveg 362 kryssar elva nede i enden mot Totak Hyttebygging. Turistløype opp dalen forbi Urdbøglupen Sterkt redusert vassføring. Riksveg 362 kryssar elva i bru. God Ørekyt Godt økologisk potensial Betre synsinntrykk 21

22 Songa har eit naturleg vandringshinder som reduserer elva som gyte- og oppvekstområde for auren i Totak. Noko gyting kan skje i utlaupet av elva, men substratet er ikkje ideelt. Elva er lett tilgjengeleg og godt synleg frå riksveg 362. Innspel om tetting av lekkasje frå Urdbøtjønni til ura. Minstevassføring NVE/Vilkårsrevisjonen Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Songa, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Årmotvatni Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Ingen risiko Området: Årmotvatni ligg ca 1200 moh og er 1130 da stort. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Snaufjell. Fiske Fotturisme Vasskraft Fotturisme Jakt Poddevatn er overført til Årmotvatni, som igjen er overført til Storhellervatnet og Songa. Utløpselva Bora er stengt med dam og det nedre Årmotvatnet er demt opp slik at det 22

23 heng saman med øvre Årmotvatn via ein kanal som er graven ut. Vasstanden blir ikkje manøvrert. God God økologisk tilstand Etter at elva mellom dei to vatna forsvann etter oppdemming er gytevilkåra heller dårlege. Bestanden er av god kvalitet, men avhengig av utsetting. Statkraft har eit årleg pålegg om utsetting av 500 einsomra settefisk. Innspel om sletting av anleggsveg Årmot - Prestegard Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Årmotvatni, frå Vann-Nett 23

24 Vassførekomst: R Bora 1 Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, svært kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Elv mellom Årmotvatni og Bordalsvatn. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør- Noreg, Vestvidda. Snaufjell med noko vier og dvergbjørk langs vassdraget. Ca 9,4 km Fiske Fotturisme Vasskraft Anleggsveg som ikkje lenger er i bruk Redusert vassføring etter overføring til Songa. Ein del tilskot frå uregulerte delar av nedbørfeltet, som Mannevatn. God Godt økologisk potensial Bare den nedste delen av elva, ca 58 m frå Bordalsvatn ved HRV er brukbar som gyteelv for auren i Bordalsvatn. Eit mindre vatn, Sandvatn har redusert vasstand som følgje av reguleringa. Terskel i utlaupet av Sandvatn Måling/vurdering av aktuell restvassføring NVE/Statkraft NVE/Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. 24

25 Bora, mellom Årmotvatni og Bordalsvatn Vassførekomst: L Bordalsvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Ved HRV ca 891 moh er vatnet 7690 da stort. Bratte fjellsider opp frå vatnet. Fjellbjørk opptil ca 950 moh. Lite lausmassar. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Fiske Fotturisme Vasskraft Grusveg fram til vatnet frå sør. Bordalsvatn er regulert 39 m (opp 28,8 m, ned 10,2 m). Vatnet er demt opp saman med Margittjønn, og ved låg vasstand er dei to vatna skilde frå kvarandre. God Ørekyt påvist i Har seinare danna tette bestand. Betre kvalitet og næringstilhøve for fisk Godt økologisk potensial I 2006 gav uvanleg låg sommarvasstand utslag i eit vesentleg tilveksttap og redusert kvalitet på fisken i Bordalsvatn. Trass i dårlege gytevilkår synes det som om fiskebestanden er i 25

26 største laget i høve til næringsgrunnlaget. Margittjønn skal derimot kunne by på relativt godt fiske, særleg tidleg i sesongen. Fiskens diett i Bordalsvatn er dominert av planktonkreps og med lite innslag av større næringsdyr. Skjoldkreps er ikkje dokumentert. Ønskje om fyllingskrav. Fiskekortordning eksisterer. Krav til fylling/minste sommarvasstand Vurdere terskel mellom Margittjønn og Bordalsvatn (bruk av Margittjønn som grunndam/terskeldam) NVE/Vilkårsrevisjonen, manøvreringsreglement Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Meland, A Låg vasstand i Bordalsvatn sommaren 2006; Innverknad på vekst og kvalitet hjå aure (Salmo trutta). Masteroppgåve, UMB, 38 s. Bordalsvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Bora 2 Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Frå Bordalsvatn til Venemo. Dal kledd med fjellbjørk. Lite lausmassar. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Elva er ca 8,8 km lang. Fiske Fotturisme (turløype) 26

27 Vasskraft Grusveg frå sør fram til Gjøsløys. Redusert vassføring etter regulering av Bordalsvatn. God Ørekyt God økologisk tilstand Gjera Bora til ei meir attraktiv fiskeelv. Denne delen av Bora er relativt lett tilgjengeleg for stuttare fotturar opp Gjøsløysdalen. Relativt slak elv med fleire potensielt fine kulpar og hylar for fisk. Elva vil med brukbar vassføring vera eit viktig element i landskap og ha stor opplevingsverdi. Det er ikkje gjort fiskeundersøkingar her. Eventuelle tiltak bør følgjast opp med krav om fiskekortordning. Minstevassføring Fysiske tiltak (habitatforbetring) NVE/Vilkårsrevisjonen, manøvreringsreglement Statkraft i samarbeid med NVE Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Bora/Gjøsløysdalen, frå Vann-Nett 27

28 Vassførekomst: L Venemo Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: SMVF Området: Kunstig vatn ca 1330 da stort ved HRV. Ca 700 moh. Bratt på nordsida. Her er det variert lauvskog og noko furu. Landskapsregion 12 Fjell- og dalbygder i Agder og Telemark. Vasskraft Fotturisme Veg til Songa med avstikkar langs vatnet til Gjøsløys. Inntaksmagasin for Kjelavassdraget, med vidare overføring til Totak. Regulert 37 m (oppdemt 37 m). God Ørekyt og røye Ta vare på produksjonsgrunnlaget for fisk tilsvarande andre regulerte vatn, dvs ei potensiell avkastning på vel 100 kg aure/år. Godt økologisk potensial Betre synsinntrykk Det er ikkje gitt nærare opplysningar om fisket i Venemodammen. Det er registrert ønskje om oppfylling av dammen, om utslepp av fisk og tiltak for utsett av båt. Biologiske undersøkingar (fisk) Statkraft/Fylkesmannen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 28

29 Venemodammen, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Bora 3 Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: SMVF Området: Frå Venemo til Edland. Ein del av elva gjeng i eit bratt gjel. Landskapsregion 12 Fjell- og dalbygder i Agder og Telemark. Ca 2,8 km lang elv. Vasskraft Resipient Riksveg 362. Fyllingar ned mot elva frå riksveg 362. Den gamle E 134 mellom Edland og Haukeli Avrenning/utslepp frå spreidd busetnad/haukeli meieri Utspyling/erosjon og massetransport nedover elva Sterkt redusert vassføring nedanfor Venemo. Fyllingane oppe langs elva bør haldast under oppsikt for å unngå deponering av miljøfarleg avfall. Algevekst på steinar i dei nye terskeldammane. Ørekyt Betre synsinntrykk Betre resipientkapasitet 29

30 Statkraft utførte for eit par år sidan terskelbygging og anlegg av kulpar på ein strekning mellom riksveg 362 og E 134. Det har gitt eit betre visuelt inntrykk frå denne delen av elva, men vassføringa er svært lita. Tidlegare slepp frå tunnel frå Venemomagasinet gav pga uhell sterk erosjon og transport av masse nedover i elva. Episodar med utslepp av organisk ureining frå Haukeli meieri har vore registrert. Før vidare fysiske tiltak bør ein sjekke kva som er gjort vidare oppover i elva (vern mot flaum og liknande) av andre partar. Forlenge det arbeidet som er gjort med fysiske tiltak i elva vidare oppover mot Haukeli. Minstevassføring Sanere punktutslepp (spreidde avløp) Statkraft NVE/Vilkårsrevisjonen Vinje kommune Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Bora, nedre del. Frå Vann-Nett Vassførekomst: R Rafdøla Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Elv frå Margittjønn via Kliningtjønn til Kjela. Ca 100m fall og 5,6 km lang. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg. Bjørkeskog og myr. Vasskraft Fotturisme Hytter Veg til Margittjønn og Bordalsdammen. 30

31 Kraftline til Bordalsdammen. Hyttebygging. Redusert vassføring etter at Margittjønn blei slegen saman med Bordalsvatn. God Ørekyt Godt økologisk potensial Det er ikkje gitt nærare opplysningar om elva. Ingen spesifikke krav/merknader er kjent. Minstevassføring vil krevje store kostnader til ombygging av dammen, som er ein steinfyllingsdam. Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Rafdøla, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Ståvatn/Ulevåvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Kjelavatn 978,5 moh er 6490 da stort og ligg i tregrensa med noko vier og bjørk i dei minst eksponerte delane av området. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Vatnet er ved HRV samanhengande med Ulevåvatn via eit smalt sund. 31

32 Fiske Fotturisme Vasskraft Fjellfly E 134 Haukelisæter fjellstove Turløyper Vatnet er regulert 12,5 m (opp 7,0, ned 5,5 m). God Ørekyt Godt økologisk potensial Bevare innslaget av skjoldkreps som eit av dei viktigaste næringsdyra for fisken i vatnet. Redusere inntrykket av eroderte strender i turistsesongen Av omsyn til turisttrafikken og Haukeliseter fjellstove blir vasstanden halden så nær opp til HRV som mogleg gjennom sommaren. Vekst og kondisjon hos auren er tydeleg betre enn i Kjelavatn og blir karakterisert som god. Rekrutteringa varierer frå år til år pga varierande klima. Skjoldkreps er ikkje funne i mageprøvene frå dei siste fiskeundersøkingane i vatnet. Praksis med høg sommarvasstand bør formaliserast som ein del av manøvreringsreglementet. Innspel under revisjonsprosessen om behov for oppussing langs strender og rundt damanlegg. Pålegg om oppfylling til kote 977,5 frå 1. juli til 30. september. NVE/Vilkårsrevisjonen Brabrand, Å Virkning av lav sommervannstand på fisk i reguleringsmagasiner. LFI, rapport 249, 54 s. Hekne, A. M Effekter av lav sommervannstand på ørret (Salmo trutta) i reguleringsmagasinet Kjelavatn. Masteroppgåve. UMB, 35 s. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. 32

33 Ståvatn/Ulevåvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Kjela 1 Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: SMVF Området: Øvre del av Kjela, moh, frå Ståvatn til Kjelavatn. Landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Snaufjell med vier og dvergbjørk langs elva. Elva er ca 1,8 km lang. Fiske Fotturisme Vasskraft E 134 Turløyper Ståvatn er regulert, og elva er derfor tørr i periodar. Inga minstevassføring. Anleggsveg kryssar elva litt nedanfor Ståvatn. God Ørekyt Betre vilkåra for bruk av elva som gyte- og oppvekstområde for auren i Kjelamagasinet 33

34 Auren kan vandre ca 165 m frå HRV i Kjelavatnet. Fordi elva er tørr i lengre periodar er elva lite brukbar som gyte- og oppvekstområde. Vassføringa varierar med tapping av Ståvatn. Fiskebestanden i Kjelavatn er karakterisert som overtett. Minstevassføring NVE/Vilkårsrevisjonen Brabrand, Å Virkning av lav sommervannstand på fisk i reguleringsmagasiner. LFI, rapport 249, 54 s. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Øvre del av Kjela, frå Ståvatn til Kjelavatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Kjelavatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stort vatn, svært kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Kjelavatn er ca 5,3 km2 stort og ligg i landskapsregion 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, Vestvidda. Snaufjell med vier og dvergbjørk langs vatnet. Fiske Fotturisme Vasskraft E 134 Turløyper 34

35 Kjelavatnet er regulert 26 m, med HRV 944 moh og LRV 918 moh. Etter vårflaum blir det slept 0,5 m3/s i minstevassføring frå magasinet. God Ørekyt Betre produksjonsgrunnlaget for fisk, tilsvarande ei potensiell avkastning på ca 500 kg/år. Godt økologisk potensial Redusere inntrykket av regulerte strender i turistsesongen Kjelavatnet ligg sentralt til på Hardangervidda langs E 134, og er lett synleg for dei som reiser forbi. Ei av dei viktigaste turistløypene i landet gjeng forbi vatnet. Tiltak bør derfor ha høg prioritet. Det er registert ønskje om opprydding og oppussing ved Ståvatn og Kjelavatn og ved damanlegga til desse to vatna. Fiskebestanden i Kjelavatn ber preg av å vera for stor. Fyllingskrav Oppussing NVE/Vilkårsrevisjonen Statkraft Brabrand, Å Virkning av lav sommervannstand på fisk i reguleringsmagasiner. LFI, rapport 249, 54 s. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Kjelavatn, frå Vann-Nett 35

36 Vassførekomst: L Eivindbuvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Mogleg risiko Området: Eivindbuvatn 816 moh ligg i Kjela tett ved E 134. I sør bratt bjørkeli mot snaufjellet. Vatnet er grunt og med ein del øyar. Ca 560 da stort. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Fiske Turisme Vasskraft Hytter Haukelifjell skisenter Anleggsverksemd tyngre reiseliv (vegar osv) Eivindbuvatn er ikkje regulert, men har redusert vassgjennomstrøyming som følgje av at Kjela er overført til Førsvatn. frå hyttefelt og reinseanlegg har gitt verdiar av næringssalt over god tilstand. Ørekyt, tett bestand God økologisk tilstand Meir attraktivt fiske Ørekyt synes å redusere rekruttering og næringstilbod for aure. Det synes å vera behov for å undersøke omfanget av sedimentasjon frå tunnelbygging. Utfisking/tynning av ørekyt bør vurderast Tiltak for oppfanging av slam Vågsli grunneigarlag Utbyggar av hyttefelt saman med Vinje kommune Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet

37 Eivindbuvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Arbuvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Mogleg risiko Området: Arbuvatn 800 moh ligg i ein sving av Kjela sør for eit større, flatt og nokså myrlendt område. I sør bratt bjørkeli mot snaufjellet. Vatnet er grunt og med ein del øyar. Ca 640 da stort. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Fiske Turisme Vasskraft Hytter Tyngre reiseliv Hotell Arbuvatn er ikkje regulert, men har redusert vassgjennomstrøyming som følgje av at Kjela er overført til Førsvatn. frå hyttefelt og reinseanlegg har gitt verdiar av næringssalt over god tilstand. Eldre hyttefelt (Varmevollen) er ikkje tilkopla det kommunale reinseanlegget. Ørekyt, tett bestand God økologisk tilstand Meir attraktivt fiske 37

38 Ørekyt synes å redusere rekruttering og næringstilbod for aure. Utfisking/tynning av ørekyt bør vurderast Vågsli grunneigarlag Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet Arbuvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: 016.BEE3 Vågslivatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Mogleg risiko Området: Vågslivatn 797 moh ligg tett ved E 134. I nord bratt li mot Arbunosi (1200 moh) og i sør meir småkupert terreng med bjørkeskog. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Fiske Turisme Tyrveli vassverk Vasskraft Resipient E 134 Hytter Hotell Utløp reinseanlegg 38

39 Vågslivatn er ikkje regulert, men har redusert vassgjennomstrøyming som følgje av at Kjela er overført til Førsvatn. E 134 frå hyttefelt og reinseanlegg har gitt verdiar av næringssalt over god tilstand. Det er målt høgt innhald av fosfor (>10 mikrogram/l) i Tyrvelibekken. Anleggsaktivitet har gitt noko tilførsler av slam. Mogleg avrenning av salt og PAH med meir frå E-134 i periodar er ikkje nærare undersøkt. Ørekyt. God økologisk kvalitet Meir attraktivt fiske Ørekyt synes å redusere rekruttering og næringstilbod for aure. Reinseanlegget har nyleg fått utvida kapasitet, til 5000 pe. Driftskontrollen viser god effekt, med sterk reduksjon av fosfor og organisk stoff frå reinseanlegget. Utfisking/tynning av ørekyt bør vurderast Vågsli grunneigarlag Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet Vågslivatn. Frå Vann-Nett 39

40 Vassførekomst: R Kjela frå Vågslivatn til og med Hyljelihylen Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Hyljelihylen (706 moh) ligg i Kjela ved terskelen til Hardangervidda. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Bjørk- og furuskog. Skogen breier seg sterkt etter redusert beitebruk. Vasskraft (minikraftverk på minstevassføringa frå Eikelihylen til Hyljeli) Fiske Turisme E 134 Hytter Hyljelihylen fungerer som inntaksmagasin for Kjela med Førsvatn og Langesæ og vidare overføring til Venemo. Minstevassføring med 0,5 m3/s vinter og 2,0 m3/s om sommaren. Gradvis overgang mellom sommar og vintervassføring Vatnet er regulert 3,60 m (opp 3,6 m). Ovanfor Hyljelihylen er det ei minstevassføring på 0,3/0,75 m3/s vinter/sommar. Vassprøver syner normale verdiar. Noko påverknad frå turistanlegg/byggeaktivitet på Vågsli med vidare. Ørekyt. I Hyljelihylen også røye. God økologisk tilstand Landskapsestetiske omsyn (synsinntrykk) Sportsfiske Det er registrert ønskje om tersklar og turvegar. Elva inneheld fleire strekningar med juv der det er vanskeleg å gjera noko. Nedanfor Vågslivatn er det eit naturleg vandringshinder. Eikelihylen er rekna som ein god fiskeplass. Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. 40

41 Kjela, frå Vann-Nett Vassførekomst: 016.BEE11 Hyljelihylen Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Hyljelihylen (706 moh) ligg i Kjela ved terskelen til Hardangervidda. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Bjørk- og furuskog. Skogen breier seg sterkt etter redusert beitebruk. Vasskraft Turisme E 134 Hytter Hyljelihylen fungerer som inntaksmagasin for Kjela med Førsvatn og Langesæ og vidare overføring til Venemo. Minstevassføring med 0,5 m3/s vinter og 2,0 m3/s om sommaren. Gradvis overgang mellom sommar og vintervassføring Vatnet er regulert 3,60 m (opp 3,6 m). Krav om minstevassføring gjer det viktig å halde jamn vasstand. Vassprøver syner normale verdiar Ørekyt (og røye) God økologisk tilstand Ta vare på produksjonsgrunnlag for fisk Landskapsestetiske omsyn (synsinntrykk) 41

42 Periodevis stor gjennomstrøyming av vatn. Moderat regulering, men vassføringa er sterkt modifisert. Ingen konkrete framlegg Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Vassførekomst: R Kjela (Flothylåi) Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Den nedre delen av Kjela renn etter hovuddalføret frå Hyljelihylen til Tveitevatn. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Trong dalføre med steile sider. Granskog som etter kvart gjeng over i meir bjørk og furuskog når ein nærmar seg fjellet. Elva er ca 20 km lang. Jord- og skogbruk Beite (sau) Fiske Turisme Resipient for spreidd busetnad Edland og Haukeli, handels- og servicesenter E-134 og riksveg 9. Gardsturisme, utleigehytter, camping Vassføringa er redusert etter overføringa av Kjelaelva. Det er pålagt minstevassføring 2,0 m3/s utlaup Hyljelihylen og Frå skal vassføringa trappast gradvis ned til vintervassføring. E-134 med fyllingar ut til vassdraget. Bru for riksveg 9 Prøver 2008 viste normale verdiar Avrenning frå utette gjødselkjellarar og spreiing av husdyrgjødsel Ørekyt Gjera det lettare for utøving av fiske og anna friluftsliv knytt til elva. 42

43 Redusere algevekst og anna uønskt tilgroing God økologisk status Fiskeinteressene før ein kjem til Hyljeli synes å vera moderate. Tiltak bør konsentrere seg om vasskvalitet og synsinntrykk. Vidare må ein ta omsyn til vassdraget vidare nedover, særleg med omsyn til tilførsler av masse og næringsstoff. Det er vidare viktig å vera merksam på moglege verknader av utvasking av salt, polyaromatiske hydrokarbonar (PAH) og anna frå vegane, samt faren for utslepp etter biluhell. Det er registrert ønskje om fleire tersklar og meir vekt på det estetiske kring tersklar og dammar. Elva har ein del tersklar frå før, pålagde i skjønn. Redusere avrenning av gjødselstoff frå landbruket. Redusere avrenning av salt og anna ureining frå E 134. Strengare kontroll med gravearbeid og krav om slamlagunar med meir for å hindre utvasking av jord i nedbørfeltet Plan for avslutning av masseuttak i elva nedanfor Edland Plan for tiltak i høve ulykker med miljøfarleg last på E 134 Landbruksetaten Vinje kommune Statens vegkontor Vinje kommune Grunneigar Statens vegkontor Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Kjela/Flothylåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Langesæ Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Mellomstort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF 43

44 Området: Langesæ (1090 moh) ligg i eit høgfjellsterreng dominert av snaufjell og er 4,5 km2 stort. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Fiske Vasskraft Fornminne Lite ferdsel i området Langesæ er regulert 23 m (opp 2,9 m, ned 20,1 m). Vassprøver er ikkje tekne Ikkje kjent Ta vare på produksjonsgrunnlaget for aure tilsvarande ei potensiell avkastning på ca 400 kg aure/år. Godt økologisk potensial Ingen konkrete innspel under revisjonsprosessen. Ingen undersøkingar av fisket. Dårleg tilgang til fiske. Fylkesmannen meiner derfor at det er opp til grunneigar sjølv å forvalte vatnet. Ny undersøking av fisket er ønskjeleg Grunneigar Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 44

45 Langesæ, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Langesæåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Langesæåi har eit relativt langt parti med lite fall før ho siste stykket går bratt ned mot Førsvatn. Snaufjell i mesteparten av området, men bjørkeskog i nedre del. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Elva er ca 4,5 km lang. Fiske Vasskraft Fornminne (dyregraver) Lite ferdsel i området Endra vassføring etter reguleringa av Langesæ. Nedtapping av Langesæ skjer gjennom Langesæåi. Vassprøver er ikkje tekne Ikkje kjent Godt økologisk potensial Bevare vasstrengen som ein viktig del av landskapet og som grunnlag for naturleg fauna og flora. Ingen konkrete innspel under revisjonsprosessen. Elva synes å ha liten verdi som gyteområde for auren i Førsvatn. Det er bygd enkelte tersklar nedanfor Langesæ. Elva er vurdert som objekt for småkraftverk. Biologisk mangfald er undersøkt. Prosjektet er inntil vidare skrinlagt pga store kostnader til framføring av leidningar med vidare. Terskelplan/andre tiltak for habitatforbetring bør vurderast (i felt) Statkraft i samarbeid med NVE Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 45

46 Langesæåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Førsvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Førsvatn ligg nede i ei hole, med skog av bjørk og furu ikring. Strendene er bratte. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Vatnet er 3350 da stort. Vasskraft Førsvatn er regulert 62,6 m (opp 47,5 m, ned 15,1 m). På grunn av overføring frå Kjela og Langesæ er gjennomstrøyminga i vatnet meir enn 10-dobla. Vassprøver er ikkje tekne Ørekyt Godt økologisk potensial Innkomne merknader om behov for betre tilkomst og bruk av båt. Tynn bestand av aure, med varierande rekruttering. Det blir sett ut aure. Kvaliteten på fisken har vore god. Vatnet er det magasinet som er sterkast regulert, og ein må her truleg akseptere at dei økologiske vilkåra aldri vil bli gode. 46

47 Ingen konkrete framlegg Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. Førsvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Førsvassåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Ca 1 km lang elvestrekning mellom Førsvatn og Hyljelihylen (Kjela). Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Dalen elva renn i er skogkledd med bjørk og furu. Elva er ca 1,5 km lang. Hytter Vasskraft Friluftsliv, nærområde for hytter Sterkt redusert vassføring etter reguleringa av Førsvatn. Lite bidrag frå restnedbørfeltet. Vassprøver er ikkje tekne Ikkje kjent 47

48 Godt økologisk potensial Ingen konkrete innspel under revisjonsprosessen. Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Førsvassåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Grunnevassåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Grunnevassåi renn frå Bykleheiane og ned til Flothyl. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Dalen elva renn i er skogkledd med bjørk og furu. Elva er ca 2,5 km lang. Beite (sau) Jakt (villrein, småviltjakt) Hytter Vasskraft Friluftsliv Grunnevassåi er overført til Førsvatn og har sterkt redusert vassføring frå Skinand og ned til Flothyl. 48

49 Vassprøver er ikkje tekne Ikkje kjent Godt økologisk potensial Ingen konkrete innspel under revisjonsprosessen, bortsett frå ønskje om å rette noko på ålaupet ned mot Flothyl. Etter overføringa til Førsvatn er tilsiget redusert med 0,34 m 3 /s. Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Grunnevassåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Gurivatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Ingen risiko Området: Gurivatn er 770 da stort og ligg på eit platå med snaufjell ca 1050 moh sør for Tveitevatn. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg Beite (sau) Fiske Fotturisme (turløype) 49

50 Enkelte gamle støylar Merka turveg Gurivatn er permanent oppdemt og stengt med dam mot Kolldalsbekken. Vatnet er i staden overført til Vrångevatn og vidare til Langeidmagasinet. For å lette overføringa til Vrångevatn er det laga kanal mellom Gurivatn og Gravtjønn. Vassprøver er ikkje tekne Ingen kjente God økologisk tilstand Dammen i Gurivatn var tidlegare ein tredam med ein viss lekkasje til Kolldalsbekken. Ny betongdam i 2008 er tett. Det er ønskje om ei viss gjennomstrøyming til Kolldalsbekken. Nedbørfeltet til Gurivatn er 4,43 km2 stort og med eit middeltilsig til Kolldalsbekken på 0,15 m3/s. Det er klaga på grums og skrot i skråningane og vanskar med å krysse kanalen mellom Gurivatn og Gravtjønn. Fiskebestanden er karakterisert som tynn og av dårleg kvalitet. Statkraft har hatt synfaring i området saman med landskapsarkitekt, som meiner at forsøk med opprydding kan forverre skadane. Opprydding Bru over kanalen Statkraft Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 50

51 Gurivatn. Frå Vann-Nett. Vassførekomst: L Vrångevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Ingen risiko Området: Vrångevatn er ca 800 da stort og ligg ca 900 moh aust for Langeidvatn og riksveg 9. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg Beite (sau) Fiske Fotturisme Enkelte gamle støylar Vrångevatn har fått større vassgjennomstrøyming enn tidlegare pga overføring frå Gurivatn. Vassprøver er ikkje tekne Ingen kjente Reinare botn, med mindre organisk materiale, kvist osv. God økologisk tilstand I samband med overføring og graving av kanal frå Gurivatn blei det skylt ut store mengder jord og humus i Vrångevatn. Det er også klage på kvist i vatnet som er til hinder for 51

52 garnfiske Opprydding Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vrångevatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Langeidvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Langeidmagasinet består av mellom anna Kvervesjåtjønni og Øvre og Nedre Langeidvatn. Vatnet ligg ca 880 moh langs riksveg 9 på Bykleheii. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Landskapet rundt det øvre vatnet er relativt flatt, med mykje myr. Noko brattare i nordenden av det nedre vatnet. Beite (sau) Turisme Jakt (villrein, småviltjakt) Hytter Vasskraft Friluftsliv Hytter 52

53 Langeidvatn er regulert 7 m (opp 5,1, ned 1,9 m). Kvervesjåtjønni er mindre regulert. Vassprøver er ikkje tekne Ørekyt (mykje) Betre synsinntrykk Betre naturleg rekruttering som gjer det unødvendig å sette ut fisk Godt økologisk potensial Langeidvatn i eit område med mykje turisme og hytter. Området ligg også sentralt til i høve til villreintrekk mellom Setesdal Austhei og Setesdal Vesthei. Aurebestanden er karakterisert som noko tynn og i stor konkurranse med ørekyt. Gyteelvane Dokki og Slengja har mykje ørekyt og noko mangel på godt gytesubstrat. Elles er der registrert ønskje om å lette vilkåra for ferdsel og bruk av båt. Utlegging av gytegrus og reinsk av gytebekkar Tynning/utfisking av ørekyt kombinert med andre tiltak for å favorisere aure i høve til ørekyt Statkraft Grunneigarane Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl. E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s. + vedlegg. 53

54 Langeidvatn, frå Vann-nett Vassførekomst: R Vatjønn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten innsjø, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Mogleg risiko, SMVF Området: Vatjønn er ca 200 da stort og ligg 838 moh sør for Haukeli. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg Beite (sau) Fiske Fotturisme Turisme Vatjønn er inntaksmagasin for Haukeli kraftverk og er regulert 3,0 m (opp 3 m, ned 0 m) Vassprøver er ikkje tekne Ørekyt God økologisk tilstand Ingen spesielle merknader er registrert. 54

55 Undersøking og nærare vurdering av økologisk tilstand, med forslag til eventuelle tiltak Statkraft/Fylkesmannen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vassførekomst: R Kuvad Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Smal kanal/elv frå utlaupet av Langeidvatn til Vatjønn. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg Beite (sau) Friluftsliv (turløype) Friluftsliv Hytter (ca 120 stk) Vasskraftproduksjon Elva er nytta til overføring av vatn frå Langeidmagasinet til Haukeli kraftverk. Vassføringa varierar derfor mykje. Vassprøver er ikkje tekne Ørekyt Godt økologisk potensial Landskapsestetisk (synsinntrykk) Økologisk tilstand er dårleg kjent. Bør vurderast nærare. Auren kan sleppe seg ned frå Nedre Langeidvatn og dermed gje grunnlag for brukbart fiske. Undersøking og nærare vurdering av økologisk tilstand, med forslag til eventuelle tiltak Statkraft/Fylkesmannen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg 55

56 Vatjønn med Vaet og Kuvad, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Vae Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, svært kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Bratt elv frå utlaupet av Vatjønn og ned til Flothylåi, ca 960 m lang. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg Beite (sau) Vasskraftproduksjon Elva er tørrlagt i samband med overføring til Haukeli kraftverk. Vassprøver er ikkje tekne Ukjent Godt økologisk potensial Landskapsestetisk (synsinntrykk) Elva er bratt og er frå naturens side neppe utstyrt med gode kvalitetar for fisk. Elva er godt synleg frå E 134 (når det gjeng vatn i ho). Minstevassføring for å få fram fossefallet vil 56

57 krevje mykje vatn. Ingen spesifikke tiltak Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vae. Frå Vann-Nett. Vassførekomst: R Kolldalsbekken Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Bekken kjem frå Gurivatn inne på fjellet sør for Tveitevatn. Bekken renn over eit platå med nokre småtjønnar og loner før han stupar ned mot skilet mellom Tveitevatn og Grungevatn. Landskapsregion 14 Lågfjellet i Sør-Noreg og region 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Bekken er ca 3,4 km lang. Beite (sau) Fiske Fotturisme (turløype) Enkelte gamle støylar Merka turveg Gurivatn er permanent oppdemt og stengt med dam mot Kolldalsbekken. Vatnet er i staden overført til Vrångevatn og vidare til Langeidmagasinet. Vassprøver er ikkje tekne Ingen kjente 57

58 Betre vilkåra for fisk og botndyr knytte til elva og tjønnane God økologisk tilstand Attraktivt sportsfiske i øvre del av vassdraget Dammen i Gurivatn var tidlegare ein tredam med ein viss lekkasje til Kolldalsbekken. Ny betongdam i 2008 er tett. Det er ønskje om ei viss gjennomstrøyming til Kolldalsbekken. Nedbørfeltet til Gurivatn er 4,43 km 2 stort og med eit middeltilsig til Kolldalsbekken på 0,15 m 3 /s. Minstevassføring gjennom dammen i Gurivatn ca 15 l/s. NVE/Vilkårsrevisjonen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Kolldalsbekken. Frå Vann-Nett. Vassførekomst: L Tveitevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Mogleg risiko, SMVF. Området: Tveitevatn er 1830 da stort. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Vatnet ligg grunt og langsmalt i botnen av hovuddalføret, som er relativt trongt og med steile sider. Jord- og skogbruk Beite (sau) 58

59 Fiske Turisme Resipient for spreidd busetnad Våtmarksområde for fugl Edland grend og spreidde gardsbruk E-134 kryssar vassdraget litt nord for vatnet. Lite kantvegetasjon. Gardsturisme, utleigehytter, litt camping, badeplass ved Haukeli skianlegg Vassføringa er redusert etter overføringa av Kjelaelva. Det er pålagt minstevassføring 2,0 m3/s utlaup Hyljelihylen og Frå skal vassføringa trappast gradvis ned til vintervassføring. Det er bygd terskel mellom Tveitevatn og Grungevatn. E-134 med fyllingar ut til vassdraget. Grustak og saltlager i elvekanten nedanfor Edland Massetransport frå gravearbeid med vidare oppover i vassdraget Prøver 2008 viste normale verdiar Avrenning frå utette gjødselkjellarar og spreiing av husdyrgjødsel Lagunar for kloakkslam nær vassdraget Ørekyt Gjera det lettare for utøving av fiske og anna friluftsliv knytt til vatnet. God økologisk tilstand Utanom hovudstraumen har vatnet blitt grunnare, og store flater med finare sediment har vakse til med elvesnelle. Botnen elles har også skifta karakter, med mykje organisk materiale. Årsaka til problema er truleg kompleks og tiltak må involvere fleire sektorar. Vatnet var tidlegare kjent for godt fiske, men har etterkvart også fått eit stort problem med ørekyt. Mykje vassvegetasjon er truleg også til fordel for ørekyta. Oppmudring/oppgraving av dei sedimenta som er ført ut i vatnet er kostnadskrevjande og kan føre til større stofftransport nedover i vassdraget. Nærare kartlegging av økologisk tilstand må inn som ein fast del av overvakingsprogrammet. Avløp frå septiktankar og private infiltrasjonsanlegg bør inn på kommunalt avlaupsnett og førast til reinsing. Stoppe avrenning av gjødselstoff frå landbruket. Fylkesmannens miljøvernavdeling/vinje kommune Vinje kommune Landbruksetaten Vinje kommune/fylkesmannens landbruksavdeling 59

60 Redusere avrenning av salt og anna ureining frå E 134. Avslutte uttak av grus i Kjela nedanfor Edland. Plan for tiltak i høve ulykker med miljøfarleg last på E 134 Opprydding i slamlagunar og gamle fyllingar Etablere/ta vare på kantsonar mot vassdraget Statens vegkontor/mesta Grunneigar Statens vegkontor Vinje kommune Fleire Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tveitevatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Grungevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Mogleg risiko, SMVF Området: Grungevatn er 1620 da stort. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Vatnet ligg grunt og langsmalt i botnen av hovuddalføret, som er relativt trongt og med steile sider. Landbruk Fiske Turisme Resipient for spreidd busetnad Våtmarksområde for fugl Resipient for spreidde avløp (moderat) Jordbruksavrenning (moderat) 60

61 E-134 er etter omlegginga fleire stader lagt langt ut mot vatnet. Gardsturisme, utleigehytter, litt camping Vassføringa er redusert etter overføringa av Kjelaelva. Det er pålagt minstevassføring 2,0 m3/s utlaup Hyljelihylen og Frå skal vassføringa trappast gradvis ned til vintervassføring. Det er bygd terskel i utlaupet av Grungevatn og mellom Tveitevatn og Grungevatn. Sedimentering, oppgrunning av vatnet på nordsida. Prøver 2008 viste normale verdiar. Det kan likevel vera ugunstig vasskvalitet lokalt i vatnet. Ørekyt Tilgroing (belte med elvesnelle, flotgras og noko krypsiv) Gjera det lettare for utøving av fiske og anna friluftsliv knytt til vatnet. God økologisk tilstand Redusere tilgroing og sedimentering Utanom hovudstraumen har vatnet blitt grunnare, og store flater med finare sediment har vakse til med elvesnelle. Botnen elles har også skifta karakter, med mykje organisk materiale. Årsaka til problema er truleg kompleks og tiltak må involvere fleire sektorar. Vatnet var tidlegare kjent for godt fiske, men har etterkvart også fått eit stort problem med ørekyt. Mykje vassvegetasjon er truleg også til fordel for ørekyta. Oppmudring/oppgraving av dei sedimenta som er ført ut i vatnet er kostnadskrevjande og kan føre til større stofftransport nedover i vassdraget. Bør vurderast som tiltak i neste 6-års periode. Nærare kartlegging av økologisk tilstand må inn som ein fast del av overvakingsprogrammet. Avløp frå septiktankar og private infiltrasjonsanlegg bør inn på kommunalt avlaupsnett og førast til reinsing. Redusere avrenning av gjødselstoff frå landbruket. Redusere avrenning av salt og anna ureining frå E 134. Plan for tiltak i høve ulykker med miljøfarleg last på E 134 Fylkesmannens miljøvernavdeling/vinje kommune Vinje kommune Vinje kommune/grunneigarane Statens vegkontor Statens vegkontor Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Kringlebu, E Dei økologiske tilhøva i vasstrengen frå terskelen i enden av Grungevatn, Lonine og til kraftverket på Smørklepp. Notat. Mogane grendelag. Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet

62 Grungevatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Smørkleppåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Smørkleppåi er elva mellom Grungevatn og Vinjevatn og renn midt etter hovuddalføret. Undervegs får elva tilskot frå Klevastøylåi, som er uregulert. Relativt stilleflytande, med ei større lone (Lonine). Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Lengde ca 10 km. Jord- og skogbruk Beite (sau) Fiske Turisme Småkraftverk Avløp frå spreidd busetjing knytt til gardar i Smørklepp og på Mogane Reiselivsnæring på Mjonøy E 134 langs heile elva + veg frå Heie til Vinje bygdeheim på austsida av elva Vassføringa er redusert etter overføringa av Kjelaelva. Det er pålagt minstevassføring 2,0 m3/s utlaup Hyljelihylen og Frå skal vassføringa trappast gradvis ned til vintervassføring. Det er bygd 3 tersklar frå og med utlaupet av Grungevatn til nedanfor Lonine. Sedimentering/graving i elvekantane (Lonine) Prøver 2008 viste normale verdiar 62

63 Ørekyt Tilgroing Gjera elva meir attraktiv for bading og fiske, samt turgåing langs elva. Sikre fiskens vandringsvilkår i heile elvestrekninga. God økologisk tilstand Med bidraget frå Klevastøylåi er minstevassføringa i nedre del av Smørkleppåi nær 4 m 3 /s om sommaren. Problem med påvekstalgar og sly, i tillegg til høgare plantar som elvesnelle, flotgras og krypsiv. Årsaka bak er truleg kompleks. Nærare vurdering av den økologiske tilstanden synes nødvendig. Dam for Smørklepp kraftverk kan verke som vandringshinder for fisken i elva. Nærare kartlegging av økologisk tilstand må inn som ein fast del av overvakingsprogrammet. Revurdere omfang og utforming av tersklar Reinske badestrender/badeplassar Vurdere tiltak for fiskens passasje forbi dam til Smørklepp kraftverk. Fylkesmannens miljøvernavdeling/vinje kommune NVE i samarbeid med Statkraft Mogane grendelag i samarbeid med Vinje kommune og Statkraft Fylkesmannen/NVE i samarbeid med eigaren av småkraftverket Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Kringlebu, E Dei økologiske tilhøva i vasstrengen frå terskelen i enden av Grungevatn, Lonine og til kraftverket på Smørklepp. Notat. Mogane grendelag. Smørkleppåi, frå Vann-Nett 63

64 Vassførekomst: L Vinjevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, kalkrik, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Vinjevatn er 3230 da stort ved HRV. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Vatnet er langt og smalt. Fleire mindre bekkar relativt bratt ned til vatnet. Smørkleppåi er den desidert viktigaste tillaupselva. Landbruk Fiske Bading Kulturminne Noko jordbruk i nordenden av vatnet og på Neset. E skogsbilvegar Vinje kraftverk Vinje kyrkjegard Vinjevatn er inntaksmagasin for Tokke kraftverk. Vatnet er også mottakar av vatnet frå Kjelavassdraget og Totak via Vinje kraftverk, noko som fører til stor vassgjennomstrøyming. Vatnet har også eit stort uregulert tilsig. Reguleringa er 3,5 m (opp 1,3 m og ned 2,2 m). Magasinet er døgn- og vekeregulert, med variasjonar mellom HRV og LRV i løpet av ei veke. Forsøk med hyppigare variasjonar har gitt stor erosjon i reguleringssona. Bru over vatnet i Bukkevalihylen. Vatnet har stor gjennomstrøyming, og vasskvaliteten synes derfor å vera god trass i noko tilførsel frå jordbruk med vidare. Ørekyt Redusere utvasking og erosjon i strandsona Godt økologisk potensial Legge betre til rette for utøving av fiske Statkraft hevdar det er nødvendig å variere vasstanden i vatnet ofte av omsyn til ulik slukeevne i Vinje og Tokke kraftverk, flaumdemping og variasjonar i kraftpris. Det blir klaga på at fisken i vatnet har hatt ei negativ utvikling. Hard regulering gjev vanskar for bruken av vatnet til fiske, bruk av båt og bading. Det kan også vera at botnen i vatnet har endra seg til å bli mindre gunstig for fisken. Statkraft prøvar å halde 50 millionar m3 dempingskapasitet 64

65 oppstraums Vinje kraftverk for flaumsituasjonar. Store vassmengder frå Vinje kraftverk påverkar temperaturen i vatnet (gjer vatnet kaldare). Nedre del av vatnet er aldri islagt. Utgreie vilkåra for å halde ein meir stabil Vilkårsrevisjonen/NVE vasstand i magasinet Registrering og sikring av kulturminne Riksantikvaren/fylkeskommunen Oppstelling/andre tiltak omkring tippen (arkeologiske kulturminne), Vinje kommune ved Vinje kraftverk Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Vinjevatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Våmarvatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkrikt, humuspåverka Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Våmarvatn er 2860 da stort og ligg 670 moh. Nedbørfeltet er stort sett kledd med granskog og terrenget er småkupert. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Vasskraft Jord- og skogbruk Beite (sau) Fiske Hytter Busetjing og gardsdrift på Våmartveit i nordenden av vatnet. Veg rundt vatnet. 65

66 Vatnet er regulert 10,3 m (opp 7,9 m, ned 2,4 m). Vatnet har stor gjennomstrøyming grunna overføring av Kjelavassdraget og Totak. Prøver 2008 viste normale verdiar Ørekyt, stingsild Godt økologisk potensial Auka naturleg rekruttering av aure, tilstrekkeleg til at behovet for utsetting kan falle bort Gytevilkåra i Våmarvatn synes å vera avgrensa. Ei potensielle gyteelv er Kinglandsåi. Tett bestand av ørekyt og problem med å passere rør under veg synes å kunne redusere gyte- og oppvekstvilkåra for aure. Krossbakkåi på austsida av vatnet i nordenden kan også vera brukbar. Utlegging av gytegrus i elva må vurderast. Vatnet har eit årleg utsettingspålegg på 4000 to sommar gammal aure. Det finst også røye i vatnet. Noko aure blir fiskeetande og storvaksen. Innkomne merknader på behov for tiltak mot utvasking, rydding av stubbar og rekved og plass for utsetting av båt. Forbetring av kulverten under vegen til Kingland, mellom anna senke røra og gjera kulpen nedunder djupare. Legge ut gytegrus (pukk, grov grus) i Kinglandsåi og Krossbakkåi. Grunneigarane/Vinje kommune Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft. Rapport 54 s + vedlegg. Våmarvatn, frå Vann-nett 66

67 Vassførekomst: R Kåvsåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkrik, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Kåvsåi er elva frå Våmarvatn til Vinjevatn. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Elva er ca 5 km lang. Fram til Bøgrend har elva lite fall og med mykje myrlende rundt. Her er det også ein del myrloner. Vidare nedover mot Vinjevatn er elva brattare og meir utilgjengeleg. Lengde ca 5,4 km. Vasskraft Landbruk Bading (Kåvsvatn) Jordbruk Skogbruk Spreidde avløp E 134 kryssar elva Sterkt redusert vassføring E 134. Prøver tekne nær E 134 sommaren 2008 viser høge verdiar for kolibakteriar og total forsfor. Ørekyt Godt økologisk potensial Kåvsåi er relativt kalkrik, og med noko kravfull vegetasjon i tilkyting til åa. Dårleg vasskvalitet kan vera avgrensa til ein mindre del, i Bøgrend. Kjeldene til ureininga er ikkje identifisert. Nye prøver bør takast lenger opp i elva. Elva er lite tilgjengeleg nedanfor E 134. Kåvsåi skal også fungere som sauegjerde. Lokal badeplass i Temhylen. Identifisere kjelder til ureining og ta i bruk dei verkemidla som høyrer inn under vedkomande sektors ansvarsområde Fylkesmannen i Telemark/Vinje kommune/landbruksetaten i Vinje Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Rapport 51 s + vedlegg Fylkesmannen i Telemark Resultat frå overvakingsprogrammet

68 Kåvsåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Totak Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stor innsjø, kalkfattig, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Totak er 37,3 km 2 stort ved HRV. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark og region 14 Lågfjellet i Sør-Noreg. Småkupert terreng i søraust, med mykje granskog og myr. I nord og vest større område med steile fjellsider og snaufjell. Dei største tillaupselvane er Tansåi, Bitu og Songa. Vasskraft Landbruk Jakt Reiseliv/turisme med mellom anna alpinanlegg Kulturminne (mellom anna særs viktig helleristningsfelt på Sporaneset) Busetjing hovudsakleg konsentrert til austenden av vatnet og noko på Vå og i Arabygdi. Sørsida av vatnet har liten aktivitet. Skianlegg Riksveg 37 og riksveg 362 Totak er regulert 7,3 m (ned 6,1 m, opp 1,2 m) og overført til Vinjevatn. Dam i Drymbeshylen og ovanfor Sagahylen. Tillaupselvane Songa, Vååi, Kvikke og Bitu har sterkt redusert vassføring. Tansåi og Gravdøla er uregulerte. Vatnet frå Kjela kraftverk er overført til Totak via Venemo. Isskuring har truga helleristningane på Sporaneset. Problem med erosjon langs kyrkjelandet i Raulandsgrend Det er rekna med ein mindre påverknad frå spreidd busetjing og jordbruk. Vassprøver syner god vasskvalitet. Ørekyt og tripigga stingsild. Anlegg for oppdrett av røye, med opne merdar i sørenden av vatnet. 68

69 Godt økologisk potensial Legge betre til rette for utøving av fiske og båtliv Sikre/ta vare på kulturminne Totak skal vera fylt til kote 686,00 i perioden Statkraft har sjølvpålagt restriksjon å halde vatnet til kote 685,50 fram til pga fiske og gyteoppgang i Tansåi og Bitu. Helleristningane på Sporaneset er unike, med motiv frå både fangst og jordbruk. Fleire ønskje om båtplassar/moloar. Det er teke kontakt med riksantikvaren om behov for registrering av arkeologiske kulturminne. Fiskeanlegget blir ikkje vurdert som noko problem med det omfanget drifta har i dag. Aurens gyte- og oppvekstvilkår er sterkt redusert pga tørrlegginga av Songa, Kvikke og Bitu, samt konkurranse med ørekyt og røye. Veksten er låg og stagnerer tidleg. Kondisjonsfaktoren er også låg. Enkelte individ gjeng over på fiskediett og kan bli svært store. Det blir i tillegg sett ut stor aure i vatnet. Innspel om behov for moloar/stader for båtutsett, badeplassar, gangvegar, plastring, tilrettelegging for fiske (for rørslehemma) med meir. Også ønskje om nøyare registrering av arkeologiske kulturminne. Pålegg om bruk av magasinet til flaumdemping kan gje problem for fyllingskrav. Formalisering av friviljug praktisering av reguleringsreglement Vurdering av behovet for sikring og registrering av arkeologiske kulturminne Informasjon om reguleringa og gjeldande vasstand Legge til rette for båtliv, med hamner og utsettingsstader for båt Felles fiskekort for Totak Minstevassføring/fysiske tiltak i Bitu Gjeninnføring av fredningssone i Tansåi Erosjonssikring, særleg langs Kyrkjelandet i Raulandsgrend Betre tilgang til vatnet med turstigar og rasteplassar, særleg mellom Akademiet og Rauland kyrkje Vilkårsrevisjonen/NVE Riksantikvaren/Telemark fylkeskommune Statkraft Statkraft Rauland turist i samarbeid med grunneigarane Vilkårsrevisjonen/Statkraft (regulerte elvar) Fylkesmannen Statkraft Vinje kommune og Rauland Turist, i samarbeid med Statkraft Solhøi, H. Fiskeressurser i regulerte vassdrag i Telemark. Fagrapport 02/96. Fylkesmannen i Telemark. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport, 54 s + vedlegg. 69

70 Totak, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Tokkeåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stor elv, kalkfattig, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Øvre del av vasstrengen, frå Totak til Åmot. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Området langs elva er dominert av granskog. Fallet på den ca 7 km lange elvestrekninga frå Totak til Hyllandshylen er ca 120 m. Her er det også fleire store hylar. Deretter eit større fossefall, Hyllandsfossen ned mot Åmot. Elva er ca 10 km lang. Vasskraft Skogbruk Jakt Reiseliv/turisme langs nedre del av elva Kulturminne Nærturområde for byggefelt i Åmot Bading Byggefelt Groven camping, Hylland camping Riksveg 37 Totak er regulert og overført til Våmarvatn. Minstevassføring er ikkje pålagt. Det uregulerte restfeltet (Leirli) er ca 62,7 km2 stort og gjev ei middelvassføring på 1,69 m3/s nede ved Åmot. Det er rekna med ein mindre påverknad frå spreidd busetjing og jordbruk. Vassprøver syner god vasskvalitet. Ørekyt. 70

71 Godt økologisk potensial Legge til rette for bruk av området som tur- og rekreasjonsområde for lokal busetjing og turistar Sikre/ta vare på kulturminne og kulturmiljø Brukarinteressene utanom landbruk er stort sett konsentrert til den nedre delen av åa. Det synes å vera lite å hente ved å krevje auka vassføring. Tiltak bør i hovudsak gå på tilrettelegging for bading, turgåing og andre opplevingar. Tersklar/badeplassar i Åmot Turvegar Informasjon om (kulturstig) og sikring av kulturminne NVE/Statkraft Vinje kommune i samarbeid med Statkraft Vinje historielag/vinje kommune Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Tokke, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Tokkeåi/Vinjeåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Risiko, SMVF. Området: Elva omfattar det som er att av vassdraget frå Vinjevatn og Åmot og vidare ned til Lio kraftstasjon. Lengde ca 20 km. Delar av elva renn djupt ned i ein dal/kløft. Dalsidene er delvis prega av rik vegetasjon og ur. Landskapsregion 12 Dal og fjellbygdene i Agder og Telemark. Vasskraft 71

72 Kulturminne etter fløtingsaktiviteten i vassdraget Kommunale avløp (frå Åmot og Dalen) Spreidde avløp Industri, ureina grunn Gamle avfallsfyllingar, massetippar med meir E-134 og riksveg 38 + riksveg 45 Sterkt redusert vassføring. Terskelbygging/kanalisering I Åmot er det laga tersklar i åi. Skrådammar med meir frå tømmerfløtinga Elva er moderat påverka av tilførsler frå jordbruk, industri, avløp frå spreidd busetnad og kommunale anlegg og sig frå avfallsfyllingar. Høgt tal av kolibakteriar er registrert før Lio kraftverk. Akseptable verdiar lenger ned i elva. Ørekyt Godt økologisk potensiale, inkl. god badevasskvalitet Høgt bakterieinnhald er tidlegare registrert ovanfor Lio kraftstasjon. Eldre fyllingar i Åmot og på Hovdestad. Utnytting av masse frå gamle tippar kan opne problemavfall. Ved Åmot er det bygd terskel. Avtale om spyleflaum for å hindre dårleg vasskvalitet. Elva er rik på fløtingsrelaterte kulturminne. Minstevassføring Fysiske tiltak i elvelaupet, som innsnevring av elva, graving av kulpar, utlegging av stor stein med vidare, mest aktuelt i Mannås. Spyleflaumar med tanke på betre vasskvalitet i terskeldammar i Åmot Fleire tersklar i Åmot Kartlegging og vurdering av kjelder og risiko for bakteriologisk og kjemisk ureining. Plan for å ta vare på kulturminne langs vassdraget. NVE gjennom vilkårsrevisjonen Statkraft i samarbeid med NVE. Eventuelt etter pålegg gjennom vilkårsrevisjonen Statkraft i samarbeid med NVE Vinje kommune i samarbeid med Fylkesmannens miljøvernavdeling Vinje kommune/telemark fylkeskommune (kulturminneavdelinga)/tokke samfloting Direktoratet for naturforvaltning. Naturbasen, Kiland, H Registrerte kulturminne langs Tokke. Notat, upublisert. Faun 72

73 Naturforvaltning, Fyresdal, 2 s + vedlegg. Tokkeåi/Vinjeåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Tokkeåi nedanfor Lio kraftstasjon Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Stor elv, kalkrik, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Elva frå utlaupet av Lio kraftstasjon og ned til utlaupet i Bandak (i Bufjorden). Landskapsregion 12 Fjell og dalbygdene i Agder og Telemark. Bratte lier på nordsida av elva, med innslag av rik edellauvskog. Naturleg vandringshinder i hylen med utlaupet frå Lio kraftstasjon og mot utlaupet av Dalåi. Strekninga er ca 5 km lang og har lite fall nedover mot Bandak. Dei nedste 2 kilometrane er dominert av kommunesenteret Dalen. Vasskraft Den kommunale vassforsyninga har drikkevassbrønn på ei av øyane i utlaupet frå elva Gyteområde for ei av dei viktigaste storaurestammane i Telemark Verneverdig deltaområde/våtmarksområde i utlaupet av elva i Bandak Viktige naturtypar (gammal lauvskog, rik edellauvskog, rik vegetasjon) på nordsida av elva Friluftsinteresser i form av turstigar og badeplassar Kulturminne etter fløtingsaktiviteten i vassdraget Sentrumsfunksjonar på Dalen Kommunale avløp (frå Åmot og Dalen) Spreidde avløp Industri Gamle avfallsfyllingar Riksveg 38 og riksveg 45 73

74 Sterkt redusert vassføring. Terskelbygging/kanalisering Det er bygd fleire tersklar i nedre del av åi, på Dalen. Bruer over elva riksveg 38 og riksveg 45 Flaumførebyggande tiltak (voll) Større fortynning av vatnet etter utlaupet frå Lio kraftverk gjev brukbar vasskvalitet Ørekyt, stingsild. God økologisk tilstand Auke elvas gytebestand av storaure frå dagens estimat på rundt 200 individ til > 400 individ Ved utlaupet i Bandak er årleg middelvassføring ca 20 m 3 /s, mot naturleg ca 88 m 3 /s. Ved stans på Lio kraftverk kan vassføringa gå ned til 0,5 m3/s. I gangstida for aure er vassføringa i storleiken m 3 /s. Ein 50 års flaum er rekna til 475 m 3 /s og i Bandak 4 m over normal vasstand. Flaumutsett areal ved 10 års flaum er rekna til 547 da. Statkraft har sjølvpålagt restriksjon mot revisjonsstans Sakte nedtrapping, 2 1/4 time ved stans for å hindre stranding av fisk. I samarbeid med Statkraft er det utført diverse miljøtiltak, som vandreruter og badeplassar. Tokke kommune har lansert planar for Vassfront Dalen, med tilrettelegging av fiskeplassar, badeplassar, turvegar osv. Det er registrert ønskje om å få gjennomført rehabilitering av ein del tersklar med tanke på betre utforming og mindre støy. Elvedeltaet i Bandak er under forandring, men ein ser det som lite ønskjeleg å gjennomføre tiltak for å hindre naturlege endringsprosessar. Statkraft har bestilt framlegg til tiltaksplan for storaure. Det blir også sett ut merka storaure i Bandak. Garnfiske i utlaupet av elva var tidlegare vurdert som eit problem, men synes neppe å vera nokon viktig faktor nå lenger. Gode gytevilkår, men ein del kan gjerast for å skaffe betre skjul for større fisk. Pålegg om minstevassføring. Meir naturleg variasjon og pulsar under gytevandring. Ved revisjonsstans må reduksjonen kompenserast med slepp frå Vinjevatn. Sjølvpålagde tiltak bør formaliserast. Tiltak for å førebygge flaumskadar, spesielt på bru for riksveg 45. Rehabilitering av eldre tersklar på Dalen Vern av storauren mot uønskt fiske under gytevandring og i gytetida Gjennomføre tiltak i samsvar med NVE/Vilkårsrevisjonen NVE/Statkraft Statkraft/NVE Fylkesmannen (fiskereglar og fredingssone er vedteke) Statkraft/grunneigarane 74

75 tilråding i tiltaksplan for storaure Direktoratet for naturforvaltning. Naturbasen, Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Tranmæl, E. og Midttun, L Vandrings- og bestandsundersøkelser av ørret (salmo trutta) i et sterkt regulert elveøkosystem i Telemark. Masteroppgåve, Høgskulen i Telemark, 84 s. Traae, E., Øydvin, E. K., Pettersen, L. E Flomsonekart, delprosjekt Dalen. NVE Rapport 6/2002, 38 s. + vedlegg Wollebæk, J., Thue, R., Heggenes, J Valg av gyteplasser og karakterisering av gytegroper til storørret på elv kvantitativ modellering av gytehabitat. LFI Rapport nr , 46 s. Tokkeåi frå Lio kraftverk til Bandak Vassførekomst: R Berdalsåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita elv, kalkfattig, klar Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Berdalsåi er ca 8 km lang. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Nedbørfeltet er skogkledd, vesentleg av gran og furu. Rikare vegetasjon finst i nordsida av dalen, der det også er innslag av varmekjære treslag. Elva renn til Tokkeåi ved grenda Nesland. Skogbruk Beite, grasdyrking Jakt Noko gardsdrift og busetnad, mellom anna på Berdal. Elles liten aktivitet. Bekkeinntak til Vinjevatn ved Fossane. 75

76 Ingen påverknad på vasskvaliteten er registrert. Ingen kjente. God økologisk tilstand Reguleringa representerer eit tap i middelvassføring på 0,3 m3/s. Det utgjer likevel ein mindre del av nedbørfeltet. Badehyl er skjønnspålagt, men det blir klaga over plasseringa. Ny badehyl der åa passerer berg, slik at temperaturen blir betre Statkraft Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Berdalsåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Byrtevatn Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite middels stort vatn, kalkfattig, klart Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Byrtevatn er ved HRV 4770 da stort. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Delar av nedbørfeltet gjeng opp i region 15 Lågfjellet i Sør-Noreg, med høgde opp i 1300 moh. Vatnet er ca 1 mil langt, med bratte fjell på båe sider. 446 moh. Vasskraft Skogbruk Husdyrbruk, beite, sau og geitar Jakt Badeplass (opparbeidd av Byrte Vel) 76

77 Varig verna vassdrag (Byrteåi) Aktiv jordbruksbygd i Øvre Byrte Skytebane for Tokke skyttarlag i Koren (enden av Byrtevatn) Vatnet er regulert 18,3 m (opp 6,6 m, ned 11,7 m) Fyllingskrav til kote 443,60 1. juli 15. august Ingen påverknad på vasskvaliteten er registrert. Ingen kjente. Vatnet har aure og sik. Kulefangarane til skytebanen inneheld bly, men faren for avrenning er neppe særleg stor. Betre produksjonsvilkåra for fisk ved mellom anna å sikre vilkåra for linsekreps Redusere erosjon langs strendene. Lette tilhøva for fiske. Det er klaga over erosjon langs strendene, særleg i samband med hyppigare endringar i vasstanden enn tidlegare. Tiltak er planlagt utført ved innløpet av Byrteåi. Det er reist spørsmål om vurdering av fiskebestanden og behov for utsetting av fisk. Rydding av røtar og stuvar vil lette tilhøva for garnfiske, men kan også skape meir erosjon. Reguleringa skapar vanskar for bruken av badeplass og for båtliv. Ønskje om båtplassar og molo. Ingen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Byrtevatn, frå Vann-Nett 77

78 Vassførekomst: R Mosåi/Rukkeåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: SMVF Området: Elva kjem frå Byrtevatn. Ned til Mosvatn ber ho namnet Mosåi, medan Rukkeåi er namnet frå Mosvatn og ned til Tokkeåi. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Mosåi har lite fall. På sørsida av elva er det ein del jordbruk. Elles barskog. Rukkeåi gjeng etter kvart over i eit trongare dalføre og større fall. Elva er ca 8,8 km lang. Skogbruk Fiske i Mosåi/Mosvatn Kulturminne (murar og dammar etter tømmerfløting) Mosåi ligg sentralt i det gamle bygdesenteret i Mo, med noko spreidde avløp. Noko avrenning frå jordbruk Sterkt redusert vassføring. Inga minstevassføring. Statkraft har innsnevra åløpet i Mosåi og laga tersklar og kulpar. Nedanfor Mosvatn er det ikkje gjort noko. Ingen påverknad på vasskvaliteten er registrert. Ingen kjente Ingen spesifikke kjelder. Godt økologisk potensial Gjera elva estetisk tiltalande, lett synleg som ho er frå Mo sentrum og vegen til Byrte Ta vare på den gamle fløtingsdammen i Mosvatn. Tiltaka i øvre del av elva har ført til at det vesle vatnet som renn blir fordelt på eit mindre elveløp. Det er positivt, men ikkje tilstrekkeleg. Byrtevatn bidrog før regulering med eit middeltilsig på 3,31 m 3 /s. Slepp av minstevassføring kan gjera det nødvendig å pumpe vatn frå Byrtevatn. Minstevassføring NVE/OED gjennom pålegg i vilkårsrevisjonen Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember

79 Mosåi/Rukkeåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Bessåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Bessåi kjem frå Bessvatna og Tveitevatn. Landskapsregion 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Etter inntaket på tunnelen frå Byrtevatn er elva godt bortgøymd. Skogbruk Mosåi ligg sentralt i det gamle bygdesenteret i Mo. Noko jordbruk, ikkje særleg intensivt Bekkeinntaket er plassert like nedanfor Ljosåk. Den tørrlagde delen av elva er ca 700 m lang. Det gamle elvelaupet er lite synleg i dag. Ingen påverknad på vasskvaliteten er registrert. Ingen kjente Ingen spesifikke kjelder. Godt økologisk potensial Små brukarinteresser, liten verdi for fiske og friluftsliv. Tidlegare middelvassføring frå Bessvatna 0,5 m3/s. Ingen 79

80 Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Bessåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Strandstøyldalsvatnet Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lite, svært kalkfattig, klart vatn Tilstand 2008: Ingen risiko. Området: Vatnet er 360 da stort. Landskapsregion fjellskogen i Sør-Noreg, underregion Fyresdal og Setesdalsheiane. Nedbørfeltet er storkupert i vest, meir småkupert i aust. Fjellskog dominert av gran og bjørk langs vatnet. 763 moh. To innløpsbekkar; Flottåni og Nautebergåni som renn saman like før Strandstøyldalsvatnet. Gammalt støylsområde med viktige beiteområde for sau Jakt (småvilt, villrein) Friluftsinteresser, sommar og vinter Det er bygd veg fram til vatnet. Enkelte spreidde hytter. Strandstøyldalsvatnet er permanent oppdemt og overført til Botnedalsvatnet. Utløpet Smogåni er tørrlagt og utan minstevassføring. Surt vatn kan tidlegare ha redusert naturleg rekruttering av aure Aure er einaste fiskeart. Statkraft har hatt eit årleg utsettingspålegg på 1600 einsomra fisk Ingen spesifikke kjelder. God økologisk tilstand Tilstrekkeleg naturleg rekruttering i høve til produksjonsgrunnlaget 80

81 Undersøkingar av gytebekkane i 2005 gav lite resultat. Tilsynelatande gunstige gytevilkår i Flottåni. Begrensa vilkår i Nautebergåni, der mykje av elvebotnen også er dekt av mose. Prøvefiske i 1996 tyda på at fisken vaks godt, men at bestanden var svært låg. Betre vasskvalitet (mindre forsuring) kan gje lange og gode gytestrekningar. Overvaking av vasskvalitet, med tanke på forsuringssituasjonen i gytebekkane Grunneigarane/Statkraft Solhøi, H Fiskeressurser i regulerte vassdrag i Telemark. Rapport fra befaring fra Nesvatn, Lytingsvatn, Botnedalsvatn, Strandstøyldalsvatn og Sundsbarm. Fylkesmannen i Telemark. Tranmæl, E. og L. Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. Strandstøyldalsvatnet, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Smogåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Smogåi kjem frå Strandstøyldalsvatnet. Landskapsregion fjellskogen i Sør-Noreg, underregion Fyresdal og Setesdalsheiane og region 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Elva skjer seg ned i eit djupt dalføre; Smogåjuvet. Dalen er kledd med gran og bjørkeskog. Elva har eit fall på ca 450 m. Noko skogbruk i nedre del Lite menneskeleg aktivitet. Open bomveg fram til vegkrysset til Ripilen. Strandstøyldalsvatnet er permanent oppdemt og overført til Botnedalsvatnet. Utløpet Smogåni er tørrlagt og utan minstevassføring. 81

82 Ingen påverknader i nedbørfeltet bortsett frå sur nedbør. Vasskvaliteten er truleg god. Ingen kjente Ingen spesifikke kjelder. Godt økologisk potensial Smogåi er relativt lite tilgjengeleg, i alle fall i øvre del. Brukarinteressene er derfor små. Etter at Strandstøyldalsvatnet blei overført til Botnedalen er middelvassføringa redusert med 2,53 m3/s. Ingen. Statkraft Tokke-Vinje reguleringa. Status Versjon desember Smogåi, Frolandsåi og Dalåi, frå Vann-Nett Vassførekomst: L Botnedalsvatnet Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Liten middels stor innsjø, svært kalkfattig, klar Tilstand 2008: Risiko. SMVF. Området: Vatnet er ca 3120 da stort ved HRV. To gyteelvar: Hovundåi og Vendalsåi. Landskapsregion fjellskogen i Sør-Noreg, underregion Fyresdal og Setesdalsheiane. Nedbørfeltet er storkupert i vest, meir småkupert i aust. Fjellskog dominert av gran og bjørk langs vatnet. 82

83 Gammalt støylsområde med viktige beiteområde for sau Jakt (småvilt, villrein) Friluftsinteresser, sommar og vinter Gamle støylar og restar etter fast busetjing (neddemt ca 39 eldre støylshus, hytter, løer og liknande) Hyttefelt på sørsida av vatnet. Enkelthytter på nordsida. Veg på begge sider. Total reguleringshøgde 35 m (31,5 m over og 4,5 m under naturleg vasstand, 709 moh). Overført vatn frå Strandstøyldalsvatnet. Ved oppdemming er vatnet 6,5 gonger så stort som det var før reguleringa. Forsuringsproblem på 1980-talet. Seinare betre vasskvalitet. Ørekyt? Ingen spesifikke kjelder. Legge til rette for ei årleg avkastning på minst 300 kg aure pr år Sikre vilkåra for viktige næringsdyr som linsekreps Redusere skjemmande synsinntrykk på grunn av blottlagt erosjonssone i turistsesongen Botnedalsvatnet er kraftig regulert, og har i enkelte periodar også vore sterkt nedtappa om sommaren. I august 2006 var vasstanden ca 10 m under HRV. Det er rekna ut at det kan ha redusert produksjonen med ca 200 kg det året. Skjoldkreps er ikkje påvist, men linsekreps har vore eit viktig næringsdyr. Under konsesjonssaka i 1963 vart det kravd at magasinet skulle vera fylt til 1. juli. Det vart også kravd terskel i Fiskebergløken. Det ville spare ein del av magasinet for så sterk nedtapping som resten av vatnet og gje eit betre estetisk inntrykk. Ønskje om terskel der elva renn ut ved Hovundløken og krav om oppfylling er registrert. Pålegg om fyllingsrestriksjonar (endra manøvreringsreglement) NVE gjennom vilkårsrevisjonen Grunndam/terskel i Hovundløken Informasjon om vasstand på internett Statkraft Brabrand, Å Virkning av lav sommervannstand på fisk i reguleringsmagasiner. LFI, rapport nr s. Ingvaldsen, J. og T. Hoff, Fiskeribiologiske undersøkelser i Byrtevatn og Botnedalsvatn, Tokke kommune, september Statkraft, 13 s. St.prp. nr 124 ( ). Reguleringsbestemmelser for ytterligere regulering av Tokke- Vinjevassdraget med videre. Tranmæl, E. og L.Midttun Ungfiskundersøkelser i regulerte magasin i Tokke og Vinje kommune. Statkraft, rapport 54 s + vedlegg. 83

84 Botnedalsvatn, frå Vann-Nett Vassførekomst: R Frolandsåi Vassområde: Tokke-Vinjevassdraget Vasstype: Lita, kalkfattig, klar elv Tilstand 2008: Risiko, SMVF Området: Frolandsåi kjem frå Botnedalsvatnet. Landskapsregion fjellskogen i Sør-Noreg, underregion Fyresdal og Setesdalsheiane og region 12 Fjell-og dalbygdene i Agder og Telemark. Elva renn relativt roleg gjennom Frolandsdalføret før ho stupar ned mot Dalåi. Det totale fallet er på ca 400 m. I Froland er det store myrar og kulturbeite inntil elva. Vasskraft Skogbruk Jordbruk (Froland fellesbeite) Kulturminne (kvernhus) Fast busetjing på gardar i Froland. Elva blir kryssa av veg 3 stader. Mogleg avrenning frå fellesbeitet Spreidd avløp frå hytter opp mot Botnedalsvatnet. Etter reguleringa av Botnedalsvatnet har elva sterkt redusert vassføring. Noko overløp frå Botnedalsdammen i periodar med mykje tilsig. Enkelte mindre sidebekkar. Ikkje nærare undersøkt, men prøver frå Dalåi viser normale verdiar Ingen kjente Ingen spesifikke kjelder. Godt økologisk potensial Betre leveområde for fisk, også for fisk større enn 25 cm 84