Innkalling til møte i Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF Måndag 05. desember 2016

Til medlemmane i Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF Vår ref.: 2016/01 RSR Dykkar ref.: Dato: Innkalling til møte i Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF Måndag 05. desember 2016 Vi kallar med dette inn til møte i Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF Tid: Måndag 05. desember, kl 10:00 Stad: Ålesund sjukehus, Styrerommet - administrasjon Saksliste og saksframlegg blir lagt ut på styreadministrasjon. Eventuelt forfall skal meldast til Helse Møre og Romsdal HF, randi.spjelkavik.ramnefjell@helsemr.no. Vi ynskjer alle vel møtt! Ingrid Løset Brukarutvalsleiar Sign Espen Remme Adm. direktør Kopi: Varamedlemmane Telefon: Molde/Kristiansund: 71120000 Ålesund: 70105000 Volda: 70058200 Postadresse: E-post: Postboks 1600 6026 Ålesund postmottak@helse-mr.no Internett: www.helse-mr.no Org.nr.: 997005562

BRUKARUTVALET FOR HELSE MØRE OG ROMSDAL HF SAKLISTE Måndag 05. desember, kl. 10.00 Ålesund sjukehus, Styrerommet - administrasjon BU 2016/102 BU 2016/103 BU 2016/104 BU 2016/105 Godkjenning av innkalling og sakliste Underskrift av protokoll nr. 10/16 frå møte 21.11.16. (utan saksframlegg) Orientering frå Adm. direktør Orienteringssaker - Orientering frå fellesmøte med RBU - Status pakkeforløp kreft Referatsaker BU 2016/106 Budsjett 2017 (styresak 2016/83) BU 2016/107 BU 2016/108 BU 2016/109 BU 2016/110 BU 2016/97 BU 2016/111 Rapport om meldte uønska samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 Val av brukarrepresentant til arbeidsgruppe for justering av delavtale 4 i samhandlingsavtala. Val av brukarrepresentant til vidare arbeid innan palliativ plan (utan saksframlegg) Husordensregler i akuttpsykiatri. (utan saksframlegg, vært framlagt i møtet) Evaluering av arbeidet som Brukarutvalet gjennomfører i møta sine (utan saksframlegg) Eventuelt BU 2016/112 Godkjenning av protokoll 11/16 frå møte 05.12.16.

Saksframlegg Orientering frå Administrerande direktør Saksnr Utvalsnamn Møtedato 2016/103 Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF 05.12.2016 Saksbehandlar: Randi Spjelkavik Ramnefjell Arkivreferanse: 2016/6045 Saksutgreiing: Adm. direktør vil i møtet orientere om aktuelle saker i helseføretaket. Forslag til vedtak: Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF tek orienteringa frå Adm. direktør til vitande. Espen Remme adm.direktør

Saksframlegg Orienteringssaker Saksnr Utvalsnamn Møtedato 2016/104 Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF 05.12.2016 Saksbehandlar: Randi Spjelkavik Ramnefjell Arkivreferanse: 2016/6045 Saksutgreiing: 1. Orientering frå fellesmøte med RBU 2. Status pakkeforløp Kreft Forslag til vedtak: Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF tek sakane til orientering Espen Remme adm.direktør

Saksframlegg Budsjett 2017 Saksnr Utvalsnamn Møtedato 2016/106 Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF 05.12.2016 Saksbehandlar: Randi Spjelkavik Ramnefjell Arkivreferanse: 2016/6045 Saksutgreiing: Vedlagt følgjer styresak 2016/83 Budsjett 2017 Styret skal behandle saka i styremøte 07.12.2016. Forslag til vedtak: Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF tek saka til vitande Espen Remme adm.direktør

Saksframlegg Budsjett 2017 Saksnr Utvalsnamn Møtedato 2016/83 Styret for Helse Møre og Romsdal HF 07.12.2016 Saksbehandlar: Heidi Anita Nilsen Arkivreferanse: 2016/4247 Forslag til vedtak: 1. Styret for Helse Møre og Romsdal tar framlegg om budsjett til orientering og ber om at det blir lagt frem eit driftsbudsjett, eit likviditetsbudsjett, aktivitetsbudsjett per sektor og budsjett for netto månadsverk til styremøte 25. januar 2017. 2. Styret for Helse Møre og Romsdal vedtek at resultatkravet for 2017 settast til 0 kroner. 3. Styret for Helse Møre og Romsdal slutter seg til samla investeringsnivå beskrive i saka og ber adm. direktør avklare med Helse Midt Norge RHF at naudsynt likviditet er tilgjengeleg. Ålesund, 01. desember 2016 Espen Remme Adm. direktør 1

Saksutgreiing: Saka som blir lagt fram er eit overordna budsjett for inntektsrammer, resultatkrav og investeringsnivå. Driftsbudsjett, likviditetsbudsjett, aktivitetsbudsjett per sektor og budsjett for netto månadsverk vil bli lagt fram for styret i januar 2017. Det er mange prosessar som gjennomførast samtidig i Helse Møre og Romsdal og ein har difor ikkje lykkast med å legge fram eit detaljert budsjett til styret i desember. OU-prosessen har medført at det for enkelte områder er endringar i leiarlinene. Adm. direktør ser det som viktig at budsjettet er godt forankra i alle leiarnivå og blant tillitsvalde og verneteneste i den nye organisasjonen. Ein vil difor nytte tida fram til midten av januar til å forankre dette. Bakgrunn Ein viser til tidlegare styresaker i Helse Møre og Romsdal: Sak 2016-64 - Status budsjet 2017 Sak 2016-31 - Langtidsbudsjett 2017-2022 (2032) Ein viser vidare til styresaker i Helse Midt-Norge som har betyding for rammevilkåra i budsjett 2017: sak 80-16 Inntektsfordeling og aktivitet 2017 sak 51-16 Langtidsplan og -budsjett Helse Midt-Norge 2017-2022 Vedtak i sak 80-16, Inntektsfordeling og aktivitet 2017, Helse Midt-Norge, dannar grunnlaget forinntektsrammene til Helse Møre og Romsdal for budsjettåret 2016. Styret i Helse Midt Norge RHFgjorde følgjande vedtak i saka: 1. «Styret for Helse Midt-Norge RHF vedtar inntektsfordeling for 2017 i henhold til tabell under:

2. Styret viser til samlet aktivitetsbestilling i Prop. 1 S (2016-2017). Veksten innenfor psykisk helsevern og tverrfaglig spesialisert rusbehandling skal hver for seg være høyere enn veksten innenfor somatikken, jf. den gylne regel. 3. Helseforetakenes krav til resultat for 2017 skal fastsettes med utgangspunkt i investeringsplaner i langtidsplan og budsjett 2017-2022 4. Styret vedtar fremlagt budsjett for Helse Midt-Norge RHF som gjeldende for 2017, men ber om at det på neste styremøte gis en gjennomgang av kostnadsfordeling 5. Styret viser til prosessen med innføring av risikostyring og internkontroll Helseforetakene må etablere gode rutiner for konsekvens og risikostyring i omstillingsprosessen. 6. Administrerende direktør gis fullmakt til å gjøre mindre endringer i budsjett 2017» Etter at inntektsfordelingssaka var lagt fram for styret i HMN er det gjort endringar i den vedtekne inntektsfordelinga over. Dette gjeld hovudsakeleg midlar som er flytta frå det regionale helseføretaket til dei lokale helseføretaka. Dette er midlar som tidlegare har blitt utbetalt etter faktura. Endeleg resultat- og investeringsbudsjett 2017 leggjast fram for styret i Helse Midt Norge RHF primo februar 2017.

Kontinuerlig forbetring Helse Møre og Romsdal har gjennom fleire styresaker og gjennom avtale mellom styret i HMN og HMR lagt til grunn eit større omstillingsarbeid. Kontinuerlig forbetring er eit av dei sentrale grepa helseføretaket satsar på. Ein ynskjer ei innføring av kontinuerlig forbetring som arbeidsmåte og kompetansefelt i HMR (for klinikkar, avdelingar, seksjonar og stab) som eit sentralt tiltak for å optimalisere fagleg kvalitet og for å få effektive spesialisthelsetenesteleveransar gjennom fokus på auka pasientverdi i pasientens helsevesen. Med bakgrunn i overordna føringar for introduksjon og etablering av kontinuerlig forbetring som strategisk grep i HMR, er det etablert ei prosjektgruppe for å sikre metodeutvikling, prosessrettleiing, kurs og opplæring, samarbeid og dokumentasjon knytt til dette viktige arbeidet i helseføretaket. Prosjektgruppa har i samarbeid med Culturum arrangert fagdagar med fokus på temaet kontinuerlig forbetring «Frå skrivebordsteori til praktisk forbetringsarbeid». Dette er kurs arrangert for leiarar, legar og for andre som er interessert i arbeid med kontinuerlig forbetring. Desse fagdagane har som formål å tilføre kursdeltakarane kunnskap om kva som er dei viktigaste drivarane, korleis vite om ei endring er ei forbetring og korleis ein kan gå fram for å skape ein positiv forbetringskultur. Om lag 700 tilsette har deltatt på fagdagar eller kurs arrangert av Culturum. Prosjektet er no i fase to der prosjektgruppa er ute i klinikkane for å støtte leiarar og andre som har vært med på kursa med å vidareformidle kunnskap dei har tileigna seg gjennom fagdagane, og for å hjelpe dei med å sette tiltak ut i live og til å starte prosjekt. Styret for helse Møre og Romsdal har gjennom ulike presentasjonar i løpet av 2016 fått innsikt i noko av det ein har jobba med innanfor området. Ventetid og fristbrot Helseføretaket har jobba systematisk for å redusere ventetida og for å avskaffe fristbrot. Gjennom implementering av ny pasient- og brukarrettigheitslov har dette arbeidet vist gode resultat. Kontinuerleg forbetring av arbeidsprosessar, etablering av langsiktige aktivitetsbaserte driftsplanar og arbeid med kvalitetssikring av pasientadministrative rutinar har vore viktig i dette arbeidet. Det er særskilt to faktorar som har ført til at HMR no har ventetider innanfor kravet, og det er å setje pasientane direkte på time og gjere ein særleg innsats mot lengeventande pasientar. Gjennomsnittleg ventetid for pasientar som starta si helsehjelp i spesialisthelsetenesta var ved utgangen av oktober 2016 57 dagar. I same periode 2015 var ventetida 81. dagar. Gjennomsnittleg ventetid for dei framleis ventande var 49 dagar i oktober. Utvikling siste 12 månader er vist i grafen under.

Sjølv om ventetidene har gått ned er det områder helseføretaket må ha ekstra fokus på i 2017. Ventetida innanfor barn- og unge ligg i oktober på 71 dagar for avvikla pasientar. Ventetida for ventande pasientar var i oktober på 38 dagar innanfor området. Klinikken melder at det er fortsatt auke i tilvisingar til PHBU. Innanfor psykisk helsevern vaksne ligg ventetida for avvikla pasientar på 48 dagar ved utgangen av oktober. Dette er ei auke på 4 dagar i høve til oktober 2015. Innanfor TSB var ventetida for avvikla pasientar 29 dagar i oktober. Ein forventar innanfor TSB å ligge om lag på same nivå i 2017. Somatikken har gjennomsnittleg ventetid på 58 dagar for avvikla pasientar ved utgangen av oktober. Totalt ser ein at talet på nytilviste går ned. Innanfor medisin og rehabilitering er det berre innanfor kreftområdet inklusive strålebehandling det er redusert tal nytilviste. For alle andre fagområde er det stabilt tal eller aukande tal tilviste/innlagte. Klinikken vil framleis ha fokus på tal kontrollar, og korleis ein kan avvikle desse forsvarleg med tanke på det fokus/den prioritet det er på nytilviste. Klinikken har ulike tiltak med jobbgliding, heimemonitorering, overføring til fastlegar mm. Innanfor kirurgiområdet har ein hatt ein positiv utvikling i alle fag med unntak for augefaget. Klinikken kartlegge no kva for mulegheiter som kan gjennomføras for å møte utfordringane for augefaget. Innanfor bildediagnostikk er ventetida generelt lav. I høve til den gylne regel skal ventetidene innanfor psykisk helse og TSB reduserast meir enn i somatikk. Signal i budsjettarbeidet frå dei ulike fagområda tyder på at ein må sjå nærare på tiltak for å følgje opp den gylne regel. HMR har arbeidd med tiltak for reduksjon av talet på fristbrót og arbeidet vart særleg aktualisert gjennom førebuingane til endring i lov om pasient- og brukarrettar. Arbeidet har mellom anna vore retta inn mot pasientadministrative rutinar, og det er oppretta ansvarlege på klinikknivå som melder fristbrót inn i ein nasjonal «Fristbrót-portal». I oktober var det 47 fristbrot, noko som var ein nedgang på 77 målt mot same periode i 2015. Målet er null fristbrot. Samhandling Helse Møre og Romsdal ønskjer å medverke til å styrke heilheita i forløpet ovanfor pasientar med særskilte behov for koordinerte tenester på tvers av tenestenivåa. Godt fagleg samarbeid mellom kommunar og helseføretaket om gode behandlingsforløp og kompetanseutveksling er vesentlege faktorar for å lukkast med omstilling i helsesektoren. Spesielle fagområdar som har vore prioritert i 2016 er helsetenester for barn og unge, rus og psykisk helse, kronikarforløp somatikk. Innafor fagområdet kronikarforløp somatikk er den multisjuke eldre og palliativ plan

valt som hovudsatsing. Satsinga for 2017 har til hensikt å sikre ein best muleg pasientverdi. Dette skal skje ved forankring og implementering av prioriterte pasientforløp på tvers av tenestenivå. Det er og eit mål å få utforma ein felles kompetanseplan som synleggjer kompetanse som eit verkemiddel for å kunne realisere dei planlagde tiltaka i pasientforløpa. Samhandlingsavtalane mellom helseføretaket og kommunane skal reforhandlast i 2017. Ved denne justeringa er det ynskjeleg at avtalane i auka grad blir utforma slik at partane sine forpliktingar blir konkretiserte og tydeleggjorde. 2016 starta med eit høgt press på sengepostane knytt til utskrivingsklare pasientar. Talet på utskrivingsklare pasientar har gått ned i løpet av året og ligg no på om lag same nivå som tidlegare år. For 2017 har helseføretaket føresett at ein framleis må planlegge med kapasitet for utskrivingsklare pasientar. Inntektsrammer 2017 Budsjettarbeidet for helseføretaket byggjer på dei føresetnadene som var lagt gjennom langtidsbudsjettet for 2017-2022. I arbeidet med budsjett 2017 er det føresett at ein skal oppnå minst same krav til effektivisering som er sett i langtidsbudsjettet og same investeringsnivå. I sak 2016-31 Langtidsbudsjett 2017-2022 (2032) var det lagt fram eit resultat på 5,2 mill. kroner. Dette ble seinare endra til 14 mill. kroner da inntektsføresetnadene auka med 9 mill. kroner i HMN si førebelse inntektsfordeling. No føreligg endeleg inntektsfordeling og talla viser at det er ein nedgang i inntektsrammene i høve til det som var føresett i LTB 2017-2022 med om lag 32 mill. kroner (I LTB var det ein føresett at basisramma auka med 10,5 mill. kroner.) I motsett retning har ein fått sysselsettingsmidlar frå regjeringa på 15 mill. kroner i 2017. Nytt resultatkrav blir difor foreslått sett til rekneskapsmessig balanse, det vil seie 0 kroner. I tabellen under har vi samanlikna inntektsramme for 2016 mot inntektsramme for 2017. Driftsramme frå 2016 til 2017 2016 2017 endring Basisramme, særfinansiering og kvalitetsbas.fin 4 169 778 3 806 927-362 851 Tilskudd turnustjeneste 2 149 2 278 129 Diverse tilskudd flyttet fra HMN til særfinansiering i 2017 30 069-30 069 Sum basisramme inkl særfin og andre tilskudd 4 201 996 3 809 205-392 791 Endringar som ikke gjev auka/redusert driftsramme: Pris- og lønnsvekst -108 470 Pensjon (nettobeløp) 247 914 Nøytral mva 263 470 Div endringer statsbudsjett -18 490 Underregulering aktivitetsbaserte inntekter -13 500 Endring i driftsramme frå 2016 til 2017-21 867 Sysselsettingsmidlar 50 000 15000-35 000 Planleggingsmidlar frå HMN, bygningsmasse Sunnmøre 8 200 8 200 Inntektsrammene til HMR er redusert i 2017 med om lag 363 mill. kroner. Inkludert i ramma er det midlar som tidlegare har vore budsjettert på RHF et og overført til helseføretaka etter rekning. Dette gjeld mellom anna driftstilskot til Aure rehabiliteringssenter, medikamentfritt tilbod PHV, regional stilling fritt sjukehusval, pakkeforløp kreft, mv. Pris- og lønsveksten for 2017 er anslått til 2,6%. Dette utgjer 108,4 mill. kroner berekna av basisramme inklusiv særfinansiering og andre tilskot for 2016.

Basisramma er justert for lågare kostnader knytt til pensjon. Trekket for HMR utgjer -248 MNOK og er fordelt etter Magnussenmodellen. For Helse Møre og Romsdal samsvarar dette med endringane i aktuarberekninga frå KLP. Det er stor usikkerheit knytt til trekk i ramma som følgje av nøytral mva. Berekninga er gjort basert på Magnussenmodellen, med justeringar for å ta høgde for skeivheit i fordeling gjennom særfinansieringa. Berekninga av mva er ikkje endeleg, og det kan kome endringar i løpet av året. Sidan det er lagt opp til at trekk i basisramme blir gjort etter andel basisramme og ikkje etter reelle utgifter til MVA, vil ikkje ordninga vere budsjettnøytral for det enkelte HF. På noverande tidspunkt har ein ikkje oversikt over korleis trekket på 263 mill. kroner vil slå ut for HMR. Det blei gjennom statsbudsjettet også gjort nokre korrigeringar mellom ulike utgiftskapittel. Dette gjeld hovudsakeleg finansieringsansvar for nye legemidlar (-36,5 mnok), delfinansiering av legemidlar flyttet frå basisramme til ISF (30 mnok), omlegging av aktivitetsbasert refusjon psykisk helsevern og TSB (-10,5 mnok) og diverse mindre endringar (-1,5 mnok). Frå 1.januar 2017 er poliklinisk aktivitet ved psykisk helsevern og rus underlagt ISF systemet. Formålet med utvidinga er å etablere eit aktivitetsbaseret finansieringssystem som på ein betre måte understøtter tenesta. I dag skjer finansieringa basert på takstar kor om lag 60% av takstrefusjonane skjer som kompensasjon for timeverk, og er difor ikkje knytt direkte til pasientbehandlinga. Forslaget skal vere budsjettnøytralt gjennom ei tilføying av midlar gjennom ISF i staden for gjennom takst. For somatiske fagområdar har ISF ein sats på 50%, men basert på kostnadsdata er satsen tenkt lågare for PH og TSB. Det er framleis uklart korleis innføring av DRG innanfor psykisk helsevern og TSB vil slå ut. Einingsprisen til DRG, polikliniske takstar og takstar innanfor laboratoria og radiologi er regulert med ein lågare sats enn den generelle pris- og lønsveksten. Dette skuldast mellom anna avbyråkratiserings- og effektiviseringsreforma i tillegg til ein forventa effektivisering innanfor lab og radiologi. Underreguleringa er berekna til om lag 13,5 mill. kroner. Det er frå regjeringa foreslått eit eingongsvedlikehaldstilskot på 100 MNOK retta mot regionar med sysselsettingsutfordringar. 15 mill. kroner er tiltenkt Helse Møre og Romsdal. Dette er eit tilskot som ikkje var teke høgde for i LTB og er soleis ei styrking sjølv om dette er ein reduksjon i vedlikehaldstilskot på 35 mill. kroner samanlikna med 2016. Helse Møre og Romsdal la i styremøte 25. november fram konseptrapporten for SNR til behandling. Behovet for bygningsmessig utvikling og utbetring er også stort elles i helseføretaket. Arbeidet med oppdatering av den bygningsmessige utviklingsplanen for heile føretaket som ikkje omhandlar SNR vil starte opp i 2017. Arbeidet må sjås i samanheng med arbeidet med utviklingsplan for Helse Møre og Romsdal. Helse Midt Norge har i særfinansieringa for 2017 gjeve eit tilskot på 8,2 mill. kroner til dette arbeidet. Inntektsrammer til klinikkane, stab og fellesområder Inntektsrammene til klinikkane var fordelt med utgangspunkt i langtidsbudsjettet og ei korrigert prognose for 2016 som viser eit avvik på -66 mill. kroner i høve til resultatkrav frå eigar. Dette medfører eit effektiviseringskrav som ligg 26 mill. kroner høgare enn det som var føresett i LTB.

I sak 2016-64 Status budsjett 2017 var det omtalt kva for prinsipp leiargruppa la til grunn for å fordele inntektsramma internt mellom klinikkane, stab og fellespostar. Alle klinikkar og fellesområder inkludert stab har for 2017 fått eit innsparingskrav i høve til 2016. Dei klinikkane som har dei største økonomiske avvika har fått økonomisk omstillingsstøtte, men har framleis dei største utfordringane. Ein har i tillegg søkt å ikkje auke utfordringsbilete innanfor psykisk helsevern utover nivået i 2016 og ein har flytta midlar frå fellesavdelingar til klinikkane. Flytting av midlar frå fellesavdeling betyr mellom anna at budsjettposten til ekstraordinert vedlikehald og mindre medisinteknisk utstyr finansiert over driftsmidlar er redusert frå 19 mill. kroner i 2016 til 9 mill. kroner i 2017. Det er vidare tatt ut effektar frå å vri frå dyre medikament til billigare medikament med same virkemåte, lønnsreserveposten for 2016 er fordelt ut, driftsbudsjettet til SNR er redusert og diversepostar er noko redusert. Samtidig har ein på fellesområdet tatt høgde for auka kostnader til IKT og driftssenter LØ, heilårseffekt knytt til auke i vidareutdanning for sjukepleiarar og eit utviklingsfond på 17 mill. kroner. Utviklingsfondet skal nyttast til å styrke naudsynte fagmiljø og fremme forsking når ein ser at ein har økonomisk handlingsrom til dette. Økonomisk bilete ved inngangen til 2017 Helse Møre og Romsdal har, etter etableringa i 2011, ikkje klart å oppnå dei måla som er sett i budsjettet det enkelte år for å sikre seg økonomisk handlingsrom til investeringar. Dette har medført eit lågare investeringsnivå enn planlagt i tillegg til eit høgare trekk på kassakreditten enn føresett. I perioden har HMR overført likviditet til regionale prosjekt slik at HMR har ein fordring til HMN på 635 mill. kroner ved utgangen av 2016. Kassakreditten forventast å ligge på i overkant av 300 mill. kroner ved årsskiftet. Netto har HMR framleis ein fordring i rekneskapen og ikkje ei stor gjeld som det ofte blir vist til. Føretaket er ansvarlige for drift, vedlikehald og oppgradering av eiget utstyr og bygningsmasse. HMR kan sjølv prioritere den interne fordelinga mellom drift og investeringar for å realisere krav knytt til pasientbehandling og pasientsikkerheit. Det er difor det økonomiske handlingsrommet og tilgjengelig likviditet som avgjer kor mykje Helse Møre og Romsdal kan investere for i 2017. Det blir meldt tilbake frå klinikkane at det er naudsynt å auke investeringsnivået minst på nivået som var føresett i langtidsbudsjettet til MTU, vedlikehald og mindre bygningsmessige tilpassingar. Dette betyr samtidig at ein i 2017 må klare å omstille frå å bruke pengar på drift til å bruke pengar på investeringar i tråd med det som er føresett i langtidsbudsjettet og i budsjett 2017. Ved utgangen av oktober er det eit avvik mot budsjett på -24,8 mill. kroner noko som svarer til eit negativt avvik på -52,6 mill. kroner målt i høve til nytt resultatkrav. Kurva under viser avvik målt mot resultatkrav for den einskilde månad og akkumulert. Den blå kurva er avvik knytt til lønn korrigert for pensjonskostnader. Resultatet har vist ein positiv utvikling dei siste månadene sjølv om ein ser at det framleis er utfordringar i den underliggande drifta.

Avviket i 2016 kan hovudsakeleg knytast til at ein ikkje har klart å redusere kostnadene til løn. Lønsavvik korrigert for pensjon utgjer aleine 53,8 mill. kroner, noko som tilsvara 98% av det totale avviket knytt mot resultatkravet. Økonomisk omstilling I langtidsperioden er det forventa at inntektene framleis vil vekse, men at ein må disponere dei totale inntektene noko annleis enn i dag. Helseføretaket må gjerast i stand til å møte dei demografiske utfordringane, krav til behandlingskvalitet og kostnadsutvikling innan teknologi og legemidlar. Dette betyr at helseføretaket må omstille både i 2017 og åra framover. Det er viktig å fokusere på forbetringsarbeid som fører til markante og vedvarande forbetringar i helsetenesta. Dette vil både auke kvaliteten samtidig som ein fokuserer på kostnadseffektivitet. Ute i klinikkane arbeidast det hovudsakeleg med tiltak knytt til lønsområdet for å generere ein mest mogleg effektiv drift. Fleire plasser ser ein at løysinga ikkje nødvendigvis ligg i å redusere talet på faste tilsette, men i størst mulig grad å unngå overtid og innleie av personell. Det vil mellom anna seie ein lågare kostnad per årsverk. Diagrammet under viser samansetninga av netto månadsverk innanfor ulike kontogrupper ved utgangen av oktober 2016.

Rekneskapen ved utgangen av oktober viser at det er utbetalt 178 mill. kroner til overtid, ekstrahjelp og engasjement. Det er vidare utbetalt 162 mill. kroner til vikarar og 18,5 mill. kroner til innleie frå byrå. I tillegg kommer feriepengar og arbeidsgivaravgift. Dette betyr at i overkant av 500 mrd. kroner på årsbasis er knytt til lønskostnader som ikkje er utbetalt som fast løn. Det er innanfor fleire seksjonar satt i gang arbeid med å vurdere om ein kan bygge opp turnusane på ein meir effektiv måte for å redusere omfanget av overtid og innleie. Noko av timane knytt til overtid vil bli gjort om til faste stillingar for å oppnå lågare kostnader per time. Innanfor Psykisk helsevern vaksne jobbar ein med å slå saman turnusane på seksjonar for å skape meir robuste einingar som igjen vil føre til mindre overtid og vikarar. Innanfor områder det er mogleg vil ein også halde stillingar vakante eller fjerne dei på permanent basis ved naturleg avgang. Når ein mottar prosjektmidlar eller innførar nye tilbod blir det som oftast tilsett personar for å dekkje desse oppgåvene. Eit overordna prinsipp framover er at ein i størst muleg grad må omdisponere det personalet ein har for å løyse desse oppgåvene. Det er mellom anna ei føring for sentral stab at effektivisering må skje gjennom turnover og ekstern prosjektfinansiering av oppgåver knytt til staben. Som eksempel er det sett av midlar knytt til OU- prosjektet SNR, prosjekt knytt til ventelistar og fristbrot og innføring av pakkeforløp. Helseføretaket har i alle år hatt eigne planar for ferieavviklinga. Dette inneber koordinert stenging og planlagt lavaktivitet ved kliniske avdelingar og seksjonar både på det einskilde sjukehus, og på tvers av sjukehusa. God planlegging vil gje lågare kostnad til vikarar. Innanfor kirurgi ser ein også på korleis ein kan ha ein betre utnytting av periodane med lav produksjon. HMR har periodevis utfordringar med korridorpasientar og høgt belegg ved sengepostane med dei konsekvensar dette får for kvalitet, logistikk, og arbeidstilhøve. I tillegg har ein utfordringar ved akuttmottaka, og ein syner til tidlegare tilsynsrapportar og føretaket sine rapporterte tiltak. På den bakgrunn har leiargruppa vurdert ulike tiltak, og har innhenta informasjon mellom anna om tiltak ved SUS både gjennom vitjing ved SUS og invitert foredrag. I prosjektet «Plan for høg aktivitet» i HMR vil ein kartlegge omfanget av og eventuelle konsekvensar av høgt belegg/høg

aktivitet ved sengepostane i sjukehusa i føretaket (som til dømes beleggsprosent, korridorpasientar etc.) Prosjektgruppa vil leggje fram ein overordna plan for høg aktivitet der ein vurderer ulike delprosjekt, omfang, prioritering mellom tiltak, implementeringsplan, og tidsplan. Ein vil innanfor ulike fagområder ha fokus på å begrense veksten i varekostnader. I 2016 er det budsjettert med 356 mill. kroner til medikament. Innanfor klinikk for medisin og rehabilitering vil ein sjå nærare på utgiftene ein har til medikament. Det er lagt ned ein god jobb i 2016 som vil fortsette i 2017 for å vri frå dyre medikament til billigare medikament der medisinane har same virkemåte. Det er også eit satsingsområde å få opp betre innkjøpsavtalar innanfor ulike varesortiment. Gjennom nasjonal organisering av innkjøpsfunksjonen er det tenkt at innkjøpsressursane spesialiserer seg mot ulike kategoriar og køyrer felles anbod regionalt og nasjonalt. Det forventast etter kvart at det hentast ut gevinstar gjennom denne satsinga på innkjøpsområdet. Det blir også uttrykt frå klinikk for drift og eigedom at ein vil sjå på handlingsrommet for å redusere andre driftskostnader. Det er starta prosessar for aktiv bruk av benchmarking og KPP-tall for å sette mål på ulike ressursforbruk. Dette er knytt både til personalforbruk, varekost og liggetid. Dette arbeidet tek noko tid da det er viktig å forankre tala i miljøa som blir samanlikna. Det er også kome opp ein pilot på styringsdata som er tenkt å gje eit betre samla bilete over viktige styringsparameter. Leiarane er ansvarlege for dagleg drift og utvikling av verksemda. Gjennom organisasjonsutviklinga har ein presentert krav og forventningar til «den nye leiaren». Leiarrolla i føretaket endrar seg med organisasjonsutviklinga og nye strukturar. Den nye leiarrolla vil føre til endra fullmaktsstruktur, meir omfattande personalansvar, større budsjettansvar, større fagansvar og endra oppgåveområde/driftsansvar. Helseføretaket er heilt avhengig av gode leiarar for sikre ei god og berekraftig drift. Det er ei klar forventning til alle leiarar at det er «bunnlinja» som tel og at budsjettet er til for å haldast. Netto månadsverk Utvikling i netto månadsverk er ein måleparameter som vil bli følgt opp jamleg også i 2017. Det har frå hausten 2015 vore ein vekst netto månadsverk som igjen har spegla seg i avvik i kostnadene knytt til løn og det totale økonomiske avviket til helseføretaket. Ei samla leiargruppe ser det som avgjerande at HMR ikkje fortsett å vekse i bemanning dersom ein skal klare naudsynt omstilling framover. Styringa av bemanning må skje gjennom strategiske prioriteringar. Dette betyr at nokre områder framleis vil ha en vekst, medan ein må gjere tilpassingar innanfor andre områder. Det er forventa at arbeidet med omstilling vil stagnere veksten i netto månadsverk. Grafen under viser netto månadsverk per månad i perioden 2013 til 2016. Tala er korrigert for organisatoriske endringar knytt til TSB og prehospitale tenester.

Netto Sjukefråvær Helse Møre og Romsdal hadde i slutten av 2015 høg inngangsfart mot 2016 når det gjeld sjukefråværet. Dette fortset fram til mars 2016 kor trenden snudde. Frå og med mai 2016 har føretaket i alle månadar utan august hatt eit sjukefråvær under tal for 2015. Per oktober hadde Helse Møre og Romsdal HF eit sjukefråvær for året på 7% mot 7,8% i 2015. 10,0 % Netto sjukefråvær 9,0 % 8,0 % 7,0 % 6,0 % 5,0 % 4,0 % 201601 201602 201603 201604 201605 201606 201607 201608 201609 201610 201611 201612 2016 2015 Tidlegare Klinikk for rus- og avhengigheitsbehandling er klinikken med høgast sjukefråvær både for 2015 og 2016 på høvesvis 11,9% og 8,8%, mens tidlegare Klinikk for kirurgi Volda og Klinikk for prehospitale tenester er dei med lågast sjukefråvær både for 2015 og 2016.

13,0 % 12,0 % 11,0 % 10,0 % 9,0 % 8,0 % 7,0 % 6,0 % 5,0 % 4,0 % Netto Sjukefråvær per klinikk 2015 2016 Klinikkane jobbar med å få ned talet på sjukefråværet, og setter inn tiltak og opprettar sjukefråværsprosjekt spesielt i dei seksjonane som har dei største utfordringane. Bedriftshelsetenesta, personalavdelinga og NAV er inne i fleire seksjonar for å hjelpe til med å få ned sjukefråværet. Klinikkane rapporterer med varierande prognoser for inngangsfart mot 2017. Nokre klinikkar har hatt god effekt av tiltak dei har satt inn for å få ned sjukefråværet, og går dermed mot eit lågare sjukefråvær i 2017. Andre rapporterer om økte utfordringar, og forventar eit høgare sjukefråvær i 2017. Det er dermed vanskeleg å fastslå noko om eit samle nivå og inngangsfart for sjukefråværet i 2017. Aktivitet Aktivitetsbudsjettet for 2017 er framleis ikkje ferdigstilt. Førebelse tal viser eit planlagt nivå på line med aktivitet 2016 innanfor somatikk med unntak av auka som kjem knytt til medikament. I bestillinga frå HMN er det lagt inn ei auke i DRG-poeng som er høgare enn kva som så langt er planlagt frå HMR si side. Det har for 2017 vært viktigare å fokusere på kostnadsreduserande tiltak framfor å auke aktiviteten. Tabellen under viser bestillinga på aktivitet frå HMN. Innanfor psykisk helsevern og TSB er det for 2017 frå HMN satt mål for refusjonsberettiga konsultasjonar. Tabellen viser måltalet for 2017 og forventa vekst ut frå prognose 2016.

Førebels planlagt aktivitetsauke for psykisk helsevern vaksne og rus frå 2016 til 2017 er på 7,6%, tala må kvalitetssikrast ut på den enkelte seksjon før dei er endelege. Nivået på innlagte og liggedøgn er forventa vidareført på same nivå som i 2016. Innanfor psykisk helsevern barn og unge jobbast det framleis med aktivitetsbudsjettet. Det vil bli lagt fram eit endeleg aktivitetsbudsjett i styremøte i januar. Investeringar Helseføretaket har i liten grad hatt økonomi til å gjennomføre investeringsprosjekter dei siste årene sett opp mot behovet for vedlikehald generelt, tilpassing og ombygging av lokalar, nytt medisinskteknisk utstyr, basisutstyr, nybygg mv. I 2017 er det planlagt med investeringar tilsvarande nivå skissert i LTB 2017-2022. Dette er summert opp i tabellen under. Investeringar 2017 HMS, inneklima og brannsikring 25 000 Tiltakspakke 2017 15 000 Vedlikehold og utvikling av bygningsmassen 50 000 Nytt sykehus Nordmøre og Romsdal 115 000 MTU og basisutstyr 82 000 Totalt 287 000 I 2016 fikk føretaket tildelt 50 mill. kroner gjennom statsbudsjettet og regjeringas tiltakspakke. Denne satsinga var ment som eit motkonjunkturtiltak. I forslag til statsbudsjett for 2017, er Helse Midt-Norge RHF tilgodesett med 15 mill. kroner. Desse midlane føreslås tildelt Helse Møre og Romsdal HF. I 2016 har føretaket i hovudsak erstatta havarert medisinskteknisk utstyr. For 2017 er det i langtidsplanen satt av kr 82 mill. til MTU. Prioritering av innmeldte behov for MTU pågår i desse dagar og vil bli førelagt direktørens leiargruppe for godkjenning. Ein planlegg å sleppe investeringsmidlane til MTU gradvis da ein gjennom drifta må sikre eit økonomisk handlingsrom til føremålet. I økonomisk langtidsplan er det avsett 50 mill. kroner til vedlikehaldsinvesteringar i 2017. Dette er ein del av satsinga knytt til det store etterslepet som føretaket har på vedlikehald og tilpassingar av bygningsmassen. Leiargruppa vil primo desember 2016 få seg førlagt forslag til vedlikehaldsplan for HMR 2017-2021. Planen vil innehalde blant anna ei samla oversikt over kjent behov innanfor kritisk infrastruktur/beredskap, forskriftskrav/pålegg frå tilsynsmyndigheter, ombygging og oppgradering av eksisterande areal for å optimalisere drifta samt eventuelle større HMS-tiltak som ikkje lar seg realisere innanfor ordinære budsjettmidlar. Også her vil vi som føretak måtte generere nødvendige overskot i drifta for å kunne realisere planen. Generelt har helseføretaket store investeringsbehov innanfor alle områdane nemnt under; Medisinteknisk utstyr - MTU

Kritisk infrastruktur/beredskap HMS-tiltak bygg Ombygging av eksisterande areal Parkeringsplasser for pasienter og egne tilsette Basisutstyr Nye areal og bygningsmessig utviklingsplan I tillegg må arbeidet med brannsikrings- og inneklimatiltak ved Molde sjukehus gjennomførast i samsvar med godkjent plan frå aktuelle tilsynsmyndigheter. I langtidsplanen er det satt av 15 mill. kroner til desse tiltaka i 2017 og i tillegg pådrar drifta seg en «pukkelkostnad» når det gjelder ytterlegare kontroll av brannsikkerhet i bygget. Det vil være ein fordel både for pasientar og tilsette om tiltaka kan realiserast raskare enn planlagt. For SNR er det planlagt eit budsjett for forprosjektfasen på i alt 95 mill. kroner. Dette inkluderer både prosjektorganisasjonen, rådgivarar og arkitektar. Etablering/utviding av prosjektkontor og riving av bygningsmasse på Hjelset kjem i tillegg. Ein foreslår å setje av 20 mill. kroner i 2017 for å starte opp arbeidet rund dei to sistnemnte tiltaka. Det er laga ein framdriftsplan for forprosjektfasen, som viser oppstart 02.01.2017. Med ferdig forprosjekt i november 2017. For å kunne gjennomføre planlagt investeringsnivå er helseføretaket avhengig av ei drift i balanse og at ein får trekke på kassakreditten i samsvar med behovet for investeringar som er skissert i LTB for 2017-2022. Sistnemnte må skje gjennom ein dialog med HMN. Når det gjeld forprosjektet knytt til SNR vil det bli sendt inn ein lånesøknad til HMN for å sikre finansiering i 2017 gjennom regional likviditet.

Saksframlegg Rapport om uønska samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 Saksnr Utvalsnamn Møtedato 2016/107 Brukarutvalet for Helse Møre og Romsdal HF 05.12.2016 Saksbehandlar: Randi Spjelkavik Ramnefjell Arkivreferanse: 2016/6045 Saksutgreiing: Brukarutvalet tek saka til vitande. Forslag til vedtak: Brukarutvalet tek saka til vitande. Espen Remme adm.direktør

Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 - med mål om læring og forbetring Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 1

Innhald 1. Innleiing... 3 2. Avgrensing... 3 3. Uønskte hendingar innan samhandling... 4 3.1 Samhandlingsområde med behov for læring- og forbetringsarbeid... 5 3.1.1 Forklaring av tabellane... 5 3.1.2 Melding om uønskte samhandlingshendingar i sjukehus og kommunar... 7 4. Korleis er dei uønskte hendingane handtert og kva er utfallet... 9 Oppsummering kva må betrast i samhandlinga?... 10 Litteraturliste... 12 Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 2

1. Innleiing Læring er viktig i alle organisasjoner og samfunn for å formidle kunnskap og fremme refleksjon og erkjenning av behov, interesser og normer. Formålet med rapportering og evaluering er å lære slik at ein kan endre både handlingar og målsettingar. For å kunne planlegge nye handlingar, treng ein kunnskap om både det som har skjedd og det som ikkje har skjedd. Evaluering og læring knytes derfor saman med planlegging for å betre avgjerdskapasiteten og planlegginga og for å opplyse samfunnsborgarane (Amdam, 2011). Rapporten som framlagt er eit bidrag i arbeidet med å betre avgjerdskapasiteten og planlegging knytt til samhandlingsarbeidet i Møre og Romsdal. Dei registrerte uønskte samhandlingshendingane er med på å danne eit bilete av om samhandlinga mellom kommunar og helseføretak er i tråd med vedtekne prosedyrar knytt til samhandlingsavtalane og om samhandlinga bidrar til å støtte opp om overordna målsetting; «konkretisere oppgåve- og ansvarsfordelinga mellom partane og bidra til heilskaplege helsetenester for pasientar og brukarar i Møre og Romsdal». Dersom partane ikkje føl dei rutinar og prosedyrar som er avtalt i samhandlingsavtalen eller i medhald i avtalen, føreligg eit avvik. Samhandlingsavdelinga skal årleg utarbeide ein rapport med oversikt over innmeldte avvik knytt til avtalens samarbeidsområder og utfallet av avvikshandteringa. Rapporten skal behandlast i overordna samhandlingsutval og går som orientering til kommunane og dei lokale samhandlingsutvala. Formålet med avvikshandteringa er forbetringsarbeid og erfaringsutveksling (Samhandlingsavtale, 2015:7). Denne rapporten er den andre rapporten som leggast fram for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal. Førre rapport vart lagt fram i møte 20.08.2015. 2. Avgrensing På grunn av eit arbeid med å revidere det interne systemet for avvikshandtering i Helse Møre og Romsdal HF, vart intern sakshandsaming integrert med helseføretaket sitt kvalitetssystem (EQS) hausten 2015. Hensikta var å sikre kvalitet på den interne handsaminga med mål om å forenkle og forbetre prosessen slik at meldingar om uønskte hendingar knytt til samhandling fører til læring og kvalitetsforbetrande tiltak for å hindre gjentaking. Endring av system har ført til utfordringar med å hente ut data for perioden 01.01-30.09.2015, og av ressursmessige omsyn omhandlar rapport for 2015 ei oversikt over uønskte hendingar innan samhandling for perioden oktober-desember 2015. Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 3

3. Uønskte hendingar innan samhandling Det er totalt registrert 222 meldingar om uønskte hendingar knytt til samhandling i perioden oktober-desember 2015. Dette er ei svært stor auking frå registrerte meldingar i 2014, som var totalt 46. Ein årsak til dette ligg truleg i det landsomfattande tilsynet med samhandling i 2015, der kommunane som ledd i oppfølginga skulle melde frå kvar gong dei opplevde svikt i samhandlinga ved utskriving frå spesialisthelsetenesta til kommunen. Dette førte til ein vesentleg auke i innmeldte avvik til helseføretaket i perioden oktober-desember 2015. Det er også viktig å få fram at tala som dannar grunnlag for rapporten ikkje er fullstendige, då ein del meldingar om uønskte hendingar aldri vert meldt og ein del meldast direkte mellom partane og vert ikkje fanga opp for systematisk registrering. Ein ser også stor skilnad mellom partane, då meldingane i all hovudsak er meldt frå kommunane til helseføretaket. Årsaken til dette har ikkje vore kartlagt tilstrekkeleg til å stadfeste i denne rapporten, men tilbakemeldingar viser til manglande «meldekultur» i helseføretaket, det vert sett på som tidkrevjande og vert ikkje prioritert. Samstundes kan ein også tenkje seg at manglande kjennskap til meldesystem og prosedyre kan vere ein medverkande årsak til at oppdaga uønskte hendingar ikkje vert meldt. Grunnlaget gir derimot eit bilete av kva som sviktar i samhandlinga sett frå kommunane si side, der det avdekkast område som har behov for særleg merksemd. Tabellen under viser ei samla oversikt over registrerte meldingar om uønskte samhandlingshendingar mellom kommunane og helseføretaket i Møre og Romsdal for perioden oktober-desember 2015. Tabell 1. Samhandlingsavvik fjerde kvartal 2015 Møre og Romsdal 70 60 50 40 30 20 10 0 Ålesund sjukehus Volda sjukehus Molde sjukehus Kristiansund sjukehus Kommuner Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 4

3.1 Samhandlingsområde med behov for læring- og forbetringsarbeid For å identifisere kva for samhandlingsområde der samhandlinga har svikta, er meldingar om uønskte hendingar kategorisert etter kva for del av samhandlingsavtalen dei omhandlar. Følgjande samhandlingsområder er valt som grunnlag for rapporten og evaluering. Bakgrunn for val av kategoriar heng saman med innhaldet i dei meldte hendingane og utgjer sentrale område som har behov for læring og forbetringsarbeid. Dei hendingane som ikkje kan knytast direkte til samhandlingsavtalene, er registrert under kategorien «Annet». Samhandlingsavtalens delavtale 3a punkt 4.2- innlegging Samhandlingsavtalens delavtale 5a punkt 5.3 og 6.1 utskriving Samhandlingsavtalens delavtale 5a punkt 6.1.4,5 og 6 epikrise/legedokumentasjon Annet Tabell 2. Samhandlingsområde for registrering og rapportering Delavtale Innhald Avgrensing 3a (og 3b)* punkt 4.2 Samarbeid om innlegging og behandling av pasientar med behov for somatiske og Rutinar knytt til dokumentasjon ved innlegging 5a punkt 5.3 og 6.1 (5b punkt 4.1)* 5a punkt 6.1.4, 5 og 6 (5b punkt 4.1)* Annet psykiske helsetenester Samarbeid om utskriving av pasientar med behov for somatiske og psykiske helsetenester Samarbeid om utskriving av pasientar med behov for somatiske og psykiske helsetenester Meldingar som ikkje kan knytast direkte til samhandlingsavtalen i HMR Rutinar knytt til oppgåver og ansvar for å sikre forsvarleg utskriving av pasientar med behov for kommunale helsetenester Rutinar knytt til utsending av epikrise/tilsvarande legedokumentasjon med oppdatert legemiddelliste * For hendingane som er registrert gjeld desse i hovudsak innlegging og utskriving av pasientar som har oppfølging og behov for somatiske helsetenester. Meldingar knytt til avtale 3b og 5b som gjeld inn- og utskriving av pasientar innan rus- og psykisk helse er derfor kategorisert under delavtale 3a og 5a. 3.1.1 Forklaring av tabellane Tabellane under viser ei fordeling for kvart sjukehus for perioden oktober-desember og kva for kategori hendingane knytast opp mot i samhandlingsavtalen. Nokre av hendingane er kategorisert under område «Annet». Innhaldet i desse meldingane gjeld i hovudsak feil Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 5

adressering av kopimottakarar ved utsending av elektroniske epikriser/ anna legedokumentasjon. For å skilje denne type hending frå manglande utsending av epikrise/legedokumentasjon, har ein valt å legge adresseringsfeil under dette området. Det er elles meldt nokre få uønskte hendingar som ikkje kan knytast direkte til samhandlingsavtalen. Ein del av meldingane omhandlar hendingar relatert til delavtale 5a punkt 5.3 og 6.1. Desse hendingane gjeld i hovudsak manglande informasjonsutveksling frå helseføretak til kommune før utskriving ved bruk av elektroniske pleie- og omsorgsmeldingar. Dette dreiar seg om manglande varsel om innlegging, pasient status, forløp og forventa utskrivingstidspunkt innan 24 timer. Ein del av hendingane er knytt til manglande oppdatering av pasientens forventa funksjonsnivå og hjelpebehov etter utskriving. Hendingane gjeld også manglande varsel om utskrivingsklar pasient, avmelding av utskrivingsklar, manglande utskrivingsrapport og manglande varsel om utskrevet pasient. Dei alvorlegaste hendingane gjeld pasientar som vert utskrevet utan at kommunen har bekrefta at dei kan ta imot pasienten. Det er ikkje registrert uheldige følgjer for pasientane i desse tilfella. Samhandlingstilsynet hadde eit stort fokus på informasjonsutveksling ved utskriving frå spesialisthelsetenesta til kommunen. Det vart retta særs merksemd på legemiddeldokumentasjon og om kommunen fekk nødvendig informasjon med oppdatert legemiddelliste utskrivingstidspunkt. Registreringa viser ei auking frå oktober til desember ved Ålesund og Molde sjukehus. Ved Volda og Kristiansund sjukehus var det derimot flest registrerte avvik i oktober med ein nedgang i november og desember som kan vere eit resultat av auka merksemd og forbetringstiltak i einingane. Samstundes er ikkje datagrunnlaget nok til å stadfeste dette. Tal for registrerte hendingar ved sjukehusa knytt til manglande epikriser i 2016, viser til at det framleis er behov for å rette merksemd mot samhandlingsavtalens delavtale 5a punkt 6.1.4, 5 og 6; Epikrise/tilsvarande legedokumentasjon med oppdatert legemiddelliste skal sendast aktuelle oppfølgande instansar i kommunen elektronisk seinast ved utskriving. Formålet er å sikre forsvarleg utskriving av pasientar som har behov for kommunale helsetenester. Den siste tabellen skildrar melding om uønskte hendingar meldt frå sjukehus til kommunar. Dei få meldingane som er registrert er knytt til oppgåver og ansvar ved innlegging i sjukehus jamfør delavtale 3a og 3b. Innhaldet i meldingane viser i hovudsak til manglande innleggingsrapport eller manglande/for dårlig kvalitet i innhaldet i desse. Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 6

3.1.2 Melding om uønskte samhandlingshendingar i sjukehus og kommunar Tabell 3. Uønskte samhandlingshendingar ved Ålesund sjukehus 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Oktober November Desember Delavtale 3a, 4.2 - Innlegging Delavtale 5a, 5.3 og 6.1 - Utskriving Delavtale 5a, 6.1.4, 5 og 6 - Epikrisehandtering Annet Tabell 4. Uønskte samhandlingshendingar ved Volda sjukehus 14 12 10 8 6 4 2 Delavtale 3a, 4.2 - Innlegging Delavtale 5a, 5.3 og 6.1 - Utskriving Delavtale 5a, 6.1.4, 5 og 6 - Epikrisehandtering Annet 0 Oktober November Desember Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 7

Tabell 5. Uønskte samhandlingshendingar ved Molde sjukehus 14 12 10 8 6 4 2 Delavtale 3a, 4.2 - Innlegging Delavtale 5a, 5.3 og 6.1 - Utskriving Delavtale 5a, 6.1.4, 5 og 6 - Epikrisehandtering Annet 0 Oktober November Desember Tabell 6 Uønskte samhandlingshendingar ved Kristiansund sjukehus 14 12 10 8 6 4 2 Delavtale 3a, 4.2 - Innlegging Delavtale 5a, 5.3 og 6.1 - Utskriving Delavtale 5a, 6.1.4, 5 og 6 - Epikrisehandtering Annet 0 Oktober November Desember Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 8

Tabell 6. Uønskte samhandlingshendingar ved kommunar 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Oktober November Desember Delavtale 3a, 4.2 - Innlegging Annet 4. Korleis er dei uønskte hendingane handtert og kva er utfallet Eit grunnleggande element i handtering av uheldige hendingar er å avgrense skadane, lære av feil og utnytte erfaringar til kvalitetsforbetrande tiltak for å hindre gjentaking. For å førebyggje nye uheldige samhandlingshendingar mellom kommunane i Møre og Romsdal og Helse Møre og Romsdal, er den organisasjonsinterne behandlinga eit viktig reiskap i dette arbeidet. Registrerte meldingar om uønskte hendingar innan samhandling for fjerde kvartal 2015, er i hovudsak knytt til hendingar forårsaka i sjukehusa i Møre og Romsdal. Dette avsnittet skildrar derfor korleis dei uønskte hendingane har vore handtert internt i helseføretaket slik at hendingane fører til lærdom og endra praksis. Meldingar om uønskte hendingar vert meldt jamfør prosedyre for «melding og handtering av avvik mellom kommunane og helseføretaket». Då det ikkje er utvikla ei elektronisk løysing for melding av hendingar mellom partane, nyttast eit manuelt meldeskjema som sendast som brev til postmottak HMR. Meldingane vert så handsama av samhandlingsavdelinga, registrert i det interne kvalitetshandteringssystemet (EQS) og sendt til eininga som forårsaka hendinga. Dei uheldige hendingane vært behandla i kvalitetsråd på lavast mogeleg nivå for å oppnå størst læringsverdi. I tillegg til å identifisere årsaksforhold knytt til den enkelte hending og tiltak for å hindre gjentaking, rettar einingane også merksemd mot arbeidsprosessar, organisering av desse og dei tilsette som er involvert. Som ledd i forbetringsarbeid har områda knytt til informasjonsutveksling ved bruk av pleie og omsorgsmeldingar før utskriving fått merksemd. Her kan det nemnast tiltak som justering av prosedyre, utarbeiding av flytskjema både lokalt og regionalt. Det har også vore arrangert to fagdagar for helsepersonell i både kommunar og Rapport om meldte uønskte samhandlingshendingar mellom kommunar og helseføretak i Møre og Romsdal fjerde kvartal 2015 med mål om læring og forbetring. Utarbeidet av samhandlingsavdelinga ved Helse Møre og Romsdal HF v/rådgivar Lena Bjørge Waage 18.05.16. Framlagt for Overordna samhandlingsutval Møre og Romsdal i møte 24. mai 2016. 9