Opitulante DEO! D<-> NEQVAM. DISPUTATIO GRAMMATIC4, NucuA mp ifl;senatusphilosophici in illuftci ad Auram Academia, Sub Patrocinio Vlßl CLARISSIMI D"> m. cristierni ALANDRI, Eloqventia? Profefloris Regii. NICOLAUS STECKSENIUS Weft: Bothn: edtdit, Die 20 Decembris Anni CMDCCI B.C. D. vtntilandarrto. Sxc.Jo. WaL
Dn. TA. Pl. Reverendo atq Chrissimo m. HAQVINO bohlin, Paftori in (EruUil nec non Pra?pofito Diltnftus adjacentis, graviftimo. Clariffimo Domino NICOLAO FORZELIO, Mathefios Le&ori in Gymnafio Hernofandenfi folertiffimo ut& Confifto rh qvod ibi eft Afleflbri a?qviffimo. Venerando atq t Dn J O H A NN I Sacellano in Veh Promotoribus, Patronis arq, advenrat novus, omnigens mis feqventibus ad pla tem
Pl. Reverenio (f Clarissimo, Dn. m. olao Swanberg/ Pastori in Nåtra longe mentiflimo. Speßabtli (3 Ctariffmo, Dn. johanni PHOENIX, Summi Judicii Rt-gii qvod Åbos eft Advocato Dcxterruno. Doßiffimo, SCIURENIO, mo vigilantiffimo. Fautoribus fuis, annum, qui profperitate ia:tum cum pluricidam ufque feneétuvoveo»
dubitatlone aliquantifperfufpen» Aneipiti furn vrrfabat antmum,(3'fufpe/tla ingratitudmis tacitumitas, f3 contimta me* morta tam exigoo dcciarata muntre. Vecit tandem filentium, tnetus fubeundi notarn tmmemoris benefcii; utiunqut tr,im cft ceffura res, qvahcunque dcvouonis nits ptgnus exhtbutffe fattus efl, qvant tacita, ut ut vipax maxirne fuerit, memeria, ftltre veflra bi» neficia, qu* nullo meo merito tanta fleter'tnt % tit tisdem prsdttandtt verborum qvo par efl bonore non fuffciam, tanto tnagts abfit frttftra poutcentx a me <tquoremuneraturttm, quod ntt a vobks drfiderari fao, nam ita vos effe afftflot, non dubiis dtdtct mdicits, qtiod pro ut bona quibusfttt, in/irufli dtvin/e deberi be* titdi&toni, bene mtetligatis, ita collata in fafneltt/e virtutts levamcn, in tutisfimo repor.i loco, & pro pretiofiftma divttiarum baberi parte, fettciter erog/tfe bencficta, pte itt awmum tnduxiflii. /Jccipite jam in bonam, par» tem tiroctnia fiudtorum rr.eorum, aufpicatiffimis veflrts decor/ita nomtmbus : fpes, qvam $tt folito vefiro favore rtpono Ut rataftt, PO- -bit tur* cordiqve effe finite. Ad cjuaevi* obfequi* deflinaius Nic: Sttikfetiiut
Lectori Benigno! sftduiscrebris^ qperelå fo/ent wortalts Jarum Juam, hoc nomme, imufart, qnod exignopendcatttmporii momento. Altiori ver o iudiett rem Jccmn ponder/s/ites, clutn fat a ftbi difpontre, fitarum non ftt virittm, non modo tå m conftlium \iertunt, 73 primain jupent* faccm, Ptt* frttgi devopendo, brepitati temporis, tam rapido turrentis impetu, ob viam ettnt. Seminaqve vtrtutis, ut pio dipin* gloria, gttt dußi, extolerc nituntur; ita cot/eftt fnbmxi bentdißione profiatos l*tosque tucrantur manipu/os. qvorttm mnnulli eo awplitnd nis procedunt,ut fatt funßos, longa pofterorum feries, pik tpemona ab wferis pindicet. Verum etjam cttm Vitam hxnc tot tanttsque *rttwniséfcapttofis lenocin -ts expofitam^octtlis per - l'.iflr.md.im ftbjiaunt, ftnem ejus, quam, perpettto timore dcgere debcnt, ne de ftadio vi*- deturbati. in neqpitt* fsdn pr*cipuitt tutt-s ruant fumma a/acritate expcflant. Sed tåtet angpis in herha. Vertor enim ne gemittts ifli tuulttm jitfli dolons, prtmt wtuita pr*. A (i
2 feferentes,prodant animtm, Pina hnagint, reram tempora/ium de< eptnm. Si in bittorttm fentinam oculos demtttus, jpxntacollipie, neqpiti* turbtne fluttantium, eam inundari comperies, qvos dum prjifcnttum rerum deliciarumque ufi/s,absque alla< qvafifst/etatede- ani- ießet, *gre admodum é fedibus terrents, mum abalienare poffunt, quam autem intqui funt! cum longa Pita de qua anxio aninttt unice laborant, u/tro fe eunt \defraudatnm, nocilns indulgendo poluptatibus, virium e- nira venrrts & gurruris, non modo mtnuit aeratem hominibus, fed eriam auferr. (f faiiit ftpenumero concepta tpinio motti Poluptatts conffeliidine deformatos, übi ex* hauflts facultatibtts, qv* qpantacunq-te faertnl,pix immoderatis cupiditattbus ftffictttnt, dura tttceffitas alios poftulat mores. anhelans ptnuria, inopinata agritudine fufpenfs, *reque alieno vacitlames, ita in diverfa rapit,ut extremas dies, qvem nondtim perdttis omnino rebus, adco.formidarunt, jamobfcura (3 ignubiti morte conficicndus, hand inbi» tosftpe maneat. Dum vert hominem NeqPam teriui j pgnealto delinetivem > bcmgnitatts tme favtrem imptors", Mem-
3 MEMBRUM PRIMUM. UNDE FACTUSet QVIS NEQVAM. AMputatis fupervacuis ambagibus, opera; pretium nos fafturos fperamus, fi more invereraro & iolenni fatis, inirium ab origine vocis imcroducarur, qvam å fenrentiarura divortiis non immunem elle animadverrimus. Nonnulli enim neqvam dici conrendunt å ne & qvidqvam, media detrira Syllaba, folira maxime fyncope, coaéfum iri neqvam,(imih prorfusrarioneacid qvod ne hili g&ftimarur dicirnr nihilii fic qvi in feriis & folidis rebus qvidqvam praftare neqvir, dicendus fir neqvam. Qvidam å neqveo qvod omnium ignarus fit. Prse qvibus fentenriis, urut lano fenfu exponi poflinr, ob maximam qvoad literas convenienriam & brevirarem qvam unicearnanrlarini praerogarivam iibi vendicarcharifii fenrentia,r.obisqve urcommodiflima& genuina maxime arridet ( (älva interim priorum auctoritate ) qvi neqvam qvali oeqva dici aflerit in*
1 4 involvens refpecturä ad fseminam, qva ratione vd neqvam erir, qvo nulla mu- Ker eff_emmara mollirie& la.civia eftinferior. Scocnma cnirn eft viris erubeicendum ob vecordiarn doiorisqve nnpatientinm infra muiieres raxari uri lo* qv.tur Cicero I. i. c. 18. de olf.r-. prubris maximt in prompt t* eu,fiqvid talg dici po~ lefl: i>os etemtn juftettef-, anitfmm geritis timlicrcm. Sic etlam juftinus Sardanapaium virum proftirutae leviraris, fs.-t.ina corrupriorem compellat lib. i. 2. Vel etiam peqvam dicetur,cui nelaminam inmatriroonium commirras. Veteres enim (timma fagacitate intuebantur ingenia, matrimoniafi!iarumpetenniht!,uf con.- pertum haberentfi ahqvid moi-_t_.ia.uerint, ne imprudentes, in aliqvod inconr-inodum mciderenr, in primis autem luxuriam toto animo averfahantur.qva. etiamnum cordatis hominibus deteftanda, repudiolas qvam maxime facit nuprias.qvod re-äa etiam via (ecum repuravir"rherviiitock"s,fili_c enim nuptias duobus fimul diverfas conditionis ambien* ti-
5 nbns. afpernatiis divifcm luxus fibi fu-.peclurn, åkeri renuioris (cilicettonuna., gnatana nuprum collocavit, innuens : 'o:rum fe qvsrere potius, q\>i pecunia egeret, qttam pecuniam q\>,t viro. pernequan.uaqve, fignific at u 11, voiumus, non tanrö ho - n.ir.em ignavum, fed etiam voluptati & luxuria. deditum, calculum fecuti A gellii, famofam & propriam vocis acceprionem hifce potiflirnum verbis exi.lbenfis. Nequieiam pro folertia aflatiajf. tlsci attditi, fed ut tertim howmum, q]>i proprie ($ inteare lociitt^ appeäarunt neqvam f.omincm nuili rei neqve fntgt bon-e. Pro firmanda afiertione fua addncit verba Ciceronis, luxuriam M.Antonii, in cauponis, dies notftesque confumere ioliri, acerbiltlmis ma!edif.!s increpanns, ad uitirnum h_ec etiam verba addenns: O bominem neqvam. nihil tnittl magis proprie pofjum duere. Tefbrur infuper Q. Ciaudium in primo annalium, neqvitiam appellare: luxum tit* pttdigum effafumque. übi mentionem fcaeit adololce:;- -tis furamo loco nati. qui luxuria 5c ne- Aj qvi-
6 qviriå parrimonium abligurrerff. Cui praerer pre.bato, Romana; lingvae auöores, m qvorurn fcnpris paffim huec vox pro übidmofo & luxunofo aceepra legitur, pollicem premir Donarus: neqvifia iiiqviens, proprie libidtnosa inerti.% dtßa efl. Oblervatis jaro iis qva; circa nocarionis propnerarem, coniideraru digna occurrunr, ad iontem neqvuiée gradum proferre, animus eft qvem aperir (iniftra educatio: fota enim /jj:c uri dicif Neubufius.'«//V<>._' ad Xiirtutem fiimulos, adneqvittampremopere potefi. qvanraqve educationis fic vis in utramqvé parrem, vix abunde commodius coliigi porcft qvam ex diifio hoc Platonis: homo ft reßa difitpltna infl ~ritatur" in manfvetum prorfus ammat evadit; fin Pcro nen fat is aut bens educatttr, fcrociffemum ommum, qn* in terris naftuntur, antmal rcdditur. Si itaqve uti etiam Plurarchusde educarione libe-orum inqvit: fons (f radix probitatis tfl decenttm forttri inflitutio<nem utiqve é diverfo cum truculenta mor-
7 trsortaliurn narura, fuapfe ad libidinem nimis proclivis fir, nili incaura srtatis primcrdia å pravis illecebns feduiö cohibeanrur, qvod reliqvuru eft, vix in re&se rarionis gyrum refledti poreft, & animus ( cujus imperto^ corporis autemftrpitio uttmitr ) laxatis impeni framis, corpusqve qpod qpanto habetur multius tanta epadit neqvius, cupidiratibus inflamenv 2'gre admodum redaåo ad debirarr ferviruris (orrem, rumido corpore, ab impofiro jugo refilit anima qvod funefto fuoexino faris fuperqve cftendtb.x: Dionis filius, apud Corn. Nep, qvi concefla.å Dionyfio, volupraris licenria, d«licatis dapibus vinoqve, qvcridie mrt,- fcorra onerarus, tö pioiefth furoris, Ht cutn pärer eum å perdita vita re vocarer, éiuperjori parte ardium, praecipiri faku (emet in rerram demiferit. licer aurem aliquanrum rempons, virtu tis ftudio impenderinr, qvamdiu reftri- &.e habeanrur, & poftmodum \e! re«rmftior parentum cura, vel qvibuscunq; cuftodiendi liberos, piovmcia demandata
8 dara fuerif, fumtibus ukra ufus vits neceflarios, indulgentes, impuné luxuriari ferat, lenfe propullulantibus virrutum furculis, neiruéktrr. ferant, ponitur Obftaculum. Uhir@^ Js naniat fi«äi», n- KahaKciyccSioK inrvmrqc, t^iv 'if-dnalv -f&p rt] f_pt,- Q. / cf. I /'y 'pn r' \ ' 5 " Hm <up^,kakmv. Nec parum huic rei momenri addif, freqvens cum pravo fodalitio comraercium qvod inrendir_, Cicero O. 2. pro fexro Rofc: cum omnibus horis ahqpidatrociterfieri pidemus,attt audimtts,ettamqvi natura mitifftmi fumus,affiduitate moiefitarum, fcnfum omnem humani* tatis amittimus. Ut autem natura, ftudiopartium, nunc inftar benigna fautricis, nunc inftar triftis noverca; dona 1 diverfa difpenfare audiar, haudqua quam ramen ii qui, exiguis rerum gerendarum adjumentis å natura inftru- ti, animnm ad oranetn vitae eiegantiam dirigere nituntur, incaflum operam collocant, fed exemplo Socratis, qvi proclivi ingenio ad omnis generis vitia natus, nseyos naturs, ftatim ab incu-
9 cunabulis, indefeffo virtctfs frrdio, ita compenlabat, ut qui rategritatem ejus vir_e, cognitam habuere haud lmmeri* to corionum, corporis hneanientis, judieium de eo ferentes, mendacii arguennt: ab omni {lupiditaris difficufcatej redpit tandem iedula attas, qvamvis non aqve eitb & facilé ac i!!os, qvibus opimiora conngennt dona. Muln ex adverfo, magnas fibi tfibutas doces, corruptesarum iilecebris fardant, qvod frequens experientia docet, eoqve vebementius in neqvinam declinanr, qvo facilius gentrofiorem indolem confvetudine corrumpunt. Unde Themiftocitsprsceptor, di.cipuli indole perfpe- -Tfca, iortunam in qvam acifcenfurus e- rar, anciniri h_ic inrerprerarione ominabarur: mhilmedtocre pusr fieturus es, atit in magnum Retp. comtnodum aut in fnneflam tätas permcietn Plut: in Tl.em. Proinde incertä pierumqve cor.jei.uram, adferc tacita ccrporis Sgttra, muinqveqvi ingenii perfpicaciä, exprefns indiciis abditae indohs mores. indagare f_u- B dent
10 ftudent, fepenumero falluntur. Qyippe reperiuntur qvam plurimi, qvi, animo longe imparem vukum fingere poffunr: quam multi Curias ftmulant, ($ batbant&lia \>tt>unt\ juv. Ulem enam do cet Neuh. 1. r, %. fnequam homtncs qvando res pofcit naturam pnßinam exuunt, af {umtamqve nottam, tanta fingunt cattiditate ut adn.ita, mn adfita videatur. MEMBR: 11. NEPOTIS VOCEM APUD LATI- NOS ALIQVANDO IDEM SIGNiFI- CARE QVOl) NEQVAM. Excipit nativam vocis neqvam explicarionem, cbirer luftrare vocabulum Nepos, freqvenrer apud larinos pro neqvam ufurparum, qvod qvidem proprié norat ex fiiio filiave nrocreatum,cujusrelatumeftavus,uf exetyoso parer. Fefto dici placet qvafi poft, ut indigitetur qvi natus fit patri, poft fi- videtur hoc eft pes feu fundamen- lium. Potius autem derivan å Grsco 7rig,
11 mentum, qvia nepos non eft radix & fundamenrum generis, qvae eriam fententia, fuffragio, prifca au&oritate gravium virorum fuffuita eft. ratio vero obqvam hoc nomine nu^cupandus fit prodigus & luxuriofus å Gerb. Voff: in Erym: L. L. traditur &. qvidem getnina, priorem vult hane efte: qvod detuncftis parentibus, fnperftites avi non tantå curå,fua2tutela2demä-.iatos pueros educanr, pro ur poftular renella äras; nam, vel eos indulgennus habent qvam folent parenres, vel fi (evenus cum illis agere velinr, provedam ramen aetarem dolis & fallaciis oportunam, contemnunr pueri. Alteram hane adducit cum fcilicecmarurédecedunr parenres, ignorant filifqvantu labons exhauftum fit, in congerendis reliftis fibi opibns, cum non ipfimet viderinf, mulro minus nervös & lacerros intenderinr, ideoqve depofito omni ftudio lafcivire difcunr. Similiter, arrenta parum cura, circa hominis educationem, magnam ad neqviriam feneftram pate- Bj fa-
12 facit, uti priroo innuimus membro» Hmc Plautus neqvam hominem a-dibus incurtå tempeftatisqve violenria collapfis,comparar,qvjbus,ur ur validiffima ftru<shira conftirutis, fplendideque expolitis, nifi jufta adfit cura, qva extemplo obviam itur, übi procellarum vehementiå imbriumque injuriå premuntur, nunqvam utirur firmis, negligens paterfamihas, cujus verba, cum magnum;etiamad inrenora inftiruri noftri properantibus,parirura dnr momentum, potiflima allegare placet: atque übi illo immigrat necpiam homo, indtligensqve cum pigra familia, immundus s infl rent) tu * h>c jam *dibtts \nttum additur, bon* cum curantur mate, atqlie ttlud fipe ft, tempefltts venit, confrtngtt tegttlas imbricesqe ibi dominus indiligens reddere alias ne\w/t. venit imber lavit parietes, perpluunt tigna ptttrefacit aer operam fabri: neqvior jam faßus eft ufus étdittm, atqbe baud fabri ctt/pa ; Sic etiam hommi nifi damnata defidia,asqvam fur procurationem, gnavirerpertendat, cum 3aåurapriftinilaboris,pr«fentiffimaimmi*
rr.met pemices, nd faris fuperqj oftendir prasdidus autor, verba casdens fbb perfona diftbluti cujusdam adolefcencis, ukerius hoc modo vitam fuam adumbranns fibiqve priora adplicantis: nam ego ad id frugi usq\>e( prohusfui tn fabrarum potefiate dum fui: poflea qt>am immigrabi in tngeniam meum perdidt opcram fabrorum itlico oppido. venitignaviat ea mihi tempeftas fnit,ea mihiadnenlu ftio grandtnem inibremqve titlttjuc verecundiam mtht { \>irtutts modum deturba\>it, detexitqve me itlico pufl ttta me obtegere neg/igens fui, continuo pro imbre amor advenit in cor meum, is usqve in peßus pcrmanayit, permadefedt cor meum, nuncftmttl res,fides, farna, birlus, deemqtte deferueruttt: ego fum in ufu faßtts nimio neqt>ior,atq\>e *depol tta, h*c ttgna huvside putrent, non videor mihi farcire poffe, *deis meas, qvin tat* perpetuo ruant, cfirin eum fundamento perierint, nec qvisql>am effe auxilto qveat. Negledis honeftis rebus ut purrida caro vermibus farurandis expofita, nulli ufui inferviunt morraies, led molii otio perpetuoqve filentio pro- B 3. pi- 13
14 piorem " pecoribi.'*. qvam honnrnibus drgunt viram; nam gula. & venrri per* due obfeqvi dnm ftudent,tftrenata iibido omnes peflfundat facula.es. M E M B R UM 111- NEQVAM %SSE QVOD GR&OS AZ n T O 2 I It liberiuspro-beatur anfa mentionem *-*faciendicorruptelaruro,qvibusreq\iitias mancipia obediendo in ganeum abeunt, cumqve ad pleniorem argumenti enodationem plurimumrerfir, nondubitamus qvinboni confulasdextrecginrerprecerisß.l.qvodlo neqvamperlmgvas exoticas comuni autem u(u maximeinclytas,expofitu eamus.siftiruritaqvenobis dudu arqvefnffragioa.geliiijuriveri tari etiam maxime conlentaneum videtur qvod idem fit 11 UtJPhc, unde tefte Cornelio Agrippa, Graecos ob perperua neqvinae ftudia, pro Afiaricis didos fuiile Afotas conftar. Originem vocis qvod attinet,componitur ex a privativ &««* qva-
15 qv_.fi eruks-iu w^ Juc«««.B--,perditns.lnxuriolus, de qvo nulla eft Ipes. ut nihil ho rmne eft dignius qvam frngalem exhibere viram- lic nihil magis ex adverfo exuiolum cititisque in pernicem devoc.it, qvam nefanda voluptattim obfeqvia nihil enim perniciofius homini qvam nox mulier & vinum, hisceque corruptelis inqvinatis rem perdnam reititui, & ad bons vita; frugem emergercvix: ioexped:.-. c_i. Qvippe ficut navis deft.ruta gubenatorejubi in fcopulofo rnarimter teeviflrroos jacla-r.rfluhius, ut ad incok.rr.aarö perventve vix fperari posfit ica hom.ntbus, qvorum vires cupiditatum irritamentis corifeöas fhipent, irer ad placidurn virrutis portum pra?- clud.tu-. Nciileito autem damno qvod dabit tandem gu!.-_. & ventris obfeqvinm, invaluit pcrvero.s r.trrus nes, pri- Scis temporibus ettam freqvens.quo neqvinge ta.e.lites. vino übiqve ru-flantes verbis geftibusque ad omnem lafcivise petulantiam compoliris ticulum, feftivaa urbanitatis promereanr. Qvera ita re- pre-
16 prehenditplutdeinft puer: 1$ h syuyt rég Tclg trupqitajtcntf o%aeis ce? >s k ett ti- %ci,otrfjt,ztiug sirtt^aeocvtctc Atystv xcti rov fötor uc, ra, 7rofaci k<rci)tzss. Sic apud Babyio- niosnon rantum ab honeftate remorum nonerar, luxuriofa fedari convivia, fed etiam detradis pedetentim veftimem tis, conrra ipfius natura? dudum corpus denudare prohibentis, de induftria pudorem violare, cotnitatis laudi ducebatur. Curr. 5. i.- nec dubiranr infläta pedora & ab honeftis rebus miferé vaeua iniqviori fato depreflos, ingenuutnqve pudorem in fermone & adionibus prse fe ferences, ako, lupercilio defpicere, ut haud injuria fepe qveri neceflum habeant cum Adherbale apud SQ\\ui\'.probitatem perfeparttm tutam effe. hoc Paufaniatconngir,cuicumopimacujusvis generisdona a regibus mirtebantur. frugaliratis priftinaj tenax, nihil de vefte aut vidu mutabar, fed aflumtis paucis de viliffimis, ad implenda naruras deftderia, delicatiora fervis difpertiit, qvo fado ab iisdem contemni ccepit. Ejusmo*
I fnodipra'pofteros homines inlui admilfos commercium, oprimå atnicitiå tprofeqverenturephef.ii,qvoshoneft.srebus fusqve deqve habiris; tale decretum pepigille teftatnr Cicero Tufc. Q^s- nemo apad nos fritgi nemo unus cxceäat, veifi exceduerit abeat, Ideoque traden.e Strabone fingularis modefba. & fvugulitatis; virum Hermodqrum ejecerunt. mera talium ftultltia cenlorio hoc Augtiftini elogio, eludi meritö pot. fl: aide miferiam ebriofomm \ fe dicttnt effe \>ir>s, qxn in ebneta. tis c/oaca jaccnt, & iflus dieunt non effe Viros qbiboneflc & fobrie ftantjacent proflrati (5 biri, funt:(länt ert6lt (fbirtnon funt, t>iålor ebrie~ lattsliitiipcratiir&vieliis ebriettate laudatur. His namqve prava bbido unice cur_e eft, cui gra^ificando non mediocres adhibent del.cias, nec poru edulioqve contenti cujivsmoit fua profert terra, (ed cupedias extms, advedlas, oris, ardenf, qvas non guftu fed pretio metiri videntur, cum nullis fumribns parcunt, dum modo ad turpiflimas cupiditares pertineant. Delicacos holce nepores per mi- C me.
18 inefininfcriptura depidoscomperimus: edamus,bibamus erasenim moriemur. Etige anime mi habes multa bona refoofita, reqviefce,bibe,indulge voluptari. Ef. ii 15 1. Cor. 15 52. Luc. 12. 19. Amos. 6. Ridiculum fane monftrum & maniféftnm volupratisbelliiinas documenrum eft Philoxenes åqvo meriro ducendum eft agmen ebnoforum, fi modo vori (ui compos, gruino inftrudus fuiftet collo, qvo longiori deliciarum defcenfu pleniores caperet voluptates, nihilominus antefignanus far dignus:experiiffe fufficit: qvi etiatn preriolum fercuium aliqvando emturus dixerir: hoc (\>at>ius tfj/teundius erit, q\ro majori prttio tllud etnero Summum aufem dedecus eft infana vini dulcedine ob'edari,qvod rurbara rario, nimiå interperannå, pro ur ferr effrenata libido in varia vitia titubante pede procedaf. Unde Apoftolus Eph. 5.18. inqvitr.f/i? fiis-vcrmer&t 'oivoo, tv co t? Uraria tv qvod non ica fimpiicifer acipiendum,eft qvafi virium per fe infedum efter aliqvo vitio, qvod Deus ptaetér aiia dona, hörni»
19 minibus in fui ufum, benignå largitur manu, fed iis imputanda eft neqvina, qvi immoderato feie obruendo vino,pretiofis DEI muneribus aburuntur. Largo vino,cupediisqve, venrrem irrigatis, folitus eft mos, ne qvid profunds libidini defir, farietatem lautiriarum vel i- gnavo fomnio vel ludicris artibas interpolare, qvorum freqventiflimae funt faltariones,mqvibus 5cfimihbus nullius pretii arribus, praecseteris qviferre palmam nituncur, apud eos qvibus mens eft fanior male audiunt, eam iu primis ob caufam, qvod dum illis addifcendis omne moverur faxum, cum temporis reiqve famiharis difpendio, rebus longe majonbus magisqve neceflariis fuperfedenf. Unde fummus qvidam faltandi arrifex converfis omnium in fe oculis, ad Plaronem ulrro accef!ir,non diffidens qvin infignis fibi eriam ab eo habererur honor. Plato autem fpedato aliqvantifper lafciviori corporis motu, omni defraudatum laude fic delufitr/w veqi>it r C 2 cum
20 eum "qui in parva re tantttm ettr* impendat feri* qii/dqdam rei didiaffe Rhodig: 9. & falrariombus nimis deditus tufpicionem haud perplexé praber, inproparulo habere pudicitiam unde qvidam é parribusdearrebåcralefulir judicium: choream effecircu/um, cujtcs centrum fit diabo/tts, qvi in medio cbonzantium fit, ignem eoncuptftenti* inflamans idcirco eriam SalluftiusSemprouiavirio verricqvodpfallére & faltare elegantius poruerit,qvam necefte eft proba?. Nec minima!uxun< inftrumenta (unt charta? luforia? cum a- leis&refleris, qvibus ludentes ex alieno damnofuumqv2eruntlucrum,difcnmini enim lufus oblatam pecuniam jureqvafi in fuam redigitditioné,triumphuagens neccitiusqvamhocpadomarfupialocupletiflima evacuari pofiunt. Redeifaqve monet qvidam: ludens taxillis bene rtfptce qt>idft in illic fpts tua, res tuanförs tua, mors tua,pendet in itlis, Qyippe hifce exerciriis qvi confveverinr, tanta ludendi flagrant cupidine, ut qvam diu qvidqvam
qvam illis adeundi relfqvum fir, defiftere vix qveanr. Pafc: Juftus meminir hominis cujusdiem aleis refferisqve mirifice deledari, qvibus cum vit2tn unice mancipaverir, nec moribundus eas ex animo dimovere poruent. Prsecepir iraqve fibi adftanribus, ut detrada cadaveri pelle aleas & fririlla, omni ftudio ornarent,ex oflibus aurem carne denudaris teflene conficerentur. Hoc vero nomine exercitia hsecce DEO <3c cordatis hominibus maxime iniefta funf, qvod illis intenti, iurgiis, diris & ca=dibus non raro cunda complent. Nec fecura erit poffeflio rerum arte håc flagirii plena partarnm, male enim qvaefitum cito perit & diabolus impiger venator, qvi omni imminet occafioni qvomodo homines in tranfennam ducef, ejusmodi lucro fuae rei fölet fervire, ut lubricis blandiriis fibi obnoxios, aerernis tandem,pro arbitratu,tormentis madet. Qyor etiam prasclari viri raererricum lenociniis irretiri omne decus libidinu gurgitibus peflumdederinr, fic Sim- 21
22 Simfon cui nemo' fortitudine, 5c Salomon cui nemo fapientia anrifterir,prava hbidine ingentia animi dona fa?darunt, exemplis aute qvidopus eftqvceannqva tukt aeras,cum rot venereineporuli, in hac rerum perverfitare,u!rro nobis obverf anfur, qvi effrenem explerelibidinem manibus pedibusqve nituntur,opimnmfibi expetentes decus, opera in turpiflimis hifce ao-urias exerciriis egregié praeftitå, ob qvam digni fåne ur cum Cretenfi illo adolefcentulo, coronati lanå, inperperuam ignominiofae mollitiei notam incedant /El. t2. 12. MEMBMIM QVARTUM. NEQVAM ESSE QVOD EBRMS BELIAL. Poftulat jaro methodus qvam nobis fedandam propofuimus, ut continuetur expofitio t5 Neqvam, per fynonytiium Ebrseå hngva, qvod adftruente, fuo calculo, Drufio, mdigitarur nomine Beljal: qv*rens inqviens übi menrionem facit hujus vocabuli, Potent una latina exfn-
priniere, not) inveni nomen aptitts qvam abanf. Cevalleno ufurpatum Neqvam.VtauKm nte effetäoi decur, expiicafionenri ejus aliqvalem exhjbuiffe oporrer. appeliacionem fortiri voiunt nonn ii a fine vel b^ neutiqvam & S;in profuif, quafj notetur inunle tt-rr_e pondus qvippe,neqvitiae indutgentes, qvibus tam parutn cur_e cordiqve fuerit futim commodufr, mtilto rninus ahis prode ite nituntur. Alii a *)!?3 f_ne,& i~?v agere vel conan, uc n indigketur orio& (egnitiei dedicus Aiii ex *>73 & nbv alcendir, qvafi ad nuiium honoris faftigium pervemre poftir. Alii a^scscbly line jugo. Ultima haecfentenna, qvamvis priores å re nr,flra miinnimé alien_e fint, ut ab erudms maxime probatur,ita etiam propofico noftroconven.enn_t_n.a videtur. Qvia homines neqvam, jugum patienter non ferunt, å qvo nemmi immunitate frui licet, qvi frugi & inregram vitam agere velir, qvod fir cum darnnata omr.i moleftiarum <5c caiami.atum aéerbkace in perperuo iuxu dehcefcunr. Nec wficias tundum,qvan>» da*
34 doqvidem crebra in fcripturis fit mentio nominis Belial, qvod non uno eo.? demqve modo aeceptum femper occurraf, cumqve noftri inftituti iic, obirer falrem idem conferre, cum voce nequam, eam rantum fignificatjonem admittimus,qvå ha?c ipfa vox confiderata fit, qv32 acceptio ut plurimum famiharis ex fcriptura elici poteft. übi enim homines procaciffirnae levitatis & mollitiei exprimere velir Spintus Sandus, hoc nomine urdigniffimo uritur. Sicut fiiii Heli, qui nimiå patris.connivenciå depravati, vitam qvam illibaram fervare debuerint, luxu rerum, per facrilegia, partarum contaminarunr. qvippe non ranrum delicariora de fäcrificiis DEO deftmatis, ablata libabant, fed etiam dormiebant cum mutteribus, qp* obftrvabant ad oflium Tabernacu/i, filii Belial appellanf ur.i.sam.2.ficeriam eodem hoc nomine dereftanda Gibeonirarum indigitatur libido Jud» 19. 22. ob qvam tribus Benjamin funditus fere deiera eft. Nominafle etiara juvabit qvod invetera»
rams ille impoftor diaboius 2.Cor.6.if.norrune Belia!, maximo fuo tnerito, infignitur; qvippe (ua rnancipia qva_ idem rnerenrur nomen, tam feduib nvqviria. obeiint munia, ur ad ea in iudo qvail do&i videntur, cui magifter impigt-r efl diabolus, nam eo pernnaciori labort\ homines neqvirias erroribus inftillandos venatur, qvo propius potentjse fuse adefle fineir» fciar, cujus veneficas machinationes, nemo unqvam mortalium evaderer, nifi vaiidum iis objiciac obicem, divina bemgnitas. in tanrum ta-» men, glonerur, evenruro fuis defideriis refpondere-proh do!or)ur fi accenfa luo-rna, procedat enam in medio Chri- Ituinorum ca-rti cordatus Diogenes abfit ur qverarur operarr fr. oleum perdidiile, ur ur véferi neceflum (i>, ne pau cirarem frugaliran vita? lifanfium, con, trada excipiar frön re. Aut fi ab inferis exiftat morolussimei, qvi violen» tiam lingva, in propheramdavidem regno exrom-m, jaculabatur; qvot inuirima ha, dtficitjßfis fecuh turba, pottort D * ju.
26 jure, infami hoc nomine Belial notarer, nifi qvod abominor, confternata lingva, mulrirudinis admiratione, pronå animi contenrione praegnanti, harererihi ut in voluptatum fordibus voluran confvevermr, nullumque difficulraris onus fubire didicerinf, fic ad lublevandam pauperum indigentiam, non aliå feruntur menre, quam dedivitelegiturluc.l6. qvilazarum vix inrercanes, micis colligendis dignarus fuerir. Sin aurem ad profundam ingluviem qvidqvam fir, conferendum omnium expenfarum prodigi pravae libidini placere ftudent_>. qvodqueporrenriinftarcenfendum,qvod bona ulrro ad inrerirum nuranria, in ne^ qvitias oftentationem potius fubverrunf. Smili prorfus modo ac de qvibusdam olim luxuriantium accepimus, exempli loco de Heligabalo apud Lamp. legitur, qvi naves fajpe pretiofis mercibus onuftas, obledamenti ergo, demerfitlj, porticum auri fcobe ftravit, & aqvå rofaceå pifcinas implevir. Sic eciam narrat /El, de Poliarcho Ath.enienfi qvodam,
27 dam,qvodcanes & gallos mortuos, convocatis amicis, magnis qvafi funerum expenfis, extulerit, inqve eorum fepulchris, columnas epiraphiis iniculptas e- rexerif. ob cujusmodi fada å cordato qvovisintamia? notainuri meruere,cum omnibus qvi fuis infiftunr veftigiis. MEMBRUM QVINTUM. NEQVAM ESSE IDEM Q.VOD ban^fsrouts, 33ancm>erot/ & Svet: vuigo panftatt. Fluxam hane morralium forrem, tot tantisque viciffirudinibus obnoxiam utcum fe cerumnarum exforres, in fummo rerum faftigio, pro lubitu,ftare cre* dunr, ad miferrimas calamiratis ima deturbati jacenf, Genriles olim übi viderinf, tale tulifle judicium liqver-. volupraris nimirum & doloris muruis criminarionibus, diu vexarum Jovem, easqve cum dirimere non potuerit, dolorem voluprarari indiftolubili combinafienexu. Saniora edodi, fiditias iabulas miffas facientes; fibi faltim in ani- D2 raum
28 mum inducant, fruftra in rerum hse fragiiitate, de voluprare laborari cui nihil intercedit segritudinis: ita namquc^ tomparatum efl in *tate bominum, ita Dhs ptecitum, Poluptati ut m*ror comes confeqpatur. Si faifatn genio indulgennum voluptatemoculisfubjicerevehmus,eam rnileri^ eo propiorem tfie m confefto eft, qvopromnus eipra?fterur obleqvm. Narn präster ea incommoda, qva? indies ex conrinua inremperanria refulrant, haud mediocris luxuria jadanres cruciabit dolor, cum exuros iamibari re, duraexceperir egeftas,undemeriro cum apibus volupras comparari poflir, qvibus in ore eft mel, aculeus vero in cauda, Impediti enim cupiditatibus, qvibus avide indulferint, eo defperationis adducunrur ut res ad funem & reftim reditura videatur, dum adulta abundantix confverudo anguftiarum impariens fit. Infamia fubeunda, exolverir virrus, laboret fides & animus male confcius exagiterur. Iraqve vox Neqvam per vocem fvecis maxime ufitatamspcinftot haud
29 h-må frtcongrue nobis cxponenda vemc prxvia hac farione. Neqvina utpore fopiros, cum opes, qvannscunqvetandem abundenr,nonaliomodo rradareconanrur, ac fi formicis objicias papaverem, juxtacffatii falomonis \?rov.6.qvafiviator tge(tas (fpauperies qpaftpir artnattu månebir, & übi vixunqvam åluxuriavacuum detur rempus, inopia fodaiirio fibi junda, inftar pcrpetui comiris utitur homo neqvam, uti vult Plaurus inopiam luxuriaefiliam nuncupans. Juftåparker aftimarione, externa bona, metitur Teren nus: h*c perinde fint ut illtus animtts, qvt ea poffidet: q\>i uti fcit, ei bona: titt qpi Divitia? enim fic- nm utitur n-bc, mala. ur virtuti opcrantibus, qvi eas devoto animo, in DEI, å qvo acceptas habenf, gloriam, conferre nituntur, inftar magni adminiculi, ad luperandas difficultates profunt; ita dilloluris homimbus, luxunas inftrtimenra exiftunt, easqi:e > dum profundis cupiditatibns, nuka qua; inlervit, res intermittatnr citö perdunr. ita
50 Ita qvidem ut fi ad divitiis eminen.es, oculos convertas, luxunå vero interim cooperros,ci.hi(_-asordibus angufiiisqve fcatere compenes, asdificia non modo ad ufum fed etiam fpeciem magnifice conffitura jam ruinam minitati. 11 mteriora contempleris, tnciinia mtida venuflatisqve plena jamfqvahda,omnique rerum elegantia vacua,culinas coptola fupelle-_.ili inftruclas, in qvibus vel aburidantiamvel induftriam apparanrium, mireris, in ambiguo eft, vix vulgarem victumad propuhandam famem pra*bi* turas. Ctilas tot vini genenbns l_etas, exhauftas. Pr_edns,qv E. magnifkis verbis ja-ftaverint, extorres in miferia vitam trahere. Pro pretiofis &ad mo» dum nuperrime receptum,confe<3is, luceratas& abloleras indut veftes, ingentes priftinos defnfle reditus, alienumqve qvod conflaverint ses, fevere exigi. Prseterea fauces vix capaces vini, qvod fine modo ingerere ftuduerinr, jam pruriunr. Saginam ccrpons nimia lautiti- a-
51 arum affiduitate contraflam, depcnere fvadet res angufta domi,effufi in imnio.ierur^m _a_citiam, in fermento jacent ut eft vetusadagiumrfames & mo«ra bilem in nafum condunr. Moresque fuosaverfantibpqviilbinihilnifi ludibno fuerint,jamultro (en.et deridendosprasbenr, nam uti oiim neqvitia infarnes värns contlitneliis profcnidebantur, qvibus in primis moiefti fuerethyrreni pueri vacua geftantes tnarkipia, nurabant ac fibilabant, inttnriscp in eos digitis, graviflima tecere convi.ia, teftö Heraclide; fic hodienum inopia, qvam perpetuå contraxtrint luxuriå, fumma, digna eft ignominia. R_s autem qvant_e ffgritudinisplena eft, vicam, omni opulennå rerumqve fucceitu la aro, inopi &. airumnofa mutare, qvas cum sqvo animo fern neqvit, rnukiplici anxietate confterna.am eorum cun m, folet dijftringere, qvå occurrere pcflint (uis anguftns qvarum ncminem mifereri fcijunt, cum iniortoruo minimé debenturs sji>ippe de mtndica male toentur qpt ei dat qvod
v tfooå ed:t ant qvod bilat-, nam (5 illud qvol dut perdit o"ilii producit vitam ad mileriam Piaur. Conftat ex vererum monumentis multos fimul cum re eonfiiiurh amiillle, r_edioqve egeftatis, infeftas Hbi admovifle manus. Sic Apmus (umme iuxuriofus, fa&a compuratione diviriarum animadvertens 125000 aureorum di!apidara, reikiua fakem 11500 ranquam in ultima vifturus fame veneno fata {.rsecepir, Fac_um fimileapud.hriianlm legi.ur de Pericie, Caliia & Nicia, qvi re per luxum perdita, übi fe p-.up.t- --tati fuffrnend-e pares fore diffidebant, ultimum conventum aäuri, ne unqvam jejuna & deftruéta luxuria videretur, in priftinum rnorem inftiruunr epulas, inter qvas haullis poculis in qvtbus eicutam confukö dilueranr, ex hac vita migrarunt. Soiet qvam maxime neceffitas & perverfa fiducia, ignavum animini ad fahaces machinationes rapere, qvcd innuit Marius apud Sah tibi fe o- inmbus flagitiis dedecoravere turpiffimt biri, itimrnpt pratnia ereptum {uni.qyodfolerter fa_
Ti fe&itatum iegirm.s ädi-penfatore. Lucv 16. qvi nbi remotum ab officio, fummå anguftiå circtim feptum irr-<fe videbar, doftis fallaeii-** fib. providu. Onde enam pro homimbus caliidi ac veriuti ingenii apud lannos accepra nonunqvam reperunr vox Nq.am, qvo (enfu ut:tiir Phsedrus: _>/_" (3 neqvtti» qt>'dqvidohpngn.intru.it &. moremaxime a iii r- pato, hoc nomin.< compellantß* fubdoli & vatri bomines ( qvod mmitt Agt-liius,cujus verba circamina r.ctavitnus) mnoxios qvi ut canes elam roordaces do!is fallunt,qvia corpus neqvifia continuå debile & exhauftum,a!iornodo acqvirendis rebus ineptum; qvibus carere neqvit, mve.erata. luxuriae confvetudo. Uc Cicero defi.giriofo Carilinarise con JUrationiS eirculo loqvuuv.resjam pr/dem r fides eos defitere evepit^ eadeta tamen in abundentia libido permanet. Ver um quam infena.. Deoque invifa ef_ b_ec foiertia, übi defperatis vinbus, proximum a itu hipplantatum, injuriis onerare properanr, tam E pro-
36 prope ruin.im verfannr. R -periunfm* eriam proprise domus 01' )res per vicinias difcurrentes,compofar iones Itcranres, haud diflimiles Ptau-inag ärras, quae odorara vinum per tencbras fequebatur, fed experiuntur re ipf. non raro, verum efle Vulgafé iliud diétum : Cwm fortuna perit, nullus amictts er-t. Blande urcunque, plenis paflibus neqvitice viam graftanrbus, fua adnii.nr:t conamina dum (anioris contilu imparienfes,donec inopia fuccumbanr, libidinum continuarint obfeqvia eo ramen r.iqvitics übi pervenrum fuerit, irur quam tnaxime ad rrimm illud : non pntaram rem ita ceffuram effc qui cum nihil fibi reliqui efle, prater animi eegrftudinem quam auget amara, priflinae Opttleflttiö vif cq; anreadae, mernoria videnr temeriratem fuam ultiö eunt accufarum, a- isofcj? eligerenr mores, nifi turbans ram perdité rebus, reftiruendis, irrirus faepe exfuderur labor. Nihil itaque hommis rdt ftria dignius quam qvotidie cavere, nequid fiat pndie, qucd pigear poftridie
37 <3ie, affiduurndj animum ad eas cogirationes verfare, qvibus in (eriam caducarum reruroafhmanonem ferarur, nenimiå eorum cupidine bona ponori expetenda jure, penclitentur, quod fit aurum & (coriis hoc eft inremerarum virturis fiudium å perdita neqviria feqveftrando, quammftar nocivi veneni caver. debet, qui darnnum certiffimum evitare vt-lir, v:rt'scf/,omnes in id conferendo Ot (ernsrtbus cura inde.effa itrptndatur, dum remporis affulgeat oppormnitas, neintervanos defpefaritiufti gemitns fera inpofternm (ooeai poenirentia. Sic coeleftes derredanres epulas qvantu negl-xerint boni feröcomperiunr. Serö accefifis facibus, fores puifanr fatua. vir* gines- Adflt itaquenob;sdeusreroprimus Maximus ad cujus nururn femper inrenri, de animi perr_rbanone fecuram exigamus viram, ur fragilirare hac deftiruros, (olidum atque r.u'la argntudine conrwminandum, maneat gaudium, cui iklaus, Honor & Gloria in fecula nunquam terrninanda_,.
In Efttqiam Viri Juvenis Pr*(l/ifititftwi Dn. NICÖLAf STECKSENII Welrrobotfrv DifTert3tionem,qua, Hom nf.m Nequam, pyblice omnibus infpiciendum pm;.o:uit. % TRitum illud omnium or? frftur, proverbiutn Non quam ditt, fed qv<tm b*ne } Q.±od ne» fcio nunn opiimo ure fibi, fvaviffime, amife vendicastriennai eft,ex quo, relido patrto Gyxnnsiio huc adpuiifti,nornerq; tuum, fed aufpira to,inter civesinfefi feciii. ;Diu inquam, h.s. noiv eras, fed bene eras, Qvis enim, etiam «icutiffiini ingenii juvenis,mtra tam exiguum tcrrpus, tantam do:kinasfupelleä.lem adquiret, ni(i diligens. AlTidous (ané fuirti-.non imer pocul» no;', nec moilibus faeminarum ampiexibus raäus» nec aliis quibus cunquévitiis notatus. Teftatur ferium tuum in omnes Nequam odium, deteéius ille h;ic dilfertatione publica Homo Nequam; teftatur doåum fcriptum, adftipulantur omnes boni.nullus itaqve, nifi alicnat kudi» impatiens, invidus & integrac famae corruptor» SCgré feret, fi lineis hifce, parenti tu.t honett./fimse, filium optimum, fratribus egregiis ceterisqué cognatis, quorum defidmo jani pené fatisfecifti.tibi deniqué ipft,futururn decusgratular,fimulqué augroeruu å DEO optimo maxi. tno, ftudiis optime inceptis, precatione cxpofco..; Stc g/iudium animi ob amici pro grep- \ ftts conceptum cxplicare vulutt. LauRENT, L. WILSTADIUS.j