0030 OSLO SOGN OG FJORDANE FYLKESKOMMUNE Det Kongelige Fornyings-, administrasjons- og kirkedepartementet Postboks 8004 Dep Side 1 av 2 Fylkesrådmannen Sakshandsamar: Kjersti Døssland E-post: kjersti.dossland@sfj.no Tlf: 57 65 61 55 Vår ref. Sak nr.: 10/3002-5 Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt I.nr. 26316/10 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, 01.10.2010 Høyringsfråsegn NOU 2010: 2 Håndhevelse av offentlige anskaffelser Vi viser til dykkar brev dagsett 16. april vedkomande ovannemnde sak. Høyringsfråsegn frå Sogn og Fjordane fylkeskommune er handsama av fylkesutvalet, og fylkeskommunen gjev følgjande høyringsfråsegn: "1 Generelt Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til fleirtalet i utvalet sine vurderingar av hovudformålet med regelverket om offentlege anskaffmgar og kompleksiteten i regelverket, jf NOLI 2010:2, kapittel 5, punkt 5.2. "Formål og hensyn ved gjennomføringen av direktivet". Som fleirtalet i utvalet påpeiker på, side 48, er hovudformåla bak regelverket om offentlege anskaffmgar felles offentlege omsyn, som t.d. velferd, verdiskaping og effektiv ressursbruk. Reglane om offentlege anskaffingar har medført betre ressursutnytting, då kostnadene ved innkjøp har gått ned som følgje av konkurranse. Sogn og Fjordane fylkeskommune meiner likevel at ein ikkje kan godta ei utvikling med endå meir komplisert regelverk som vil krevja meir ressursar til administrasjon. 2 Merknader til forslaget om korleis ein skal gjennomføre direktivet om handheving av offentlege anskaffingar i norsk rett: Karensperiode Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at dei nye reglane i direktivet om at karensperiode berre skal gjennomførast så langt EØS-retten krev det, og at dagens reglar vert vidareført for anskaffmgar under EØS-terskelen og for uprioriterte tenester. Det vil sei at ein innfører ein fast karensperiode på 10/15 dagar i del III i forskrifta, og at det framleis berre vert stilt krav om "rimeleg tid" for anskaffingar som er omfatta av del II i forskrifta Når det gjeld skjæringstidspunkt sluttar Sogn og Fjordane fylkeskommune seg til at ein opprettheld dagens regel om at kontrakt er inngått fyrst når begge partar har signert kontrakten. Suspensjon Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at suspensjon skal verte avgrensa til å gjelde ved krav om mellombels åtgjerd for domstolane, og berre ved krav til fyrste instans. Sogn og Fylkeshuset Askedalen 2 { 6863 LEIKANGER { Tif.: 57 65 61 00 Fa: 57 65 61 01 Bankgiro: 3781.07.00050 postmottak.sentraladm@sfj.no www.sfj.no I Org.nr.: NO 941 388 841 MVA
Side 2 av 2 Fjordane fylkeskommune sluttar seg vidare til at regelen berre skal innførast for anskaffing over EØS-terskelverdi. Sanks. onss stemet Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at sanksjonen "utan verknad" berre vert innført for anskaffmg over E0S-terskelverdi. Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til å innføre begge dei alternative sanksjonane, og at desse kan kombinerast. Handhevin sor net Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at handhevinga framleis bør liggje hos domstolane, slik at alle nye sanksjonar også skal handhevast av domstolane. KOFA vert eit såkalla rådgjevande alternativt lågterskeltilbod, utan dagens kompetanse til å påleggje overtredingsgebyr. Sogn og Fjordane er vidare av den oppfatning at ein bør vurdere om terskelen for å starte ein klageprosess i KOFA er for låg. Erstatning Sogn og Fjordane fylkeskommunen skulle gjerne sett at ein fekk ei vurdering frå lovgjevar si side om i kva grad erstatning er naudsynt for å få regelverket til å fungere. I samband med dette stiller også fylkeskommunen spørsmål ved utvalet sitt syn på kven som skal utvilde erstatningsrettslege standpunkt knytt til anskaffmgsretten. Sjølv om det etter vanleg norsk erstatningsrett er slik at utviklinga i all hovudsak skjer gjennom rettspraksis i tilknyfing til einskildsaker, så meiner vi at erstatning for brot på anskaffingsreglane bør sjåast i eit langt vidare perspektiv. Det gjeld ikkje berre vilkåra for å få erstatning, men også arten og omfanget av erstatninga. Fylkeskommunen viser til uttalen på side 46 om at "Slik sett gir reglene også omfattende retfigheter til private. Dette må i hovudsak anses som avledete rettigheter. Hensikten er at den private håndhevingen skal fungere preventivt og skjerpende på de offentlige oppdragsgiverne, slik at disse tvinges til å ivareta de offentlige formål som ligger bak." Vi er i tvil om kva rekkevidde dette synspunktet har, og i kva grad det er haldbart utanfor området for ulovlege direkte anskaffmgar. Sogn og Fjordane fylkeskommune vil derfor oppmode om at erstatningsreglane ved brot på anskaffingsreglane vert gjennomgått, dette mellom anna med bakgrunn i utvalets eiga oppmoding på side 48: "Etter disse medlemmenes vurdering har utviklinga av anskaffelsesretten nå kommet til et punkt der det er naturlig å stoppe opp og rasjonelt vurdere hvordan kryssende hensyn best kan avveies, både ved videre lovgivning og ved tolkning og anvendelse av de regler som er gitt." Med helsing </t34r jersti Døssland juridisk rådgjevar Vedlegg: Saksframlegget til fylkesutvalet
Saksbehandlar: Kjersti Døssland Sak nr.: 10/3002-3 Avdelin : F Ikesrådmannen Side 1 av 5 Dokumentoversyn: Tal prenta vedlegg: 0 Tal uprenta vedlegg: 2 Høyringsfråsegn til NOU 2010: 2 Handheving av offentlege anskaffingar Sett inn innstillingen under denne linja Fylkesrådmannen rår fylkesutvalet til å gjere slikt vedtak: 1 Generelt Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til fleirtalet i utvalet sine vurderingar av hovudformålet med regelverket om offentlege anskaffingar og kompleksiteten i regelverket, jf NOU 2010:2, kapittel 5, punkt 5.2. "Formål og hensyn ved gjennomføringen av direktivet". Som fleirtalet i utvalet påpeiker på, side 48, er hovudformåla bak regelverket om offentlege anskaffingar felles offentlege omsyn, som t.d. velferd, verdiskaping og effektiv ressursbruk. Reglane om offentlege anskaffmgar har medført betre ressursutnytting, då kostnadene ved innkjøp har gått ned som følgje av konkurranse. Sogn og Fjordane fylkeskommune meiner likevel at ein ikkje kan godta ei utvikling med endå meir komplisert regelverk som vil krevja meir ressursar til administrasjon. 2 Merknader til forslaget om korleis ein skal gjennomføre direktivet om handheving av offentlege anskaffingar i norsk rett: Karensperiode Sogn og Fjordane fylkeskomrnune sluttar seg til at dei nye reglane i direktivet om at karensperiode berre skal gjennomførast så langt EØS-retten krev det, og at dagens reglar vert vidareført for anskaffmgar under EØS-terskelen og for uprioriterte tenester. Det vil sei at ein innfører ein fast karensperiode på 10/15 dagar i del III i forskrifta, og at det framleis berre vert stilt krav om "rimeleg tid" for anskaffingar som er omfatta av del II i forskrifta Når det gjeld skjæringstidspunkt sluttar Sogn og Fjordane fylkeskommune seg til at ein opprettheld dagens regel om at kontrakt er inngått fyrst når begge partar har signert kontrakten. Suspensjon Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at suspensjon skal verte avgrensa til å gjelde ved krav om mellombels åtgjerd for domstolane, og berre ved krav til fyrste instans. Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg vidare til at regelen berre skal innførast for anskaffing over EØS-terskelverdi. Sanks. onss stemet Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at sanksjonen "utan verknad" berre vert innført for anskaffing over EØS-terskelverdi. Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til å innføre begge dei alternative sanksjonane, og at desse kan kombinerast. Handhevin sor anet Sogn og Fjordane fylkeskommune sluttar seg til at handhevinga framleis bør liggje hos domstolane, slik at alle nye sanksjonar også skal handhevast av domstolane. KOFA vert eit såkalla rådgjevande alternativt lågterskeltilbod, utan dagens kompetanse til å påleggje
overtredingsgebyr. Sogn og Fjordane er vidare av den oppfatning at ein bør vurdere om terskelen for å starte ein klageprosess i KOFA er for låg. Erstatning Sogn og Fjordane fylkeskommunen skulle gjeme sett at ein fekk ei vurdering frå lovgjevar si side om i kva grad erstatning er naudsynt for å få regelverket til å fungere. I samband med dette stiller også fylkeskommunen spørsmål ved utvalet sitt syn på kven som skal utvikle erstatningsrettslege standpunkt knytt til anskaffingsretten. Sjølv om det etter vanleg norsk erstatningsrett er slik at utviklinga i all hovudsak skjer gjennom rettspraksis i tilknyting til einskildsaker, så meiner vi at erstatning for brot på anskaffingsreglane bør sjåast i eit langt vidare perspektiv. Det gjeld ikkje berre vilkåra for å få erstatning, men også arten og omfanget av erstatninga. Fylkeskommunen viser til uttalen på side 46 om at "Slik sett gir reglene også omfattende rettigheter til private. Dette må i hovudsak anses som avledete rettigheter. Hensikten er at den private håndhevingen skal fungere preventivt og skjerpende på de offentlige oppdragsgiverne, slik at disse tvinges til å ivareta de offentlige formål som ligger bak." Vi er i tvil om kva rekkevidde dette synspunktet har, og i kva grad det er haldbart utanfor området for ulovlege direkte anskaffingar Sogn og Fjordane fylkeskommune vil derfor oppmode om at erstatningsreglane ved brot på anskaffingsreglane vert gjennomgått, dette mellom anna med bakgrunn i utvalets eiga oppmoding på side 48: "Etter disse medlernmenes vurdering har utviklinga av anskaffelsesretten nå kommet til et punkt der det er naturlig å stoppe opp og rasjonelt vurdere hvordan kryssende hensyn best kan avveies, både ved videre lovgivning og ved tolkning og anvendelse av de regler som er gitt." Sett inn innstillingen over denne linja Sett inn saksutredningen under denne linja 1/ Prenta vedlegg: Uprenta vedlegg 1. Brev frå Det kongelige fornyings-, administrasjons- og kirkedepartement av 16. april 2010 2. NOU 2010: 2 Håndhevelse av offentlige anskaffelser
Saksframstilling Bakgrunn Fylkeskommunen har motteke høyringsbrev dagsett 16. april 2010 frå Fornyings-, administrasjons- og kirkedepartementet. Høyringa omhandlar forslag til korleis direktiv 2007/66/EF om handhevingsreglar for offentlege anskaffingar skal gjennomførast i norsk rett. Den inneheld forslag til endring i lov om offentlege anskaffmgar, forskrift om offentlege anskaffingar, forskrift om innkjøpsreglar i forsyningssektorane og forskrift om klagenemnd for offentlege anskaffingar Høyringsinstansane fekk frist til 20. september med å gje tilbakemelding på forslaga som kjem fram i NOU 2010: 2 Handheving av offentlege anskaffingar, men fylkesrådmannen har avklart med departementet at Sogn og Fjordane fylkeskommune kan sende inn høyringsfråsegna etter møtet i fylkesutvalet. Innleiing Fylkesrådmannen vil ikkje kommentere alle endringsforslaga som har kome frå utvalet. I hovudsak er fylkesrådmannen einig i dei vurderingane som utvalet har gjort. Der ikkje heile utvalet har vore eimge, er fylkesrådmannen i hovudsak einig i dei vurderingane fleirtalet har gjort. Fylkesrådmannen støttar difor fleirtalet i utvalet når dei vel å ikkje lage reglane strengare enn det ein er pålagt etter direktivet. Det vil seie at ein primært let endringane gjelde dei innkjøpa som er over E0S-terskelverdien. Per i dag er terskelen for vare- og tenestekjøp på 1,6 millionar kroner, jf forskrift om offentlege anskaffingar 2-2. Sogn og Fjordane fylkeskommune vil slutte seg til fleirtalet i utvalet sine vurderingar omkring hovudformålet med regelverket om offentlege anskaffingar og kompleksiteten i regelverket, jf NOU 2010:2, kapittel 5, punkt 5.2. "Formål og hensyn ved gjennomføringen av direktivet". Som fleirtalet i utvalet påpeiker på side 48, er hovudformåla bak regelverket om offentlege anskaffingar felles offentlege omsyn, som t.d. velferd, verdiskaping og effektiv ressursbruk. I mange tilfeller kan det verke som om dei private tilbydarane er dei som reelt sett blir vema av regelverket. Fylkesrådmannen ønskjer derfor at Sogn og Fjordane fylkeskommune seier noko generelt om korleis reglane vert oppfatta av oss som brukarar, og å knytte dette om mot konkrete erfaringar. Desse vurderingane er skrivne i framlegget til vedtak. Fråsegn til einskilde endringar Nedanfor følgjer ein gjennomgang av dei einskilde endringane som fylkesrådmannen ønskjer å kommentere. Karensperiode Karensperioden er den obligatoriske ventetida frå ein har gjeve melding om kva leverandør som skal få tildelt kontrakt til sjølve inngåinga av kontrakten. Bakgrunnen for regelen er å gjere det mogleg for leverandørar å stanse prosessen innan kontrakt vert inngått i strid med anskaffingsregelverket. Per i dag har det norske regelverket ei fråsegn om rimeleg tid, mens direktivet krev at det skal vere minimum 10 eller 15 dagar (avhengig av kommunikasjonsform). Fleirtalet i utvalet føreslår at direktivets nye reglar om karensperiode berre skal verte gjennomført så langt EØS-retten krev det, og at dagens reglar vert vidareført for anskaffmgar under EØSterskelen og for uprioriterte tenester. Det vil sei at ein innfører ein fast karensperiode på 10/15 dagar i del III (innkjøp over terskelverdien) i forskrifta, og at det framleis berre vert stilt krav om "rimeleg tid" for anskaffmgar som er omfatta av del II (innkjøp under terskelverdien) i forskrifta
Innkjøpstenesta i fylkeskommunen har praktisert ein karensperiode på mellom 7-10 dagar, og endringa vil difor ikkje få stor praktisk verknad. Fylkesrådmannen er samd i forslaget frå fleirtalet i utvalet. I forlenginga av spørsmålet om karensperiode, vert det avgjerande å kunne seie konkret når ein avtale er inngått. Dagens regel er at kontrakten er inngått når begge partar har signert. Eit framlegg til endring er å følgje den alminnelige avtaleretten i større grad, slik at kontrakt er inngått når oppdragsgjevar sin skriftlege melding om aksept har kome fram til leverandøren. Utvalet er delt når det kjem til dette spørsmålet. Fylkesrådmannen støttar den delen av utvalet som føreslår at ein opprettheld dagens regel om at kontrakt er inngått fyrst når begge partar har signert kontrakten. Etter fylkesrådmannen sin oppfatning er dette mest klargjerande for når kontrakt er inngått. Innkjøpstenesta synest dette systemet har fungert godt i praksis. Offentlege anskaffingar og alminneleg avtalerett er i alle høve så forskjellige rettsområdar at det ikkje finst serleg grunn til at dei skal følgjast åt. Suspensjon Direktivet krev at klagar til handhevingsorganet skal ha oppsetjande verknad, slik at oppdragsgjevar ikkje har rett til å inngå kontrakt før klageorganet har tatt ein avgjersle. Utvalet foreslår at slik suspensjon skal verte avgrensa til å gjelde ved krav om mellombels åtgjerd, og berre ved krav til fyrste instans. Fylkesrådmannen er einig i dette. Fylkesrådmannen er vidare samd med fleirtalet i utvalet i at regelen berre skal innførast for anskaffing over EØS-terskelverdi. Sanks'onss stemet Direktivet krev at det vert inngått visse nye sanksjonar, mellom anna at kontraktar kan bli kjent utan verknad i spesielt alvorlege tilfelle, i hovudsak ved ulovleg direkte anskaffmg. Utvalet føreslår at sanksjonen "utan verknad" berre vert innført for anskaffing over E0Sterskelverdi. Direktivet krev også at det vert innført såkalla alternative sanksjonar der det ligg føre nærmare angjevne brot på regelverket. Dei alternative sanksjonane er bøter og avkorting av kontrakt. Utvalet føreslår å innføre begge dei alternative sanksjonane, og at desse kan kombinerast. Fylkesrådmannen er samd i forslaga frå utvalet. Handhevin ss stemet Direktivet stiller visse krav til korleis handhevingssystemet skal organiserast, og til kompetansen og prosedyrane til 1dageorgana, sjølv om det i utgangspunktet etter EU/EØS-retten er opp til nasjonale mynde å avgjere korleis handheving og organisering skal skje. Per i dag har Noreg valt ein såkalla domstolsmodell, supplert med rådgjevande tvisteløysing gjennom KOFA. Fleirtalet i utvalet meinar at handhevinga framleis bør liggje hos domstolane, slik at alle nye sanksjonar også skal handhevast av domstolane. KOFA vert eit såkalla rådgjevande alternativt lågterskeltilbod, utan dagens kompetanse til å påleggje overtredingsgebyr. Fylkesrådmannen er samd i forslaget frå fleirtalet. Erstatning Utvalet har lagt opp til at domstolane skal utvikle dei erstatningsrettslege sidene av anskaffingssystemet. Dette er vanleg i ordinære topartskonfliktar, og er meint å sikre ein best mogleg rettsutvikling ut frå den alminnelige rettskjensla.
Fylkesrådmannen er av den oppfatninga at erstatning for brot på anskaffingsreglane bør sjåast i eit langt vidare perspektiv. Det gjeld ikkje berre vilkåra for å få erstatning, men også arten og omfanget av erstatninga Derfor tilrår fylkesrådmannen at ein ber om at lovgjevar får utgreidd erstatningsspørsmåla innan anskaffingsretten. Sett inn saksutredningen over denne linja